: Ä. f -s?;. «' ': f r r m t t. ( O f f l u n p t t GUNUGUNUNE BÜYÜK TAARRUZ

Transkript

1 : Ä. f -s?;. «' ': f r r m t t ( f f l u n p t t GUNUGUNUNE BÜYÜK TAARRUZ

2 7 7 - bi t BATI C EPH ESİ KARADENİZ İŞG A L ALTINDAKİ ANADLU 2 5 Ağustos öncesi ;-'V jg.», <; I KJ7AHYA TokLu\- o Çal I ASlıhanlar Sı'ncanlı isan/jtß EHTnten' Koz uçuran Bardakçı rhani ıey> ayat Mahmudiye H'tiziye Emirdağ. roiuadid "Çanakkale -. Bursa ^ İzmir Balıkesir Kütahya Uşak Muğla Afy.on* m Z. ti- <7 Muğla kinci Cihan Savaşından ye- Inik çıkan smanlı İmparatorluğu, Sevr andlaşmasıyle Türkiye 'nin birçok yerlerinin yabancılar tarafından işgaline im - kân sağlamıştı. Güneyde,Fransız - lar, Adana Gaziantep ve Maraş % İtalyanlar Antalya 'yı,ege vemar - mara 'da ise Yunanlılar Ankara'ya kadar uzanan bütün Anadolu 'yu iş -- gal altına almışlardı. İstanbul,İn - giliz, Fransız, İtalyan işgali altındaydı. Atatürk 19 Mayıs 1919'da Sam- zmıt Bursa Ante smc Yuna Ankara Konya, ınlılara kalan yerler Ermenilere bırakılan yerler j j j j j KUrtlere bırakılan yerler İtalyan kontroluna bırakılan yerler Fransız kontroluna bırakılan yerler nlılara bırakılan yerler E3 İngiliz mandasına ayrılan yerler sun 'a çıkıp, Ankara 'da Büyük M il - let M eclisini kurmuş, Yunanlılarla Birinci ve İkinci İnönü Savaş - la n yapılıp ve Sakarya Meydan Savaşı kazanılmıştı. Artık Kurtuluş Savaşının en önemli safhasına gelinmişti. Yunan ordusunun Anadolu içindeki sınırı şöyleydigemlik Kör - fezi-iznik Gölü-Bilecik- Bozdağ- Döğer-Teperoğlan Gediği - Güze - lim Dağı-Kalecik Sivrisi- Belen - tepe-tınaztepe-çiğiltepe - A hır - dağ-çivril, Ç al Ağustos arifesinde ise Türk ve Yunan birliklerinin kuvvet du - varları da şöyleydi: TÜRK YUNAN RDUSU RDUSU Piyade tümeni 18 ~ İ2 Bağımsız alay - 6 Süvari tümeni 5 1 Subay Er Top Ağır makineli tüfek Hafifmakineli tüfek Piyade tüfeği Kılıç Uçak I 0 cak 1922 'de Başkomutan Mustafa Kemal ile diğer komu - tanlar Akşehir 'de toplandılar. Büyük Taarruzun planını görüştüler ve şu ana fikirde birleştiler : "Kuvvetlerimizin çoğunu düş - man cephesinin bir yanında ve e l den geldiğince zayıf yanında toplanarak, kesin sonuçlu bir mey - dan savaşı yapılmalıdır. Bunun için kuvvetlerimizin büyük bir kısmım Afyon güneyinde, Akar - çay ile Dumlupmar karşısına düşen bölgede toplamak gereklidir. Düşmanın en önemli noktası burasıdır. Çabuk ve kesin sonuca buradan taarruzla v a rıla b ilir. Ana fik ri bu olan plan üzerinde aylarca çalışıldı. Temmuz ayvnın sonunda herşey hazırdı. Ankara'ya dönen Gazi Mustafa Kemal taarruz kararını Bakanlar Kurulu 'na ve Meclis 'e açıkladıktan sonra /Ağustosun sonunda otomobille Konya ya hareket etti. Aynı günlerde gazeteler Başko - mutanının Çankaya köşkünde çay partisi verdiğini yazıyordu. Başkomutan Grap Cephesi karargahında son durumu incele - dikten sonra I ve 2. rdu komurtanları da çağrıldı ve onlara plan anlatıldı. Artık herşey son emrin verilmesine kalmıştı. Türk r - duşunun Başkomutanı Gazi Mus - tafa Kemal 20 Ağustos 1922 günü saat 16. 'da kesin emrini verdi: - Düşmana 26 Ağustos sabahı fe cirle birlikte düşmana taarruz edilecektir. Sandıklı Taarruzun 26 Ağustosta ba layabilmesi için kuvvetlerimizin 24 Ağustos akja - mına kadar taarruz bölgelerinde bulunmaları gerekiyordu, ikinci Kolordu Aziziye (Emirdağ) dem,dördüncü Kolordu Bolvadin'den, Birinci Kolordu Çay'dan Afyon guneyi bölgesine, Süvari kolordbsuda II - gın'dan Sandık11'ya yürüyecekti. 7-8 gün sürecek olan bu yürüyüjlerin düşman u - çaklarından ve casuslarından gizlenmesi çok önemliydi. Bunun için gece yürüyüşleri yapılmış, gündüzleri de konaklamada ağaçlıklar ve örtülü yerler seçilmişti. Bu arada alınan tertiplerin, " düşman taarruz hazırlıklarına karşı savunma amacıyla yapıldığı" etrafa duyuruluyordu. Birincirdu 24 Ağustos akşamına kadar yığınakböu gesinde toplanarak, birlikler gerekli h a zırlıkları yapmak fırsatını buldular. K a rargahını Şuhut kasabasında kuran Başkumandanımız da yapılan işleri yakından izlemekteydi. İkinci rdumuzun tertiplenmesi nisbeten kolaydı. 41. TUmendUşmanın Seyit G azi mevzii karşısında, 6. kol- İk in ri vdu yığınağım Inmamladı fsâokjı ordu da Afyon kuzey cephesinde bulunuyordu. Yalnız 61. Tümen Sivrihisar batı - sından düşmanın kuzey kanadına (Burha - niye'ye), Süvari Tümeni bunun kuzeyine (Yapıldak-Bahşayiş) bölgesine yürütü Imüş, Birinci Tümen de ihtiyat olarak Bağlarca'- da toplanmıştı. Birinci rdu bölgesinde sağdan itibaren sekizinci, ondördüncü ve altıncı tümenler cepheyi örtmekteydi.dördüncü Kolordu 8. Tümenin gerisinde ve Kocatepe'nin doğusunda, Birinci Kolordu I 4.Tümenin gerisinde ve Kocatepe ' nin batısında, Süvari Kolordusu da Sandıklı 'da toplandılar. Kolordular toplanma yerine yürürken düşmanın kuzeyden İkinci rdumuza taarruz etmesi tehlikeli bi- durum yaratabil irdi. Birinci rdu tamamen toplandıktan sonra tehlike azalmıştı. gece Afyon'da balo verilecekti. Yunan kuvvetlerinin yüksek rütbeli subayları, gün boyuncabu balonun hazırlıkları ile meşguldüler. Bü - tün konuşmalar balo üzerineydi. Türklerin ertesi günbüyükbir taarruza geçecekleri çok kimsenin aklının kıyısından geçmiyordu. Gerçi bu taar - ruzun günün birinde gerçekleşeceği ihtimalini daima gözönünde tutmuşlardı. General Trikopis 30 bin kişilik bir Türk kuvvetinin Afyon'un güney bölgesjnde toplandığını bir casus mülteciden öğrenince ihtiyatta bekleyen II. Kolordunun, Eğret'teki 7. tümenini güneye, Balmah - mut yönünde yürüyüşe geç irmiş ti Fakat, tehlikenin hemen kapının arkasında bulunduğunu tahmin edebilenlerin sayısı pek azdı. ysa Türk rdusunun kumandanları Büyük taarruzun ayrıntılı son hesaplarını yapıyordu. İkinci ve 4'üncü kolordularla takviye edilen 1. ordumuz asıl taar - ruzu yapacaktı. Ve bu taarruz Ahırdağı- Akarçay arasında 9 tümenle gerçekleştirilecekti. Cephe 40 kilometre genişli - ğindeydi. Her tümene 4-5 kilometrelik bir cephe düşüyordu. Tali taarruz görevi verilen 2. ordu ise Eskişehir doğusundaki 3.Yunan kolordusu ile diğer yörelerinde ihtiyatta bulunan 2. Yunan kolordusunu tesbit e - decek, olduğu yerde kalmasını sağlayacaktı. MUSTAFA KEMAL BÜYÜK TAARUZDAN ÖNCE AKŞEHİRDE Artık hazırlıklar tamamdı. Bir gün önce Akşehir'den Şuhut kasabasına a lınan Başkomutanlık karargâhı şimdi de Kocatepe'nin güney batısındaki çadırlı ordugâha taşınmıştı. Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa,Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, Cephe Komutanı İsmet Paşa ve l.rdu Komutanı Nurettin Paşa 2 5 Ağustos...Yığınak ertesi sabah Kocatepe'de bulunuyorlardı. Ve nihayet, Akşam güneş dağların arkasında kaybolduktan sonra asıl taarruz bölgesin - deki birliklerimiz, hazırlık mevkilerine doğru yola çıkmağa başladı. Ay hilal şeklindeydi. Türk ulusunun bayrağı gök yüzüne resmedilmişti adeta. Bu, hayırlı bir başlangıçtı. Ayın hafif ışığı askerlerimizin yolunu aydınlattığı gibi, harekatımızı da düşmanın gözünden saklı - yordu. Birliklerim iz böylece düşman mevzilerine metreye kadar yaklaşmak olanağını elde ettiler. 5. süvari kolordusunun cepheye varışı daha güç şartlarda olacaktı.kolordu Komutanı, Ahırdağından SincanlI ovasına ulaşan bir patikanın varlığını öğrendi. Tokuşlar köyünden Haydar Ağa da "Bu geçit gündüzleri bir süvari bölüğü ile tutuluyor. Ama geceleri bu kuvveti geri çekiyorlar" demişti. vaya giden en uygun yol burasıydı. Ancak bu patika ormanlıkbir kesimdeydi. Üstelik çevre sarp dereler ve u- çurumlarla doluydu. Gecenin karanlığında bu yollardan geçmek kolay değildi. Köylü, kılavuzlar bölgeyi çok iyi tanı - yorlardı. Sonunda bütün güçlükler yenildi. Süvari kolordumuz sabah olurken (26 Ağustos sabahı) kol başıyla boğazı geçmeyi başardı. Kol sonu gelinceye kadar gerekli keşif ve emniyet tedbirleri alınmıştı. Taarruzun başlamasına şimdi az bir zaman kalmıştı. Ve süvari kolordumuzu büyük görevler bekliyordu.

3 26 Ağustos Saat durum Çizen: Gl. Lütfü Güvenç Sabahın erken saatlerinde bütün cephede bakayan topçu ateşinden sonra hücuma geçen 4. Kolordu (Krokide alt kısım) saat 06.30'da Kaleciksivrisi,Poyralıkaya mevzilerini ele geçirdi. Erkmentepe'de ise geceyarısına kadar devam eden çarpışmalarda tepe birkaç kere el değiştirdi. Sonunda yalnız birinci hat mevzileri bizde kaldı. I. Kolordu birlikleri de Belentepe'yi tamamen,tınaztepe'yi kısmen ele geçirdi. Çiğiltepe bugünlük düşman elinde kalacaktı. Gece Ahır dağlarını aşarak ovaya inen 5. Süvari Kolordusu (Altta solda) düşmanın ulaştırma kollarını kılıçtan geçirdi. Tali taarruz bölgesindeki (Sağ taraf) 2. r - dumuza bağlı birlikler ise devamlı gösteri taarruzları y a parak düşmanın asıl taarruz bölgesini öğrenmesine engel oldular. Tali taarruz bölgesinde taarruz erken başladığı için Yunanlılar 2. Kolordularına bağlı bir tümeni buraya gönderdiler. Bir gün önce de bir tümeni Balmahmut'asevketmişlerdi. Bu iki tümenin elden çıkması düşmanı önemli bir ihtiyattan yoksun bırakmıştı. Bugün yapılan taarruzlar sonunda I.rdumuza bağlı birlikler Büyükkalecik'ten Ç i ğiltepe'ye kadar 15 kilometrelik bir bölgede düşmanın birinci hat mevzilerini ele geçirdiler. Ancak yarmanın ta - mamlanması bugün gerçekleşmedi. Günün özeti şöyleydi : Bütün cephedeki taarruzlarımız başarılı olmuştu ve süvarilerimizin de etkisiyle Yunan kuvvetlerinde şaşkınlıkbelirmişti. Afyon'u boşaltmağa başladılar. Murat Dağı Toktu Sivrisi,. _ (^.lyıltep^ fjumlupmar TinazTepe A h ır iila r, i KıtıçâSİangedisi arpına'ı A^ (4 ffvalı (kör.kep'itaf* P" 4 ^ İlbulaKDaiŞı Ba mahmut^lenth e Akvîfan KırcaAsian BüyüAtncatı ı vası Resul baba tepeleri üeytepe Uıukaua?banYatşgı TÖkiüTepe (ErikmenSirttarı) 1 (1310),Kalecik Sivrisi I Yarık Kaya Sırtl arı Afyon KocaTepe yolu.tez ekli Yayla TurclugünerTepe Afyon (Gör unmet) Afyon oyası.,, _ Güzelim Dağ Büyük Kalecik köyü '(Görünme*) SaKarTePe 1*. * K o c a T e Kazuç " S - 1 ^312 Kor. ihtiyati E.General Lütfü GÜVENÇ Büyük Taarruzda 15 nci Tümenem>rSh(te men) Çobanlar B eklenen an gelmişti artık. Mehmetçiğin de daha fazla beklemeğe tahammülü yoktu. Fecirle birlikte bütün cephede top - çu ateşi başladı. Sabahın alaca karanlığında gökyüzünde ateşten izler bırakan mermiler düşman mevzilerini aralık - sız dövüyordu. Bu, kelimenin tam anlamıyla bir "Baskın"dı ve Yunan topçusu gafil avlanmıştı. İlk anda ateşimize karşılık veremediler. Aradan bir süre geçtikten sonra kendilerine gelip 4.vel. kolordu bölgelerinde ateşe başladılarsa da bu, etkili olmadı. Sabah, 15 dakikalık tanzim atışından sonra başlayan ve bir buçuk saat kadar süren yıldırım sağnakları ve tahrip atışları avcı hatlarımızın işini kolaylaştırmıştı. Nitekim karanlıkta ilerleyen birliklerimiz kısa zamanda düşman mevzilerine ulaştılar. Subay ve erlerim iz bu arada her Türk'ün kalbini kıvançla kabartacak fedakarlık ve kahramanlık örnekleri veriyorlardı. Özellikle Belentepe kesiminde ön yamaçlardaki çalılıklar topçu ateşiyle yanmış geniş bir alan ateş ve duman içinde kalmıştı.avcılarım ız bu ateş çemberi içinden ge - çerek hedefe doğru ilerlemekteydi. A s kerimizin bir kısmı yanarak şehit olmuştu. Taarruzun ilk günündeki askeri harekat şöyle özetlenebilir : Asıl taarruz bölgesinin doğusundaki 4. kolordu saat 'da Kaleciksivrisi, Poyralıkaya mevzilerini ele geçirdierkmentepede ise hücumlar gece yarısına kadar sürmüştü. Tepe birkaç defa el deriştird i, sonunda yalnızca birinci hat m evzileri bizim elimizde kaldı. 4. kolordunun batısında taarruz eden 1. kolordu Belentepeyi tamamen, Tınaz - tepeyi de kısmen ele geçirdi, Çiğilte - pe ise halâ düşmanın elindeydi. Gece binbir güçlükle Ahır dağlarını aşarak ovaya inen 5. süvari kolordu - su ilk iş olarak düşmanın ulaştırma kollarını kılıçtan geçirdi. Arkasından da düşmanın İzm ir'le ulaşım ve haberleşme bağlantısını sağlayan demiryolunu birkaç yerden tahrip etti. Bu, bir dereceye kadar, düşmanın başı gövdesinden ayrılmıştı, anlamına gelebilirdi. Tali taarruz birliklerimizin yaptığı gösteri taarruzları ise düşmanı adamakıllı yanıltmıştı. Bunun sonucunda 2. kolordu bölgesindeki taarruz erken başladığı için-yunanlılar 2. kolor - dudan bir tümeni bu bölgeye gönderdi - ler. Bu tümenin'bölgede bağlanması, bir gün önce Balmahmut bölgesine gönde - rilen tümenle birlikte elden çıkması Yunanlıların kuvvetli bir ihtiyattan yoksun kalmaları sonucunu verecekti. G erçekten aldanmışlardı ve ihtiyatlarını parçalamakla stratejik bir hataya düşmüş oluyorlardı. Bu durumda bir karşı taarruz yapmaları imkansızdı. Yapılan taarruzlar sonunda 1. ordu birliklerim iz Büyükkalecik'ten Çiğilte - pe'ye kadar 15 kilometrelik bir bölge - de Yunanlıların birinci hat mevzilerini ele geçirdiler. Fakat yarmanın tamam - lanması bugün mümkün olmadı. Bütün cephedeki Türk taarruzları - nın-süvarilerimizin de etkisiyle başarıya ulaşması Yunan kuvvetlerinde büyük bir şaşkınlık meydana getirmişti. Bu nedenle Afyon'u boşaltmaya başladılar.

4 27 Ağustos Yunan cephesi yarıldı TÜRK ASKERLERİ AFYN 'A GİRERKEN Y Bütün cephede tearuzlarımız yeniden başladı. Ardı ardına süngü hücumları y a pılıyordu. Bunun sonucunda Yunan mevzileri ele geçirildi. Öğleye doğru düşman cepheii tamamen yarılmıştı. Yunanlılar Afyon ve ve Sincanlı ovasına döküldüler. En şiddetli çarpışmalar-4.kolordu cephesinde Erkmen tepeleri ile I.Kolordu cephesinde de Tınaztepe'de oldu. ( Krokide altta) 4. Kolordu Kumandanı,Erkmen te pelerinin alınmasına çok önem veriyordu, Taarruza yakından yönetmek için 5.tümenin muharebe idare yerinde bulunmaktaydı. Askerlerimizin kahramanlık destanları, yarattığı çarpışmadan sonra tepe ele geçiri İdi. Bu arada Kurtkaya tepesi de alınm ıştı.l. Kolordu birlikleri de Tınaztepe ve gerilerini tamamen işgal ederek düşmanı Sîncanlı'ya artı.günün öteki harekatı şu şekilde gelişti: 2.rdu cephesinde (sağda) 61.Tümen Kazuçuran tepesini, 17, Tümen de Kırantepe, Dedesivrisi mevzilerini işgal etmişti.akşam saat I 7.30'da 4. Kolordunun 8. Piyade Tümeni Afyon'u kurtardı. 5.Süvari Kolordusu bir tümeni île Balmahmut'a çekilmekte olan Yunan birliklerini bozguna uğrattı.iki tümeniyle de İlbulak dağını aşarak Yunan ihtiyat kolordusunun bulunduğu bölgeye doğru yürüyüşe devam etti. 2. rdu birlikleri ile bağımsız 6.Tümen ( solda altta) aösteri taarruzlarını sürdürdüler. Uirk kuvvetleri hesabına çok önemli başarılarla dolu olan bu günde ilginç bir durum dikkati çekiyordu; Taarruzun ilk günündenberi anlaş - mazlık içinde bulunan Yunan komutanları şimdi bir fikir etrafında toplanmış - lardı. Kaçınılmaz akıbet elle tutulur gibi apaçıktı. Hayati noktaları ele geçiren Türk'ler duracağa benzemiyordu. Yapılacak tek şey vardı: Karşı taarruz gibi düşüncelerden vazgeçip İzmir yönünde geri çekilmek. Bizimkiler,ise bunun tamamen te r sine, ilk günden beri varlığını hissettiren anlaşma havasını yitireceğe benzerlerdi. Çünkü çekilmeye karar veren Yunanlıları derhal kovalamak mı, yoksa ihtiyatlı hareket etmek mi gerektiği konusunda iki ayrı görüşün ortaya çıktığı anlaşılıyordu. Üstelik iki zıt emir de vard ı.. Kısacası durum ogünkü şartlar içinde anormaldi. Ama sonunda iki görüş ve bu görüşlerin uygulaması da tek noktada birleşti: "Her şey iyiye doğru gidiyordu." Gün, yine Türk birliklerinin taarruzlarıyla başladı. Her an bir insanın ağaç gövdesi gibi yere yıkıldığı süngü hücumları ardı ardına birbirini izliyordu. Akan kanlar oluk oluktu. Mehmetçik, göğüs göğüse çarpışmalarda Türk ' ün üstünde hiç bir kuvvetin bulunmayacağını bir kez daha gösterecekti., Nitekim öğleye doğru düşman cephesi tamamen yarıl mıştı. Taarruzun ikinci gününde en şiddetli çarpışmalar Erkmen tepeleri ve Tınaztepe'de geçti. Çarpışmalarda öyle bir an geldi ki " iki tarafın topçu ateşinin REŞAT ÇİĞİLTEPE İntihar eden kumandan etkisiyle taarruz bölgesi volkan gibi kaynıyor, dumanlar hareketlerin takibine izin vermiyordu. " Sonunda kahraman birliklerimiz boğaz boğaza çarpışmalardan sonra Kurtkaya ve Erkmen tepeleri, ile Tınazte - pe'yi ele geçirerek düşmanı Sincanlı o- vasına sürdüler. Afyon ve: Sincanlı ovasına dökülen Yunanlılar çekilmeye başladılar. Bütün bunlar saat 10. 'a kadar olmuştu. Sadece en solda Ciğiltepeye taarruz eden tümenimiz henüz hedefine varmış değildir. Buna üzülen Tüm er. Komutanı Albay Reşat Bey intihar etti. Birinci Cihan Harbinde Muş'un zaptında üstün yararlığı görülen ve bundan ötürü 16 Kolordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa'nın takdirlerini kazanan kahraman komutan, Afyon taarruzunda en geride kalmağa tahammül edememişti. Az sonra Çiğiltepe de zaptedilecek, fakat ne yazıkki kendisi bu zaferi göremiyecekti. Sonra Türk askerinin başarılarını birbirini kovaladı. Akşam üzeri saat 'da bir tümenimiz Afyon ' u işgal etti. Bu tümenin bağlı olduğu kolordunun öteki tümenleri geceyi Afyon'un batısındaki kayalıklarda geçirdiler. 5. Süvari Kolordusu da bir tümeni ile Balmahmut'a çekilmekte olan Yunan birliklerine taarruz ederek bozguna uğratmıştı. Bu kolordumuz öteki iki tümeniyle İlbudak dağını aşarak Yunan ihtiyat kolordusunun bulunduğu bölgeye doğru yürüyüşe devam etti. İkinci gün çarpışmaları sonunda her tepenin, her toprağın zaptedllmesi - kısacası Türk'ün Türk'e kavuşması - göz yaşartıcı görünümler yaratıyordu.köylü kadınlar, çocuklar, ihtiyarlar kahraman subay ve erlerimizin ellerine sarılıyorlar, onları öpüyor, öpüyorlardı. Gözle - rinde esaretten kurtulmanın sevinci, kendisiyle aynı kandan olanla aynı havayı teneffüs etmenin mutluluğu vardı... Ufuk aydınlanmıştı.. Dökülen kanlar iyi günlerin müjdecisiydi... BUYUK TAARRUZDA GÖREV ALANLAR Başkomutan MüjırfMarejal) Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK Genelkurmay Başkanı Birinci Ferik Mustafa Fevzi (Mareşal ÇAKMAK) Batı Cephesi Komutanı Mirliva ismet (rg. İNÖNÜ) Batı Cephesi Kurmay Başkanı Al - bay Asım ( rg. GÜNDÜZ \ Batı Cephesi Top. A. Komutanı Binbaşı Vehbi ( Tümg. KCAGÜN EY) 5 nci Sv. Kor. Komutanı Mirliva Fahrettin (rg. ALTAY) 5 nci Sv. Kor. Kurmay Başkanı Binbaşı Mehmet Şükrü ( Yb. KÇAK ) I nci Sv.Tüm. Komutanı Albay Mürsel (Tümg. BAKU ) I nci Sv.Tug.Komutanı Aluay C e mil I nci Sv.Tüm. I 0 ncu Sv.A. Komu - tanı Yarbay İsmail Hakkı e I nci Sv.Tüm. I I nci Sv. A.Komutanı Binbaşı Ali Rıza(Alb.ÜLGENALP) I nci Sv.Tüm. 14 ncü Sv. A. K o mutanı Yarbay Salih I nci Sv.Tüm. 21 nci Sv. A. K o mutanı Binbaşı Emin Hüsnü ( Yb. ) 2nci Sv.Tüm Komutanı Yarbay Mehmet Zeki (Tümg. SYDEMİR) 2 nci Sv.Tug. Komutanı Ahmet Hamdi (V b.) 2 nci Sv.Tüm.2 nci Sv.A.Komutonı Binbaşı Ahmet Kemal (Yb.) 2 nci Sv.Tüm.4 ncü Sv. A. Komu - 'anı Binbaşı Ali Reşat ( Yb.) 2 nci Sv.Tüm. I 3 ncü Sv. A. K o mutanı Yüzbaşı Galip (Bnb.) 2 nci Sv.Tüm. 20 nci Sv. A. Ko - mutam Binbaşı Kâzım (A lb.) (Devamı l l. sayfada)

5 i

6 KURTULAN TÜRK KENTLERİNDE HALK GÖSTERİ YAPIYR Düşman kuvvetleri çekilmeye ça lışıyorlardı. 4. Kolordu birlikleri Balmahmut dolay larında çeki Imekte olan 4. Yunan tümenine taarruz ettiler. Muharebe çok }iddetli oldu. Bir saat sonra düşmanın perişan bir halde Resul Baba dağına doğru çekildiği görülüyordu. Çekilirken de Uç ağır topla iki dağ topunu bırakmışlardı. I. Kolordu düşman kuvvetlerinden önce Dumlupınar mevzilerini ele geçirmek içinbatı yönünde yürüyüşüne devam etti. General Trikopis, Sincanlı ovasının kuzeyindeki sırtları I. ve 7. tümenlerle tutarak öteki tümenlerini ilbulak dağı üzerinden Dum - lupınar'a doğru çekmek istiyordu. Fakat bu birlikler panik halinde çekildikleri ve süvarilerimizin baskısı altında oldukları i- çin emredilen mevzii tamamen tutamadı - lar. Bu durumda tümen Kumandanı Dum - lupınar mevziine çekilmeye karar verdi. Bunun uygulanması güçtü. Nevarki şans Yunanlı generale gülecekti. Bir önceki akşama bu düşman grubunun gerisinde bulunan Süvari Kolordusu daha geniş bir kuşatma yapmak amacıyla yalnız birinci tümeni bırakarak öteki iki tümeni ile kuzeye doğru hareket etmişti, iki Yunan tü - meni böylecş - bazı birliklerimizin de cephe değiştirmesi sonucunda - açık kalan alandan Dumlupınar mevzilerine çekilmeyi basardılar. Bugün ayrıca 2.Kolordu,4. Kolordumun doğusundan ilerleyerek Köprülü - A - raplı çiftliği bölgesine yanaştı ve 2. rdu ile irtibat sağladı. 5.Süvari Kolordusu da çekilmekte olan düşman kuvvetlerine ve Eğref bölgesinde ihtiyattaki düşman kol - ordusuna baskınlar yaptı. * Düşman kaçıyordu Bugün üçüncü gününe ulaşan savaşm lehimize gelişmesi baş döndürücü bir hızla oluyordu. kadar hızla oluyordu ki, komutanlarımız ve birliklerimiz zaman zaman bu hız karşısında kendilerini frenlemekte güçlük çekiyorlar ve bunun sonucunda da bazı "Sürpriz" durumlar ortaya çıkıyordu. "Bazan,bir yere gelince durmakta yarar vardır" denirken, anlatılmak istenilen şuydu: Kayıtlara göre, demiryolunu ke - sen Süvari Kolordumuz cephe yarıldık - tan sonra derinlere dalmış ve bu yüz - den düşman için batıya çekilmek imka - nını veren bir gedik bırakmıştı. Yunan - lılar da gedikten çekilmeye başladı. Bu arada iki Yunan tümeni çekilmeyi başardı. Bununla beraber söz konusu hükmün hala tartışma konusu olabileceğini hatırdan çıkarmamak gerekir. Örneğin bazı uzmanların kanısına göre, "Cephe yarıldıktan sonra Birinci rdunun da düşmanı kuşatacak şekilde ilerl.emesi lazım dı. Bu takdirde süvarinin yerinde kal - ması doğru olamazdı. " Aslında bütün bunlar geçici durum - lardı ve sonuca etki yapacak nitelikte değildi. Esas sorun düşmanın mağlup e - dilip vatandan kovulması idi ve aradan yıllar geçtikten sonra "hata"denilen bu küçük olaylar, harfi harfine uygulanan plânlarla birleşince, Türk'ün büyük zaferini doğurmuşlardı. Nitekim üçüncü günün özeti bile büyük sonuçla ortak bir hava taşımakta - dır : "Birinci ve İkinci orduların kıska - cı ile, düşman gerilerine dalan Süvari Kolordumuzun çemberi Yunanlıları torba içine almağa başlamıştır. " 28 Ağustos 1922 günü Başkomutan - lık Karargâhı ile Batı Cephesi Karargâhı Afyon'a, Birinci rdu Karargâhı da Balmahmut'a taşındı. Düşman kuvvetleri çekilmeye devam ediyorlardı. 4. Kolordu Birlikleri Balmahmut dolaylarında 4. Yunan tümenine taarruz ettiler.bu Yunan tümeni kendisini müdafaa hattı gerisinde emniyette sandığı için ayrıca tedbir almağa gerek görmemiş,yürüyüşe hazırlandığı sırada vadi içinde baskına uğramıştı. B ir saat kadar süren şiddetli çarpışmadan sonra düşman perişan bir halde Resul Baba dağına doğru çekiliyordu. Düşman askerleri artık kendi hal - lerine bırakılabilirdi. Çünkü onlardan bir zarar gelemezdi. Sonra bizim bir tümenimiz Balmahmut istasyonu etrafında toplandı. İstasyondaki depolar ağzına kadar yiyecek, cephane ve malzeme doluydu. Tabii bunları gören askerlerimizde yorgunluktan eser kalmıyacaktı. Herkes memnun, herkes neşeliydi. 4. Kolordu birliklerinin yanı sıra 1. Kolordu da, Yunan kuvvetlerinden önce Dumlupınar mevzilerini ele geçirmek için batı yönünde yürüyüşüne devam etti. Ancak 1. ve 7. Yunan tümenleri Dum - lupınar mevzilerine çekilmeyi başardılar. BÜYÜK TAARRUZUN KUMANDANLARI TPLU HALDE 14 ncü Sv. Tüm Komutanı Yarbay Mehmet Suphi (Tümg. KULA) 14 ncü Sv.Tüm. Kurmay Başkanı Muzaffer ( rg. TUĞ SAVUL ) I 4 ncü Sv. Tug. Komutanı Yarbay Hüseyin Hüsnü (Tümg.) I 4 ncü Sv. Tüm. 3 ncü Sv.A. Komutanı Yarbay Ferit (A lb.) I 4 ncü Sv. Tüm. 5 nci Sv. A.K o mutanı Yüzbaşı Esat (Alb AVCI) 14 ncü Sv. Tüm. 34 ncü S v.a.k o mutanı Binbaşı İbrahim Muzaffer(Yb.) 14 ncü Sv.Tüm. 54 ncü Sv.A. Komutanı Binbaşı Hamit ( Tuğg. DĞRU- ER) Kocaeli Grup Komutanı Albay Halit ( Karşılan, Tümg.) Kocaeli Grubu Kurmay Başkanı M. Hidayet I 8 nci Tüm. Komutanı Yarbay Hulusi (A lb. CÖNK ) 18 nci Tüm. Kurmay Başkanı İsmail Hakkı (ULUÇ) I 5 nci P. A. Komutanı Yarbay Hüsnü 24 ncü P. A. Komutanı Binbaşı Reşat ( Yb.) Mürettep Sv. Tüm. Komutanı Albay Hacı Arif (Ö RGÜÇ) Mürettep Sv.Tüm. Kurmay Başkanı Yüzbaşı H. Fehmi (rg. ATAKAN) 37 nci Sv.A. Komutanı Yarbay Tahsin 38 nci Sv.A.Komutanı Yarbay Ihsan 33 ncü Sv.A. Komutanı Binbaşı Edip I nci rdu Komutanı Mirliva N u rettin ( Korg.) I nci rdu Kurmay Başkanı Albay Mehmet Emin (Korg. KRAL) I nci rdu Kurmay Yarbaşkanı Yarbay Sabi t (rg. N Y AN) I nci Kor. Komutanı Albay İzzettin (rg. ÇALIŞLAR) I nci Kor. Kurmay Başkanı Binbaşı Muharrem Mazlum (rg. ISKRA) (Başı 7. sayfada) 15 nci Tüm. Komutanı Yarbay Naci (Korg. TINAZ) 15 nci Tüm Kurmay Başkanı Rasim (Tümg.SENGİR) 38 nci P. A. Komutanı Yarbay İIyas Zeki (Tümg. AYDEMİR) 45 nci P. A. Komutanı Binbaşı Ali Rıza ( Y b.) 56 nci P. A. Komutanı Yarbay Mehmet Fehmi (Tümg. TINAZTEPE ) I 5 nci Tüm.Top. A. Komutanı Binbaşı Akif ( Yb. DİKYAR) 23ncü Tüm.Komutanı Yarbay Ömer Halis (Korg. BIYIKTAY) 23 ncü Tüm. Kurmay Başkanı Y ü z başı Mehmet Fahri (Korg. BELEN) 23 ncü Tug. Komutanı Şakir (Tuğg. GÜLEŞ ) 31 nci P. A. Komutanı Mehmet Rıfat 68 nci P. A. Komutanı Yarbay Mehmet Tevfik 69 ncu P.A.Komutanı Yarbay Hüseyin Hüsnü (Alb.) 23 ncü Tüm.Top. A. Komutanı Binbaşı Hakkı (Alb. AYTUNA) 57 nci Tüm. Komutanı Albay Reşat ( ÇİĞİLTEPE ) 57 nci Tug. Komutanı Albay İbrahim Hakkı (Tümg. EMİRĞLU ) 57 nci Tüm.Kurmay Başkanı Binbaşı Şemsettin (Alb. ERKUŞ) 37 nci P. A. Komutanı Yarbay Refii (Tuğg. EVİNÇ) 39 ncu P.A.Komutanı Binbaşı A h met Turhan (Alb.) I76ncı P. A. Komutanı Yarbay Mazhar ( A lb.) 57 nci Tüm. Top. A. Komutanı Binbaşı Seyfettin (Tümg. ÇALBATUR) 6 nci Tüm.Komutanı Albay Hüseyin Nazmi ( Korg. SLK ) 6 nci Tüm. Kurmay Başkanı Binbaşı Sadık ( Tümg. ALDĞAN ) 50 nci P. A. Komutanı Binbaşı Remzi (Alb. YALÇINTEPELİ) (Devamı 13. sayfada)

7 3 M u r o t ) b H a tib i i Çakmsoz.0 Kurtköy o S in ca n lı 30 Ağustos BAŞKUMANDANLIK Muharebes Ağustos Başkumandan Mustafa Kemal Paşa I. rdu karargahındaydı. Genel kurmay Başkanını 2. rdu karargahına göndermişti. Batı Cephesi Kumandanı da genel durumu yönetmek üzereafyon'da kaldı. Öğleden sonraya kadar devam eden yağmur ve sis Yunanlıların Adatepe bölgesinde sa - vunma düzeni almalarını kolaylaştırmıştı. Harekatı yakından izleyen ve yöneten Başkumandan, I. rdu Kumandanı ve 4. Kolordu Kumandanı ile.birlikte Zaferte - pe'deki I I.Tümen gözetleme yerine geldi. Çalköy-Allıören yolu ile Kızıltaş deresine doğru çekilmeye çalışan iki Yunan tü meni 16. ve 61. tümenlerimiz tarafından çember içine alındı. Böylece Allıören- Keçi ler-kızıltaş deresi yolunun iki yanında 4-5 kilometrelik bir açıklık hariç,yunan birlikleri tamamen sarılmış oluyordu. Saat 17.00'de başlayan ve gittîkçeşiddetini arttıran topçu ateşinden sonra - Saat 18.30'da - Başkumandan "Süngü hücumu ile düşmanı atarak Adatepe'yi kısa z a manda ele geçirin" emrini verdi. Bu emir kısa zamanda yerine getirildi ve Yunan kuvvetleri susturuldu. Düşman mevzilerinin içine girerek derinliklerinin İçine gi - rerek derinliklerine doğru ilerlemeğebaşlayan I I. ve 5, Kafkas tümenlerinin b a tısındaki 23. Tümen Adatepe'yi ele geçirmişti. Hareket ilerledikçe çevre daralıyor, dolayısıyla birliklerimizin ateşi birbirlerine zarar vermeye başlıyordu. Bu nedenle ve bir yanlışlığı önlemek içinbirliklere oldukları hatlarda kalmaları emredildi. II Tümenin 126. Alayına emir ulaştırılamamıştı, ileri harekata devam e- den bu alay saat 22.30'da hücuma geçerek Yunanlıları son mevzilerinden atıyor ve böylece Adatepe bölgesi düşmandan tamamen temizlenmiş oluyordu. Yunanlıların, şimdi, başkumandanları, kumandanları, yüksek rütbeli subayları ve askerleriyle, kaçmaktan başka çareleri kalmamıştı.. Ve, Türk rdularına İzmir' in yolları açılmıştı... Hücum Söz sırası 'nundu... Şimdi, Başkumandanlık Meydan Muharebesi ' nin Başkumandanı Mustafa Kemal Paşa'yı dinliyoruz : "29-30 Ağustos gecesi sabaha karşı (Garp Cephesi Harekat Şubesi Müdürü Tevfik Bey, bermutad o saata kadar muhtelif karargâhlardan ve her taraftan gelen raporlara göre, har ita üzerinde tesbit ve işaret ettiği vaziyeti umumiyeyi Cephe Kumandanı İsmet Paşa'ya göstermiş ve o da 'derhal Paşaya göster' em - ri ile Tevfik Bey i yanıma göndermişti. Karahisar Belediye Dairelinde bana tahsis edilen odada yatmakta idim. Beni uyandıran Tevfik Bey in gösterdiği haritaya baktım. Haritada gördüğüm şey şu idi ki, ordularımız düşman kuvayi mü - himmesini şimalden, cenuptan, garptan ihataya müsait bir vaziyet almış bulu - nuyorlardı. Şu halde tasavvur ettiğimiz ve azami netayiç temin edeceğini ümit ettiğimiz vaziyetler tahakkuk ediyordu. "Derhal Fevzi ve İsmet Paşaları çağırınız" dedim. Üçümüz toplandık. Vaziyeti bir daha mütalaa ettik ve katiyetle hüküm ettik ki Türk'ün hakiki halas güneşi 30 Ağustos sabahı ufuktan bütün şa'şaası ile tulü edecektir. Bu karara göre ordulara saat 6.30'- da yeni em ir ve talimat yazıldı. Fakat durum o kadar mühim, o kadar sürat ve şiddet talep ediyordu ki bu tahriri emirle iktifa etmek muvafıkı ihtiyat olamazdı. nun için Fevzi Paşa hazretlerinden bizzat Altıntaş ve cenubundan hareket eden İkinci rdumuzun ve bunun garbında bulunan Süvari Kolordumuzun nezdine giderek tasavvurumuza göre harekatı tanzim buyurmasını kendilerinden rica ettim. Dördüncü Kolordusu ile istihdaf ettiğimiz düşman kısmı küllisini cenuptan takip eden Birinci rdu karargâhı - na da bizzat ben gidecektim.ismet P a- şa'nın da Rarargâhta kalıp vaziyeti umumiyeyi idare etmesini münasip gördüm. " Mustafa Kemal Paşa en kısa zamanda Birinci rdu karargâhına gitmişti. Karargâhta bir süre kalarak gerekli e- m irleri verdi. Karargâha ardı ardına düşman esirleri getiriliyordu Bunlardan biri erkanı harp (Kurmay) zabiti idi. Büyük Kumandan, bu subayla görüşmesini şöyle anlatmaktadır : "Zavallı, verdiği malûmat meyanında, istemiyerek, Başkumandan vazifesini alan General Trikopis'inve 2. Kolordu Kumandanı General Diyenis'in de bizim çevirmek istediğimiz çemberiniçinde bulunduğunu ifade etmişti.derhal yanımda bulunan rdu Kumandanına ' Kemalettin Paşa'yı bulunuz. Bizzat Trikopis ile bütün düşman generallerini behemehal esir etmesini söyleyiniz' dedim. Bu em ir derakap telefonla tebliğ olundu. Zavallı esir zabit, benim bu emrimi işitir işitmez, ikram ettiğim çayıiçemiyerek büyük bir baygınlık geçirdi... " "Muharebe vaziyetini gözümle gör - mek benim için mukavemetsiz bir ihtiyaç idi" diyen Mustafa Kemal Paşa daha fazla ordu karargâhında kalamıyacaktı.rdu Kumandanını da yanına alarak 4. Kolordu Kumandanının gözetleme için bulunduğu tepeye gitti. "Çal köyü garbında ve şimalinde patlayan topların tarakalarını işitiyor - dum. radan vaziyeti dürbünle tetkike uğraşmak bana sıkıntılı geldi.daha ile - riye, ateş yerine gitmek için kati bir lüzum ve ihtiyaç hissediyordum.birtepeyi gösterdim, 'raya gitmek lâzım dır, buyrun, gidelim dedim. tomobille-, re atladık, bu tepeye gelen yola dahil olduk. Arasıra güzergâhımızın soluna düşman mermileri düşüyordu. Dördüncü Kolordunun fırkaları şarktan garba güzergâhımızı kat ederek seri hatvelerle ilerliyorlardı. " Evet, Başkumandan Mustafa Kemal Paşa saatlerin 14.00'ü gösterdiği sırada tepeye çıkmış bulunuyordu. Ve, Başkumandanlık Meydan Muha - rebesi de bu anda başlamıştı. Yunanlılar çevre savunması düzenindeydiler. Bütün ağırlıkları ile topçuları ortada bulunuyordu. İki#Yunan tümeni, kolordu bağlı birlikleri ve ordu ağırlıkları Çalköy-Allıören yoluyla Kızıltaş deresine doğru çekilmeye çalışıyorlardı. Fakat kuzeyden ilerleyen iki tümenimizin taarruzlarıyla durduruldular. Bunun üzerine bu birlikle kuzey yönünde mevzie girerek savunmaya geçtile r ve çember içine alındılar.allıören- Keçiler-Kızıltaş deresi yolunun ild yanında 4-5 kilometrelik bir açıklık hariç,yunanbirlikleri tamamen sarılmıştı. 1. rdunun 25. A ğır Topçu Alayı saat 17.00'de ateşe başladı. Bunu bütün cephe topçusunun ateşi izledi.ateşhızı son kerteye kadar yükseltildi Ardından 11'inci ve 5'inci Kafkas tümenleri ileri atıldılar. Başkomutan, saat ' da " Süngü hücumu ile düşmanı atarak Adatepe ' yi kısa zamanda ele geçirin" emrini verdi. Bu em ir Türk askeri için bir " müjde " niteliğindeydi ve ağızdan ağıza taarruz kademesindeki bütün birliklere yayılı - verm iştibirliklerim izbirbirleriyle yarışırcasına ileri harekata devam ettiler. Çarpışmanın bu kısmını Mustafa Kemal Paşa şöyle anlatır: "Düşman Başkumandanının şu kar - Şiki tepede son gayretiyle çırpındığını görüyor gibiydim. Artık toplarının, tüfeklerinin, mitralyözlerinin ateşlerinde sanki öldürücü hassa kalmamıştı. Bu o - vadan şimal ve cenuptan birbirini vel - yeden avcı hatlarımızın guruba yakla - şan güneşin son şuaatıylaparlayan süngüleri her an daha ileride görülüyordu. Düşman mevziini saran bir daire üzerinde mevzi almış olan bataryalarımızın fasılasız, amansız ateşleri düşman mevziini içinde barınılmaz bir cehennem haline getiriyordu. Güneş mağribe yaklaştıkça ateşli, kanlı ve ölümlü bir kıyametin kopmak üzere olduğu bütün ruhlarda hissolunu - yordu. Bir an sonra cihanda büyük bir inhidam olacaktı ve beklediğimiz halas güneşinin tulü edebilmesi için bu inhi - dam lâzımdı. Zulmetler içinde bu inhi dam vukubulmalı idi. Hakikaten, semanın karardığı bir dakikada Türk süngü - leri düşman dolu olan sırtlara hücum ettiler. Artık karşımda bir ordu,bir kuvvet kalmamıştı.kamilen mahvolmuş,perişan bir bakiyetüssüyuf (Kılıç artığı) kitlesi bulunuyordu. Kendilerinin dediği gibi, pürhavfülerzân (Korkudan titreyen), bişekil bir kitle, acip bir halita halinde firar için kaçacak yer arıyordu... " Evet, durum böyleydi işte.gece Adatepe ele geçirildikten sonra harekatın bir gün sonraya bırakılması uygun görüldü. Bu konudaki emri alamayan bir alayımız ileri harekatına devam edecek ve Yunanlıları son mevzilerinden atacaktı. Böylece Adatepe bölgesi düşmandan tamamen temizlenmiş oluyordu.ancak bu arada General Trikopis, General Diyenis, birçok tümen komutanı ve 800 kadar döküntü Kızıltaş bölgesinde açık kalan yerden kaçmayı başarabildiler. Afyon-İzmir mihverinde Kaplangı dağı bölgesinden bozgun halinde geri çekilen 1, 2 ve 7'inci Yunan tümenleri ile Kızıltaş deresi ve civarındaki dağlara kaçan döküntülerden başka, Türk rdusunun karşısında İzm ir'e kadar muharebe edecek Yunan birliği kalmamıştı. 1 Evet, düşman kaçıyordu...kaçarken de bütün motorlu ve tekerlekli araçla - rını, cephane ve malzemeden çoğunu muharebe meydanında bırakıyordu.

8 58 nc! P. A. Komutanı Yarbay Mehmet Rüştü (Alb.) 4 ncü Tüm.Top.A.Komutanı Binbaşı Nazmi (Tümg. İNAN) 7 nci Tüm. Komutanı Alb. Naci (K org. ELDEN İZ) 7 nci Tug.Komutanı Albay Kâzım 7 nci Tüm. Kurmay Başkanı Binbaşı Mehmet Nuri ( rg. YAMUT ) 2 nci P.A. Komutanı Yarbay Ali Vehbi (Tuğbay) 23 ncü P.A. Komutanı Yarbay Ali Muzaffer ( Tuğg.) 41 nci P.A.Komutanı YarbayMünir 7 nci Tüm.Top. A. Komutanı Binbaşı Kâzım 3 ncü Kor. Komutanı Albay Şükrü N aili (Korg. GÖKBERK) 3 ncü Kor. Kurmay Başkanı Yarbay Hayrullah (Tümg. FİŞEK) I nci Tüm. Komutanı Albay Abdur - rahman Nafiz ( rg. GÜRMAN ) I nci Tug. Komutanı Albay Talât ( Tuğg. SÜALP) I nci Tüm. Kurmay Başkanı Binbaşı Mehmet Emin (Tümg. ÇINAR ) 3 ncü P.A.Komutanı Yarbay Salih (Tümg. AVGIN) 4 ncü P.A. Komutanı Yarbay Ali Cevat (Alb.) 5 nci P.A. Komutanı Yarbay Hüseyin Hüsnü (Tuğbay) I nci Tüm.Top.A. Komutanı Y a r bay İzzet (Alb.) 41 nci Tüm. Komutanı Albay Alâaddin ( Tümg. KVAL ) 41 nci Tug. Komutanı YarbayMümtaz ( Korg. AKTAY ) 41 nci Tüm. Kurmay Başkanı Binbaşı sman Nuri (A lb. SAYIN ) 12 nci P.A. Komutanı Yarbay İhsan (A lb.) I 6 nci P.A.Komutanı Yarbay Öner Kirami ( Alb.) 19 ncu P.A. Komutanı Yarbay Ömer Hulûsi 4 I nci Tüm. Top. A. Komutanı Y a r bay Mustafa Muammer ( Alb.) 61 nci Tüm. Komutanı Yarbay Salih { rg. MURTAK ) 61 nci Tug.Komutanı Yarbay A h met Şemsettin ( Tuğbay) 61 nci Tüm.Kurmay Başkanı Yüzbaşı Rüştü (Tuğbay AKPİRİM ) I 59 ncu P.A. Komutanı Yarbay Rüştü I 74 ncü P.A. Komutanı Yarbay Şevki ( Tuğbay SAVAŞÇI ) I90ncı P.A. Komutanı Yarbay İrfan ( Alb.) 61 nci Tüm.Top. A. Komutanı Y a r bay Mustafa Kâzım ( Alb.) GN.LÜ TFİ GÜVEN Ç (o tarihte mülâzım), MUSTAFA KEMAL'İN TEBRİK MESAJINI ZASERDEN SNRA ASKERLERİNE KUYR. 3 ncü Kor. Bağımsız 61 nci P. A. Komutanı Yarbay Hüseyin Vecihi ncü Kor. Komutanı Alb.Kemalettin Sami ( Korg. GÖ KÇEN ) 4 ncü Kor. Kurmay Başkanı Binbaşı Yusuf Ziya ( Tümg. EKİNCİ ) 5 nci Kafkas Tüm. Komutanı Y a r bay Halit ( Alb. AKMANSU ) 5 nci Kafkas Tug.Komutanı Yarbay Ali Rıza ( A lb.) 5 nci Kafkas Tüm. Kurmay Başkanı Binbaşı Mithat ( ERMAN ) 9 ncu P.A. Komutanı Binbaşı Hüseyin Hüsnü ( Tuğbay DEMİRTEPE ) 10 ncu P.A. Komutanı Binbaşı İsmail Hakkı ( Y b.) I 3 ncü P.A. Komutanı Vekili Binbaşı Cevat (A lb. KURAN ) 5 nci Kafkas Tüm. Top A.Komutanı Nusret ( Tümg. BAŞARAN ) I I nci Tüm. Komutanı Yarbay A h met Derviş ( Korg.) I I nci Tug. Komutanı Yarbay Hafız Halit ( Tuğbay UZEL ) I I nci Tüm. Kurmay Başkanı Ahmet Fevzi (Tümg. AKARÇAY ) 70 nci P.A. Komutanı Binbaşı Rüştü (Korg. AKIN ) I 26 nci P.A. Komutanı İsmail Hakkı ( Tuğbay ALPAN ) 127 nci P.A. Komutanı Binbaşı sman Nuri (Tümg. TUFAN ) I I nci Tüm. Top.A. Komutanı Binbaşı Mahmut Cemal (A lb.) 12 rici Tüm. Komutanı Albay sman Nuri ( Tümg. KPTAGEL ) 12 nci Tug. Komutanı Albay Halil Rüştü TEŞEKKÜR 35 nci P.A. Komutanı Yarbay Talat (Tuğg. ĞAN ) 36 nci P.A. Komutanı Binbaşı Mehmet Şahin ( A lb.) ncü P.A. Komutanı YarbayHüseyin Hasbi ( Alb.) I 2 nci Tüm. Top.A. Komutanı Yarbay Abdulkerim ( Alb. SUNDAY ) 6 nci Kor. Komutanı Mirliva K â zım ( Korg. İN A N Ç ) 6 nci Kor. Kurmay Başkanı Bİnbaşr Mehmet Nihat ( Yb. BURSALI ) I 6 nci Tüm. Komutanı Albay Aşir ( Tümg. ATLI ) I 6 nci Tüm. Kurmay Başkanı Kur. Binbaşı İsmail Hakkı (Tuğbay ULUÇI - NAR ) 43 ncü P.A. Komutanı Yarbay Mebrtıet Hayri ( A lb.) 44 ncü. P.A. Komutanı Yarbay Mehmet Veysi (Alb.) 64 ncü P.A, Komutanı Yarbay İsmail Hakkı I 6 nci Tüm. Top. A. Komutanı Binbaşı Ali Necdet ( Alb. TAN ) 17 nci Tüm. Komutanı Albay N u rettin ( Tümg.) 17 nci Tug. Komutanı Alb. İsmail Rüştü I 7 nci Tüm. Kurmay Başkanı Binbaşı Mahmut Celâlettin 62 nci P.A. Komutanı Yarbay H a şan Faik ( Alb. ALSAÇ ) 63 ncü P.A. Komutanı Yarbay Abdulgani 47 nci P.A. Komutanı Giresunlu sman Ağa Bu ilâvenin hazırlanmasında bize kıymetli yardımlarını esirgemeyen Genel Kurmay Basın ve Halkla ilişkiler Dairesi,Basın-Yayın Umum MüdllrlUğU ile Gn.LUtfi Glivenç'e teşekklir ederiz. Ayrıca bu ilâve de Genelkurmay harp ta - rilli Başkanlığınca hazırlanan "3 0 Ağustos Zaferi" adlı kitapla,general Fahri Belen'in "BiiyUk Türk Zaferi" ve General Nüzhet Bulca'nın " 3 0 Ağustos Zaferine Doğru" kitaplarından yararlanılmıştır. Taha Toros Arşivi *