ALKET PATLAYICI MADDELER VE MAD. İNŞ. LOJ. LTD.ŞTİ.

Transkript

1 ADANA 2009 ALKET PATLAYICI MADDELER VE MAD. İNŞ. LOJ. LTD.ŞTİ. PATLAYICI MADDE ÜRETİMİ VE DEPOLAMA TESİSLERİ BEŞYOL KÖYÜ, NO LU PARSELLER BESNİ/ADIYAMAN TEM ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ ARITIM MÜH. MÜŞV. LTD. ŞTİ. YETERLİK BELGE NO:121 ADIYAMAN 2013

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ: (İLİ, İLÇESİ, BELDESİ MEVKİİ) ALKET PATLAYICI MADDELER VE MAD. İNŞ. LTD. ŞTİ. NCİLİPINAR MH.GAZİMUHTARPAŞA BLV.KALYON İŞ MRK. K:5 N:26 ŞEHİTKAMİL GAZİANTEP Tel: 90 (342) FAX : 90 (342) PATLAYICI MADDE ÜRETİMİ VE DEPOLAMA TESİSLERİ TL BEŞYOL KÖYÜ 335 VE 104 NO LU PARSELLER Besni/ADIYAMAN PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE KOOR. SIRASI; SAĞA, YUKARI DATUM; ED 50 TÜRÜ; UTM D.O.M; 39 ZON; 37 PROJEKSİYON; 6 DERECELİK KOOR. SIRASI; ENLEM, BOYLAM DATUM; WGS 84 TÜRÜ; COĞRAFİK SIRA UTM COĞRAFİK NO Y X ENLEM BOYLAM

3 PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) EK 1 Listesi, Madde 8) Patlayıcı Ve Parlayıcı Maddelerin Üretildiği Tesisler RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI ADRESİ TEM ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ ARITIM MÜH. MÜŞV. LTD. ŞTİ. CEMALPAŞA MAHALLESİ TOROS CAD SOK. GÜN APT. NO:3/21 SEYHAN/ ADANA TELEFON VE FAKS NUMARALARI TEL: 0(322) & FAX: 0(322) RAPOR SUNUM TARİHİ 28/05/2013 2

4 İÇİNDEKİLER DİZİNİ SAYFA İÇ KAPAK 1 İÇİNDEKİLER DİZİNİ 3 TABLOLAR DİZİNİ 4 ŞEKİLLER DİZİNİ 4 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ 5 I.I. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem Ve Gerekliliği 5 I.II. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat Ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarları Ve Arazinin Tanımlanması 19 I.III. Önerilen Projeden Kaynaklanacak Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su Hava Gürültü v.b.) 20 I.IV. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti Ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Başlıcalar 28 BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 30 II.I. Proje Yeri Ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler 30 BÖLÜM III. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ 34 III.I. Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj, Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (Ek-V deki 34 Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri Arasındaki İlişkileri de İçerecek Şekilde Açıklanması. BÖLÜM IV. PROJENİN OLASI ÇEVRESEL ETKİLERİ ve ALINACAK ÖNLEMLER 50 IV.I. Önerilen Projenin Aşağıda Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası Etkilerin Tanıtımı 50 IV. II. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı 60 IV. III. Çevreye olabilecek olumsuz etkilerin azaltılması için alınması düşünülen önlemlerin tanımı 61 BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI 63 V.I. Önerilen Projenin Aşağıda Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası Etkilerin Tanıtımı 63 V.II. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar 63 V.III. Bu Konuda Verebileceği Diğer Bilgi ve Belgeler 63 BÖLÜM VI: YUKARDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ 64 NOTLAR VE KAYNAKLAR 70 EKLER 71 PROJE TANITIM DOSYASINI HAZIRLAYANLARIN TANITIMI 72 3

5 TABLO NO SAYFA NO Tablo I.I. 1: Üretilecek Ürünler Ve Kapasiteleri 6 Tablo I.I.2. Anfo nun Teknik Spesifikasyonları 7 Tablo I.1.3: Elektriksiz Kapsüller Ve Özellikleri 9 Tablo I.1.4: Milisaniyelik Gecikme Aralıklarla Elektrikli Olmayan İn-Delik 9 Patlatıcı Tablo I.1.5 Milisaniyelik Gecikme Aralıklarla Elektrikli Olmayan İn-Delik 10 Patlatıcı Tablo I.1.6 :Tüp Tabanlı Fünye Nominal Gecikme Süresi Kontrol 10 Tablo I.1.7 :İzleyen Ateşleme Kez Arasında Uzun Süre Gecikme Aralıklarla 10 Elektrikli Olmayan Fünye Zaman Gecikme Tablo I.1.8: Elektrikli Kapsüller Ve Özellikleri 12 Tablo I.1.9: Kapsüle Duyarlı Patlayıcı Madde Teknik Özellikleri 13 Tablo I.II.1: Proje Kapsamında Kullanılacak Kapalı Alanlar Ve Kullanım 20 Amaçları Tablo II.I.1: Faaliyet Alanı Koordinatları 31 Tablo III.I.b.2: Faaliyet Alanı ve Yakın Çevresi Florası 36 Tablo III.I.b.3: Faaliyet Alanı ve Yakın Çevresi Faunası 36 Tablo III.I.e.1: Adıyaman İli Topraklarının Cinslerine Göre Dağılımı 43 Tablo III.I.e.3: Besni İlçesi Arazisinin Kullanım Durumuna Göre Dağılımı 43 Tablo IV.I.b.II.1:Evsel Nitelikli Su Kullanımı 51 Şekil no Sayfa no Şekil I.1.1: Anfo Üretimi İş Akım Şeması 8 Şekil I.1.2: Elektriksiz Kapsül Üretimi İş Akım Şeması 8 Şekil I.1.3: Elektronik Kapsül İş Akım Şeması 11 Şekil I.1.4: Elektrikli Kapsül İş Akım Şeması 12 Şekil I.1.5: Kapsüle Duyarlı Patlayıcı (Emülsiyon Dinamit) Üretimi İş Akım Şeması Şekil 1.1.6: Yemlemeye Duyarlı Patlayıcı Üretimi İş Akım Şeması 16 Şekil I.1.7: Fitil Üretimi İş Akım Şeması 17 Şekil I.1.8: Şok Tüp Üretimi İş Akım Şeması 18 Şekil II.I.1: Faaliyet Alanına Ait Uydu Görüntüsü 30 Şekil II.I.2: Faaliyet Alanı Yer Bulduru Haritası 33 Şekil III.I.1: Adıyaman İli Jeoloji Haritası 38 Şekil III.I.2: Adıyaman İli Barajlarını ve Su Yüzeylerini Gösteren Haritası 40 Şekil III.I.d.1: Faaliyet Alanı Depremsellik Haritası 41 Grafik III.I.e.1: Adıyaman İli Arazi Sınıflarını Gösteren Grafik

6 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ Gerekliliği: I.I.Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve I.I.a) Yatırımın Tanımı: Projeye konu olan faaliyet; Adıyaman ili, Besni ilçesi, Beşyol Köyü no lu parsel adresinde bulunan sahada Alket Patlayıcı Madde İnş. Loj. Kim. Güb. San. ve Tic. Ltd. Şti. ne ait m 2 lik toplam arazi üstünde kurulması planlanan Patlayıcı Madde Üretimi Ve Depolama Tesisleri dir. Söz konusu faaliyet tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliği EK 1: Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Madde 8 Patlayıcı Ve Parlayıcı Maddelerin Üretildiği Tesisler kapsamında değerlendirilerek ÇED Başvuru Dosyası hazırlanmıştır. ALKET PATLAYICI MADDE İNŞ. LOJ. KİM. GÜB. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. tarafından m 2 lik arazide 4 tanesi 100 ton luk, 1 tanesi 75 ton kapasiteli olmak üzere 5 adet toplamda 475 ton patlayıcı madde depolama kapasitesine sahip yer üstü deposu yapmayı planlamaktadır. I.I.b) Yatırımın Ömrü: Faaliyeti planlanan projede zaman sınırlaması bulunmamakta olup sürekli ve uzun ömürlü bir yatırım düşünülmektedir. Gelişen teknoloji ve ilgili yönetmelikler ile paralel olarak teknik, idari ve yasal düzenlemeler yapılacak ve sürekli yeniliklere uyum sağlanacaktır. Makine ve ekipmanlar günün teknolojisine uygun olarak seçilecek ve gelişen teknolojik yenilikler doğrultusunda geliştirilecektir. Planlanan faaliyette yapılması düşünülen binalar için ekonomik ömür 30 yıl, makine ve ekipmanlar için ekonomik ömür 15 yıl olarak düşünülmektedir. Tesisin fiziki ömrü rehabilitasyon çalışmaları ve teknoloji desteği ile daha da uzatılabilir. I.I.c) Hizmet Maksatları: Sivil Patlayıcı Maddeler kaya patlatması veya madenlerde cevher çıkarılması için kullanılmaktadır. Kaya patlatmaları Kanal, Baraj, Yol, Elektrik Santrali, Taş Ocaklarında kullanılmaktadır. Bu faaliyetlerin tamamı coğrafi şekillerle direkt olarak bağlantı göstererek 5

7 artmakta veya azalmaktadır. Özellikle ülkemizin doğu bölümünde coğrafi şekiller yükselti şeklindedir ve su potansiyeli çok yüksektir bu da yol çalışmalarında sivil patlayıcı kullanımını, tünel projelerini, taş ocağı kullanım potansiyellerini, kanal ve HES projelerinde sivil patlayıcı kullanma gereksinimini arttırmaktadır. Bunun yanında su potansiyelinin Doğu Anadolu Bölgesinde çok yüksek olması baraj ve elektrik santrali projelerini hızlandırmıştır. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) içerisindeki kanal ve baraj projeleri de ülkenin doğusunda Sivil Patlayıcı Madde kullanımı ihtiyacını arttırmıştır. Öyle ki proje aşamasında olan 1600 e yakın Hidro Elektrik Santrali projeleri sivil patlayıcı madde kullanımını özellikle doğu bölgelerinde arttıracaktır. Ayrıca maden cevheri çıkarma işlemlerinde sivil patlayıcı maddeler kullanılmakta ve Ülkenin doğu kesimlerindeki yer altı zenginlikleri de sivil patlayıcı maddelerin kullanım potansiyelini arttırmaktadır. Doğu bölgeleri maden cevherleri açısından özellikle kömür ve demir madenleri açısından çok yüksek potansiyele sahiptir. Proje kapsamında üretilecek ürünlerin kapasitesi tablo I.I.c.1 de verilmiştir. Tablo I.I. 1: Üretilecek Ürünler Ve Kapasiteleri SIRA ÜRÜN ADI KAPASİTE 1 Anfo ton/yıl 2 Nonel Kapsül adet/yıl 3 Elektrikli Kapsül adet/yıl 4 Elektronik Kapsül ton/yıl 5 Kapsüle Duyarlı Emülsiyon ton/yıl 6 Yemlemeye Duyarlı Emülsiyon ve MATRIX ton/yıl 7 İnfilaklı Fitil metre 8 Shock Tube metre ANFO ÜRETİMİ: ANFO, Prill Poroz Amonyum Nitrat ile motorinin oksijen dengesi gözetilerek karıştırılması ile elde edilir. Tam proses kontrolü altında, %94,5 AN, %5,5 motorin oranında hazırlanan ANFO, kuru deliklerde kullanılabilen bir patlayıcıdır. Kullanılan Amonyum nitrat yüksek porozite, yüksek mazot emme ve muhafaza etme özelliğine sahiptir. Stoklamada en az 6 ay mazotu bünyesinde tutar. ANFO, Kapsülün tetiklemesiyle Patlayan ve Anfo için gerekli ısı ve basıncı yaratan dinamitin verimliliğini arttırır ve kayaç yapısının bozularak kütlelerin dağılmasını sağlar. Yeterli ısı ve sıcaklıkta 60 kat genişleme özelliği gösterdiğinden dinamitle beraber kullanıldığında verimi yükseltir. 6

8 ANFO üretiminde kullanılan Amonyum Nitrat tarımsal amaçlı nitrat olmayıp patlayıcı madde üretim amaçlı üretilen Prill Poroz Teknik Amonyum Nitrat (PPTAN) olmalıdır. Patlaması sırasında en yüksek enerjiyi elde edebilmek için oksijen balansı tam olmalıdır. Bu sebep ile kullanılan PPTAN gözenekli bir yapıya sahip olmalı ki karışımda kullanılan Fuel Oil i bünyesinde tutabilsin. Ayrıca içerik olarak %34,5 Azot (N) içermelidir. 3 NH 4 NO 3 + CH 2 3NH 2 + CO H 2 O Kcal/kg NH 4 NO 3 molekül ağırlığı ( N= 14, H=1, O 2 = 16 ) CH2 molekül ağırlığı ( C= 12) Denklemde görüleceği üzere ortamda 3 mol Amonyum Nitrat ve 1 mol mazot bulunmaktadır. Buna göre; 3 x 80 = 240 gr Amonyum Nitrat 1 x 14 = 14 gr Mazot Toplam Ortalama = 254 gr Amonyum Nitrat Mazot karışımı vardır. Karışımın içindeki ağırlık % leri: 240/ 254 x 100 = % 94,5 Amonyum Nitrat 14/ 254 x 100 = % 5,5 Mazot Patlayıcı olarak kullanılan ANFO, kuru ve kapalı ortamlarda -35 C ve 35 C arasındaki sıcaklıklarda üretildiği tarihten itibaren 6 ayı geçmemek sureti ile muhafaza edilmelidir. Tablo I.I.2. Anfo nun Teknik Spesifikasyonları Yoğunluk (gr/cm 3 ) 0,79-0,82 Detonasyon hızı (m / s) Detonasyon enerjisi Suya direnci Depolama Ömrü 3,9 Mj/Kg Yok 180 gün (İdeal depo şartlarında) Anfo üretim tesisinde kullanılan tüm ekipmanlar paslanmaya karşı krom-nikel malzemeden yapılacaktır. Ayrıca tesiste kullanılacak elektrik motorları ex-proof olacaktır. 7

9 AMONYUM NİTRAT MAZOT BOYAR MADDE ANFO MİKSER TARTIM &PAKETLEME DEPOLAMA Şekil I.1.1: Anfo Üretimi İş Akım Şeması Kullanım Alanları: Baraj ve Enerji Santral Projelerinde Maden ve Taş Ocaklarında Kanal Patlatmaları Yol Genişletme ve Otoban İnşaat Projelerinde Açık İşletmelerde Ve Yer Altı Ocaklarında NONEL ÜRETİM (ELEKTRİKSİZ KAPSÜL ): Nonel düşük enerji tipli iletim hattı olan sınırsız gecikmeli elektriksiz ateşleme sistemidir. Nonel tüpü özel olarak seçilmiş hammaddeler kullanılarak üretilmektedir. Bu özel plastik tüp, esnemelere ve hava şartlarına karşı dirençlidir. Plastik tüpün iç kısmı reaktif bir toz ile kaplanmıştır. PLASTİK GECİKTİRME ELEMENTİ BAZAL KAPSÜL PATLATMA ELEMENTİ DÜZENLEMEK GECİKME ELEMENTİ SIKIŞTIRMA DALLANMA, BİRİKTİRME, SON KAPATMA ETİKETLEME KONTROL KAUÇUK EKLEME SEVKİYAT PAKET SÜNGÜ MONTAJ Şekil I.1.2: Elektriksiz Kapsül Üretimi İş Akım Şeması 8

10 Elektriksiz Kapsüller ( Non-Electrical Detonators - NONEL): Elektriksiz Kapsüller tüm dünyada NONEL ismiyle bilinmektedir. Elektriksiz Kapsüller elektrik iletimi olmadan şok tüpler içerisindeki oktogen maddesinin düzenli yanmasıyla ateşlendiğinden kullanıcının veya taşıyıcının sahip olduğu statik elektrikten etkilenmemekte, ortamdan ve sürtünmeden kaynaklanan elektriklenmelere karşı da güvenlik sağlamaktadır. Bu sebeple, tüm dünya da elektrikli kapsüllerden Elektriksiz (NONEL) Kapsüllere geçiş olmakta ve Elektriksiz Kapsüller kullanım alanlarında tercih edilmektedir. Öte taraftan Elektriksiz (NONEL) Kapsüllerin kullanılmasının bir diğer sebebi ise patlatmalarda delik başına gecikme verilebildiğinden patlatmanın kontrollü şekilde yapılabilmesi, ses, titreşim, taş fırlaması gibi istenmeyen sonuçların minimuma indirilmesidir. Bu sebeple kullanımı yaygınlaşmaktadır. Elektriksiz Kapsüllerin nihaiyi hedefi her delikteki dinamit ve muadili patlayıcıya farklı zaman aralıklarında tetikleme yaparak patlatmanın gerçekleşmesidir. Proje kapsamında üretilecek elektriksiz kapsül çeşitleri aşağıda ve ürünlere ait teknik özellikler ise tablolar halinde verilmiştir. ALKET MS Kısa Gecikmeli Elektriksiz Kapsül Sistemi ALKET LP Uzun Gecikmeli Elektriksiz Kapsül Sistemi ALKET HTD Elektriksiz Kısa gecikmeli Yüzey Bağlantı Sistemi ALKET Handidet Yüzey Gecikmeli Delik İçi Elektriksiz Kapsül Sistemi Tablo I.1.3: Elektriksiz Kapsüller Ve Özellikleri 1. Zaman aralığı işaretleri kolayca tanınabilir 2. Endüstriyel patlayıcıyı anında 20 infilaklı tüpleri patlatmak gerekir (-40 C ~ 50 C) 3. 1 dakika Nonel ve kabuk arasındaki 78.4N statik gerginlikte hareket ve yapısında herhangi bir hasar olmamakta 4. Su ortamında 24 saat dayanabilir. Tablo I.1.4: Milisaniyelik Gecikme Aralıklarla Elektrikli Olmayan İn-Delik Patlatıcı Ms Gecikme Süresi Bağlayıcı Blok Renk 9 Yeşil 17 Sarı 25 Kırmızı 33 Sarı 42 Beyaz 65 Beyaz 9

11 100 Siyah 200 Sarı Tablo I.1.5 Milisaniyelik Gecikme Aralıklarla Elektrikli Olmayan İn-Delik Patlatıcı Gecikme Gecikme süresi ms) Gecikme Gecikme süresi ms) Gecikme Gecikme süresi ms) Tablo I.1.6 :Tüp Tabanlı Fünye Nominal Gecikme Süresi Kontrol Yüzey / in-delik (ms) Bağlayıcı blok renk 17/500 Sarı 25/475 Turuncu 25/500 Turuncu 42/475 Beyaz 42/500 Beyaz 42/700 Beyaz Tablo I.1.7 :İzleyen Ateşleme Kez Arasında Uzun Süre Gecikme Aralıklarla Elektrikli Olmayan Fünye Zaman Gecikme. Gecikme MS0 MS100 MS150 MS200 Gecikme süresi ms) Gecikme MS250 MS300 MS350 MS400 Gecikme süresi ms) Gecikme MS450 MS500 MS550 MS600 Gecikme süresi ms) Gecikme MS700 MS800 MS900 MS1000 Gecikme süresi ms) Gecikme MS1100 MS1200 MS1400 MS1600 Gecikme süresi ms) Gecikme MS 1800 MS 2000 MS 2400 MS 2800 Gecikme süresi ms) Gecikme MS 3200 MS 3600 MS 4000 MS 4400 Gecikme süresi ms) Gecikme MS 4800 MS 5200 MS 5600 MS 6000 Gecikme süresi ms)

12 Kullanım Alanları: Tünel patlatmalarında ALKET yüzey gecikmeli ve ALKET delik içi Maden ve Taş Ocaklarında Kanal Patlatmaları Yol Genişletmeleri ve Otoban İnşaatı Projelerinde Parça Boyutunda Avantaj sağlanması gereken projelerde Kontrollü Patlatma gereken riskli projelerde Titreşim ve Ses Konusunda sıkıntı yaşanan her türlü hassas projede Elektronik Kapsül: Kapsülün içerisine yerleştirilecek olan elektronik çip dışarıdan hazır olarak temin edilecek olup, kapsülün dış kabı faaliyet alanında üretilecektir. ELEKTRONİK ÇİP KAPSÜL ELEKTRONİK KAPSÜL Şekil I.1.3: Elektronik Kapsül İş Akım Şeması ELEKTRİKLİ KAPSÜL Kömür ve kükürt ocakları gibi işletmelerde grizu ve yangın çıkma ihtimali olmayan (gazlı, tozlu, metan gazı, v.b) tehlike ihtiva etmeyen madencilik çalışmalarında kullanılmak üzere üretilecektir. Elektrikli kapsüller, 8 no lu tahrip kapsülü gücünde olup, kapsüle duyarlı her patlayıcıyı patlatabilecek güçtedir. Standart olarak 1,5 m ve 2,5 m boylarında üretilip talebe bağlı olarak istenilen boylarda da üretilecektir. 11

13 Tablo I.1.8: Elektrikli Kapsüller Ve Özellikleri Kablo Boyları 1.5m-ve 4.00m Detonasyon hızı m/s 7.500m/s 1.5m kablolu elektrikli kapsüllerin direnç grupları ohm / ohm Gecikme ohm / ohm 0 numaralı Gecikmesiz veya No:1-16 Tavikli(Gecikmeli) Potasyumklorat (KClO 3 ) KİBRİT UCU KAPSÜL KURUTULMUŞ PETN BİRLEŞTİRME ELEKTRİKLİ KAPSÜL Şekil I.1.4: Elektrikli Kapsül İş Akım Şeması Elektrikli kapsüller kendi arasında gecikmeli ve gecikmesiz kapsüller olarak iki sınıfta üretilecektir. Bunlar; Gecikmeli Kapsül: Elektrikli ateşleme sistemlerinden olan gecikmeli kapsüller, 16 farklı numara olarak ve her bir numara arasındaki standart gecikme süresi 30 ms olacak şekilde üretilecektir. Ayrıca istenirse 100 ms ye kadar gecikme de verilebilir. 8 no tahrip gücüne sahip olan elektrikli gecikmeli kapsüllerin gücü ve kalitesi, üretimin değişik aşamalarında yapılan çeşitli testler aracılığı ile kontrol edilecektir. 1.5 m ve 2.5 m kablo seçenekleri ile üretilecek elektrikli gecikmeli kapsüller, yerüstü ve grizu sorunu olmayan yer altı metal madenciliğinde kullanılmak üzere alüminyum ve yer altı kömür işletmeleri için bakır yüksüklü olarak sunulacaktır. Gecikmesiz Kapsül : Elektrikli gecikmesiz kapsüller, tüm deliklerin aynı anda patlatılması amacı ile kullanılan elektrikli bir ateşleme sistemidir. Çevresel etkilerin önemsiz olduğu veya tüm deliklerin aynı anda patlamasının istendiği özel uygulamalarda kullanılabilmektedir. 12

14 KAPSÜLE DUYARLI PATLAYICI (Emülsiyon Dinamitler): Kapsüle duyarlı patlayıcı madde üretiminde dışarıdan hazır olarak getirilen hammadde ve yardımcı maddelerden Emilsifiyet, mazot, parafin, Rnax bir tanka alınarak karıştırılmaya başlanır. Karıştırma işlemi sırasında proses tankına ısı verilir. 80 C de karıştırma işlemi devam eder. Diğer bir tankta ise amonyum nitrat, sodyum nitrat ve sodyum porklorit yine ısı verilerek karıştırılır. Bu iki karışım ayrı bir üretim tankına alınarak hassaslaştırıcı sodyum nitrit eklenerek ve tanka ısı verilerek karıştırma işlemi devam eder. Bu karışım daha sonra kartuşlama makinesine alınarak istenilen ebatlarda şekillendirilerek ambalajlanır. Ambalajlanan kartuş soğutulmak üzere 20 m - 40 cm lik soğutma havuzunda soğutulur. Soğutulma işlemi tamamlanan emülsiyon dinamitler paketlenir ve depolama alanına götürülür. Kapsüle duyarlı patlayıcı madde ANFO ve yemlemeye duyarlı bütün patlayıcı maddeler için ideal bir yemleme olup, sağlık sorunları yoktur. Uygun depolanma şartları ve raf ömrü süresince performans kaybına uğramaz. Tablo I.1.9: Kapsüle Duyarlı Patlayıcı Madde Teknik Özellikleri Yoğunluk gr/cm 3 1,10-1,15 Enerji mj/kg 4,28 Gaz Hacmi lt/kg 835 Patlatma Sıcaklığı K 2956 V.O.D.* m/s 5000 Suya Direnci mükemmel 40 mm çapındaki demir boru içinde 13

15 EMİLSÜFİY ER PARAFİN RNAX AMONYUM NİTRAT SODYUM NİTRAT SODYUM PORKLORİ T ISI KARIŞTIRMA ISI KARIŞTIRMA HASSASLAŞTIRICI SODYUM NİTRİT KARIŞIM KARTUŞLAMA MAKİNESİ SOĞUTMA (SU HAVUZUNDA) PAKETLEME ETİKETLEME DEPOLAMA SATIŞ Şekil I.1.5: Kapsüle Duyarlı Patlayıcı (Emülsiyon Dinamit) Üretimi İş Akım Şeması 14

16 YEMLEMEYE DUYARLI PATLAYICI ÜRETİMİ: Yemlemeye duyarlı patlayıcı madde üretiminde dışarıdan hazır olarak getirilen hammadde ve yardımcı maddelerden Emilsüfiyer, mazot, parafin, Rnax bir tanka alınarak karıştırılmaya başlanır. Karıştırma işlemi sırasında proses tankına ısı verilir. 80 C de karıştırma işlemi devam eder. Diğer bir tankta ise Amonyum Nitrat, sodyum nitrat ve sodyum perklorit yine ısı verilerek karıştırılır. Bu iki karışım ayrı bir üretim tankına alınarak tanka ısı verilerek karıştırma işlemi devam eder. Bu karışım daha sonra patlayıcı kamyonlarına yüklenerek patlatma yapılacak yerde deliğe şarj edilir. Yemlemeye duyarlı patlayıcı maddeler depolama alanında depolanmaz. Kullanım Alanları: Özellikle açık ocak işletmeciliğinde Patlatma sonrası açığa çıkan zararlı gazların miktarı ve oranı diğer patlayıcılara kıyasla çok daha düşük olduğundan özellikle tünel patlatmalarında, Yeraltında yapılan her türlü patlatma uygulamalarında, Patar atımlarında(ikinci patlatmalarda), Yerüstü patlatmalarında yemleme olarak, Kanal patlatmalarında, Ön kesme (presplitting) uygulamalarında, Diğer özel patlatma uygulamalarında, 15

17 EMİLSÜFİYER PARAFİN RNAX AMONYUM NİTRAT SODYUM NİTRAT SODYUM PERKLORİT ISI KARIŞTIRMA ISI KARIŞTIRMA KARIŞIM PAKETLEME veya KAMYONA DÖKME OLARAK DEPOLAMA SATIŞ Şekil 1.1.6: Yemlemeye Duyarlı Patlayıcı Üretimi İş Akım Şeması 16

18 Fitil: Yapısında infilak hızı 7000 m/s olan PETN (Pentaerythrol tetranitrate) bulunan fitillerdir. Yemlemeye duyarlı patlayıcıların ateşlenmesinde doğrudan ve çeşitli özel patlatma uygulamalarında (ön kesme, son kesme vb.) kullanılabilmektedir. Bu özelliğinden dolayı hem elektriksiz bir ateşleme sistemi hem de özel uygulamalarda doğrudan kullanılabilen bir patlayıcı olarak sınıflandırılabilir. PETN SIVI HALDE PVC + KURUTULMUŞ PETN ÖRME MAKİNESİ FİTİL SARIM AMBALAJLAMA STOK /SATIŞ Şekil I.1.7: Fitil Üretimi İş Akım Şeması Patlayıcı maddelerin güneş ışını almaması için gerekli önlemler alınacaktır. Üretimde kullanılacak çözeltilerin hazırlanmasında titizlik gösterilmesi ve reaksiyon esnasında köpürme, sıçrama ve dökülme gibi durumlara meydan verilmemesi, süzme, kurutma, kırma, eleme ve presleme gibi işlemlerin bu konularda hazırlanmış olan çalışma ve işletme yönergesiyle teknik güvenlik yönergesi uyarınca yürütülmesi sağlanacaktır. 17

19 Şok Tüp Üretimi: OKTOGEN KURUTMA TARTIM PVC İLK KAT PVC KAPLAMA İKİNCİ KAT KAPLAMA ÜÇÜNCÜ KAT PVC KAPLAMA SARIM VE PAKETLEME Şekil I.1.8: Şok Tüp Üretimi İş Akım Şeması Dışarıdan hazır olarak alınacak olan oktogen statik kurutma ünitesinde kurutulduktan sonra tartımı yapılır ve eriyik hale gelen vs ile kaplanarak sıkıştırılır. 1. kaplamadan geçen shock tükler 2. ve 3. kaplaması yapıldıktan sonra sarımı yapılarak elektrikli ve elektriksiz kapsüllerle birlikte kullanılır. Planlanan proje kapsamında tesis üretime geçtiğinde ülke genelindeki taleplere cevap verebilecek ve ihracat yoluyla da ülkeye döviz girdisi sağlanmaya çalışacaktır. I.I.d) Yatırımın Önem ve Gerekliliği: Patlama yolu ile kaya kütlelerini kırma faaliyeti, maden ve inşaat sektörlerine hammadde hazırlamak için kullanılan en güçlü ve en ekonomik yöntemdir. Artan rekabet, çevre koruma ve güvenlik tedbirleri gibi unsurlar, yeni patlama tekniklerinin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Sivil Patlayıcı Maddeler adından da anlaşıldığı üzere sadece sivil amaçlarla kullanılır ve nihaiyi hedefi kaya patlatmaları veya sert maden cevherlerinin patlatmalarıdır. Kaya patlatmaları, iş makinelerinin çalışmasıyla alınamayacak ve büyük maliyet yaratacak ölçüde massive (yoğun) kayaç türlerinin veya maden cevherlerinin patlayıcılar yardımıyla 18

20 çok düşük maliyetlerle ufalanması ve kütle özelliğinin kaybolması amacıyla yapılır. Kaya patlatmaları genellikle yol genişletme çalışmaları, otoban inşaatları, tünel projeleri, dolgu malzemesi kullanılan baraj, Hidro Elektrik Santrali (HES) inşası gibi projeler, çimento ve beton hammaddesinde gerekli agrega üreten taş ocaklarında gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, Kömür ve diğer madenlerde cevher üstündeki veya etrafındaki malzemenin temizlenerek cevhere ulaşılması amacıyla sivil patlayıcı maddelerle patlatma işlemi gerçekleştirilir. Patlayıcı işlemi çok sık olmasa da binaların zeminlerinin çok sert olması durumunda Temel Patlatması şeklinde gerçekleştirilebilir. Türkiye Sivil Patlayıcı Maddelerin üretimi konusunda yeterli ilerlemeyi sağlayamamış ve özellikle Makine Kimya Endüstrisinin sektöre şekil vermesiyle kısmi bir çeşitlenme göstermiş ve yerli piyasada satılan ürün çeşitliliği sınırlı kalmıştır. Özellikle İnfilaklı Fitil, Kapsül ve Sismik Dinamit gibi ürünlerin neredeyse tamamı yurt dışından ithal edilmektedir yılı toplam ithalat ve yerli alım rakamlarında ithalatın toplam alımdaki pay oranının %46 olduğu görülmektedir. Dış Ticaret müsteşarlığının 2010 yılı ocak-ekim verilerine göre sadece son mamul sivil patlayıcı ürünlerin toplam ithalatı yıllık ( USD) ,20 TL dir. Yeni yatırım projesinin tamamlanması ve ithal edilen ürünlerin yurt içinde üretilmesi, ithalatı sadece bazı hammadde teminine indirgeyecek ve ithalat payını toplam alımların % 10 una düşürecektir. Dolayısıyla Adıyaman da faaliyete geçirilecek böyle bir yatırım sadece ALKET PATLAYICI MADDELER VE MAD. İNŞ. LTD. ŞTİ. nin ithalatını azaltmayacak aynı zamanda ithalat yapan diğer yerli firmaların da ALKET PATLAYICI MADDELER VE MAD. İNŞ. LTD. ŞTİ. üzerinden mal temin ederek ithalat rakamlarını düşürecektir. Bu da ülke dışına döviz çıkışını engelleyerek cari açık problemi yaşayan ülkemize faydalı olacak bir projenin faaliyete geçmesi için ve bir başka gerekçedir. Ayrıca yurdun doğu bölümlerinde gerek yer üstü gerek yer altı proje ve yatırımlar sivil patlayıcı ihtiyacı oluşturmaktadır. Bu sebeple, Adıyaman gibi bölgeye yakın bir şehirde bu yatırımın gerçekleştirilmesi üretimin hedef kullanım alanına yaklaşmasına ve stratejik avantaj sağlanmasına yardımcı olacaktır. Üretim sonucunda üretilen nihai ürünler gerek yurtiçi pazarında gerekse yurtdışında satışa sunulacaktır. I.II. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarları ve Arazinin Tanımlanması: 19

21 Projeye konu olan faaliyet; Adıyaman ili, Besni ilçesi, Beşyol Köyü no lu parsel adresinde bulunan sahada ALKET PATLAYICI MADDE İNŞ. LOJ. KİM. GÜB. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. ne ait m 2 lik toplam arazi üstünde kurulması planlanan Patlayıcı Madde Üretimi Ve Depolama Tesisleri dir. Proje kapsamında toplamda m 2 lik kapalı alan yapılacaktır. Tablo I.II.1: Proje Kapsamında Kullanılacak Kapalı Alanlar Ve Kullanım Amaçları Sıra Cinsi Özelliği Alan ( m 2 ) 1 İglo Tipi Patlayıcı Depolar 5 adet Beton İnfilaklı fitil Betonarme Karkas Anfo Üretim Binası Prefabrik Kapsule Duyarlı ve Yemlemeye Duyarlı Patlayıcı Madde ve Matrix Üretim Binası Prefabrik 1711 (Emülsiyon Üretim Binası) 5 A.N Hangarları Prefabrik Nonel ve kapsül Üretim Binası Prefabrik Elektronik Kapsül Üretim Binası Prefabrik Elektrikli Kapsül Üretim Binası Prefabrik Gecikme elementi dolum tesisi Prefabrik İdari Bina Prefabrik Bekçi Binası Betonarme Karkas Hammadde Deposu Prefabrik Sosyal Tesis Prefabrik 319 Toplam: m 2 Faaliyet alanında patlayıcı madde üretimi ve depolanmasına ilişkin kuruluş ön izni alınması için 10/12/2012 tarihi nde Adıyaman Emniyet Müdürlüğü ne başvuru yapılmış olup, bahsi geçen alanda patlayıcı madde üretimi ve depolanması için Genel Kurmay Başkanlığı nın görüşüyle Emniyet Müdürlüğü nün 29/03/213 tarihli yazısıyla Ön İzin verilmiştir. (Bknz-Ek-2) Faaliyet sahibi patlayıcı madde üretimi ve depolanma tesisinde Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük ve İçişleri Bakanlığının tarih ve 205 sayılı Uygulama Talimatı uyarınca hazırlanmış, Patlayıcı Madde İşyerlerinin ve Depolarının Çevreye Olan Güvenlik Uzaklıklarını Gösterir Çizelgeye (EK-1) uygun olarak yapılacaktır. I.III: Önerilen Projeden Kaynaklanacak Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon vb.) : Proje kapsamında faaliyeti planlanan Patlayıcı Madde Üretimi ve Depolama Tesisleri için inşaat ve işletme aşamalarında oluşabilecek atıklar aşağıda listelenmiştir. Hafriyat atıkları Evsel nitelikli katı atıklar 20

22 Evsel nitelikli atıksu Tozuma Gürültü Atık Yağlar Ambalaj Malzemeleri Atık Pil ve Akümülatörler Faaliyetin arazi hazırlık ve inşaat çalışmaları esnasında ortaya çıkan olan bitkisel toprak, alt topraktan ayrı olarak toplanacaktır. Toplanan bitkisel toprak, projenin gerçekleştirileceği parsel alanı içerisinde eğimi % 5'den fazla olmayan bir noktada geçici olarak depolandıktan sonra saha rehabilitasyon çalışmaları için tekrar kullanılmıştır. Faaliyet sahibi, tesisin inşaat aşamasında açığa çıkacak olan hafriyat atıklarını dere yataklarına atılmayacağını, faaliyet alanına ulaşım yollarının bu kuru dere yataklarından geçmesi durumunda bu dere yatakları doldurmayacağını ve müdahale etmeyeceğini beyan ve taahhüt eder. Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları: Sivil Patlayıcı Üretimi ve Patlayıcı Madde Depolama Tesisi projesi kapsamında faaliyet gösterecek ünitelerin inşaat çalışmaları sırasında 20, montaj aşamasında 15, işletme aşamasında ise 50 kişi çalışacaktır. Bu kapsamda projenin inşaat, montaj ve işletme aşamalarında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıklar, ambalaj atıkları oluşması muhtemeldir. Projenin inşaat aşamasında çalışacak 20 kişiden kaynaklı evsel nitelikli katı atık oluşması söz konusu olacaktır. Bir kişiden kaynaklı günlük katı atık miktarı 1,15 kg 1 kabulüyle; 20 kişi x 1,15 kg/gün = 23 kg/gün evsel nitelikli katı atık oluşacaktır. Projenin montaj aşamasında çalışacak 15 kişiden kaynaklı evsel nitelikli katı atık oluşması söz konusu olacaktır. Bir kişiden kaynaklı günlük katı atık miktarı 1,15 kg kabulüyle; 15 kişi x 1,15 kg/gün = 17,25 kg/gün evsel nitelikli katı atık oluşacaktır. 21

23 Projenin işletme aşamasında çalışacak 50 kişiden kaynaklı evsel nitelikli katı atık oluşması söz konusu olacaktır. Bir kişiden kaynaklı günlük katı atık miktarı 1,15kg kabulüyle; 50 kişi x 1,15 kg/gün = 57,5 kg/gün evsel nitelikli katı atık oluşacaktır. Faaliyetin işletme aşamasında personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar; proje alanı içerisinde niteliklerine göre (organik, cam, plastik, kâğıt, metal vb.) ayrı ayrı konteynırlarda toplanarak görünüş, toz, koku ve benzer faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı kaplarda muhafaza edilecektir. Oluşacak geri kazanımı mümkün olan atıklar, tarih ve sayılı Resmi Gazete"de yayımlanarak yürürlüğe giren "Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" (Değişik: R.G /27537) çerçevesinde; diğer katı atıklardan ayrı olarak toplanacak ve ambalaj atığı toplama lisansına sahip firma ile yapılacak sözleşme dahilinde belirli aralıklarla firmaya telsim edilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan organik içerikli katı atıklar ise, faaliyet sahibine ait araçlarla Besni Belediyesi katı atık depolama sahasına götürülerek bertaraft edilecektir. Tesis içerisinde oluşacak olan tüm katı atıkların bertarafında tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği"ne ve bu yönetmelikte yapılan tüm değişikliklere uygun olarak hareket edilecektir. Ömrünü Tamamlamış Pil ve Akümülatörler: Projenin inşaat, montaj ve işletme aşamasında kullanılacak olan araç ve ekipmanların bakım ve onarımlarının faaliyet alanı içerisinde yapılması durumunda, ortaya çıkması muhtemel atık aküler, tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği" (Değişik: R.G /27537) hükümleri doğrultusunda proje alanı içerisinde taban sızdırmazlığı sağlanmış, kapalı bir ortamda muhafaza edilecek ve lisans almış geri kazanım firmasına verilmek sureti ile bertaraftı sağlanacaktır. Planlanan faaliyetin inşaat ve işletme aşamalarında tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan ve tarihinde yürürlüğe giren "Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik" hükümlerine uygun hareket edilecektir. Atık Yağlar ve Tehlikeli Atıklar; Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak olan makine ekipmanların bakımları esnasında yapılacak olan yağlama ve yağ değişimi çalışmalarında atık yağ ve atık yağlar vb. tehlikeli malzemelerle kontamine olmuş atıklar meydana gelmesi muhtemeldir. 22

24 Üretim esnasında gerek biriktirilen atık yağlar ve gerekse kullanım ömrünü tamamlamış diğer atık yağların bertarafı, tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği"nin 2. bölümünde belirtildiği şekilde lisanslı bertaraf tesislerinde gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda atık yağlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan lisans almış firmalara yapılacak sözleşme dahilinde satılarak değerlendirilecektir. Ayrıca atık yağlar vb. tehlikeli maddelerle kontomine olmuş katı atıklar, (üstümü vb.) lisanslı tehlikeli atık bertaraf tesisine gönderilerek bertaraf edilecektir. Atık yağlar bertaraf tesislerine aktarılıncaya kadar "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği" 4. ve 5. Bölümlerde öngörülen şartlar sağlanarak, işletme içinde, standartlara uygun geçici depolarda kategorilerine uygun ayrı ayrı depolanacak ve taşınmaları sağlanacaktır. Atık yağların bertaraf tesislerine taşınması lisanslı bir taşıyıcı vasıtası ile yapılacaktır. "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği" 9/g maddesinde, atık yağların bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yönetiminin belgelenmesi amacıyla, atık yağlara ilişkin atık yağ beyan formlarını, analiz belgelerini, atık yağ miktarını, ulusal atık taşıma formlarını, fatura, sevk irsaliyesi ve kantar fişleri ile Bakanlıkça istenecek diğer belgelerin bir denetim anında ya da istendiğinde yetkililere ibraz etmek amacıyla 5 yıl süreyle tesiste muhafaza edilecektir. Üretim sırasında kullanılan hammaddelerin ambalajları, boş kutuları, variller ve bidonlar Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği'ne göre bertaraf edilecektir. Yönetmeliğe göre kimyasallarla kirlenmiş halde bulunan bu ambalajlar tehlikeli atıklar kapsamında olup söz konusu tehlikeli atıklar tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" ( tarih ve sayılı RG ve tarih ve sayılı RG ile değişik) lisanslı geri kazanım firmasına verilerek bertarafı sağlanacaktır. Bahse konu tehlikeli atıklar tesis içerisinde ağzı kapalı varillerde biriktirilecek ve bu varillerin içerisinde hangi tür atık olduğunu gösterir etiket ile üzerleri etiketlenerek, lisanslı bertaraf veya geri kazanım tesislerine ulaştırılmak üzere tehlikeli atık taşıma lisansına sahip firmalara teslim edilecektir. Tıbbi Atık: Faaliyet sırasında çalışacak personelin herhangi bir kaza ile karşı karşıya kaldıklarında ilk müdahaleyi yapabilecek kapasitede tıbbi donanım bulundurulacak olup; enjeksiyon, dikiş gibi tıbbi müdahaleler yapılmadığı için kesici, delici tıbbi atıklar 23

25 oluşmayacaktır. Daha ağır yaralanmalar ve kazalar olması durumunda ise Adıyaman ili veya Besni İlçesinde bulunan sağlık kuruluşlarına ivedilikle sevk edilecektir. Bu kapsamda tesiste oluşacak atıkların miktarı belirlenememekle birlikte çok az miktarda olması tahmin edilmektedir. Tesiste oluşması muhtemel tüm tıbbi atıklar; yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı; orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlığı 100 mikron olan, en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli, üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde "Uluslararası Biyotehlike" amblemi ile "DİKKAT TIBBİ ATIK" ibaresini taşıyan kırmızı renkli plastik torbalara konulacaktır. Torbalar en fazla % oranında doldurularak ağızları sıkıca bağlanacak ve gerekli görüldüğü hallerde her bir torba yine aynı özelliklere sahip diğer bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanacaktır. Kesici ve delici özelliği olan atıklar ise diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, su geçirmez ve sızdırmaz, açılması ve karıştırılması mümkün olmayan, üzerinde "Uluslararası Biyotehlike" amblemi ile "DİKKAT! KESİCİ ve DELİCİ TIBBİ ATIK" ibaresi taşıyan plastik veya aynı özelliklere sahip lamine kartondan yapılmış kutu veya konteynerler içinde toplanacaktır. Bu biriktirme kapları, en fazla % oranında doldurulacak ve ağızları kapatılarak kırmızı plastik torbalara konulacaktır. Kesici-delici atık kapları dolduktan sonra kesinlikle sıkıştırılmayacak, açılmayacak, boşaltılmayacak ve geri kazanılmayacaktır. Projenin işletme aşamasında oluşacak tıbbi atıklar, tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği"nin 8. Maddesi'nde belirtilen "Tıbbi Atık Üreticilerinin Yükümlülükleri" uyarınca diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve Adıyaman Belediyesi ile "Tıbbi Atık Sözleşmesi'' imzalanarak bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Tıbbi atıkların kaynağında ayrılması ve biriktirilmesi ile ilgili yönetmelik şartları yerine getirilecektir. Projenin tüm aşamalarında tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" ve tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tıbbi Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" hükümlerine uygun hareket edilecektir. 24

26 Ömrünü Tamamlamış Lastikler: Projenin inşaat, montaj ve işletme aşamalarında çalışacak araçlardan kaynaklanması muhtemel araç lastiklerinin bertarafında tarih ve sayılı "Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği" (Değişik: R.G /27537) hükümlerine uygun olarak hareket edilecektir. Söz konusu lastikler anılan Yönetmeliğin ilgili hükümleri gereği lisanslı firma kanalıyla bertaraf edilecektir. Tesisin inşaat, montaj ve işletme aşamalarında oluşacak olan atıklar geçici depolama alanında üretim faaliyetlerinden ayrı olarak tutulacak olup, kg/ay değerinin üzerinde olması durumunda Adıyaman İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü'nden geçici depolama izni alınacaktır. Geçici depolama sahasında Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği'nde belirtilen geçici depolama hükümlerine uyulacaktır. Su Kullanımı ve Atıksu : Patlayıcı Üretimi ve Patlayıcı Madde Depolama Tesisi projesi kapsamında faaliyet gösterecek ünitelerin inşaat çalışmaları sırasında 20 kişi, montaj çalışmaları sırasında 15 kişi, projenin işletme aşamasında 3 vardiya üzerinden toplam 50 personelin çalıştırılması öngörülmektedir. Bu doğrultuda projenin inşaat, montaj ve işletme aşamasında çalışacak personelin içme ve kullanma suyu ihtiyacı söz konusu olacaktır. Çalışacak olan personelin içme suları damacanalarla satın alınarak proje alanına getirilecektir. Kullanma suyu ihtiyacı ise faaliyet alanında açılması planlanan kuyu suyundan temin edilecektir. Projenin inşaat aşamasında çalışacak 20 kişi için bir kişinin ihtiyaç duyacağı su 50 lt/kişi-gün olarak kabul edilirse, 3 m 3 /gün, montaj aşamasında 15 kişi için 2,25 m 3 /gün, işletme aşamasında ise 7,5 m 3 /gün olarak bulunur. Çalışacak personelin sosyal gereksinimleri, inşaat aşamasında taşınabilir konteynırdan işletme aşamasında ise proje alanı içerisinde yapılacak sosyal ve idari tesislerden karşılanacaktır. Ek-4'de yer alan ölçekli Genel Vaziyet Planında konumu gösterilen sosyal ve idari tesislerin içerisinde yönetim, muhasebe, personel işleri, soyunma odası ve yemek salonu bulunacaktır. Kullanılacak suyun % 100'ünün atık su olarak geri döneceği kabulüyle oluşacak evsel nitelikli atıksu miktarı inşaat aşamasında 3 m 3 /gün, montaj aşamasında 2,25 m 3 /gün 25

27 işletme aşamasında ise 7,5 m 3 /gün olarak hesaplanır. İnşaat aşamasında çalışacak personelin idari ve sosyal gereksinimleri kurulacak olan konteynır şantiye binasından montaj ve işletme aşamasında ise idari ve sosyal gereksinimleri (duş, wc, yemek vb.) proje alanı içerisinde yer alan yapılacak sosyal tesislerden karşılanacaktır. İnşaat, montaj ve işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli atıksular, tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik'' uyarınca, proje alanı içerisinde sızdırmasız olarak 4 m* 4m*5m ebatlarında inşa edilecek fosseptik çukurlarında biriktirilecektir. Fosseptik çukur dolduğunda ise Besni Belediyesi tarafından vidanjör ile ücreti karşılığı aldırılarak bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Planlanan patlayıcı madde üretimi ve patlayıcı depolama tesisi üretime geçtiğinde proseste su tüketimi soğuma suyu olarak kullanılacak olup, soğutma suyu ünitesi kapalı sistem olarak çalışacaktır. Soğutma ünitesinde 12 m 3 lük su soğutma suyu olarak kullanılacaktır. %10 buharlaşma kaybı olacağı farz edilirse soğutma suyuna 1,2 m 3 /gün su ilavesi yapılacaktır. Planlanan projede soğutma suyundan kaynaklı herhangi bir atıksu oluşmayacaktır. Planlanan proje üretime geçtiğinde üretim mikserleri ve zeminin yıkanması işleminde su kullanımı olacaktır. Temizlik işlemleri sırasında yaklaşık 5 m 3 lük su kullanımı olması beklenmektedir. Her bir ürün için ayrı üretim mikseri kullanılacağı için günlük makine ve ekipmanlar yıkanmayacaktır. Yıkama işlemleri yıllık genel bakım periyotları sırasında oluşacaktır. Zemin temizliği ise günlük olacaktır. Planlanan projenin inşaat, montaj ve işletme aşamalarında oluşacak atık suların bertarafında, tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak (Değişik: R.G /26786, R.G /27537, R.G /27914) yürürlüğe giren "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği" nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. Planlanan projenin inşaat, montaj ve işletme aşamalarında 167 sayılı Yeraltı suyu Kanunu ve tarih ve sayılı R.G. yayımlanan Başbakanlık genelgesine uyulacaktır. Bununla birlikte faaliyetin aşamalarında tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren "Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönet melik te belirtilen hükümlere uyulacaktır. Hava Kalitesi Üzerine Etkiler; 26

28 Bu yapıların inşası sırasında bir miktar hafriyat çalışmaları yapılacaktır. Projenin inşaatı sırasında yapılacak kazılarından çıkan hafriyat malzeme, inşa edilecek yapıların dolgu işlemlerinde kullanılacaktır. Faaliyetin arazi hazırlık ve inşaat çalışmaları esnasında ortaya çıkacak olan bitkisel toprak, alt topraktan ayrı olarak toplanacaktır. Toplanan bitkisel toprak, projenin gerçekleştirileceği parsel alanı içerisinde eğimi % 5'den fazla olmayan bir noktada geçici olarak depolandıktan sonra işletme aşamasında çevre düzenlemesi çalışmaları için tekrar kullanılacaktır. Faaliyetin işletme aşamasında ANFO üretimi için yardımcı madde olarak mazot kullanılması planlanmaktadır. Söz konusu yakıt, karıştırma amaçlı olarak kullanılacak olup, yakılarak ısı temini yapılmayacaktır. Dolayısıyla bu kapsamda herhangi bir emisyon oluşumu söz konusu olmayacaktır. Ayrıca üretimi yapılacak bütün kalemlerde üretim ve karıştırma sonrasında herhangi bir kimyasal tepkime oluşmamakta bu sebeple herhangi bir emisyon gazı açığa çıkmayacaktır. Bu sebeple üretilmesi planlanan patlayıcı maddelerin üretilmesinden kaynaklı yakın çevredeki tarım arazilerine herhangi bir olumsuz etki olmayacaktır. Tesiste üretim aşamasında makine ve teçhizatın tamamı elektrik enerjisi ile çalışmaktadır. Kapsüle duyarlı ve yemlemeye duyarlı patlayıcı madde üretiminde proseste ısı enerjisine ihtiyaç duyulacaktır. Gerekli olan ısı prosese doğalgazlı veya LPG li brülörden sağlanacaktır. "Patlayıcı Üretimi ve Patlayıcı Madde Depolama Tesisi, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren "Çevre Kanunca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkındaki Yönetmelik" (Değişik tarih ve sayılı RG) gereğince Ek-2 listesi, Madde "Patlama tehlikesi olan maddelerin üretildiği, geri kazanıldığı veya bertaraf edildiği tesisler (Mühimmat veya diğer patlayıcıları yükleme, boşaltma veya parçalama tesisleri dahil olup, kibrit üretimi hariçtir).*" kapsamında değerlendirilmektedir. Dolayısıyla faaliyet sahibi tesis faaliyete geçtikten sonra Çevre Kanunca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkındaki Yönetmelik gereği emisyon kaynaklarından emisyon ölçümü yaptıracağını ve Çevre Kanunca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkındaki Yönetmelik gereği çevre izni alacağını taahhüt etmektedir. Tesisin inşaat aşamasında herhangi bir patlayıcı madde kullanılmayacaktır. Bu nedenle titreşim vibrasyon oluşumu söz konusu değildir. 27

29 Tesisin inşaat ve işletilmesi aşamasında ısı, ışık ve radyasyonun çıkmasına neden olacak bir faaliyet bulunmamaktadır. İnşaat ve işletme aşamalarında oluşacak atıkların miktarı ve bertaraf yöntemleri ile ilgili ayrıntılı bilgiler proje için temin edilecek özel format doğrultunda hazırlanacak ÇED Raporu nda ele alınacaktır. Faaliyet sırasında oluşması beklenen atıklar çevresel açıdan menfi bir etki oluşturmayacağı düşünülmektedir. Detaylı bilgi, hesaplama ve modellemeler proje için verilecek özel format doğrultusunda hazırlanacak ÇED Raporu nda ele alınacaktır. I.IV. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerin Belirtilmesi: Faaliyeti planlanan tesis için seçilen yer, Adıyaman İli, Besni İlçesi, Beşyol Köyü, Karakeçi Mevkii, 104 ve 335 parsel numaralı sahalardadır. Faaliyet yerinin belirlenmesinde; Bölgede başka benzeri bir yatırım olmaması ve Ortadoğu ya yakın olması, Çevre illere ulaşım kolaylığı olması Yörede istihdam ve kalkınma sağlayacak olması, Enerji tasarrufunu ve ithal ürünlerde ikame üretimi ön plana almasıyla Türk ekonomi politikası ile uyumluluk göstermesi, Üretimin kaliteli, uygun maliyetli ve ihracata yönelik olarak planlanması, Proje yerinin GAP Bölgesinde olması ve bu sebeple baraj, HES ve sulama kanalı gibi projelere yakın olması, Bölgenin var olan zengin yeraltı kaynaklarına yakın olması, Güney Doğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesine yatırım için verilen teşvik ve kredilerin cazip olması Ulaşım konusunda yeni yatırımların yapıldığı tünel ve karayolu yatırımlarının yapıldığı bölgenin içinde bulunması, Türkiye nin en büyük yatırım projelerinden aşağı Fırat Sulama ve Enerji Projesi ve Yukarı Fırat Sulama ve Enerji Projelerine yakınlığı, proje alanının seçiminde önemli bir etken olmuştur. Faaliyeti planlanan projenin Patlayıcı Madde Üretimi Ve Depolama Tesisleri olması nedeniyle konum olarak yerleşim birimlerine belirli bir mesafede yer alması ve gerekli 28

30 önlemler alınarak işletilmesi gerekmektedir. Bu nedenle tesis için seçilen alan söz konusu nitelikleri taşımakta ve bölgede alternatifi olmayan bir konumda olmaktadır. Tesiste kullanılacak üretim yöntemi ve teknolojisi günümüzde birçok Avrupa ülkesinde kullanılan sistemlerle eşdeğer düzeyde olacaktır. Bu nedenlerden ötürü proje yeri ve teknolojisi için herhangi bir alternatif söz konusu değildir. Yukarıda belirtilen sebep ve koşullardan dolayı söz konusu proje alanından başka alternatif bir alan arayışına gidilmemiştir. 29

31 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler: Adıyaman İli, Besni İlçesi, Beşyol Köyü Mevkiinde, No lu Parseller adresinde ALKET PATLAYICI MADDE İNŞ. LOJ. KİM. GÜB. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. tarafından faaliyeti planlanan proje dir. Faaliyetin yapılmasının planlandığı arazi tapu senedinde susuz tarla niteliği taşımakta olup, kamu kurum ve kuruluşlarından ilgili görüşler alınarak ALKET PATLAYICI MADDE İNŞ. LOJ. KİM. GÜB. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. tarafından patlayıcı madde üretimi ve depolanması için tahsis edilmiştir. Faaliyetin planlandığı alan m 2 dir. Proje kapsamında toplamda m 2 lik kapalı alan yapılacaktır. Şekil II.I.1: Faaliyet Alanına Ait Uydu Görüntüsü 30

32 Ruhsat Sahası sınırları 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiştir. Faaliyet alanının uydu görüntüsü Şekil II.I.1 de, faaliyet alanının ülkedeki konumu Şekil II.I.2 de verilmiştir. Faaliyet alanının koordinatları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo II.I.1: Faaliyet Alanı Koordinatları SIRA NO UTM COĞRAFİK Y X ENLEM BOYLAM