Çıkma. Paranızın. ömrünü. uzatma. Tüketici Kuruluşu hesaplamaları. Kişisel finans tavsiye ve ipuçları

Transkript

1 Paranıza SAHİP Çıkma 2009 Paranızın ömrünü uzatma Kişisel finans tavsiye ve ipuçları Tüketici Kuruluşu hesaplamaları

2 MALİ İŞLERİM Paranız parmaklarınızın arasından kayıp gidiyor mu? Hesaplarınızı düzenli kontrol ederek paranızın daha fazla dayanmasını sağlayabilirsiniz. Bu broşürü okumaya başlamak, daha iyiyi elde etmek adına bir değişiklik yapmak için atılan ilk adımdır. Burada neleri satın almanız gerektiği ve neler olmadan yapabileceğiniz konusunda karar vermenizi kolaylaştıracak tavsiye ve ipuçları bulacaksınız. Çoğumuzun hayalleri vardır. Seyahat etmek, bir ev almak veya paramızın ay sonuna kadar yetip yetmeyeceği konusunda kaygılanmaktan kurtulmayı isteriz. Mali işlerimizin kontrolünü elimize almak bu hayallerin gerçeğe dönüşmesini kolaylaştırır. Okumaya devam ederseniz, geliriniz ve harcamalarınız hakkında daha fazla fikir edinmiş olacaksınız. Gıda, giyecek ve eğlence için makul olan harcama seviyesine ilişkin tavsiye alacaksınız. Tabloları doldurun ve toplamları son sayfaya aktarın. Daha sonra başka giderlerinizi yazın. İşte bu - bir bütçe oluşturdunuz ve mali durumunuzla ilgili fikir edindiniz. Neden bütçe yapmalıyım? Bir bütçe gelir ve giderleriniz hakkında size bilgi verir ve paranızla ilgili değişiklik yapmak istediğinizde önemli bir araç olabilir. Harcamanızı hesaplamalarımızla karşılaştırırsanız, çeşitli alanlarda az mı yoksa çok mu harcadığınızı görebilirsiniz. Belki de üzerinde fazla düşünmeden bir şeye çok fazla harcama yapıyorsunuz? Bütçenizi kullanarak, gereksiz harcamaları ortadan kaldırabilir ve harcama yapmayı tercih edeceğiniz şeyler için daha çok para ayırabilirsiniz. Olle ve Anja erkek ve kız kardeşler. Anja 15, Olle ise 12 yaşında. Olle ayda 210 SEK harçlık alıyor. Bu harçlıkla tatlılar, mizah dergileri, okul diskosu, bilgisayar oyunları, giriş ücretleri ve satın almak istediği diğer her türlü ihtiyacını karşılamak zorunda. Olle yeterli miktarda harçlık aldığını düşünüyor. Anja ise ayda 580 SEK harçlık alıyor ve giysilerinin bazılarını da kendisi satın alıyor. Ailesiyle konuşarak, çocuk yardımı ödemeleri ile kendisi ilgilenmek istediğini söylüyor. Ailesi bu durumda bütün giysiler, tatlılar, kitaplar, dergiler, müzik, sinema biletleri, kuaför masrafları, üyelik harçları ve hediyelerini kendisi karşılaması şartıyla bunu kabul ediyor. Fakat ailesi Anja nın parasını iyi idare edemeyeceği ve sonuç olarak kışlık palto ve ayakkabı gibi daha büyük alışveriş için parasının kalmayacağından endişe ediyor. Parasını iyi idare edememesi durumunda, ailesi fazladan para verecek kadar kazanmıyor. Fakat aynı zamanda, sorumluluk duygusunun Anja için iyi olacağını düşünüyorlar. Örnekteki tutarlar Swedbank tan (Özel Finans Enstitüsü) alınmıştır. 2 Paranıza SAHİP Çıkma

3 Gelirinizi artırabilir misiniz? Daha uzun süre çalışabilir misiniz? Çok fazla vergi mi ödüyorsunuz? Hak ettiğiniz tüm hakları alıyor musunuz? Sosyal Güvenlik Müdürlüğü veya yerel makamlar ile irtibata geçin. Eğitim veya iş deneyimi için finansman bulabiliyor musunuz? Şehrinizdeki İstihdam Bürosuna sorun. Öğrenci bursu alıyorsanız, ancak kredinizi ve bursunuzu azaltmayacak belirli bir tutara kadar ücretli işte çalışabilirsiniz. CSN ile konuşun. Gelir Hane halkı gelirini aşağıda belirtin. Bunu yaparak, gelirinizi daha iyi şekilde değerlendirebilirsiniz. Vergi sonrası aylık kazançlar ve sosyal yardımlar kişi 1 kişi 2 Toplam gelir Maaş Çocuk yardımı Geçim katkıları/ödemeleri Konut yardımı Öğrenci/eğitim bursu İşsizlik sigortanız var mı? Bu sigorta, işinizi kaybettiğinizde geliriniz olmasını sağlar. İşsizlik yardımı Hastalık/ebeveyn ödeneği Emeklilik aylığı, hastalık yardımı ve faaliyet desteği Başka gelir (diğer yardımlar, burslar, vb.) Toplam vergi sonrası aylık gelir Toplamı, 16. sayfada bulunan toplam gelir satırına aktarın. Anne ve baba her şeye karar veremez Siz reşit olana kadar, anne-babanız çok şey hakkında karar verebilir. Fakat herşeye değil. 16 veya üzeri yaştaysanız ve hafta sonları veya tatillerde çalışıyorsanız, kanuna göre geliriniz hakkındaki kararları kendiniz verebilirsiniz. Tek bir çift çorap veya 20 tane CD alabilirsiniz. Bu karar size aittir. Bilgisayar gibi daha pahalı bir şey almak istediğinizde, satıcının ebeveyn izni olup olmadığını kontrol etmesi konusunda hazırlıklı olmalısınız. Aksi halde dükkan anne-babanızın bu malı geri vermek istemesi riskini kabullenmiş olur. Ayrıca çoğu seyahat acentesi reşit olmayan kişiler tatil almak istediğinde ebeveyn izni sormaktadır. 16 yaşına geldiğinizde, kendi banka hesabınızı açabilir ve banka kartı alabilirsiniz. Fakat 18 yaşına kadar, krediyle alışveriş yapamaz veya bankadan kredi alamazsınız. Paranıza SAHİP Çıkma 3

4 Hanehalkı Tüketici Kuruluşunun ay Bireysel aylık maliyetler Haftada 5 gün öğle yemeği hariç yiyecek Yiyecek, evde veya paket öğle yemeği dahil tüm öğünler Giysiler/ayakkabılar Boş zaman (cep telefonu dahil) Kişisel hijyen Çocuk/genç sigortası (hastalık & kaza) Gıda hariç toplam maliyet Kadın Erkek Yaş Yaş Not: Hesaplamalar asgari seviyeyi göstermemekte, fakat lüks tüketimi içermemektedir. Aynı zamanda uzun vadeli maliyetleri planlamalısınız. İlaçlar, tıbbi yardımlar, vb. için ilave maliyetler getiren sakatlık/hastalık olmadığı varsayılmıştır. Ayrıca bahçesi/bakım maliyetleri olmayan bir dairede yaşadığınız varsayılmıştır. Her yıl, Tüketici Kuruluşu çeşitli büyüklükteki hanehalkları için makul yaşam maliyetlerini hesaplamaktadır. Bu rakamları çeşitli şekillerde kullanabilirsiniz. Bunları para durumunuzu gözden geçirirken dayanak olarak kullanabilirsiniz. Malzemelerin maliyetini bilmeyebilir veya hesaplamalarımızı kendi giderleriniz ile karşılaştırmak isteyebilirsiniz. Herhangi bir yerden kısmanız mümkün mü? Burada yer alan hanehalkı maliyetlerindeki payınızı hesaplamak için, toplam hanehalkı maliyetinizi aile fertlerinin sayısına bölün Aylık ortak hanehalkı masrafları Tüketim malları Hanehalkı malzemeleri (bilgisayar da Medya (TV, radyo vb.), sabit hat, inte Ev sigortası kent orta büyüklükte kasaba küçük kasaba/köy Toplam ortak maliyet kent orta büyüklükte kasaba küçük kasaba/köy Kilovat/saat cinsinden aylık hane halkı elektrik tüketimi Fişlerinizi saklayın veya bir kaç hafta yaptığınız harcamaları kaydedin Bu uygulama size paranızla ne yaptığınızı kağıt üzerinde gösterecektir. Her şeyi yazın! Böylece bütün küçük alışverişleri daha kolay takip edebilirsiniz. Jonas 30 yaşında. Karlstad kentinde yaşayan Tove ve iki çocuğunun yanına taşınmayı planlıyor. Hanehalkı maliyetlerinin ne kadarını ödemelidir? Yemek (Jonas öğlen yemeklerini dışarıda yiyor) Kişisel hijyen 300 Tüketim malları 60 Hanehalkı malzemeleri (bilgisayar dahil) 220 Medya (TV, radyo vb.), sabit hat, internet, vb. 220 Ev sigortası 30 Jonas ın toplam hanehalkı maliyeti: Paranıza SAHİP Çıkma

5 lık maliyetleri nasıl hesapladığına bakın tahmini. Çocuklar Kızlar Erkekler 6-11 ay Aylık hanehalkım Tüketici Kuruluşu hesaplamaları Benim maliyetlerim Yaş kişi 2 kişi 3 kişi 4 kişi 5 kişi 6 kişi 7 kişi hil) rnet vb kwh 240 kwh 280 kwh 340 kwh 380 kwh 430 kwh 460 kwh Maliyetler şunları içerir: Gıda: Dört haftalık normal yemeklerden oluşan besin değeri dengelenmiş mönülere göre. Hem ham hem de kısmen işlenmiş gıdaları içerir. Hafif bira ile birlikte bazı tatlılar, meşrubatlar ve kuru yemişler dahil edilmiştir. Yetişkinler için miktarlar sınırlı fiziksel aktiviteye göre belirlenmiştir. Yalnız yaşıyorsanız daha küçük paketler ve daha fazla israf için aylık 100 SEK ilave edin. Öğlen yemeğini dışarıda yeme maliyeti (sayfa 7 deki örneğe bakınız), doğrudan 16. sayfaya girilmelidir. Giysiler/ayakkabılar: Ayrıca kuru temizleme, ayakkabı tamirleri ve çantalar, saatler ve şemsiyeler gibi malzemeleri içerir. Boş zaman: Oyunlar, CD ler, kitaplar, kayaklar, bisikletler, klüp üyeliklerini içerir. Kişisel hijyen: Sabun, diş macunu, mendiller, kuaför, vb. 49 yaşına kadar olan kadınlarda, bunlar ayda yaklaşık 30 SEK tutarında sıhhi malzemeleri de içerir. Tüketim malları: Çamaşır ve temizlik malzemeleri, tuvalet kağıtları, mutfak havlusu, vb. Ev malzemeleri: Mobilya, mutfak eşyaları, TV, bilgisayar (ayda yaklaşık 200 SEK), vb. yıpranan ve değiştirilen malzemeler. Dondurucular,bulaşık makineleri ve çamaşır makineleri hariçtir. Medya (TV, radyo vb.), sabit hat, İnternet vb.: Ayrıca mektuplar, kartlar ve pulları, vb. içerir. Konut sigortası: Maliyetler yaşadığınız yere göre değişir: Şehir: den fazla nüfus. Orta büyüklükte kasaba: kişi. Küçük kasaba/köy: den az nüfus. Veriler tüketici sigortası şirketlerinden alınmıştır. Kiralık : Kiralık dairede kilovat cinsinden tahmini ortalama tüketim. Alkol, tütün ve bahis oynama giderleri, yukarıdaki kalemlere dahil edilmemiştir. Kendi maliyetlerinizi yukarıdaki sütuna girin veya harcadığınız tutardan emin değilseniz Tüketici Kuruluşu nun rakamlarını kullanın. Maliyetlerinizi ekleyin ve bunları 16. sayfadaki tabloya aktarın. Paranıza SAHİP Çıkma 5

6 Gıda Gıda için çok para harcarız. Gıda maliyeti bir yetişkin kadın için aylık en az bin kron ve bir erkek için bunun bir kaç yüz kron fazlasıdır. Çoğumuz bundan da fazla harcarız. Ancak, alışveriş arabanıza koyduklarınızda biraz daha seçici olursanız, gıda, kontrolünü elinizde bulundurduğunuz maliyetlerden birisi olacaktır. Zaman harcayın ve tasarruf edin Fasulye, nohut ve mercimek ete alternatif olabilecek lezzetli ve besleyici yemeklerdir. Bunları hazır pişirilmiş olarak nispeten ucuza alabilir veya bunları toptan hazırlayarak tasarruf edebilirsiniz. Porsiyonları dondurun. Çorbalara ve salatalara eklemek için mükemmeldir. Akşam yemeği hazırlarken daha fazla porsiyon pişirin ve kalan yemekleri paketleyerek öğlen yemeği olarak işe götürün. Zamanınız ve merakınız varsa, kendi ekmeğinizi pişirebilirsiniz. Böylece tasarruf etmiş olursunuz ve içinde ne olduğunu bilirsiniz. Sporsever kişiler için uygun Doğru gıda mesela karbonhidratlardır. Vücut, patatesler, kök bitkileri, makarna, pirinç ve ekmekten yeterli oranda karbonhidrat almaktadır. Sandviçler, yoğurt ve meyve gibi sağlıklı aperatifler daha zinde kalmanızı sağlar ve daha fazla yaşam gücü verir. Gün boyunca istediğiniz kadar içecek için ve dışarıda çalıştıktan sonra bir şeyler yiyin. Evde yapılan bebek maması mı yoksa konserve mama mı? Evde yapılan bebek mamaları hazır konserve mamalardan çok daha ucuzdur. Kendi bebek mamanızı yapmak istiyor fakat nasıl başlayacağınızı tam bilmiyor musunuz? Bir bebek maması yemek kitabı alın veya ödünç temin edin. Konserve kutulardaki mamalar farklı Haftalık olarak alışverişe gidin ve zaman ve para tasarrufu yapın. Yiyecek dükkanlarına yapılan çoğu ziyaret, aslında almayı planlamadığınız şeylerin alınmasına yol açmaktadır. yaş gruplarına uygundur (besin içeriği ve kıvam) ve evde yapılan yemekler için iyi bir alternatif/tamamlayıcıdır. Hem evde yapılan gıdalar hem de hazır gıdalar organik olabilir. Yeme alışkanlıklarımız çevreyi etkiler Yediklerimiz ve bunları hazırlama şeklimiz çevre üzerinde büyük etki yapmaktadır. Neyse ki, çevre için iyi olan bizim için de faydalıdır. Bu, çoğumuzun yaşam tarzlarımızı oldukça kolay bir şekilde değiştirebileceğimiz anlamına gelir. Yeme alışkanlıklarınızın daha çevre dostu olmasını istiyorsanız, şunları yapabilirsiniz: daha fazla organik ve yöresel gıdaları yiyin. daha az et tüketin ve et yerine daha fazla bakliyat, fasulye ve mercimek yiyin. Bu daha ucuz bir alternatiftir ve daha fazla organik gıda almak için de paranız kalır. koyun ve sığır gibi doğal meralarda otlayan hayvanların etini yiyin. yiyecekleri atılmasını önleyecek şekilde pişirin, planlayın ve saklayın. fırınınızın ısınması için çok fazla enerjiye ihtiyacı olduğundan, yemek hazırlama ve fırında pişirme işlemlerini aynı anda yapın. mümkünse, arabayla alışverişe gittiğinizde başka işlerinizi de görün. Bazen de alışverişe arabayla gitmek yerine yürüyebilir veya bisiklete binebilirsiniz. 6 Paranıza SAHİP Çıkma

7 Organik gıdalar Organik gıdalar genellikle Krav işaretini taşımaktadır. Organik gıdalar Krav düzenlemelerine ve/veya organik üretimle ilgili AB düzenlemelerine uygun olmalıdır. Organik ürünler yapay katkı maddeleri içermemelidir; bu nedenle renkleri ve tatları yapay değildir. Genetik Olarak Değiştirilen Organizmalar (GMO) kullanılmasına da izin verilmemektedir. Temel mallar ve gıdalar GMO içermez ve GMO kullanılarak üretilmez. Ürün serilerinde bazı farklılıklar olmakla birlikte Krav etiketli gıdalar neredeyse gıda satan tüm dükkanlarda bulunur. Çiftçiler ve gıda endüstrisi belirlenen bu kurallara uymak zorundadır. Organik gıdalar genellikle krav markalıdır. krav, organik üretimle ilgili kuralları belirleyen ve çiftçiler ve gıda endüstrilerinin bu kurallara uygunluğunu kontrol eden denetim organıdır. Organik tarımda, hayvanlar genellikle kendi çiftliklerinden sağlanan yemle beslenmektedir. Hayvanlar dışarıda otlamakta ve böylece otlayan hayvanlara bağımlı olan bitkiler ve böcek hayatı yarar görmektedir. Suni gübreler ve kimyasal böcek ilaçları kullanılmamaktadır. zararlı böcekler biyolojik ürünlerle kontrol altına alınmaktadır. Fiyat korsanı olun. Gıda ve ev malzemeleri alırken raflardaki fiyatları karşılaştırın. Fiyatlar farklı dükkanlarda farklı olabilir. Süpermarketlerdeki fiyatlar genellikle yerel dükkanlara gore daha düşüktür ancak bu marketlere gitmek için de masraf yapılır; özellikle de çevreyle ilgili olarak. Hazır gıda mı evde pişirme mi? Bu tür gıdalar her zaman olmasa da genellikle daha pahalıdır. Ayrıca, yemeğinizi kendiniz hazırladığınızda içindekilerin ne olduğunu tam olarak bilirsiniz. İyi ve temel bir yemek kitabı edinin. Temel kuralları öğrendiğinizde, tarifleri kendi damak zevkinize göre değiştirerek daha yaratıcı olabilirsiniz. İnternetten de pek çok güzel yemek tarifi bulabilirsiniz. Eatwell Tabağı, sağlıklı bir öğünü nasıl bir araya getirebileceğinizi ve farklı gıda grupları arasındaki orantının ne olacağını gösterir. Tabak üç bölüme ayrılmıştır: 1 inci ve 2 inci bölümlerin boyutu aynıdır; 3 üncü bölüm daha küçüktür. Bölüm 1: patates, pirinç, makarna veya benzeri + ekmek Bölüm 2: kök bitkiler, sebzeler + meyveler Bölüm 3: et, balık, yumurta veya bitkisel protein Okuma LİSTESİ: adresinden daha fazla ipucu indirebilirsiniz. organik reçete organik gıda aldığınızda ne olur organik alışveriş, broşürler ve raporları Giderlerinizi seçin Katarina 23 yaşında. Yeni kayak malzemeleri almak istiyor. Bu nedenle bir kaç ay öğlen yemeği için evden paket yapmayı planlıyor. Böylece her ay yaklaşık SEK biriktirebilir. Her biri 70 SEK ten 20 öğlen yemeği dahil yemek maliyeti Paket öğlen yemeği ile yemek maliyeti Küçük alışverişler cüzdanınızı aşındırır Aşağıdakileri alırsanız yıllık maliyetleri şöyledir: Şehir merkezinde kafeterya Haftada bir kez 50 SEK Çubuk dondurma Haziran, Temmuz ve Ağustos ta günde bir tane, tanesi 15 SEK Cips, 200 g Haftada 2 tane, tanesi yaklaşık 23 SEK Gazlı içecek, 33 cl Günde 1 tane, tanesi yaklaşık 10 SEK Maden suyu, 50 cl Haftada 4 tane, tanesi yaklaşık 18 SEK Sert bira ayda 12 şişe, tanesi 15 SEK Sigara Günde 1 paket, tanesi 49 SEK Ayda 2 dergi, her biri yaklaşık 50 SEK Paranıza SAHİP Çıkma 7

8 Konut Evden ayrıldığınızda, maliyetleriniz artar. Bir daire kiralamak zorunda kalırsınız ve küçük hanehalkı kalabalık hanehalkına göre daha pahalıdır, çünkü telefon, elektrik, mobilya, ev sigortası ve TV ruhsatı gibi ortak maliyetleri paylaşan kişi sayısı daha azdır. Harcamaya daha az paranız kalmasına hazırlıklı iseniz, kendi ayaklarınızın üstünde durarak harika vakit geçirebilirsiniz. Yaşamak için bir yer bulmak, ülkede nereye taşınmak istediğinize bağlı olarak kolay veya zor olabilir. Özellikle büyük şehirlerde ve üniversite şehirlerinde bir daireye sahip olabilmek için sıra beklemeniz gerekebilir. Sadece bir kaç belediyenin konut idareleri vardır, fakat çoğu belediye bölgedeki ev sahipleri hakkında kendi web sitelerinde bilgiler vermektedir. Sıraya girmek için bu kişilerle kendiniz irtibat kurmanız gerekir. Bazen sıraya almak için bir ücret talep ederler ve bunu talep etme hakları da vardır. Ayrıca özel konut edindirme kuruluşlarından yardım isteyebilirsiniz. Oda için sizden maksimum SEK ve daireyi birinci elden kiralama veya altkiralama için SEK talep edebilirler. Size bir konaklama yeri bulabilirlerse, bu ücreti almaya hak kazanırlar. Öğrenci için kalacak yer arıyorsanız, dersler başlamadan çok önceden konut sırasına geçmeniz gerekecektir. Bazı bölgelerde, sıranın gelmesi en az bir yıl sürebilmektedir. Kendi başınıza veya ailenizle yaşama Ailenizle kendi başınıza Aylık maliyetler kadın Erkek Kadın Erkek Haftada 5 gün öğle yemeği hariç yemek Tüketim malları 60* 60* Hanehalkı malzemeleri (bilgisayar dahil) 220* 220* Medya (TV, radyo vb.), sabit hat, internet, vb. 220* 220* Kira, elektrik 1.800* 1.800* Konut sigortası 30* 30* Toplam hanehalkı maliyetleri Evde masraflarınızı karşılama Diğer maliyetler Kişisel hijyen Giysiler/ayakkabılar Boş zaman (cep telefonu dahil) Dışarıda öğlen yemeği (ayda 20 kez) Toplu taşıma Birlik üyeliği (işsizlik fonu dahil) Toplam maliyet Genel maliyet * Dört kişilik bir aile olduğu için, aile giderlerinin dörtte biri. Yukarıdaki örnekte, kadın ve erkeğin 20 yaşında olduğu ve Karlstad şehrinde yaşadığı varsayılmıştır. Ailesiyle yaşamada, dört kişilik ailede dört oda ve bir mutfaklı bir evde yaşamaktadır. Tek başına yaşamada, iki odalı ve bir mutfaklı bir dairede yaşamaktadır. Sağlık/bakım, tatiller ve tasarruflar gibi maliyetler dahil değildir. Daire kiralama Daire kiralamak hem haklar hem de sorumluluklar doğurur. Kirayı zamanında ödemeli, daireye iyi bakmalı ve komşuları rahatsız etmemelisiniz. Ev sahibi dairenin iyi durumda olmasını sağlamaktan sorumludur. Mesela, fırın bozulduğunda veya kanalizasyon tıkandığında, ev sahibi bunları düzeltmekten sorumludur. Ev sahibi ayrıca duvarları düzenli aralıklarla boyamak veya duvar kağıdıyla kaplamak zorundadır. Ev sahibi kiracıdan kaynaklanan normal aşınma ve yıpranmayı kabul etmelidir, ancak bunun ötesindeki her türlü zarar evden taşınacağınız zaman ödenmelidir. İsveç Kiracılar Birliği gerektiğinde üyelerinin ev sahipleri ile görüşmelerinde yardımcı olmakta ve konutla ilgili çeşitli konularda faydalı tavsiyeler vermektedir. Alt-kiralama Bir daireyi alt-kiralamak isterseniz, daireyi kiralayan kişinin, daire sahibinden veya kiracı-ev sahipleri birliği yönetiminden yazılı izin alıp almadığını kontrol edin. Aksi halde evi boşaltmak zorunda kalabilirsiniz. Ayrıca dairenin kira süresine ilişkin olarak kiraladığınız kişi ile bir sözleşme imzalamalısınız. Daireyi kiraya veren kişi kararını aniden değiştirse dahi, mutabık kalınan süre hala geçerli olacaktır. Mobilyalı bir daire kiralarsanız, evdeki mobilya ve eşyaların listesini birlikte çıkarın. Aşınma ve yıpranma payı olarak her yıl bu eşyaların değerinin % 5-10 unu ödemeye hazırlıklı olun. Yani mobilya ve eşyaların değeri SEK ise, ayda 100 SEK ödemeyi göze almalısınız. Kiranın benzer bir daire ile karşılaştırıldığında yüksek olduğunu düşünüyorsanız, kira mahkemesine başvurabilirsiniz. Kiranın makul olmayan şekilde yüksek olduğuna karar verilirse, kiraladığınız kişi bir miktarını geri ödemek zorunda kalabilir. Kiracı mülkiyeti kapsamında satın alma Kiracı mülkiyeti ile satın alarak para kazanabilir veya kaybedebilirsiniz. Aylık ücretin tutarı, kiracı-ev sahibi birliğinin mali koşullarına bağlıdır. Bu nedenle kiracı mülkiyeti kapsamında satın almadan önce, 8 Paranıza SAHİP Çıkma

9 Mobilya ve ev eşyaları Eviniz için sadece yeni mobilya ve eşyalar alırsanız, pahalıya gelecektir. Evden yanınıza bir şey alabilir misiniz? Arkadaşlar ve aileden borç alabilir misiniz? Veya ikinci el alabilir misiniz? Eski mobilya ve çanakçömlek genellikle sağlam ve ucuzdur ve kendine özgü bir tarza sahiptir. Ve her şeyi tek seferde almayın! Evinizde bir süre yaşadıktan sonra, ihtiyacınız olanlar ve size uygun eşyalar konusunda fikriniz olacaktır. İlk dairenizin döşenmesi ne kadara mal olabilir Bir kişi için Yeni İkinci el Mutfak eşyaları Çanak-çömlek ve çatal-kaşık Temizleme ve çamaşır malzemeleri ayakkabı bakımı ve aletler dahil Keten havlular, çarşaflar vb. 100 Yatak örtüleri, nevresimler 700 Toplam Mutfak yemek masası, dört sandalye, ışık, perdeler Yatak odası yatak, minder, ışık, komodin, paspas, panjur, çekmeceli dolap, sandalye Oturma odası kanepe, iki kitap rafı, sehpa, koltuk, paspas, ışık, lamba, perdeler TV, stereo, radyo, TV ünitesi Bilgisayar ve yazıcı Antre ve banyo ayna, ışık, ayak iskemlesi, duş perdesi 500 Toplam Genel maliyet Yaşam alanınızın büyüklüğüne göre çok fazla mı ödüyorsunuz? Evinizi ölçün! Evinizi ölçme ayrıntıları için sitesine bakabilirsiniz. Yaşam alanınızın büyüklüğü kiranızı ve konut yardımınızı etkiler. Bir aracı vasıtasıyla kiracı mülkiyeti kapsamında satın aldıysanız, evin büyüklüğü şişirilmiş ise tazminat hakkınız olabilir. yıllık raporu incelemeli ve yönetim kuruluna devam eden herhangi bir yatırım olup olmadığını sormalısınız. Düzenlemeleri okuyun ve daire şartnamesini isteyin. Bu belge size dairenin teminat olarak rehin gösterilmediğini teyit etmelidir. Daireyi ve bodrum, çatı ve tuvalet gibi ortak kullanım alanlarını dikkatlice inceleyin. Dikkatsizlik sonucu gözden kaçırdığınız sorunlar veya kusurlar nedeniyle Paranıza SAHİP Çıkma tazminat alamazsınız. Kiracı ev sahibi olarak, dairenin bakımından siz sorumlusunuz. Gerektiğinde boya ve duvar kağıdı masraflarını karşılamak ve yeni buzdolabı almak zorundasınız. Dolayısıyla bu gibi durumlar için kenarda biraz paranızın olması iyi fikirdir. Ayrıca birliğin yönetim kurulu üyesi olarak veya toplantılarına katılarak binanın bakımı konusunda alınacak kararlara katılabilirsiniz. Ev için para biriktirme Kendi evinizi almak istiyorsanız veya kiracı mülkiyeti kapsamında almak istiyorsanız, birikim için tasarruf yapmanız gerekir. HSB, Riksbyggen, SBC, bankalar ve daha büyük konut şirketleri bünyesinde özellikle bunun için birikim yapabilir ve aynı zamanda yeni kiracı mülkiyeti konutları için bekleme listesinde kalabilirsiniz. Banka çeşitli tasarruf alternatifleri sunmaktadır. Taşındığınız konutun türü her ne olursa olsun, vergi dairesini tebligat, konut sigortası, yeni perdeler veya diğer mobilyalar gibi masrafları karşılamak için biraz fazladan birikiminizin olması iyi olacaktır. Evde masraflarınızı karşılayın Okuldan ayrıldıktan sonra aileniz artık sizi desteklemek zorunda değildir. Düzenli geliriniz varsa, evdeki masraflarınızı kendiniz üstlenmeniz adil olacaktır. 8. sayfadaki tabloda bulunan örneğe bakınız. Okuma LİSTESİ: konut, telefon ücreti kontrolü evi terketme sanatı için el kitabı. 9

10 Araba Arabanız olması size büyük bir özgürlük sağlar. Fakat aynı zamanda arabaların gideri çok fazladır ve araba sürmek çevre için pek iyi sonuçlar doğurmaz. Bir arabanın maliyeti yaşına ve büyüklüğüne göre çok farklılık gösterebilir. Değer düşüşü eskilere göre yeni arabaları daha çok etkiler, fakat kullanım maliyetleri eski arabalarda daha yüksektir. Büyük arabalar, küçük arabalara göre daha çok yakıt tüketir. Ortalama bir sürücü, her 10 km de 50 ml daha az yakıt kullanarak yılda yaklaşık 800 SEK tasarruf yapacaktır. Araba fiyatları her zaman görüşmeye tabidir. Yeni bir araba alıyorsanız, farklı satıcılarla irtibata geçin ve fiyatları karşılaştırın. Parti sonu modeller genellikle daha ucuz satılmaktadır. Araba satın almak için kredi çekmeyi planlıyorsanız, çeşitli finansman alternatiflerinin toplam maliyetini değerlendirmeye çalışın. İkinci el ara- Araba modeli Saab Saab Toyota Nissan Kendi arabanız 9-3 Biopower Kombi 9-3 Kombi Aygo Micra Yıl Satın alma fiyatı Yakıt E85 benzin benzin benzin Yakıt giderleri Vergi, muayene Sigorta Onarım/Servis Lastikler Alt-toplam Genel maliyet yılda ayda km de Tablodaki tüm rakamlar yaklaşık rakamlardır. Arabanın üç yıl tutulduğu ve yıllık kilometrenin km olduğu varsayılmıştır. Satın alma fiyatları Nybilsguiden (Yeni Araba Kılavuzu) ve adresinden alınmıştır. Diğer bilgiler Tüketici Kuruluşu Araba Bütçe Yapma Kılavuzu ndan alınmıştır. Benzin fiyatı litre başına 10,50 SEK tir. Etil alkollü arabalar sadece E85 kullanmaktadır. Fiyatı litre başına 9,60 SEK tir. Araba minimum seviyede ve minimum fazla üzerinden sigortalanmıştır. Karlstad kentinde yaşayan 38 yaşındaki erkek için Folksam dan alınan sigorta primleri. Arabanızın maliyetini 16. sayfaya aktarın. Araba kullanma maliyetlerinizi kısmak için pek çok yol vardır en iyi yol ilk etapta doğru arabayı seçmektir. Daha küçük araba alırsanız, yakıt, yol vergisi ve sigorta için çok daha az ödeyeceksiniz ve arabanın değer düşüşü daha az olacaktır. baların fiyatı önemli ölçüde değişiklik gösterebilir. Gazete ilanlarına bakın, İnternet ilanlarını kontrol edin ve fiyatlar hakkında fikir sahibi olmak için bayi listesini alın. İkinci el arabaların fiyatı çok değişken olabilmektedir. Fiyatlar konusunda izlenim edinmek için gazete ilanlarına bakın, İnternet e bakın ve satıcı fiyat listelerini alın. Bir özel satış genellikle satıcı vasıtasıyla satıştan daha ucuzdur. Burada dezavantaj, Tüketici Satışları Kanunu kapsamında korunmayacak olmanızdır. Bu nedenle satın almadan önce araba ile test sürüşü yapmanız çok önemlidir. Bir yetkili satıcıdan alırsanız, malların açıklamasını isteyin. Dikkatli sürün çevreyi ve paranızı kurtarın Hızlı sürmek pahalıdır. Aniden hızlanma ve keskin frenler daha fazla yakıt kullanımına yol açar ve araba ve lastiklerdeki aşınmayı artırır. Çevre ve paranızı korumak için en iyi sürüş tarzı, mümkün olan en yüksek vitesi kullanmak mümkünse ikinci ve dördüncü vitesi kullanmaktan kaçınmaktır. Motor ısıtıcısını -15 derecede bir buçuk saat boyunca ve sıfır derecede bir saat boyunca kullanabilirsiniz. Bu şekilde soğuk çalıştırmaları engelleyebilirsiniz. Lastiklerin havasını düzenli olarak kontrol edin. Üst bagaj veya üst kutuyu alın ve gereksiz yükleri boşaltın. Daha fazla ipucu ve bilgi için adresini ziyaret edin. Sigortanızı kontrol edin Temel sigorta tüm arabalar için zorunludur, fakat isterseniz daha yüksek seviyede sigorta poliçesi alabilirsiniz. Sigorta kapsamı sigortacıya göre farklılık göstermektedir ve primlerde yılda binlerce Kron a varan önemli farklar olabilmektedir bu yüzden almadan önce karşılaştırın. Belirli bir model bir sigorta şirketinde en ucuz olsa dahi, bu sigorta şirketi diğer modeller için en düşük primi sunmak zorunda değildir. Ve sigorta şirketinize doğru bilgileri verdiğinizden emin olun. Bir yılda gerçekte sürdüğünüzden km daha fazla sürdüğünüzü belirtirseniz, sigor- 10 Paranıza SAHİP Çıkma

11 Bir araba havuzuna katılın İhtiyacınız olduğunda makul fiyatlarla araba bulabilirsiniz. Tüm ülke çapında, genellikle ev sahipleri veya kiracı-sahipler birliklerine bağlı olarak araba havuzları bulunmaktadır. Arabalar neye mal olur? adresindeki araba hesap makinesinde hesabınızı yapın. tanız yüzlerce Kron daha fazlaya mal olacaktır. Kaza olduğunda teminatınız azalabileceği için gerçekte sürdüğünüzden daha az yol söylememek de önemlidir. Arabanıza iyi bakın Yeni arabalar değer kaybına uğrar. Arabanıza iyi bakarsanız ve gerekli bakımlarını yaptırırsanız, değerini daha iyi koruyacaktır. Ve arabanın sürüşü daha güvenli olacaktır. Egzoz garantisi konusunda imalatçının servis tavsiyelerini uygulayın. İmalatçı bu durumda egzoz bileşenlerini beş yıl veya km ye kadar garanti kapsamına alacaktır. Arabanızı kendiniz yıkayarak ve küçük onarımları yaparak binlerce Kron tasarruf edebilirsiniz. Çevreye gereksiz zarar vermemek için çevre dostu araba bakım ürünlerini tercih edin. Arabanızın muayenesinden önce güvenli yolculuk kusurlarının giderilmesi hem güvenliğiniz için hem de yeniden muayene masraflarından kaçınmak için önemlidir. Giysiler, cep telefonları ve İnternet Çoğu giysilerde genellikle makine ile yıkanabilmesine karşın sadece elde yıkama ifadesi yer almaktadır. Yıkama sırasında giysiye bir şey olursa, aldığınız yere şikayette bulunabilmeniz için yıkama talimatlarını uygulamış olmanız gerekir. Sonuç olarak, sadece elde yıkama ifadesi bulunan giysileri almaktan kaçınmalıyız her hafta giysileri yıkamaya kim zaman ayırabilir? Ve kendinizin yıkayabileceği giysileri tercih edin. Kuru temizleme pahalıdır ve çevreye etkisi şüphelidir. Giysilerinizi satın İkinci el giysilerin alınması kendinize özgü bir tarz yaratmanıza ve giyecek bütçenizi kısmanıza imkan verir. Bunu hepimiz biliyoruz. Fakat giysilerinizden yorulduğunuzda satarak onları mal varlığı olarak değerlendirebilirsiniz. Telefonla fazla konuşmayın Ödenmemiş cep telefonu faturaları, günümüzde gençlerin kredi kara listesine alınmasının yaygın bir sebebi haline gelmiştir. Yılda cep telefonuna ne kadar harcadığınızı kontrol ettiniz mi? Sizin için en ucuz olan telefon şirketine geçerek ve düşük tarifelerden yararlanarak çok fazla tasarruf yapabilirsiniz. Önceden ödemeli cep telefonu kullanmak, arama maliyetlerini sınırlamak için akıllı bir yoldur. Önceden ödeyerek, telefon faturası kötü sürprizlerinden kurtulmuş olursunuz. İnternetten alışveriş Online alışveriş yaparsanız, geçerli hükümler ve koşulları okumalısınız. Malları iade imkanınız var mı? KDV, vergi ve teslimat dahil mi? Satın almaktan vazgeçerseniz ne olur? İsveç dahilinde onarımı mümkün mü? Garanti geçerli mi? Kredi kartı ile İnternet üzerinden ödeme yapmak yaygın ve uygun bir yöntemdir. Fakat bilmediğiniz şirketlere hesap bilgilerinizi verme konusunda temkinli olun. Peşin öderseniz, malların gelmemesi veya kusurlu olması halinde elinizde kozunuz kalmamaktadır. Okuma LİSTESİ: Råd & Röns eki, örneğin adresindeki Dina kläder (Giysileriniz) ve Res och shoppa (Seyahat ve Alışveriş). İsveç Telekom ve İnternet Tüketici Bürosu nun adresinden veya telefon numarasından daha fazla bilgi alınabilir. Okuma LİSTESİ: adresinde arabalar hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz. adresinde sigorta koşullarını karşılaştırabilirsiniz. adresinde her zaman garanti veren tamir yerlerinin listesini görebilirsiniz. Böylece maliyeti önceden hesaplayabilirsiniz. Paranıza SAHİP Çıkma 11

12 SİGORTA Sigorta olmazsa, bir kaza afete dönüşebilir. Herkesin sigortaya ihtiyacı vardır gençler, çocuklar ve yaşlılar. Mallarımızı ve kendimizi sigortalamamız gerekir. Konut sigortası en önemlisidir Değer olarak fazla olmadığını düşünseniz dahi, konut sigortasına ihtiyacınız vardır. Çalınan veya hasar gören mallara yapılan ödemenin yanında, konut sigortası hukuki kapsam, sorumluluk sigortası ve saldırı kapsamı da içerir. Hukuki kapsam, bir yasal ihtilafa düşmeniz halinde belirli bir değere kadar hukuki yardım masraflarını karşılayacaktır. Sorumluluk sigortası, başka birisinin malına zarar vermeniz halinde bu tutarı karşılayacaktır. Ve saldırı poliçesi; tıbbi bakım, kazanç kaybı ve sonucunda sakat kalırsanız toplu ödeme gibi saldırı nedeniyle maruz kaldığınız masrafları ödeyecektir. Konut sigortası farklı kapsam seviyeleri sunabilmektedir. İhtiyaçlarınıza uygun bir seviye seçin. Çoğu poliçeler seyahat sigortasını da içerir. Düzenli olarak seyahat ediyorsanız, seyahat acentelerinin sağladığından daha iyi iptal koruması sunan, iptal korumalı artırılmış seyahat sigortası yaptırabilirsiniz. Pahalı bir bisikletiniz varsa, konut sigortası kapsamında olup olmadığını kontrol etmelisiniz. All risk (her türlü risk) sigortası, konut sigortanıza ilavedir ve mülkünüz için genişletilmiş kapsam sunar. Bu poliçe türü, örneğin gezi sırasında denize kameranızı düşürmeniz halinde teminata sahiptir. Ayrıca saatiniz için ayrı ve kameranız için ayrı poliçeler düzenleme alternatifini de sunmaktadır. Kendinizi unutmayın! Kaza sigortası, bir kazada yaralanmanız halinde tıbbi maliyetleri karşılayacaktır. Sonuç olarak sakat kalırsanız, ayrıca toplu para alabilirsiniz. Bir aileniz varsa, hayat sigortası yaptırabilirsiniz. Erken yaşta vefat ederseniz, eşiniz ve çocuklarınız toplu para alacaktır. Çoğu çalışan işverenleri tarafından sigorta kapsamına alınmaktadır. Sahip olduğunuz sigorta kapsamını kontrol edin. Bunu sendika yoluyla yapılan topluluk sigortası veya bireysel sigortalar ile tamamlayabilirsiniz. Çocuklar için ayrı sigorta Çocuklar ve gençler, hiçbir zaman tekrar çalışamayacak şekilde sakat kalmaları halinde, yılda SEK (aktivitetsersättning) civarında çok mütevazı bir aylık almaktadır. Bu nedenle hastalık ve kaza sigortasına ihtiyaçları vardır. Bu poliçeler, ağır vakalarda, ilk etapta çok para gibi görünen ancak bir ömür boyu yetmesi gereken milyonlarca Kron luk toplu ödemeler yapabilmektedir. 18 yaşına bastıktan sonra, poliçeyi işe başlayana kadar teminat sağlayacak şekilde uzatabilirsiniz. Farklı sigorta şirketlerinden fiyat teklifi alın. Primler oldukça farklılık gösterebilmektedir! Anna 20 yaşında. Karlstad ın merkezinde 35 metrekarelik tek odalı ilk dairesine yeni taşındı. Sahip olduğu eşyalar mobilya, kayıtlar, kitaplar, mutfak gereçleri, kayaklar ve bisiklet SEK değerinde. Konut sigortası primleri yıllık SEK. Anna, sahip olduğu eşyalar konusunda oldukça dikkatsiz ve ayrıca bir all-risk poliçesi yaptırmayı düşünüyor. Bunun maliyeti yılda 450 SEK olacak. Ayrıca bir kazada ciddi şekilde yaralanması ve sonuç olarak sakat kalması halinde yaklaşık SEK toplu ödeme yapacak kaza sigortası yaptırmak istiyor. Bunun maliyeti de yılda yaklaşık 600 SEK. 12 Paranıza SAHİP Çıkma

13 Okuma LİSTESİ: İsveç Tüketici Sigorta Bürosu size yardım ve destek sağlayabilir. se adresinde piyasa incelemeleri dahil pek çok bilgi bulabilirsiniz. Sendika üyeleri veya bir spor kulübü üyeleri gibi bir grubu kapsayan topluluk sigortası, eşdeğer bireysel poliçelere göre genellikle daha ucuzdur. Ve sağlık kontrollerinin yaygın olmadığı görülmektedir. Çocuklar İlk çocuğunuzun olmasından sonra, mali yapınız tamamen değişmektedir. Aileye başka bir üye katıldığında gelir genellikle düşmektedir. Bu aynı zamanda alışkanlıklarınızı değiştirmek için ideal zamandır. Ne de olsa, bütün dünyanız onun üzerine odaklanmıştır! Birçok şey aslında daha ucuzlar. Analık veya babalık izni aldığınızda, bu analık veya babalık ödemesi normal maaşınızdan daha düşük olduğu için çoğu zaman geliriniz de azalır. Ancak, bazı işverenler eksik bölümü kendisi tamamlamaktadır. Fakat bu ana-babalık izni bazı bakımlardan daha ucuz yaşamanıza imkan verir. İşe gitmek için para harcamanıza gerek kalmaz ve daha az iş giysisine ihtiyacınız olabilir. Emziren kadınların daha fazla yemesi gerekmesine karşın, gıda maliyetleri de genelde azalır. Evde kalan ebeveyn yemek hazırlamak için daha fazla vakit ayırabilir ve öğlen yemeğini evde yiyebilir. Ana-babalık izni bittiğinde, mali durumun daha iyi olmadığı görülmektedir. Pek çok anne-baba yarım-zamanlı çalışmayı tercih etmektedir ve günlük bakım pahalıdır. Bebek bezlerinde büyük fiyat farkları Bebek bezlerine binlerce Kron harcarsınız, dolayısıyla fiyatları karşılaştırmaya değer. Çevre işaretine sahip bebek bezleri artık çok pahalı değildir. Havlu kumaşlı bebek bezleri en ucuz ve en çevre dostu seçenektir. Pek çok kişi çocukları olduğunda daha büyük eve ihtiyaç duymakta ve çoğu zemin kat yakınında ve kendi evlerinde yaşamak istemektedir. Geliri düşük olan kişiler için, çocuklu ailelere yönelik konut yardımı, artan ev masrafları konusunda bir derece faydalı olabilir. Ucuz mu yoksa pahalı bebek malzemeleri mi? Linda, Petra ve Karin ilk bebeklerini bekliyorlar. Linda ve Joakim öğrenciler ve kredi ile yaşamlarını sürdürüyorlar. Bebekleri için giysiler, bir bebek sepeti, bir bebek banyosu ve sandalyeyi ödünç alıyorlar. Bir de ikinci el çocuk arabası alıyorlar. Ayrıca ailesi ve arkadaşlarından bebek için hediyeler buluyorlar. Bebek eşyaları ucuz olabilir ve yaklaşık SEK tutar. Petra ve Staffan bir kaç yıldır çalışıyorlar. Bazı şeyleri halen bebekleri olan erkek ve kız kardeşlerinden buldular, fakat daha fazla çocuk yapmayı planladıkları için çocuk arabası ve karyola gibi bazı şeyleri yeni almak istiyorlar. Ayrıca bazı yeni giysiler alıyorlar ve temel giyim eşyalarını büyük mağazalardan seçiyorlar. Bu durumda, bebek eşyaları birkaç bin SEK fazla tutabilir. Karin ve Mikael in maddi durumu iyi ve sonunda bir çocukları olduğunda en çok sevdikleri şeyleri almak istiyorlar. Bir lüks çocuk arabası, bebek sepeti, değişen masa ve başka pek çok eşya ve pahalı tasarım elbiseler alıyorlar. Bu durumda, bebek eşyaları belirgin şekilde daha maliyetli olur ve neredeyse aklınıza gelecek her türlü tutarı harcayabilirsiniz. Paranıza SAHİP Çıkma 13

14 Tasarruf yapma ve borç alma Geleceğini bildiğiniz masraflara karşı bir tampona sahip olmak iyidir. Doktor ücretleri, dişçi ücretleri, onarımlar ve diğer şeylerin gerekli olacağını biliyorsunuz. Burada sorun eğer olursa değil ne zaman olacağıdır! Tasarruf sahibi olmak ayrıca daha ucuz yaşayabileceğiniz anlamına gelir. İhtiyacınız olan şeyleri satın alabilir ve kiralama veya taksitle alma yerine peşin ödemeyi tercih edebilirsiniz. Yedek olarak ne kadar paraya ihtiyacınız olduğu yaşam tarzınıza bağlıdır. Bir evde yaşıyorsanız, dairede ihtiyacınız olandan daha fazla paraya ihtiyacınız olacaktır. Yedek fonlar, örneğin bir bankanın tasarruf hesabında hazır tutulmalıdır. Ayrıca, özellikle bir şey için tasarruf yapmak isteyebilirsiniz. Bu bir bisiklet, tatil, kanepe, araba veya bir ev birikimi olabilir. Ya da sadece zor günler için tasarruf yapabilirsiniz. Uzun vadeli olarak tasarruf yapıyorsanız, parayı hisselere veya bir yatırım fonuna yatırmak isteyebilirsiniz. Geçmişe bakıldığında, hisseler yatırıma en yüksek getiriyi sağlamaktadır. Fakat hisselere yatırım yapmak aynı zamanda risk içermektedir ve satış fiyatının düşük olduğu zaman satışa zorlanacak bir durumda kalmamak en iyisi olacaktır. Kısa vadeli ve uzun vadeli tahviller de uzun vadeli tasarruf konusunda iyi alternatiflerdir. Kiralamak pahalıdır Elsa fiyatı SEK olan bir TV gördü. Bu tutarı nakit ödemesi imkansız. Bu TV yi kiralamalı mı yoksa krediyle mi almalı? Aylık kira bedeli 299 SEK ve ayrıca bildirim ve açılış harçları var. Setin üç ay sonra SEK e alınması halinde toplam maliyet SEK olacaktır. Diğer taraftan, TV nin ödemesini kredi kartı ile yaparsa, % 15 geçerli faiz oranı üzerinden toplam maliyet SEK olacak ve üç buçuk yılda geri ödenecektir. Okuma LİSTESİ: Emeklilik maaşları tasarruf yapmak mı yapmamak mı? Genç yaşlarda emeklilik için tasarruf yapmaya başlamanız çok da gerekli değildir. Paranızı harcamanız gereken çok başka yerler vardır. Yaşayacak bir yere, mobilyaya ve öngörülmeyen durumlar için yedek birikime ihtiyacınız olacaktır. Çocuk sahibi olmaya karar verirseniz, masraflar artmakta ve çoğu kişi ev almak istediği için birikim yapmak zorunda kalmaktadır. Fakat bazı insanlar genç yaşlardan itibaren emeklilik için tasarruf yapmaya başlamaktadır ve bunda yanlış bir durum yoktur. Bunun avantajı, çok uzun süre tasarruf yapacağınız için gelecekteki emeklilik maaşınızın sağlıklı bir şekilde büyümesi üzere ayda sadece bir kaç yüz Kron tasarruf yapmanızın 14 Paranıza SAHİP Çıkma

15 Geçerli faiz kredi maliyetlerini karşılaştırmanın bir yoludur. Bu aylık faiz, açılış harçları, bildirim ücretleri ve diğer maliyetleri içerir. Borç veren, geçerli faiz oranı hakkında size bilgi vermekten sorumludur. yeterli olmasıdır. Diğer taraftan, orta yaşlar gibi hayatın daha sonraki bölümleri de emeklilik için tasarruf yapmaya başlamak için çok geç değildir. Hayatınız boyunca bir kenara para koyabileceğiniz tek zaman bu olabilir. Neticede, emeklilik tasarrufları bloke edilmiştir ve işinizi kaybetseniz veya hasta olsanız dahi dokunulmazdır. Doğru kredi biçimini seçme Borçlanma her zaman maliyetlidir. Fakat maliyet farklı kredi türlerinde farklılık gösterir. Kredi hesapları arasında önemli farklar mevcuttur bazıları çok pahalıdır. Normal olarak bir kredi kartı biçimindeki bir kredi hesabı; giysiler, mobilya, spor malzemeleri ve diğer küçük alışverişler için en iyi alternatif olabilir. Fakat kredi hesapları değişiklik gösterir bazıları nispeten ucuz diğerleri ise çok pahalı olabilmektedir. Maaşa bağlı bir kredi hesabı nispeten ucuzdur. Banka bunu maaş hesabınıza bağlamakta ve maaşınızın tamamı tükendikten sonra kullanılmakta ve bundan sonra kartla ödeme veya para çekme imkanınız olmaktadır. Size ödeme yapıldıktan sonra, kredi otomatik olarak kapatılmaktadır. Kredi imkanından yararlansanız da yararlanmasanız da bu size banka Kron Doğru kredi biçimini seçme Kredi maliyeti vb. Geçerli faiz %8 Kredi maliyeti vb. Geçerli faiz %15 Küçük bir borcu ödemediğiniz takdirde kısa sürede birikir Borç 100 Yazılı hatırlatma ücreti 50 Geri ödeme talebi 160 Geri ödeme emri için icra dairesine başvuru 300 Alacak tahsili vekalet ücreti 340 Tahsilat ücreti 600 Toplam: ücretleri olarak yılda iki-üç yüz Kron a mal olacaktır. Kredi kartı alacaksanız, tüm dükkanlarda kabul edilen bir kart almak mantıklıdır. Bundan sonra sadece hesabınızın açılış, yıllık ve bildirim ücretlerini ödersiniz. Bankalar bu tür kredi için makul aylık faiz uygulamaktadır. Halen en pahalı kredi biçimleri, posta havalesi kredi hesapları gibi örneklerdir. Geçerli faiz oranı % 30 üzerinde olabilmektedir! SEK borç aldınız. Ne kadar geri ödemek zorunda kalacaksınız? Kontrolü kaybetmek pahalıya mal olabilir Kredi maliyeti vb. Geçerli faiz %20 Faturaların zamanında, örneğin ödeme belgesinde belirtilen tarihte ödenmesi gerekir. Paranın, alıcıya ulaşmasının birkaç gün alabileceğini unutmayın. Kiranızı zamanında ödemezseniz evden çıkarılabilirsiniz. Faturalarınızı ödemekle ilgili güçlükleriniz varsa, faturayı gönderen kişiyle görüşmekten çekinmeyin. Size uygun bir ödeme planı üzerinde anlaşabilirsiniz. Kredi aldıysanız ve geri ödemeleri gerçekleştiremiyorsanız, yardım almak için bankayla veya kredi kuruluşuyla irtibata geçin. Finansal durumunuz ve borç durumunuzla ilgili öneri ve desteğe ihtiyacınız varsa, ücretsiz danışmanlık hizmeti almak için belediyenin bütçe ve borç danışmanına başvurun. 100 SEK üzerindeki, icra dairesine kayıtlı tüm borçlar, aynı zamanda borç geri ödeme temerrüdü olarak kredi derecelendirme kuruluşları nezdinde kayıtlıdır. Borcu bu süre içinde ödemiş olsanız dahi bu kayıtlar üç yıl boyunca saklanır. Bu durumda bir banka kredisi veya başka biçimde kredi almanız zorlaşabilir. Ayrıca telefon, cep telefonu ve İnternet servisi sözleşmeleri yapmanız reddedilebilir. En kötüsü ise, kayıt dosyada olduğu sürece bir yeri kiralamak imkansız hale gelebilir. Hızlı SMS kredilerine dikkat edin! Bunlar en pahalı kredi türüdür ve % 700 ün üzerinde geçerli faiz oranı uygulanabilir ve normalde 30 gün gibi çok kısa sürede geri ödenmesi talep edilir. Faizsiz demek masrafsız anlamına gelmez Bir TV, bilgisayar veya beyaz eşya alırsanız, faizsiz kredi olarak bilinen ve kısmen daha pahalı olan mallar için iyi bir alternatif olabilecek krediyi kullanabilirsiniz. Ancak, faizsiz kredi de tamamen maliyetsiz değildir ve bir açılış harcı ve aylık bildirim ücreti ödersiniz. Ayrıca aylık ödemenizin borç verene zamanında ulaşmasını sağlamalısınız, aksi halde faizsiz kredi yüksek faiz oranlarına sahip bir normal kredi hesabına otomatik olarak dönüştürülebilir veya yüksek bir ceza tutarı ödemek zorunda kalabilirsiniz. En ucuz teminatsız krediler genellikle Nordea ve Swedbank tarafından sendika üyelerine sunulan üye kredileri olarak adlandırılan kredilerdir. Bu kredilerde açılış harcı ve bildirim ücretleri yoktur ve aylık faiz oranları nispeten daha düşüktür. Benzer krediler diğer bankalar tarafından da sağlanabilir, fakat koşullar daha az standart haldedir. Birkaç bankayı arayarak konu hakkında bilgi almak işe yarayabilir! Çok ucuz banka kredileri için, bir ev veya kiracı-mal sahibi dairesi biçiminde bir teminat gösterilmesi gerekir. Hisseler ve fonlar da teminat olarak kullanılabilir. Faiz oranları banka ile müzakere edilmelidir. 0 Kişisel kredi Orta fiyatlı kredi kartı Pahalı kredi kartı Pahalı kredi kartlarına binlerce Kron borcunuz mu var? Bütün kartlarınızı ödemek için banka kredisi almaya çalışın. Paranıza SAHİP Çıkma 15

16 BÜTÇENİZ Gelir ve gider ayrıntılarınızı tablolardan aktardınız mı? Şimdi diğer giderlerinizi doldurun. Bütçenizi tamamladınız! Değiştirmek istediğiniz bir şey var mı? Daha fazla mı az mı satın alacaksınız? Daha fazla tasarruf yapmak ister misiniz? Artık elinizde değişiklik yapabileceğiniz yerleri gösteren bir inceleme var. Mali konularda daha fazla tavsiye almak için Belediyenizdeki tüketici danışmanı veya bütçe ve borç uzmanıyla irtibata geçin. Aylık gelir ve gider Toplam gelir (3. sayfadan) Masraflar (5. sayfadan) Gıda Dışarıda öğlen yemeği/kahve (7. sayfa) Giysiler/ayakkabılar Boş zaman (cep telefonu dahil) Kişisel hijyen Çocuk/genç sigortası Tüketim malları Hanehalkı malzemeleri (bilgisayar dahil) Medya (TV, radyo vb.), sabit hat, internet vb.. Konut sigortası Evde kullanılan elektrik Araba (10. sayfadan) Diğer sigorta Konut Krediler (geri ödemeler ve faiz) Toplu taşıma İşsizlik sigortası ve sendika aidatları Doktor/dişçi/ilaçlar Çocuk bakımı ve idamesi Tasarruflar Diğer (harçlık, alkol, sigara, tatlılar, bahis, hediyeler, ev hayvanları, tatiller, vb.) Toplam masraflar Sonuç: gelir gider mevcut mali durum Bütçe Akıllı ödeme Faturalarınızı havale yoluyla veya İnternet üzerinden ödeyin. Otomatik havale talimatı verdiyseniz, para, vade tarihinden bir gün önce hesabınızdan otomatik olarak çekilecektir. Daha büyük alışverişe ihtiyacınız olduğunda elinizde para bulunması için, bir tasarruf hesabına sürekli ödeme emri vermek iyi bir fikirdir. Daha fazla broşür ister misiniz? Belediye tüketici danışmanından ve bütçe ve borç danışmanından alınabilir. Broşür ayrıca Tüketici Kuruluşuna sipariş edilebilir. Ayrıca Kuruluşun ve Råd & Rön ün web sitelerinden temin edilebilir. Fiyat: 10 SEK Yayınlarımızı aşağıdaki adresten sipariş edebilirsiniz: Yayınlar Box 48, Karlstad Telefon Faks Tüketici Kuruluşu yayınları için aşağıdaki koşullar geçerlidir. Krediyle ücretsiz teslimat, ödeme süresi net 30 gün. Fiyatlara KDV dahildir ve başka bildirim yapılana kadar geçerlidir. Yayınları alındığı tarihten veya iade hakkınızın olduğunu öğrendiğiniz tarihten itibaren 14 gün içinde iade edebilirsiniz. İade posta ücreti geri ödenmeyecektir. Resimler Lasse Widlund Mizanpaj Madelene Olsson/ The Factory of design Basım Erlanders Sverige AB İsveç Tüketici Kuruluşu, Ocak 2009