İTİCİ ve MAÇA SİSTEMLERİ

Transkript

1 İTİCİ ve MAÇA SİSTEMLERİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KALIPÇILIK TEKNİĞİ DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI İtici (Atıcı) 2 Kalıp açılırken parçanın kalıpla birlikte açılmasını, kalıp açıldıktan sonra parçanın kalıptan atılmasını sağlar. Klasik pimli itici sistemi şu elemanlardan oluşur: 1) Yolluk çekici/itici pimler 2) Yolluk itici pimler 3) Parça itici pimler 4) Geri döndürücü pimler 5) Kılavuz pimler ve burçlar Klasik pimli sisteme ilaveten sıyırıcı plakalar ve havalı iticiler de kullanılmaktadır. 1

2 İtici Sistemi Animasyonu: 1 3 Örnek Kalıp 4 2

3 Kalıp Stroku 5 Mekanik Tahrikli İtici Sistemi 6 3

4 Mekanik Tahrikli İtici Sistemi 7 Yolluk Çekici Pimler 8 4

5 Yolluk İtici Pimler 9 Parça İtici Pimler Konik yüzeye açılan pimlerin dönmesi engellenmelidir. Pimin eğmeye zorlayacak kuvvetlerin oluşmaması için pimin alın yüzeyine kanalcıklar açılmalıdır. 10 5

6 İtici Sistemi Animasyonu: 2-a 11 İtici Sistemi Animasyonu: 2-b 12 6

7 İtici Sistemi Animasyonu: 3-a 13 İtici Sistemi Animasyonu: 3-b 14 7

8 Sıyırıcı Plaka 15 İnce cidarlı kap şekilli parçalarda, parçanın kalıptan çıkarılması sırasında zarar görmemesi ve itici kuvvetinin parça eteği çeperlerine homojen dağıtılması için itici pimler yerine sıyırıcı plaka kullanılması daha uygundur. Sıyırıcı plaka hareketli kalıbın önüne yerleştirilir. Daha etkili bir itme sağlar. Makinenin itici silindiriyle itilerek veya kalıbın açılması sırasında sabit kalıp tarafında çekilerek hareket ettirilir. Sıyırıcı Plaka 16 8

9 Sıyırıcı Plaka 17 Sıyırıcı Plaka 18 9

10 Sıyırıcı Plaka 19 Havalı İtici 20 10

11 Havalı İtici 21 Havalı İtici 22 11

12 Maça Sistemleri 23 Parçanın iç bölgesindeki, kalıbın açılma doğrultusuna dik olan detaylar kalıbın açılmasına veya iticiyle parçanın kalıptan atılmasına engel olmaktadır. Bu nedenle maça adı verilen hareketli aparatların kullanılması gerekmektedir. Maça sistemleri şu şekillerde olabilmektedir: 1) Mekanik Maçalı Kalıplar 2) Hidrolik Maçalı Kalıplar 3) Pnömatik Maçalı Kalıplar 4) Elektro-mekanik Maçalı Kalıplar 5) Ayrık Maçalı Kalıplar Mekanik Maçalı Kalıplar 24 12

13 Mekanik Maça Uygulaması: 1 25 Mekanik Maça Uygulaması:

14 Mekanik Maça Uygulaması: 3 27 Mekanik Maça Uygulaması:

15 Mekanik Maça Animasyonu: 3-a 29 Mekanik Maça Animasyonu: 3-d 30 15

16 Mekanik Maça Animasyonu: 4-a 31 Mekanik Maça Animasyonu: 4-b 32 16

17 Mekanik Maça 33 Mekanik Maça 34 17

18 Mekanik Maçalı Kalıp Örneği: Şişe Kapağı (1x24) 35 Mekanik Maçalı Kalıp Örneği: Şişe Kapağı (1x24) 36 18

19 KAYNAKLAR [1] Turaçlı, H.P., Enjeksiyon Kalıpları İmalatı, Pagev Yayınları, [2] Turaçlı, H.P., Enjeksiyoncunun El Kitabı, Pagev Yayınları, [3] Turaçlı, H.P., Enjeksiyon Hataları ve Çözümleri, Pagev Yayınları, [4] Akyüz, Ö.F., Plastikler ve Plastik Enjeksiyon Teknolojisine Giriş, Pagev Yayınları, 2001 [5] Şafak, D., Plastik Enjeksiyon Kalıp Tasarımlarının İncelenmesi ve Uygulamalı Tasarım Örneği, İTÜ-FBE, Yüksek Lisans Tezi, [6] Bucaklıgil, C., Plastik Kalıp Tasarım Esasları ve Uygulamalı Kalıp Tasarım Örneği, İTÜ-FBE, Yüksek Lisans Tezi, [7] Rees, H., Mold Engineering, Hanser, [8] Dubois, J.H., Pribble, W.I., Plastics Mold Engineering Handbook, 1987 [9] Uzun, İ., Erişkin, Y., Hacim Kalıpçılığı, MEB Yayınları, [10] Lee, N.C., Blow Molding Design Guide, Hanser, [11] Johannaber, F., Injection Molding Machines, Hanser, [12] Savaşçı, Ö.T., Uyanık, N., Akovalı, G., Ana Hatları İle Plastikler ve Plastik Teknolojisi, Pagev Yayınları, [13] [14] [15]