BURSA İLK 250 FİRMA ARAŞTIRMASI 2015

Transkript

1 1

2 3

3 Sunuş İlk 250 Firma Büyük Firma Araştırmasına Genel Bakış 2014 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler İlk 250 Büyük Firma lama Tablosu Seçilmiş Kategorilerde İlk 10 listeleri Seçilmiş Kategorilerde Kıyaslama Tabloları Değerlendirme Sektörel lamalar

4 6 Sunuş Mali Riskleri İyi Yöneten Firmalarımız Daha Yüksek Katma Değer Oluşturmaya Başladı Dünya ekonomisi 2014 yılında yüzde 2,6 ile beklentilerin altında büyümüştür. Dünya ticaretindeki büyüme ise yüzde 0,9 ile oldukça zayıf kalmıştır. Gelişmiş ülkelerde kalıcı büyümenin başladığı bu dönemde ABD de parasal genişleme sona ermiş ve buna bağlı olarak yeni küresel mali koşullar oluşmaya başlamıştır yılında yaşanan beklenmedik jeopolitik gelişmeler de dünya ekonomisini olumsuz etkilemiştir. Türkiye ekonomisinde ise büyüme yavaşlamış ve ekonomi 2014 yılında yüzde 2,9 oranında büyümüştür. İhracat yüzde 3,8 artmış, işsizlik ise yüzde 9,9 a yükselmiştir. Türkiye ekonomisinde büyüme uygulanan tasarruf politikaları, yakın ve komşu pazarlardaki sıkıntılar ile küresel mali dalgalanmalardan etkilenmiş ve yavaşlamıştır. Bursa ekonomisi ise 2014 yılında yüzde 2,8 büyümüş, ihracat yüzde 0,8 küçülmüştür. İşsizlik oranı ise yüzde 6,2 ye gerilemiştir. Bursa nın İlk 250 Büyük Firması Araştırması 2014 yılında da her zaman olduğu gibi Bursa ekonomisi ve Bursalı firmaların performansı ile ilgili çok önemli sonuçlar ve bulgular ortaya koymaktadır. Araştırma sonrası ortaya çıkan veriler, önümüzdeki döneme ilişkin önceliklerin belirlenmesinde de yol gösterici olmaktadır. İbrahim BURKAY BTSO Yönetim Kurulu Başkanı Bursa, küresel pazarlara yönelik üretim kapasitesine ve rekabet gücüne sahip olup Türkiye nin en önemli sanayi merkezlerinden biri olmayı sürdürmektedir. Bu özelliği nedeniyle, 2014 yılında yurtiçinde alınan tasarruf önlemleri ile yavaşlayan ekonomik büyüme Bursalı firmaları da olumsuz etkilemiştir. Özellikle AB ve gelişmiş ekonomilerdeki toparlanma Bursalı firmalarımızı olumlu, önemli pazarlarımızda yaşanan beklenmedik jeopolitik gelişmeler ise olumsuz etkilemiştir yılında kambiyo net gelirleri ile finansman maliyetlerindeki gerileme ise Bursa firmalarının kar performanslarını olumlu etkilemiştir. Temel göstergeler içinde dönem karı, üretimden satışlar, ciro ve brüt katma değer reel olarak büyümüş, istihdam sınırlı artmış, buna karşın ihracat gerilemiştir. En yüksek büyüme yüzde 38,9 ile dönem karında yaşanmıştır. Geçen yılki gerilemenin ardından bu yıl karlarda önemli artış yaşanmıştır. Firmalar, 2014 yılında mali risklerini daha iyi yönetmişlerdir. Brüt katma değer yüzde 14,5 artmıştır. İki yıldır üst üste brüt katma değerde yaşanan hızlı artışlar yüksek katma değerli üretime geçiş yolunda önemlidir. Cirolar yüzde 12,4 ve üretimden satışlar yüzde 11,9 artmıştır. İç ve dış pazarlardaki yavaşlamaya rağmen cirolar ve satışlar reel olarak büyümüştür yılı 250 firma sonuçları Bursa da sektörlerin ve firmaların riskleri daha iyi yönetmeye başladığını ve rekabet güçlerini korumakta olduğunu ortaya koymaktadır. Nitekim Bursalı firmalar 2014 yılında mali riskleri daha iyi yönetmişler ve böylece karlılıklarını da artırmışlardır. Ayrıca Bursalı firmalar özellikle iç ve dış pazarlardaki yavaşlamaya rağmen rekabetçi yapıları ile satışlarını reel olarak yükseltmişlerdir. Bursalı firmaların katma değer artışı da daha yüksek katma değerli üretim hedefi için ümit vermektedir yılının sonuçları son iki yıldır BTSO olarak uygulamaya başladığımız projelerin firma performanslarını olumlu etkilemeye başladığını ortaya koymaktadır. Uzay, havacılık ve savunma sanayi ile raylı sistemler sanayi kümelenmeleri, bilim ve teknoloji merkezi ve BTSO-üniversite işbirlikleri, katma değerin artışına katkı sağlarken, Küresel Fuar Acentesi ve Ticari Safari projelerimiz ihracattaki gelişmeyi desteklemekte, BTSO Akademi ise firmalarımızın kurumsal ve teknik kapasitelerini artırmaktadır. Bursa da sektörlerin ve firmaların rekabet gücünü ve performanslarını artırmak için geçen sene önerdiğimiz birçok konunun hayata geçirilmiş olması da önemlidir. Ancak yüksek teknolojili faaliyetlerin desteklenmesi ve geliştirilmesi için hala bazı iyileştirmelere ihtiyaç bulunmaktadır. Bu öncelik ve ihtiyaçların karşılanması halinde firmalarımızın rekabet güçleri de performansları da artacaktır. Bursa ekonomisi için önemli bir veri seti olan İlk 250 Büyük Firma Araştırması BTSO Yönetim Kurulu olarak çalışmalarımızda önceliklerimizi şekillendirmektedir. Bu vesile ile ilk250.org. tr uzantılı internet adresinden de yayınladığımız Bursa İlk 250 Firma Araştırması nın tüm taraflar için faydalı olmasını dilerken, verilerin hazırlanmasında emeği geçen herkese şükranlarımı sunuyorum. 7

5 8 İlk 250 Firma Büyük Firma Araştırmasına Genel Bakış İlk 250 Firma Büyük Firma Araştırmasına Genel Bakış Bursa nın ilk 250 Büyük Firması araştırması; Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla on sekizinci kez gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma Bursa il genelinde yapılmış, ilçelerdeki firmalar da ankete dahil edilmiştir. Ankete katılarak cevap veren firmalar arasında, ilk 250 ye girenlerle ilgili veriler değerlendirmeye alınmış ve ilgili analizlerde kullanılmıştır. lamada ilk 250 ye giren firmaların 228 i Bursa Ticaret ve Sanayi Odası na, 22 si Bursa nın ilçelerindeki ticaret ve sanayi odalarına kayıtlıdırlar. 250 Büyük Firma sıralaması, 2014 yılı içinde yaptıkları net iç ve dış satış (ciro) tutarları esas alınarak oluşturulmuştur. Bu firmaların katma değerleri, öz sermaye tutarları, net aktifleri, vergi öncesi dönem karları, ihracatları, personel sayıları ve üretimden satışları kendi aralarında ayrıca sıralamaya tabi tutulmuştur. İlk 250 firmayı tespit amacıyla gerçekleştirilen anket çalışmasında firmalardan, 2014 yılındaki net iç ve dış satış (ciro) tutarları, üretimden satışlar tutarı, ihracatları, ödenen maaşlar ve ücret toplamları, ödedikleri faizler, kiralar ile 2014 yılının vergi öncesi dönem karları, diğer gelirleri, var ise 2014 yılı zararları, 2014 yılı net varlıklar (aktif) toplamları, öz sermaye toplamları, 2014 yılında maaş ve ücretle çalıştırdıkları ortalama kişi sayısı verileri talep edilmiştir. Anket vasıtasıyla alınan bilgilerin, firmaların bilanço ve gelir tablolarından kontrolleri yapılmıştır. Yapılan çalışmada, 250 firmanın; İç ve dış satış (ciro) tutarları toplamının 65 milyar 822 milyon 266 bin 953 Türk Lirası, leri toplamının 9 milyar 596 milyon 307 bin 404 Türk Lirası, Öz Sermaye toplamlarının 17 milyar 715 milyon 542 bin 200 Türk Lirası, Net Aktifleri toplamının 49 milyar 37 milyon 664 bin 422 Türk Lirası, Vergi Öncesi Dönem Karları toplamının 3 milyar 424 milyon 562 bin 760 Türk Lirası, İhracatları toplamının 10 milyar 575 milyon 723 bin 847 dolar, Ücretle Çalışanlar toplamının da 127 bin 327 kişi, Üretimden Satışlar toplamının 46 milyar 848 milyon 626 bin 34 Türk Lirası olduğu görülmektedir. lamada yer alan firmalardan 58 i tekstil ve hazır giyim, 51 i otomotiv yan sanayii, 28 i gıda tarım ve hayvancılık, 27 si perakende ticareti, 17 si makine ve teçhizatı imalatı, 12 si inşaat, 11 i metal, 6 sı enerji, 6 sı plastik, 5 i çimento toprak ürünleri ve madencilik, 5 i hizmet, eğitim ve danışmanlık, 4 ü ekonomik ilişkiler ve finans, 3 ü ağaç orman ürünleri ve mobilya, 3 ü kimya, 3 ü otomotiv ana sanayi, 3 ü lojistik, 2 si çevre, 2 si deri kürk ve ayakkabı, 2 si elektrik-elektronik, 1 i sağlık, 1 i de turizm alanında faaliyet göstermektedir. lamada yer alan ve tekstil ve hazır giyim alanında faaliyet gösteren 58 firmanın, iç ve dış satış (ciro) tutarları toplamı 7,9 milyar Türk Lirası, katma değerleri toplamı 1,6 milyar Türk Lirası, öz sermaye toplamları 3,6 milyar Türk Lirası, net aktifleri toplamı 8,2 milyar Türk Lirası, vergi öncesi dönem karları toplamı 761 milyon Türk 9

6 10 Karlılık İlk 250 Firma Büyük Firma Araştırmasına Genel Bakış Lirası, ihracatları toplamı 1,1 milyar dolar, ücretle çalışanlar toplamı 25 bin 610 kişi ve üretimden satışlar toplamı 5,5 milyar Türk Lirası olarak hesaplanmıştır. lamada yer alan ve otomotiv ana ve yan sanayii iş kolunda faaliyet gösteren 54 firmanın, iç ve dış satış (ciro) tutarları toplamının 25,2 milyar Türk Lirası, katma değerleri toplamının 1,7 milyar Türk Lirası, öz sermaye toplamlarının 2,3 milyar Türk Lirası, net aktifleri toplamının 5,5 milyar Türk Lirası, vergi öncesi dönem karları toplamının 633 milyon Türk Lirası, ihracatları toplamının 6,4 milyar dolar, ücretle çalışanlar toplamının 44 bin 119 kişi ve üretimden satışlar toplamının 22,5 milyar Türk Lirası olduğu tespit edilmiştir. lamada yer alan ve gıda tarım ve hayvancılık alanında faaliyet gösteren 28 firmanın iç ve dış satış (ciro) tutarları toplamının 7,8 milyar Türk Lirası, katma değerleri toplamının 1,3 milyar Türk Lirası Türk Lirası, öz sermaye toplamlarının 2,7 milyar Türk Lirası, net aktifleri toplamının 5,8 milyar Türk Lirası, vergi öncesi dönem karları toplamının 608 milyon Türk Lirası, ihracatları toplamının 288 milyon dolar, ücretle çalışanlar toplamının 16 bin 287 kişi ve üretimden satışlar toplamının 5,4 milyar Türk Lirası olduğu görülmektedir. lamada yer alan ve perakende ticaret alanında faaliyet gösteren 27 firmanın iç ve dış satış (ciro) tutarları toplamının 4,1 milyar Türk Lirası, katma değerleri toplamının 319 milyon Türk Lirası, öz sermaye toplamlarının 710 milyon Türk Lirası, net aktifleri toplamının 2,6 milyar Türk Lirası, vergi öncesi dönem karları toplamının 73 milyon Türk Lirası, ücretle çalışanlar toplamının 9 bin 145 kişidir. lamada yer alan ve makine ve teçhizat sanayii alanında faaliyet gösteren 17 firmanın, iç ve dış satış (ciro) tutarları toplamının 5,5 milyar Türk Lirası, öz Sermaye toplamlarının 1,2 milyar Türk Lirası, net aktifleri toplamının 4,4 milyar Türk Lirası, vergi öncesi dönem karları toplamının 253 milyon Türk Lirası, ücretle çalışanlar toplamının 12 bin 296 kişidir. lamada yer alan 250 firmanın ödediği ücretler toplamı 4,6 milyar Türk Lirası, faizler toplamı 1,2 milyar Türk Lirası, kiralar toplamı 256 milyon Türk Lirası ve vergi öncesi karları toplamı da 3,4 milyar Türk Lirası olarak görülmektedir. İlk 250 firmanın vergi öncesi dönem karları incelendiğinde ise 2014 yılı 220 firmanın toplam 3,8 milyar Türk Lirası karla kapattığı görülmektedir YILLAR KAR EDEN FİRMA SAYISI YÜZDE DEĞİŞİM KAR TOPLAMLARI YÜZDE DEĞİŞİM , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , YILLAR KAR TOPLAMLARI * lamaya giren firmalardan 15 i isminin açıklanmasını istememiştir. * 2014 yılı için 12 aylık ortalama dolar kuru 2,19 olarak hesaplanmıştır 11

7 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler 2014 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler Sektörler Firma Sayısı İç ve Dış Satış (Ciro) (KDV Hariç) Öz Sermaye Net Aktifler Dönem Karı [V.Ö.] İhracatı $ Ücretle Çalışanlar Ortalaması Üretimden Satışlar Tekstil ve Hazır Giyim Otomotiv Yan Sanayi Gıda Tarım ve Hayvancılık Perakende Ticareti Makine ve Teçhizat İmalatı İnşaat Metal Enerji Plastik Çimento Toprak Ürünleri ve Madencilik Hizmet, Eğitim ve Danışmanlık Ekonomik İlişkiler ve Finans Ağaç Orman Ürünleri ve Mobilya Kimya Lojistik Otomotiv Ana Sanayi Çevre Deri Kürk ve Ayakkabı Elektrik-Elektronik Sağlık Turizm TOPLAM * (-) Söz konusu firmalar verilerinin açıklanmasını istemediği için bu kategorideki bilgilerine yer verilmemiştir. İlgili sektörlere ilişkin veriler genel toplamda yer almaktadır 13

8 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler SEKTÖRLER FAİZ KİRA V.Ö. KAR ÜCRET TOPLAM Otomotiv Yan Sanayi Otomotiv Ana Sanayi Tekstil ve Hazır Giyim Gıda Tarım ve Hayvancılık Makine ve Teçhizat İmalatı Metal Enerji Perakende Ticareti Hizmet, Eğitim ve Danışmanlık Çimento Toprak Ürünleri ve Madencilik İnşaat Lojistik Plastik Ağaç Orman Ürünleri ve Mobilya Kimya Sağlık Turizm Elektrik-Elektronik Deri Kürk ve Ayakkabı Çevre Ekonomik İlişkiler ve Finans TOPLAM * (-) Söz konusu firmalar verilerinin açıklanmasını istemediği için bu kategorideki bilgilerine yer verilmemiştir. İlgili sektörlere ilişkin veriler genel toplamda yer almaktadır. BRÜT KATMA DEĞER= FAİZ+KİRA+V.Ö KAR+ ÜCRET 15

9 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler İlk 250 Firma Ciro Toplamı Son 10 yılı incelediğimizde, 2004 yılında 15 milyar dolar olan ciro toplamları 2014 yılında yaklaşık olarak 2 kat artarak 30 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. İlk 250 firmanın satış rakamlarından elde edilen ciro toplamı 2002 ye kadar durağan bir seyir izlemiş, sonrasında ise 2008 yılında küresel ekonomik krize kadar yüksek bir artış ivmesi yakalamıştır. İlk 250 firma 2010 da tekrar kriz öncesi rakamlara ulaşmış ve artış trendini 2011 de de sürdürmüştür. Sonraki yıllarda ilk 250 firmalarının ciroları yatay bir seyir izlemiştir yılında ise ciro toplamı 30 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 40 Milyar $

10 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler İlk 250 Firma Toplamı Son 10 yılı incelediğimizde, 2004 yılında 2,3 milyar dolar olan katma değer toplamları 2014 yılında yaklaşık olarak 2 kat artarak 4,3 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Ücretler, faiz ve kira gelirleri ile vergi öncesi kar rakamlarının toplamından oluşan katma değer rakamları özellikle Bursa ekonomisi için büyük önem arz etmektedir yılına kadar azalma eğiliminde olan katma değer rakamları küçük dalgalanmalar ve 2008 krizinin etkisi dışında artış trendini sürdürmektedir. Katma değer rakamı 2014 yılında 4,3 milyar dolar civarında gerçekleşmiştir. 8 Milyar $

11 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler İlk 250 Firma Kar Toplamı Son 10 yılı incelediğimizde, 2004 yılında 908 milyon dolar olan kar toplamları 2014 yılında yaklaşık olarak 1,8 kat artarak 1,5 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Küresel mali piyasalarda yaşanmaya başlanan mali sıkılaşma ile döviz kurlarının ve faizlerin artması Bursa firmalarının kar performanslarını da olumsuz etkilemiştir yılından bu yana çok dalgalı bir seyir izleyen ilk 250 firma kar toplamları 2014 yılında 1,5 milyar dolar civarında gerçekleşmiş ve bir önceki yıla göre % 20 artış göstermiştir Milyon $

12 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler İstihdam Son 10 yılı incelediğimizde, 2004 yılında 94 bin olan istihdam toplamları 2014 yılında yaklaşık olarak 1,3 kat artarak 127 bin kişiye ulaşmıştır. İlk 250 firmanın istihdam rakamları 2004 yılından bu yana küçük dalgalanmalara rağmen artış göstermektedir yılında krizin etkisiyle ilk 250 firmanın istihdamında bir azalma olsa da 2011 yılından itibaren artış trendi yeniden başlamış ve ilk 250 firma 2014 te 127 bin kişiye istihdam sağlamıştır. 160 Bin

13 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler İlk 250 Firmanın Sektörel Dağılımı İlk 250 de yer alan firma sayılarında en fazla artış yaşanan sektörler, perakende, tekstil ve hazır giyim ile inşaat sektörleridir. Firma sayılarında en fazla azalış yaşanan sektörler, otomotiv yan sanayi ve enerji sektörüdür. Plastik, hizmet, eğitim ve danışmanlık, çevre, elektrik- elektronik, sağlık ve turizm sektörlerinin firma sayılarında bir değişiklik olmadığı görülmektedir. SEKTÖRLER 2013 YILI FİRMA SAYISI 2014 YILI FİRMA SAYISI Artış/ Azalış Perakende Ticareti Tekstil ve Hazır Giyim İnşaat Çimento Toprak Ürünleri ve Madencilik Ekonomik İlişkiler ve Finans Kimya Lojistik Plastik Hizmet, Eğitim ve Danışmanlık Çevre Deri Kürk ve Ayakkabı Elektrik-Elektronik Sağlık Turizm Gıda Tarım ve Hayvancılık Makine ve Teçhizat İmalatı Metal Ağaç Orman Ürünleri ve Mobilya Otomotiv Ana Sanayi Enerji Otomotiv Yan Sanayi

14 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler Sektörlere Göre Ciro Değerleri İlk 250 firma sektörlere göre incelendiğinde otomotiv sektörü özellikle 2002 yılından sonra belirgin bir artış performansı göstermiş ve 2014 yılında 11 milyar dolara ulaşmıştır. Tekstil sektörü ise küçük dalgalanmalara karşın artış eğilimini sürdürmektedir. Sektörün cirosu 2014 yılında 3,7 milyar dolara ulaşmıştır. Makine ve gıda, tarım ve hayvancılık sektörlerinin cirolarında bir önceki yıla göre artış yaşandığı görülmektedir. Sektörlerin toplam ciroları dolar bazlı incelendiğinde, ciroların 21 milyar dolar seviyesine ulaştığını görmekteyiz. Geçen yıla göre en fazla cirosunu arttıran sektörler; kimya ve lojistik sektörleridir. Geçen yıla göre cirosunda en fazla düşüş yaşanan sektör ise ağaç, orman ürünleri ve mobilya sektörüdür. 16 Milyar $ Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Tekstil ve Hazır Giyim Gıda Tarım ve Hayvancılık Makina ve Teçhizat İmalatı 27

15 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler Sektörlere Göre ler Katma değer toplamlarına bakıldığında, geçen yıla göre en fazla artış gösteren kimya sektörüdür. Gıda, tarım ve hayvancılık sektörü geçen yıla göre % 35 artış göstermesine rağmen otomotiv ve makine sektörlerinin katma değerlerinde azalış olduğu görülmektedir yılında firmaların katma değerlik göstergelerinde, olumlu değerlendirmeler olduğu görülmektedir. Nitekim vergi öncesi dönem karlarındaki artış ve faizlerin azalması katma değerlerini de doğrudan etkilemiştir. Sektörlerin toplam katma değerleri dolar bazlı incelendiğinde, katma değerlerin 3,5 milyar dolar seviyesine ulaştığını görmekteyiz. Geçtiğimiz yıl ile kıyasladığımızda, kimya sektöründen sonra, ekonomik ilişkiler ve finans sektörü % 114 oranında en fazla katma değer artışı gösteren sektör iken onu % 53 pay ile turizm sektörünün takip ettiğini görülmektedir. Katma değer paylarında en fazla düşüş gösteren sektörler ise elektrik-elektronik ve perakende sektörleridir Milyon $ Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Tekstil ve Hazır Giyim Gıda Tarım ve Hayvancılık Makina ve Teçhizat İmalatı 29

16 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler 800 Milyon $ Sektörlere Göre Kar Bütün temel göstergeler içerisinde en dalgalı gösterge olan toplam kar rakamı çeşitli etkenlerden dolayı yıllar bazında farklılaşabilmektedir. İlk 250 içerisinde en fazla artışın olduğu gösterge vergi öncesi dönem karlarıdır yılında oluşan mali koşullar ile döviz kurlarındaki artış ve finansman giderlerindeki gerileme firmaların karlılık performansını olumlu etkilemiştir. Kar toplamlarına bakıldığında, geçen yıla göre en fazla artış gösteren gıda, tarım ve hayvancılık sektörüdür. Bir önceki yıla göre % 92 artış göstermiştir. Tekstil sektöründeki dönem karlarına bakıldığında, 1997 yılından itibaren artış ve azalışların sürdürdüğü, 2008 yılında kriz döneminde azalış gösterdiği ve sonraki yıllarda ise ivme kazanarak artışına devam etmektedir. Geçen yıla göre dönem karında % 63 artış gerçekleşmiştir. Makine sektörü, geçen yıla göre karını %30 arttırırken, otomotiv ana ve yan sanayi sektöründe % 8 azalış olduğu görülmektedir. Sektörlerin durumu incelendiğinde geçen yıla göre en fazla kar artışı kimya ve turizm sektörlerindedir. Dönem karlarındaki en yüksek düşüşler ise ekonomik ilişkiler ve finans ile elektrik-elektronik sektörlerinde gözlenmektedir Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Tekstil ve Hazır Giyim Gıda Tarım ve Hayvancılık Makina ve Teçhizat İmalatı 31

17 Yılı Verilerine Göre Değerlendirmeler 50 Bin Sektörlere Göre İstihdam İlk 250 Firma istihdam rakamları incelendiğinde tekstil sektöründeki azalma ve otomotiv sektöründeki artış göze çarpmaktadır. Özellikle 2000 li yılların başında en yüksek istihdama sahip olan tekstil ve hazır giyim sektörü, 2007 den itibaren otomotiv sektörü ile yer değiştirmiştir. Gıda ve makine sektörlerinde ise az ama düzenli bir artış yaşanmaktadır. Makine sektöründe 2008 yılında düşüşler yaşanmış fakat sonraki yıllarda artışlar aralıklı olarak devam etmiştir. Son üç yıldır artış trendini devam etmiş ve geçen yıla göre % 4 oranında artış göstermiştir. Son iki yılın istihdam toplamları incelendiğinde, geçen yıla göre % 1,5 artış olduğu görülmektedir. Bursa daki ilk 250 firma 2013 yılında toplam 125 bin kişiye istihdam sağlarken bu rakam 2014 yılında 127 bin kişiye ulaşmıştır. İstihdam oranları bir önceki yıla göre incelendiğinde, otomotiv sektöründen sonra en fazla artışın olduğu sektörler, kimya ve deri, kürk ve ayakkabı sektörleridir. İstihdam oranında en fazla düşüş kaydeden sektörler ise çevre, çimento ve toprak ürünleri ile inşaat sektörleridir Otomotiv Ana ve Yan Sanayi Tekstil ve Hazır Giyim Gıda Tarım ve Hayvancılık Makina ve Teçhizat İmalatı 33

18 İLK 250 BÜYÜK FİRMA SIRALAMA TABLOSU 35

19 36 İlk 250 Büyük Firma lama Tablosu Bağlı Bulunduğu Oda İç ve Dış Satış (Ciro) (KDV Hariç) Öz Sermaye Net Aktifler Dönem Karı [V.Ö.] İhracatı $ Ücretle Çalışanlar Ortalaması Üretimden Satışlar 1 OYAK RENAULT OTOMOBİL FABRİKALARI A.Ş. BTSO-İst TOFAŞ - TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş. BTSO-İst BOSCH SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BTSO-İst BORÇELİK ÇELİK SAN. TİCARET A.Ş. Gemlik-İst SÜTAŞ SÜT ÜRÜNLERİ A.Ş. Karacabey S.S. BURSA ECZACILAR ÜRETİM TEMİN VE DAĞITIM KOOPERATİFİ BTSO TÜRK PRYSMİAN KABLO VE SİSTEMLERİ A.Ş. BTSO ÖZDİLEK ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ VE TEKSTİL SAN. A.Ş. BTSO-İst ASİL ÇELİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Orhangazi-İst COMPONENTA DÖKÜMCÜLÜK TİCARET VE SAN. A.Ş. Orhangazi KORTEKS MENSUCAT SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-İst BİS ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. BTSO GEMLİK GÜBRE SAN. A.Ş. Gemlik BEYÇELİK GESTAMP KALIP VE OTO YAN SAN. PAZARLAMA VE TİCARET A.Ş. BTSO KAMİL KOÇ OTOBÜSLERİ A.Ş. BTSO MAI YEM SAN. VE TİC. A.Ş. Karacabey ERİKLİ DAĞITIM VE PAZARLAMA A.Ş. BTSO COŞKUNÖZ METAL FORM MAKİNA ENDÜSTRİ VE TİCARET A.Ş. BTSO BURSAGAZ BURSA ŞEHİRİÇİ DOĞALGAZ DAĞ. TİC. VE TAAH. A.Ş. BTSO ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. BTSO YEŞİM SATIŞ MAĞAZALARI VE TEKSTİL FABRİKALARI A.Ş. BTSO EKONOMİK DÖVİZ VE ALTIN TİCARET A.Ş. BTSO BOYTEKS TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-Kayseri İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR ULUDAĞ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. BTSO BOSCH REXROTH OTOMASYON SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO AUNDE TEKNİK TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO YEŞİM TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO HASTAVUK GIDA TARIM HAYVAN. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ERBAK-ULUDAĞ PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞ. A.Ş. BTSO EĞREİ GIDA VE TEKSTİL SAN. TİCARET A.Ş. BTSO BURKAY UĞUR KAUÇUK KİMYA VE PETROL ÜR. SAN. TİCARET A.Ş. BTSO DURMAZLAR MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO HARPUT TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO

20 Bağlı Bulunduğu Oda İç ve Dış Satış (Ciro) (KDV Hariç) B Ü K F İ 80 GRAMMER KOLTUK SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO Ü Y R M A 39 Öz Sermaye Net Aktifler Dönem Karı [V.Ö.] İhracatı $ Ücretle Çalışanlar Ortalaması Üretimden Satışlar 35 BURULAŞ -BURSA ULAŞIM TOPLU TAŞIM İŞLETMECİLİĞİ TURİZM SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO AKBAŞLAR TEKSTİL ENERJİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO KÜÇÜKÇALIK TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. İnegöl İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR MENGERLER TİCARET TÜRK A.Ş. BTSO FARBA OTOMOTİV AYDINLATMA VE PLASTİK FABR. A.Ş. BTSO-Kocaeli EKER SÜT ÜRÜNLERİ GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-M.Kemalpaşa B-PLAS BURSA PLAS. MET. İNŞ. EN. MAD. JEOTERMAL TUR. VE TAR. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO YAZAKİ OTOMOTİV YAN SAN. VE TİC. A.Ş. Gemlik DİNİZ JOHNSON CONTROLS OTO DONANIM SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ÖZDİLEK EV TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO LEONI KABLO VE TEKNOLOJİLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO-Gemlik S.S. MARMARA ZEYTİN TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ BİRLİĞİ BTSO KARSAN OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ÇEMTAŞ ÇELİK MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ERİKLİ SU VE MEŞRUBAT SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO BPO-B.PLAS-PLASTİC OMNİUM OTO. PLAS. VE METAL YAN SAN. A.Ş. BTSO BURSA BETON SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO TEKNİK OTO SERVİS AKARYAKIT TUR. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-Eskişehir İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR ERMETAL OTOMOTİV VE EŞYA SAN. TİCARET A.Ş. BTSO BOSEN ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. BTSO KİBSAŞ KARADENİZ İNŞAAT VE BETON SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-İst TURGUT SEYHAN VE KARDEŞLERİ MARKET İŞLET.GIDA İNŞ. TARIM HAYV. SAN. TİCARET LTD. ŞTİ. BTSO BURSA ÇİMENTO FABRİKASI A.Ş. BTSO P.M.S.METAL PROFİL ALÜMİNYUM SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ESKAPET PET ÜRÜNLERİ KİM. GIDA NAKLİYE SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. İnegöl ORHAN KARAKOÇ TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-İnegöl ERMAKSAN MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO TARFAŞ TARIMSAL FAALİYEER ÜRETİM SAN. VE TİC. A.Ş. Karacabey KOÇASLANLAR OTOMOTİV İNŞ. TAŞIM. PETROL ÜR. GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO GES TEKSTİL DIŞ TİCARET VE SAN. A.Ş. BTSO İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR BOLACALAR UN YEM YAĞ GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-Yenişehir ERBAK-ULUDAĞ İÇECEK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ENDERER MEŞRUBAT SİGARA GIDA EV ALEERİ LPG DAĞ. PAZAR. TİC. LTD. ŞTİ. BTSO-İnegöl SY SYSTEMS OTOMOTİV LTD. ŞTİ. BTSO POLYTEKS TEKSTİL SAN. ARAŞTIRMA VE EĞİTİM A.Ş. BTSO AROMA BURSA MEYVE SULARI VE GIDA SAN. A.Ş. BTSO CONTİTECH LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO GÖLİPLİK ŞEREMET TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO PPG INDUSTRIES KİMYA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-İst TEKNİK MALZEME TİCARET VE SAN. A.Ş. BTSO TI OTOMOTİV SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO

21 Bağlı Bulunduğu Oda İç ve Dış Satış (Ciro) (KDV Hariç) Öz Sermaye Net Aktifler Dönem Karı [V.Ö.] İhracatı $ Ücretle Çalışanlar Ortalaması Üretimden Satışlar 81 MAYSAN MANDO OTOMOTİV PARÇ. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO SUNTEKS DOKUMA BOYA APRE SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO TAŞDELEN TEKSTİL SAN. TİC. VE TUR. A.Ş. BTSO COŞKUNÖZ RADYATÖR VE ISI SAN. TİCARET A.Ş. BTSO İNALLAR OTOMOTİV SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO SERRA SÜNGER VE PETROL ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. İnegöl TREDİN OTO DONANIM SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO YAZAKİ WİRİNG TECHNOLOGİES TÜRKİYE ELEKTRİK SİS. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO BAKTAT GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Gemlik BELTAN VIBRACOUSTIC TİTREŞİM ELEMAN. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO COATS (TÜRKİYE) İPLİK SAN. A.Ş. BTSO-İst ULUDAĞ MADEN SULARI TÜRK A.Ş. BTSO BAYKAL MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ÖZ TEKSTİL SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO GÜRSEL DÖVİZ ALTIN TİCARET A.Ş. BTSO SAMANCI GIDA TARIM HAYVAN. VE ÜR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR RUDOLF DURANER KİMYEVİ MADDELER TİC. VE SAN. A.Ş. BTSO KÖFTECİ YUSUF HAZIR YEMEK TEMZ. CAN. HAYV. ET MAMÜL. ENTEGRE GIDA İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO GEMPORT GEMLİK LİMAN VE DEPOLAMA İŞLETMELERİ A.Ş. BTSO ERGİN PETROL İNŞAAT TİCARET VE SAN. A.Ş. BTSO ÇİLEK MOBİLYA SAN. VE PAZ. TİC. A.Ş. İnegöl VARLI PETROL ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO IŞIKSOY TEKSTİL İNŞAAT TAAH. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO BURSALI HAVLU İPLİK BOYA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO FEKA OTOMOTİV MAMÜLLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO E.N.A. TEKSTİL TİCARET VE SAN. A.Ş. BTSO FENUĞURSAN GIDA-TEM. MAD. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. (AKUĞUR ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ) BTSO SAVCAN TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO FORMFLEKS YALITIM ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO NESE WATERS GIDA VE MEŞR. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ACARSOY TEKSTİL TİCARET VE SAN. A.Ş. BTSO RİT DAĞITIM GIDA TEKEL TEMİZLİK MAD. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO YILMAZ SÜNGER KUMAŞ DÖŞEME MALZ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO BAYKAR DÖVİZ TİCARET A.Ş. BTSO PARLADI METAL SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO KİNTEKS DOKUMA VE BOYA SAN. A.Ş. BTSO F.B.N. TEKSTİL İTHALAT İHRACAT PAZAR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO ÇELİKPAN RADYATÖR ÜRETİM A.Ş. BTSO D.E.B.Y TEKSTİL SAN. TİC. A.Ş. BTSO ÜÇGE MAĞAZA EKİPMANLARI PAZAR. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO KIRPART OTOMOTİV PARÇALARI SAN. VE TİC. A.Ş. Orhangazi İLAY TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO PENGUEN GIDA SAN. A.Ş. BTSO NURİ KÖRÜSTAN MAKİNA METAL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO

22 Bağlı Bulunduğu Oda İç ve Dış Satış (Ciro) (KDV Hariç) Öz Sermaye Net Aktifler Dönem Karı [V.Ö.] İhracatı $ Ücretle Çalışanlar Ortalaması Üretimden Satışlar 126 POSCO TNPC OTOMOTİV ÇELİK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO VİBRACOUSTİC CV AİR SPRİNG OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. Gemlik EMEK YAĞ SANAYİ A.Ş. BTSO AK-PRES METAL YEDEK PARÇA MAKİNE SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO MESKAR YAPI MALZEMELERİ TİCARET TAAH. VE SAN. LTD. ŞTİ. BTSO İNOKSAN MUTFAK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO MİPAR METAL SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. BTSO HADİM ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ TİCARET A.Ş. BTSO-İnegöl BARSAN GLOBAL LOJİSTİK VE GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ A.Ş. BTSO-İst EMAŞ PLASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO FURPA GIDA TEKSTİL KUYUMCULUK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO YARIŞ OTOMOTİV MAKİNA VE YEDEK PARÇA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO SİFAŞ SENTETİK İPLİK FABRİKALARI A.Ş. BTSO İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR SABAHYILDIZI MEŞRUBAT DAĞ. GIDA PAZ. TEKS. TUR. İNŞ. İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. BTSO ŞTİ. 141 FİSTAŞ FANTAZİ İPLİK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO KÖRÜSTAN BURSA SAC -PRES SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO SOYİÇ İNŞAAT NAKLİYAT METAL GERİ DÖNÜŞÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ. BTSO GES TEKSTİL TURİZM İNŞAAT SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO COŞKUNÖZ-MA OTOMOTİV ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO KAPLANLAR SOĞUTMA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO MARTAŞ MARMARA TARIMSAL ÜRÜNLERİ DEĞER. A.Ş. BTSO EPSAN PLASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO MGI-COUTIER MAKİNA YEDEK PARÇA İMALAT VE SAN. A.Ş. BTSO LOW PROFILE İSTANBUL TEKSTİL SAN. VE DIŞ TİCARET A.Ş. BTSO MAY-AGRO TOHUMCULUK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO BOSCH FREN SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR HALİS PETROL TURİZM TİCARET A.Ş. BTSO FİSTAŞ DIŞ TİCARET PAZARLAMA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO İNOKSAN SATIŞ PAZARLAMA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO NURİPEK İNŞAAT TAAH. MÜHEN. MİMARLIK TAŞIMACILIK GIDA İTH. İHR. TİC. VE SAN. LTD. ŞTİ. BTSO BURSALI DIŞ TİCARET A.Ş. BTSO ALFATEKS TEKSTİL ÜRÜNLERİ MADENCİLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO AYPLASTİK AMBALAJ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO FİBER İPLİK MENSUCAT SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR KORAY SPOR SPOR MALZEMELERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR OYTAŞ-YILDIZ ULUSLARARASI İNŞ. SAN. TİC. A.Ş. BTSO AKYAPAK MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ÖZ ÜÇ-EL TEKSTİL SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO DİNA/VANELLİ TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO

23 Bağlı Bulunduğu Oda İç ve Dış Satış (Ciro) (KDV Hariç) Öz Sermaye Net Aktifler Dönem Karı [V.Ö.] İhracatı $ Ücretle Çalışanlar Ortalaması Üretimden Satışlar 170 KAR OTO OTOMOTİV TİCARET VE SANAYİ A.Ş. BTSO LASPAR ANGST VE PFİSTER GELİŞMİŞ ENDÜS. ÇÖZÜMLER A.Ş. BTSO ŞEM LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-İst TUŞPA YAPI MALZEMELERİ TİC. TAAH. VE SAN. LTD. ŞTİ. BTSO BANOTO OTOMOTİV TURİZM TİCARET A.Ş. BTSO İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR SERTEPE OTOMOTİV İNŞAAT TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO KIRCILAR DERİ KÜRK VE GİYİM SAN. A.Ş. BTSO ŞENTÜRKLER MÜHENDİSLİK MÜTEAHHİİK İNŞ. TAAH. TURZ. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO BUPET BURSA PETROL ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO SONOCO AMBALAJ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO HAKSAN OTOMOTİV MAMÜLLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ENYTEKS TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BTSO AKSOY TEKSTİL ÖRME DOKUMA KONFEKSİYON SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO-İst B.ERGÜNLER YOL YAPI İNŞAAT TAAHHÜT MADENCİLİK NAKLİYECİLİK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO T.K.G. OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO TEKMİS TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-İnegöl NAYMAN ORMAN ÜR. AKARYAKIT İNŞ. TUR. GIDA OTO. NAK. TEKS. MOB. LOJ. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO DANIŞ YAPI MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BTSO SÖNMEZ TURİZM EMLAK TEKSTİL VE EĞLENCE YAT. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO PROFİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BTSO MEGA TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ACAR İHRACAT İTHALAT TEKSTİL TİCARET VE SAN. A.Ş. BTSO FINE FOOD GIDA SAN. VE TİC. İHR. İTH. A.Ş. İnegöl HALİS ELEKTRİK ENERJİSİ TOPTAN SATIŞ İTH. VE İHR. A.Ş. BTSO BAYRAK LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO ŞAHİNCE OTOMOTİV SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR NUKON LAZER MAKİNA METAL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BTSO SİMPET AKARYAKIT VE SERVİS HİZ. TUR. TAŞIM. TİC. VE SAN. A.Ş. BTSO ELYAF TEKSTİL SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO UNİZİRVE BURSA GIDA VE TEMİZLİK ÜR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO MASS KONFEKSİYON TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BTSO TOKSAN YEDEK PARÇA İMALAT TİC. VE SAN. A.Ş. BTSO BEZTAŞ TEKSTİL TİCARET VE SAN. LTD. ŞTİ. BTSO HKS HAS ASANSÖR KAUÇUK PLASTİK METAL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BTSO İZ-Gİ PETROL İNŞAAT NAKLİYAT TAAH. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. BTSO ALARA TARIM ÜRÜNLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO-İst CANBOLAT HURDA VE NAKLİYE TİCARET LTD. ŞTİ. BTSO İLAY DIŞ TİCARET A.Ş. BTSO YÜCE NAKLİYAT EMLAK MADENCİLİK VE İNŞAAT SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO COŞKUNÖZ DIŞ TİCARET A.Ş. BTSO ABAKLI İNŞAAT TEKSTİL VE DIŞ TİC. SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO PRESMETAL OTOMOTİV YAN SAN. VE TİC. A.Ş. BTSO KONGRE ORGANİZASYON TURİZM SEYAHAT ACENTASI SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BTSO