Transkript

1 GİRİŞİMCİLİK SEMİNERİ 1

2 FRANCHISE & MORE HİZMETLERİ Franchise sistemleri kurma Franchise pazarlama Eğitim Denetim Yer bulma ve seçme Franchise coaching Yönetim danışmanlığı Konsept oluşturma 2

3 REFERANSLARI GİRİŞİMCİLİK 3

4 1 GİRİŞİMCİLİK 4

5 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK KONULAR Kim girişimci sayılır Girişimci nasıl davranır Neden girişimci olunur Başarının kuralları nelerdir Kim girişimci olmalıdır 5

6 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİNİN ROLÜ Ekonominin 3 temel bileşeni vardır 1 asal birleştireni vardır Doğal kaynaklar Girişimcilik Sermaye İşgücü 6

7 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİNİN TANIMI Borsada oynayan yatırımcı Sıradan bir iş yapan esnaf Tarlasını bin yıllık yöntemle işleyen çiftçi Emeğini koyup kar ortağı olan aile işçisi girişimci sayılır mı? Girişimci ruhlu ve girişimci aynı şey midir? Adam Smith: işe sermaye koyan herkes girişimci Schumpeter: sadece yenilik yapanlar girişimci F&M: ihtiyaçları gören, çözüm bulan, kaynakları kullanan ve risk alan herkes girişimcidir 7

8 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİ OLMAK Girişimci olunmaz, doğulur YANLIŞ Girişimciyi başarılı kılan özelliklerin birçoğu genetiktir, doğuştan gelir. Ama salt genetik faktörlerle başarıya ulaşanlar çok küçük bir orandır. Herkes girişimci olabilir YANLIŞ Kişilik özelliklerinden ötürü iş yaşamının gerektirdiği temel davranış kalıplarının dışına çıkan, kaynakları yetersiz olarak işe başlayan girişimciler aşırı risk alır ve çoğu başarısız olur. Eğitim ve gayretle girişimci olunur DOĞRU Disiplin içinde çalışır, belli yöntemleri izler, yeterli bilgi toplar, gereken kaynakları bulur, kişilik yapısına uygun ölçülü riskler alırsa, çoğu kişi başarılı girişimci olabilir, kimi büyük, kimi küçük işler başarır. 8

9 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİNİN TANIMI Girişimciliğin üç unsuru vardır 1 - İhtiyaçlardan hareketle iş fikrini oluşturmak 2 - Gereken sermaye, işyeri, emek, teknoloji, hammadde, hizmet vb. gibi kaynakları koymak veya bulmak, bunları organize etmek 3 - Sonuçta oluşabilecek karı kazanmak veya zarara katlanmak 9

10 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİĞİN KURALI Girişimci risk alır Risk ne kadar büyükse kar da o kadar büyük olur Karla zarar kardeştir Girişimci kaybedince kızmaz, işi bırakmaz, kalan kaynaklarla işe yeniden başlar 10

11 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK TARİHTE GİRİŞİMCİLİK Avcı, balıkçı risk alır, beceri kullanır, ava gider, rast giderse kazanır. Çiftçi, ormancı, madenci çalışır, ürün alır, şansı olan kazanır Esnaf, zanaatkar dükkan açar, adam tutar, işi beceren kazanır Tüccar alır, kervan düzer, pazara getirir satar, işini bilen kazanır Armatör gemi donatır, kiralar, kendi de mal alır, kazanır Banker faiz verir, faiz alır, spekülasyon yapar kazanır Hırsız, eşkıya, korsan çete kurar, haraç alır, fidye alır, çalar, kazanır Hükümdar, bey Sermaye koyar, kurumsal yönetir, teknolojiden yararlanır, ordu kurar, donanma yapar, savaş çıkarır, vergi alır, ganimet toplar, savaşı kazanırsa ülkesini büyütür zengin olur, kaybederse ülkesini ve hayatını kaybeder Geçmişte üretim olanakları sınırlıydı, devlet düzeni zayıftı Girişimciler 1) doğal kaynakları kullanan, 2) bunları işleyen, 3) ticaretini yapan, 4) bunlardan çalanlardan oluşurdu En büyük girişimciler hükümdarlardı 11

12 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK DÜNYADA GİRİŞİMCİLİK Sanayi devrimi ile sermaye arttı, teknoloji gelişti, tüketim arttı, şirketler devleşti, bankerler besledi, girişimciler politikada etkin oldular Avrupa aristokrat, Amerika girişimci, Avrupa nın sermayesi petrol, banka, otomotiv, sinema, televizyon, ilaç vb. birçok alanda oligopol oluşturdu, devleşti 19. yüzyıla kadar kaynaklar sömürgelerden geldi, savaşlarla paylaşıldı 20. yüzyılda ekonomik modeller yarıştı, komünizm iflas etti, sosyalizm zayıf düştü, tiranlar soyutlandı, kapitalizm üstün geldi, girişimciler kazandıkça ülkeleri yükseldi ABD de kişisel servet hızla arttı (1970=0.5, 1997=9 trilyon $), ekonomi gelişti (otomotivin 100 yılda ulaştığı büyüklüğe internet 10 yılda ulaştı), servet el değiştirdi ( arasında Fortune 500 listesinin üçte biri değişti, şimdi 3-4 yılda bir değişiyor). Üretmeden, parasal enstrümanlar ve güçle dünyaya hakim oldu. Girişimcilik ülkelerin dinamiği, Amerika da 10, Finlandiya da 50, Japonya da 100 kişiden biri şirket kuruyor, tüm devletler ülkenin başarısının girişimcilerinin başarısına bağlı olduğunu gördüler, teşvik ediyorlar Girişimci toplumum yeni idolü oldu. Eskiden siyasetçi, yönetici, asker, sanatçı güç sahibi, saygı gören, kendisine özenilen kişilerdi. 12

13 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK TÜRKİYE DE GİRİŞİMCİLİK Osmanlı da büyük girişimci sultandı, aklı olan devlete kapılanırdı, küçük girişimci hayatın temelindeydi, para işi reayaya, yabancılara bırakılmıştı Cumhuriyete geçişte savaşlar tüm kaynakları tüketti, sanayi kurmak devlete kaldı, girişimci devlet işlerinden, devlet bankalarından beslendi Aile şirketlerinin hesapları gizli, kazançları vergisizdi Hırslı, kar peşindeki girişimci imajı sevilmezdi, girişimciler hayırsever, babacan yüzlerini öne çıkardılar Yolsuzluk, Kendi bankalarını hortumlayanlar, kredi vurguncuları, kamu ihale yolsuzlukları, basında tekelleşme, imar vurgunları girişimci imajını zora soktu Girişimci küçükken gayretli genç, büyüdüğünde hamiyetperver patron olarak toplumun sempatisini kazanmak isterdi AB yolunda uyum amacıyla tüm sistem değişti, gümrük duvarları kalktı, yabancı sermaye geliyor, devlet ihaleleri yabancı rekabete açılıyor, bankacılık rehabilite edildi, kredi kartı kullanımı yaygınlaştırıldı, vergi toplama etkinleştirildi, tüketiciyi koruma başlatıldı, ticaret hukuku değişiyor, sırada tıkanan hukuk sisteminin revizyonu var Herşey değişiyor, dünya standartlarında girişimciliği öğrenmek zorundayız 13

14 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK NEDEN GİRİŞİMCİYİZ Maaş yetmiyor, profesyonellik az gelir sağlıyor ve güvensiz, mecburiyetten girişimciyiz İşimizin işçisiyiz, sanayi firmasının % 77 sinde, ticarethanenin % 52 sinde sadece patron çalışıyor (DİE 1999) Büyüyemiyoruz, tüm işyerlerinin %94,ünde, ticarethanelerin %99 unda 1-9 kişi çalışıyor, ama istihdamın %32 sini, katma değerin %6.5 unu bunlar sağlıyor (DİE 1997) Girişimciyiz, işverenler %5, kendi hesabına çalışanlar %25, ücretsiz aile işçisi %35 Kendi hesabına çalışanların sivil istihdam içindeki oranı (tarım hariç) kaynak: OECD

15 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİ ÖZELLİKLERİ Genel kabul gören tanımlardan biri (Geoffrey A.Timmons, Harvard Business Review) Yüksek motivasyon ve enerjisi vardır Hesaplı risk alacak kadar özgüvenlidir Parayı tanır, korumayı ve çoğaltmayı bilir İnsanların kendisi için ve kendisiyle çalışmasını sağlar Yüksek ama gerçekçi ve erişilebilir hedefleri vardır Kaderini kontrol edebileceğine inanır Hatalarından öğrenmeye hazırdır İşi hakkında uzun vadeli vizyon sahibidir Yoğun rekabeti sever, standartlarını kendi koyar 15

16 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK BAŞARININ ADIMLARI F&M Girişimcilik ilkeleri 1- Kendine güven 2- Bilgiye dayan 3- Fırsatları kolla 4- Hedefe kilitlen 5- İnsanlardan yararlan 6- İşe duyguları karıştırma 7- Varlıklarını koru 8- Risk al 9- İstemeyi bil 10- Kendine iyi bak 16

17 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK FAKTÖR TESTİ F&M Girişimcilik Faktör Testi ( İç faktörler Başarı faktörleri Üstünlük faktörleri Bağımsızlık faktörleri Dış faktörler Para Mecburiyet Yer Hazır iş İş bilgisi Çevre Girişimcinin davranışını yönlendiren iç faktörleridir. Başarılı faktörleri başarıya ulaştırır. Üstünlük faktörleri tatmin eder. Bağımsızlık faktörleri teşvik eder. Dış faktörler harekete geçirir. 17

18 1- GİRİŞİMCİLİK GİRİŞİMCİLİK F&M ÖNERİSİ Herkes kendi koşullarıına göre risk almalı Paran varsa bankaya ver Yerin varsa kiraya ver Girişimciysen F&M ye gel 18

19 Bölüm 1 - Temeller 2 İŞ KURMAK 19

20 2- İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK KONULAR İş fikri bulmak Rekabet üstünlüğü seçmek İş fikrini değerlendirmek Pazar araştırmak Şirket kurmak Girişimcinin yasal sorumlulukları İş devralmak, işe ortak olmak Franchise almak Ortaklık yürütmek İşin yerini seçmek 20

21 2- İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK YARATICI DÜŞÜNME Bilinenlerden yenilikler çıkarma Küçültme, büyütme, yerine kullanma, başka yerde kullanma, uyarlama, değiştirme, tersine çevirme, birleştirme Parçalardan yenilikler çıkarma İşi parçalarına ayırma, özellikleri ve unsurları listeleme, ilgisiz gibi görünenleri tesadüfi bağdaştırma, anlamlı birleşimler için iş fikirleri üretme İşlev-kullanım tablosundan yenilikler çıkarma Ürün/hizmetin işlevsel özellikleri yatay, kullanıcıları düşey listelenir, kesişme kutularında 5N 1K soruları ile iş fikirleri değerlendirilir, seçilir Fikir ağacından yenilikler çıkarma Ürün/hizmet için bir ana konu seçilir, çıkarılan dallara alt konular yazılır, alt konulardan çıkarılan dallara ilişkili konular yazılır, 5N 1K soruları yöneltilir, her biri bağımsız iş fikri olarak değerlendirilir, seçilir Beyin fırtınası ile yenilikler çıkarma Farklı branşlardan mümkünse konunun uzmanı olmayan 5-8 kişi bir araya gelir, önerilen fikirlere, saçma bile olsa itiraz edilmez, yorum yapılmaz, eleştirilmez, düşünce ve hayallerde sınır konulmaz, her fikir not alınır, yarım saat süreyle serbestçe konuşulur, önerilen fikirler değerlendirilir 21

22 2- İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK İŞ FİKRİ BULMA İş yapılacak pazar seçilir mevcut pazar - boş pazar - yeni pazar Odaklanarak iş fikri aranır Sorun odaklı çalışma kendin gör - görenlere sor - alanlara sor - satanlara sor Çözüm odaklı çalışma Geliştir - satın al - bedelsiz al 22

23 2- İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK REKABET ÜSTÜNLÜĞÜ Girişimin esas dayanağı, girişimcinin en güçlü özelliği olmalıdır 1. İş gücü 2. Maliyet gücü 3. Para gücü 4. Boyut gücü 5. Pazarlama gücü 6. Tekel gücü 23

24 2- İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK MADDİ DEĞERLENDİRME Girişimci yatırımın doğruluğunu farklı kriterlerle değerlendirebilir Yatırımın geri dönüş süresi Yatırımın fiziki ömrü ve tasfiyede satış değeri Bağlanan para karşılığında sağlanan gelir Konulan sermaye karşılığında sağlanan gelir Nakit yaratma potansiyeli Borçlanma zorunluluğu Sürekli gelir sağlaması Şirket değerinin yükselmesi Güvenceli iş olması İtibarlı iş olması Başabaş noktasının düşük olması Marka isim hakkının satış olanağı Alternatif kazanç / fırsat maliyeti 24

25 2- İŞ KURMAK GAYRIMADDİ DEĞERLENDİRME Olumsuz Bakış 1. Yasaklar 2. Zorluklar 3. Riskler 4. Yetersizlikler Olumlu Bakış 1. Fırsatlar 2. Avantajlar 3. Amaçlar Çerçeve Bakış 1. Kilit unsurlar 2. Başarının adımları 3. Güvenli sınırlar 25

26 2- İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK SAHA ANALİZİ Pazar analizi Müşteri analizi Rakip analizi büyüklük dağılım bölgesellik dağıtım dalgalanma dış çevre müşteri piramidi alış nedeni yan yararları tercihleri değişim rakipler alternatifler fiyatlar yayılma rekabet 26

27 2- İŞ KURMAK ŞİRKET TÜRLERİ GİRİŞİMCİLİK Şahıs Şirketleri Gerçek Şahıs Firması (Esnaf, Sanatkar, Tacir, Sanayici, Serbest Meslek Erbabı) Adi Şirket (2 veya daha fazla kişi, süreli ortaklık) Kollektif Şirket (ortaklar sınırsız sorumlu) Adi Komandit Şirket (komanditer ortak sınırsız sorumlu) Sermaye Şirketleri Anonim Şirket (en az 5, en çok 250 ortak) Limited Şirket (en az 2, en çok 50 ortak) Sermaye Payları Bölünmüş Komandit Şirket (en az 5/1 27

28 DİĞER KURULUŞLAR 2- İŞ KURMAK Kooperatifler en az 7 ortak, Üretici kooperatifi, Tüketici kooperatifi, Yapı kooperatifi, Nakliyeci kooperatifi, Tarım kooperatifi vb. Kar amacı gütmeyen kuruluşlar (STK) Dernek Vakıf İktisadi işletme Ticaret Unvanı ve İşletme Adı Ticaret unvanı ve işletme adı farklı olabilir. Türk, milli, Türkiye Cumhuriyeti vb. Bakanlar Kurulu izni Ticaret unvanı tüzel kişilikle aynı yasal statüde 28

29 2- İŞ KURMAK KİŞİSEL HAKLAR GİRİŞİMCİLİK Yönetim ve temsil hakkı Ortaklar, müdürler, işveren vekilleri temsil eder Ticaret Sicil gazetesinde ilan edilir Yetki sınırları imza beyannamesi ile tanımlanır Yetkisiz kişilere noterden vekalet verilir 29

30 2- İŞ KURMAK BORÇTAN SORUMLULUK Firma borçlarından sorumluluk tam hisse oranında sermaye katılım taahhüdü ile sorumluluk Şahıs firmasında kişi tüm borçlardan tam sorumlu Kollektif şirkette tüm ortaklar tüm borçlardan tam sorumlu Komandit şirkette komandite ortaklar tüm borçlardan tam sorumlu komanditer ortaklar devlete olan borçlardan hisse oranında, özel borçlardan sermaye katılım taahhütleri ile sorumlu Limited şirkette devlete olan borçlardan ortaklar hisseleri oranında özel borçlardan sermaye katılım taahhütleri ile sorumlu Anonim şirkette devlet borçlarından Yönetim Kurulu üyeleri ortak olmasalar bile müştereken tam özel borçlarda ortaklar sermaye katılım taahhütleri ile sorumlu. 30

31 2- İŞ KURMAK İŞLEMDEN SORUMLULUK Firmanın yapacağı yasa dışı veya üçüncü şahısların zararına yol açan işlemlerden şahsen sorumlu tutulma Şahıs firmasında firma sahibi tüm işlemlerden şahsen Kollektif şirketlerde tüm ortaklar tüm işlemlerden şahsen Komandit şirketlerde komandite ortaklar tüm işlemlerden şahsen Limited şirketlerde şirket müdürleri tüm işlemlerden şahsen Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeleri işlemlerden şahsen Şirket adına işlem yapan kişi şahsen yetkili ise şirket, değilse şahsen 31

32 YASAL EVRAK 2- İŞ KURMAK Bilanço, bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağladığı kaynakları gösteren mali tablodur Gelir tablosu, işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı, bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net karının veya dönem net zararını kapsar Fatura+İrsaliye, Perakende satış fişi, satış yapıldığında ve masraf yapıldığında zorunlu evraklardır Gider Pusulası, kazançları götürü usulde olan tüccarlara, serbest meslek erbabına ve vergiden muaf esnafa düzenletilir 32

33 2- İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK KURULUŞ İŞLEMLERİ İmza tescil beyannamesi - Noter Vergi hesap numarasının alınması için başvuru - Vergi dairesi Yoklama tutanağının düzenlenmesi - Vergi dairesi Vergi ve yazarkasa levhasının alınması - Vergi dairesi İmza tescil beyannamesi - Noter Vergi hesap numarasının alınması için başvuru - Vergi dairesi Yoklama tutanağının düzenlenmesi - Vergi dairesi Vergi ve yazarkasa levhasının alınması - Vergi dairesi İlgili odalara kayıt yaptırılması - Ticaret odası, Sanayi odası, vb. İşyeri açma ve çalışma ruhsatları - Belediye küşat müdürlüğü SSK işlemleri - Sosyal Sigortalar Kurumu Bağ-kur işlemleri - Bağ-Kur 33

34 İSTENEN BELGELER 2- İŞ KURMAK VERGİ DAİRESİ - Bildirim Formu, Kira Kontratı veya Tapu Fotokopisi, İşe ilk başlayan kişinin noter tasdikli imza sirküleri, İkametgah İlmühaberi, İşe Başlama Formu, Nüfus Cüzdanı Örneği, Muhasebeciyle yapılmış noter sözleşmesi. Belgeler tamamlandıktan sonra yoklama memuru İŞ YERİNE GELEREK verilen bilgileri denetler ve doğruluğu onaylandıktan sonra vergi levhası alınır. BELEDİYE - Vergi Levhası, Esnaf Sicil Kaydı, Oda Kayıt Belgesi, Tapu veya Kira Kontrat Fotokopisi, İki Adet Resim, Pul, Nüfus Cüzdanı Örneği. AÇILACAK İŞYERİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE SINIRLARI İÇİNDE İSE - Belediye o yerin uygun olduğuna dair muvafakat verir. Noter tasdikli muvafakat belgesi (mesken ise kat maliklerinden alınan izin) ESNAF VE SANATKAR SİCİL MEMURLUĞU - İşyeri İkametgah İlmühaberi, Vergi Levhası fotokopisi, Kimlik fotokopisi, 2 resim, Sicil harcının yatırıldığına dair dekont, Sicil ilan bedelinin yatırıldığına dair dekont İLGİLİ MESLEK ODASI - Vergi dairesine kayıt belgesi, İşyeri İkametgah ilmühaberi, 3 fotoğraf, Nüfus cüzdanı örneği, Sicile kayıt belgesi, Alanında ustalık belgesi 34

35 VERGİ ÖDEVLERİ 2- İŞ KURMAK Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Aylık KDV Beyannameleri Aylık veya üç aylık muhtasar beyannamelerin Üçer aylık dönemlerde hazırlanack Geçici Vergi Beyannamelerinin verilmesi Muhasebecinize aylık evraklarınızı teslim etmeden önce kdv ve gelir, gider ile ilgili tutarları siz de tesbit edin Muhasebecinizin vergi dairesine, ssk veya bağkur a vereceği beyannameleri mutlaka onaylayın Muhasebecinizin vergi ve ssk/bağkur tahakkuk belgelerinin bir suretini alın Vergi dairesine ve ssk/bağkur a ödediği bedellerin makbuzunun suretini alın 35

36 SİGORTA İŞLEMLERİ 2- İŞ KURMAK İŞYERİNİN SSK TESCİLİ İşyerinde sigortalı çalıştıracak olan işverenlerin, işyeri bildirgesini sigortalı çalıştırmaya başlamadan önce, Sigortalı çalıştırılan bir işyerini devir alan işverenlerin, işyeri devir bildirgesini işyerini devir almadan önce Kuruma vermeleri veya iadeli taahhütlü olarak göndermeleri gerekir. İŞYERİ SAHİBİNİN BAĞ-KUR TESCİLİ Bağ-Kur sigortalısı olacak kimseler, Giriş Bildirgesinin Temini, Giriş Bildirgesinin Doldurulması, Basamak Seçimi, Giriş Bildirgesinin Tasdiki, Giriş Bildirgesinin İl Müdürlüklerine Verilmesi, Sigortalının Tescilinin (kaydının) Bildirilmesi işlemlerini sırasıyla yerine getirmekle Bağ-Kur sigortalısı olurlar. Ticari ve serbest meslek kazancından dolayı gerçek veya basit usulde vergi mükellefiyetinden dolayı sigortalı olanlar, vergi mükellefiyetinin başladığı tarihten, Kendi nam ve hesabına çalışmakla beraber gelir vergisinden muaf olanlar ile vergi kaydı bulunmayanlar, esnaf ve sanatkar sicili veya Kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı oldukları tarihten, itibaren sigortalılıkları başlar. 36

37 İŞ DEVRALMAK 2- İŞ KURMAK Devir bedelini belirleme şirketin defter değeri aktiflerin piyasa değeri Gayrı maddi varlıkların piyasa değeri pazar payı değeri gelecekteki karın bugünkü değeri borsa değeri İşin her alıcının gözünde farklı bir değeri vardır 37

38 2- İŞ KURMAK İŞE ORTAK OLMAK GİRİŞİMCİLİK Ortak arayanların nedenleri ortak ayrılmak ister ortak para almak ister şirkete para lazımdır yeni ortağın sinerjisi lazımdır 38

39 2- İŞ KURMAK İŞE ORTAK OLMAK GİRİŞİMCİLİK Sorulacak sorular ve karar kriterleri şirketin gerçek değeri ne, bedel normal mi ödenen para ortağa mı, şirkete mi yeni ortağın yönetimde söz hakkı ne şirketin yönetimi yetkin mi yeni ortak bünyeye uyar mı yeni ortak sinerji sağlar mı (1+1=3) işin prestiji ne şirkete giren para nerede kullanılacak 39

40 FRANCHISE ALMAK 2- İŞ KURMAK Unsurları Tek sistem ve marka - Sürekli disiplin ve destek - Ödenen bedel Çeşitleri Ürün ve marka - İşletme sistemi Tarafları Franchise veren - Bölge franchise alan Alt franchise alan Ödemeler Giriş bedeli - Kullanım bedeli - Reklam fonu - Tahsis bedeli 40

41 ALMANIN YARARLARI 2- İŞ KURMAK Kendi işini kurmak Sistemin parçası olmak Denenmiş, kanıtlanmış iş Yüksek standartlar Tanınmış marka Bilmediği işe girebilme Başlangıç eğitimi Eleman temini Mali ve hukuki destek Teknolojik gelişim Yer seçimi Verimli ortak reklam Verimli yerel tanıtım Denetlenme Kendini karşılaştırabilme Yönetim teknikleri Raporlama Düşük yatırım Gerçekçi zaman planı Gerçekçi yatırım planı Ucuz satın alma Hızlı karlılığa geçiş Müşteri bağlılığı İtibar Kredi temini Bölge koruma Anlaşma Düşük risk 41

42 2- İŞ KURMAK FRANCHISE VERENİ SEÇME Franchise veren niyeti iyi kabiliyeti yeterli açık sağlam deneyimli insan kaynakları destekleri finansmanı kampanyaları tedariki Ürün/hizmet ihtiyaçtan alınan yeterli talep gerçek yarar rakipler Pazar payı sezonellik fiyat Yer bölge potansiyeli yer potansiyeli görünürlük kaynaklar ulaşım bölge koruma rakip konumu altyapı izinler kirası Franchise anlaşması süre bedel kısıtlamalar fesih tedarik kota elkitabı eğitim - denetim kira işten çekilme - devir UFRAD üyesi F&M simetri testi 42

43 FRANCHISE BEDELİ 2- İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK Benim paramla ne eder? Franchise giriş ve kullanım bedeli herkes için farklı değerde Kendi çabası ve bilgisiyle yapacağına göre daha uzun 100 yatırımla 50 ciro, 10 kar 100/10 => 10 ay giriş = 120 yatırımla 50 ciro, 10 kar 120/10 => 12 ay 120 yatırım, 50 ciro, 10 kar - %5 fee = 7.5 kar 120/7.5 => 16 ay Franchise hakkının değeri girişimciye göre değişir. Kendisi 60 ciro, 15 kar edebilen franchise almayı aptallık olarak görür. Kendisi ancak 30 ciro, 5 kar edebilen franchise almayı kurtuluş olarak görür. 43

44 ORTAKLIK TÜRLERİ 2- İŞ KURMAK Tamamlayıcı ortaklık (girişimcinin eksiğini tamamlar) İş bilgisi Altyapı İş gücü Sermaye İlişki Müşteri Zoraki ortaklık (girişimci kendini içinde bulur) Aile varlığına dayanan işler Tek işten geçinen eşler Aynı mülkün sahibi olan kişiler Güvensiz girişimcilerin manevi destek araması 44

45 ORTAKLIĞIN SÜRESİ 2- İŞ KURMAK İhtiyaç sürerse - Ortaklık ihtiyaçtan kurulduysa ihtiyaç devam ettiği sürece sorunsuz yürür, ortaklara fazladan kazanç sağlıyorsa sürer İhtiyaç biterse - Taraflardan birinde ihtiyaç azalmışsa veya kalmamışsa kardan zarar ettirir, gerekliliği sorgulanır, zarara uğradığını düşünen, daha iyi alternatifi olan bir yolunu bulur ayrılır. Hırs heves - Ortakların parasal olmayan ihtiyaçları ve amaçları (özgürlük, yönetmek, prestij, karar almak, güvende hissetmek, iyilik etmek, pohpohlanmak, aidiyet vb.) nedeniyle bitebilir veya gerekmese bile sürebilir. Bitirmenin maliyeti - Ortaklığı bitirmenin maliyeti sürdürmekten yüksekse devam eder (hisse alma, yeni kuruluş, ortak marka, piyasa güveni, tesis, dağıtım kanalı, yetişmiş ekip, vb.) 45

46 2- İŞ KURMAK ORTAKLARIN ROLLERİ Paralı ortak Sermaye koyar, kısa süreli ticarette sorunsuz, uzun süreli işte sorunlu. İş fikri olan, bizzat çalışan ortak para koyana uzun süre dayanmaz. Risk sermayesi gibi kontrolü al, çıkış koşullarını baştan koy. Çalışan ortak Kendi alanında uzman, emeğiyle katılır, iş büyüyüp adam çalıştırabildiği zaman ağır gelir. Emeğin karşılığını baştan belirle, alacağa faiz işlet. Bağlamacı ortak İşin temelindeki ilişkiyi kurar, hisse alır, iş yürüyünce ağır gelir, bir kerelik işte sorun olmaz, sürekli işte sorun olur. Baştan değer biç veya süreli pay ver Girişimci ortak Yeni iş fikriyle gelir, fırsatları görür, işi kurup yönetir, işin yapısına göre %10-20 arasında bedelsiz hisse alır, eşit bölüşümle başlar, adil olmaz, ortaklık yürümez. Girişimciliğe değer biç, borçlan veya paraya say Manevi ortak İşin gereği değil, girişimcinin tercihi sonucu ortak, kardeş, eş, damat, güvenilir eski arkadaş, emektar yardımcı vb. Kurumsallaşma ve kontrolün olmadığı yerde güven ihtiyacından ötürü yararlı, iş büyüdüğünde zararlı. Ortakların rolünü ve bu rolün değerini biç, iş büyüdüğünde katılımı tanımla. Baba yapmazsa çocuklar hiç yapamaz. 46

47 2- İŞ KURMAK İŞİN YERİ NERESİ GİRİŞİMCİLİK Evden yapılan işler Gezici olarak yapılan işler (seyyar, kapıdan, pazarda vb.) İnternette yapılan işler Dükkanda yapılan işler (dükkan, mağaza, restoran vb.) Ofiste yapılan işler (yazıhane, muayenehane vb.) Tesiste yapılan işler (otel, fabrika, atölye vb.) Sahada yapılan işler (tarım, maden, inşaat vb.) 47

48 DÜKKAN YERİ SEÇMEK 2- İŞ KURMAK GİRİŞİMCİLİK Müşteri gelecek bölgenin potansiyeli Noktanın müşteri potansiyeli Ulaşılabilirlik Görünürlük Kullanılabilirlik Gereken izin ve ruhsatları alabilmek Kiralama ve giriş bedeli Alışveriş merkezinde olmak 48

49 2- İŞ KURMAK ZİNCİR İŞLETME KURMAK Örnek işletmeler farklı koşullarda karlı çalışabilmeli Yayılma planı yapılmalı Tedarikçiler yayılmaya yetişebilmeli Projeler farklı mekanlara uyarlanmalı Dükkan açmak ve işletmek için ekip oluşturulmalı 49

50 TESİS YERİ SEÇMEK 2- İŞ KURMAK Teknik yeterlik (büyüklük, kat sayısı, zemin yükü, tavan yüksekliği vb.) Tesisat (trafo, jeneratör, pano, kompresör, su bağlantısı, su deposu, yangın deposu, kuyu, atık su, doğalgaz, vb.) Enerji temini (doğalgaz, yüksek gerilim, alçak gerilim, kömür, akaryakıt, dökme gaz, rüzgar, vb.) Güvenlik (terör, tehdit, hırsızlık, halk hareketleri, devlet baskısı, vb.) Afetlerden korunma (geçmiş afetler, yeni şartlar, olasılık) Ulaşım (karayolu, liman, demiryolu, havaalanı, gümrük, antrepo, vb.) Tedarikçilere erişim (hammadde, yarı mamul, mamul, mesafe, üreticiler, taşıma, rakiplere uzaklık, vb.) Pazarlara yakınlık (sevkiyat, ziyaret, haberleşme için ulaşılabilirlik, uzaklık ve süre) Personel temininde kolaylık (yetişmiş insan gücü, rakiplerden transfer, taşıma mesafesi, lojman, vb.) Organize sanayi bölgesi Gereken izin ve ruhsatları alabilmek Teşvik ve destek kullanmak 50

51 3 İŞİ YÖNETMEK 51

52 3- İŞİ YÖNETMEK GİRİŞİMCİLİK KONULAR Vizyon, misyon, ilkeler, hedefler Strateji Odaklanma Yönetim tarzı Organizasyon şeması 52

53 VİZYON 3- İŞİ YÖNETMEK Gideceği yeri bilmeyen kaptana hiçbir rüzgar fayda etmez (Atasözü) Uygulaması olmayan vizyon bir hayaldir. Vizyonu olmayan uygulama bir kabustur (Japon atasözü) Şirketin sahibinin belli bir amacı, hedefi olsa bile, her çalışanın ayrı görüşü, ayrı ilkeleri, ayrı hedefleri olabilir. Bilinçli bir çaba ve iletişimle tam anlatılmazsa herkes bildiğini okur Vizyon, ne olmak istiyoruz sorusunun yanıtını içerir. Vizyon kuruluşun bugününü değil, geleceğini anlatır. Vizyonun yazılması yetmez. Paylaşılmaz, anlaşılmaz ve inanılmazsa hayata geçemez. Vizyon belirlenirken büyük düşünmek gerekir, ancak kimsenin inanmayacağı ve uğraşmayacağı kadar gerçekçilikten uzak bir vizyon yarar değil zarar verir. Şirketin vizyonunu tanımlayacak kişinin kendi vizyonu da olmalı, koyduğu vizyonun arkasında durmalıdır. Vizyon birkaç yıl arayla yenilenebilir, değiştirilebilir, genişletilebilir. 53

54 MİSYON 3- İŞİ YÖNETMEK Misyon, niçin çalışıyoruz sorusunun yanıtını içerir. Organizasyon, varlık nedenini misyonda bulur. Misyon ayağı yere basan, anlaşılan ve ulaşılabilir bir ifade olmalı, günlük işlerinde insalara yol göstermelidir. Misyon şirketin ürünleri, hizmetleri, pazarları, değerleri, endişeleri, öncelikleri, yaşam savaşı göz önünde bulundurularak ifade edilmelidir. Misyon sadece parayı düşünmemeli, insanların uğruna çalışacakları hedefleri ve kavramları içermelidir. Son şeklini vermeden önce kelime ekleme ve çıkarma yapılarak anlamı tartılıp, olabildiğince az laf, çok anlam içermesi sağlanabilir. Misyonu, şirketi rakiplerinden ve benzerlerinden ayırt etmelidir. 54

55 İLKE VE DEĞERLER 3- İŞİ YÖNETMEK Şirketin değerleri, nasıl davranırız sorusunun yanıtını içerir Değerler, şirketin kişiliğini oluşturur. Yöneticilerin ve çalışanların olması gereken öncelikleri ve davranış şekilleri tanımlanır. Değerler müşteriler, ortakları, çalışanlar ve toplum birlikte düşünülerek belirlenir. İnsanların kabul etmeyeceği ve uygulamayacağı değerler gerçekçi olmaz. Değerleri yazıp verince, insanlar kendi değerleriyle şirketin değerlerini karşılaştırır. 55

56 HEDEFLER 3- İŞİ YÖNETMEK Hedefler, ne yapacağız sorusunun yanıtını içerir. Hedefler misyonla uyumlu olmalıdır. Hedefler bir veya birkaç yıl için belirlenebilir. Çok uzun vadeli olmamalı, değişen şartlara göre yenilenmelidir. Ölçülebilir ve ulaşılabilir hedefler konulmalıdır. Belli aralıklarla hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı kontrol edilmelidir. Ciro, üretim, satış fiyatı, pazar payı, penetrasyon oranı, bilinirlik oranı, ürün çeşidi, fire, hata oranı, şikayet sayısı, maliyet, hisse değeri, vb. gibi büyüklükler hedef olarak konulabilir. Kalite, itibar, müşteri memnuniyeti gibi ölçülemeyen değerler hedef olarak konulmamalıdır. 56

57 3- İŞİ YÖNETMEK STRATEJİK PLANLAMA GİRİŞİMCİLİK Strateji = organizasyonun amacına ulaşmak için izleyeceği yollar General Strategos'un savaş taktiklerine atfen. adlandırılır Önceleri sadece büyükler, 80 lerden sonra tüm firmalar için geçerli Stratejinin üç unsuru: Kaynaklar, Hedefler, Yöntem Strateji esnek olmalı, koşullar değiştiğinde alternatif planlar hazır olmalı Uygulamacılar net tanımlanmalı, yetki ve sorumluluk dağıtılmalı Taktikler stratejinin adımlarıdır, aksiyon izlenecek yollardır Stratejik yönetimin temelleri: vizyon, misyon, strateji ve aksiyon 57

58 3- İŞİ YÖNETMEK ST. YÖNETİM AŞAMALARI 1) Stratejilerin Geliştirilmesi ve Stratejik Planlama : SWOT analizi yapılır; vizyon, misyon, amaç, ilke ve değerler ortaya konulur 2) Stratejilerin Uygulanması: belirlenen strateji ve aksiyon planlarının uygulaması yapılır 3) Uygulanan Stratejilerin Gözden Geçirilmesi ve Denetimi: Yapılan uygulamaların sonuçları gözden geçirilerek stratejik planlamada gerekirse değişiklikler yapılır 58

59 AKILLI PLANLAMA 3- İŞİ YÖNETMEK Amerikan ekolünün akıllı hedef koyma kuralı: S.M.A.R.T. Specific=belirgin: Belirgin bir amaç konmalı ( müşterilerimizi memnun etmeye çalışacağız bir etkinliktir, müşterilerimiz daha memnun olacaklar bir hedeftir) Measurable=ölçülebilir: Daha çok çalışmalıyız ölçülemez, borsa değerimiz %20 artmalı ölçülebilir Authorized=yetki veren: Belirli bir kişi veya ekip sorumluluğu üstlenmeli. Sorumluluk verilen kişiye yetki verilmezse yürümez Realistic=gerçekçi:Çok kolay veya çok zor olmamalı, çalışmayla başarılabilir olmalı. Yapacak olanların gözünde olanaksız ise uğraşmazlar Time-framed=zamanı belirli:hedeflerin herbirinin bir süresi olmalı, çok kısa olursa büyük riskler alınır, çok uzun olursa masraf artar ilgi dağılır Seçenekler arasından tercihte bulunurken iki etken vardır: maliyet ve fayda Maliyet harcanacak para, işgücü, risk ve zamandır Fayda elde edilecek sonucun kurum hedeflerine ne derece uyduğudur Amaca hizmet etmiyorsa Yapılabilecek tek şeyi yaptık demenin anlamı yoktur Beklenen fayda ödenemeyecek maliyetler yüklüyorsa yapmanın anlamı yoktur 59

60 ODAKLANMA 3- İŞİ YÖNETMEK Kurum, müşteri gözünde üç farklı alanda odaklanabilir 1. Ürün (beklentileri karşılayan ve aşan mükemmel ürün ve hizmet) 2. Fiyat (alırken veya kullanırken ucuz) 3. Hizmet (müşterilere yakın, ilgili, takipçi yaklaşım) Her üç alanda da mükemmel olmaya çalışmak kaynak israfıdır İyi olan şeyin ucuz olması gerekmez, olursa kardan zarar eder Ürünü sıradan olan, müşteri ilişkilerini iyi tutarak, yaygın dağıtımla, satış sonrası hizmetlerle yüksek fiyatını kabul ettirebilir Fiyatı en ucuz olanın mükemmel ürün olması beklenmez, müşteri yeterli olması ile yetinebilir, ürünü daha iyi yapmak kardan zarardır. Bir alanda iyi olan kalıcı olur İki alanda birden iyi olan marka olur Üç alanda birden iyi olan hiç kimse yoktur, olmamalıdır 60

61 UYGULAMAK 3- İŞİ YÖNETMEK 20.yy ilk yarısı - Sanayi devriminin başlarında seri üretimde yöneticiler düşünür, işçiler yapardı. Taylor işçilerin hareketlerini saniyelik bileşenlerine ayırıp kimin kolunu nereye, ayağını nereye koyacağını belirleyen sistemler geliştirdi. 20.yy ikinci yarısı - 2. Dünya savaşı sonrasında çok artan üretim miktarı sürekli gelişmeyi getirdi, Endüstri mühendisliği bilim oldu. Seri üretimde akort sistemine geçildi. Eski usul çalışanlar seri üretim yapanlar karışında dayanamadı. 21. yy - Katı kurallarla güdümlü üretim verimlilikte sınırlara dayandı. Çalışanların iş prosesine katkıda bulunmalarını amaçlayan alternatif yönetim teknikleri gelişti ve daha başarılı oldukları görüldü. Üretimde toplam kalite, yönetimde liderlik, koçluk tarzı gelişti. 61