Bölüm 4 : DC HAT KOMÜTASYONU
|
|
- Müge Necmi
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Bölüm 4 : D HAT KOMÜTASYONU Doğrultucu elemanların bir A beslemeyle irtibatlı olduğu önceki iki bölümde, elemanlar A peryot içerisinde akımın sıfıra düştüğü anlarda tabii olarak sönüyorlardı. D beslemeli çoğu uygulamalarda da yarı iletken elemanlar bulunabilir. D kaynakla beslenen yüklerin anahtarlanmasıyla yük gücü kontrol edilebilir. Bütün devreler D Kıyıcı denir. Kıyıcının temel yapısı Şekil 4.1 de görülmektedir. Gerilim ve akım anahtarlama frekansına bağlı olarak güç transistorü, güç MOSFT i GTO veya GBT kullanılabilir. endüktif ise, sönüm sonrası yük akımının devam edebilmesi için uçlarına diyot bağlanır. uçlarındaki V V or or or Zaman t On Off Şekil 4.1 D Kıyıcı gerilimin ortalama değeri, on/off periyodu değiştirilerek ayarlanabilir. leman olarak güç transistoru kullanılması durumunda, kollektöremiter gerilimi baz akımının değiştirilmesiyle ayarlanabilir (böylece yük gerilimi de ayarlanmış olur). Ancak bu uygulama küçük güç seviyesinde yapılabilir. akımı 100A için transistör uçlarında 200V gerilim düşümü demek, transistor de 20kW güç kaybı demektir. Bu kayıp transistor ün yanmasına yol açmasa bile en azından parasal kayıp demektir. ski temel devrelerin çoğu anahtarlama elemanı olarak tristör içeriyordu. Bu tristörlerin söndürülebilmesi için harici bir devre bulunuyordu. Bu devre anot akımını sıfıra düşürerek ve tristörün bloke durumunu kazanabilmesi için yeterli bir zaman ters gerilim uygulanmasını sağlayarak tristörü söndürüyordu. Bu bölümde bu temel söndürme devrelerinin genel prensipleri anlatılacaktır. Devrelerle alakalı formüller bölüm sonunun da izah edilecektir. tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
2 4.1 PAA KAPASĐTANS VT it S Şekil 4.2 Paralel Kapasitörle Sönüm Zaman Şekil 4.2 deki tristör iletime alınırsa akım / olur. Tirstörü söndürmek için şekildeki doldurulmuş bir Kapasitör S anahtarı kapatılarak ters yönde gerilim uygulanır. Böylece tristör akımı azalarak negatif bölgeye geçer ve tristör yüklerinin bloke durumu kazandıracak şekilde yerleşmelerini sağlar. Bir müddet sonra tristör uçlarındaki gerilim kapasitörün dolmasıyla pozitif olarak seviyesine ulaşır. Bu devredeki kapasitör değeri tristörün bloke durumunu kazanmasını sağlayabilecek değerde olmalıdır. Şekil 4.2 deki devreyi pratikte kullanabilmek için S anahtarı elektronik bir anahtarla değiştirilmeli ve devre, yeniden sönümü sağlayabilecek şekilde kapasitörü doldurabilmelidir. Böyle bir devre Şekil 4.3 de görülmektedir. ic V ig2 V i ig1 ig2 V i - Yarım Periyot Kosinüs Dalgası 1 Osilasyon fre.= 2 () xponansiyel Artış 2 e-t/ V i i id D i ig1 id / 2/ Akımı Şekil 4.3 (a) Paralel Kapasitans Kömütasyon Devreli Kıyıcı Devresi Đdeal tristörler ve kayıpsız elemanlar kabulü ile dalga şekilleri (b) de görülmektedir., ana yük tristördür. ise in sönümü için gerekli kapasitörü devreye almak için yedek tristördür. endüktansı, kapasitörü uçlarındaki polaritenin doğru yönde olmasını sağlamak içindir. i V V Batarya bağlandı ig2 ON T Sönüm Z. OFF Şekil 4.3 (b) Paralel Kapasitans Kömütasyon Devreli Kıyıcı Devresi Maksimum dv/dt tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
3 Başlangıçta tristörler sönümde oldukları için batarya bağlansa bile akım akmaz. Öncelikle nin tetiklenerek kapasitörnün dolması sağlanır. Bu durumda Şekil 4.4 (a) daki bağlantı gerçekleşmiş olur. Kapasitör, akımı ekspnonansiyel olarak azalan bir dalga şekliyle dolar. (Başlangıç değeri / dir) Bir müddet sonra kapasitör batarya gerilim seviyesine kadar dolar. ( nin tutuma akımının altına inmesiyle akım söneceğinden tam ye kadar dolamaz) tetiklenirse yük, bataryaya bağlanmış olur. (Şekil 4.4 (b)) Aynı zamanda endüktansı ile kapasitansı arasında yarım peryot sürecek bir osilasyon başlar. ( Diyot ters yönde akım akışını engelleyeceğinden). Böylece kapasitör uçlarındaki polarite değişerek şekil 4.4(a) daki durumu alır. tetiklenirse, nin üzerinden boşalmasıyla söndürülür. böylece Şekil 4.4(a) da tristör ve yük üzerinden geçen akımın başlangıç değeri 2/ olur. (a) Şekil 4.4 Şekil 4.3 için eşdeğer devreler (b) Şekil 4.3 teki devrenin çalışmasını özetleyecek olursak: tetiklenirse yük bataryaya bağlanmış olur. nin tetiklenmesi i söndürerek yükü bataryadan ayırır. Bu devrenin dezavantajı, kapasitörün yük aracılığıyla doldurulmasıdır. Pratikte D diyodu yerine tristör kullanılabilir. ğer diyot kullanılırsa söndükten sonra diyot ve kapasitör aracılığıyla endüktansın neden olacağı ikincil bir osilasyon söz konusu olabilir. Böylece kapasitör bir miktar boşalır. Tristör kullanımı bunu önleyecektir. tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
4 1 Şekil 4.5 Basit paralel kapasitörlü kıyıcı 2 Şekil 4.5 teki devre endüktör kullanılma gerekliliğini ortadan kaldırır. in tetiklenmesi hem yükü bataryaya bağlar, hem de kapasitörünün 2 üzerinden kolmasına imkân verir. nin tetiklenmesiyle kondansatör gerilimi e uygulanmış olur ve söner., 2 üzerinden akım akacağından iletimde kalır ve 1 aracılığıyla kapasitörünü ters yönde doldurur. tetiklenirse 1 yükü bataryaya bağlanmış olur, aynı zamanda kondansatörü yi söndürür. Bu basit devrenin dezavantajı ise 2 direncinde meydana gelen kayıptır. 2 büyük seçilerek bu kayıp azaltılabilir, ancak bu kondansatörün dolma süresini artırarak yükün anahtarlama frekansını sınırlar. i V T3 Şekil 4.6 Değişik bir paralel kapasitans komütasyon devresi Şekil 4.7 devresi bataryaya seri bağlı Şekil 4.6 da kapasitörün yük üzerinden doldurulmasını önleyen bir devre görülmektedir. devrede in tetiklenmesi, bataryayı yüke bağlar. Aynı zamanda veya bir müddet sonra T3 tetiklenirse devresinde meydana gelen osilasyonla kapasitörü 2 gerilimine kadar dolar. Bu olayı anlamak için Şekil 4.7 deki devreye bakılabilir. Devrede osilasyon frekansı kayıplar ihmal edilirse 1/2Π dir. ğer kayıplar varsa kapasitörü sönümlü bir osilasyonla sonuçta gerilimine ulaşacaktır. T3 tristörü ters yönde akım akmasını önleyeceğinden sadece yarım periyotluk bir osilasyon olur ve kapasitör uçlarında yaklaşık 2 kadar gerilim bulunur. tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
5 Şekil 4.6 da kapasitör doluyken tetiklenirse bu, i söndürür. sönüm esnasında kondansatörü aracılığıyla yük üzerinden ters polariteli olarak kadar dolar. Bir sonraki ve T3 ün tetiklenmesiyle de kondansatör osilasyonla diğer yönde 2 nin de üzerinde dolmuş olur. Bu devrenin avantajı, kondansatörün batarya geriliminden daha büyük bir değerle komütasyonu gerçekleştirmesidir. Dezavantajı ise ve T3 yanlışlıkla birlikte tetiklenirse batarya uçları kısa devre edilmiş olur. Şimdiye kadar anlatılan bu devreleri seçerken Kriter: yükün tipi, anahtarlama frekansı, elemanların büyüklükleri, kayıplar ve maliyet göz önüne alınmalıdır. tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
6 4.2 ZONANSA SÖNÜM Kondansatör-Bobin kombinasyonu kendinden osilasyona girme özelliği, yedek veya ikinci bir tristör gerektirmeden, iletime girdikten belli bir zaman sonra yük tristörünü söndürmede kullanılabilir. Şekil 4.8 (a) da görülen seri rezonans devresi, tristör akımının ters yönde çevrilmesini ve sönümün gerçekleşebilmesini sağlamak için eksik sönümlü tasarlanmalıdır. Şekil 4.8 (b) de dalga şekilleri görülmektedir. ig V=V it VT V bulunmuş olmasıdır. it ilk tetikleme darbesi > ig (a) (b) VT V V Sönüm zamanı V Batarya bağlandıktan sonra ilk tetikleme darbesi uygulanınca osilasyonu başlar tristör akım yönü ters dönemeyeceği için osilasyon yarım periyot devam eder ve tristör söner. osilasyon sonunda kapasitör uçlarında yaklaşık 2 kadar gerilim bulunduğundan tristöre ters kutuplanmayla kadar gerilim uygulanmış olur. Bu andan itibaren Osilasyon dalga şekli ksponansiyel azalma dv/dt Zaman(t) kondansatör yük üzerinden boşalmaya başlar. Gerilimi nin altına düşünce tristör uçlarında yeniden pozitif kutuplama olur. Devrede tristör iletimde kalma süresi osilasyon frekansı belirler. Kesim süresi ise yüke bağlıdır. Ancak kondansatörün gerilim değeri, nin altına düşecek kadar bir süre için kesimde kalmalıdır. Aksi takdirde bir sonraki tristör tetiklemesinde osilasyon yapılamayabilir. Tristörden geçen akım incelenecek olursa ikinci tetiklenmede geçen akımın birincisinden az olduğu görülür. Bunun nedeni kondansatörün uçlarında zaten belirli bir gerilim seviyesi tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
7 Şekil 4.9 da ise paralel rezonansla sönüm sağlayan devre görülmektedir. i VT it V ig / ig i it V V Şekil 4.9 Paralel rezonansla sönüm / i,v Batarya bağlandığı zaman devredeki kondansatör seviyesine kadar dolar. bu andan itibaren tristörün tetiklenmesiyle yüke gerilim uygulanmış olur, aynı zamanda devresinde osilasyon başlar. Osilasyon akımının yük akımından (/) büyük olması durumunda tristör akımı ters dönmeye çalışacaktır ve sonuçta sönecektir. Osilasyon ilk yarı periyodunda tristör akımı artarken sonra azalmaya başlayacak ve ikinci yarısının başlarında da sıfıra düşecektir. Şekil 4.9 (b) deki dalga şekilleri seri devresinin kritik sönümlü olduğu ( 2 = 4/) durumu için geçerlidir. ğer düşürülürse yük akımı osilasyon akımından () daha büyük olabilir. arttırılırsa, bu da kapasitörün dolma süresini arttırır. (Yani minumum sönüm süresi). Bu nedenle, bir devre sabit dirençli yükler için kullanılabilir. it VT Batarya bağlandı (b) it = i - i Sönüm Zamanı dv/dt tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
8 reaktör doyumda ig i V Şekil 4.10 Doyumlu reaktörlü paralel sönüm devresi i,v ezonans devresi, doymaya ulaşabilen bir reaktör kullanımıyla Şekil 4.10 daki gibi geliştirilebilir. Bu reaktör demir nüveli yüksek endüktanslı bir reaktördür. Ancak doyma bölgesinde endüktansı düşüktür. Şekil 4.10 daki devrede tristör tetiklenirse it VT ON OFF Şekil 4.11 Doyumlu reaktörlü paralel sönüm devresi şekilleri büyük olduğu için doyma bölgesine geçene kadar yavaş bir osilasyon olur. Doyma bölgesinde azalacağından akım birden artar ve yarım periyot devam eder. Bu akım yük akımıyla aynı yönde tristör den akar. osilasyon akımı doyma bölgesinden çıkınca yine az bir akımla devam eder ve ters yönde akmaya başlar. Bu akım yine doyma bölgesine ulaşabilirse tristörü söndürür. Bu devre ile yükün iletimde kalma süresi arttırılmış olur. ğer yük endüktifse yük uçlarına Şekil 4.12 de görüldüğü gibi diyot bağlanmalıdır. Ayrıca osilasyon devresinin akımına yük üzerinden akmasını önlemek için uçlarına diyot bağlanabilir. T D2 D2 D1 D1 Şekil 4.12 Paralel rezonanslı sönüm devresi (diyotlar eklenmiş) Şekil 4.13 sek endüktanslı yükler için rezonans devresi tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
9 ün endüktans değeri Şekil 4.13 deki rezonans endüktansından çok daha büyükse, Şekil 4.13 devresini kullanmak diğer devreleri kullanmaktan daha avantajlıdır. Avantajı: endüktansının, tristörün akım artış hızını sınırlayabilmesidir. Ayrıca tristör sönüme giderken akımı yavaş yavaş azalacaktır, böylece tristörde ters yönde yük birikmesi az olacaktır. Devredeki D2 diyodu yük (motor) sebebiyle kapasitörün dolumunda problem oluşmasını önlemektedir. kapasitörün yük aracılığıyla dolması ise besleme kaynağından aşırı gerilim düşümü olmasını önleyecektir
10 4.3 KUPAJ DV akımını taşıyan tristör, kendisine seri bir endüktörle söndürülebilir. Bu endüktör üzerinde D besleme gerilimine ters ve ondan daha büyük değerli bir gerilim oluşturulmalıdır. Bu gerilim tristör uçlarında ters kutuplanma meydana getirir ve yeterince uzun olursa tristör söner. V ig1 V, i ig2 i i1 V V / D1 V ig1 1 ON i i1 V ig2 V (a) 'den büyük i V sönüm zamanı OFF Şekil 4.14 Harici darbeyle komütasyon a)doğrudan bağlantı b) Karşılıklı kuplajlı c) Dalga Şekilleri 2 D2 Şekil 4.14 (a) ve (b) de dolu kondansatör geriliminin endüktör aracılığıyla tristörü söndürmesine ait devreler görülmektedir. Şekil 4.14 (a) da kaynak devreye bağlanınca kondansatörü, 2 ve D2 üzerinden yaklaşık 2 kadar dolar. tetiklenirse; 1 aracılığıyla yük, kaynağa bağlanmış olur. tetiklenince kondansatör gerilim 1 üzerinde tristörünü söndürür. 1, rezonans devresi kondansatörü ters yönde doldurarak tristörünü söndürür. Bundan sonra kondansatör, 2 ve D2 aracılığıyla yeniden tristörünü söndürecek şekilde doldurulur. Bu devrede, 2 devresinin rezonans frekansı, 1 devresinden çok daha düşüktür. Dolayısıyla nin 1 üzerinden boşalması, 2 den bağımsızdır. 2, 1 den daha büyük seçilmelidir. ğer D2 yerine, söndükten sonra iletim giren bir tristör bağlanırsa 2 daha küçük seçilebilir ve OFF süresi azaltılabilir. Şekil 4.14 (c) dalga şekilleri görülmektedir. akımı kare dalga biçimindedir. Şekil 4.14(a) daki devrede kullanılan elemanların kayıpsız olduğu kabul edilirse her anahtarlamada bir kondansatör uçlarındaki gerilim 2 kadar büyüyecektir. Bu durum Şekil 4.15 de görülmektedir. (b) tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
11 2, devresindeki osilasyon -3, şeklinde olacak ve sonuçta 4 3 değerine ulaşacaktır. Aslında kayıplar D2 bu değere kadar çıkılmasını önler uçlarına ters bağlanacak bir diyot ile bir periyotluk bir salınım sağlanarak Şekil Şekil 4.14 (a)'da 'in ilk sönüşü sonrası şartlar da kapasitör gerilimi 2 ile sınırlandırılabilir. Şekil 4.16 da ise kuplajlı darbe devresi görülmektedir. Bu devrede yük kaynağa bağlandığı anda kondansatör sönüm için D Mdi/dt M 1 2 Şekil 4.16 Kuolajlı darbe devresiyle komütasyon i 2di/dt gerekli yönde dolar. in tetiklenmesiyle, yük akımının artışı 2 de gerilim endükleyecek bu da karşılıklı endüktansla 1 de gerilim indükleyecektir. Bu gerilim, kondansatör üzerinden iç akımı geçirerek onu dolduracaktır. D diyodu da kondansatörün deşarj olmasını önler. tetiklendiğinde kondansatör, i söndürür ve ters yönde dolar. in bir sonraki tetiklenişiyle 1, ve D üzerinde meydana gelen osilasyon kondansatörü dolduracak, bu gerilime Şekil 4.16 (b) de görüldüğü gibi m.di /dt gerilimi de katkıda bulunacaktır. i Şekil 4.16 daki kuplajlı darbe devresinin diğer iki devreye üstünlüğü yük üzerinden kapasitörün dolması ve böylece sönüm için gerekli şartların garantilenmiş olmasıdır. Ayrıca yük akımı ne kadar çok olursa kapasitörün dolumu da o kadar çok olacağından, tristör sönümü için o kadar çok süre, kondansatör tarafından sağlanabilecektir. tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
12 4.4 BĐ BAŞKA YÜKÜ BSYN TĐSTÖ AAĞYA KOMÜTASYON Özellikle inverterlerde bulunan çoğu devreler, yük akımını, söndürülecek tristörden uzaklaştırarak diğer yük akımı taşıyan tristör ya da diyoda transfer eden komütasyon tekniği kullanırlar. Đki eşit yük arasında akımı transfer eden böyle bir devre Şekil 4.17 de görülmektedir. is i1 i2 i i V V V ig1 ig2 (a) tetiklendiğinde bir yük kaynağa bağlanırken aynı zamanda kondansatör diğer yük ve aracılığıyla dolar. tetiklendiğinde ise kondansatör i söndürür ve ters yönde dolar. Bu anda üzerinden diğer yük kaynağa bağlanmış olur. Bu devreden yola çıkılarak Şekil 4.18 deki basit inverter devreyi oluşturabilir. V ig1 ig2 i1 i2 V i / 2/ - 2 e -t/ V Şekil Şekil 4.17 (a)'nın invertere dönüştürülmesi i1 i / 3/ Bu devrede eşit zaman aralıklarıyla iki tristörün tetiklenmesi yük uçlarında A max di/dt gerilim oluşturur. Tamamlayıcı bir i2 devre olan McMurray-Bedford darbe komütasyonlu köprü devresi Şekil i sönüm zamanı 4.19 da görülmektedir. eğer ve iletimde ise yük kaynağa bağlı demektir V V max dv/dt veya T3 ve T4 iletimdeyse yük ters yönde akımgeçecek şekilde kaynağa bağlı demektir. Böylece yük uçlarında is ilk tetikleme Batarya bağlandı ON/OFF 1 Periyot OFF/ON Zaman (t) A gerilim elde edilebilir. Şekil 4.17 şit iki yük arasında komütasyon tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
13 D1 1 T3 3 D3 1 4 D4 4 T4 2 D2 1 = 2 = 3 = 4 = 1 = 2 = 3 = 4 = Şekil 4.19 Tamamlayıcı darbe komütasyonlu köprü devresi (Mc-Murray - Bedford) Şekil 4.19 daki komütasyonu incelersek: (ve ) iletimde ve yük 1= 4= akımını taşırlarken T4 tetiklenirse yük akımı T4 e transfer olarak i söndürecektir. Diğer iki tristörde ( ve T3) bir değişiklik 4 (a) T4 olmaksızın in söndürülmesi, yükün kaynaktan ayrılmasına neden olur. T4 le aynı anda T3 tetiklenirse ve aynı anda söner ve yük ters yönde kaynağa bağlanmış 1 olur. Şekil 4.20 de komütasyon esnasındaki /2 =d/dt olaylar görülmektedir. Şekil 4.20(a) da T4 ün tetiklenmesi 4 önce şartlar bulunmaktadır. 4, ile (b) doludur. ndüktörde depolanan enerji 1/2 2 dir. T4 tetiklenince Şekil 4.20 (b) deki şartlar gerçekleşir. 4 ün gerilimi 4 uçlarına uygulanır ve bu da 1 üzerinde i D (c) gerilimi endükler. Bu sebeple ters kutuplanarak söner. Şekil 4.20 (b) deki akım dağılışı T4 ün tetiklenmesinden sonra 1, 4 teki depolanan enerjinin değişmemesi Şekil 4.20 Omik yük için sönüm şartları a) T4 tetiklenmeden önce b) T4 tetiklendikten hemen sonra c) Kondansatör gerilimi ters olmaya başladıktan sonra sebebiyledir. 1 den akmakta olan akımı 4 e transfer olur, böylece 1/2 2 enerji tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
14 seviyesi korunmuş olur. Omik bir yük varsayımı ile yük akımı sıfıra düşerken, akımı eşit oranda 1 ve 4 üzerinden çekilir. 1 ve 4, 4 ile osilasyona girer. (f=1/2π 2 ) 4 ün gerilimi (1/2) ye düşünce pozitif kutuplanır, bu zamana kadar da bloke olmuş olur. Devrede diyotlar olmasaydı, osilasyon sebebiyle 1 uçlarındaki gerilim 2 nin üzerine çıkacak ve sonuçta seviyesine inecekti. D4 sebebiyle 4 uçlarındaki gerilim ters dönemez, D4 +i Şekil 4.20 (c) de görüldüğü gibi 4 ün azalan akımı D4 diyodundan devresini tamamlar. Böylece 1, seviyesine kadar dolar. T4 ün akımı ise D4 ve 4 deki kayıplar sebebiyle sıfıra düşer. Çoğu durumda yük endüktif olduğu için yük akımı sürekli olacaktır. Ayrıca yükün endüktansı, komütasyon devresinin endüktansından çok daha büyüktür. Bu durumda T4 tetiklendikten hemen sonra akım değişikliği Şekil 4.21 (a) daki gibi olur. 4 ün deşarj akımı iki kat artmıştır. çünkü kondansatör hem yükün hem de T4 ün akımını sağlamaktadır. Komütasyon periyodunca yük akımının değişmediğini kabul edersek, D4 iletime geçince T4 ün akımı azalır, yük akımı da ve D4 üzerinden akar, ancak yük uçlarındaki gerilim sıfırdır. ( Şekil 4.21 (b) ) Yukarıdaki şekilde ise seri devresi ve yedek tristörlerde sönümü ve akım transferi gerçekleştirilen devre görülüyor. ile veya T3 ile T4 iletime alınarak yük kaynağa bağlanabilir. 4 T4 i T4 Şekil 4.21 ndüktif yük için sönüm şartları a) T4 tetiklendikten hemen sonra b) D4 diyodu iletimdeyken A T4A (a) (b) T4 D1 D4 Şekil 4.22 Yedek tristörlerle darbe komütasyonu T3 tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
15 Devrede tristör söndürebilmek ia i id1 için A nın tetiklenmesi gerekir. ig1a V i V id4 Komütasyon süresince dalga şekilleri Şekil 4.23 de görülmektedir. Devrede komütasyon üç aşamada gerçekleşmektedir ve komütasyon ig1a V süresince yük akımı sabit kalmaktadır. A tetiklenirse, Şekil 4.24 (a) da görüldüğü gibi devresi ile seri olur ve kondansatör üzerinden boşalır. t1 anında kondansatör akımı ye eşit olur ve söner ia, i i id1 id4 V ileri gerilim düşümü - i sönüm zamanı D'de ileri gerilim düşümü i - dv/dt Zaman (a) (b) (c) Kondansatör akımı artmaya devam eder. den fazlası D1 diyodundan geçer (Şekil 4.24(b) ) kondansatör gerilimi ters çevrilince, akımı yük akımının altına düşer. D1 in akımı azalır ve D4 iletime geçer. Böylece Şekil 4.24 (c) de olduğu gibi kaynak uçlarına bağlanmış olur. Kondansatör, basit bir devresinden daha fazla bir gerilime ulaşır. Kondansatör akımı ters dönmek isteyince A tristörü t3 anında söner, D4 diyodu yük akımını üzerine alır. Şekil 4.23 teki şartları özetlersek akımı den daha büyük bir pik değere sahip olmalıdır. tristörünün sönüm zamanı, D1 diyodunun iletimde kalma süresi kadardır. Bu anda tristöre uygulanan ters kuplajlama gerilimi, D1 üzerindeki gerilim düşümü kadardır. uçlarındaki gerilimin değişim hızı yüksek olduğu için pratikte bu artışı D4 diyodunun daha erken akımı üzerine alması demektir, bu da kondansatörünün daha fazla gerilimle dolması anlamına gelir. Böylece bir sonraki komütasyon daha kolay yapılabilir. tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
16 4.5 FOMÜ ÖZT i Bu bölümde D / i V kaynağa bağlı tristörlerin sönümü ile ilgili devreler anlatılmıştır. ün tipine V göre devre uygulamaları yer (a) i +V i (b) V t almamıştır. Devrelere - veya - kombinasyonları içerdiğinden devre davranışına uygun formüller verilecektir. - devresinde (c) V V (d) t akım ve gerilim zamana göre değişmeleri Şekil 4.25 teki gibidir. i=be -t/t v=+ Ae -t/t Şekil 4.25 devresinde dolum koşulları ve zaman sabiti T=. dir i V i V (a) (b) i V (c) t (d) t Şekil seri devresi (ilk şartlar sıfır) a) Devre b) az sönümlü c) kritik d) aşırı sönümlü tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
17 t=0 ise A ve B belirlenebilir. Şekil 4.26 da görülen seri devresinin ise üç cevabı sözkonusu olabilir. Çoğu sönüm devreleri az sönümlü devrelerdir. Şekil 4.26 için eşitlikler: Az sönümlü 2 <4<1 ise i=ae -αt sin(wt+ δ) d i /d t = A [e -αt cos(wt+ δ) - α e -αt sin(wt+ δ)] v=+ B e -αt sin(wt+ δ) d v /d t = A [e -αt wcos(wt+ K) - α e -αt sin(wt+ K)] α=/2 w= [(1/) (/2) 2 ] 1/2 Formüllerdeki A, B, δ ve K sabitleri t= 0 ilk şatında belirlenebilir + ihmal edilebiliyorsa =0 ve sönümsüz devre sözkonsudur. i=a sin(w n t+ δ) w= + B sin(w n t+ K) w n= (1/) 1/2 sönümsüz tabii frekans. Aşırı sönüm durumunda 2 >4/ olup i=ae -at + Be -bt a= (/2) [(/2) 2 - (1/)] 1/2 b= (/2) + [(/2) 2 - (1/)] 1/2 dir. A, B,, D sabitleri yine t=0 şartından belirlenebilir. Kritik sönümlü durum için tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
18 2 = 4/1 ise i=e -αt (At+ B) v= + e -αt (t+d) α=/2 olup t= 0 dan A,B, ve D belirlenebilir. tufanuyaroglu@yahoo.co.uk
GÜÇ ELEKTRONİĞİ TEMEL KONTROLLÜ GÜÇ ELEMANLARI YRD.DOÇ. MUHAMMED GARİP
GÜÇ ELEKTRONİĞİ TEMEL KONTROLLÜ GÜÇ ELEMANLARI YRD.DOÇ. MUHAMMED GARİP TRİSTÖR (SCR) Yapı ve Sembol İletim Karakteristiği KARAKTERİSTİK DEĞERLER I GT : Tetikleme Akımı. U GT : Tetikleme Gerilimi I GTM
DetaylıİNDEKS. Cuk Türü İzolesiz Dönüştürücü, 219 Cuk Türü İzoleli Dönüştürücü, 228. Çalışma Bölgeleri, 107, 108, 109, 162, 177, 197, 200, 203, 240, 308
İNDEKS A AC Bileşen, 186 AC Gerilim Ayarlayıcı, 8, 131, 161 AC Kıyıcı, 8, 43, 50, 51, 54, 62, 131, 132, 133, 138, 139, 140, 141, 142, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157,
DetaylıAC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri
AC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri U : AC girişteki efektif faz gerilimi f : Frekans q : Faz sayısı I d, I y : DC çıkış veya yük akımı (ortalama değer) U d U d : DC çıkış gerilimi, U d = f() : Maksimum
DetaylıDeney 4: 555 Entegresi Uygulamaları
Deneyin Amacı: Deney 4: 555 Entegresi Uygulamaları 555 entegresi kullanım alanlarının öğrenilmesi. Uygulama yapılarak pratik kazanılması. A.ÖNBİLGİ LM 555 entegresi; osilasyon, zaman gecikmesi ve darbe
DetaylıGüç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve elektronik bilim dalları arasında bir bilim dalıdır.
3. Bölüm Güç Elektroniğinde Temel Kavramlar ve Devre Türleri Doç. Dr. Ersan KABALC AEK-207 GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ Güç Elektroniğine Giriş Güç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve
DetaylıTEK FAZLI VE ÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCULAR
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) TEK FAZLI VE ÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCULAR 1. DENEYİN
Detaylı2- Tristör ile yük akımı değiştirilerek ayarlı yükkontrolü yapılabilir.
Tristörlü Redresörler ( Doğrultmaçlar ) : Alternatif akımı doğru akıma çeviren sistemlere redresör denir. Redresörler sanayi için gerekli olan DC gerilimin elde edilmesini sağlar. Büyük akım ve gerilimlerin
DetaylıTEK FAZLI VE ÜÇ FAZLI KONTROLSÜZ DOĞRULTUCULAR
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) TEK FAZLI VE ÜÇ FAZLI KONTROLSÜZ DOĞRULTUCULAR 1. DENEYİN
DetaylıDers 04. Elektronik Devre Tasarımı. Güç Elektroniği 1. Ders Notları Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Necdet YILDIZ a aittir.
Elektronik Devre Tasarımı Ders 04 Ders Notları Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Necdet YILDIZ a aittir. www.ozersenyurt.net www.orbeetech.com / 1 AC-DC Dönüştürücüler AC-DC dönüştürücüler
DetaylıBÖLÜM 3 KONVERTER ÇALIŞMA
BÖÜM KONETE ÇAIŞMA. Bölümde AC beslemesinin emedansı ihmal edilerek genel doğrultucu devrelerinin temel karakteristikleri incelenmiştir. Bu bölümde ise besleme emedansının tesiri, beslemeden çekilen akım
DetaylıTEK FAZLI KONTROLLÜ (TRĠSTÖRLÜ) DOĞRULTUCULAR
TEK FAZLI KONTROLLÜ (TRĠSTÖRLÜ) DOĞRULTUCULAR Teorik Bilgi Deney de sabit çıkış gerilimi üretebilen diyotlu doğrultucuları inceledik. Eğer endüstriyel uygulama sabit değil de ayarlanabilir bir gerilime
DetaylıMultivibratörler. Monastable (Tek Kararlı) Multivibratör
Multivibratörler Kare dalga veya dikdörtgen dalga meydana getiren devrelere MULTİVİBRATÖR adı verilir. Bu devreler temel olarak pozitif geri beslemeli iki yükselteç devresinden oluşur. Genelde çalışma
DetaylıNedim Tutkun, PhD, MIEEE Düzce Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Konuralp Düzce
GÜÇ ELEKTRONİĞİ ÖRNEK ARASINAV SORULARI Nedim Tutkun, PhD, MIEEE nedimtutkun@duzce.edu.tr Düzce Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü 81620 Konuralp Düzce Soru-1) Şekildeki diyotlu R-L devresinde,
DetaylıA.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 3. HAFTA
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 3. HAFTA 1 İçindekiler Tristör Triyak 2 TRİSTÖR Tristörler güç elektroniği devrelerinde hızlı anahtarlama görevinde kullanılan, dört yarı iletken
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri)
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) 1. DENEYİN AMACI ÜÇ FAZ EVİRİCİ 3 Faz eviricilerin çalışma
DetaylıBÖLÜM : DOĞRULTUCU DERELERĐ Bir doğrultucu devresi AC beslemesini DC yüke bağlayan devredir. Elde edilen DC gerilim aküde olduğu gibi sabit olmayıp alama gerilim seviyesine süper impoze edilmiş alternatif
DetaylıBÖLÜM IX DALGA MEYDANA GETİRME USULLERİ
BÖLÜM IX DALGA MEYDANA GETİRME USULLERİ 9.1 DALGA MEYDANA GETİRME USÜLLERİNE GİRİŞ Dalga üreteçleri birkaç hertzden, birkaç gigahertze kadar sinyalleri meydana getirirler. Çıkışlarında sinüsoidal, kare,
DetaylıDeney 1: Saat darbesi üretici devresi
Deney 1: Saat darbesi üretici devresi Bu deneyde, bir 555 zamanlayıcı entegresi(ic) kullanılacak ve verilen bir frekansta saat darbelerini üretmek için gerekli bağlantılar yapılacaktır. Devre iki ek direnç
DetaylıÇukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği
Çukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği BMM309 Elektronik-2 Laboratuarı Deney Föyü Deney#6 İşlemsel Kuvvetlendiriciler (OP-AMP) - 2 Doç. Dr. Mutlu AVCI Arş. Gör. Mustafa İSTANBULLU ADANA, 2015 DENEY
DetaylıPWM Doğrultucular. AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde,
PWM DOĞRULTUCULAR PWM Doğrultucular AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde, - elektronik balastlarda, - akü şarj sistemlerinde, - motor sürücülerinde,
DetaylıÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE DİMMER DEVRE UYGULAMASI
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Güç Elektroniği Uygulamaları ÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE DİMMER DEVRE UYGULAMASI 1. DENEYİN AMACI Bu deneyin
DetaylıAC/DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER (Doğrultucular)
AC/DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER (Doğrultucular) AC-DC dönüştürücüler (doğrultucular), AC gerilimi DC gerilime dönüştüren güç elektroniği devreleridir. Güç elektroniğinin temel güç devrelerinden doğrultucuları 2 temel
DetaylıBÖLÜM X OSİLATÖRLER. e b Yükselteç. Be o Geri Besleme. Şekil 10.1 Yükselteçlerde geri besleme
BÖLÜM X OSİLATÖRLER 0. OSİLATÖRE GİRİŞ Kendi kendine sinyal üreten devrelere osilatör denir. Böyle devrelere dışarıdan herhangi bir sinyal uygulanmaz. Çıkışlarında sinüsoidal, kare, dikdörtgen ve testere
DetaylıALTERNATİF AKIMDA ANİ VE ORTALAMA GÜÇ
ALTERNATİF AKIMDA ANİ VE A akımda devreye uygulanan gerilim ve akım zamana bağlı olarak değişir. Elde edilen güç de zamana bağlı değişir. Güç her an akım ve gerilimin çarpımına (U*I) eşit değildir. ORTALAMA
DetaylıİÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ...iii İÇİNDEKİLER...v 1. GÜÇ ELEKTRONİĞİNE GENEL BİR BAKIŞ YARI İLETKEN GÜÇ ELEMANLARI...13
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...iii İÇİNDEKİLER...v 1. GÜÇ ELEKTRONİĞİNE GENEL BİR BAKIŞ...1 1.1. Tanım ve Kapsam...1 1.2. Tarihsel Gelişim ve Bugünkü Eğilim...3 1.3. Yarı İletken Güç Elemanları...4 1.3.1. Kontrolsüz
Detaylı3 FAZLI SİSTEMLER fazlı sistemler 1
3 FAL SİSTEMLER Çok lı sistemler, gerilimlerinin arasında farkı bulunan iki veya daha la tek lı sistemin birleştirilmiş halidir ve bu işlem simetrik bir şekilde yapılır. Tek lı sistemlerde güç dalgalı
DetaylıArttıran tip DC kıyıcı çalışması (rezistif yükte);
NOT: Azaltan tip DC kıyıcı devresinde giriş gerilimi tamamen düzgün bir DC olmasına karsın yapılan anahtarlama sonucu oluşan çıkış gerilimi kare dalga formatındadır. Bu gerilimin düzgünleştirilmesi için
DetaylıŞekil Sönümün Tesiri
LC Osilatörler RC osilatörlerle elde edilemeyen yüksek frekanslı osilasyonlar LC osilatörlerle elde edilir. LC osilatörlerle MHz seviyesinde yüksek frekanslı sinüsoidal sinyaller elde edilir. Paralel bobin
DetaylıBÖLÜM 2 DİYOTLU DOĞRULTUCULAR
BÖLÜM 2 DİYOTLU DOĞRULTUCULAR A. DENEYİN AMACI: Tek faz diyotlu doğrultucuların çalışmasını ve davranışını incelemek. Bu deneyde tek faz yarım dalga doğrultucuları, omik ve indüktif yükler altında incelenecektir.
DetaylıDers 07. Elektronik Devre Tasarımı. Güç Elektroniği 1. Ders Notları Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Necdet YILDIZ a aittir.
Elektronik Devre Tasarımı Ders 07 Ders Notları Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Necdet YILDIZ a aittir. www.ozersenyurt.net www.orbeetech.com / 1 3 Fazlı Yarım Kontrollü Köprü Doğrultucu
DetaylıDENEY 3: DOĞRULTUCU DEVRELER Deneyin Amacı
DENEY 3: DOĞRULTUCU DEVRELER 3.1. Deneyin Amacı Yarım ve tam dalga doğrultucunun çalışma prensibinin öğrenilmesi ve doğrultucu çıkışındaki dalgalanmayı azaltmak için kullanılan kondansatörün etkisinin
DetaylıEEM 307 Güç Elektroniği
DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Yaz Okulu GENEL SINAV SORULARI VE ÇÖZÜMLERİ EEM 307 Güç Elektroniği Tarih: 30/07/2018 Saat: 18:30-19:45 Yer: Merkezi Derslikler
DetaylıSCHMITT TETİKLEME DEVRESİ
Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektronik Lab. SCHMITT TETİKLEME DEVRESİ.Ön Bilgiler. Schmitt Tetikleme Devreleri Schmitt tetikleme devresi iki konumlu bir devredir.
DetaylıF AKIM DEVRELER A. DEVRE ELEMANLARI VE TEMEL DEVRELER
ALTERNATİF AKIM DEVRELERİ A. DEVRE ELEMANLARI VE TEMEL DEVRELER Alternatif akım devrelerinde akımın geçişine karşı üç çeşit direnç (zorluk) gösterilir. Devre elamanları dediğimiz bu dirençler: () R omik
DetaylıTEK FAZLI KONTROLLU VE KONTROLSUZ DOĞRULTUCULAR
FIRAT ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜÇ ELEKTRONİĞİ LABORATUVARI DENEY NO:1 TEK FAZLI KONTROLLU VE KONTROLSUZ DOĞRULTUCULAR 1.1 Giriş Diyod ve tristör gibi
DetaylıKIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SAYISAL ELEKTRONİK LAB. DENEY FÖYÜ DENEY 4 OSİLATÖRLER SCHMİT TRİGGER ve MULTİVİBRATÖR DEVRELERİ ÖN BİLGİ: Elektronik iletişim sistemlerinde
DetaylıTEK FAZLI DOĞRULTUCULAR
ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK ÜHENDĠSLĠĞĠ GÜÇ ELEKTRONĠĞĠ LABORATUAR TEK FAZL DOĞRULTUCULAR Teorik Bilgi Pek çok güç elektroniği uygulamasında, giriş gücü şebekeden alınan 50-60 Hz lik AC güç şeklindedir ve uygulamada
Detaylı2. Bölüm: Diyot Uygulamaları. Doç. Dr. Ersan KABALCI
2. Bölüm: Diyot Uygulamaları Doç. Dr. Ersan KABALCI 1 Yük Eğrisi Yük eğrisi, herhangi bir devrede diyot uygulanan bütün gerilimler (V D ) için muhtemel akım (I D ) durumlarını gösterir. E/R maksimum I
DetaylıZCZVT DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONLU EVİRİCİLERDE YUMUŞAK ANAHTARLAMA KARAKTERİSTİKLERİ VE GÜVENİLİRLİK YÖNTEMLERİ
ZCZVT DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONLU EVİRİCİLERDE YUMUŞAK ANAHTARLAMA KARAKTERİSTİKLERİ VE GÜVENİLİRLİK YÖNTEMLERİ Mustafa Nil 1 Metin Nil 2 Bekir Cakir 1 Murat Sönmez 3 1 Elektrik Müh.Bölümü, Kocaeli Üniversitesi,
DetaylıŞekil 1: Zener diyot sembol ve görünüşleri. Zener akımı. Gerilim Regülasyonu. bölgesi. Şekil 2: Zener diyotun akım-gerilim karakteristiği
ZENER DİYOT VE AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Küçük sinyal diyotları, delinme gerilimine yakın değerlerde hasar görebileceğinden, bu değerlerde kullanılamazlar. Buna karşılık, Zener diyotlar delinme gerilimi
DetaylıGeliştirilmiş ZCZVT-PWM DC-DC Yükseltici Dönüştürücü
Geliştirilmiş ZCZVTPWM DCDC Yükseltici Dönüştürücü Yakup ŞAHİN *1, İsmail AKSOY *2, Naim Süleyman TINĞ *3 * Yıldız Teknik Üniversitesi/Elektrik Mühendisliği 1 ysahin@yildiz.edu.tr, 2 iaksoy@yildiz.edu.tr,
DetaylıDENEY 9- DOĞRU AKIM DA RC DEVRE ANALİZİ
9.1. DENEYİN AMAÇLARI DENEY 9- DOĞRU AKIM DA RC DEVRE ANALİZİ RC devresinde kondansatörün şarj ve deşarj eğrilerini elde etmek Zaman sabiti kavramını öğrenmek Seri RC devresinin geçici cevaplarını incelemek
DetaylıT.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI I
T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI I DENEY 2: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ VE AC-DC DOĞRULTUCU UYGULAMALARI Ad Soyad
DetaylıAC/DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER (Doğrultucular)
AC/DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER (Doğrultucular) AC-DC dönüştürücüler (doğrultucular), AC gerilimi DC gerilime dönüştüren güç elektroniği devreleridir. Güç elektroniğinin temel güç devrelerinden doğrultucuları 2 temel
DetaylıDENEY 10 UJT-SCR Faz Kontrol
DNY 0 UJT-SCR Faz Kontrol DNYİN AMACI. Faz kontrol ilkesini öğrenmek.. RC faz kontrol devresinin çalışmasını öğrenmek. 3. SCR faz kontrol devresindeki UJT gevşemeli osilatör uygulamasını incelemek. GİRİŞ
DetaylıDENEY 3 Kırpıcı ve Kenetleyici Devreler
ENEY 3 Kırpıcı ve Kenetleyici evreler 1. Amaç Bu deneyin amacı, diyot elemanının elektronik devrelerde diğer bir uygulaması olan ve dalgaların şekillendirilmesinde kullanılan kırpıcı ve kenetleyici devrelerinin
DetaylıDOĞRU AKIM DA RC DEVRE ANALİZİ
DENEYİN AMAÇLARI DOĞRU AKIM DA RC DEVRE ANALİZİ RC devresinde kondansatörün şarj ve deşarj eğrilerini elde etmek Zaman sabiti kavramını öğrenmek Seri RC devresinin geçici cevaplarını incelemek Deney Malzemeleri:
DetaylıSİLİKON KONTROLLÜ ANAHTAR SİLİCON CONTROLLED RECTETİER ( SCR )
Tristörler : SİLİKON KONTROLLÜ ANAHTAR SİLİCON CONTROLLED RECTETİER ( SCR ) Tanımı: Tristör, anot ( A ), katot ( K ) ve geyt ( G ) ucu bulunan ve geytine uygulanan ( + ) sinyal ile A - K arası iletime
DetaylıMetal Oksitli Alan Etkili Transistör (Mosfet) Temel Yapısı ve Çalışması
Metal Oksitli Alan Etkili Transistör (Mosfet) Temel Yapısı ve Çalışması Elektronik alanında çok kullanılan elemanlardan birisi olan Mosfet, bu güne kadar pek çok alanda yoğun bir şekilde kullanılmış ve
DetaylıDENEY 4a- Schmitt Kapı Devresi
DENEY 4a- Schmitt Kapı Devresi DENEYİN AMACI 1. Schmitt kapılarının yapı ve karakteristiklerinin anlaşılması. GENEL BİLGİLER Schmitt kapısı aşağıdaki karakteristiklere sahip olan tek lojik kapıdır: 1.
DetaylıYarım Dalga Doğrultma
Elektronik Devreler 1. Diyot Uygulamaları 1.1 Doğrultma Devreleri 1.1.1 Yarım dalga Doğrultma 1.1.2 Tam Dalga Doğrultma İki Diyotlu Tam Dalga Doğrultma Dört Diyotlu Tam Dalga Doğrultma Konunun Özeti *
DetaylıA- Tristörler : 1- Tristörün yapısı ve özellikleri : a-yapısı :
A- Tristörler : SİLİKON KONTROLLÜ ANAHTAR SİLİCON CONTROLLED RECTETİER ( SCR ) Tanımı: Tristör, anot ( A ), katot ( K ) ve geyt ( G ) ucu bulunan ve geytine uygulanan ( + ) sinyal ile A - K arası iletime
DetaylıDeney 3 5 Üç-Fazlı Tam Dalga Tam-Kontrollü Doğrultucu
Deney 3 5 Üç-Fazlı Tam Dalga Tam-Kontrollü Doğrultucu DENEYİN AMACI 1. Üç-fazlı tam dalga tam-kontrollü doğrultucunun çalışma prensibini ve karakteristiklerini anlamak. 2. Üç-fazlı tam dalga tam-kontrollü
Detaylıdirençli Gerekli Donanım: AC güç kaynağı Osiloskop
DENEY 01 DİRENÇLİ TETİKLEME Amaç: Tristörü iletime sokmak için gerekli tetikleme sinyalini üretmenin temel yöntemi olan dirençli tetikleme incelenecektir. Gerekli Donanım: AC güç kaynağı Osiloskop Kademeli
DetaylıELEKTRONİK DEVRE TASARIM LABORATUARI-I MOSFET YARI İLETKEN DEVRE ELEMANININ DAVRANIŞININ İNCELENMESİ
ELEKTRONİK DEVRE TASARIM LABORATUARI-I MOSFET YARI İLETKEN DEVRE ELEMANININ DAVRANIŞININ İNCELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Özhan ÖZKAN MOSFET: Metal-Oksit Yarıiletken Alan Etkili Transistor (Geçidi Yalıtılmış
DetaylıBÖLÜM 2 DİYOTLU DOĞRULTUCULAR
BÖLÜM 2 DİYOTLU DOĞRULTUCULAR A. DENEYİN AMACI: Tek faz ve 3 faz diyotlu doğrultucuların çalışmasını ve davranışlarını incelemek. Bu deneyde tek faz ve 3 faz olmak üzere tüm yarım ve tam dalga doğrultucuları,
DetaylıDENEY 21 IC Zamanlayıcı Devre
DENEY 21 IC Zamanlayıcı Devre DENEYİN AMACI 1. IC zamanlayıcı NE555 in çalışmasını öğrenmek. 2. 555 multivibratörlerinin çalışma ve yapılarını öğrenmek. 3. IC zamanlayıcı anahtar devresi yapmak. GİRİŞ
DetaylıBLM1612 DEVRE TEORİSİ
BLM1612 DEVRE TEORİSİ KAPASİTÖRLER ve ENDÜKTANSLAR DR. GÖRKEM SERBES Kapasitans Kapasitör, elektrik geçirgenliği ε olan dielektrik bir malzeme ile ayrılan iki iletken gövdeden oluşur ve elektrik alanda
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELK222 TEMEL ELEKTRİK LABORATUARI-II
ALTERNATİF AKIM KÖPRÜLERİ 1. Hazırlık Soruları Deneye gelmeden önce aşağıdaki soruları cevaplayınız ve deney öncesinde rapor halinde sununuz. Omik, kapasitif ve endüktif yük ne demektir? Açıklayınız. Omik
DetaylıYARI ĐLETKEN DOĞRULTUCU ELEMANLAR
YAR ĐLTK DOĞRULTUU LMALAR Yarı iletken doğrultucularda ana elemanlar olarak; diyot, konvansiyonel tristör, triac, kapıdan tıkanabilen tristör (TO), bipolar güç transistörü, güç MOSFT i ve yalıtılmış kapılı
DetaylıÇukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği
Çukurova Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği BMM212 Elektronik-1 Laboratuvarı Deney Föyü Deney#2 Diyot Doğrultma Devreleri ve Gerilim Katlayıcı Doç Dr. Mutlu AVCI Ar.Gör. Mustafa İSTANBULLU ADANA, 2016
DetaylıDevre Teorisi Ders Notu Dr. Nurettin ACIR ve Dr. Engin Cemal MENGÜÇ
BÖLÜM III RLC DEVRELERİN DOĞAL VE BASAMAK CEVABI RLC devreler; bir önceki bölümde gördüğümüz RC ve RL devrelerden farklı olarak indüktör ve kapasitör elemanlarını birlikte bulundururlar. RLC devrelerini
DetaylıDEVRE ANALİZİ LABORATUARI DENEY 6 KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIM DAVRANIŞI
DEVRE ANALİZİ LABORATUARI DENEY 6 KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIM DAVRANIŞI DENEY 6: KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIMDA DAVRANIŞI 1. Açıklama Kondansatör doğru akımı geçirmeyip alternatif akımı
DetaylıAşağıdaki formülden bulunabilir. S16-Kesiti S1=0,20 mm²,uzunluğu L1=50 m,özdirenci φ=1,1 olan krom-nikel telin direnci kaç ohm dur? R1=?
S1-5 kw lık bir elektrik cihazı 360 dakika süresince çalıştırılacaktır. Bu elektrik cihazının yaptığı işi hesaplayınız. ( 1 saat 60 dakikadır. ) A-30Kwh B-50 Kwh C-72Kwh D-80Kwh S2-400 miliwatt kaç Kilowatt
DetaylıT.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUVAR RAPORU ADI SOYADI : Fedi Salhi 170214925 Bilge Batuhan Kurtul 170214006 Hamdi Sharaf 170214921 DERSİN ADI : Güç
DetaylıEEME210 ELEKTRONİK LABORATUARI
Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü EEME210 ELEKTRONİK LABORATUARI DENEY 02: ZENER DİYOT ve AKIM GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ 2014-2015 BAHAR Grup Kodu: Deney Tarihi:
DetaylıYÜKSEK GERİLİM ENERJİ NAKİL HATLARI
Enerjinin Taşınması Genel olarak güç, iletim hatlarında üç fazlı sistem ile havai hat iletkenleri tarafından taşınır. Gücün taşınmasında ACSR(Çelik özlü Alüminyum iletkenler) kullanılırken, dağıtım kısmında
DetaylıT.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI I
T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI I DENEY 6: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ VE AC-DC DOĞRULTUCU UYGULAMALARI Ad Soyad
DetaylıAlternatif Akım Devreleri
Alternatif akım sürekli yönü ve şiddeti değişen bir akımdır. Alternatif akımda bazı devre elemanları (bobin, kapasitör, yarı iletken devre elemanları) doğruakım devrelerinde olduğundan farklı davranırlar.
DetaylıELEKTRONİK DEVRE TASARIM LABORATUARI-I
ELEKTRONİK DEVRE TASARIM LABORATUARI-I BİPOLAR JONKSİYON TRANSİSTOR (BJT) YARI İLETKEN DEVRE ELEMANININ DAVRANIŞININ İNCELENMESİ YRD.DOÇ.DR. ÖZHAN ÖZKAN BJT: Bipolar Jonksiyon Transistor İki Kutuplu Eklem
DetaylıANALOG ELEKTRONİK BİPOLAR TRANSİSTÖR
ANALOG LKTONİK Y.Doç.Dr.A.Faruk AKAN ANALOG LKTONİK İPOLA TANSİSTÖ 35 Yapısı ve Sembolü...35 Transistörün Çalışması...35 Aktif ölge...36 Doyum ölgesi...37 Kesim ölgesi...37 Ters Çalışma ölgesi...37 Ortak
DetaylıGERİLİM REGÜLATÖRLERİ DENEYİ
GERİLİM REGÜLATÖRLERİ DENEYİ Regüleli Güç Kaynakları Elektronik cihazlar harcadıkları güçlere göre farklı akımlara ihtiyaç duyarlar. Örneğin; bir radyo veya amplifikatörün hoparlöründen duyulan ses şiddetine
DetaylıT.C. ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ ELEKTRONĠK DEVRELER LABORATUVARI I DENEY 2: DĠYOT UYGULAMALARI
T.. ULUDAĞ ÜNĠERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ ELEKTRONĠK DERELER LABORATUARI I Kırpıcı devreler Kenetleme devreleri Doğrultma devreleri DENEY 2: DĠYOT UYGULAMALARI
DetaylıAC YÜKSEK GERİLİMLERİN ÜRETİLMESİ
AC İN Genel olarak yüksek alternatif gerilimler,yüksek gerilim generatörleri ve yüksek gerilim transformatörleri yardımıyla üretilir. Genellikle büyük güçlü yüksek gerilim generatörleri en çok 10 ile 20
DetaylıMakine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-5 AKTİF DEVRE ELEMANLARI Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU
Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-5 AKTİF DEVRE ELEMANLARI Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU DİYOTLAR Diyot tek yöne elektrik akımını ileten bir devre elemanıdır. Diyotun
DetaylıDENEY 12 SCR ile İki yönlü DC Motor Kontrolü
DENEY 12 SCR ile İki yönlü DC Motor Kontrolü DENEYİN AMACI 1. Elektromanyetik rölelerin çalışmasını ve yapısını öğrenmek 2. SCR kesime görüme yöntemlerini öğrenmek 3. Bir dc motorun dönme yönünü kontrol
DetaylıA.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 9. HAFTA
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 9. HAFTA 1 İçindekiler DC/AC İnvertör Devreleri 2 Güç elektroniğinin temel devrelerinden sonuncusu olan Đnvertörler, herhangi bir DC kaynaktan aldığı
DetaylıELEKTRİK ENERJİ SİSTEMLERİNDE OLUŞAN HARMONİKLERİN FİLTRELENMESİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONU
T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ELEKTRİK ENERJİ SİSTEMLERİNDE OLUŞAN HARMONİKLERİN FİLTRELENMESİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONU Mehmet SUCU (Teknik Öğretmen, BSc.)
DetaylıDENEY-8 KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIMDA DAVRANIŞI
DENEY-8 KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIMDA DAVRANIŞI Teorinin Açıklaması: Kondansatör doğru akımı geçirmeyip alternatif akımı geçiren bir elemandır. Yükselteçlerde DC yi geçirip AC geçirmeyerek filtre
DetaylıSabit Gerilim Regülatörü Kullanarak Ayarlanabilir Güç Kaynağı
Sabit Gerilim Regülatörü Kullanarak Ayarlanabilir Güç Kaynağı Sabit değerli pozitif gerilim regülatörleri basit bir şekilde iki adet direnç ilavesiyle ayarlanabilir gerilim kaynaklarına dönüştürülebilir.
DetaylıTek Fazlı Tam Dalga Doğrultucularda Farklı Yük Durumlarındaki Harmoniklerin İncelenmesi
Tek Fazlı Tam Dalga Doğrultucularda Farklı Yük Durumlarındaki Harmoniklerin İncelenmesi Ezgi ÜNVERDİ(ezgi.unverdi@kocaeli.edu.tr), Ali Bekir YILDIZ(abyildiz@kocaeli.edu.tr) Elektrik Mühendisliği Bölümü
DetaylıŞekil 1. Darbe örnekleri
PWM SOKET BİLGİ KİTAPÇIĞI PWM(Darbe Genişlik Modülasyonu) Nedir? Darbe genişlik modülasyonundan önce araçlardaki fren sistemlerinden bahsetmekte fayda var. ABS frenler bilindiği üzere tekerleklerin kızaklanmasını
DetaylıDers 08. Elektronik Devre Tasarımı. Güç Elektroniği 1. Ders Notları Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Necdet YILDIZ a aittir.
Elektronik Devre Tasarımı Ders 08 Ders Notları Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Necdet YILDIZ a aittir. www.ozersenyurt.net www.orbeetech.com / 1 AC AC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER AC kıyıcılar (AC-AC
Detaylı2- İşverenler işyerlerinde meydana gelen bir iş kazasını en geç kaç iş günü içerisinde ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır?
1- Doğa ve çevreye fazla zarar vermeden devamlı ve kaliteli bir hizmet veya mal üretimi sırasında iş kazalarının meydana gelmemesi ve meslek hastalıklarının oluşmaması için alınan tedbirlerin ve yapılan
DetaylıALAN ETKİLİ TRANSİSTÖR
ALAN ETKİLİ TRANİTÖR Y.oç.r.A.Faruk BAKAN FET (Alan Etkili Transistör) gerilim kontrollu ve üç uçlu bir elemandır. FET in uçları G (Kapı), (rain) ve (Kaynak) olarak tanımlanır. FET in yapısı ve sembolü
DetaylıBir fazlı AA Kıyıcılar / 8. Hafta
AC-AC Dönüştürücüler AC kıyıcılar (AC-AC dönüştürücüler), şebekeden aldıkları sabit genlik ve frekanslı AC gerilimi isleyerek çıkışına yine AC olarak veren güç elektroniği devreleridir. Bu devreleri genel
DetaylıAdapazarı Meslek Yüksekokulu Analog Elektronik
22 Adapazarı Meslek Yüksekokulu Analog Elektronik Doğrultma Devreleri AC gerilimi DC gerilime çeviren devrelere doğrultma devreleri denir. Elde edilen DC gerilim dalgalı bir gerilimdir. Kullanılan doğrultma
DetaylıMekatronik Mühendisliği Lab1 (Elektrik-Elektronik) Diyotlu Doğrultucu Uygulamaları
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNA FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİKELEKTRONİK LABORATUARI (LAB I) DENEY 6 Deney Adı: Diyotlu Doğrultucu Uygulamaları Öğretim Üyesi: Yard. Doç. Dr. Erhan
DetaylıALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ Elektrik enerjisi, alternatif akım ve doğru akım olarak
DetaylıGerilim beslemeli invertörler, akım beslemeli invertörler / 13. Hafta. Sekil-7.7 de endüktif yükte çalışan PWM invertör görülmektedir.
1 fazlı Gerilim Kaynaklı PWM invertörler (Endüktif yükte); Sekil-7.7 de endüktif yükte çalışan PWM invertör görülmektedir. Şekil-7.7 den görüldüğü gibi yükün endüktif olması durumunda, yük üzerindeki enerjinin
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOULU
ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOULU BMT132 GÜÇ ELEKTRONİĞİ Öğr.Gör.Uğur YEDEKÇİOğLU GÜÇ DİYOTLARI Güç diyotları, kontrolsüz güç anahtarlarıdır. Bu diyotlar; 1) Genel amaçlı (şebeke) diyotlar, 2)
DetaylıDENEY 3 : TRANSİSTÖR KARAKTERİSTİKLERİ. Amaç : Bipolar Transistörlerin çalışmasını teorik ve pratik olarak öğrenmek.
Ön Hazırlık: Deneyde yapılacaklar kısmının giriş aşamasındaki 1. adımda yapılacakları; multisim, proteus gibi simülasyon programı ile uygulayınız. Simülasyonun ekran çıktısı ile birlikte yapılması gerekenleri
DetaylıAnahtarlama Modlu DA-AA Evirici
Anahtarlama Modlu DA-AA Evirici Giriş Anahtarlama modlu eviricilerde temel kavramlar Bir fazlı eviriciler Üç fazlı eviriciler Ölü zamanın PWM eviricinin çıkış gerilimine etkisi Diğer evirici anahtarlama
DetaylıDENEY 11 PUT-SCR Güç Kontrolü
DENEY 11 PUT-SCR Güç Kontrolü DENEYİN AMACI 1. PUT-SCR güç kontrol devresinin çalışmasını öğrenmek. 2. Otomatik ışık kontrol devresinin yapımı ve ölçümü. GİRİŞ Önemli parametrelerinin programlanabilir
DetaylıYüksek Gerilim Tekniği İÇ AŞIRI GERİLİMLER
İÇ AŞIRI GERİLİMLER n Sistemin kendi iç yapısındaki değişikliklerden kaynaklanır. n U < 220 kv : Dış aşırı gerilimler n U > 220kV : İç aşırı gerilimler enerji sistemi açısından önem taşırlar. 1. Senkron
DetaylıDENEY 2: DĠYOTLU KIRPICI, KENETLEME VE DOĞRULTMA DEVRELERĠ
DENEY 2: DĠYOTLU KIRPICI, KENETLEME VE DOĞRULTMA DEVRELERĠ 1- Kırpıcı Devreler: Girişine uygulanan sinyalin bir bölümünü kırpan devrelere denir. En basit kırpıcı devre, şekil 1 'de görüldüğü gibi yarım
DetaylıŞekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri
2. Alternatif Akım =AC (Alternating Current) Değeri ve yönü zamana göre belirli bir düzen içerisinde değişen akıma AC denir. En çok bilinen AC dalga biçimi Sinüs dalgasıdır. Bununla birlikte farklı uygulamalarda
Detaylı14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ
14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ Sinüsoidal Akımda Direncin Ölçülmesi Sinüsoidal akımda, direnç üzerindeki gerilim ve akım dalga şekilleri ve fazörleri aşağıdaki
DetaylıDevre Teorisi Ders Notu Dr. Nurettin ACIR ve Dr. Engin Cemal MENGÜÇ
BÖLÜM I İNDÜKTANS VE KAPASİTANS Bu bölümde, tek bir bağımsız kaynak kullanılarak indüktör ve kapasitörlerin tek başına davranışları incelenecektir. İndüktörler, manyetik alanla ilişkin olaylar üzerine
DetaylıDENEY 3: DOĞRULTUCU DİYOT VE ZENER DİYOT UYGULAMASI
ENEY 3: OĞUTUCU İYOT E ENE İYOT UYGUAMAS Örnek 3 =1v Akım akma iyot ters yönde kutuplanmıştır. Örnek 4 =1v Akim akar >0 iyot doğru yönde kutuplanmıştır. Örnek 5 =1v Akım akma >0 iyot ters yönde kutuplanmıştır.
Detaylı