Enformasyonla ilgili her türlü ürün, hizmet ve teknolojileri kapsayan piyasa Bu ekonominin temel 2 etkinliği

Transkript

1 Enformasyonla ilgili her türlü ürün, hizmet ve teknolojileri kapsayan piyasa Bu ekonominin temel 2 etkinliği Kendi değeri Diğer endüstriler için girdi olarak ka@ğı verimlilik Ağ Ekonomisinin girdisi olan enformasyonun özellikleri Sürekli yenilenebilmesi Kullandıkça tükenmemesi PaylaşHkça çoğalması

2 Ağ ekonomisi diğerlerinden ayıran 4 temel özellik şu şekildedir: Tamamlayıcılık, uyumluluk ve standartlar: Ürünü tek olarak değil sistem olarak alırlar Cd-cdrom / bilgisayar-monitör örenekleri Bu ilişki eski ekononide bu kadar güçlü değil (peynir-ekmek) Bir ürünün sahşı diğerini etkiliyorsa buna tamamlayıcı dışsallık denir KriSk olan nokta rakip firmanın ürünüyle uyumlu olacakmı Bunu standartlar belirler Standartları da poliskalar belirler PoliSkalar taraflı olursa tekelci piyasalar oluışur

3 TükeSm dışsallıkları: HizmeSn değeri ona ulaşan abone sayısıyla doğru oranhlıdır Telefon örneği E-posta 1969 da ahldı ama 1990 da internet yaygınlaşmadan bir işe yaramadı Fax cihazı 1843 de patens alındı ama 1982 de üresldi Önemli olan nokta teknolojinin tutması ve benimsenmesi Bunu sosyolog Evere` M. Rogers yeniliklerin yayılması modeli ile açıklar Bu modele göre; İlk uyum gösterenler ürünü alır İlk alanlar diğerlerini ikna eder Geç uyum gösterenler de ürünü alır Piyasa doygunluğa ulaşır Bu model 5 etkenden etkilenir: Yeniliğin karakteri İleSşim kanalları Yeniliğin başlangıcından beri geçen zaman Toplumsal sistem Devlet poliskaları

4 DeğişSrme maliyetlerin ve bağımlılık; Windows a alışanın mac geçmekte isteksiz olması ÜreSciler bu dudurmu standartlarına bağlı kalarak destekler Bunun adı bağımlılıkhr Bağımlılığın derecesi değişsrme maliyes ile hesaplanır. Maliyet türelri şu şekildedir; Sözleşmeler Adapte olma (eğism) Veri dönüştürme AraşHrma maliyes Bağlılık maliyes (avantaj)

5 Ölçek ekonomisi; Enformasyon ürünlerinin ilk üresm maliyes yüksek kopya maliyetleri sımrdır. İlk üresm maliyesni ulaşılan kitlenin büyüklüğü etkiler Bu dudurm piyasaya girmeyi engelleyebilir ve tekelleşme gündeme gelir. Tekelci firmalar da bu druma ürün çeşitlendirmesi ve fiyatlandırma poliskalarıyla destek olur. Bunu önlemek için devlet taramndan piyasalara müdahale edilir. Microson örneği Microsona yüklenen suç tekel olması değil tekelciliğini korumaya çalışmasıdır. 20 yy. da rakiplerinden iki kat daha büyüksen birim maliyesn %10 düşerken yeni ürünlerde bu oran %50 dir.

6 Masaüstü Sömürgecilik; Global InformaSon and world communicason kitabında Hamid Mowlana (Mahmud Ahmedinejad ın danışmanı olan) yeni ekonomide sömürücülük faaliyesni şu şekilde tanımlar: Ham enformasyon gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere akar Gelişmiş ülkeler bu enformasyonu işlemek için işbirliği yapar Gelişmekte olan ülkeler kendi enformasyonlarını işlemede işbirliği yapmaz Gelişmekte olan ülkeler kendi enformasyonlarını bilgi halinde sahn alır Kişisel bilgisayarlar ve internesn gelişmesi ile masaüstüne gelen sömürgecilik örnekler şu şekildedir: Enformasyon ürünlerinin yoğun bir şekilde pazarlanması E-posta hizmetleri Amazon örneği Yazılımların birbirini reddetmesi Dosyaların belli yazılımları talep etmesi

7

8 Yeni ekonominin özellikleri Bilgi Bilgi yoğun ürün ve hizmetler Dijitalleşme Bilginin hızlı kodlanıp dağıhmını sağlar Sanallaşma Sanal kimlikler, sanal şirketler Molekülleşme Emir komuta zincirinin kaybolması, her çalışanın değer üresmi Aracısız İleSşim ÜreScinin doğrudan tükesciye ulaşması Sektörel Değişim: Hayat, üresm ve tükesm alışkanlıklarının değişimi Yenilik Ürünlerin modasının sık değişmesi Hız ve Zaman Alım ve sahm işlemlerinin çabuklaşması Küreselleşme Duvarların yıkıldığı küresel bir ekonomi

9 Yeni ekonominin etkileri Dijital ürünlerin maliyet ve karlılık oranı Piyasaya giriş maliyetleri RekabeSn artması 7/24 açık piyasalar TükeSci odaklı piyasalar Yeni ürünler İşgücü niteliğinde değişiklik Yeni iş imkanlarının doğması Verimliliğin artması Ekonomik büyümenin artması Stok maliyetlerinin azalması Üründen haberdar olmanın hızlanması Sermaye akışının hızlanması Işlem maliyetlerinin düşmesi

10 ÜreSmin her alanında bilişim teknolojisi kullanılmakta RekabeSn ana kuralı bu teknolojilere sahip olmak Pazarların doyması = şirketlerin uluslararasılaşması Karar merkezleri ile üresm birimleri arasında ilesşim Taşınan enformasyonun değerinde arhs olması Bugün arhk enformasyon bir metadır. Bunu matemasksel ilesşim kuramı tanımlar Enformasyonu ölçülebilir bir forma sokmuştur

11 Meta Scaret malı commodity modus ölçüm Sözlük anlamı yaşam için gerekli şey demeksr. Taşıdığı özelliklerle insan gereksinimlerini gideren şey Yani geçim aracı İnsan emeğiyle üreslmis, sahlmak üzere arz edilmis, yeniden üreslebilir mal veya hizmet Kapitalizmin gücu her şeyi birer metaya dönüştürmesidir

12 Her metanın bir kullanım bir de değişim değeri vardır. Ayakkabı hem giymeye hem başka şeyle değişsrmeye Her nesnenin mutlaka bir kullanım değeri vardır. Kullanım başladığında ve fayda elde edildiğinde değişim değeri de kendiliğinden oluşur Örneğin bir çin ayakkabının değişim değerinin bir çuval patates olması gibi

13 Genelde kullanım değerleri yüksek metaların değişim değerleri düşük olur ve tabi bunun tam tersi Örneğin su ve elmas gibi Kullanım değerleri farklı metaları karşılaşhrılabilir kılan tek şey emek ürünu olmalarıdır. Örneğin ayakkabı ve patates üresmi her ikisi için de emek harcanmaktadır. Malın niteliği = emeğin niceliği = emek süresi

14 Bir mal kullanım için değil de mübadele için üreslmişse onun değeri sahlabilmesi için harcanan emeğe eşiwr. Bedel de bunun tam karşıh elde etmek için verilen zahmet ve uğraşhr Enformasyonun kökünde bilgi vermek danışmak yatmaktadır. Bir emek vardır Enformasyon miktarı basitçe olası seçeneklerin logaritması ile ölçülür İki olası seçenek varsa logaritma iki tabanına göre enformasyon miktarı birdir

15 Enformasyon katma bilinen şeylere bir şeyler ekleme veya bir şeyler uyandırma sürecidir. Bu hali bilişim toplumunu doğurmuştur Bunu ilk kez Fritz Machlup ortaya koymuştur. Enformasyonun kim için, hangi koşullarda hangi kalitede ve ne miktarda üresldiği onun değerini belirler.

16 Önemli olan bir diğer nokta bu kadar enformasyona kimin sahip olduğu ve bunun pazarlama şekli Enformasyon sahip olunup değerleniyorsa bu hali ile bile metadır. Enformasyonun kullanım değerini aynı zamanda ortamın entropisi de belirler Enformasyonun bir meta olarak değerini azaltan şeyler arasında: kopyalanabilir ve düşük maliyetle ileslebilir olması, enformasyonun kamusallaşması

17 Enformasyonun bir meta olarak değerini arhrmada kullanılan yöntemler şu şekildedir: Farklı ürünleri standart ve eşdeğer hale gesrmek: video endüstrisi Enformasyona erişim satmak, internet servis sağlayıcılar Yeniden tükeslmesi gereken kısa süreli enformasyon üretmek, oyunlar Aynı enformasyonu farklı biçimlerde yeniden dağıtmak, film Alıcıların davranışlarını şekillendirmek.

18 Silikon Vadisi Korsanları Bilgi güçtür Mavi kutu Altair 8800 Steve Ballmer, Paul Allen, Bill Gates Steve Wozniak, Steve Jobs Dünyada hangi sıradan insan bilgisayarla uğraşmak ister Apple BASIC i lisanslamak için 21 bin dolar öneriyor San Fransico Bilgisayar Fuarı (1971) Dostlarınıza yakın olun ama düşmanlarınıza daha yakın

19 Silikon Vadisi Korsanları Bill Gates in IBM e DOS u önermesi Paul Allen in 50 Bin dolara işlesm sistemi sahn alması HayaHnın geri kalanında şekerli su mu satmak istersin tarih yazmakmı Apple bilgisayarın adı Lisa İyi sanatçılar kopyalar, büyük sanatçılar çalar Ham kum - silikon sanah Xerox un fare adında bir şeyi dikkate almasını mı bekliyorsun? Apple ın fareyi sahn alması ve grafik arayüze terfi etmesi Bill Gates in Apple logolu t-shirt giymesi Biz bir aileyiz mafya ailesi