T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTÜTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ ANABİLİM DALI İŞLETME YÖNETİMİ BİLİM DALI İŞLETME YÖNETİMİ DOKTORA PROGRAMI

Transkript

1 T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTÜTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ ANABİLİM DALI İŞLETME YÖNETİMİ BİLİM DALI İŞLETME YÖNETİMİ DOKTORA PROGRAMI KÜRESEL GİRİŞİMCİLİK, İŞBİRLİĞİ VE ORTAKLIK YÖNETİMİ DERSİ ÇİLEK MOBİLYA DA GİRİŞİMCİLİK FAALİYETLERİ Gözde MERT İSTANBUL, 2010

2 T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTÜTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ ANABİLİM DALI İŞLETME BİLİM DALI İŞLETME YÖNETİMİ DOKTORA PROGRAMI KÜRESEL GİRİŞİMCİLİK, İŞBİRLİĞİ VE ORTAKLIK YÖNETİMİ DERSİ ÇİLEK MOBİLYA DA GİRİŞİMCİLİK FAALİYETLERİ Hazırlayan; Gözde MERT Öğretim Üyesi; Prof. Dr. Sudi APAK İSTANBUL, 2010

3 YEMİN METNİ Sunduğum ödevimi Akademik Etik İlkelerine bağlı kalarak, hiç kimseden akademik ilkelere aykırı bir yardım almaksızın bizzat kendimin hazırladığına and içerim Gözde MERT

4 İÇİNDEKİLER Yemin Metni I. BÖLÜM GİRİŞ 1.1 ÖDEVİN KONUSU ÖDEVİN HAZIRLANMA AMACI KONUNUN ÖNEMİ ÖDEVİN SORUN VE SINIRLAMALARI İZLENEN YÖNTEM ÖDEVİN GENEL PLANI 2 II. BÖLÜM 2.1 ÇİLEK MOBİLYA GENEL TANITIM 3 III. BÖLÜM 3.1 ÇİLEK MOBİLYA DA GİRİŞİMCİLİK FAALİYETLERİ 4 SONUÇ 6 KAYNAKÇA 7 I

5 I. BÖLÜM GİRİŞ 1.1 ÖDEVİN KONUSU Çilek Mobilya işletmesinin, girişimcilik örneği olarak incelenmesi. 1.2 ÖDEVİN HAZIRLANMA AMACI Çilek Mobilya nın küresel ölçekli bir üretici olma aşamasına gelinceye kadar, girişimcilerin yaratıcı fikir ve hedeflerinin ortaya çıkartılması. 1.3 KONUNUN ÖNEMİ Türkiye de küresel ölçekte faaliyette bulunan işletmelerden biri olan Çilek Mobilya nın; girişimcilikte vizyon, misyon ve stratejilerini nasıl belirleyip, yönlendirdiği açıklanacaktır. 1.4 ÖDEVİN SORUN VE SINIRLAMALARI Ödevin tertip ve düzenini; Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tez ve Proje Yazım Kılavuzu na Gezgin, M., Kargı, B uygun olarak yapılmıştır. Çilek Mobilya daki girişimcilik ana hatlarıyla ve özet olarak raporlanacaktır. Ele alınan konu, başka eserlerde kullanılmak üzere; içereği kısa ve sadeleştirilmiş bir şekilde hazırlanacaktır. 1.5 İZLENEN YÖNTEM Bu çalışmadaki bilgiler; internet ortamında Çilek Mobilya sitesinden ve ailenin vermiş olduğu röportajlardan elde edilerek düzenlenmiştir. 1

6 1.6 ÖDEVİN GENEL PLANI I. Bölümde, çalışma konusu ve izlenen yöntem hakkında bilgiler verilmiştir. II. Bölümde, firma hakkında genel tanıtıcı bilgiler özet halinde verilmiştir. III. Bölümde, firmanın girişimcilik faaliyetleri; birbirini takip eden sırada ve ana hatlarını ortaya koyacak şekilde açıklanmıştır. Sonuç Bölümünde, ele alınan konunun kapsam ve önemi değerlendirilmiştir. Başka eserlerde kullanılmak üzere, ele alınan konu sadeleştirilmiş ve EK-A olarak sunulmuştur. Hazırlanan çalışmanın sözlü sunumu, yazıcı çıktısı halinde EK-B olarak konulmuştur. 2

7 II. BÖLÜM 2.1 ÇİLEK MOBİLYA GENEL TANITIM Çilek Mobilya, Türkiye kökenli bir kuruluştur. Çilek Mobilya nın yurtiçinde 140, 70 değişik ülkede de 300 mağazası bulunmaktadır. Çilek Mobilya, gençlere yönelik mobilyalar üretmektedir. Dünya genelinde 2 milyon evde Çilek Mobilya ürünleri kullanılmaktadır. Çilek Mobilya, 1995 yılında kurulmuştur. Kurucuları; Muzaffer Çilek, Mustafa Çilek ve Muharrem Çilek tir. Çilek Mobilya, bir aile şirketidir. Muzaffer Çilek; Türkiye genelinde butik mağazaların oluşması, halkla ilişkiler, finansman konularından sorumlu olduğu gibi, halen grupta genel müdürlük görevini de yürütmektedir. Mustafa Çilek; üretim ve tasarımdan sorumludur. Muharrem Çilek; dış piyasalardan sorumludur. Çilek Mobilya nın misyonu; 0-24 yaş arasının ihtiyaçlarını iyi anlamak, beklentilerinin ötesinde ürünler tasarlamak, heyecan verici mağazalar oluşturmak, daha iyi hizmet sunmak ve ürünlerinin kullanmanın mutluluğunu ve ayrıcalığını yaşatmaktır. Vizyonu; kendi alanında tek ve rakipsiz bir Türkiye markası olmaktır. Çilek Mobilya nın genel merkezi İstanbul da olup, 2000 çalışana, m2 satış alanına ve yıllık yaklaşık 220 milyon TL lik perakende ciroya sahiptir. Çilek Mobilya, üretiminin %45 ini ihraç edip, %55 ini iç pazara sunmaktadır. 3

8 III. BÖLÜM 3.1 ÇİLEK MOBİLYA DA GİRİŞİMCİLİK FAALİYETLERİ Çilek Mobilya, 1995 yılında Muzaffer Çilek in öncülüğünde, İnegöl de kurulmuştur. İşletme bir anda, küresel ölçekte bir büyüklüğe ulaşmıştır. Dünya da kendi konseptlerinde, bir başka işletme olmadığından, firma sürekli büyümektedir. Aile, İnegöl de, bakırdan süt bakraçları, su ve süt güğümleri, çamaşır kazanları üretip, bunları toptan satarak ticaret yapmaktaydı. Aile büyükleri, yeni nesil 3 kardeşten ortancayı ticarette tutarken, diğerlerini okutma kararı almıştır. Alüminyum kapların piyasaya çıkmasıyla, bakır kaplar ortadan kalkmış ve aile de alüminyum kap üretimine geçmiştir. Çelik kapların çıkmasıyla, aile, üretim işine yatırım yapacak sermayeyi bulamadığından dolayı üretime son vererek, züccaciye ticaretine başlamıştır yılına kadar bu faaliyet devam etmiştir. Kardeşlerden ağabey olanı, 1978 yılında mobilya ticaretine başlamıştır yılında, ortanca kardeş de züccaciye işini bırakarak, 33 m 2 lik bir dükkanda mobilya ticaretine başlamıştır yılında, iki kardeş ile üç arkadaşı bir araya gelerek UMUT adı ile bir şirket kurarak yemek ve yatak odası mobilyaları üretmeye başlamışlardır. Halen faal durumdadır yılında, NURHAS firmasına ortak olmuşlardır. Bu firma halen sadece koltuk takımları üretmektedir yılında, 3 kardeş ortak olarak, ÇİLEK Mobilya şirketini kurmuşlardır. Çocuk ve genç mobilya üretimi konusuna odaklanma kararı almışlardır. İşleri geniş tutma, gelecek hesabı yaparak ona göre hareket etmeyi kural olarak benimsemişlerdir. Çilek meyvasını logo olarak almışlardır. Başarılı olmanın kuralları; - Mükemmelliyetçi olmak. En iyisini üretmek. - Üretimi önce iç sonra dış pazara kabul ettirmeyi hedeflemek. - Hem iç hem de dış pazarlara en iyi mağazalarla girmek. 4

9 Markalı ve özgün tasarımlı mobilyalar üreterek, dünyaya açılmayı hedeflemişlerdir. Vizyon bu olmuştur. Uluslararası nakliyeye uygun demonte mobilyalar üreterek, dış fuarlara iştirak edip, yeni müşteriler bulmuşlardır. İlk hedefleri, Çilek markası ile yurtdışında mobilyacıların çocuk katlarına girmekti. İlk 5-6 yıl içinde, mobilyaya oda konsepti yarattılar. Mobilyanın yanında, aksesuar da yaptırıp, sattılar. Oda konsepti ilgi görünce, Çilek markalı mağazalar açma kararı vererek, Türkiye de mağazalar açmaya başladılar. Türkiye de Çilek mağazaları iş yapınca, yurtdışında da mağaza açma kararı verdiler. İlk mağazaları kendileri açıp, sonradan franchise verme kararı aldılar. İlk yurtdışı mağazasını Köln de iyi bir caddede açtılar. Bu mağaza iş yapınca bir anda Avrupa da 30 un üzerinde mağazaları açıldı. Sistem Almanya da tutunca, bunu ABD de yapma kararı aldılar. Güney Amerika ya yakın olan Florida da, mağaza açtılar krizi ile bu mağaza uyku durumunda tutuldu. Ancak bu mağaza örnek gösterilerek Panama da 2, Venezuella da 4 mağaza açıldı. Meksika da ise, 14 büyük mağazaya ürün vermeyi başardılar. Yatırımcılar, ülkelerinde olmayan yeni ve değişik alanlarda yatırım yapmaya istek duyarlar. Çilek Mobilya nın mağaza konsepti, bundan dolayı yatırımcıların, oldukça fazla dikkatini cezbetmektedir. Fuarlara katılarak, yatırımcılarla karşılaşmak ve böylece yeni müşteriler bulmayı amaç edindiler. Turistik ülke ve şehirlerde mağaza açma fırsatlarını değerlendirerek, buralara gelen turist yatırımcılara, kendi ülkelerine mağaza açma fikrini aşılamaya çalıştılar. İran da, büyük pazar fırsatını değerlendirmek için, mağaza sayılarını artırmaya çalışıyorlar. Yurtiçi mağaza miktarı doyuma ulaştığından dolayı, yeni mağaza açmıyorlar. Yurtdışında büyük bir potansiyel olduğunu değerlendirip, mağaza sayılarını 10 misline kadar artırmayı düşünüyorlar. Güney Amerika, Afrika ve Ortadoğu ülkelerini hedef bölge olarak belirlemişler. Güvenli olmayan ülkelerde, güvenli olan yerlerde, mağaza açmayı karlı görüyorlar. Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinde talep miktarları sürekli olarak artmakta ve buralar cazip ülkeler olarak değerlendirilmektedir. ABD de kriz ortamı, Endonezya da gümrükte bekletilme, Singapur da ise ofis mobilyaları ile bir arada teşhir sorunları mevcuttur. 5

10 SONUÇ Çilek Mobilya, örnek bir girişimcilik hikayesidir. Ülke ekonomisinin güçlü, ekonomik büyümenin sürekli ve piyasaların istikrarlı olabilmesi girişimcilerle mümkündür. Çilek Mobilya da yönetim, güvenilir kişilerle sağlanmaktadır. Alınan her karar, üretilen her şey en iyisini ortaya çıkarma amacına yöneliktir. Çilek Mobilya nın gücü; hızlı kararlar almasına, karşısına çıkan fırsatları değerlendirmesine, başarı için risk alabilmesine, iş ve işlemlerinde kontrol ve koordinasyon sağlamasına ve yeni teknolojiler kullanmasından kaynaklanmaktadır. 6

11 KAYNAKÇA Apak, S.,Taşcıyan, K., Aksoy, M. Girişimcilik ve Sermaye Tedarik Yöntemleri, 2010 Ataöv, T., Bilimsel Araştırma El Kitabı, Savaş Yayınları, 1982 Gezgin, M., Kargı, B., Tez ve Proje Yazım Kılavuzu, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Makale Yazım Kuralları, İstanbul Üniversitesi Tez Yazım Kuralları, İstanbul Üniversitesi Hürriyet / Eren Güler in Röportajı ( tarihinde alınmıştır.) ( tarihinde alınmıştır.) ( tarihinde alınmıştır.) ( tarihinde alınmıştır.) ( tarihinde alınmıştır.) 7

12 EK A: ÇİLEK MOBİLYA DA GİRİŞİMCİLİK FAALİYETLERİ (Kısaltılmış) Çocuk ve genç odaları konsepti ile dünyada tek olarak öne çıkan Çilek Mobilya, 1995 yılında, 3 kardeş tarafından İnegöl de kuruldu. Önceleri bakır kaplar üretip, satan aile; çelik ürünlerin ortaya çıkmasıyla üretim işini bırakarak züccaciye ticaretine yöneldi. İnegöl ilçesinin, Türkiye nin mobilya merkezi olması ve mobilya işinin parlak devrini yaşaması ile aile mobilya ticeretine başladı. Bir işlek pasaj içinde, mobilya işi için çok küçük sayılan 33 m 2 büyüklüğünde bir dükkan ile başlayan mobilya ticareti hızla gelişti yılında 2 kardeş, 3 ortak ile UMUT Şirketi ni kurarak yemek ve yatak odası mobilyaları üretimine başladılar. Kısa bir süre içinde, 1990 yılında, NURHAS Firması na ortak olarak bu firmayı sadece koltuk takımları üreten duruma getirdiler yılına gelindiğinde mobilya sektöründe deneyim kazanmışlardı. Çocuk ve genç mobilya konusunda pazarda bir boşluk gördüler ve bu alanda yatırım yapma kararı verdiler yılında 3 kardeşin ortaklığı ile Çilek Mobilya Şirketi ni kurarak, çocuk ve gençler için mobilya üretmeye başladılar. Hitap ettikleri yaş grubundakiler için, çilek adı ve resminin sevimli geldiğinden emin olunca, soyadları olan çileği logoları olarak kullanmaya başladılar. Ürettiklerini sadece Çilek Mobilya markası ve logosu ile satarak, piyasada markalarını duyurmaya başladılar. Tasarıma önem vererek özgün tasarımlı mobilyalar ürettiler. Sadece mobilya satmanın yeterli olmadığını görüp, mobilyaya aksesuarlar da ekleyip, sattılar. Bu iş tutunca, çocuk ve genç odaları konseptine uygun, yurtiçinde mağaza açmaya karar verdiler. Açılan mağazalar iş yapınca bunu tüm dünya üzerinde yapma kararı aldılar. Yeni müşterilere ulaşma imkanı yakalamak için tüm fuarlara katıldılar. Ürünlerine dünyanın değişik ülkelerinde, yeni müşteriler buldular. Aynı zamanda, ürünlerindeki eksiklikleri fark ederek düzelttiler. Uluslararası nakliyeye uygun şekilde demonte mobilyalar ürettiler. Marka ve logolarını hep öne çıkardılar. 5 6 yıl içinde 2000 li yılların başında, Almanya Köln de, tanınmış bir caddede, ilk yurtdışı mağazalarını kendi adlarına açtılar. Bu mağaza tutulunca, Avrupa nın çeşitli ülkelerinde franchise yoluyla bir anda 30 un üzerinde mağazaları açıldı. Mobilyalarını sadece Türkiye de üretip, ürünlerini bu mağazalarda satmaya başladılar. Avrupa da sistem oturunca, Amerika da iş yapma kararı aldılar. Güney Amerika ya da yakın olsun diye Florida da mağaza açtılar. Mağazanın açılışı 2007 kriziyle karşılaşınca, bu mağazadan verim alamadılar. Ancak bu mağazayı örnek göstererek, Panama ve Venezuella da mağaza açtılar. Meksika da ise 14 iş yerine mobilya satmaya başladılar. Avrupa ve Amerika da işleri gelişince, komşu ve yakın bölgedeki ülkelere yönelerek Yunanistan, Rusya, Ukrayna, İran, Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinde birçok başarılı mağaza açtılar. Aynı zamanda uzakdoğu ülkelerine de yöneldiler. Japonya, Endonezya ve Singapur gibi ülkelerde Çilek adı ve logosuyla mağazalar açtılar. Uzakdoğu ülkelerinde nakliye ve gümrük işlemlerinde problem yaşadılar. Bu işlemlerin çok uzun sürmesi, mağazalarında mal devamlılığını sağlayamadı. Singapur gibi bazı ülkelerde ise satıcılar ürünlerini ofis mobilyaları ile birlikte tüketiciye sunduklarından dolayı, başarılı olamadılar. Türkiye de 140, yurtdışında 300 olmak üzere, toplam 440 mağazası bulunmaktadır. Türkiye de mağaza sayıları doyuma ulaştığından dolayı artık yurtiçinde mağaza açmamaya karar verdiler. Çocuk ve genç mobilyaları sektöründe, dünyada var olan büyük potansiyeli değerlendirmek için yurtdışında yeni mağazarlar açarak büyüme kararı aldılar. 8

13 Güney Amerika ve Afrika ülkelerinde yeni mağaza açmayı hedeflediler. Orta Afrika ülkelerine yöneldiler. Yatırımcıların gitmediği güvensiz ülkelere giderek, bu ülkelerde güvenli yerlerde mağazalar açmayı, bir fırsat olarak değerlendirdiler. Arap yarımadasındaki ülkelerde tutulduklarından dolayı, bu ülkelerde mağazalarının sayısını artırma kararı aldılar. Turistik açıdan önemli olan şehirlerde mağaza açarak, turist yatırımcılar vasıtasıyla yeni müşteriler ve yeni ülkelerde iş yapmayı planladılar. Açılan fuarlara katılarak, yeni ve değişik alanlarda iş yapmak isteyen yatırımcılarla karşılaşmak ve yeni mağazalar açma fırsatını yakalamak istediler. Bugün, Çilek Mobilya küresel ölçekte iş yapan ve sektörde dünyada tek olan bir işletme durumundadır. İşletme tamamen bir aile firmasıdır. Vizyon, misyon ve stratejik kararlar aile bireylerince oluşturulmakta ve yönetilmektedir. Bu sayede hızlı kararlar alınabilmekte, fırsatlar değerlendirilmekte, başarıya ulaşmak için riskli uygulamalar da cesaretle alınmakta, ürünlerinde özgün tasarımlar yapılmakta, geri besleme ile noksanlıklar giderilmekte, piyasadaki boşluklar görülerek yeni fırsatlar yakalanabilmektedir. 9