BASIN DUYURUSU BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KALKINMA PROGRAMI

Transkript

1 İnsani Gelişme Raporu göç hakkındaki ezberleri bozuyor Ankara, 5 Ekim 2009-Bugün yayımlanan 2009 İnsani Gelişme Raporu na göre, hem ülke içinde hem de ülkeler arasında göçe olanak tanımak, tüm dünyada insanların özgürlüğünü arttırma ve milyonların hayatını iyileştirme potansiyeli vaat ediyor. Göçün, kaçınılmaz olmasının yanı sıra, insani gelişmenin de önemli bir boyutu olduğu, insan hareketliliğinin yoğun olduğu bir dünyada yaşıyoruz. Neredeyse bir milyar kişi, yani her yedi kişiden biri göçmen. Engelleri aşmak: Göç ve insani gelişme Raporu göçün, yer değiştiren insanlar, göç alan toplumlar ve göç veren ülkelerde kalanlar için insani gelişimin önünü açabileceğini gösteriyor. Göç, insani gelişime önemli ölçüde katkıda bulunan olumlu yönde bir güç olabilir. diyen Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Başkanı Helen Clark a göre, Olası yararları hayata geçirebilmek için, bu raporun da önerdiği gibi, destekleyici bir politika çerçevesi elzem. Göç gerçekten de kişinin gelirini, sağlık ve eğitim olanaklarını arttırabilir. En önemlisi de, nerede yaşayacağına karar verebilmek, rapordaki ifadeyle, insan özgürlüğünün ana unsurlarından biridir. Raporda ayrıca yer değiştirmenin önündeki engel ve diğer kısıtlamaların azaltılmasıyla ve yer değiştirenlere yönelik politikaların geliştirilmesiyle insani gelişme adına büyük kazanımlar sağlanabileceği savunuluyor. Bununla beraber, göç her zaman fayda getirmiyor. İnsanların yer değiştirmeyle sağlayabilecekleri kazanımların derecesi, büyük ölçüde yer değiştirme şartlarına dayanıyor. Mali giderler oldukça yüksek olabilirken, yer değiştirme ister istemez belirsizlik ve aileden ayrılığı da beraberinde getiriyor. Yoksullar çoğunlukla kaynak ve bilgi eksikliği ile gittikleri yeni toplum ve ülkelerde karşılaştıkları engeller tarafından kısıtlanıyor. Çok sayıda insan için yer değiştirme; çatışma, doğal afet veya şiddetli ekonomik güçlüklerin etkilerini yansıtıyor. Bazı kadınlar, insan ticareti ağlarının eline geçiyor, temel özgürlüklerini yitiriyor ve fiziksel tehlikelere göğüs germek zorunda kalıyor. Bu rapor, iklim değişikliğinden insan haklarına kadar insanlığın karşılaştığı en önemli sorunlar üzerine yapılan tartışmaları ortaya koymayı amaçlayan Küresel İnsani Gelişme Raporları serisinin son yayını. Rapor UNDP tarafından yazdırılmış bağımsız bir rapordur. Jeni Klugman, 2009 raporunun başyazarıdır. Rapor genelgeçer yanılgılara karşı çıkıyor Bu rapordaki bulgular genel olarak yanlış anlaşılan bazı konulara yeni bir ışık tutuyor. Örneğin, çoğu göçmen ulusal sınırları geçmektense kendi ülkeleri içinde yer değiştiriyor: 740 milyon, yani uluslararası E-1-1

2 göçmenlerin neredeyse 4 katı kadar insan kendi ülkesinde göçmen konumunda. Gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere göç edenlerin oranı ise %30 u bulmuyor. Örneğin, Afrikalıların yalnızca %3 ü doğdukları ülkenin dışında yaşıyor. Raporun yazarları, yer değiştiren insanlar için elde edilecek kazanımların muazzam olabileceğini gösteriyor. Araştırmalar en yoksul ülkelerden gelen göçmenlerin gelişmiş ülkelere yerleştikten sonra gelirlerinin ortalama 15 kat arttığını, okullaşma oranlarının ikiye katlandığını ve bu tür göçmenlerde çocuk ölümlerinin 16 kat azaldığını ortaya koyuyor. Göçün gelişmeyle ilişkisi Rapora göre, göçmenlerin geldikleri ülkeler için göç, gelişmenin yerine geçebilecek bir özellik taşımıyor. Bununla beraber, göç, çoğu zaman göçmenlere ve geldikleri ülkelere insani ve ekonomik gelişme açısından tamamlayıcı rol oynayabilecek ve hatta gelişmeyi daha ileri taşıyabilecek yeni fikirler, bilgi ve kaynaklar sağlıyor. Birçok ülkede, göçmenlerin ülkelerine gönderdikleri paranın miktarı, resmi kalkınma yardımlarını aşıyor. Göçmenlerin kazanımlarını çoğu zaman memleketlerindeki aileleri ve toplumları da paylaşıyor. Birçok durumda bu kazanımlar döviz havalesi yani nakit biçiminde olsa da göçmenlerin aileleri başka açılardan da E-1-2

3 yarar sağlayabiliyor. Toplumsal havaleler denen bu kazanımların arasında nüfus artış hızında düşüş, okullaşma oranında artış ve kadınların güçlendirilmesi de yer alıyor. Rapora göre ayrıca doktor, hemşire, öğretmen gibi vasıflı çalışanların göçü, bu profesyonellerin kaybı gelişmekte olan ülkeler için önemli bir kaygı oluşturmakla birlikte, başarısız kamusal sistemlerin nedeni olmaktan çok göstergesi durumunda. Daha geniş kapsamlı ulusal gelişme stratejileriyle bütünleştirildiğinde göç, yoksulluğu azaltma ve toplumsal ve ekonomik gelişmeyi arttırma yönündeki yerel ve ulusal çabaları tamamlıyor. Engelleri yıkmak Engelleri aşmak: Göç ve İnsani Gelişme Raporu altı ana bileşenden oluşan temel bir reform paketi ortaya koyuyor: Var olan giriş kanallarının daha fazla çalışana, özellikle vasıfsız işçilere açılması; Göçmenlerin, eğitim ve sağlık gibi temel hizmetlerden oy hakkına kadar, temel insan haklarının güvence altına alınması; Göçün işlem maliyetlerinin düşürülmesi; Hem göç alan toplumlara hem de göçmenlere yarar sağlayacak işbirliğine dayalı çözümlerin bulunması; İç göçün kolaylaştırılması; Göç veren ülkelerde göçün kalkınma stratejilerine bir bileşen olarak eklenmesi. talebi arttırabilir. Rapor uluslararası göç açısından toptan bir serbestleştirmeyi savunmuyor, zira göç alan ülkelerde yaşayan insanların, toplumlarını kendi isteklerine göre şekillendirmeye hakkı olduğunu varsayıyor. Bununla birlikte rapora göre, vasıfsız işçiler de dahil olmak üzere, emeğe talebin yüksek olduğu sektörlere erişimin arttırılması gerekiyor. Bu durum özellikle nüfusları yaşlanmakta olan gelişmiş ülkeler için önem taşıyor. Nüfus trendleri, göçmen çalışanlara olan Resmi belgelerin alınmasını kolaylaştırmak ve maliyetlerini düşürmek, yasal göçün önündeki engelleri azaltmak için atılabilecek diğer önemli adımlar. Rapor, bu gibi kağıttan duvarların daha akılcı düzeylere E-1-3

4 çekilmesi, daha kolay ve maliyetleri düşürülen yasal kanalların kullanılmasının önünün açılmasıyla kayıt dışı göçmen akımlarının azalacağını öngörüyor. Rapor aynı zamanda göç alan ülkelere, göçmenlere karşı ayrımcılığa son vermek için adımlar atmaları yönünde çağrıda bulunuyor. Rapor, yabancı düşmanlığıyla mücadele etmek için işverenler, sendikalar ve sivil toplumla ortak çalışmanın yanı sıra yerel sakinlerin kaygılarını göz önünde bulundurmanın ve göçmen hakları konusunda farkındalık yaratmanın da önemini vurguluyor. Hoşgörü eksikliğinden kaynaklanan olaylarının varlığına karşın, UNDP tarafından rapor için yaptırılan araştırma, göç alan ülkelerdeki insanların, istihdam olanakları yok olmadığı sürece, göç artışını desteklediklerini ve artan çeşitliliğin getirdiği ekonomik, sosyal ve kültürel kazanımları takdir ettiklerini ortaya koyuyor. Harekete geçme zamanı Dünyadaki durgunluk süratle bir istihdam krizi haline geldi ve istihdam krizi de genelde göçmenler için kötü haber anlamına geliyor. Birkaç bölgede, yeni göçmenlerin sayısı azalırken bazı göç alan ülkelerde göçmenlerin ülkeyi terk etmelerini teşvik eden ya da zorunlu kılan adımlar atılıyor. Fakat rapora göre, şimdi harekete geçmenin tam zamanı. Durgunluk, ülke içinde ve dışında çalışanlara kazanımlar sağlayan ve göçmenleri korumacı tepkilere karşı koruyan yeni bir düzen oluşturmak için fırsat olarak değerlendirilmeli, diyen Klugman a göre, ekonomik canlanmayla beraber son yarım yüzyılda göçü teşvik eden belli başlı trendler tekrar su yüzüne çıkarak, daha fazla insanın gözünde göçü cazip kılacak. Krizin ardından göç yeniden hız kazanacak ve bu yüzden Engelleri Aşmak, kaçınılmaz olan göçü daha iyi yönetmek için gerekli araçları sağlayarak Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa gibi öteden beri göç alan bölgelerin yanı sıra, yeni cazibe merkezleri olan Kosta Rika, Fas ve Tayland gibi ülkeler için de rehber niteliği taşıyan ilkeleri ortaya koyuyor. Engelleri aşmak raporunda önerilen reform paketinin temelinde, ekonomik ve toplumsal şartların gerçekçi bir değerlendirmesi, kamuoyu algısının ve diğer siyasal kısıtların varlığına ilişkin bir bilinç yatıyor. Ancak, reformların tümünün uygulanabilmesi için siyasal cesaret gerekiyor. İnsani Gelişme Endeksi Bugün aynı zamanda 2009 İnsani Gelişme Raporu nun bir parçası olan İnsani Gelişme Endeksi (İGE) de yayımlandı. İGE refah düzeyinin; ortalama yaşam süresi, okuryazarlık, okullaşma ve kişi başına düşen gayrı safi yurtiçi asıla (GSYİH) ölçülerini birleştiren özet bir göstergesi. Endeks, son 25 yılda birçok alanda ilerleme kaydedilmesine rağmen, zengin ve yoksul ülkelerde refah düzeyleri arasındaki uçurum hâlâ kabul edilemez durumda. E-1-4

5 Bu yılın İnsani Gelişme Endeksi 182 ülke ve bölge için hesaplanarak endeksin bugüne kadarki en geniş kapsamına ulaştı. Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşların derledikleri en güncel verilere dayanan tahminler, 2007 yılı rakamlarını gösteriyor. * * * En son İnsani Gelişme Endeksi hakkında daha fazla bilgi almak, İnsani Gelişme raporuna ve basın malzemelerinin tümüne ulaşmak için adresini ziyaret ediniz. RAPOR HAKKINDA: İnsani Gelişme Raporu, insanlığın karşılaştığı en önemli konulardaki tartışmaları göz önüne sermeyi sürdürüyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlatılan bağımsız raporun 2009 yılı için başyazarlığını üstlenen kişi Jeni Klugman. Her yıl ondan fazla dile çevrilip, yüzden fazla ülkede yayımlanan bu raporların 2009 yılı sürümü Palgrave Macmillan tarafından İngilizce olarak basıldı. İNSANİ GELİŞME HAKKINDA: İnsani Gelişme, insanların hayatlarını istedikleri biçimde yaşamaları için sahip oldukları özgürlüklerin genişletilmesi anlamına geliyor. İnsani gelişme kavramı, Nobel ödüllü Amartya Sen in çığır açan çalışmalarından ve Mahbub-ul Haq ın önderliğinden beslenir; insanların hayati varlık ve eylemleri gerçekleştirmek için sahip oldukları özgürlükleri vurguladığından, yapabilirlikler yaklaşımı olarak da adlandırılır. İnsani gelişme kavramı, 1990 yılında yayımlanan ilk İnsani Gelişme Raporu ndan bu yana UNDP nin yaklaşımının merkezinde olup, yoksulluk ve yoksunluk ile mücadelede etkili politikaların tasarlanmasında bugün de her zaman olduğu kadar geçerli bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, toplumsal cinsiyet, insani güvenlik ve iklim değişikliği gibi çok çeşitli konulardaki genelgeçer düşünce biçimlerini değiştirmekte son derece etkili olmuştur. UNDP HAKKINDA: Birleşmiş Milletler in küresel kalkınma ağı olan BM Kalkınma Programı (UNDP), insanlara bilgi, deneyim ve daha iyi bir yaşam kurmaları için kaynak ulaştıran ve değişimi savunan bir kuruluş. UNDP çalıştığı 166 ülkede ulusal ve küresel kalkınma çabalarına, bu ülkelerce tasarlanan ve uygulanan çözümlere yardımcı olarak destek veriyor. Ülkeler, yerel kapasitelerini geliştirirken, UNDP çalışanlarından ve UNDP nin çok sayıdaki ortağından destek alıyor. Lütfen sitesini ziyaret ediniz. E-1-5