BU YIL ULUSLARARASI KOOPERATİFLER YILI!

Transkript

1 BU YIL ULUSLARARASI KOOPERATİFLER YILI! Birleşmiş Milletler Genel Kurulu; kooperatiflerin sosyo-ekonomik kalkınmaya, özellikle yoksulluğun azaltılmasına, istihdam yaratılmasına ve sosyal bütünleşmeye olan katkılarını vurgulayarak 2012 yılını Uluslararası Kooperatifler Yılı (UKY) olarak ilan etmiştir. Bu yılın ilanı Kooperatif İşletmeler Daha İyi Bir Dünya Kurar ana temasıyla, tüm dünyada kooperatiflerin kurulması ve gelişmesini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca; bireylerin, toplulukların ve devletlerin Binyıl Kalkınma Hedefleri gibi uluslararası kabul görmüş hedeflere ulaşmasına, kooperatif kuruluşlarının katkısının önemine vurgu yapmaktadır. A/RES/64/136 sayılı Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararı; Birleşmiş Milletler in tüm üye devletlerini ve diğer ilgili paydaşları, kooperatiflerin sosyal ve ekonomik kalkınmaya olan katkıları konusunda farkındalığın artırılması, kuruluş ve gelişimlerinin ilerletilmesi için Uluslararası Kooperatifler Yılı nı en iyi şekilde değerlendirmelerini teşvik etmektedir. 1 Bu kitapçık, BM tarafından hazırlanan kitapçık esas alınarak hazırlanmıştır. (

2 TEMEL HEDEFLER Birleşmiş Milletler Uluslararası Kooperatifler Yılı nın üç temel hedefi vardır: Kooperatifler nedir ve ne yaparlar konusunda genel farkındalığın artırılması; Kooperatif işletmeler ve kuruluşların büyümesinin sağlanması; Uygun ve destekleyici ulusal politikaların teşviki. Bu hedeflere odaklanılmasıyla, kooperatiflerin gelişmesi, genişlemesi ve küresel kalkınmaya katkıları için güçlü bir temel kurulmuş olacaktır. Biliyor musunuz? Kooperatifler dünya genelinde 100 milyondan fazla insanı istihdam ediyor.

3 ANA MESAJLAR Kooperatifler hakkında kamu farkındalığını artırmak için birçok UKY faaliyeti bilgi paylaşımına odaklanacaktır. Bu iletişim faaliyetleri, Yıl sloganı olan Kooperatif İşletmeler Daha İyi Bir Dünya Kurar merkezinde olacak ve kooperatif işletmelerin bu rolünü gerçekleştirmelerini sağlayan önemli yönlerini vurgulayacaktır. Ana sloganı çerçevesinde, Yıl kapsamındaki etkinlikler şu on ana mesaja dayanmaktadır: Kooperatif işletmeler daha iyi bir dünya kurar. Kooperatifler ortakların sahipliğinde, ortaklarına hizmet eden ve ortaklarınca yönetilen işletmelerdir. Kooperatifler insanları güçlendirir. Kooperatifler yaşam şartlarını iyileştirir ve ekonomiyi güçlendirir. Kooperatifler sürdürülebilir kalkınma sağlar. Kooperatifler kırsal kalkınmayı geliştirir. Kooperatifler sosyal ve ekonomik ihtiyaçların her ikisini de dengeler. Kooperatifler demokratik ilkeleri geliştirir. Kooperatifler yoksulluktan çıkış yoludur. Kooperatifler gençlik için sürdürülebilir bir iş modelidir.

4 KOOPERATİFLER NEDİR? Kooperatifler ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri müşterek sahip olunan ve demokratik olarak kontrol edilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen insanların oluşturduğu özerk bir teşkilattırlar. (Uluslararası Kooperatifler Birliği) Kooperatifler, toplumsal kalkınmayı geliştiren ve ticari işletmeler için temel sağlayan özgün bir modele dayanmaktadırlar. Bu işletmeler aşağıdaki özellikleri bünyesinde barındırırlar: Ortakların sahipliği, ortaklarına hizmet etme ve ortaklarınca yönetilme Kendi kendine yetme, kendi kendine sorumluluk, demokrasi, eşitlik, adalet ve dayanışma birlik İlkelere dayalı işletmecilik: 1. Gönüllü ve açık ortaklık 2. Ortakların demokratik kontrolü 3. Ortakların ekonomik katılımı 4. Özerklik ve bağımsızlık 5. Eğitim, öğretim ve bilgilendirme 6. Kooperatifler arası işbirliği 7. Topluma karşı sorumluluk Kooperatiflerin yapısı ve işleyişi ile ilgili detaylı bilgilere şu adreslerden ulaşılabilir:

5 KOOPERATİFLER NELER YAPAR? Kooperatifler tüm ülkelerde mevcuttur ve Dünya genelinde 1 milyardan fazla insana hizmet ettikleri tahmin edilmektedir. Birçok farklı biçimde ve tüm sektörlerde faaliyet göstermektedirler. Kooperatifler; ihtiyaç duyuldukları her yerde kurulabilmeleri avantajına sahip olmaları nedeniyle yoksulluğun azaltılmasında etkin bir araçtırlar. Ayrıca birçoğu, sosyal ve ekonomik destek sistemlerine, eğitim, sağlık, sigorta, kredi ve diğer gerekli hizmetlere erişim sağlamada önemli katkılarda bulunmaktadır. Kooperatifler; bireylerin, özellikle yoksul insanların, tek başlarına elde etmeleri zor olan ürünler ve hizmetler için katma değer yaratırlar. Bu durum, ortaklara ait kaynakların birlikte verimli şekilde kullanılmasıyla mümkün olmaktadır. Kooperatifler ayrıca küresel ekonomik fabrikada önemli bir dişlidir. Ticaret hacimleri, gelişen ve gelişmekte olan ülkelerin garisafi yurtiçi milli hasıla rakamlarının % 3-10 u oluşturmaktadır. Dünyanın en büyük 300 kooperatifine ait bilgilerin derlenmesiyle oluşturulan ICA Kürsel-300 projesine göre 2008 yılında kooperatiflerin toplam ciroları 1,6 trilyon Dolar a ulaşmaktadır. Sadece bu 300 kooperatifin ciro toplamı, dünyanın 9. büyük ekonomisinin garisafi yurtiçi milli hasıla rakamıyla başa baştır. Biliyor musunuz? Küresel tarım ürünlerinin %50 sinin kooperatifler aracılığıyla pazarlandığı tahmin ediliyor.

6 KOOPERATİFLER

7 sürdürülebilir bir iş modelidir. yerel ekonomileri güçlendirir. yaşam şartlarını iyileştirir. insanlara sorumluluk kazandırır. katılımcıdır.

8 KOOPERATİF ETKİ Kooperatifler tüm dünya genelinde yaklaşık 1 milyar ortağa sahiptir. Dünyadaki en büyük 300 kooperatifin 2008 yılı toplam cirosu 1,6 trilyon dolardır. Kooperatifler yoksulluktan çıkışın yoludur. Kendine özgü modelleri ile; kadınlar, yerli halk ve diğer zayıf gruplar için karşılaştırmalı üstünlük sağlar. Finansal kooperatifler yaklaşık 857 milyon insana ya da dünya nüfusunun % 13 üne hizmet etmektedir. Bu kooperatifler, dar gelirliler için küresel olarak günlük 2 dolarlık yoksulluk sınırının altında yaşayan 80 milyon müşteriye hizmet etmektedirler.en büyük mikro finans hizmeti sağlayıcılarıdır. Dünya kredi birlikleri konseyi çatısı altında kredi birliği 96 ülkede 177 milyon ortağa hizmet etmektedir. Kore de su ürünlerinin %70 ini; Brezilya da tarımsal ürünlerin %40 ını; Bolivya da tasarrufların %25 ini; Kolombiya da sağlık sektörünün %25 ini; Singapur da perakende sektörünün %55 ini, Danimarka da %35 ini ve Macaristan da %15 ini kooperatifler karşılamaktadır.

9 Bangladeş te kırsal elektrik kooperatifleri 28 milyon insana hizmet sağlamaktadır. ABD de 900 kırsal elektrik kooperatifi ülkede elektrik dağıtım hatlarının nerdeyse yarısına sahiptir ve 37 milyon insana hizmet etmektedirler. Kooperatifler kırsal kalkınmada büyük bir rol oynarlar tahminlere göre küresel tarım ürünlerinin %50 sinin kooperatifler aracılığıyla pazarlanmaktadır. Tarımsal kooperatifler, ekonomik üretime kadınların da katılmalarını teşvik ederek gıda üretiminin ve kırsal kalkınmanın artmasını sağlarlar. Tarımsal kooperatifler sürdürülebilir tarımsal uygulamalar kullanır ve gıda güvenliğine katkıda bulunur. Kooperatifler, karşılıklı sigorta şirketleri aracılığıyla sağlık sigortası, hayat sigortası, mülkiyet/hasar sigortası şeklinde sosyal güvence sağlarlar. Biliyor musunuz? 2008 finansal krizi süresince, kooperatif bankaları tüm dünyada tasarruf ve kredi hacmi olarak büyüme göstermişlerdir.

10 SİZ DE KATILIN! Uluslararası Kooperatifler Yılı, tüm dünyada kooperatiflerin kurulması ve geliştirilmesini teşvik etmektedir. Ayrıca; bireylerin, toplulukların ve devletlerin kooperatif kuruluşlarının, Binyıl Kalkınma Hedefleri gibi uluslararası kabul görmüş kalkınma hedeflerine ulaşılmasına yardımcı olduklarının kabul edilmesi de teşvik edilmektedir. Bir araya gelin ve etkinlikler düzenleyin! UKY nin amaçlarına ulaşması için yapılacak çalışmaları etkin biçimde sürdürmek üzere ülkemizde 2012 Uluslararası Kooperatifler Yılı Kutlama Komitesi oluşturulmuş ve Sekretaryasını Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü) üstlenmiştir. Kooperatiflerden sorumlu Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın da yer aldığı 11 üyeli Komitede ayrıca, kooperatifler ve diğer ilgili kamu kuruluşları da temsil edilmekte ve Komite çalışmaları akademisyen ve uzman üyeler tarafından desteklenmektedir. Komite çalışmalarını bir Eylem Planı ile takvime bağlamış ve bu çerçevede çalışmaların yürütülmesine karar vermiştir. Kooperatifler, yerel ve ulusal yönetimler, ilgili sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve diğer kuruluşlarca Komite ile koordineli olarak UKY ye ilişkin toplantı, seminer, konferans ve benzeri faaliyetlerin yürütülmesi mümkün bulunmaktadır. Bir kooperatife ortak olun ya da bir kooperatif kurun!

11 KAYNAKLAR Birleşmiş Milletler Uluslararası Kooperatifler Yılı Facebook : Twitter : Blog : Uluslararası Kooperatifler Yılı Türkiye Komitesi Facebook : turkiye2012koop Twitter : turkiye2012koop BM Sosyal Politika ve Kalkınma Bölümü: Kooperatifler BM Sosyal Politika ve Kalkınma Bölümü: Dünya Zirvesi Birleşmiş Milletler Binyıl Kalkınma Hedefleri

12 Kooperatifleri Geliştirme ve Teşvik Komitesi (COPAC) Kooperatiflerle İlgili BM Karar ve Raporları Kooperatiflerin Teşviki: ILO 193 sayılı Karara ilişkin Kılavuz Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Kooperatif Haberler