ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Transkript

1 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

2 Enerji Enerji verimliliği-yenilenebilir Enerji Yenilenebilir Enerji Güneş Enerjisi Hidro Enerji Rüzgar Enerjisi Jeotermal Enerji Biogaz YE Fırsatları Temel Hedefler Sonuç Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

3 Ülkelerin, sanayileşme, sosyal ve ekonomik kalkınma, bireylerin yasam standardının yükseltilmesi ve yaşamlarının kolaylaştırılması gibi temel hedeflerine ulaşmasında en önemli unsurlardan biri enerji olup, güvenli ve kolayca erişilebilir, ucuz ve sürdürülebilir bir enerji arzının sağlanması önemli bir husustur. Ancak, enerjiye yönelik faaliyetler birçok çevre sorununu da beraberinde getirmektedir. Enerjiye yönelik olarak sürdürülen faaliyetler, çevreyi olumsuz yönde etkilemekte ve yerel, bölgesel ve küresel sorunlara yol açmaktadır. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

4 Enerji verimliliği; Binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin, endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesi ve miktarının düşüşüne yol açmadan enerji tüketiminin azaltılması olarak tanımlanır sayılı Enerji verimliliği kanununda yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik usul ve esaslara da yer verilmiştir. Yenilenebilir enerji kaynakları, enerji verimliliği çalışmalarında göz ardı edilmemesi gerekir. Günümüzde bu iki kavramı ayrı düşünmek imkansız hale gelmiştir. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

5 YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN Kanun Numarası : /5/2005 Yayımlandığı Resmi Gazete : 18/5/2005 tarih ve sayı Revize tarihi : 29/12/2010 Yayımlandığı Resmi Gazete : 08/01/2011 tarih ve sayı Kanunun amacı: Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanımının yaygınlaştırılması, bu kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin artırılması, sera gazı emisyonlarının azaltılması, atıkların değerlendirilmesi, çevrenin korunması ve bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün geliştirilmesidir. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

6 Güneş enerji santrallerinden 1 kwh elektrik bedeli 13,3 cent$ dir. Yerli üretimle bu bedel 6,7 cent desteklenerek 20 cent$ a yükselmektedir. Harran Üniversitesi GAP-YENEV

7 Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerinde kullanılan mekanik ve/veya elektromekanik aksamın yurt içinde imal edilmiş olması halinde; elektrik enerjisi için, alım fiyatına, üretim tesisinin işletmeye giriş tarihinden itibaren beş yıl süreyle; yandaki tabloda belirtilen fiyatlar ilave edilir. Yerli üretim-destek

8 Enerji Yenilenebilir enerji, "doğanın kendi evrimi içinde, kullanılmasından sonraki zaman peryodunda aynen mevcut olabilen enerji kaynağı" olarak tanımlanmaktadır. Yaygın olarak kullanılan fosil yakıtlar ise; kullanılınca biten ve yeniden kullanılamayan enerji kaynakları sınıfına girmektedir. Hidrolik (su), güneş, rüzgar ve jeotermal gibi doğal kaynaklar yenilenebilir olmalarının yanı sıra; temiz enerji kaynakları olarak ta değerlendirilmektedir. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

9 Enerji J E O T E R M A L YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

10 Enerji YE kaynakları, kullanım şekli, mevcut durum Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

11 Enerji YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

12 GAP bölgesi hali hazırda yenilenebilir enerjideki çeşitlilik ve zengin potansiyeli ile dünyada sayılı şanslı bölgelerden biridir. Türkiye nin hidrolik enerjideki en önemli ve ağırlıklı bölgesidir. Türkiye nin güneş enerjisi potansiyeli açısından en büyük potansiyele sahip bölgesidir. Tarımsal atıklar ve hayvancılık potansiyeli düşünüldüğünde biyokütlenin modern yöntemlerle enerji açısından kullanımında da öncü olabilecek önemli bir değere sahiptir. Ege bölgesi ile kıyaslanacak seviyede olmasa bile, bölgenin bazı yüksek alanları için rüzgâr enerjisinden ve bazı jeolojik alanları için jeotermal enerjiden bahsedebilmektedir. Diğer taraftan binalardaki ve yeni gelişen sanayisindeki geleneksel yapı ve alışkanlıklar, enerji verimliliğinin artırılması konusunda da önemli fırsatlar sunmaktadır. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

13 Enerjisi Türkiye nin Güneş Enerji Potansiyeli Ülkemiz, coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu güneş enerjisi potansiyeli açısından birçok ülkeye göre şanslı durumdadır. EİE tarafından yapılan çalışmaya göre Türkiye'nin ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2640 saat (günlük toplam 7.2 saat), ortalama toplam ışınım şiddeti 1311 kwh/m²-yıl (günlük toplam 3.6 kwh/m²) olduğu tespit edilmiştir. Bölgemiz için ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2993saat (günlük toplam 8.2 saat), ortalama toplam ışınım şiddeti 1460 kwh/m²-yıl (günlük toplam 4 kwh/m²) Harran Üniversitesi GAP-YENEV 13:33

14 Enerjisi Türkiye nin bölgesel güneş enerjisi potansiyeli Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

15 Enerjisi GAP bölgedeki tüm iller yüksek güneş enerjisi (GE) potansiyeli ile Türkiye de lider, dünyada ise sayılı bölgelerden biridir. Güneş enerjisi, GAP Bölgesi nin ve dolayısıyla Türkiye nin enerji sektörünün yükselen değeri olmaya adaydır. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

16 GÜNEŞ ENERJİSİ Isıl Uygulamalar 1. Sıcak su üretimi 2. Isıtma-soğutma uygulamaları 3. Buhar üretimi-elektrik Fotovoltaik Uygulamalar Elektrik enerjisi üretimi ve kullanımı 13:33 23 ARALIK 2009-MARDİN

17 GE Isıl Uygulamaları

18 GE Isıl Uygulamaları

19 GE PV Uygulamaları Panellerin çalışma prensibi Güneş ışınlarının panele düşmesiyle beraber yarı iletken levhalarda elektron geçişi olur. Yarı iletken malzeme yaygın olarak SİLİKON kullanılmaktadır.

20 Panel çeşitleri Mono kristal, %18 verim Polikristal, %16 verim Amorf, %5-10 verim 13:33 23 ARALIK 2009-MARDİN

21 PV Panel Fiyatı Son beş yıl içinde küresel PV talebinin yaklaşık % 80 i Avrupa piyasalarından olmuştur. Bir polikristal silikon güneş modülü için en düşük satış fiyatı watt başına $ 1.06 (0,78 başına watt) 'dir. Bir mono kristal silikon modülü için en düşük satış fiyatı watt başına $ 1.10 (watt başına 0.81)vardır. İnce film modülü fiyatı watt başına $ 0.84 (0.62 watt) 'dir.

22 Güneş Enerjisi Fotovoltaik Uygulamaları

23 Kaohsiung 2009 oyunları için Tayvan da inşa edildi seyirci kapasiteli, Üst kısmı 8844 adet güneş paneliyle kaplı, Yılda 1,14 milyon kwh elektrik üretiyor Güneş enerjili stadyumu

24 Meinhard Hansen Almanya Almanya, kwp-pv entegreli eğimli çatı Şebeke bağlantılı

25 Almanya da Tarım alanları için yapılmış PV sistemleri 3,450 kwp 40,000 kwp Tektek Dağı? Sulama Kanal Kenarı? Vs Uygun arazilerde elektrik enerjisi üretimi Yapılamaz mı?

26 Malezya-Sıfır enerjili Ofis Binası Dört farklı PV sistemleri/teknolojileri bu binada kurulmuştur. A- polikristalin modül, B- Amorf silikon modüller C- cam-cam yarı-şeffaf PV modülleri D- monokristal PV modülleri

27 "Madrid-2 La Vaguada" Ticari ve eğlence Merkezi Madrid in en çok ziyaret edilen binası yılda 25 milyon ziyaretçi 100 kwp panel gücü

28 Monte Malaga Hotel Ülke Yıl İspanya 2005 PV güç toplam Konum Özet Anahtar Kelimeler 54 kwp Malaga Enerji tasarrufu ve enerji verimliliği için binanın biyoklimatik stratejisinin bir parçası olarak PV modülleri sabit güneş gölgeleme elemanı olarak kullanılan bir otel binası (BIPV) bina entegre PV cephe

29 Harran Üniversitesi Harran Üniversitesinde kurulu olan 1.4 KWp güneş takip sistemi 13:33

30 PV Sulama Sistemleri

31 PV Sulama Sistemleri

32 Harran Üniversitesi Fotovoltaik solar pompa Sistemi Sistem ekipmanları Güneş panelleri; 2 X130 Wp, 20 yıl garantili Batarya grubu; 2X12 V/230 Ah Solar kontrol ünitesi: MPPT (1 adet), Santrifüj (fırçasız) PV solar pompa, Debisi 900 litre/saat, 45 metre basma yüksekliği

33 Muğla Üniversitesi Eğitim Fakültesi Binası 40.3 kwp

34 Harran Üniversitesi aydınlatma sistemleri

35 Harran Üniversitesi Merkezi kütüphanede kurulu 3.5 kwp gücünde şebeke içi PV sistem Sistemde 20 adet 175W gücünde 24V luk panel kullanılmıştır. 10 adet 230Ah lik kapasiteli depolama ünitesi kullanılmıştır. Sistemin bir yıl deneme çalışması sonucunda, ürettiği bedelsiz temiz enerji miktarı 5000 kwh olarak belirlenmiştir.

36 Güneş pillerinin çeşitli alanlarda kullanımı Güneş enerjili pervaneli şapka PV şarjlı el feneri PV şarjlı taşınabilir lamba ve radyo PV li sırt çantası Şarj için katlanabilir PV panel

37 Güneş pillerinin karayollarında ve trafik ışıklarında kullanımı Işıklı yol işaretleme ve uyarma İkaz lambaları

38 Güneş enerjili şarj cihazları Güneş enerjili jeneratör (600W)

39 GAP Bölgesi hali hazırda mevcut hidroelektrik santralleri (HES) ile yenilenebilir enerji üretimi konusunda ülkemizde öncü bölgelerden birisidir. GAP Master Planı içerisinde tamamlanması planlanan HES lerin devreye alınmasıyla toplam kurulu güç yaklaşık MW tan MW a, yıllık üretim ise GWh değerinden GWh değerine ulaşacaktır. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

40 Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

41

42 Türkiye Avrupa nın rüzgar enerjisi potansiyeli açısından en zengin ülkelerinden biridir. EİE tarafından hazırlanan potansiyel atlası REPA verilerine göre, GAP Bölgesi ortalama rüzgar hızı dağılımında, Marmara Bölgesi nden sonra yüksek potansiyele sahip bölgelerden biridir. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

43 Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

44 RE Santralleri

45

46 Bölge genelinde Gaziantep, Kilis, Mardin ve Adıyaman başta olmak üzere; sadece bazı yerel noktalarda mevcut potansiyel, bir RES santrali kurulumunu mümkün kılacak seviyede yüksektir. Şanlıurfa ve Diyarbakır da ise bazı yerel noktalar hariç (Örneğin; Şanlıurfa nın Siverek ilçesi) genellikle orta ya da düşük seviyede (5 m/s ve altı hızlarda) RE potansiyeli bulunmaktadır. GAP Bölgesi genelinde hali hazırda EPDK ya Lisans başvurusu yapılmış 7 adet büyük ölçekli RES tesisi (5 Gaziantep, 1 Kilis ve 1 Adıyaman ili sınırlarında) hazırlığı/kurulumu da söz konusudur. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

47 Türkiye jeotermal potansiyel açısından dünyanın yedinci ülkesidir. Yüzey sıcaklığı 40 C'nin üzerinde 140 jeotermal saha mevcuttur. Türkiye'nin muhtemel jeotermal ısı potansiyeli MW olarak tahmin edilmektedir yılı sonu itibariyle MTA tarafından yapılan 304 jeotermal sondaja göre, muhtemel potansiyelin MW ı görünür potansiyel olarak kesinleştirilmiştir. Türkiye'deki doğal sıcak su çıkışlarının 600 MWt olan potansiyeli de bu rakama dahil edildiğinde toplam görünür jeotermal potansiyel MW değerine ulaşmaktadır. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

48

49 GAP Bölgesi nde teorik jeotermal potansiyel 81 MW, görünür potansiyel ise 34,87 MW olarak belirlenmiştir. Bölgede jeotermal enerji ağırlıklı olarak sera ısıtmasında kullanılmaktadır yılı itibariyle; MTA Güneydoğu Anadolu Bölge Müdürlüğü, Şanlıurfa-Karaali civarı, Şırnak (Güçlükonak)-Hısta ve Mardin (Dargeçit)-Germav sahalarında ek jeotermal enerji potansiyeli belirleme çalışmaları yapılması gerekliliğini öngörmüştür. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

50 GAP JE Potansiyeli Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

51 Bölgenin jeotermal enerji potansiyelinin belirlenmesine yönelik çalışmalar oldukça yavaş ilerlemektedir. Öncelikle Şanlıurfa Karaali Köyü ve civarında yer alan jeotermal akışkan potansiyelinin boyutlarının ortaya konacağı ayrıntılı model etüt çalışmalarının yapılması gereklidir. Yüksek sıcaklık ve yüksek debiye sahip alanların bulunması amacıyla hidrojeolojik ve radyoaktif analizler yapılmalıdır. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

52 Ayrıca potansiyelin etkin kullanılması amacıyla jeotermal ısı pompası kullanımına yönelik çalışmalar başlatılmalıdır. Çünkü, mevcut jeotermal akışkanın sera ısıtmada kullanımı bilinçsizce (çıkış ucu atmosfere açık) yapıldığından, kaynak sıcaklıklarında yıllara göre azalma söz konusudur. Jeotermal akışkanın dolaştırılması amacıyla kullanılan klasik dalgıç pompalar ise radyoaktif madde içeriği nedeniyle sık sık arıza vermekte ve çok yüksek elektrik enerjisi tüketmektedir. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

53 KARAALİ Seraları

54

55 GAP Bölgesi; gerek doğa koşulları, gerekse sosyal yapısı itibariyle hayvancılık faaliyetleri için uygun bir potansiyel arz etmektedir. Bölgede sulu tarıma geçilmesi ile elde edilen gelirin, bölge halkının yakından bildiği hayvancılık alanında kullanılması ile çeşitli büyükbaş hayvan üretimi ile ilgili projeler uygulamaya konmaktadır. Hayvancılık sektörünün ekonomik getirilerinin olmasıyla birlikte, atıklarının bertaraf edilmemesi halinde, bir takım çevresel sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Gelişmiş ülkelerde bu sektörde meydana gelen gelişmeler takip edilerek, ihtiyaç duyulan, üretimin yanı sıra çevre sorunlarına yol açmayacak teknolojilerin etkin bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

56 GAP Bölgesi nde adet büyükbaş hayvancılık işletmesi bulunmakta olup, işletme ölçeklerine baktığımızda işletme başına düşen hayvan sayısının %70'inin 1-4 baş arasında olduğu görülmektedir. Küçük işletmelerin yoğun olduğu bölgede, yaklaşık 10 işletmede ve üzeri büyükbaş hayvan sayısı bulunmaktadır. Son yıllarda kurulması planlanan Organize Hayvan Besi İşletmelerinin faaliyete girmesiyle, bu rakamlar artacaktır. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

57

58 Günümüzde yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı artırmak için yapılan en önemli uygulamalardan biride enerji kaynaklarının birlikte kullanıldığı hibrid sistemlerdir. Hibrid uygulamalarda en fazla tercih edilen enerji kaynakları rüzgar ve güneş enerjisidir. Sürekli bir enerji kaynağı olmayan rüzgar ve güneş enerjileri birlikte kullanılarak tüm yıl boyunca kesintisiz enerji elde edilebilir.

59 13:33 23 ARALIK 2009-MARDİN Hibrid uygulamalar

60 EKO-KARAVAN Enerji Bakanlığı, Uluslararası Hidrojen Enerjisi Teknolojileri Merkezi (ICHET) ve Oto Doğal Gaz İstasyonları Derneği (ODİDER) tarafından hidrojen enerjisini tanıtmak amacıyla tasarlandı. 120 bin dolara mal olan tamamı yerli aracının Karavanı Adapazarı nda, karoseri Bursa da, rüzgâr tribünü İkitelli de, güneş panelleri Dudullu da üretildi. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

61 Yenilenebilir enerji, bölge için bir fırsatlar denizidir. Çünkü; Kullanılmaya hazır yüksek yenilenebilir enerji potansiyeli bir fırsattır. İşgücüne katılım oranlarındaki dezavantajın giderilmesi için bir fırsattır. Sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksindeki dezavantajın giderilmesi için bir fırsattır. Elektrik Şebekelerindeki yüksek kayıp/kaçak oranı sorununun çözümü için bir fırsattır. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

62 Tüm kesimleri içine alacak tümden farkındalık ve tümden istihdam olanağı oluşturmak, Yenilenebilir enerji konusunda bölgede bilimsel, kurumsal ve teknolojik kapasiteyi arttırmak, Bölgenin yenilenebilir enerji üretimine yönelik Ar-Ge ve rekabet gücünü arttırmak, Bölgede yoğunluğu bulunan endüstriyel sektörlerle entegre yenilenebilir enerji uygulamalarını geliştirmek, Bölgeye ulusal ve uluslar arası pazardan yatırımcı çekmek. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

63

64 Yenilenebilir Enerji teknolojileri kullanım ve üretiminin Bölgede ön plana çıkmasının farklı nitelik ve kapsamlarda zincirleme faydalarının olması beklenmektedir. Somut olarak; bölgedeki üretim maliyetlerinin düşürülmesi, yeni istihdam alanlarının ortaya çıkması, enerji ihtiyacının yerel olarak karşılanma oranının artması, kurumsal kapasitenin, teknik altyapının ve araştırma imkânlarının gelişmesi, tarımsal üretimin büyümesi suretiyle tarımsal maliyetlerin düşmesi ve sosyo-ekonomik göstergelerin iyileşmesi gibi nihai etkileri söz konusu olacaktır. Harran Üniversitesi GAP-YENEV Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

65 Harran Üniversitesi GAP-YENEV