Girişimcilik GİRİŞİMCİLİK. Ders 09. ŞENYURT / 1

Transkript

1 GİRİŞİMCİLİK Ders / 1

2 Üretim Planı / 2

3 Üretim Planı NACE Kodu Bu bölümün amacı; kurulacak olan işletmenin Üretim iş akışını, Makine ve ekipman kullanımını, Hammadde ve işletme girdileri kullanımını, İşgücü ihtiyacını, İşyeri özelliklerini ayrıntılı ve doğru biçimde belirlemektir. / 3

4 Üretim Planı NACE Kodu NACE, Avrupa Birliği nde ekonomik faaliyetlerin istatistiksel olarak sınıflandırılmasını sağlayan sistemdir. Sistemde; A T arasındaki harflerle belirtilen KISIM, İki basamaklı sayısal kodlar BÖLÜM, BÖLÜM e eklenen 1 basamak ile elde edilen üç basamaklı sayısal kodlar GRUP, GRUP a eklenen bir basamak ile elde edilen dört basamaklı sayısal kodlar SINIF, Dört basamaklı olan SINIF a iki basamaklı kodların eklenmesiyle oluşturulan kodlar FAALİYET olarak adlandırılmaktadır. NACE kodları adresinden temin edilebilir. Aşağıdaki adresten iş kollarının NACE kodu bilgisine ulaşmak mümkündür / 4

5 Üretim Planı Üretim Hizmet sunum sürecinin aşamaları Üretim hizmet sürecinin her bir aşamasını doğru planlamak, işlerin sağlıklı yürüyebilmesi ve zamanında teslimat açısından önem taşır. Her meslek grubunda üretim hizmet sunum sürecinin aşamaları değişebilmektedir. Örneğin bir restoran işletmesi ile bir konfeksiyon işletmesinin ürün hizmet sunum sürecinin aşamaları birbirinden farklılık arz etmektedir. / 5

6 Üretim Planı Üretim Hizmet sunum sürecinin aşamaları Konfeksiyon İşletme Üretim Aşamaları Tasarım Kumaş ve diğerlerinin belirlenmesi İmalat (kesim, dikim, baskı, ütü) Kalite Kontrol Paketleme Restoran İşletme Hizmet Aşamaları Müşteri karşılama Sipariş alınması Siparişin Hazırlanması Ürünün sunumu Müşteriyi uğurlama Teslimat / 6

7 Üretim Planı İş Akış Şeması İşakışı belirlenirken; Ürün için gerekli tasarım çalışmaları Hammadde ve malzemelerin seçimi ve temini Üretimde kullanılacak makine ekipmanının hazırlanması Üretim için hammadde veya malzemelerin işlenme adımları Kontrol ve izleme işlemleri Depolama çalışmaları Paketleme çalışmaları Taşıma işlemleri Satış sonrası servis aşamaları Göz önünde bulundurulur. / 7

8 Üretim Planı İş Akış Şeması İş akış şemasının amacı; işletmenin üretim sürecini şematik olarak kolay ve anlaşılır şekilde özetler. İş akış şeması girişimcilere; işin hangi aşamasında hangi makine, araç ve malzemenin kullanılacağını göstermenin yanında üretim adımları bazında ne tür işçilik ve işyerinin gerekli olduğunu inceleme olanağı sağlar. İş akış şemasının hazırlanabilmesi için öncelikle üretimi oluşturan temel işlem akışları (örneğin; kesme, bükme, montaj, boyama, paketleme gibi) ortaya çıkarılmalıdır. İşakışları küçük ölçekli işletmelerde çoğunlukla standart biçimde uygulanmaktadır. Üretim iş akışının çeşitli bölümleri için alternatif yöntemler, büyük ölçekli işletmeler tarafından AR-GE çalışmaları ile geliştirilip kullanılabilmektedir. / 8

9 Üretim Planı İş Akış Şeması İş akış şeması oluşturulurken kullanılan ve genel kabul gören standart işaretler ve anlamları şuşekildedir: İşlem işareti: iş akış şeması içerisindeki her türlü işlem (kesme, birleştirme, boyama ) bu işaret ile gösterilir. Malzemeyi ya da ürünü herhangi bir işlem aşamasından başka bir aşamaya taşımayı ifade eder. Parçanın ya da ürünün iş akışı gereği işlem, kontrol ya da taşıma için beklemekte olduğunu gösterir. Parça ya daürünlerin depolama adımlarını gösterir. İş akışı içerisinde alınması gereken kararları gösterir. İş akışı içinde hazırlanan ya da kullanılan dokümanları ya da bilgileri gösterir. / 9

10 İş Akış Şeması Örneği Tahin Helvası Yapımı Tahin helvası susam ve şekerin muhteşem birleşiminden oluşan bir lezzettir. Geleneksel tahin helvası yüzyıllardır aynı şekilde yapılır. Küçük kazanlarda ağır ateşte kıvamı tutuncaya kadar kaynatılır ve kalıplara dökülerek soğumaya bırakılır. Soğuyan malzeme yoğrulur ve kalıplara aktarılır. Tahin helvası sade olabildiği gibi içine susam ve kakao ilave edilerek de satılır. / 10

11 İş Akış Şeması Örneği Restoran İşletmesi Hammadde Temini Depolama Hazırlama Üretim için Hazırlama Pişirme Sıcak Servis Depolama için Hazırlama Soğuk Servis Soğutma Soğuk Servis Bulaşık Servisi / 11

12 Üretim Planı Ürün Hizmet Sunum Teknikleri, Standartlar, Spesifikasyonlar Teknik düzenleme: Bir ürünün özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemedir. Standart: Belli bir konuda tespit edilmiş kurallardır. Spesifikasyon: Bir işin nasıl yapılacağını belirten ayrıntılı bir talimattır. / 12

13 Üretim Planı Ürün Hizmet Sunum Teknikleri, Standartlar, Spesifikasyonlar Bazı ürünlerin üretiminde çeşitli teknikler, standartlar ve spesifikasyonlara uyulmak zorundadır. Örneğin; Yapı malzemelerinin üretimi Gıda ürünlerinin üretimi Tıbbi cihaz üretimi Oyuncak üretimi Kimyasal ürünlerin üretimi Petrol piyasasına ilişkin faaliyetler Motorlu taşıtlar Asansörler / 13

14 Üretim Planı Ürün Hizmet Sunum Teknikleri, Standartlar, Spesifikasyonlar Teknik düzenlemelerin, standartların ve spesifikasyonların temel amacı piyasaya güvenilir ürünler sunmaktır. Ürünlere ilişkin teknik düzenlemeler yetkili kuruluşlar (Örneğin sağlık Bakanlığı) tarafından hazırlanır. Teknik düzenlemelerde ulusal standartlara atıfta bulunulması halinde bu standartların oluşturulmasından ise Türk Standartları Enstitüsü sorumludur. / 14

15 Üretim Planı Ürün Hizmet Sunum Teknikleri, Standartlar, Spesifikasyonlar Bir restoran işletmesi için geçerli olabilecek standartlar: TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi G-F TSE-ISO-EN 9001:2008 ISO Kalite Sistemi Yönetim Belgesi G-F TSE-ISO-EN 22000:2005 TSE Gıda Güvenliği Yönetim Belgesi Bir hazır giyim işletmesi için geçerli olabilecek standartlar: G-F TSE-ISO-EN 9001:2008 ISO Kalite Sistemi Yönetim Belgesi TS Konfeksiyon imal yerleri Genel Kurallar TS Konfeksiyon Makine Bakım ve Onarımı TS EN ISO Tekstil-Konfeksiyon ve Diğer tekstil mamullerinin evsel yıkama ve kurutma işleminden sonra görünümlerinin değerlendirilmesi metodu / 15

16 Üretim Planı Hukuki Gereksinimler (Ruhsat, İzin vs.) Bu bölümde işletme kuruluşu için alınması gerekli; İzinler, Ruhsatlar, Diğer resmi dokümanlar, İşlemlerin hangi kurumlarda yapılacağı, İşlemleri süresi Belirtilmelidir. / 16

17 Hukuki Gereksinimler Örnek İZİN / RUHSAT / KAYIT İLGİLİ KURUM YAKLAŞIK SÜRE GERÇEKLEŞME TARİHİ Şirket ana sözleşmesinin imzalanması 6 nüsha Noter Şirket tescilinin yapılması Ticaret Sicil memurluğu 1/ Şirketin Ticaret sicil kaydının ilanı Ticaret Sicil memurluğu Şirket müdürü imza sirküleri Noter 1/ Vergi hesap numarasının alınması Vergi Dairesi 1/ Defterlerin alınması ve tasdik ettirilmesi Kırtasiye ve noter 1/ Yoklama tutanağının düzenlenmesi Vergi dairesi Vergi levhası Vergi Dairesi 1/ Fatura, İrsaliye ve Gider pusulası belge basımı Anlaşmalı Matbaa İlgili odalara kayıt yapılması İl Ticaret ve Sanayi Odası Damga vergisinin yatırılması Vergi Dairesi 1/ İşyeri açma ve Çalışma Ruhsatı Alınması Belediye SSK İşlemleri Bağkur İşlemleri SSK / 17

18 Hukuki Gereksinimler Vergi Türleri KDV Vergi Türü Mükellef Vergi Oranı %1 - %10 - %18 Hesap Dönemi 1 takvim yılı ya da 1 ay Kurumlar Vergisi %20 1 takvim yılı Gelir Vergisi Muhtasar Beyanname Şahıs Şirketleri %15 %20 %27 %35 %15 %20 %27 %35 1 takvim yılı Aylık ya da 3 aylık Beyan Tarihi Sonraki ayın 24 ünde 25 Nisan gününe kadar 15 Şubat a kadar Sonraki ayın 20 sine kadar Ödeme Dönemi 26. Günü akşamına kadar Beyanname ay sonuna kadar Mart, Haziran, Eylül Her ayın 26. günü akşamına kadar / 18

19 Yönetim Planı / 19

20 Yönetim Planı Küçük ölçekli işletmelerde girdi temini, piyasa araştırması, Pazar araştırması, satın alma, tanıtım, pazarlama, satış stratejisi belirleme/uygulama vb. süreçler çoğunlukla işletmeyi kuran girişimci ve ortakları tarafından yürütülmektedir. İşletme ölçeği büyüdükçe bu temel süreçlerin profesyonel çalışanlara devredildiği görülmektedir. Organizasyon Şeması Organizasyondaki görevlerin önem düzeylerini, yerlerini ve diğer görevlerle bağlantılarını gösteren önemli bir şemadır. Kurulan şemaya bağlı kalarak organizasyonda hangi işlerin, hangi sayıda insanla yerine getirileceği açık ve net olarak belirtilir. İşletme yapısının anlaşılabilir ve sistematik bir yapıda olması ve birimlerin birbirine anlamlı şekilde bağlanması, rasyonel bir organizasyon şemasının kurulmasıyla mümkün olur. / 20

21 Örnek Örgüt Şeması Restoran işletmesi Şirket Müdürü Üretim Müdürü Satın Alma Müdürü Muhasebe Müdürü Personel Yöneticisi Hukuk Müşaviri Bilgi-İşlem Sorumlusu Ahcıbaşı (1) Depo Sorumlu (1) Kasiyer (1) Ahcı (3) Şef Garson (1) Bulaşıkçı(1) Temizlikçi 1 Otoparkçı 1 Garson 5 Komi / 21

22 Örnek Örgüt Şeması Restoran işletmesi Yönetim Kurulu Genel Koordinatör Genel Müdür Satış Pazarlama Proje Geliştirme Teknik Finans Bilgi-İşlem / 22

23 Yönetim Planı Görev ve Sorumluluklar Görev Tanımı: İş sahibinin sorumluluğundaki işlerin neler olduğunu, bu işleri nasıl ve hangi koşullar altında gerçekleştirildiğini ve yapılış amacını ifade eden yazılı ifadelerdir. Görev tanımı kapsamında; görev unvanı, gerçekleştirilen görevler, görevin ayırt edici özellikleri, çevresel koşullar ve iş sahibinin yetki ve sorumlulukları kavramları yer alır. Organizasyonda görevlerin en iyi şekilde yerine getirilmesi, görev tanımları ve sorumlulukların doğru bir şekilde tanımlanması ile sağlanır. / 23

24 Yönetim Planı Görev ve Sorumluluklar Bubölümde işletmede çalışan kişilerin görev ve sorumlulukları belirtilir. Görev belirlenmesindeki amaç; İşin yapılma amacını belirlemek, Gerekli olan yetenek ve sorumlulukları saptamak, İşin diğer işlerle ilişkisini belirlemek İşin şartlarını çalışanlar açısından belirli hale belirlemek Temel görev yerine getirilirken, görev tanımı yapılan unvanın, her bir işlem için sorumlulukları ayrıntılı olarak listelenmelidir. / 24

25 Yönetim Planı Görev ve Sorumluluklar GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLAR Görevin Adı: Şirket Müdürü Bağlı olduğu Birim: Yönetim Vekalet edecek kadro: - Yönetim ve Finans ve İşgücü Yönetimi ve Gelişimi Görev ve Sorumluluklar: Yönetsel kararların alınması, alacak ve ödemelerin takibi, alacakların tahsili, ödemelerin yapılması, bütçelendirme, personel yönetimi, işgücünü meslek eğitimine yönlendirme, performans değerlendirmesi Yetkiler: işletmenin idari faaliyetlerini ve iş akışını planlama ve izleme. Satın Alma Görev ve Sorumluluklar: piyasa araştırması, ihale vb. dokümantasyonun hazırlanması, tedarikçiler ile iletişim, en ekonomik girdinin pazardan temini, girdilerin takibi, satın alma planının oluştuurlması. Yetkiler: işletmenin her türlü girdi ihtiyacını belirleme, bu doğrultuda harcama yapma. Pazarlama ve Satış Görev ve Sorumluluklar: Pazarlama stratejilerini belirleme, uygulama, pazar araştırması yapma, bağlantılar oluşturma, tanıtım faaliyetlerini planlama, yürütme, satış sonrası hizmetler. Yetkiler: İşletmenin tüm satış ve pazarlama faaliyetlerini belirleme, yürütme. / 25

26 Yönetim Planı Görev ve Sorumluluklar Yönetim Satış ve Pazarlama Üretim Satın Alma Organizasyon şeması yukarıdaki gibi olan bir firma için görev ve sorumlulukların tanımı şuşekilde yapılabilir: / 26

27 Yönetim Planı Görev ve Sorumluluklar Yönetim (İşletme Sahibi): Yönetsel kararların alınması Alacak ve ödemelerin yönetimi Bütçelendirme Personel yönetimi İşgücünü mesleki eğitimlere yönlendirme Satın Alma: Üretim girdilerinin en ekonomik biçimde araştırmasını yaparak işletmeye uygun olan girdileri pazardan temin etme / 27

28 Yönetim Planı Görev ve Sorumluluklar Satış ve Pazarlama: Pazarlama stratejilerini belirleme ve uygulama Müşteri memnuniyetini sağlamak amacıyla periyodik ziyaretleri planlayarak gerçekleştirme Pazar araştırması yapma Hedef pazarda bağlantılar oluşturma / 28

29 Yönetim Planı Görev ve Sorumluluklar Üretim: Üretim programının belirlenmesi ve takibi Hammadde ve malzeme temin planlarının hazırlanmasını sağlamak, düzgün işleyişinin kontrolünü yapmak Üretim planlama analiz tablolarını hazırlamak Üretim planları konusunda satış birimine bilgi vermek ve üretimin aşamalarını iletmek Üretim planının birimlerde, birim içi üretim planına dönüşümünü sağlamak İşlerin teslim tarihine yetişmesi için etkin bir izleme yapmak Gecikme halinde birim ve üst yönetim koordinasyonu ile planlamayı revize etmek Önleyici faaliyetlerde bulunmak, yedek parça ihtiyacını tespit etmek, stok kontrolünü takip etmek Periyodik bakımları gerçekleştirmek ve üretim makinelerinin verimli çalışmasına katkıda bulunmak / 29

30 Yönetim Planı Görev Tanımına Göre Alınacak Personelin Nitelikleri Alınacak elemanın; Çalışacağı konumun özelliklerine göre nitelikleri Sektörde ya da iş hayatında tecrübeye sahip olup olmadığı, sahip olması gerekiyorsa kaç yıl çalışmış olması gerektiği Sahip olması gereken yeterlilik sertifikaları Sahip olması gereken eğitim durumu / 30

31 Yönetim Planı Görev Tanımına Göre Alınacak Personelin Nitelikleri İşgücünün belirlenmesi ve görev tanımlarının yapılmasında ilk adım; iş akışı ile gösterilen üretim süreçlerinin hangi ana iş gruplarına ayrıldığının belirlenmesidir. Örneğin; Konfeksiyon atölyeleri; model hazırlama, kesim, dikim, kontrol, ütüleme, paketleme ve sevkiyat Restoran işletmeleri; pişirme, sıcak servis, soğuk servis ve bulaşık servisi iş gruplarından oluşmaktadır. / 31

32 Yönetim Planı Cevaplanması Gereken Sorular İşletmenin temel ve destek aktivitelerini yerine getiren görev gruplarını içeren bir organizasyon şeması yapılmış mı? Yönetim kadroları, bunların görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiş mi? Mevcut yöneticilerin özgeçmişleri ve sahip oldukları özellikler belirtilmiş mi? İnsan kaynakları yönetimi, personelin eğitim ihtiyacı belirlenmiş mi? Bir eğitim programı oluşturulmuş mu? Ürün yada hizmet üretim kapasitesindeki büyümeye paralel işgücü gelişim ihtiyacı tespit edilmiş mi? / 32

33 / 33