DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ

Transkript

1 DEVLET DESTEKLİ TARIM SİGORTALARI SİSTEMİ

2 BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI

3 PAKET OLARAK ALINAN TEMİNATLAR DEVLET DESTEKLİ BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI TEMİNAT KAPSAMINDAKİ ÜRÜN VE RİSKLER TEMİNAT KAPSAMINDAKİ RİSKLER Dolu Fırtına Hortum Yangın Heyelan Deprem Sel ve Su Baskını Dolu dan Kaynaklanan Kalite Kaybı TEMİNAT KAPSAMINDAKİ ÜRÜNLER Fideler Yaş Sebzeler Yaş Meyveler Tarla Ürünleri Kesme Çiçekler Meyve ve Bağ fidanları Yaş Sebzeler ve Meyveler ile Kesme Çiçekler GEREKLİLİK ÇKS Kaydının Güncel Olması İSTEĞE BAĞLI EK TEMİNAT Don Açıkta Üretilen Yaş Meyveler

4 ARASINDA KAYDEDİLEN GELİŞMELER YIL TEMİNAT KAPSAMI TEMİNAT KAPSAMI DEĞİŞİKLİK UYGULAMA DEĞİŞİKLİK 2006 Dolu, Fırtına, Hortum, Heyelan, Yangın, Dolu, Fırtına, Hortum, Heyelan, Yangın, + Dolu riskine bağlı Kalite Kaybı + Meyve bağlama döneminde DON Dolu, Fırtına, Hortum, Heyelan, Yangın, + Dolu riskine bağlı Kalite Kaybı+ Don + Deprem Risk önleyici sistemler için prim indirimi 2009 Dolu, Fırtına, Hortum, Heyelan, Yangın, Deprem, + Dolu riskine bağlı Kalite Kaybı + Don ---- Başlangıç, Yenileme ve Peşin ödeme indirimi 2010 Dolu, Fırtına, Hortum, Heyelan, Yangın, Deprem, + Dolu riskine bağlı Kalite Kaybı + Don + Sel ve Su baskını 2011 Dolu, Fırtına, Hortum, Heyelan, Yangın, Deprem, Sel ve Su baskını + Dolu riskine bağlı Kalite Kaybı + Don + DON teminat başlangıcı Çiçeklenme dönemi Don riski için parsel bazlı ek prim uygulamaları 2012 Dolu, Fırtına, Hortum, Heyelan, Yangın, Deprem, Sel ve Su baskını + Dolu riskine bağlı Kalite Kaybı + Don --- Dolu, Yangın, Sel ve Su bakını için ek prim uygulamaları 2013 Dolu, Fırtına, Hortum, Heyelan, Yangın, Deprem, Sel ve Su baskını, Dolu riskine bağlı Kalite Kaybı + Don + Tüm riskler için teminat başlangıcı çiçeklenme dönemi Dolu riskine bağlı kalite kaybı teminatı pakete dahil edildi

5 BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortasında teminatlar, aşağıda tanımları yapılan risklerin doğrudan neden olduğu miktar kayıplarını kapsar: Dolu Teminatı, dolu tanelerinin doğrudan çarpması, Fırtına ve Hortum Teminatı, yağmur, kar, dolu ile beraber olsun veya olmasın 62 km/saatten fazla esen rüzgârın veya rüzgârın sürüklediği veya attığı şeylerin çarpması ve hortumun etkisi, Yangın Teminatı, yangının, yıldırımın, infilakın veya yangın ve infilak sonucu meydana gelen duman, buhar ve hararetin etkisi, Heyelan Teminatı, kayalardan, döküntü örtüsünden veya topraktan oluşmuş kütlelerin yerçekiminin etkisi altında yerlerinden koparak yer değiştirmesinin etkisi,

6 BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI Deprem Teminatı, deprem ve yanardağ püskürmesinin doğrudan neden olacağı yangın, infilak, yer kayması veya toprak çökmesi etkisi. Sel-Su Baskını Teminatı: Çok yoğun yağış veya kar erimesi sonucunda vadi, göl, nehir, çay, dere yatakları ve kanalların büyük su kütlesi ile yüklenerek taşması ve beklenmeyen ani su akıntılarının etkisiyle sigortalı ürünlerde meydana gelen miktar kaybı. Don Teminatı: Hava sıcaklığının 0 o C nin altına düşmesi nedeniyle doğrudan yaş meyve miktarında meydana gelen miktar kaybı. Kalite Kaybı Teminatı: Dolu tanelerinin çarpma etkisiyle doğrudan yaş meyve, sebze ve çiçeklerde meydana gelen kalite kaybı.

7 BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARINDA TEMİNAT BAŞLANGIÇLARI Dolu, fırtına, hortum, yangın, heyelan, deprem ile sel ve su baskını riskleri için; Tarla ve bahçede yetiştirilmek amacıyla, ekilmiş ürünlerde, bitkinin yeşermesi ve filizlenmesinden, Meyve ağaçlarında, bahçenin fenolojik olarak, ilk çiçeklenme evresine (*) girmesinden, Üzümde, salkım taslaklarının oluşmaya başlamasından, Fidelerde, bitkinin tutmasından, Meyve fidanlarında fidanın uyanmasından, Muz bitkisinde, çiçek doğumunun başlamasından, Çilekte, bitkinin kol atmasından, Fındık ürününde, bahçedeki ocaklarda bulunan dişi çiçeklerin (Karanfilli tomurcukların) etrafını çevreleyen pulcuklardan ayrılıp, sap oluşturmaya ve ilk yaprakçıklar görülmeye başladıktan

8 Don riski için; BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARINDA TEMİNAT BAŞLANGIÇLARI Üzüm ve kivi asmalarında, tomurcuk gözlerin uyanmasından(**), Fındık ürününde, bahçedeki ocaklarda bulunan dişi çiçeklerin (Karanfilli tomurcukların) etrafını çevreleyen pulcuklardan ayrılıp, sap oluşturmaya başladıktan ve ilk yaprakçıklar görülmeye başladıktan, Erik, Kayısı, Kiraz, Şeftali, Nektarin, Vişne, Zeytin, Armut, Ayva, Elma, Muşmula, Yenidünya, Ceviz, Badem, Antep Fıstığı, Kestane, İncir, Dut, Nar, Trabzon Hurması, Greyfurt, Limon, Mandalina, Portakal, Muz, Avokado, Ahududu, Böğürtlen ve Yabanmersini ürünlerinde, bahçenin fenolojik olarak, ilk çiçeklenme evresine (*) girmesinden, sonra başlar. (*) İlk çiçeklenme evresi: Bir ağaçtaki çiçeklerin %5 inin açtığı zaman. Sigortalı bahçede, ilk çiçeklenme evresindeki ağaç sayısının, toplam ağaç sayısına oranının % 90 ı aşması halinde, (farklı çeşitlerden oluşmuş olsa bile) don teminatının başladığına hükmedilir. Bahçe içindeki ağaçlarda, çiçeklenme tarihleri bakımından farklılık arz eden çeşitlerin olması halinde, yukarıdaki durum, poliçede yazılı olan çeşit bazında değerlendirilir. (**) Üzüm ve kivi asmalarında parselin %90 nnda tomurcukların %20 sinin uyandığı zaman.

9 BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARINDA TEMİNAT DIŞINDA KALAN BAZI HALLER Hasatları yapılarak bağ, bahçe ve tarlada bırakılmış veya kaldırılmış ürünlerde meydana gelen hasarlar. Her ne suretle olursa olsun, hasat gecikmesi sonucunda, üründe meydana gelen hasarlar. Dolu dışındaki yağışların, ürünlere doğrudan verdiği zararlar. Sigorta ettirenin/sigortalının veya fiillerinden sorumlu olduğu kişilerin kastından veya ağır kusurundan kaynaklanan hasarlar ve kayıplar. Teminat kapsamındaki riskin gerçekleşmesine bağlı olarak, ortaya çıkan dolaylı zararlar. Teminat kapsamındaki risklerin, meyve verme yaşına gelmiş ağaçlarda, meyve dışındaki yaprak, dal, gövde, kök ve benzeri kısımlarına vereceği hasarlar.

10 BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARINDA TEMİNAT DIŞINDA KALAN BAZI HALLER Hava sıcaklığı 0 C nin altına düşmediği halde, hava sıcaklığındaki ani değişiklikler nedeniyle üründe meydana gelen renk bozuklukları ve değer eksilmeleri, Dolu riski dışındaki risklerin ürünlerin kalitesine verdiği zararlar, Teminat kapsamına giren hallerden kaynaklanmayan; su deposu, gölet ve baraj kapaklarının açılması veya patlaması/patlatılması sonucunda, ürünlerde meydana gelen zararlar, Yağışların etkisiyle sel ve su baskınına yol açabilecek göl, nehir, çay, dere ve kanallar taşmadığı halde taban suyu seviyesinin yükselmesi sonucunda, sigortalı parseldeki ürünlerde meydana gelen zararlar,

11 Poliçe Düzenleme *ÇKS Bilgi Entegrasyonu ve Kontrolü BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI POLİÇE ÜRETİMİ SİGORTA ŞİRKETİ ACENTE TARSİM Web Uyg. Sigorta Başvurusu Poliçenin Sisteme Kaydı ÜRETİCİ - ÇİFTÇİ Poliçenin Üreticiye Teslimi Poliçe Üretimi SİGORTA ŞİRKETİ ACENTE *Aktif olarak tarımsal faaliyette bulunan çiftçilerin özlük bilgilerinin, faaliyetleri sırasında kullandıkları varlıkların(arazi,hayvan,girdi vs.),ürün deseninin,ortalama verimlerin kayıt altında tutulduğu,tarımsal desteklemelerin uygulandığı,izlendiği,denetlendiği,tarım politikalarının oluşturulmasında yararlanılan bir sistemler bütünüdür. Çiftçilerin diğer tarımsal desteklerde olduğu gibi; Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası yaptırabilmek ve prim desteğinden yararlanabilmek için Çiftçi Kayıt Sistemi ne (ÇKS ye) yaptırması ve bu kaydını, her yıl güncellemesi gerekmektedir.

12 BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARI POLİÇE ÜRETİMİ ÇKS güncellemesi yapılan arazilerde sigorta; ürün ve lokasyon bazında belirlenmiş olan Poliçe İlk Kabul Tarihleri ve Poliçe Son Kabul Tarihleri arasında yaptırılabilir. ÜRÜN ADI ÇEŞİT COĞRAFİ İL İLÇE BUCAK KÖY İLK KABUL TARİHİ DON+DOLU SON KABUL TARİHİ ELMA TÜM ÇEŞİTLER BÖLGE EGE DENİZLİ ACIPAYAM KELEKÇİ ÇİFTLİKKÖY BUĞDAY (Ekmeklik) TÜM ÇEŞİTLER EGE DENİZLİ TÜM İLÇELER TÜM BUCAKLAR TÜM KÖYLER MANDALİNA CLEMANTİN AKDENİZ TÜM İLLER TÜM İLÇELER TÜM BUCAKLAR TÜM KÖYLER

13 PRİM ÖDEMELERİNDE İNDİRİM UYGULAMALARI Poliçeye ait prim tutarı; alınan teminatlara, ürün türüne, çeşidine ve arazinin bulunduğu lokasyona göre değişmekte olup, TARSİM tarafından her yıl revize edilmektedir. Ayrıca, parsel bazında alınan risk koruma önlemleri, hasarsızlık ve peşin ödeme gibi nedenlerle çeşitli indirim uygulamalarının yanı sıra hasar durumuna göre her yıl prim ayarlamaları da olabilir. İndirimin Adı Konusu Uygulama Oranı Başlangıç İndirimi Yenileme (Hasarsızlık) İndirimi Muafiyet altı hasar indirimi Peşin indirimi File Örtü Prim indirimi Sisleme yağmurlama ve Rüzgar Pervanesi Prim indirimi İlk defa sigortası yapılan parseller için Bir önceki üretim dönemi hasarsız geçmiş parseller için Muafiyet altında kalan hasarlı parsellere Dolu teminatı tarife primleri üzerinden %5 Dolu teminatı tarife primleri üzerinden %10 Dolu teminatı tarife primleri üzerinden %5 Prim tutarının tamamının peşin ödenmesi durumunda Toplam prim üzerinden %5 File örtü sistemi bulunan alanlarda Dolu primi üzerinden %50 Sisleme yağmurlama veya Rüzgar Pervanesi kurulu alanlarda Don primi üzerinden %25

14 PRİM ÖDEMELERİNDE EK PRİM UYGULAMALARI Teminat kapsamındaki risklerin her biri için; sigorta konusu parselin, sigortalı son 5 yıl içindeki hasar ödemesi yapılan yıl sayısına ve kümülatif hasar prim oranına göre, söz konusu riskin, uygulama yılındaki tarife primi aşağıdaki tablolarda görülen yükleme çarpanları ile çarpılarak uygulanır. Son 5 Yıl İçinde Hasar Ödemesi Yapılan Yıl Sayısı ve Tarife DON Primi Üzerinden Uygulanacak Prim Yükleme Oranı (%) Parselin Gerçekleşen Kümülâtif Hasar Prim Oranı (%) 2 yıl hasarlı 3yıl hasarlı 4yıl hasarlı 5yıl hasarlı ,05 1,15 1, ,05 1,15 1,45 2, ,10 1,30 1,90 3, ,15 1,45 2,35 5, ,30 1,90 3,70 9, ,45 2,35 5,05 13, ,60 2,80 6,40 17,20

15 ÖRNEK PRİM HESAPLAMASI Ürünler (DOLU PK.) Üretim Miktarı (Kg) Sigorta Bedeli (TL) Çiftçinin Ödeyeceği Prim Tutarı (TL) (% 50) Buğday Arpa Çeltik Ayçiçeği Mısır (Dane) Pamuk Kolza Domates (Sal) Biber (Sivri) Karpuz Ürünler (DON+ DOLU PK.) Üretim Miktarı (Kg) Sigorta Bedeli (TL) Çiftçinin Ödeyeceği Prim (%33) Tutarı (TL) Devletin Ödeyeceği Prim (% 66) Tutarı (TL) Kayısı Portakal Üzüm Fındık Şeftali Armut Elma Kiraz

16 ARASINDA KAYDEDİLEN GELİŞMELER *2013 VERİLERİ İTİBARİYLE ALINMIŞTIR

21 ARASINDA KAYDEDİLEN GELİŞMELER SİGORTALILIK ORANI* 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 8,33% 6,25% 4,42% 3,72% 2,91% 2,16% * Sigortalılık oranı = Sigortalı alan (da) / ÇKS de kayıtlı toplam alan (da)

22 HASAR İHBAR, TESPİT VE TAZMİNAT ÖDEME SÜRECİ ÜRETİCİ / ÇİFTÇİ ACENTE İŞLETİCİ ŞİRKET Hasar İhbarı Sistemden Hasar İhbarı Bildirimi Eksper Görevlendirmesi Hasar Ödeme BANKA Tazminat Hesaplama EKSPER İŞLETİCİ ŞİRKET Hasar Tespit İşlemi İŞLETİCİ ŞİRKET İŞLETİCİ ŞİRKET İŞLETİCİ ŞİRKET Dosya İnceleme Ve Onay Hasar Raporu Sisteme Girişi

23 HASAR İHBAR, TESPİT SÜRECİ Poliçenin teminat kapsamında var olan risklerden herhangi birinin gerçekleşmesi halinde, sigortalı acentesi veya sigorta şirketi aracılığı ile sistem üzerinden hasar ihbarında bulunur. ÜRETİCİ / ÇİFTÇİ Eksper görevlendirmesi yapılır. İŞLETİCİ ŞİRKET ACENTE EKSPER İŞLETİCİ ŞİRKET Eksper hasar tespitini tamamlar,hasar raporunun sistem kaydını yapar ve fiziki raporunu gönderir. EKSPER İŞLETİCİ ŞİRKET

24 TAZMİNAT ÖDEME SÜRECİ Hasar dosyalarının kontrol onay ve tazminat hesaplama işlemleri tamamlanır. Tazminatlar hesaplanır ve ödeme listeleri oluşturularak, hasat tarihi itibariyle 30 gün içerisinde sigortalıya Banka aracılığı ile ödeme yapılmaktadır. Dosya İnceleme ve Onay İŞLETİCİ ŞİRKET Tazminat Hesaplama Hasar Ödeme BANKA ÜRETİCİ / ÇİFTÇİ

25 Toplam Sigorta Bedeli Üzerinden Muafiyet Oranı (%) Sigortalının Üzerinde Kalan Müşterek Sigorta Oranı (%) Teminatlar Ürünler Dolu Tüm ürünler 10 0 Heyelan Tüm ürünler 0 20 Deprem Tüm ürünler 0 20 Fırtına Tüm ürünler Hortum Tüm ürünler Yangın Tüm ürünler Sel ve Su Baskını Tüm ürünler Dolu Kalite Kaybı Yaş meyve, Sebze ve Kesme Çiçekler 10 0 Don Altıntop, Limon, Mandalina, Portakal Don Don Don BİTKİSEL ÜRÜN SİGORTALARINDA MUAFİYET VE MÜŞTEREK SİGORTA ORANLARI-2013 Üzüm, Fındık, İncir, Muz, Zeytin, Ahududu, Böğürtlen, Yabanmersini Antepfıstığı, Avokado, Ayva, Armut, Elma, Dut, Kestane, Kivi, Muşmula, Nar, Trabzonhurması, Yenidünya Badem, Ceviz, Erik, Kayısı, Kiraz, Nektarin, Şeftali, Vişne

26 EKSPERLER VE EKSPERTİZ ÇALIŞMALARI EKSPER SAYISI

27 EKSPERLER VE EKSPERTİZ ÇALIŞMALARI 2006 yılından bugüne kadar toplam 14 eğitim düzenlenmiş, Bitkisel ürün ve sera sigortaları hasar ve risk incelemelerinde görev almak üzere 837 adet eksper sisteme kazandırılmıştır. Eksperlik belgesine sahip olan bu kişilerden 702 adeti Ziraat ve Ziraat Yüksek Mühendisi, 104 adeti tekniker ve 31 adeti teknisyen unvanına sahiptir. Türkiye genelinde 65 ilde aktif olarak görev yapan eksperimiz mevcuttur. Kalan 16 ilde, eğitime katılmış ancak belirli sebeplerden görev almayanlar mevcutken, kalan 12 ilde henüz eğitime katılma talebi gelmemiştir.

28 EKSPERLER VE EKSPERTİZ ÇALIŞMALARI TESPİT TÜRÜ RİSK İNCELEME (BİTKİSEL & SERA) HASAR TESPİT (BİTKİSEL & SERA) TOPLAM

29 DÜNYADAKİ GELİŞMELER 2008 yılı itibariyle, tarım sigortaları ülkelerin %54 ünde, özel sigorta şirketleri tarafından yürütülmüş olup, bunların %37 si kamu-özel sektör işbirliği şeklinde gerçekleşmiştir. Özel sigorta sektörünün gelişmişliği, ülkenin gelişmişlik düzeyi ile paralel olarak artmaktadır. Tarım sigortalarının gelişmesini desteklemek için özellikle, orta-gelir grubu ülkelerde, genellikle kamu-özel sektör işbirliğine dayanan koasürans havuzu kurulmuştur. Küresel tarım sigortaları prim hacmi 2004 ile 2011 yılları arasında çarpıcı biçimde artarak, 8 Milyar $ dan 24 Milyar $ a yükselmiştir. Bu şaşırtıcı artış, sigorta bedelinin bir bileşeni olan tarım ürünlerinin fiyatındaki yükselişten, Çin, Brezilya, Hindistan, Doğu Avrupa da tarım sigortalarının büyümesinden ve Brezilya, Çin, Güney Kore Cumhuriyeti, ABD ve Türkiye gibi belli başlı ülkelerde devlet desteğinin artışından kaynaklanmıştır.

30 DÜNYADAKİ GELİŞMELER Ülkelerin Gelişmişlik Durumuna Göre Tarım Sigortalarının ve Hayat Dışı Sigorta Branşlarının Penetrasyon Oranları 3,50% 3,15% 3,00% 2,50% 2,00% 1,99% 1,89% 1,50% 1,00% 1,14% 0,69% 1,06% 0,50% 0,00% Yüksek Gelir Grubu Ülkeler 0,29% Orta Yüksek Gelir Grubu Ülkeler 0,16% Orta Düşük Gelir Grubu Ülkeler 0,01% Düşük Gelir Grubu Ülkeler 0,42% Türkiye Tarım Sigortaları Primleri/Tarımsal Gelir Hayat Dışı Primler/GSMH

31 DÜNYADAKİ GELİŞMELER DÜNYA DA, TARIM SİGORTALARININ PRİM ÜRETİMİ YÖNÜNDEN COĞRAFİ DAĞILIMI (2011) Dünya Tarım Sigortaları Toplam Prim Üretimi: 24 Milyar $ ABD & Kanada (% 56) Avrupa (% 16) Asya (% 23) Afrika (% 0,7) Latin Amerika (% 3) Aus & YZ (% 0,7)

32 DÜNYADAKİ GELİŞMELER DÜNYA DA BRANŞ BAZINDA TARIM SİGORTALARI (2011) Hayvan Hayat Sigortası % 4 Bitkisel Ürün Sigortaları % 90 At Sigortası % 2 Sera Sigortası % 2 Su Ürünleri Sigortası % 1 Özel Orman Sigortası % 1

33 DÜNYADAKİ GELİŞMELER En yaygın devlet katkısı, prim desteği şeklinde görülmektedir. Ülkelerin yaklaşık 2/3 ünde, prim desteği, sigorta priminin %50 si kadardır. Bazı ülkeler, çeşitli kriterlere bağlı olarak, değişken prim desteği uygulamaktadır. Bazı ülkelerde ise; hükümetler, tarım sigortalarında idari ve operasyon masrafları (%16) ve hasar tespitleri (%6) için de, kamu desteği sağlamaktadır. Kamu desteği, hasar fazlası (excess of loss) olarak da yapılabilmektedir. Finans dışında, Devletin tarım sigortalarına desteği yasal düzenlemeler, araştırmageliştirme ve eğitim şeklinde de olmaktadır.

34 DÜNYADAKİ GELİŞMELER Bitkisel Ürün Sigortasında Yüksek ve Orta-Yüksek Gelir Grubunda Yer Alan Ülkelerdeki Devlet Prim Desteği Oranları Prim Desteği Yapılmayan Ülkeler Yüksek Gelir Grubu Orta Yüksek Gelir Grubu Prim Desteği Yapılan Ülkeler Prim Desteğinin Tipi Sabit Prim Desteği (%) Avustralya Avusturya Sabit 50 Almanya Kanada Değişken Yunanistan Kıbrıs Sabit 50 Macaristan Çek Cumhuriyeti Değişken Hollanda Fransa Sabit ve Değişken Yeni Zelanda İsrail Değişken İsveç İtalya Sabit 66 Japonya Sabit 50 Portekiz Değişken Slovenya Değişken Kore Cum. Sabit 50 İspanya Değişken 4-75 ABD Değişken Değişken Prim Desteği (%) Arjantin Brezilya Değişken Bulgaristan Şili Sabit 50 Jamaika Kosta Rika Değişken Romanya Meksika Değişken Güney Afrika Polonya Sabit 50 Uruguay Rusya Sabit 50 Venezuela Türkiye Sabit 50