EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Nisan 2014, No: 90

Transkript

1 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Nisan 2014, No: 90

2 i Bu sayıda; 2014 Ocak ayı İşgücü ve İstihdam Verileri değerlendirilmiştir. i

3 ün ilk ayında gerçek işsiz sayısı 4 milyon 924 bin kişi... TÜİK, geçtiğimiz Aralık ayı ile bu yılın Ocak ve Şubat aylarını içeren 2014 e ait ilk işgücü ve istihdam verilerini yayımladı. Verilere göre Türkiye de çalışma çağındaki nüfus son bir yılda 915 bin kişi artmış. Bunun 713 bini iş gücü piyasasına girerek iş aramaya başlamış. Bu dönemde iş arayanların 761 bini iş bulmuş. Yani işe girenlerin sayısı iş aramaya yeni başlayanlardan 49 bin kişi fazla olmuş. Bunun sonucunda geçtiğimiz yılın Ocak ayında 2 milyon 890 bin olan işsiz sayısı bu yılın aynı ayında 2 milyon 841bine gerilemiş. İşsizlik oranı da aynı dönemde 0,5 puan azalarak % 10,1 olmuş. Mevsim etkilerinden arınmış işsizlik oranı ise bir önceki aya göre Ocak ta 0,3 puanlık azalışla % 9,1 olarak gerçekleşmiş İşsizlik Oranı (Mevsim Etkilerinden Arınmış) Kaynak: TÜİK İş aramayan ancak iş bulsam çalışırım diyen ümidini kaybetmiş işsizlerle birlikte gerçek işsiz sayısı ise 2014 ün ilk ayında 4 milyon 924 bin olmuş. Son bir yılda gerçek işsizlerin sayısında 220 bin kişilik bir gerileme var. Bunun sonucunda Ocak ayında gerçek (geniş) işsizlik oranı da, bir yıl önceye göre, 1 puan düşerek % 16,3 olmuş.

4 2 Gerçek İşsizlerin Sayısı (Bin Kişi) Kaynak: TÜİK Son bir yılda istihdam 761 bin kişi artarken bunun 605 bini (% 79,5 i) hizmet sektöründe, 150 bini (% 19,7) ise inşaat sektöründe yaratılmış. Yani son bir yılda istihdamdaki artışın neredeyse tamamı dış ticarete kapalı bu iki sektörden gelmiş. Sanayi sektöründe çalışan sayısının son bir yılda 98 bin kişi artmasına karşın; tarımda çalışan sayısı 91 bin kişi azalmış. Dolayısıyla dış ticarete açık bu iki sektörün toplam istihdamı, bir yıl önceye göre değişmeyerek aynı kalmış İs hdam Ar şı (1000 Kişi) Hizmet İnşaat Sanayi Tarım Kaynak: TÜİK İşsizlikteki gerileme elbette sevindirici. Ancak işgücü ve istihdam verilerinde, açıklamaya muhtaç önemli noktalar da var.

5 3 Her şeyden önce ekonomide son iki yılın ortalama büyüme hızı % 3,1. Uluslararası kuruluşlar bu yıl Türkiye için % 2-% 2,5 bandında bir büyüme hızı tahmin ediyor. Yani son üç yılın büyüme performansı % 5 lik potansiyel büyüme hızının oldukça altında. Büyümenin son derece zayıf olduğu bir dönemde iş bulma ümidini kaybedenlerin sayısında 222 bin kişilik azalma olmuş. Bu, mevcut serilerde rekor bir azalıştır. Ortalama büyüme hızının % 9 larda olduğu yıllarında bile iş bulma ümidi olmayanların sayısında bu büyüklükte bir gerileme olmamıştı. Dolayısıyla iş bulma ümidini kaybedenlerin sayısındaki bu anormal düşüşün nedenlerinin TÜİK tarafından açıklanmasına ihtiyaç var. Yine reel kesimdeki şirketlerin gelecek üç aya ilişkin istihdam beklentilerini içeren veriler TCMB tarafından yayımlanıyor. Söz konusu verilere göre reel kesimde gelecek üç aya ilişkin istihdam beklentileri 2013 ün ikinci yarısından beri sürekli gerilemiş. Oysa sanayi sektöründe toplam istihdam 2013 ün son üç ayından başlayarak artış trendine girmiş. Dolayısıyla istihdam beklentilerini yansıtan endeksler ile gerçekleşen istihdam rakamları arasında da uyumsuzluk var. Kaynak: Turkey Data Monitor Diğer taraftan son bir yılda yaratılan istihdamın kompozisyonu da istihdamdaki artış eğiliminin sürekliliği konusunda kuşkuları artırıyor. Son bir yılda inşaat sektöründe ilave 150 bin kişilik istihdam artışı gerçekleşmiş.

6 4 Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü istihdamı ise tek bir ayda 103 bin artmış. Mevsim etkilerinden arınmış mevcut istihdam serilerinde bu daha önce hiç rastlamadığımız bir artış. Özellikle konut kredilerinde faiz oranlarının arttığı bir dönemde inşaat sektörü istihdamındaki bu artışın önümüzdeki aylarda sürmesi zor görünüyor. Kaynak: TÜİK ve Turkey Data Monitor İstihdam verilerinin ortaya koyduğu önemli bir diğer husus ise genç işsizliğinin yüksek seviyelerde kalmaya devam etmesi. Ocak ayında genç işsizlerimizin sayısı 822 bin; gençlerde tarım dışı işsizlik oranı ise % 22 olarak gerçekleşti. ILO rakamları; Türkiye nin en önemli stratejik varlığı olan genç nüfusunu iyi değerlendirmediğini gösteriyor... Tüm bu veriler Türkiye ekonomisinin en önemli üstünlüğü olan genç nüfusundan yeterince yararlanamadığını açıkça ortaya koyuyor. Nitekim Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO nun) bu yıl Ocak ayında yayımladığı Küresel İstihdam Eğilimleri-2014 raporu da bunu teyit ediyor. 40 ülke içinde çalışmayan, eğitim veya öğrenim sürecinde olmayan gençlerin genç nüfusa oranının en yüksek olduğu ülke Türkiye itibariyle yaş grubundaki her 100 gençten 34,6 sı ne eğitimde ne öğrenimde, ne de çalışma yaşamında.

7 5 Grafik: Eğitimde, Stajda veya Çalışma Hayatında Olmayan Genç Nüfusun Oranı (15-29 Yaş Arası Nüfus, %) Kaynak: ILO, Global Employment Trends 2014, syf: 22 Aynı çalışma Türkiye nin sadece gençlerini değil, kadın nüfusunu da ekonomik yaşamın içinde yeterince değerlendiremediğini ortaya koyuyor. Nitekim rapora göre (syf: 45) Türkiye, bölgesinin istihdamda en çok cinsiyet açığına sahip ülkesi konumunda itibariyle Türkiye de erkeklerin istihdam oranı % 65 buna karşın kadınların istihdam oranı % 26,3. Erkek ve kadın istihdamı arasındaki fark 38,7 puan ve Türkiye bununla Merkez ve Güneydoğu Avrupa da birinci.

8 6 ILO nun rakamları Türkiye nin en önemli stratejik kaynağı olan nüfusunu üretim de seferber etmekteki yetersizliğini de gözler önüne seriyor. AKP iktidarının uzunca bir süredir, küresel krizin merkezinde yer alan ve krizle beraber işsizlik oranı tavan yapan gelişmiş ekonomileri göstererek başarı hikayeleri anlatıyor. Oysa ILO nun bizim gibi gelişen ekonomiler için özetlediği işsizlik rakamları ortada bir başarı olmadığı gibi; Türkiye nin içinde bulunduğu ligde en yüksek işsizlik oranına sahip ülke olduğunu gösteriyor. Nitekim ILO rakamlarına göre G-20 nin yükselen ekonomilerinde işsizlik oranı % 5 civarında iken; Türkiye deki işsizlik oranı neredeyse bunun iki katı. Yine küresel kriz öncesiyle kıyaslandığında Türkiye işsizliği düşürme konusunda sınırlı bir ilerleme gösterirken; Brezilya ve Arjantin in çok daha iyi performans gösterdiği anlaşılıyor. Tablo: Bize Benzer Ekonomilerde İşsizlik Oranı (%) Türkiye Rusya Arjantin Brezilya Meksika G.Kore Endonezya G-20 Ortalaması G-20 Yükselen Ekonomiler Ort Kaynak: ILO, Global Employment Trends 2014, syf: 19 Sonuç olarak Türkiye, sahip olduğu demografik fırsat penceresini iyi değerlendiremiyor. Bu pencerenin önümüzdeki 20 yılda kapanacağı dikkate alındığında, Türkiye için zaman hızla tükeniyor. Türkiye özellikle kadın ve gençleri çalışma yaşamına sokmak ve iş bulmak zorunda. Aynı zamanda işgücünün verimliliğini artıracak reformları da gerçekleştirmek zorunda. Ancak bu suretle düşük ücrete mahkum olmadan hem işsizlik sorununu çözmek hem de orta gelir tuzağından çıkmak ve kişi başına geliri dolara taşımak mümkün olacaktır.

9 7 Tablo: İşgücü ve İstihdam Göstergeleri (Bin Kişi, %) (BİN KİŞİ) Ocak Ocak Fark ( ) Kurumsal Olmayan Nüfus - 15 Yaş ve üzeri Nüfus İş Gücü - İstihdam Edilenler - Tarım - Sanayi - İmalat Sanayi - İnşaat - Hizmetler - Tarımdışı İstihdam - Ücretli İstihdam Edilenler İşsiz Sayısı Geniş İşsiz Sayısı (İşsiz+İş Aramayıp Çalışmaya Hazır Olanlar) Genç İşsiz Sayısı Sosyal Güvenlik Kuruluşuna Kayıtlı Olmayanlar (YÜZDE) İstihdam Oranı (%) İşgücüne Katılma Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) Geniş İşsizlik Oranı Tarımdışı İşsizlik Oranı (%) Genç İşsizlik Oranı (%) Mevsimlik Etkilerden Arındırılmış Seriler İşgücü İstihdam - Tarım - Sanayi - İnşaat - Hizmet İşsiz İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) - Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) - Genç Nüfusta İşsizlik Oranı (%) 74,033 74, ,169 56, ,323 28, ,433 25, ,474 5, ,869 4, ,548 4, ,540 1, ,549 13, ,959 19, ,717 16, ,890 2, ,144 4, ,854 8, ARALIK 2014 OCAK Fark 28,534 28, ,849 26, ,962 6, ,956 4, ,900 2, ,032 13, ,685 2, Kaynak: TÜİK