9. Sınıf KİMYA ÖZET. Yazar İlker Yücel. Sevgili Öğrenciler,

Transkript

1 9. Sınıf KİMYA ÖZET Sevgili Öğrenciler, Bu özet kitap, okul müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır. Kitaptaki konular, ders kitabınızla uyumlu olarak sıralanmış ve açıklanmıştır. Özet kitabımızın hazırlanış amacı, sizleri yoğun ve boğucu ayrıntılarla dolu yardımcı kaynaklardan kurtarmaktır. İhtiyacınız olan her bilgiyi öz ve anlaşılır olarak kitabımızda bulacaksınız. Uzun konu anlatımları yok, gereksiz bilgi yığınları yok, yorucu ayrıntılar yok. Doyurucu, eksiksiz ama yormayan bir kitap bu. Tam ihtiyaç duyduğunuz bir kaynak. Konu anlatımlarında çok önemli noktaları larla belirttik. Bazı konuları daha anlaşılır görsellere çevirdik. Ünite sonlarında tarama testlerine yer verdik. Kendinizi sınamanız için dört yazılı sınav ve iki deneme sınavı koyduk. Ayrıca üniversite giriş sınavlarına hazırlanmanız amacıyla, konu anlatımlarının içine sık sık çözümlü YGS-LYS soruları yerleştirdik. Kitaptaki tüm yazılı ve test-deneme sorularının ayrıntılı çözümleri da yer almaktadır. Derslerinizde ve tüm sınavlarınızda yararlı olacağını umar, başarılar dileriz. Delta Kültür Yayınevi Yazar İlker Yücel Yayın Yönetmeni Vedat Aydoğan Yayın Koordinatörü Yusuf Doğan Dağıtım Sorumlusu Metin Keskin Kapak ve Düzenleme Deltakitap Y.S. No ISBN Baskı - Cilt Altan Özyurt Matbaacılık Hatay Sokak 17/B Kızılay / ANKARA T F info@deltakitap.com Bu kitabın bütün basım, yayın hakları Delta Kültür Basım Yayın Dağıtım Kırtasiye Ltd. Şti'ne aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan tamamı veya bir kısmı mekanik, elektronik, fotokopi ve benzeri yöntemlerle kopya edilemez, çoğaltılamaz, basılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.

2

3 1. DÖNEM 1. YAZILI SINAV (SAYFA 13) 1. a. su b. simya c. bileşik d. element e. karbonat 2. a. D b. Y c. D d. Y e. D 3. T Zehirli (Toksik) Madde: Soluma, yutma veya deri yoluyla temas halinde sağlık yönünden ciddi risk oluşturabilir. Anlık veya uzun süreli hasar bırakabilir. O Yakıcı Madde: Oksitleyici özelliğinden dolayı diğer maddelerle temas halinde onların yanmasına sebep olabilir. Yanıcı kimyasal maddelerle temas etmemesine özen gösterilmelidir. N Çevreye zararlı madde: Çevre üzerinde ani veya gecikmeli olarak zararlı etkiler gösteren maddelerdir. Bu maddelerin doğrudan çevreye atılmaması gerekir. Aşındırıcı (Korozif) Madde: Canlı doku veya kumaş, metal gibi malzemelere teması halinde tahribata neden olurlar. Radyoaktif Madde: Canlı dokularda geri dönüşümü olmayan zararlara yol açan ışınlar yayıcı maddelerdir. Deri hastalıkları, kanser ve ölüme neden olurlar. Bu maddelerin bulunduğu bölgelerde korunmasız bulunulmamalıdır. 4. Al(NO 3 ) 3 bileşiğin 1 tane molekülünde 1 tane Al, 3 tane N ve 9 tane O atomu vardır. Toplam 13 atom vardır. 5. Madenlerin işlenmesi, boya yapımı, alaşım hazırlama, barut üretimi, sabun, mürekkep ve kozmetik üretimi 6. a) Sülfürik asit (zaç yağı); hidrojen sülfat b) nitrik asit (kezzap); hidrojen nitrat c) Asetik asit; etanoikasit d) kireç taşı; kalsiyum karbonat e) yemek sodası; sodyum bikarbonat 7. Sodyum(Na), Potasyum (K), Demir (Fe), Kalsiyum (Ca), Magnezyum (Mg) 8. dereceli silindir, balon joje, pipet, büret, ayırma hunisi 9. Kimya biliminde sembolik dil kullanılmadan önce element ve bileşikler için uzun anlamlar kullanılıyordu. Milyonlarca bileşik için ad ve sembol kullanımının zorluğu kimyanın gelişimini yavaşlatmaktaydı. Bu nedenle daha hızlı ve kolay bir biçimde yazılıp anlaşılabilen uluslararası ortak ve anlaşılır bir dil geliştirilmiştir. 10. Organik kimya Anorganik kimya Fizikokimya Analitik kimya Biyokimya 9. Sınıf Kimya Özet

4 1. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI (SAYFA 31) 1. a. elektron b. izotop c. oktet kuralı d. hacim e. kütle 2. a. D b. Y c. D d. Y e. D 3. a. atom yarıçaplarına göre, K, Mg, P, O b. iyonlaşma enerjilerine göre, O, P, Mg, K c. elektron ilgilerine göre, O, P, Mg, K d. elektronegatifliklerine göre, O, P, Mg, K 4. Ca Atom no'su 20'dir. 20 nötron sayısı = 24 Kütle numarası = = 44'tür. 5. a. P 15 : periyot 15. grup b. 8 O : periyot 16. grup c. 18 Ar : periyot 18. grup d. Li : periyot 1. grup 3 6. Elektron sayısı = 12 Nötron sayısı = 13 X'e atom dendiğine göre proton sayısı ve elektron sayısı birbirine eşittir. Kütle numarası = proton sayısı + nötron sayısıdır. Kütle no = = X 7. a. Metallere ait beş özellik; b. Ametallere ait beş özellik; Isı ve elektriği iyi iletirler. Parlaktırlar. Oda koşullarında cıva hariç hepsi katıdır. Atomik yapıdadırlar. Kendi aralarında bileşik oluşturmazlar Isı ve elektriği iletmezler. (grafit hariç) Mat görünümlüdürler. Tabiatta genelde moleküler halde bulunurlar. Bileşiklerinde hem pozitif (+) hem de negatif (-) değerlik alabilirler. Kırılgandırlar X elektron sayısı = = 18 Y +2 elektron sayısı = 18 Proton sayısı = elektron sayısı + iyon yükü Proton sayısı = = Silisyum (Si) element atomunun katman elektron dağılımı şeklindedir. Birinci katmanda 2 ve üçüncü katmanda 4 elektrona sahiptir. Cevap 2+ 4 = 6 dır. 10. İlk olarak 1869'da Dimitri Mendeleyev tarafından oluşturulmuştur yılında Henry Moseley şu an kullandığımız periyodik tablonun oluşumuna büyük katkı sağlamıştır. Delta Kültür Yayınevi

5 2. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI (SAYFA 53) 1. a. metalik bağ b. polar kovalent bağ c. değerlik elektronları d. güçlü e. iyonik bağ 2. a. D b. D c. D d. D e. Y 3. KF : İyonik CO: Kovalent HCl: Kovalent CaCl 2 : İyonik CH 4 : Kovalent 4. Van der Waals etkileşimi Hidrojen bağları 5. Fiziksel değişim: Maddenin fiziksel özelliklerinde meydana gelen değişimlere denir. Örnek: Buzun erimesi, yemek tuzunun suda çözünmesi. Kimyasal değişim: Maddenin kimyasal özelliklerinde meydana gelen değişimlere denir. Örnek: Kâğıdın yanması, ekmeğin küflenmesi. 6. Hg +2 ve S 2 HgS Na + ve SO 4 2 Na 2 SO 4 Zn +2 ve N 3 Zn 3 N 2 NH 4 + ve Cr 2 O 7 2 (NH 4 ) 2 Cr 2 O 7 Fe +3 ve CI FeCI 3 7. CI CI O C O 8. Sert ve kırılgandırlar. Tel ve levha haline getirilemezler. Katı hâlde elektriği iletmezler. Suda iyonlaşarak çözünürler. 9. a. Ca 3 N 2 b. Amonyum klorür c. FeO d. Fosfor pentaklorür e. CO Kimyasal Türler Tanecikleri Arasındaki Zayıf Etkileşim Türü H 2 O... H 2 O Ca H 2 O HCl... HCl Ne... Ne Hidrojen bağı İyon - dipol etkileşimi Dipol - dipol etkileşimi London kuvvetleri 9. Sınıf Kimya Özet

6 2. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI (SAYFA 75) 1. a. yüzey gerilimi b. amorf c. barometre d. kohezyon e. viskozite 2. a. D b. D c. Y d. Y e. D 3. a. 127 C = = 400 K b. 250K = = 23 C 1520 c mmhg = = 2 atm d. 380 torr = = = 0,5 atm 760 e. 1 m 3 = 1000 L 4. a. I, III ve V b. II ve IV c. I d. II ve IV 5. Suyun sertliğinin fazla olması suyun lezzetini ve temizleme gücünü etkiler. Bu sularda sabun iyi köpürmez ve yüzeylerde kalıntı bırakır, ısıtma sistemlerinde ve çamaşır makinelerinde suyu taşıyan boruların iç yüzeylerinde çökelti oluşturarak enerji kaybına yol açar. Kâğıt, boya, tekstil ve gıda endüstrilerinde kullanımı ürün kalitesini düşürür. 6. Dünya atmosferi yeryüzünü bir sera gibi korumaktadır. Atmosferde bulunan karbon dioksit ve su buharı güneşten aldığı ısının bir kısmını tutar. Böylece Dünyamız ısısını korur. Fakat günümüzde atmosferdeki sera gazı miktarının artmasından dolayı dünyanın ısısı da artmaktadır. Bu ısı artışına sera etkisi veya küresel ısınma denmektedir. Başlıca sera gazları; karbondioksit, metan, azot oksit ve florlu gazlardır. 7. a. 1 mol CO 2 gazı x16 = 44 gramdır. n = m/ma formülüne göre işlem yapılırsa; n= 17,6/44 = 0,4 mol b. 1 mol CO 2 avagadro sayısı (NA) kadar molekül içerir. 0,4 mol ise ; 0,4 x 6,02x10 23 = 2,408 x tane molekül içerir. c. 1 mol molekülde 32 gram oksijen atomu vardır. 0,4 molünde; 0,4x32= 12,8 gram oksijen atomu vardır. d. 1 mol gaz normal koşullarda 22,4 litre hacim kaplar. 0,4 mol gaz ise; 0,4x22,4= 8,96 litre hacim kaplar. 8. Hissedilen sıcaklık: Termometre sıcaklığı, bağıl nem, rüzgâr ve radyasyon gibi dört meteorolojik faktörden etkilenir.hissedilen sıcaklık değeri hesaplanırken hem nem değerinin hem de sıcaklık değerinin kullanılması gerekmektedir. 9. Metal kristallerde tekrarlanan pozitif yüklü birimler bulunur. Değerlik elektronları yalnız kendi atom çekirdeklerinin değil, bütün komşu çekirdeklerin etkisi altındadır. Katının her noktasında elektronların serbest hareket edebilmesinden dolayı metaller ısı ve elektriği iyi iletirler. 10. Viskozite akışkanlığa karşı gösterilen direnç olarak tanımlanır. Sıcaklığın artması maddenin taneciklerini bir arada tutan kimyasal bağların zayıflamasına yol açar. Böylece madde akışkanlık kazanırken viskozitesi azalır. Buhar basıncı maddenin o anda gaz fazında bulunan kısmının oluşturduğu basınçtır. Sıcaklık arttıkça tanecikler arası bağlar zayıflar ve daha çok madde gaz fazına geçer. Gaz miktarının artması ve sıcaklıkla gazların basıncının artmasından dolayı buhar basıncı artar. Delta Kültür Yayınevi

7 TARAMA TESTİ: KİMYA BİLİMİ (SAYFA 15) 1. Antoine Lavoisier kütlenin korunumu yasasını bulan bilim adamıdır. Diğerleri Antik Çağ simyacılarındandır. 5. Kalsiyum elementinin sembolü Ca'dır. 2. Yazılım sektörü, bilgisayar programları yazılması ile uğraşır. Kimya eğitimi alan insanlar için çalışma alanı değildir. 6. Periyodik sistem bir malzeme değildir. 3. CH 3 COOH bileşiğinin adı asetik asittir. Formik asitin formülü HCOOH'dır. 7. (NH 4 ) 2 SO 4 bileşiği NH 4 + iyonu ile SO 4 2 iyonu arasında oluşmuştur. İyonik bağ vardır. NH 4 + iyonunda N ve H, SO 4 2 iyonunda S ve O atomları arasında kovalent bağlar vardır. I. doğrudur. 2 tane N, 8 tane H, 1 tane S ve 4 tane O atomu içerir. Toplam 15 tane atom içerir. Formülünde dört tür atom vardır. 4. Bu işaret aşındırıcı maddeler için kullanılır. Tuz ruhu bir asittir ve aşındırıcı (korozotif) etkisi olan bir maddedir ve bu işareti ambalajında taşımalıdır. 8. Kovalent bileşiklerin oluşumunda atomlar arası elektron ortak kullanımı vardır. I ve III doğrudur. 9. Sınıf Kimya Özet

8 9. Nikola Tesla, 1856 doğumlu fizikçi ve elektrofizik uzmanıdır. Simyacı değildir. 13. Henry Moseley kimyacıdır. Diğerleri simyacı olarak kabul edilir. 10. Santrifüj makinası kimyacılar tarafından icat edilmiş ve kullanılmıştır. 14. A seçeneğinde yapılan eşleştirme doğrudur. 11. Karbon bileşiklerinin tümüyle ilgilenen bilim dalı organik kimyadır. Biyokimya, canlıların yapısında yer alan kimyasal maddeleri ve canlının yaşamı boyunca sürüp giden kimyasal süreçleri inceler. 15. Kimya bilimi ilaç, gübre, tekstil, arıtım ve boya sanayisi gibi bir çok alanda kullanılmaktadır. 12. Oksijen O 2 formülü ile gösterilmektedir. 16. İnsan vücudunda demir yetersizliğinde kansızlık görülür. Kalsiyum normal büyüme için gereklidir ve büyük kısmı kemik yapısındadır. I.yargı yanlış diğerleri doğrudur. Delta Kültür Yayınevi

9 TARAMA TESTİ: ATOM VE PERİYODİK SİSTEM (SAYFA 33) 1. 15P elementinin katman elektron dağılımı dir. 5. Ca: elektron dağılılmı şeklindedir periyot 2A grubundadır. 2. X ve Y elementi 2. Periyot, Z ise 3. Periyot elementidir. Periyodik sistemde atom çapları aynı grupta yukardan aşağı ve aynı periyotta sağdan sola büyür. I. yargı doğrudur. II. yargı yanlıştır. İyonlaşma enerjileri aynı periyotta soldan sağa ve aynı grupta aşağıdan yukarı büyür. En sağda ve en yukarda olan Y elementidir. Ardından X ve Z gelir. III. yargı doğrudur. 3. Periyodik cetvelin en sağında bulunan elementlere asal gazlar denir. Kararlı yapılarından dolayı bileşik yapmaya yatkın değillerdir. Genelde atomik yapıda bulunurlar. 6. Soygazların az da olsa yaptığı bileşikler vardır. (XeF 2 ) I ve II. Yargı doğrudur. Periyodik tabloda birinci periyot ametal olan hidrojenle başlar ve soygaz olan helyum ile sonlanır. III.yargı yanlıştır. 7. Bir kimyasal bağı oluşturan atomların, bağ yapımında kullanılan elektronları çekme isteğine elektronegatiflik denir. 4. Periyodik sistemde aynı grupta yukardan aşağı inildikçe atomların çapları artar ve elektronlar çekirdeğin çekiminden uzaklaşırlar. Elektron verme kolaylaşır. 8. İzotop atomların atom numaraları aynı fakat nötron sayıları farklıdır. D seçeneğinde verilen atom kükürt izotopudur. 9. Sınıf Kimya Özet

10 9. T ve M atomları aynı gruptadır. X bir soygazdır ve 8A grubundadır. T atomunun elektronegatifliği en yüksektir. 13. İkisinin de proton sayısı aynı olduğu için çekirdek yükleri eşittir. Elektron dizilimleri farklıdır. Kimyasal özellikleri farklıdır. 26 Fe+2 = 24 elektronu vardır. Atom halinde 26 elektron vardır. 10. Nötron sayıları aynı olan atomlar birbirinin izotonudur. Azot ve karbonun nötron sayıları 8 dir. (Nötron sayısı = kütle no atom no) Çekirdek yükü ve atom numarası aynıdır. Katman elektron dağılımı elektron sayısına göre yapılır ve proton sayısı ile elektron sayısı eşittir. Katman elektron dağılımı N = 2-5 tir. Kütle numaraları aynı olana elementler birbiri ile izobardır. D seçeneği doğru. 3 yüklü iyonu 7+3 = 10 elektrona sahiptir. Neon atomu 10 elektrona sahip bir soygazdır. Elektron sayıları aynı olan tanecikler birbirinin izoelektroniğidir. 14. Elektron sayıları ve elektron dizilimleri aynı olan tanecikler birbirinin izoelektroniğidir. 15 P 3 = 18 elektron Ar = 18 elektron Na+ 10 elektron ve 12 Mg elektron 8 S 2 ve 11 K + 18 elektronu var K + = 18 elektronu vardır. Elektron dağılımı 2 8 8'dir. Üç temel enerji düzeyi vardır, oktetini tamamlamıştır X = 40 2X = 40 Bir elektron alırsa potasyum atomuna dönüşür. X = I. OH = = 10 elektron II. H 2 O = = 10 elektron III. NH 4 + = = 10 elektron Mg : periyot 2A P : periyot 5A 15 Ca : periyot 2A 20 Mg ve P üçüncü periyottadır. Ca dördüncü periyottadır ve atom hacmi daha büyüktür. İyonlaşma enerjisi ve elekton ilgisi aynı periyotta soldan sağa artar ve aynı grupta yukardan aşağı azalır. En yüksek P'de ve en az Ca'dadır. Mg ve Ca aynı gruptadır ve metaldir. Delta Kültür Yayınevi

11 TARAMA TESTİ: KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER (SAYFA 55) 1. Sodyum sülfür formülü: Na 2 S'dir. 5. Metaller sadece iyonik bağlı bileşik oluşturur. Verilenlerden 12 Q atomunun elektron dağılımı yapılırsa olduğu görülür. Son yörüngede 2 elektrona sahiptir. Bileşiklerinde elektron veren bir metaldir. 2. I ve III'te girenler ve ürünlerin yapısı farklıdır. Tepkime sonucunda yeni maddeler oluşmuştur. Kimyasal bir değişim vardır. II. tepkimede maddenin fiziksel hâli değişmiştir. 6. MgO bileşiğinde Mg +2 ve O 2 iyonlarından oluşur. I. yanlış. Lewis yapısı Mg +2 [ O ] 2 şeklindedir. II. yanlış. Oksijen atomu 2e almış ve oktete ulaşarak iyonik bağ yapmıştır. III. doğru. 3. Sıvı metan ısı alarak gaz hâline geçmiştir. Maddenin kimyasal formülü değişmemiştir. Yeni bir tür oluşmamış ve kimyasal bağlar korunmuştur. 7. Formülün kapalı hali C 2 H 4 'tür. Molekül içi bağların çoğu polar olmasına rağmen molekül geometrik yapısı nedeni ile apolardır. I ve II doğru. 4. İyonik bağlı bileşiklerin suda çözünmeleri fiziksel bir değişmedir. 8. Aynı atomlar arası bağlar apolardır. O 2 molekülü apolardır. H 2 S molekülü geometrik yapısından dolayı polardır ve atomları arasındaki bağlar polardır. II. yanlış. İki molekülde de yapılan bağ sayısı 2 ve kullanılan elektron sayısı 4'tür. III. doğru. 9. Sınıf Kimya Özet

12 9. Farklı atomlar arası oluşan kovalent bağlar polar kovalent bağlardır. E seçeneğinde verilen bileşik iyonik yapılıdır. Atomlar arası bağları iyoniktir. 13. İyonik ve metalik bağlar güçlü etkileşimlerdir. Diğerleri zayıf etkileşimlerdir ve yoğun fazlarda görülür. 10. H 2 O polar, CO 2 ise apolardır. H 2 O'da toplam 2 bağ vardır. CO 2 'de toplam 4 bağ vardır. İki molekül de atomlar arası polar kovalent bağ ile oluşmuştur. 14. Hidrojen bağı oluşması için molekül F, O veya N içermeli ve bu atomlara bağlı hidrojen olmalıdır. CH 3 O CH 3 molekülünde oksijene bağlı hidrojen atomu olmadığından hidrojen bağı oluşmaz. 11. F 2 molekülü apolardır. Yoğun fazlarında molekülleri arasında London kuvvetleri oluşur. HF molekülü polardır. Yoğun fazlarında molekülleri arasında hidrojen bağı etkindir. 15. Havadan oksijen gazı, havanın önce yoğunlaştırılması ve daha sonra damıtılması ile elde edilir. Fiziksel olaydır. Şekerin suda çözünmesi de fiziksel bir değişimdir. Diğer olaylar kimyasaldır. 12. I'de verilen moleküller polar yapılıdır. Aralarında dipol - dipol etkileşimi görülür. II'de verilen moleküller apolar yapılıdır. Aralarında London kuvvetleri etkileşimi görülür. III'de verilen moleküller elektronegatifliği yüksek olan oksijen ve flor içerdiği için, aralarında hidrojen bağı etkindir. 16. SO 3 2 iyon kökünün adı sülfit'tir. Nitrat kökünün formülü NO 3 'dir. I ve II yanlıştır. Delta Kültür Yayınevi

13 TARAMA TESTİ: MADDENİN HÂLLERİ (SAYFA 68) 1. K: potasyum elementidir ve metaldir. O: oksijen elementidir ve ametaldir. Metal-ametal bileşikleri elektronegativite farklarından dolayı iyonik bağlıdır. 5. Maddenin gaz halinde tanecikler bir birinden en uzak noktada olurlar.iii.yargı yanlış diğerleri doğrudur. 2. Viskozite akışkanlığa karşı gösterilen dirençtir. En akışkan olan zeytinyağıdır, sonra su ve gliserin gelir. Viskozitesi en büyük olan gliserin, en küçük olan zeytinyağıdır. 6. Aynı sıcaklıkta buhar basınçları her birinde farklıdır. I. yanlış. Kaynama sıcaklıkları en büyük olan Z'dir. Kaynama sıcaklıkları en düşük olan X olduğu için en uçucu X'tir. 3. Sıvı havadan azot, oksijen ve argon gazı üretilir. 7. Kaynama noktası sıvılar için ayırt edicidir. Y ile Z'nin aynı dış basınçta kaynama noktaları farklı olacaktır, I yanlış. Yüksek dış basınçta kaynama noktası 80 C olan Z'nin daha düşük basınçlarda kaynama noktası da daha düşük olacaktır, II doğru. Kaynama noktası en yüksek olan X'te moleküller arası çekimde en fazladır, III doğrudur mol CO 2 = 44 gram = 3 mol atom 1 mol SO 2 = 64 gram = 3 mol atom I ve III aynı, II farklıdır. 8. Adezyon kuvvetleri sıvı molekülleri ve bulundukları ortam arasındaki etkileşime verilen addır. I.yargı yanlıştır. Moleküller arası çekim arttıkça maddenin kaynama noktası yükselir. II.yargı yanlıştır. 9. Sınıf Kimya Özet

14 9. Bu özellikleri taşıyan katılara kovalent katılar denir. Silisyum dioksit bu katılara örnektir. 13. Bağıl nem,havada bulunan su buharına ait kısmi basıncın, aynı sıcaklıktaki suyun denge buhar basıncına oranıdır.yani havanın neme ne kadar doyduğudur. A seçeneği yanlış diğer bilgiler doğrudur. 10. Grafit ve alüminyum katı hâlde elektrik akımını iletir. İyonik katılar sadece sıvı hâlde veya suda çözünmüş hâlde elektriği iletirler. 14. Mol sayıları eşit olduğuna göre 1 mol CO 2 = 44 gram 1 mol C 3 H 8 = 44 gram 1 mol C 2 H 6 = 30 gram Kinetik teoriye göre aynı ortamda bulunan bu gazların sıcaklıkları ve kinetik enerjileri eşittir. 11. Etil alkol -114 ve 78 C sıcaklık dereceleri arasında sıvıdır. Brom -7 C de erir ve 59 C de kaynar. Buna göre 78 C den aşağı sıcaklıklarda etil alkol sıvı fakat brom gaz halde olabilir. 15. X katı olduğuna göre erime noktası 40 C'dir. I yanlıştır. Grafikten = 400 kalori alarak eridiği görülüyor. 1 g katının erimesi için aldğı ısıya erime ısısı denir. II doğrudur. Hâl değişimi sırasında sıcaklık yani kitenik enerji sabittir. III yanlıştır. 12. Y gazdır. X sıvıdır. Z katıdır. Buna göre Y'den Z'ye geçiş kırağılaşmadır ve ortama ısı verir. 16. II ve IV. bölgelerde maddelerin potansiyel enerjileri azalır. Delta Kültür Yayınevi

15 1. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAYFA 35) 1. Deterjan ve elektronun keşfi kimya bilimi tarafından yapılmıştır. 6. Karbon zinciri içeren bileşikler organik kimyanın uğraş alanıdır. 2. Her üçü de kimya bilimi için katkıdır. 7. Oksijen doğada O 2 molekülleri olarak bulunur. X olabilir. Soygazlar atomik yapılıdır. Y soygazdır. Z saf madde ve farklı tür atom içerdiği için bileşiktir. Fiziksel yöntemler ile bileşenlerine ayrılmaz. 3. C seçeneğinde verilen sembolün anlamı, aşındırıcı ve krozotif maddedir. 4. Grafikte periyodik tablonun ilk on bir elementi gösterilmektedir. B grupları atom numarası 21 olan skandiyum ile başlar. Grafiğe göre en düşük iyonlaşma enerjisi olan sodyumdur. Li ve Na soygazlardan sonra geldikleri için 1A grubundalardır. Aynı periyotta grafikten de anlaşıldığı gibi iyonlaşma enerjileri soldan sağa doğru genelde artmış, 2A ve 5A gruplarında küresel simetri özelliğinden dolayı değişikliğe uğramıştır. He ve Ne ise aynı düşey sıradalardır. D seçeneği yanlıştır. 8. Atom numarası 7 olan element azottur, ametaldir ve katman elektron dağılım 2-5 şeklindedir. 2.periyot 15. gruptadır. I.yargı yanlıştır. Atom numarası 17 olan element klordur ve ametaldir. Oda koşullarında diatomik yapılı klor gazı olarak bulunur. Ametaller birbirleri ile bileşik yapabilirler. 9. CaCO 3 kireç taşıdır. Diğerleri doğrudur. 5. Kalay bir elementtir ve sembolü Sn'dir. 10. Demir metaldir, fosfor ametaldir ve helyum soygazdır. 9. Sınıf Kimya Özet

16 11. Metaller elektron alışverişi ile bileşik yaparlar. I ve II doğrudur. 15. Aynı periyotta atom numarası arttıkça elektronegatiflik artar, atom çapı ve metalik özellik azalır. 12. IV'de gösterilen malzemenin adı cam balon, ve V'de gösterilen malzemenin adı balon jojedir. 16. X'in atom numarası en büyük ve Y ile aynı periyotta olması, ayrıca Z ile Y'nin aynı grupta olması ancak C seçeneği ile mümkün olur. 13. Mn: Mangan elementidir. Magnezyumun simgesi Mg'dir. 17. Kütlenin korunumu kanunu gereği Girenler Ürünler 4,6 + X = 8,8 + 5,4 X = 9,6 14. X olduğuna göre X'e dağılım 2 8 5'tir. 3. periyot 15 grup. (5A) 18. İktisat veya "ekonomi", üretim, dağıtım, tüketim, ticaret, değişim ve bölüşüm ile ilgili etkinliklerin bütünü ile bu etkinlikleri inceleyen bir bilimdir. Kimya ile bir ilgisi yoktur. Delta Kültür Yayınevi

17 19. Henry Moseley yakın zaman kimyacılarındandır. Periyodik sistemde atom numaralarının kullanılması gerektiğini belirleyen bilim adamıdır. 22. Nötron sayısı her zaman tam sayıdır. Çekirdek yükü proton sayısıdır = yüklü olduğu için 2e verilmiştir. Proton sayısı kimyasal reaksiyonlar sonucu değişmez. Kütlesinin tam sayı olmaması doğada birden fazla izotopun olduğunun göstergesidir. 20. e = n 5 ve p + n = 28 olduğuna göre e = p 3 n 5 = p 3 p + n = 28 + p n = 2 p n = 2 2p = 26 p = Atom numaraları aynı kütle noları farklı olduğu için izotopturlar. Elektron sayıları aynı olmadığı için kimyasal özellikleri ve hacimleri farklıdır. 21. Atom modelleri bulunuş sırası Dalton, Thomson Rutherford ve Bohr şeklindedir. 24. Periyodik cetvelde aynı periyotta soldan sağa atom çapı küçülür. İyonlaşma enerjisi artar I. yanlış, III. doğrudur. En kolay elektron veren K'dır. II yanlıştır. 9. Sınıf Kimya Özet

18 25. Dimitri Mendeleyev ve Henry Moseley periyodik cetvel üzerinde çalışmışlardır. 28. Değerlik elektron sayısı 8'dir. Periyodik cetvede 3. periyot 18. gruptadır. (Eski sistem 8A grubu) Zn = 'dir. 29. NH 4 NO 3 'te N, H ve O olmak üzere 3 tür atom vardır X : Y : X metal, Y ametaldir. X'in atom çapı daha büyüktür. Nötron sayısı = kütle no atom no'dur ve ikisinde de 20'dir. Y ametaldir ve elektron ilgisi daha fazladır. Elektronegatiflik periyodik cetvelde soldan sağa ve aşağıdan yukarı artar. Y'nin elektronegativitesi fazladır. 30. Su H 2 O formülü ile gösterilir. Delta Kültür Yayınevi

19 2. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAYFA 77) 1. Şekerin suda çözünmesi fizikseldir. Diğerleri kimyasal değişimdir. 6. Hidrojen bağı moleküller arası bir etkileşimdir. Zayıf bir etkileşimdir. H 2 O molekülünün yapısında polar kovalent bağlar bulunur. 2. Kırağı oluşumunda madde gaz fazından katı faza dönüşür. Dışarı ısı verir. Ekzotermiktir. 7. Lewis gösteriminde elektron alışverişi ile oluşan iyonik bir bileşik olduğu anlaşılıyor. I ve II yanlıştır. 3. Mg +2 ve Ca +2 iyonları sudaki sertliği belirler. Sert sular elektrikli su ısıtıcılarına ve çamaşırlara zarar verirler. Sert suları yumuşatmak için iyon değiştirici reçineler kullanılabilir. Çamaşır suyu dezenfektasyon ve ağarmak için kullanılır. 8. NH 3 bileşiğinin molekülleri arasındaki bağlar sorulduğu için, polar kovalent bağ olmaz. Hidrojen bağı ve dipol - dipol etkileşimler vardır. 4. Metalik bağ güçlü etkileşimdir. 9. He apolar bir soygaz ve CO 2 'de apolar bir moleküldür. Aralarında London kuvvetleri etkileşimi görülür. 5. NF 3 molekülünün Lewis gösterimi F N F F 10. Su ve C 2 H 5 OH molekülleri arasında hidrojen bağı kurulur. Oluşan çözeltide iyonlar olmadığı için elektrik akımı iletilmez. C 2 H 5 OH polar bir moleküldür ve suda iyi çözünür. 9. Sınıf Kimya Özet

20 11. Her üç bilgi de doğrudur. 16. Çözeltilerde buhar basıncı düşer, kaynama noktası yükselir. Her üç bilgi de doğrudur. 12. I. grafikte sıcaklık 0 C'de iken basınç sıfır olamaz. I yanlıştır. III. grafikte sıcaklık artarsa basınç da artar, sabit kalmaz. III yanlıştır. 17. Şekillere bakılırsa X sıvısı dış bükeydir. Yani kohezyon kuvvetleri büyüktür. Yüzeyi ıslatmaz. Y sıvısı iç bükeydir. Adezyon kuvvetleri daha güçlüdür. Yüzeyi ıslatır. 13. Cam ve kağıt malzemeler toplanarak geri dönüşümü yapılabilmektedir. Doğada yok olma süreleri daha kısadır ve kirlenmeye sebep olmazlar. 18. Viskozite moleküller arası etkileşimle ilgili bir kavramdır. Etkileşim arttıkça viskozite de artar. Ayırt edici bir özelliktir mol CH 4 = 16 gramdır ve 6, tane molekül içerir. 16 gram 6, tane 3,2 gram X X = 1, tane 19. Bu gaz için soruda verilen yargılar doğrudur , tane CO 2 molekülü 0,1 mol'dür. 56, N.K 5,6 L hacimli He & = 0,25 moldür. 22, 4 5 mol atom içeren CH 4 gazı 1 moldür. 20. FeO'de Fe'nin iyon yükü +2'dir. Fe 2 O 3 'de Fe'nin iyon yükü +3'tür. Fe(NO 3 ) 3 'de Fe'nin iyon yükü +3'tür. Delta Kültür Yayınevi

21 21. Suyun katı halden sıvı hale geçmesidir. Fiziksel bir olaydır. 26. K + ve S 2 birleşirse K 2 S oluşur. 22. CO 2 küresel ısınmaya ve sera etkisine sahiptir. CFC gazı ozon tabakasına zarar verir ve küresel ısınmaya sebep olur. SO 2 ve NO 2 gazları havadaki nem ile etkileşerek asitlere dönüşür ve yağmur ile yeryüzüne döner. Yağmur suyunun ph değerini düşürür. 27. Na 2 O bileşiğinin oluşumunda elektron alışverişi olmuştur. İyonik bağlıdır. 23. Buhar basıncı sıcaklığa bağlıdır. Aynı sıcaklıkta buhar basınçları eşittir. Kaynama noktası dış basınca, o da yüksekliğe bağlıdır. Deniz seviyesinde daha fazladır. 28. Kaba bir miktar X gazı eklenirse X gazının kısmi basıncı artar ve bunu dengelemek için Y gazının hacmi azalır, özkütlesi artar, I ve II yanlıştır. Buharlaşma hızı da dış basınçla ilgilidir. Dış basınç arttıkça azalır. 24. SO 3 1 molü = 80 gramdır. Diğerlerinden fazladır. 29. Erime fiziksel bir değişimdir. Başlangıçta m gram su varmış 3m m = 2m kadar buz erimiş. I ve II doğrudur. t süresinde erime tamamlanmıştır. III yanlıştır. 25. Normal koşullar 0 C'de 1 atm basınç anlamındadır. Z maddesi sıvıdır. I yanlıştır. Oda koşulları 25 C'dır. Y katı, X ve Z sıvıdır. II doğrudur. 30. HCO 3 eksi yüklü bir iyondur. Anyondur. Adı bikarbonat'tır. Ametal atomlarının kovalent bağlar ile birbirine bağlanması ile oluşmuştur. İki sıvı karıştığında oluşan çözeltinin kaynama sıcaklığı değişir. Karışım oranlarına göre iki sıvının kaynama sıcaklıkları arasında bir değer alır. III doğrudur. 9. Sınıf Kimya Özet