kpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT SOSYAL BİLGİLER COĞRAFYA

Transkript

1 Önce biz sorduk kpss Soruda 25 SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT SOSYAL BİLGİLER COĞRAFYA

2 Komisyon ÖABT SOSYAL BİLGİLER 2. KİTAP COĞRAFYA ISBN Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. AŞ'ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 7. Baskı: 2018, Ankara Proje-Yayın: Pelin Özdemir Dizgi-Grafik Tasarım: Gamze Şahin Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Vadi Grup Basım AŞ İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105 Yenimahalle/ANKARA ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: İnternet: E-ileti: pegem@pegem.net

3 ÖN SÖZ Sevgili Öğretmen Adayları, ÖABT SOSYAL BİLGİLER konu anlatımlı setimiz üç kitap halinde düzenlenmiştir. ''Sosyal Bilgiler 2. Kitap'' adlı yayınımız Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Alan Bilgisi Testi Coğrafya Bölümü kapsamındaki soruları çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinme ve geliştirme sürecinde siz değerli öğretmen adaylarımıza kılavuz olarak hazırlanmıştır. Kitabın hazırlanış sürecinde, sınav kapsamındaki temel alanlarda kapsamlı alanyazın taraması yapılmış, bu kitabın gerek ÖABT de gerekse gelecekteki meslek hayatınızda ihtiyacınızı maksimum derecede karşılayacak bir başucu kitabı niteliğinde olması hedeflenmiştir. Detaylı, güncel ve anlaşılır bir dilde yazılan konu anlatımları, çıkmış sorular ve detaylı açıklamalarıyla desteklenmiş, her ünite içeriği ÖSYM formatına uygun, çözümlü test sorularıyla pekiştirilmiştir. Ayrıca konu anlatımlarında verilen bilgi ve çözüm tekniklerine ek olarak uyarı kutucuklarıyla da önemli konulara dikkat çekilmiştir. Yoğun bir araştırma ve çalışma sürecinde hazırlanmış olan bu kitapla ilgili görüş ve önerilerinizi adresine e-posta yoluyla ya da numaralı telefona WhatsApp üzerinden iletmeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından cevaplandırılacaktır. Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerine katkıda bulunabilmek ümidiyle Başarılar

4 SOSYAL BİLGİLER ÖABT İLE İLGİLİ ÖNEMLİ BİLGİLER ÖABT SOSYAL BİLGİLER 50 sorudan oluşmakta ve Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Alan Bilgisi (Tarih, Coğrafya, Siyaset Bilimi, Diğer Sosyal Bilim Alanları - Sosyal Bilgilerin Temelleri, Sosyal Psikoloji, Arkeoloji, Antropoloji, Sosyoloji, Felsefe, Ekonomi, Bilim Teknoloji ve Sosyal Değişme, Sanat ve Estetik, İnsan İlişkileri ve İletişim, Günümüz Dünya Sorunları, Sosyal Proje Geliştirme) ile Alan Eğitimi alanlarındaki bilgi ve becerilerini ölçmeyi hedeflemektedir. Öğretmenlik Alan Bilgisi Testinde çıkan sorular, Sosyal Bilgiler Öğretmenlik Lisans Programlarında verilen akademik disiplinlere paralel olarak hazırlanmaktadır. Sınavdaki Alan-Soru dağılımı aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Genel Yüzde Yaklaşık Yüzde Soru Sayısı Alan Bilgisi Testi % a. Tarih b. Coğrafya c. Siyaset Bilimi d. Diğer Sosyal Bilim Alanları (Sosyal Bilgilerin Temelleri, Sosyal Psikoloji, Arkeoloji, Antropoloji, Sosyoloji, Felsefe, Ekonomi, Bi,lim Teknoloji ve Sosyal Değişme, Sanat ve Estetik, İnsan İlişkileri ve İletişim, Günümüz Dünya Sorunları, Sosyal Proje Geliştirme) %28 % 20 % 8 % Alan Eğitimi Testi % Genel Kültür, Genel Yetenek ve Eğitim Bilimleri Sınavlarınıza ek olarak gireceğiniz Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi ile ilgili verilen bu bilgiler ÖABT Sosyal Bilgiler sınavı çerçevesinde hazırlanmıştır. Sınav içeriğinde yapılabilecek olası değişiklikleri ÖSYM'nin web sitesinden takip edebilirsiniz.

5 İÇİNDEKİLER ALAN BİLGİSİ 1. BÖLÜM: COĞRAFYANIN TANIMI, TARİHİ VE BÖLÜMLERİ COĞRAFYANIN TANIMI, TARİHİ...5 COĞRAFYANIN BÖLÜMLERİ...8 A. Fiziki Coğrafya...9 B. Beşerî ve Ekonomik Coğrafya...9 Çözümlü Test...12 Çözümler BÖLÜM: FİZİKİ COĞRAFYA EVREN VE DÜNYA...17 Galaksiler (Gök Adalar)...17 Güneş ve Güneş Sistemi...18 Ay ve Özellikleri...21 DÜNYA (YERYUVARLAĞI)...22 Dünya'nın Şekli ve Sonuçları...22 Dünya'nın Hareketleri...24 Yerel Saat...26 Dünya'nın Güneş Etrafındaki Hareketi (Yıllık Hareketi) ve Sonuçları...29 Eksen Eğikliği (Ekvator ile Yörünge Düzlemi Arasındaki Açı)...30 Dünya'nın Yıl İçinde Güneş'e Karşı Konumları...33 KARTOGRAFYA (HARİTA BİLGİSİ)...37 UTM Koordinat Sistemi...37 Harita Bilgisi ile İlgili Bazı Kavramlar...40 Harita Çeşitleri...45 Haritalarda Yeryüzü Şekillerinin ve Çeşitli Bilgilerin Gösterilmesi...47 COĞRAFİ KOORDİNAT SİSTEMİ...54 Matematik (Mutlak) Konum...54

6 vi Göreceli (Özel) Konum...57 Coğrafi Bilgi Sistemi (Cbs) ve Uzaktan Algılama...58 JEOMORFOLOJİ (YER ŞEKİLLERİ)...59 Yeryuvarlağının Yapısı...59 Levha Hareketleri...60 Kıtaların Kayması...61 Jeolojik Zamanlar...62 Yerkabuğunun Malzemeleri (Taşlar)...64 Yer Şekillerinin Oluşumu...67 Yer Şekillerinin Oluşum Süreçleri ve Yer Şekillerini Oluşturan Kuvvetler...67 Yeryüzünde Ana Yer Şekilleri...72 Akarsu Topografyası (Flüvyal Topografya)...77 Akarsuların Oluşturduğu Aşındırma Şekilleri...77 Akarsuların Oluşturduğu Biriktirme Şekilleri...80 Kıyı Topografyası...82 Dalga Aşındırma Şekilleri...83 Dalga Biriktirme Şekilleri...83 Kıyı Tipleri...84 Karst Topografyası...87 Karstik Aşındırma Şekilleri...88 Karstik Biriktirme Şekilleri...90 Kurak ve Yarı Kurak Bölgeler Topografyası...91 Kurak ve Yarı Kurak Bölgede Aşındırma Şekilleri...91 Kurak ve Yarı Kurak Bölgelerde Biriktirme Şekilleri...92 Buzul Topografyası (Glasiyal)...93 Başlıca Buzul Tipleri...94 Buzul Aşındırma Şekilleri...95 Buzul Biriktirme Şekilleri...96 KLİMATOLOJİ - İKLİM BİLGİSİ...97 Atmosfer...98 Atmosferin Katları...100

7 vii İklim Elemanları Sıcaklık Basınç Rüzgârlar Nemlilik Ve Yağış Oluşumlarına Göre Yağış Çeşitleri Yeryüzünde Yağış Dağılışı Büyük İklim Tipleri HİDROGRAFYA (SULAR COĞRAFYASI) Denizler ve Okyanuslar Akarsular Akarsu Rejimleri Dünya'nın Önemli Akarsuları Göller Yeraltı Suları Kaynak Suları TOPRAK COĞRAFYASI Toprak Türleri Heyelan Erozyon BİTKİ (VEJETASYON) COĞRAFYASI Başlıca Bitki Toplulukları Çözümlü Test Çözümler BÖLÜM: BEŞERÎ VE EKONOMİK COĞRAFYA BEŞERÎ COĞRAFYA NÜFUS COĞRAFYASI Nüfusun Yapısı Nüfusun Artışı Dünya Nüfus Artışı ve Artışla İlgili Bazı Görüşler...176

8 viii Hızlı Nüfus Artışının Sonuçları Dünyada Nüfusun Dağılışı ve Bu Dağılışı Etkileyen Faktörler Nüfus Yoğunluğu Kavramları Nüfus Politikaları GÖÇLER Dünyada Geniş Çaplı Göçlere Örnekler Göçlerin Nedenleri Göçlerin Sonuçları Gidilen Yere Göre Göçler Kalma Süresine Göre Göçler YERLEŞME COĞRAFYASI Yerleşmenin Tarihçesi Yerleşmelerin Sınıflandırılması Kırsal Yerleşmeler Kent Yerleşmeleri EKONOMİK COĞRAFYA Ekonomik Faaliyet Türleri Tarım Faaliyetleri Hayvancılık Ormanlar ve Ormanlardan Faydalanma Madenler Enerji Kaynakları Ulaşım Turizm Sanayi Ticaret Çözümlü Test Çözümler...254

9 ix 4. BÖLÜM: SİYASİ COĞRAFYA SİYASİ COĞRAFYA Siyasi Coğrafyanın Gelişimi ve Jeopolitik Teoriler Siyasi Coğrafyada Organizasyonlar: Devlet, Millet, Millî Devlet Devletlerin Sınıflandırılması Dünyada Güç Mücadeleleri Dünyadaki Çatışma Bölgeleri Pakt ve Birlikler Kanallar ve Boğazlar ÜLKELER COĞRAFYASI Çözümlü Test Çözümler BÖLÜM: İNSAN - DOĞA ETKİLEŞİMİ KORUMA ALANLARI İNSANIN DOĞAYA MÜDAHALELERİ DOĞANIN İNSANA ETKİLERİ DOĞAL AFETLER Yer Kökenli (Jeolojik) Afetler Atmosfer Kökenli (Meteorolojik) Afetler JEOLOJİK AFETLER METEOROLOJİK AFETLER Türkiye'de Korunan Alanlar ve Turizm Türkiye'deki Millî Parklar Türkiye'nin UNESCO Dünya Miras Listesinde Yer Alan Değerleri Çözümlü Test Çözümler BÖLÜM: TÜRKİYE COĞRAFYASI TÜRKİYE'NİN COĞRAFİ KONUMU Türkiye'nin Matematik (Mutlak) Konumu ve Sonuçları Türkiye'nin Özel Konumu ve Sonuçları...346

10 x TÜRKİYE'NİN JEOPOLİTİK KONUMU Medeniyetlerin Çıkış Noktası Türkiye Türkiye'nin Sınırları TÜRKİYE'NİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ Jeolojik Zamanlarda Türkiye Türkiye'de Orojenik Hareketler Türkiye'de Epirojenik Hareketler Türkiye'de Volkanizma Oluşumlarına ve Bulunduğu Yere Göre Dağlar Türkiye'de Depremler TÜRKİYE'DE YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Bulundukları Yere Yani Yükseltilerine Göre Ovalar TÜRKİYE'NİN PLATOLARI TÜRKİYE'DE ÇÖZÜLME Fiziksel (Mekanik) Çözülme Kimyasal Çözülme TÜRKİYE'DE BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Zonal Topraklar İntrazonal Topraklar Azonal Topraklar TÜRKİYE'DE TOPRAKLARDAN YARARLANMA TÜRKİYE'DE HEYELAN TÜRKİYE'DE EROZYON TÜRKİYE AKARSULARI Türkiye'deki Başlıca Akarsular Türkiye Akarsularının Rejimleri Türkiye'de Akarsu Aşındırma ve Biriktirme Şekilleri TÜRKİYE'DE RÜZGÂRLARIN OLUŞTURDUĞU ŞEKİLLER TÜRKİYE'DE BUZULLARIN OLUŞTURDUĞU ŞEKİLLER TÜRKİYE'NİN YERALTI SULARI VE KAYNAKLARI TÜRKİYE'DE KARSTİK ŞEKİLLER TÜRKİYE'DE DALGALARIN VE AKINTILARIN OLUŞTURDUĞU ŞEKİLLER...381

11 xi TÜRKİYE'DE KIYI TİPLERİ TÜRKİYE'DE GÖLLER TÜRKİYE'NİN İKLİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE TÜRKİYE'DE İKLİM ELEMANLARI Türkiye'de Sıcaklık Türkiye'yi Etkileyen Basınç Merkezleri Türkiye'yi Etkileyen Rüzgârlar Türkiye'de Nem ve Yağış Türkiye'de İklim Tipleri Türkiye'nin Bitki Örtüsü TÜRKİYE'DE NÜFUS VE YERLEŞME Türkiye'de Nüfus Sayımları Nüfus Artışı ve Sonuçları Türkiye'de Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler Türkiye'de Nüfus Yoğunlukları Türkiye Nüfusunun Özellikleri (Nüfusun Yapısı) Türkiye'de Nüfus Politikaları Gelecekte Türkiye Nüfusu TÜRKİYE'DE GÖÇLER TÜRKİYE'DE YERLEŞME Türkiye'de Yerleşmeyi Etkileyen Faktörler Yerleşmelerin Sınıflandırılması Türkiye'de Mesken Tipleri TÜRKİYE'NİN EKONOMİK COĞRAFYASI Türkiye'nin Ekonomisini Etkileyen Faktörler TÜRKİYE'DE ARAZİ KULLANIMI TÜRKİYE'DE TOPRAKLARDAN YARARLANMA TÜRKİYE'DE TARIM (ZİRAAT) Türkiye'de Tarımı Etkileyen Doğal Faktörler Türkiye'de Tarımı Etkileyen Beşerî Faktörler Bitkisel Üretim TÜRKİYE'DE HAYVANCILIK TÜRKİYE'DE ORMANCILIK...447

12 xii TÜRKİYE'DE MADENLER TÜRKİYE'DE ENERJİ TÜRKİYE'DE SANAYİ TÜRKİYE'DE ULAŞIM TÜRKİYE'DE TİCARET ÜLKEMİZDE SERBEST TİCARET BÖLGELERİ TÜRKİYE'DE KÜLTÜR VE TURİZM Türkiye'nin Turistik Değerleri TÜRKİYE'DE HİZMET SEKTÖRÜ BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ Çözümlü Test Çözümler KAYNAKLAR...493

13 ALAN BİLGİSİ

14

15 1. BÖLÜM COĞRAFYANIN TANIMI, TARİHİ VE BÖLÜMLERİ

16

17 5 COĞRAFYA'NIN TANIMI VE TARİHİ Coğrafya; insanla doğal çevre arasındaki karşılıklı etkileşimi ilkeleriyle inceleyen ve sonuçlarını bir bütün hâlinde sunan bilimdir. Bu ilkeler neden, dağılış ve sonuçtur. Örneğin depremi ele alalım. Deprem nedir ve nasıl oluşur, yeryüzünde deprem riski nerelerde az ve fazladır ve deprem sonucunda doğal çevre ve insan bundan nasıl etkilenir? İşte bu soruların cevapları; neden, dağılış ve sonuç ilkelerinin cevaplarıdır. Coğrafya hakkında ilk çalışmalar milattan binlerce yıl önce yapılmıştır. MÖ 2700 yılında Sümerlilerden kalma tuğla üzerine yapılmış bir dünya haritası bulunmuştur. Başka bir haritada II. Ramses Dönemi'nden kalmadır. Bu haritada bir altın madeninin yeri gösterilmektedir. Coğrafya terimini ilk kez Eski Çağ Yunan düşünürlerinden Eratosthenes (MÖ ) yazdığı eserinin adında kullanmıştır. Eserinin adı Geographika'dır. Geographie yerin tasviri demektir. Zaten bu dönemlerde Coğrafya daha çok seyyahlar (gezginler), politikacılar ve tarihçilerle birlikte anılıyordu. İbn-i Haldun'un "Coğrafya kaderdir." ifadesi yaşadığı dönemin coğrafyaya bakış açısını gösterir. Erol Tümertekin "Bir beşerî bilim olan coğrafya insanın yaşadığı, çalıştığı, bir araya geldiği ve başta kendi yaşama ortamı olmak üzere değiştirmekte olduğu yeryüzünü inceler." demiştir. Yukarıda verilen bu tanımlarda olduğu gibi eski çağlardan günümüze kadar coğrafya tanımlanırken insan ve doğal ortamın açıklanmasına vurgu vardır. Bu sebeple coğrafyanın konusunun bir boyutunu insan, bir boyutunu doğal çevre (ortam) oluşturmaktadır. Varenius ( ) coğrafyayı teoloji ile bağlantı görüşünden ayırmış ve öne sürdüğü "temel birlik" fikrini bütün mekân olguları arasındaki bir dizi sıkı bağların meydana getirdiği tek bir yerküre sistemiyle açıklamaya çalışmıştır. Varenius yaptığı sınıflandırma ile olaylara önce tüm dünya ile ilgili genel, ikinci olarak belirli ülkelerle ilgili özel, üçüncü olarak ülkelerin içindeki daha küçük olanlarla ilgili korografik ve yereli anlatan topografik düzeylerde bakıyordu. Coğrafya yalnızca tüm dünyaya değil, her bir yerle ayrı ayrı ilgiliydi. (Özgüç - Tümertekin 2010) Günümüzdeki modern coğrafi görüşün temelleri 19.yy. başlarında Alman coğrafyacılar Humboldt, Carl Ritter ve Frideric Ratzel tarafından atılmıştır. (Doğanay 2013) Bunlardan Humboldt fiziki coğrafyanın, Ritter ve Ratzel de beşerî coğrafyanın kurucuları sayılır. Tarih boyunca coğrafya ile ilgili görüşler ve eserler aşağıdaki gibidir. ESKİ ÇAĞ'DA: Herodot, Tales, Aristo, Eratosthenes, Strabon ve Batlamyus coğrafya ile ilgili eserler verenlerdir. Bu dönemde coğrafi bilgiler çoğunlukla gezi ve tasvirler ile basit planlar ve haritalara dayanıyordu. Thales (MÖ ); İlk Çağ'ın ilk coğrafyacısıdır. Yunan medeniyetinin hâkim olduğu yerlerin coğrafi özelliklerini araştırmış, yeryüzünün ölçülebileceği fikrini ileri sürmüştür. Gemicilerden topladığı bilgilerle harita yapmıştır. Thales'e göre Dünya, okyanuslar üzerinde yüzen diske benzeyen bir yuvarlaklığa sahiptir. Herodot (MÖ ): Kuzey Afrika, İran, Yunanistan, İtalya ve Hindistan'a kadar uzanan sahayı gezmiş, burada gördükleriyle "Herodot Tarihi"ni yazmıştır. "Mısır Nil'in hediyesidir." sözüyle neden-sonuç ilişkisi kurma özelliğine vurgu yapmıştır. Ayrıca gemiciler ve gezginlerden topladığı bilgilerle harita yapmıştır. Herodot'un Dünya Haritası Aristo (MÖ ): Siyaset, felsefe ve matematik alanında çalışma yapmış, aynı zamanda coğrafyaya katkıda bulunmuştur. Dünya'nın küre olduğunu savunmuştur. "Doğal zenginliği yetersiz yerlerde devlet kurmak zordur." sözü ile çevreci görüşün babasıdır. Politika adlı eseri, ünlü devlet teorisi adlı görüşü kapsar.

18 6 Eratosthenes (MÖ ): Coğrafya sözcüğünü ilk defa Geographika adlı eserinde kullanmıştır. Büyük İskender'in seferleri sırasında yeryüzünün hızla genişleyen alanlarını belirleyip haritasını yapmıştır. İskenderiye ile Asvan (Syene) arasında çalışma yaparak Dünya'nın çevresini hesaplamıştır. Strabon (MÖ 64-MS 21): Amasya'da doğmuştur. İyi öğrenim görmüştür. Gezdiği yerlerin tarihî, coğrafi ve sosyolojik özelliklerini 17 ciltlik Geographika adlı eserinde anlatmıştır. Eserinde matematik coğrafya, fiziki coğrafya, jeopolitik ve ekonomik coğrafya üzerine bilgiler vermiştir. Çevre ile insan arasındaki ilişkileri ortaya koymuştur. Batlamyus (MS ): Yunan coğrafyacıdır. Mısır'da eğitim görmüştür. Coğrafya Rehberi ve Büyük Gök Sistematiği adlı eserleri vardır. İlk Çağ ile Orta Çağ arasında köprüdür. İslam dünyasında bu kitabı ünlüdür. Ünlü bir haritası vardır. Uzun süre Kristof Kolomb, Vasco da Gama, Macellan, Batlamyus'un eserlerinden faydalanmışlardır. Eserinde çok sayıda yerin adı ve koordinatlarını belirtmiştir. ORTA ÇAĞ'DA: Mesudi, Biruni, İbni-Battuta, İbn-i Haldun gibi daha çok İslam dünyasının bilim adamları coğrafya ile ilgilenmişlerdir. İslam dünyasında, eski çağlardaki eserler tercüme edilerek bunlardan faydalanılmıştır. Kaşgarlı Mahmut'un Divanü Lugati'tTürk adlı kitabında harita vardır. Bu çağda Avrupa'da kilisenin baskısı ile bilimsel çalışmalar yapılmamıştır. Mesudi: Bağdatlıdır. Seyahatnamesi vardır. Güney ve Güneydoğu Asya, Kafkasya, İran, Suriye, İspanya ve Kuzey Afrika ülkelerini gezmiştir. Divanü Lugati't-Türk'teki Dünya Haritası İdrisi: İslam dünyasının Arap coğrafyacısıdır. Endülüs ekolündendir. Akdeniz ülkelerini ve İngiltere'yi gezmiş, Sicilya'da Kral II. Ruggiero'nun Palermo'daki sarayına yerleşmiş ve bu alanda eserler vermiştir. Arapların Batlamyusu denir. İbn-Haldun: Orta Çağ'ın siyasi coğrafyacısıdır. Tarihçi ve sosyologdur. Devletler ile ilgili eserler vermiş, devletler ve kuruldukları coğrafya ile ilgisini araştırmıştır. Aristo'ya benzer görüşler ileri sürmüştür. Mukkaddime ve Kitap El-İbar adlı eserleri vardır. Uluğ Bey: Timur'un torunudur. Semerkand'da medreseler yaptırmıştır. Astronomi, tarih ve matematik alanında çalışmalar yapmıştır. Öğrencisi Ali Kuşçu'dur. Ali Kuşçu, Uluğ Bey'in ölümünden sonra İstanbul'a gelip Fatih Sultan Mehmet'in hizmetinde çalışmaya başlamıştır. Fethiye adlı kitabı vardır. Yeni Çağ'da: Avrupa'da Rönesans ile pozitif bilimler önem kazanmış ayrıca yeni kıtalar keşfedilmiştir. Çok uzun yolculuklar yapılmış, Amerika, Avustralya ve adalar keşfedilmiştir. Bu dönemde Osmanlı'da Piri Reis, Katip Çelebi ve Evliya Çelebi'nin eserleri coğrafyaya katkı sağlamıştır. Coğrafi keşifler 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının, okyanus ve kıtaların bulunması amacıyla ortaya çıkmıştır. Doğudan başlayan ticaret yolları, Avrupalıların çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için çok büyük önem taşıyordu. İpek ve baharat yollarının Osmanlı Devletinin elinde olması, Avrupalıları yeni yollar aramaya sevk etti. Pusulanın icadı, gemicilikteki ilerlemeler, Avrupa'nın doğunun zenginliklerine ulaşmak istemesi bu keşiflerin nedenleridir. Avrupa'da değerli madenlerin az bulunması, kralların İspanyol ve Portekizli gemicileri desteklemesine neden oldu. Bu tarihe kadar bilinmeyen Yeni Dünya Karaları olarak ifade edilen Kuzey ve Güney Amerika, Okyanusya, Güney ve Kuzey kutup çevreleri ve çok sayıdaki ada bu keşifler sonucu bulunmuştur.

19 7 Portekizli Bartelmi Diaz Ümit Burnu'na, Kristof Kolomb Amerika'ya, Vasco da Gama Hindistan'a ulaşmıştır. Magellan okyanus ötesi seyahatler yapmış ve dünyayı dolaşmıştır. Bu dönemde Osmanlı'da Piri Reis, "Kitabı Bahriye" adlı kitabında coğrafi bilgiler vermiş ve harita çizmiştir. Kitabında ve haritasında Akdeniz'i anlatmıştır. Kristof Kolomb'dan, Avrupalı gezginlerden ve korsanlardan faydalanmıştır. Ayrıca Katip Çelebi'nin "Cihannüma" ve Evliya Çelebi'nin "Seyahatname" adlı eserleri coğrafyaya katkı sağlamıştır. YAKIN ÇAĞ'DA: Bu dönemde modern coğrafya alanında çalışmalar başlamıştır. Ayrıca coğrafyanın bilimsel alanda gerçek kimliğine kavuşmaya başlaması bu dönemdedir. Bu dönemin başlarında Avrupalı bilim adamları birçok yeni yerler keşfetmişlerdir. Mackenzie ( ) Kanada'daki gölleri ve ABD'nin batısındaki yerleri bulmuştur. W. Clark ( ) ile Meriwether Lewis ( ) ABD'yi doğu-batı doğrultusunda geçmişlerdir. James Cook: Yeni Zelanda'yı keşfetmiştir. Piri Reis Haritası James Ross 1840 yılında Antarktika'ya ulaşmış, R. Scatt Güney Kutbu'na gitmiştir. Norveçli Amundsen 1911'de Güney Kutup Noktası'nı tespit etmiştir. Edmund Hillary 1953'te Everest'e tırmanmıştır yılında Piccard, Mariana Çukurluğu'na inmiştir. Bu dönemde Coğrafya'ya bilimsel kimlik kazandıran isimler şunlardır: Alexander Van Humboldt ( ): Fiziki coğrafyanın kurucusudur. Alman coğrafyacılardandır. Avrupa'nın çoğunu ve Kuzey-Güney Amerika'yı dolaşıp gözlemler yapmıştır. Humboldt neden, dağılış, karşılıklı ilgi ilkelerini coğrafyaya kazandırmış, okyanus akıntılarını incelemiş, insan doğa etkileşimi ve bitki coğrafyası ile ilgili araştırmalar yapmıştır. Carl Ritter ( ): Beşerî coğrafyayı kuran ve geliştiren Alman coğrafyacılardandır. İnsan ile doğal ortam arasındaki etkileşimi incelerken olaylara insan yönünden bakmıştır. Friedrich Ratzel ( ): Beşerî coğrafyayı geliştiren Alman coğrafyacılardandır. Siyasi Coğrafya adlı eserleriyle jeopolitiğin ve siyasi coğrafyanın çağdaş anlamda temelini atmıştır. Paul Vidalde La Blache ( ): Beşerî coğrafya alanında çalışmalar yapmış Fransız coğrafyacılardandır. Bölgesel coğrafyanın kurucularındandır. Yakın Çağ'da başlayan bu modernleşme günümüze kadar gelişerek hızla devam etmiştir. Eskiden yeryüzünü tanımak olarak algılanan coğrafya, artık günümüzde yeryüzünden daha etkili ve sağlıklı yararlanmayı ortaya koyan, sürdürülebilir bir faydalanmayı öngören bir bilim olmuştur. Bu nedenle Avrupa, Kuzey Amerika ve daha sonra birçok ülkede coğrafya ile ilgili fakülteler ve bölümler açılmıştır. YAKIN ÇAĞ'DA: Coğrafi Keşifler devam etmiş, bilimsel çalışmalar artmıştır. MODERN ÇAĞ'DA: Yani 19. yüzyıl öncesine kadar daha çok görüş ve yer tasviri olarak devam eden Coğrafya 19. yüzyıldan sonra modern hâle geldi ve modern çalışmalar başladı.