DIŞ CEPHE İSKELESİ. Haydar Mesut ARSLAN İnşaat Mühendisi İş Başmüfettişi

Transkript

1 DIŞ CEPHE İSKELESİ Haydar Mesut ARSLAN İnşaat Mühendisi İş Başmüfettişi

2

3 «Yasal Mevzuatlar»

4 1. İlgili Yasal Mevzuatlar (Özet) No Kanun / Yönetmelik Adı Resmi Gazete Yayın Tarih / No Açıklama / Atıfta Bulunulan Standartlar Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği - Yapı işlerinde alınacak asgari iş Sayılı İş Kanuna bağlı olarak, 6331 sayılı sağlığı ve güvenliği şartlarını belirler tarihli «İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu» kapsamında. - Bu yönetmelikle tarih ve Resmi Gazete numaralı «Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği» yürürlükten / Ön yapımlı bileşenlerden oluşan iskeleler ; TS EN / 1, / 1,2,3 (EK 4/B Bölüm II Madde 17-46) - Güvenlik ağı kullanımı ; TS EN 1263 / 1-2 (Ek 4/A - Madde3) kaldırılmıştır İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve - İşyerinde iş ekipmanlarının kullanımı ile Güvenlik Şartları Yönetmeliği ilgili sağlık ve güvenlik yönünden sayılı İş Kanunu na bağlı olarak 6331 sayılı tarihli «İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu» kapsamında - Bu yönetmelikle tarih ve sayılı eski yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır / uyulması gerekli asgari şartları belirler - Öncelikle varsa, üretici firmanın montaj ve kullanım kılavuzlarında belirtilen hususlar, yoksa yönetmelik kapsamındaki hükümler - Ayrıca yönetmelik kapsamındaki genel hükümler

5 1. İlgili Yasal Mevzuatlar (Önemli Hususlar) 1.1. Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Yüksekte Çalışma Tanımı, Toplu Koruma Tedbirleri, KKD Kullanma Şartları, Kullanılan güvenlik ağları, Korkuluklar ve tekmelikler, İskele standartları, İskele sağlamlık, dayanıklılık hesapları, Korozyon Koruması, İskele sabitleme ve boşluk kapama, İskele kontrolleri

6 1. İlgili Yasal Mevzuatlar (Önemli Hususlar) 1.1. Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği İskele kontrolleri İskele min. Genişliği İskele dayanımı için tedbirler İskele elamanları anma dış çapı ve et kalınlığı İskele taban plakaları ve altlıklar İskele topraklama Seyyar iskeleler İskele sabitleme (ankraj bağlantıları)

7 1. İlgili Yasal Mevzuatlar (Önemli Hususlar) 1.1. Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Ek 4/B Bölüm II Yapı Alanlarındaki Özel Asgari Şartlar / Açık Mekanlardaki Çalışma Madde 25 - İskele kontrolleri ; İskeleler aşağıda belirtilen durumlarda işveren tarafından görevlendirilen ehil bir kişi tarafından kontrole tabi tutularak, iskeleler ile ilgili özel tedbirlerde belirtilen hususları içeren kontrol raporu hazırlanır, rapor sonucunda sadece güvenli olduğu tespit edilen iskelelerde çalışma yapılır; a) Kullanılmaya başlamadan önce, b) Haftada en az bir kez, c) Üzerinde değişiklik yapıldığında, d) Belli bir süre kullanılmadığında, e) Sismik sarsıntı, kuvvetli rüzgârlar gibi olumsuz hava şartlarına veya denge ve sağlamlığını etkileyebilecek diğer koşullara maruz kaldığında

8 1. İlgili Yasal Mevzuatlar (Önemli Hususlar) 1.2. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği İkinci Bölüm - İşverenin Yükümlülükleri Madde 10 /a - Çalışanlara kullanma talimatı ; Madde 11 - Çalışanların eğitimi Ek II İş Ekipmanlarının Kullanımı ile İlgili Hususlar Madde Kullanma kılavuzu Madde Toplu koruma tedbirleri Madde Toplu koruma tedbirleri Madde Hava koşulları Madde İskele kurma/sökme planı Madde Uyarı işaretleri Ek III Bakım, Onarım ve Periyodik Kontroller ile İlgili Hususlar Madde Periyodik kontrol yapacak personel

9 1. İlgili Yasal Mevzuatlar (Özet) No Kanun / Yönetmelik Adı Resmi Gazete Yayın Tarih / No Açıklama / Atıfta Bulunulan Standartlar 3 Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Yönetmeliği sayılı tarihli «İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu» kapsamında / Risklerin önlenmesi yada azaltılmasının toplu koruma yada yöntemlerle sağlanamadığı durumlarda kullanılacak KKD ları ile ilgili usul ve esasları belirler 4 Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği sayılı tarihli «İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu» kapsamında / İşyerlerinde kullanılacak sağlık ve güvenlik işaretlerinin uygulanması ile ilgili asgari gereklilikleri belirler

10 1. İlgili Yasal Mevzuatlar (Özet) No Kanun / Yönetmelik Adı Resmi Gazete Yayın Tarih / No Atıfta Bulunulan Standartlar 5 Ürünlere İlşkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına dair 4703 sayılı kanun / Ürünlerin piyasaya arzı, uygunluk degerlendirmesi, piyasa gözetimi ve denetimi ile bunlarla usul ve esasları belirler 6 Tüketicinin Korunması Hakkında 6502 sayılı kanun - Bu kanunla tarih ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hk. Kanun ve 2003 yılında yapılan düzenleme yürürlükten kaldırılmıştır - Bu kanun resmi gazete yayın tarihinden itibaren 6 ay sonra ( ) yürürlüğe girer / Kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı, tüketiciyi aydınlatıcı ve bilinçlendirici önlemleri almak vb hususları düzenler

11 2. İlgili Standartlar (Özet) No Standart No / Adı Atıfta Bulunulan Standartlar Açıklama 1 TS EN Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskeleleri / Mamul Özellikleri - EN39, EN74, EN755-8, EN10204, EN , EN , EN , EN , EN , ENV1999-2: Bu standardlar Avrupa Standartlar Komitesi (CEN) tarafından kabul edilen EN ve EN (2003) standartları esas alınarak, TSE İnşaat İhtisas Grubu nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu nun 22 Aralık 2005 tarihli 2 TS EN Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskeleleri / Yapısal Tasarım Metotları - EN , EN , EN , EN toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilmiştir - Bu standardın kabulü ile TS 8538 (1990) ve TS 8539 (1990) iptal edilmiştir

12 2. İlgili Standartlar (Özet) No Standart No / Adı Atıfta Bulunulan Standartlar Açıklama 1 TS EN Geçici iş donanımları / İş İskeleleri Performans Gerekleri ve Genel Tasarım - EN , EN , EN , EN , (Atıfta bulunulan diğer standartlar için bknz EN ) - Bu standardlar Avrupa Standartlar Komitesi (CEN) tarafından kabul edilen EN ve EN TS EN Geçici iş donanımları / Malzeme Bilgileri - EN ISO 12944, EN ISO 1461 (Atıfta bulunulan diğer standartlar için bknz EN ) (2003) standartları esas alınarak, TSE İnşaat İhtisas Grubu nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu nun 22 Aralık 2005 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilmiştir - Bu standardın kabulü ile TS TS EN Geçici iş donanımları / Yükleme Deneyleri - EN408, EN789, EN1002-1, EN ISO , EN ISO (1990) ve TS 8539 (1990) iptal edilmiştir

13 2. İlgili Standartlar (Özet) Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği İskeleler 17 Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskeleleri ve iskele şeklinde kullanılan geçici iş ekipmanlarının, TS EN ,TS EN , TS EN ,TS EN ve TS EN standartlarına ve ilgili diğer ulusal standartlara, konu ile ilgili ulusal standart bulunmaması halinde ilgili uluslararası standartlara uygun olması sağlanır.

14 2. İlgili Standartlar 1. TS EN / Ön Yapımlı Bileşenlerden Oluşan Cephe İseleleri - Mamul Özellikleri 5. Kısa Gösteriliş

15 2. İlgili Standartlar 1. TS EN / Ön Yapımlı Bileşenlerden Oluşan Cephe İseleleri - Mamul Özellikleri 6. Malzemeler

16 2. İlgili Standartlar 1. TS EN / Ön Yapımlı Bileşenlerden Oluşan Cephe İseleleri - Mamul Özellikleri 6. Malzemeler

17 2. İlgili Standartlar 1. TS EN / Ön Yapımlı Bileşenlerden Oluşan Cephe İseleleri - Mamul Özellikleri 7. Genel Gerekler

18 2. İlgili Standartlar 1. TS EN / Ön Yapımlı Bileşenlerden Oluşan Cephe İseleleri - Mamul Özellikleri 7. Genel Gerekler

19 2. İlgili Standartlar 2. TS EN / Ön Yapımlı Bileşenlerden Oluşan Cephe İseleleri Özel Yapısal Tasarım Metodları Kapsam Bu standard, EN e uygun cephe iskele sistemlerini kapsar. EN , EN , EN ve EN de verilen kurallara ilâve olarak, bu standarda cephe iskele sistemlerinin hesap ve deney yolu ile yapısal analizleri ve tasarımı için kurallar tarif edilmiştir. Temel gerekler ENV ve ENV de verilmiştir

20 2. İlgili Standartlar 3. TS EN / İş İskeleleri Performans Gerekleri ve Genel Tasarım 4.2. Özel Malzemelere Ait Gerekler, Çelik Genel De-oksidasyon tip FU (kenar çelikleri) çelikler kullanılmamalıdır Gevşek geçmeli borular pren 74-1 e uygun birleştirme elemanları ile birlikte kullanılan gevşek geçmeli boruların (anma dış çapı 48,3 mm olan) en küçük anma akma dayanımı 250 N/mm2 ve en küçük anma et kalınlığı 3,2 mm olmalıdır. Not - Gevşek geçmeli borular genellikle boru ve birleştirme elemanlarından oluşan iskelelerde kullanılır. Ancak, bu borular, ön yapımlı bileşenlerden oluşan iş iskelesini bina cephesine bağlamak için cephe iskelesi bağlantı elemanı gibi de kullanılabilir.

21 2. İlgili Standartlar 3. TS EN / İş İskeleleri Performans Gerekleri ve Genel Tasarım 4.2. Özel Malzemelere Ait Gerekler Plâtform birimleri Plâtform birimleri ve ara destekleri en az 2 mm anma et kalınlığına sahip olmalıdır. Hizmet verebilirlik ve yük taşıma kapasitesinin, rijitleştirilmiş kesitler, takviyeler veya en kesite belirli bir şekil verilmek suretiyle sağlandığı durumlarda daha ince et kalınlıkları kullanılabilir Bileşenler için koruyucu kaplama İskele bileşenleri, pren de belirtildiği gibi korunmalıdır Alüminyum alaşımlar Gevşek geçmeli borular pren 74-1 e uygun birleştirme elemanları ile birlikte kullanılan gevşek geçmeli boruların (anma dış çapı 48,3 mm olan), % 0,2 kalıcı uzamaya tekabül eden anma akma gerilmesi 195 N/mm2 ve en küçük anma et kalınlığı 4 mm olmalıdır.

22 2. İlgili Standartlar 3. TS EN / İş İskeleleri Performans Gerekleri ve Genel Tasarım 5. Genel Gerekler *** Dikmeler arasındaki net açıklık c, en az 600 mm olmalı, merdivenlerin net genişliği ise 500 mm den az olmamalıdır ***

23 2. İlgili Standartlar 3. TS EN / İş İskeleleri Performans Gerekleri ve Genel Tasarım 5. Genel Gerekler 5.5 Yan koruma Genel Çalışma ve ulaşım alanlarında, en azından bir ana korkuluk, bir ara yan koruma ve bir topuk tahtasından oluşan bir yan koruma ile düşmeye karşı emniyet sağlanmış olmalıdır (Şekil 3). Merdivenler üzerinde topuk tahtası kullanılmayabilir. Yan koruma, yerinden kazara çıkmaya karşı güvenli olmalıdır. Yapısal tasarım gerekleri Madde 6 da verilmiştir. Not 1 - Yan koruma üzerine kaplama yapılmamalıdır. Not 2 - İş iskelelerinin düşey kalıp yapımı için kullanılması gibi özel durumlarda, bu standardın uygulama alanı dışında kalan eğimli yan koruma ihtiyacı ortaya çıkabilir.

24

25 2. İlgili Standartlar 3. TS EN / İş İskeleleri Performans Gerekleri ve Genel Tasarım 5. Genel Gerekler 5.7 Taban plâkaları ve düşeyliği ayarlanabilen taban plâkaları Genel Düşeyliği ayarlanabilir taban plâkası ile taban plâkasının dayanım ve rijitliği, iş iskelesinden zemine aktarılan en büyük tasarım yükünü iletebilecek yeterlilikte olmalıdır. Taban plâkasının alanı en az 150 cm2, en küçük genişliği 120 mm olmalıdır Taban plâkaları Çelik taban plâkaları, EN 74 e uygun olmalıdır Düşeyliği ayarlanabilir taban plâkası Düşeyliği ayarlanabilir taban plâkasında merkezî konumda yerleştirilmiş ayar mili bulunmalıdır. Ayar mili boyutları, yüksüz durumda taban plâkasının boru yuvası ekseni ile dikme ekseni arasındaki eğim farkı % 2,5 i aşmayacak ölçülerde olmalıdır.

26

27

28

29 2. İlgili Standartlar 3. TS EN / İş İskeleleri Performans Gerekleri ve Genel Tasarım 5. Genel Gerekler İçi boş dikmeler arasındaki birleşim yerleri Dikmeler arasındaki birleşim yerlerinde bindirme uzunluğu en az 150 mm olmalıdır. Bir kilitleme elemanının bulunması durumunda bu uzunluk, en az 100 mm olacak şekilde azaltılabilir. 5.8 İskele katları arası ulaşım Genel Ulaşım elemanı güvenli ve ergonomik olmalıdır. İskele sisteminde katlar arası ulaşım için gerekli imkânlar sağlanmış olmalıdır. Bu ulaşım imkânları, taşınabilir (portatif) veya normal eğimli merdivenler vasıtasıyla oluşturulmalıdır. Bu merdivenler, plâtformlar arasında iş iskelesinin çıkıntı yapılarak genişletilmiş kısmında veya iş iskelesine bitişik oluşturulmuş kule içerisinde bulunmalıdır

30

31

32 2. İlgili Standartlar 3. TS EN / İş İskeleleri Performans Gerekleri ve Genel Tasarım 6. Yapısal Tasarım Gerekleri

33 2. İlgili Standartlar 4. TS EN / Geçici İş Donanımları Malzeme Bilgileri 8. Korozyon ve Bozulmaya Karşı Koruma 8 Korozyon ve bozulmaya karşı koruma 8.1 Demir esaslı metal mamuller Demir esaslı metal mamuller, korozyondan aşağıda verilen sınıflara uygun şekilde korunmalıdır: Sınıf Korozyona karşı koruma C1 EN ISO Bölüm 1 den Bölüm 8 e kadar uygun koruyucu boya C2 Sıcak daldırma galvaniz kaplamalar ve benzer yöntemler a) Ana bileşenler ( çıkmalar, borular ve dikmeler gibi). Kaplama kalınlığı : 28μm( 200g /m2 ) b) Küçük bileşenler (bağlantı parçaları, cıvata, somun, pul, pim gibi) Ortalama kaplama kalınlığı : 15μm C3 EN ISO 1461 T ye uygun, sıcak daldırma galvaniz kaplama Kaplama kalınlığı : 50μm.

34 2. İlgili Standartlar 4. TS EN / Geçici İş Donanımları Malzeme Bilgileri 8. Korozyon ve Bozulmaya Karşı Koruma

35 2. İlgili Standartlar 4. TS EN / Geçici İş Donanımları Bölüm 3 : Yükleme Deneyleri 1 Kapsam Bu standard, mekanik olmayan geçici iş elemanları ile ilgili yükleme deneyleri, belgelendirme ve deney sonuçlarının değerlendirilmesi için özel gerekleri kapsar. Not 1- Bu standard deney içeren standardlara temel olarak CEN/TC53 no lu teknik komiteye bağlı tüm çalışma gruplarının kullanımı için hazırlanmıştır. Bu standard da sadece genel kurallar verilmiştir. Deney işlemlerinin detayları gibi özel gereklere ihtiyaç duyulması halinde, bu gerekler özel standardlardan alınmalıdır.

36

37

38

39 «Güvenli İskele Kavramı»

40 Güvenli İskele Kavramı 1. İş Kazaları Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre ölümlü / yaralanmalı iş kazalarında ; Dünyada 2. Avrupa da 1. sıradayız!!!!

41 Güvenli İskele Kavramı 1. İş Kazaları Trabzon'da bir inşaatta iskele çöktü! Trabzon'da 13 katlı binanın sıvası için kurulan iskelenin çökmesi sonucu iki işçi hayatını kaybetti. İskelenin büyük bölümünü tamamlayan işçiler, bu sırada iskelenin çökmesi sonucu zemine düştü Başkent Arena'da iskele yıkıldı! 2010 Dünya Basketbol Şampiyonası'na ev sahipliği yapacak olan salonlardan Başkent Arena'da inşaat iskelesinin yıkılması sonucu 1 işçi yaralandı.

42 Güvenli İskele Kavramı 1. İş Kazaları AA: 28 Temmuz 2010 ANTALYA - Antalya Fener Mahallesi Phaselis Konutları A Blokta dış cephe izolasyon çalışması yapan Emrah Evir, Zeki Evir ve Hakan Tektaş'ı taşıyan asma iskele, cıvatası kopunca ortadan ikiye ayrıldı. İskelenin orta bölümünde bulunan Emrah Evir, binanın 13'üncü katından düştü. İskelede mahsur kalan diğer iki işçi ise, yaklaşık bir saat kurtarılmayı bekledi.

43 Güvenli İskele Kavramı 1. İş Kazaları Tersanede iskele çöktü : 4 ölü AA Zonguladak ın Ereğli ilçesinde bulunan gemi tersanesinde iskelenin çökmesi sonucu 4 işçi hayatını kaybetti 2 işçi ise yaralandı.

44 Güvenli İskele Kavramı 2. Temel İskele Elemanları

45 Güvenli İskele Kavramı 3. Genel Kontrol Noktaları Kurulacak yapı Enerji hatlarına olan uzaklık Yaya ve araç trafiği Kurulum ve söküm yöntemleri Giriş, yükseğe çıkış ve tahliye durumları, Yetkili kişi, kurulum ve kontrol elemanları (eğitim kayıtları) Kullanılacak KKD ve güvenlik ekipmanları Kullanılacak iskele elemanları UNUTMAYIN! İskelelerle ile ilgili iş kazalarının %28 i kurulum öncesi kontrollerin yetersizliğinden kaynaklanmaktadır.

46 Güvenli İskele Kavramı 4. Saha Güvenliği Güvenlik şeridi Korkuluklar

47 Güvenli İskele Kavramı 5. Borular Boru kesitinde kesikler olmamalı, Et kalınlığı aşırı korozyondan etkilenmemiş olmalı, Sert ezikler, şişikler olmamalı, Eğrilmemiş olmalı, İskele borusu ölçüsünde olmalıdır.

48 Güvenli İskele Kavramı 6. İskele Izgaraları (Platformlar / Kalaslar) Budaksız olmalı Bozuk, yarık, tırnaklı veya çivili, yağlı veya çatlak olmamalı, Çarpıklık, yamukluk, eğiklik olmamalı, Normal ağırlıkta olmalı, İskele ızgarasının boyanması kesinlikle yasaktır.

49 Güvenli İskele Kavramı 6. İskele Izgaraları (Platformlar / Kalaslar) Metal kalasların çengelleri tam ve sağlam olmadır Yüzeyleri kaymaya karşı pürüzlü ve sağlam olmalıdır Taşıma kapasitesine göre sehim tanımlanmış olmalıdır

50 D.Geçici İş Ekipmanları 1. Dış Cephe İş İskeleleri (TS EN , TS EN Serileri)

51 2. Sütunlu Cephe Platformu (TS EN 1495+A2) 3. Asma İskele Asılı Erişim Donanımları (TS EN 1808)

52 4. Mobil İskeleler (Prefabrik Elemanlardan Yapılmış Seyyar Erişim ve Çalışma Kuleleri - TS EN 1004) 5. İksa Sistemleri (Hendek Kaplama Sistemleri-TS EN , TS EN )

53 6. Kalıp Altı İskele (Kalıp İskeleleri - Performans Gerekleri ve Genel Tasarım-TS EN 12812) (Ön Yapımlı Bileşenlerden Oluşan Yük Taşıyıcı Kuleler - Özel Yapısal Tasarım Metotları-TS EN 12813) (Ayarlanabilir Teleskopik Çelik Dikmeler - TS EN 1065)

54

55 7. İnşaat Asansörleri (TS EN 12159) 8. Seyyar Merdivenler (TS EN 131 Serileri)

56 9. Kaldırma Araçları 10. Tehlike Arz Edebilecek Diğer İş Ekipmanları (asfalt plenti, beton santrali, iş makineleri gibi)

57 Güvenli İskele Kavramı