Gürol DEMİR

Transkript

1 ASTA 2015 GUROLDEMİR.COM Asta Assistant of Tax Audit Vergi İnceleme Asistanı Gürol DEMİR ASTA (Assistant of Tax Audit) Bilgisayar programı, yürütülmekte olan vergi incelemelerinde bilgisayar teknolojilerinden azami ölçüde yararlanmak amacıyla hazırlanmaktadır. Veri ambarından alınan bilgilerin, yapılan matbu yazışmaların, düzenlenen tutanak ve raporların otomatik hale getirilmesi programın nihai hedefidir. Nihai hedefe ulaşmak için halen kodlama süreci devam etmektedir. Vergi incelemesi sırasında ihtiyaç duyulan mevzuat, matbu evraklar, hesaplamalar programa eklenmeye başlanmıştır.

2 İ Ç İ N D E K İ L E R 1- GENEL BİLGİ... 1 A. PROGRAMIN İŞLEVİ... 1 B. SİSTEM GEREKSİNİMLERİ KURULUM... 1 A. PROGRAMIN KULLANIM ŞARTLARI... 1 B. PROGRAMIN KURULUMU ÇALIŞMA... 1 A. PROGRAMIN İLK ÇALIŞMASI Temel Bilgilerin Girilmesi Abonelik Bilgilerinin Girilmesi... 1 B. PROGRAMIN GENEL KULLANIMI Ekrandaki Düğmeler Düğme Alt Menüleri Örnek Bir Form (İnceleme Görevleri)... 4 a) Yardım Düğmesi... 4 b) Düğmeler ve Kısa Açıklamalar... 4 c) Üst Bar (Mükellef Bilgileri Barı)... 4 d) Düşey Açılır Menü (Combo Kutusu)... 6 e) Çoklu Seçim Düğmesi... 6 f) Tarih Bilgisi Girişi... 6 g) Izgara Nesnesi... 7 a) İmza Nesnesi... 7 b) Ortak Düğmeler KİŞİSEL BİLGİLER GÜVENLİK A. YERELLİK İLKESİ B. ÖZEL FORMATLI VERİ DOSYASI VE ÖZGÜN ŞİFRELEME ALGORİTMASI C. PROGRAMA ŞİFRE İLE GİRİŞ (SEÇİMLİK) i

3 1- GENEL BİLGİ Assistant of Tax Audit (bundan böyle ASTA 1 olarak ifade edilecektir) Bilgisayar Programı, Vergi Müfettişlerine, vergi incelemelerinde yardımcı olmak üzere tasarlanmaktadır. A. Programın işlevi ASTA Programı, vergi incelemelerinde bilgisayar teknolojilerinden azami ölçüde yararlanmak amacıyla hazırlanmaktadır. Veri ambarından alınan bilgilerin, yapılan matbu yazışmaların, düzenlenen tutanak ve raporların otomatik hale getirilmesi programın nihai hedefidir. Nihai hedefe ulaşmak için halen kodlama süreci devam etmektedir. Vergi incelemesi sırasında ihtiyaç duyulan mevzuat, matbu evraklar, hesaplamalar programa eklenmeye başlanmıştır. B. Sistem Gereksinimleri Program çalıştığı bilgisayarda aşağıdaki özellikleri arar: a. FrameWork 4.5 destekli bir işletim sistemi 2, b. Kısıtlanmamış admin yetkisi, c. Microsoft Office 2007 veya sonrası, d. Sisteme bağlı bir yazıcı, Sizin bilgisayarınızda bu özellikler yoksa bu program düzgün çalışmayacaktır. 2- KURULUM A. Programın Kullanım Şartları Program aktif olarak görev yapan Vergi Müfettişlerinin kullanımı için tasarlanmıştır. Programı kullanmak üzere yetki isteyen veya kullanmakta olan herkes aşağıdaki şartları en başından kabul etmiş sayılır: a. Bu program; Vergi Müfettişi Gürol DEMİR tarafından üretilmiş olup adı geçen kişinin şahsi malıdır. b. Bu bilgisayar programı telif hakkı yasası tarafından korunmuştur. Bu programın sahibinin izni dışında tamamen veya bir bölümünün değiştirilmesi, üretilmesi ve dağıtılması suçtur. Bunu yapanlar hakkında, kanunun yasal ve cezai hükümleri geçerli olacaktır. c. Programın sahibi, ücret mukabili de olsa dilediği kişiye programı kullandırmamak, dileği kişiye programı ücretsiz olarak, dilediği kişiye bedel karşılığı kullandırma yetkisi vermek ve verdiği programı kullanma yetkisini her zaman ve her koşulda kısıtlamak hakkına sahiptir. d. Programın kullanımı sırasında öngörülmemiş ve elde olmayan nedenlerle yaşanacak aksamalar, veri kaybı ve benzeri sonuçlar konusunda programın sahibi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. 1 ASTA Programı ( ) A Grubu Vergi Müfettişi Gürol DEMİR tarafından tasarlanmış ve üretilmiş olup halen geliştirilmesi devam etmektedir. 2 Windows 8 işletim sisteminde standarttır. Diğer işletim sistemlerinde kurulu olması yüksek olasılıktır. Yoksa bu desteği sağlamak için " üzerinde kısa bir araştırma yeterli olacaktır. 1

4 e. Sizin bilgisayarınızda veya sizin internet bağlantınızda meydana gelecek arıza veya kısıtlamalar program sahibini ilgilendirmemektedir. B. Programın Kurulumu Kullanmak isteyenler; programın kullanım şartlarını okumuş ve kabul etmiş iseler, kurulum programını adresinden indirebilir. Kur_Asta.exe programını çalıştırınız. Aşağıdaki ekranda Kur düğmesine basınız. Program seçilen klasöre kendini kuracaktır. 2

5 3- ÇALIŞMA A. Programın İlk Çalışması 1- Temel Bilgilerin Girilmesi Bu ekranda gerekli bilgileri doğru bir şekilde giriniz. İstenen tüm bilgilerin doğru bir şekilde girilmesi önemlidir. Hatalı bilgi girenlerin bu programı kullanması uygun görülmeyecektir. Seçenek aktif ise, Adı Soyadı bilgi giriş kutusundan çıkıldığında bu seçenekte tüm kelimelerin ilk harfleri büyültülür ve son kelime tamamen büyültülür. Bilgilerinizi tamamladığınızda Kaydet düğmesine basınız. 2- Abonelik Bilgilerinin Girilmesi Bu ekranda Sözleşmeyi okudum, anladım ve kabul ettim seçeneği seçilmeden Talebi Gönder düğmesi aktif hale gelmez. Kısa yardım Konuları alt penceresinden soru işareti bulunan simgeye tıklayarak sözleşmeyi ve gerekli gördüğünüz diğer yardım bölümlerini okuyunuz. Programın 30 günlük deneme kullanımı ücretsizdir. Aşağıdaki mesajı gördüğünüzde abonelik işlemleriniz tamamlanmış demektir. 1

6 B. Programın Genel Kullanımı Programın genel görünümü şu şekildedir: Bu ekranda klasik logo dışında görülen tüm simgelerin (düğme olarak ifade edilmesi daha uygundur) birer işlevi vardır. Bu düğmelerin üzerinde biraz bekleyince fonksiyonları hakkında kısa bir bilgi ekranda görülecektir. Programı tam olarak kullanmaya alışıncaya kadar ekranda gördüğünüz her düğmenin üzerinde biraz bekleyerek hakkındaki kısa açıklamayı okumanız şiddetle tavsiye edilmektedir. En üst bölümde bulunan simgeler tüm bilgisayar programlarında standartdır. Programın simge durumunda küçültülmesini, sistem tepsisine küçültülmesini ve tamamen kapatılmasını sağlarlar. 1- Ekrandaki Düğmeler Diğer düğmeler ve işlevleri (düğmelerin üzerinde biraz bekleyerek kolayca göreceğiniz üzere) aşağıdaki gibidir: Simgesi İşlevi Vergi İnceleme Görevleri Rapor Okuma Görevleri (Henüz Kodlanmamıştır) 2

7 Sihirbazlar Mevzuat Hesap Makinesi Listeler Kişisel Ayarlar Yardım ve Hakkında 2- Düğme Alt Menüleri Bu düğmelerin üzerine tıkladığımızda o düğmelerin işlevlerine ilişkin menü açılır. Örnek olarak Vergi İnceleme Görevleri düğmesine tıkladığımıza aşağıdaki menüyü görürüz: Bu menülere tıkladığımızda o menünün işini yapacak bir form açılır. O form vasıtasıyla programı kullanmış oluruz. Diğer düğmelere tıklayarak o düğmelerin alt menülerine bakınız. 3

8 3- Örnek Bir Form (İnceleme Görevleri) Bu alt menünün formu aşağıdaki görüntüye sahiptir: Bu form üzerinden programın tamamında ortak olan özellikleri anlatmaya çalışalım. a) Yardım Düğmesi Hemen her formda bulunan düğmesiyle bu düğmenin üzerinde bulunduğu formun kullanımı hakkında en güncel bilgiye sahip olabilirsiniz. Programı pratik olarak kullanmaya alışana kadar sık sık düğmesini kullanmanız tavsiye edilir. b) Düğmeler ve Kısa Açıklamalar Her düğmenin üzerinde biraz bekleyince açılan kısa açıklama metinleri (tool tip) görülür. Bu açıklamalara örnek olarak aşağıdaki gibi bas-yükle düğmesini örnek gösterebiliriz. Programın tüm düğmelerinde bu kısa açıklamalar bulunur. Düğmeler genel kabul görmüş simgeler ile anlamlandırılmaya çalışılmıştır. c) Üst Bar (Mükellef Bilgileri Barı) Formun en üstünde yüksekliği 8-9 mm, eni formu boydan boya kaplayan ve mükellefin adı soyadı (unvanı) ve vergi numarası bilgilerini gösteren üzerinde iki adet düğme bulunan bara denir. Örnekteki Üst Bar: Bu bar vasıtasıyla o anda hangi mükellef hakkında inceleme yaptığımızı öğrenebilir, GİBIntra veya başka bir platformda sorgulama yaparken mükellefin vergi numarasını hemen kopyala-yapıştır yapabiliriz. 4

9 Bar üzerinde bulunan iki düğme ise şu işlevleri görür: Sürükle bırak (bas-yükle) düğmesi: Bu düğme yeni inceleme görevlerini girmek için kullanılır. Yeni inceleme görev yazısını bu düğme üzerine sürükleyip bırakırsanız, yeni inceleme görevine ilişkin bilgiler program tarafından okunup yerlerine yerleştirilir. Sürükle bırak fonksiyonu bazı bilgisayarlarda çalışmayabilir. Bu takdirde bu düğme ile bas yükle fonksiyonu kullanabilirsiniz. Bu düğmeye tıklayarak bas-yükle fonksiyonun aktif hale getirirsiniz. Her koşulda otomatik girilen bilgileri manuel olarak da değiştirebilirsiniz. Örneğin mükellefin adı soyadı (unvanı) giriş kutusunun sağında bulunan düğmesiyle mükellef hakkında gerekli bilgileri girip değiştirebilirsiniz. Program tarafından otomatik okunan bilgiler şunlardır: a) Mükellefin adı soyadı (unvanı) b) Vergi dairesi ve vergi numarası c) Görev yazısının tarihi ve numarası d) İncelemenin gerekçesi, kapsamı, dönemi, vergi türü e) Performans puanı İnceleme görevi seçme düğmesi: Bu düğmeyle daha önce programa girilmiş inceleme görevleri arasından seçim yapılması sağlanır. Bu düğmeye bastığınızda sizi aşağıdak görüntüye sahip seçme ekranı karşılar: Adı Soyadı (Unvanı) etiketi altında, açılır düşey menü (combo kutusu) içinde listelenen inceleme görev yazılarından istediğinizi seçip açılır düşey menünün sol yanında bulunan seçim düğmesiyle bu görev yazısını seçebilirsiniz. Aynı yerden eğer düğmesine basarsanız bu inceleme görev yazısı silinecektir. Yanlış seçim yapılmmaması için seçime aday inceleme görevi hakkında ayrıntılı bilgeler (tarih, sayı, gerekçe, dönem, vb.) bu ekranda verilmektedir. Sorgulamayı incelemenin aşamasına göre de yapabilirsiniz. Bunun için Sorgula etiketinin sol yanındaki açılır düşey menü (combo kutusu) kullanılabilir. 5

10 Bu ekrandan seçim düğmesiyle seçtiğiniz görev emri çalıştığınız formun üst barına yansıyacaktır. Bu mükellefin adı-unvanı aynı zamanda ana formda da (ana form simge durumuna küçültülse dahi) gözükmeye başlayacaktır. d) Düşey Açılır Menü (Combo Kutusu) Formlarda sık kullanılan nesnelerden biri de düşey açılır menü olarak adlandırılan combo kutularıdır. Bu menüler üzerine tıklayınca açılırlar ve seçenekleri gösterirler. Yukarıda örnek olarak resimlenen bu düşey menü ile birden fazla seçenek arasından sadece birini kullanıcının seçmesi istenmektedir. e) Çoklu Seçim Düğmesi Düzey açılır menü ile sadece bir seçim yapılabilir. Bilgi giriş kutularının sağında bulunan düğmesiyle de seçenekler arasındançoklu seçim yapılması sağlanabilir. f) Tarih Bilgisi Girişi Tarih girişi için standart tarih bilgi girişi nesnesei kullanılmaktadır. Bu nesne ile bilgi girmek çok pratik olup bazı yöntemler aşağıda özetlenmiştir. a) Direk tarihi yazabilirsiniz: gibi, bu giriş 27 Kasım 2014 olarak kabul edilecektir. (Tavsiye edilen tarih giriş yöntemi) b) Açılır menüden seçebilirsiniz: Bu takdirde ayın adının yazılı olduğu üst bara tıklarsanız yıl bilgilerine, buradan da yine üst bara tıklarsanız 10 yıllık bilgilere ulaşırsınız. 6

11 Tarih bilgilerinin bir başka türü de çentikli tarih nesnesidir. Örnek formumuzda şeklinde görülen tarih nesnesinin çentiği işaretlenmemiş ise görev halen devam ediyor demektir. g) Izgara Nesnesi Izgara nesnesi excel belgesi ile çok benzer özellikleri taşımakta olup program içindeki örnek görüntüsü aşağıdaki gibidir: Excel ve Word ile hızlı veri alış verişi için tasarlanmış olan ızgara nesnesi diğer formlarda sık olarak kullanılmaktadır. Bu nesnenin sol üst köşesine tıklayarak tümünü seçebilirsiniz. Satır numaralarının soluna tıklayarak o satırını seçebilirsiniz. Seçtiğiniz bölümü kopyalayabilir veya silebilirsiniz. Sütun adlarına tıklayarak o sütun bilgilerine göre tüm verileri sıralayabilirsiniz. Izgara nesnesinin herhangi bir yerinde sağ tıklayarak aşağıdaki gibi açılır menüye ulaşabilirsiniz. Tıpkı excel gibi seçim yapabilir, kopyala-kes-yapıştır işlemleri yapabilir. Excel ve Word ile veri alışverişi yapabilirsiniz. 4- Diğer Nesneler Örnek olarak seçilen bu forma olmayan ama diğer formlarda kullanlan bazı nesnelere de değinmemiz gerekir. a) İmza Nesnesi İmza nesnesi Asta programında defter belgeleri teslim alırken, teslim ederken ve tutanak imzalanırken kullanılmaktadır. Bunun yanında tarhiyat öncesi uzlaşma davetiyesinin tebliği, ek tutanak imzalanması, dairede yapılacak tebliğ işlemleri vb. için mükellefin kendisi, vekili veya temsilcisine ait bilgileri saklamak üzere 5 adet imza alanı ayrılmıştır. 7

12 Bu kılavuzda kullanılan isimler rastgele türetilmiştir. Gerçek kişi ve kurumlarla benzerliği tamamen tesadüften ibarettir. Bir mükellefe ait üç (5 de olabilir) farklı imza aşağıya alınmıştır. Bu imzalardan biri defter ve belgeleri teslim alırken, diğeri inceleme tutanağında, üçüncüsü defterleri geri verirken kullanılmıştır. İmzalar arası geçişler imza nesnesinin sol üst köşesinde bulunan numaratör vasıtasıyla yapılır. Aynı kişi ile muhatap olmamız durumunda aynı bilgileri defalarca yazmaktan kurtaran bir nesnedir. b) Ortak Düğmeler Çeşitli formlarda kullanılan düğmeler ve işlevleri aşağıda açıklanmıştır. Yardım Düğmesi: Yardım ve açıklama amaçlı kullanılır. Hemen her formda bu düğmeden bulunur. İlk kullanımlarda, bu düğmeyi kullanmanız tavsiye edilir. Yeni Düğmesi: Çalıştığınız formdaki değerleri silmek ve yeni giriş yapmak amacıyla kullanılır.,, Bulma ve Seçme Düğmeleri: Kayıtlı mükelleflerden, inceleme görev emirlerinden, vergi dairelerinden, vergi türlerinden, dönemlerden vb. birini seçmek için bu düğmeler kullanılır. Silme Düğmesi: Seçilen mükellef, inceleme emir kaydı vb. kaydını siler. Yapıştırma Düğmesi: Genellikle GİBIntraNet sorgulaması sonrası tümünü seçip (Ctrl+A) kopyaladığınız (Ctrl+C) bilgileri programa yapıştırmak için kullanılır. Kontrol Etme Düğmesi: Ba-Bs, KDV Gibi formlarda girilen verilerin doğruluğunu kontrol etmek için kullanılır. Sıraya Sokma Düğmesi: Ba-Bs, KDV Gibi formlarda girilen verileri değişik kriterlere göre sıraya sokma için kullanılır. Aktarma/Seçme Düğmesi: Açılır düşey listeden birini seçip ilgili çalışma formuna aktarmaya yarar. Word Belgesi Üretme Düğmesi: Vergi inceleme raporu, vergi inceleme tutanağı, diğer tutanak ve yazışmaları üretmek için kullanılır. 8

13 Numaratör, Sayaç: Mükellef kurum temsilcileri, imza bilgisi vb. aynı tür bilgiden birden fazla girilmesi gerektiğinde kullanılır. Kaydetme Düğmesi: Girilen bilgileri kaydeder. 4- KİŞİSEL BİLGİLER Programın raporları, tutanakları, yazışmaları otomatik yapabilmesi için tanımlamanız gereken kişisel bilgiler vardır. Bu nedenle Programı denemeye / kullanmaya başlamadan evvel öncelikle kişisel bilgilerinizin girilmesi gerekir. Bunun için sağ tarafta bulunan Kişisel Ayarlar simgesine tıklamanız gerekir. Bu menü vasıtasıyla en azından İmza Bloğu ve Adres Bilgileri bölümlerinin doldurulması gerekir. İmza Bloğu: Bu ekranda beş adet farklı imza bloğu tanımlanabilir. Kendiniz, yardımcı ile beraber çalışmanız, ekip halinde çalışmanız, turne çalışmaları gibi olasılıklar düşünülerek beş farklı imza alanı ayrılmıştır. 9

14 Sol tarafta bulunan numaratör ile hangi imza bloğunun düzenleneceği ve kullanılacağı seçilir. Bu imza bloğunu kullan seçeneği ile artık bundan sonra üretilecek belgelerde bu imzanın kullanılması sağlanır. Bilgilerinizi tamamladığınızda Kaydet düğmesine basınız. Adres Bilgileri: Bu ekranda çalıştığınız kent, çalışma adresiniz, yazınızda kullanılacak alt bilgi, tarhiyat öncesi uzlaşma yeri adresi beşer farklı adet tanımlanabilir. Sürekli çalışma yeriniz ve turne görevleri düşünülerek 5 farklı bilgi alanı ayrılmıştır. Bu bilgilerin girilmesi sırasında ihtiyaç duyacağınız mini yardımlar için Kaydet düğmesinin sol yanında bulunan soru işareti simgesine tıklayabilirsiniz. Bu düğmenin de sol tarafında bulunan ön izleme düğmesiyle girdiğiniz bilgilerin resmi bir yazı örneğinde nasıl görüldüğünü ön izleme yoluyla görebilirsiniz. 5- GÜVENLİK Programın güvenlik omurgası üçayak üzerine oturmuştur. Bunlar: A. Yerellik İlkesi Program kullandığı verilerin tamamını sizin bilgisayarınızda saklamakta ve oradan tekrar kullanmaktadır. Daha başka bir ifade ile dış sisteme sizin bilgisayarınızdan gönderilen tek bir veri yoktur. Sizin TC Kimlik numaranız, incelediğiniz mükellefe ait bilgiler tamamen sizin bilgisayarınızda saklanmaktadır. Bu kuralın istisnası olarak sadece abonelik işlemlerinde adınız soyadınız, kaç günlük abonelik istediğiniz (ve eğer ödeme yaptı iseniz banka, ödeme tarih ve tutarı) şeklindeki bilgiler gerekli kontrollerin yapılması amacıyla dış sunucumuza gönderilmektedir. Sizin bilgisayarınızda saklanan bilgilerin güvenliği de size aittir. Nasıl ki bu bilgisayarlarda mükellef bilgileri içerir Word belgeleri, Excel belgeleri, Pdf formatında bilgileri güvenli bir şekilde saklıyorsanız program verilerini de aynı şekilde güvenli bir şekilde saklamanız gerekir. 10

15 B. Özel formatlı veri dosyası ve özgün şifreleme algoritması Programın kullandığı veriler (eğer kişisel ayarlar/diğer ayarlar menüsünden aksi belirtilmemiş ise) Belgelerim/Asta klasörü içinde yer alır. Bir tedbirsizlik, hata veya unutma sonucu program verilerinin başkasının eline geçme olasılığına karşı özel bir format ve özgün bir şifreleme algoritması ile korunması planlanmıştır. Örneğin bu verilerin normal editör ile görüntüsü aşağıdaki gibidir: Daha gelişmiş hack editörleri karşısında ise verilerin görüntüsü aşağıdaki gibidir: Genel nitelikli bu tedbirlerin yanında, ileride uygun bir zaman diliminde, ayrıca kullanıcının TC Kimlik numarası ile verilerin özel bir kombinasyona tabi tutulması ve verilerin sadece bu kişiye özel hale getirilmesi düşünülmektedir. 11

16 C. Programa şifre ile giriş (seçimlik) Sizin bilgisayarınızda tutulan bu bilgilerin, sizin bilgisayarınızda çalışan Asta ile görülmesi, değiştirilmesi, işlenmesi mümkündür. Bilgisayarınızı ele geçiren bir kişi tarafından verilerinize ulaşılmasını engellemek isterseniz bu kez kişisel ayarlar/şifre belirle / değiştir menüsü ile şifre belirlemeniz gerekir. Şifre belirlediğiniz takdirde programa giriş için aşağıdaki ekranda şifreyi girmeniz gerekir. 12