TÜRKİYE DEKİ TEKNOKENTLERDE AÇIK İNOVASYON KULLANIMINI TEŞVİK EDEN FAKTÖRLER. Kübra Şimşek İstanbul Teknik Üniversitesi

Transkript

1 TÜRKİYE DEKİ TEKNOKENTLERDE AÇIK İNOVASYON KULLANIMINI TEŞVİK EDEN FAKTÖRLER Kübra Şimşek İstanbul Teknik Üniversitesi Nihan Yıldırım İstanbul Teknik Üniversitesi Anahtar Kelimeler: Açık İnovasyon, Teknokent, Teknoloji Geliştirme Bölgesi, Teknopark AÇIK İNOVASYON Ürün geliştirmede firma dışıyla bağlantılar kurulmasının önemi uzun zaman önce fark edilmiş olsa dahi, Trott ve Hartmann (2009) tarafından yeni şişelerdeki eski şarap olduğu söylenen açık inovasyon, ilk olarak 2003 yılında Henry Chesbrough tarafından kavramsallaştırılmıştır. ARGE yi açık bir sistem olarak ele alan açık inovasyonun kapalı inovasyona bir antitez olduğu söylenebilir (Chesbrough, 2006). Çizelge 1, açık inovasyon ile kapalı inovasyon ki farkları göstermektedir. ÇİZELGE 1: Kapalı ve Açık İnovasyon Prensipleri Arasındaki Farklar (Chesbrough, 2003b). Kapalı İnovasyon Prensipleri Akıllı insanlar bizim için çalışırlar. ARGE den kâr sağlamak için, inovasyon ve ürün geliştirmeyi ve dağıtımı firmamız kendi başına yapmalıdır. Eğer sadece kendimiz keşfedersek, piyasaya ilk giren de biz olabiliriz. Eğer bir inovasyonu ilk biz ticarileştirebilirsek, kazanan biz oluruz. En fazla ve en iyi fikir bizden çıkarsa, kazanan biz oluruz. Fikri mülkiyetimizi kontrol altında tutmayı başarırsak rakiplerimiz bizim fikirlerimizden kâr elde edemezler. Açık İnovasyon Prensipleri Tüm akıllı insanlar bizim için çalışmazlar. Bu yüzden, firma dışındaki bireylerin uzmanlık ve bilgilerinden de faydalanmalıyız. Dış ARGE önemli bir değer sağlayabilir ve iç ARGE bu değerden faydalanmayı gerektirebilir. Bir araştırmadan kâr sağlamak için araştırmaya ilk başlayan biz olmak zorunda değiliz. İyi bir iş modeline sahip olmak, piyasaya ilk giren olmaktan daha iyidir. Eğer firma n ve dışından gelen fikirleri en iyi biz kullanırsak, kazanan biz oluruz. Bizim iş modelimize uygun olmayan fikri mülkiyetimizi başkalarının kullanmasından kâr sağlayabiliriz. Açık inovasyon, amaca yönelik bilginin, inovasyona ivme kazandırmak ve dış firmaların inovasyon geliştirmelerine katkı sağlayıp pazarı genişletmek maksadıyla, firma dışından firma içine ya da firma n firma dışına aktarımı olarak bilinmektedir (Chesbrough, 2006). Tanımdan da anlaşılacağı gibi, açık inovasyonun içeriden dışarıya ve dışarıdan içeriye olmak üzere iki yönü vardır. Gelen açık inovasyon ya da teknoloji keşfi (technology exploration), mevcut teknolojik gelişimleri güçlendirmek için firma dışındaki bilgiden faydalanarak inovasyon geliştirmek anlamına gelirken; giden açık inovasyon ya da teknoloji sömürüsü (technology exploitation) firmaların, iş modelleri bir teknoloji için daha 909

2 uygun olan dışarıdaki organizasyonlardan faydalanmasını ifade eder (Chesbrough & Crowther, 2006; Lichtenthaler, 2008; van de Vrande vd., 2009). Sıklıkla uygulanan gelen ve giden açık inovasyon yöntemleri Şekil 1 de verilmiştir. ŞEKİL 1: En Sık Uygulanan Gelen ve Giden Açık İnovasyon Yöntemleri (van de Vrande vd., 2009). Teşebbüsler (Venturing) Dışarıya Fikri Mülkiyet Lisanslama Çalışanları Dahil Etme Ağ Oluşturma İştirakler ARGE'yi Dış Kaynaklardan Edinme Giden Açık İnovasyon Müşteriyi Dahil Etme Gelen Açık İnovasyon İçeriye Fikri Mülkiyet Lisanslama Açık İnovasyon Kullanımında Motivasyon Faktörleri Kısalan ürün yaşam döngüsü, mobil çalışanlar, yüksek girişim sermayesi gibi sebepler dolayısıyla firmalar kendi kendilerine inovasyon geliştirmekte zorluk çekmekte ve açık inovasyon kullanımına gitmektedir (van de Vrande vd., 2009). Chesbrough (2003a) ya göre firmalar, inovasyon geliştirme sırasında açık inovasyonu değişen çevre koşullarına uyum sağlamak ve yeni trendleri izlemek maksadıyla kullanmaktadır. Bir başka çalışmada, Chesbrough ve Crowther (2006), firmaların inovasyon geliştirmek için açık inovasyondan faydalanmadıklarını; aksine, gelir artışı sağlamak amacıyla açık inovasyonu uyguladıklarını ileri sürmüşlerdir. Van de Vrande vd. (2009) de KOBİ ler üzerine yaptıkları bir çalışmada, açık inovasyon kullanımını teşvik eden en önemli faktörlerin kâr sağlamak ve büyümek amacıyla müşterilere daha etkin bir şekilde hizmet sunmak ve yeni piyasalara giriş yapmak olduğunu ifade etmişlerdir. Dahası, Chesbrough ve Brunswicker (2013), hazırladıkları inceleme raporunda büyük ölçekli firmalar için açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörleri sunmuşlardır. Bahsi geçen faktörler aşağıda sıralanmıştır. ortaklıklar kurmak Teknolojik trendleri yakalamak iş fırsatlarını saptamak ARGE yi hızlandırmak İnovasyon projelerinin riskini minimize etmek Proje başına ARGE maliyetlerini azaltmak Yapılan analizlerden sonra, büyük ölçekli firmalar için açık inovasyon kullanımında en önemli motivasyon faktörünün yeni ortaklıklar kurmak olduğu görülmüştür (Chesbrough ve Brunswicker, 2013). TEKNOKENTLER Ülkeler, rekabet üstünlüğünün en önemli belirleyicisi olan inovasyonu teşvik etmek ve inovasyon performansını artırmak amacıyla, üniversite sanayi işbirliğini 910

3 geliştirmeye odaklanmaktadır (Gülbaş, 2011). Bu amaçla yola çıkılarak uygulanan teknokent modeli, gün geçtikçe benimsenmekte ve başarısı ispatlanmış bir model olarak dünya çapında yaygınlaşmaya devam etmektedir (Gülbaş, 2011). Teknokent modelinde temel amaç, üniversite ve araştırma laboratuvarlarındaki akademik bilgi ve araştırma potansiyelinin ürünlere dönüştürülmesini ve ticarileştirilmesini sağlamaktır (Roersen, 2008). Ekonomik ve sosyal şartlar ülkeden ülkeye değişiklik gösterdiği için teknokent tanımı da organizasyon, amaçlar, sunulan hizmetler ve idari yapılar bakımından farklılık göstermektedir. Dolayısıyla, tek ve kapsamlı bir teknokent tanımı yapmak zordur. Uluslararası Bilim Parkları Birliği (İASP) nin tanımına göre, teknokent; bir ya da daha çok üniversite ve araştırma laboratuvarı ile resmi ya da faaliyet bazında ilişkili, sanayi firmalarının kurulup gelişmesini sağlamak üzere dizayn edilmiş, bünyesinde yer alan firmalara teknoloji geliştirme hususunda destek sağlayan bir teşebbüstür (İASP, 2017). Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneğinin tanımına göre ise teknokent üniversiteler, araştırma kurumları ve sanayi kuruluşlarının aynı ortam içerisinde araştırma, geliştirme ve inovasyon çalışmalarını sürdürdükleri; birbirleri bilgi ve teknoloji transferi gerçekleştirdikleri; akademik, ekonomik ve sosyal yapının bütünleştiği organize araştırma ve iş geliştirme ekosistemleridir (TGBD, 2017). Türkiye de teknokentlerin kurulması için, 2000 yılında 4961 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Yasası çıkarılmış ve 2001 itibarıyla yürürlükte olan yasanın uygulayıcısı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı olmuştur (Yalçıntaş, 2014). Yasa, teknokent kavramı yerine Teknoloji Geliştirme Bölgeleri kavramını kullanmaktadır. Türkiye deki ilk teknokent, 1999 yılında TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi bünyesinde kurulan Marmara Teknopark tır yılının sonuna kadar Türkiye de 50 si faaliyette olan 63 teknokent kurulmuştur (TGBD, 2016). Türkiye de faaliyette bulunan teknokent sayıları ve bu teknokentlerde kurulu firma sayıları Şekil 2 de gösterilmiştir. ŞEKİL 2: Yıllara Göre Türkiye deki Teknokent ve Teknokentlerde Kurulu Firma Sayıları (BTGM, 2016)

4 YÖNTEM Araştırma Modeli ve Hipotezler Bu çalışmanın ana amacı Türkiye deki teknokentlerde kurulu teknoloji yoğun firmalarda açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin önem derecelerini belirleyerek, bu faktörlerin firma karakteristiklerine göre farklılık gösterip göstermediğini araştırmaktır. Bahsi geçen faktörler, Chesbrough ve Brunswicker (2013) ın çalışmalarından derlenmiştir. Araştırma hipotezleri aşağıda verilmiştir. H1: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörler, firma deneyimine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. H2: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörler, firma tipine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. H3: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörler, firmanın çalışan sayısına göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. H4: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörler, firmanın yıllık net satış hasılatına göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. H5: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörler, açık inovasyonu uygulama süresine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Araştırma hipotezleri göz önünde bulundurularak, araştırma modeli Şekil 3 te sunulmuştur. ŞEKİL 3: Araştırma Modeli Deneyim (Firmanın yaşı) Açık İnovasyon Kullanımını Teşvik Eden Faktörler ortaklıklar kurmak Teknolojik trendleri yakalamak iş fırsatlarını saptamak ARGE yi hızlandırmak İnovasyon projelerinin riskini minimize etmek Proje başına ARGE maliyetlerini azaltmak Firma tipi Firma büyüklüğü (Çalışan sayısı) Firma büyüklüğü (Yıllık net satış hasılatı) Açık inovasyon uygulama süresi Veri Toplama ve Anket Tasarımı Literatürden derlenen bilgiler ışığında, Türkiye deki teknokentlerde bulunan teknoloji yoğun firmalar için bir anket tasarlanmıştır. Ardından, İTUNOVA Teknoloji Transfer Ofisi nden bir uzmanın önerileri göz önüne alınarak anket yeniden düzenlenmiştir. Hazırlanan anket, pilot çalışma yapmak maksadıyla İTU ARİ Teknoloji Geliştirme Bölgesindeki teknoloji yoğun firmalara gönderilmiştir. 912

5 İTU Veri Toplama ve İstatistik Sistemi üzerinde yayınlanan anket, pilot çalışmanın sonrasında Türkiye deki 41 teknokentte bulunan 515 teknoloji yoğun firmaya e- posta ile iletilmiştir. 102 firma ankete katılım sağlamış olup ankete geri dönüş oranı yaklaşık olarak %20 dir. Bu çalışmada SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. Öncelikle betimleyici istatistikler sunulmuştur. Daha sonra, güvenilirlik analizi, t-testi ve ANOVA yapılmıştır. SONUÇLAR Güvenilirlik Analizi İç tutarlılığı değerlendirmek üzere, Cronbach ın Alfa güvenilirlik katsayısı tercih edilmektedir (Karasar, 1995). Bu çalışmada, Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı olarak bulunmuştur. Nunnaly (1978), kabul edilebilir en küçük güvenilirlik katsayısının 0.7 olması gerektiğini belirtmiştir. Öyleyse, elde edilen bu iç tutarlılık katsayısı, araştırma ölçeğinin homojenliğinin arzu edilen düzeyde olduğunu göstermektedir. Betimleyici İstatistikler Anket katılımcılarının %56 sını firma sahipleri, %35,3 ünü yöneticiler, %6,9 unu uzman ve mühendisler ve %2 sini idari/destek personel oluşturmaktadır. Katılımcı firmaların tamamı bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe faaliyet göstermektedir ve bir firma birden çok segmentte aktif olabilmektedir. Katılımcıların yaklaşık %77 si bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün yazılım segmentinde faaliyet göstermektedir. Yazılım alanını, donanım (%25,5), telekomünikasyon teknolojileri (%21,6), görüntü ve ses işleme teknolojileri (%12,7) ve dijital mobil medya (%10,8) izlemektedir. Firmaların yaklaşık yarısı yılları, %27 si yılları ve %20 si yılları kurulmuştur. Katılımcı firmaların %54 ü 10 kişiden daha az sayıda çalışana sahipken yalnızca %7 si 250 kişiden daha fazla sayıda çalışana sahiptir. Öte yandan, firmaların %63 ünün yıllık net satış hasılatı 1 milyon TL den daha az iken %3 ünün yıllık net satış hasılatı 40 milyon TL nin üzerindedir. Dolayısıyla, Türkiye deki teknokentlerde kurulu teknoloji yoğun firmaların daha çok genç yenilikçi şirketler ve KOBİ lerden oluştuğu söylenebilir. Teknokentlerde faaliyet gösteren teknoloji yoğun firmaların, uyguladıkları açık inovasyon yöntemlerini tespit etmek üzere katılımcılara 5 li Likert Ölçeği kullanılarak bir soru yöneltilmiştir (5:Zaten uygulamaktayız, 4:Uygulamaya geçmek üzereyiz/uygulamayı planlıyoruz, 3:Uygulanması iyi olurdu, 2:Uygulamayı düşünmüyoruz, 1:Asla uygulamayız). Soru seçenekleri, Krause vd (2012) nin KOBİ ler üzerinde yaptıkları çalışmadan uyarlanmıştır. Elde edilen sonuçlar, Çizelge 2 de sunulmuştur. Görüldüğü üzere, müşteriyi inovasyon sürecine dâhil etme, işbirliği ve öncü kullanıcı uygulamaları teknokentlerdeki teknoloji yoğun firmaların en çok tercih ettiği açık inovasyon yöntemleridir. 913

6 ÇİZELGE 2: Açık İnovasyon Uygulamaları (N=102) Açık İnovasyon Uygulamaları Ortalama Standart Sapma Müşteriyi Dâhil Etme 4,34,884 İşbirliği 4,12 1,008 Öncü Kullanıcı 4,10 1,067 Platform 3,79 1,084 İnovasyon Ağı 3,53,972 Fikri Mülkiyet, Dışarı Lisanslama ya da Satma 3,53,951 Fikri Mülkiyet, İçeri Lisanslama ya da Kazanım 3,50 1,150 İnovasyon Aracıları 3,34 1,029 Fikir Yarışmaları 3,20 1,169 Katılımcılara açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin önem dereceleri 5 li Likert ölçeği kullanılarak sorulmuş (5: Çok Önemli, 1: Önemsiz) ve elde edilen sonuçlar Çizelge 3 te özetlenmiştir. ÇİZELGE 3: Açık İnovasyon Motivasyon Faktörleri Ortalama Standart Sapma Teknolojik Trendleri 4,24,987 Yakalamak/Yön Vermek ARGE yi Hızlandırmak 4,22 1,068 İş Fırsatlarını 4,17 1,054 Saptamak Proje Başına ARGE 3,91 1,006 Maliyetlerini Azaltmak İnovasyon Projelerinin 3,74 0,964 Riskini Minimize Etmek Ortaklıklar Kurmak 3,43 1,270 Firma Karakteristikleri ve Açık İnovasyon Motivasyon Faktörleri Bu çalışmada, Türkiye deki teknokentlerde faaliyet göstermekte olan teknoloji yoğun firmalarda açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin firma yaşı, firma tipi, firma büyüklüğü ve açık inovasyon uygulama süresi açısından farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Verilerin analizinde, bağımsız iki örneklem grubuna ait ortalamalar arası farkı test etmek amacıyla t-testi ve ikiden fazla grubun ortalamaları ki farkı test etmek için ise tek yönlü analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi 0.05 kabul edilmiştir. Firma yaşı: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin firmanın yaşına (2010 yılından önce kurulan firmalar, 2010 yılı ve sonrasında kurulan firmalar) göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya çıkarmak için t-testi kullanılmıştır. T- testi sonuçları Çizelge 4 te sunulmuştur. 914

7 ÇİZELGE 4: Firma Yaşına Göre Açık İnovasyon Motivasyon Faktörlerine İlişkin T-Testi Sonuçları ARGE yi Hızlandırmak İnovasyon Projelerinin Riskini Minimize Etmek Proje Başına ARGE Maliyetlerini Azaltmak Teknolojik Trendleri Yakalamak İş Fırsatlarını Saptamak Ortaklıklar Kurmak varsayılma dı varsayılma dı varsayılma dı varsayılma dı varsayılma dı varsayılma dı Levene's Test Varyansların eşitliği F Sig. t Df Sig. (Çift taraflı ) Ortala ma Fark Std. Hata Fark 5,870,017 2, 100,031,454, , 77,,035,454, ,378,126 -,4 03 -,4 00,042,838-1, , ,967,049 2, , ,812,181 2, , 30 6,742,391,0 21, ,687 -,077,192 90, 63,690 -,077, ,297 -,209,199 94, 35,300 -,209, ,006,531,189 74, 28,007,531, ,021,478,204 84, 98,024,478, ,983,005,253 97, 07,983,005,

8 Çizelge 4 incelendiğinde, açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerden inovasyon projelerinin riskini minimize etmek, proje başına ARGE maliyetini azaltmak ve yeni ortaklıklar kurmak firmanın yaşına göre farklılık göstermemektedir (p>0.05). Öte yandan, ARGE yi hızlandırmak (t=2,146), teknolojik trendleri yakalamak/yön vermek (t=2,751) ve yeni iş fırsatları saptamak (t=2,338), 2010 yılından önce kurulan firmaların lehine anlamlı bir farklılık göstermektedir (p<0.05). Öyleyse, genç firmalara kıyasla daha yaşlı firmalar için açık inovasyon kullanımı ARGE yi hızlandırmak, teknolojik trendleri yakalamak ve yeni iş fırsatları saptamak bakımından daha büyük önem arz etmektedir. Firma tipi: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin firma tipine (Uluslararası bir şirkete bağlı firmalar ve bağımsız firmalar) göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymak için t-testi kullanılmıştır (Bkz. Çizelge 5). Çizelge 5 e göre, açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin hiçbiri firma tipine göre farklılık göstermemektedir (p>0.05). ÇİZELGE 5: Firma Tipine Göre Açık İnovasyon Motivasyon Faktörlerine İlişkin T-Testi Sonuçları ARGE yi Hızlandırmak İnovasyon Projelerinin Riskini Minimize Etmek Proje Başına ARGE Maliyetlerini Azaltmak Teknolojik Trendleri Yakalamak İş Fırsatlarını Saptamak Ortaklıklar Kurmak Levene's Test Varyansların eşitliği F Sig. t Df Sig. (Çift taraflı) Ortalama Fark Std. Hata Fark 2,849,095 1, ,202,535,417 2,481 11,142,030,535,216,001,977 -, ,386 -,329,378 -,862 6,892,417 -,329,382 1,708,194 -, ,356 -,365,394 -,743 6,543,483 -,365,491,351,555, ,889,054,388,178 7,656,863,054,304,577,449, ,498,281,414,887 7,743,402,281,317 1,155,285, ,361,457,498 1,076 7,336,316,457,425 Çalışan sayısı: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin firmadaki çalışan sayısı açısından firma büyüklüğüne (1-9, 10-49, 50-99, ve 250 den 916

9 fazla) göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymak maksadıyla tek yönlü ANOVA kullanılmıştır. ANOVA sonuçları Çizelge 6 da sunulmuştur. Çizelge 6 incelendiğinde, çalışan sayısına göre açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörler anlamlı bir farklılık olmadığı gözlenmiştir (p>0.05). ÇİZELGE 6: Çalışan Sayısına Göre Açık İnovasyon Motivasyon Faktörlerine İlişkin ANOVA Sonuçları ARGE yi Hızlandırmak İnovasyon Projelerinin Riskini Minimize Etmek Proje başına ARGE maliyetini azaltmak Teknolojik Trendleri Yakalamak İş Fırsatları Saptamak Ortaklıklar Kurmak Kareler toplamı df Ortalama Kare F Sig. Gruplar 6, ,728 1,547,195 Gruplar 108, ,117 Toplam 115, Gruplar 1,758 4,440,463,763 Gruplar 92,095 97,949 Toplam 93, Gruplar 1,774 4,443,428,788 Gruplar 100, ,035 Toplam 102, Gruplar 4, ,135 1,173,327 Gruplar 93,814 97,967 Toplam 98, Gruplar 3,756 4,939,840,503 Gruplar 108, ,118 Toplam 112, Gruplar 2,615 4,654,395,812 Gruplar 160, ,654 Toplam 163, Yıllık net satış hasılatı: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin, firmanın yıllık net satış hasılatı açısından firma büyüklüğüne (<1 milyon TL, 1-8 milyon TL, 8-25 milyon TL, milyon TL, > 40 milyon TL) göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için tek yönlü ANOVA testi kullanılmıştır. ANOVA sonuçları Çizelge 7 de verilmiştir. Çizelge 7 ye göre, açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörler yıllık net satış hasılatına göre anlamlı bir farklılık bulunamamıştır (p>0.05). 917

10 ÇİZELGE 7: Yıllık Net Satış Hasılatına Göre Açık İnovasyon Motivasyon Faktörlerine İlişkin ANOVA Sonuçları ARGE yi Hızlandırmak İnovasyon Projelerinin Riskini Minimize Etmek Proje başına ARGE maliyetini azaltmak Teknolojik Trendleri Yakalamak İş Fırsatları Saptamak Kurmak Ortaklıklar Kareler toplamı df Ortalama Kare F Sig. Gruplar 5, ,423 1,260,291 Gruplar 109, ,130 Toplam 115, Gruplar 1,098 4,274,287,886 Gruplar 92,755 97,956 Toplam 93, Gruplar 1,929 4,482,466,760 Gruplar 100, ,034 Toplam 102, Gruplar 7, ,844 1,966,106 Gruplar 90,977 97,938 Toplam 98, Gruplar 7, ,948 1,810,133 Gruplar 104, ,076 Toplam 112, Gruplar 3,077 4,769,467,760 Gruplar 159, ,649 Toplam 163, Açık inovasyon uygulama süresi: Açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin firmanın açık inovasyon kullanım süresine (3 yıldan daha az, 3 yıl ve daha fazla) göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymak için tek yönlü ANOVA kullanılmış olup analiz sonuçları Çizelge 8 de sunulmuştur. iş fırsatları saptamanın, 3 yıldan daha uzun süredir açık inovasyonu uygulayan teknokent firmaları için bir motivasyon kaynağı olarak daha önemli olduğu ileri sürülebilir (p<0.05). Öte yandan, geriye kalan faktörlerden hiçbiri açık inovasyonu uygulama süresine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir (p>0.05). 918

11 ÇİZELGE 8: Açık İnovasyonu Uygulama Süresine Göre Açık İnovasyon Motivasyon Faktörlerine İlişkin T-Testi Sonuçları ARGE yi Hızlandırmak İnovasyon Projelerinin Riskini Minimize Etmek Proje Başına ARGE Maliyetlerini Azaltmak Teknolojik Trendleri Yakalamak İş Fırsatlarını Saptamak Ortaklıklar Kurmak Levene's Test Varyansların eşitliği F Sig. T Df Sig. (çift taraflu) Ortalama Farkı Std. Hata farkı 3,562, ,132 -,361,238 1,517-76,662,061 -,361,190 1,901 1,965,164, ,844,043,217,225 60,765,822,043,191 3,320,071 -, ,933 -,019,227 2,280,134-1,757-2,204 3,285,073-2,282-2,828,192,663-1,667-1,701 -,099 63,567,922 -,019, ,082 -,385,219 76,851,031 -,385, ,025 -,529,232 74,598,006 -,529, ,099 -,471,283 47,819,095 -,471,277 TARTIŞMA VE SONUÇ Bu çalışmada, Türkiye deki teknokentlerde faaliyet göstermekte olan teknoloji yoğun şirketlerde açık inovasyonu teşvik eden faktörlerin önem düzeyleri araştırılmış ve bu faktörlerin firma karakteristiklerine göre fark gösterip göstermediği incelenmiştir. Açık inovasyon kullanımında en önemli motivasyon faktörlerinin, yeni teknolojik trendleri yakalamak ve trendlere yön vermek, ARGE yi hızlandırmak ve yeni iş fırsatları saptamak olduğu görülmüştür. ortaklıklar kurmak ise en az önem gösterilen teşvik faktörüdür. Fakat, Chesbrough ve Brunswicker (2013) ın aynı faktörleri kullanarak büyük ölçekli firmalar için yaptıkları çalışmalarında, yeni ortaklıklar kurmak en önemli motivasyon faktörü olarak bulunmuştur. Teknokent firmalarının çoğunlukla KOBİ lerden oluştuğu ve yeni ortaklıklar kurmanın resmi sözleşmeler, risk yönetimi için yapılandırılmış bir inovasyon yaklaşımı ve yüksek yatırımlar gerektirdiği göz önünde bulundurulduğunda, elde edilen bulgu şaşırtıcı görünmemektedir. Çalışmada, açık inovasyon kullanımını teşvik eden faktörlerin firmaların özelliklerine göre değişiklik gösterip göstermediği de incelenmiş olup motivasyon 919

12 faktörlerinin firma tipi, firmanın çalışan sayısı ve yıllık net satış hasılatına göre farklılık göstermediği görülmüştür. Öte yandan, araştırma ve geliştirmeyi hızlandırmak, teknolojik trendleri yakalamak ve yeni iş fırsatları saptamak, 2010 yılından önce kurulan firmaların lehine anlamlı bir farklılık göstermektedir. Aynı zamanda, yeni iş fırsatları saptamak, üç yıldan daha uzun süredir açık inovasyonu uygulayan teknokent firmaları için bir motivasyon kaynağı olarak daha önemli bulunmuştur. KAYNAKÇA Chesbrough, H.W. 2003a. Open Innovation: The new imperative for creating and profiting from technology, Boston, Mass. Harvard Business School Press. Chesbrough, H.W. 2003b. The Era of Open Innovation. MIT Sloan Management Review, 44(3), Chesbrough, H.W., Vanhaverbeke, W., and West, J., eds Open Innovation: Researching a New Paradigm, Oxford: Oxford University Press. Chesbrough, H.W. and Crowther, A.K Beyond High Tech: Early adopters of open innovation in other industries. R&D Management, 36(3), Chesbrough, H, W. and Brunswicker, S Managing Open Innovation in Large Firms, Survey Report, Fraunhofer Society. Gülbaş, S İnovasyon: Teknopark Modeli. Ankem Dergisi, 25(2), Karasar, N Bilimsel Araştırma Yöntemi, 7. Basım, Ankara. Krause, W., Schutte, C., and du Preez, N Open Innovation in South African Small and Medium-Sized Enterprises, CIE42 Proceedings, Cape Town, South Africa, 203. Lichtenthaler, U Open innovation in practice: an analysis of strategic approaches to technology transactions. IEEE Transactions on Engineering Management, 55(1), Nunnaly, J Psychometric theory (2nd edition). New York: McGraw-Hill. Roersen, M Internationalizing Technopark. Universiteit Twente Y.L. Tezi. Trott, P. and Hartmann, D Why Open Innovation is Old Wine in New Bottles. International Journal of Innovation Management, 13(4), Van de Vrande, V., dejong, J.P.J., Vanhaverbeke, W., and de Rochemont, M Open innovation in SMEs: Trends, motives and management challenges. Technovation, 29(6-7), Yalçıntaş, M Üniversite Sanayi Devlet İşbirliğinin Ülke Ekonomilerine Etkileri: Teknopark İstanbul Örneği, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(10), IASP (2017). TGBD (2017)