ONURSAL KURUL. DÜZENLEME KURULU Kongre Başkanı Prof.Dr Şenol DANE (Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Müdürü)

Transkript

1 1. ULUSAL HEMŞİRELİKTE YENİLİKLER KONGRESİ ULUSLARARASI KATILIMLI ÖZET KİTABI Ekim 2012-ANKARA Değerli Meslektaşlarımız, Günümüzde demografik ekonomik ve bilimsel gelişmeler sağlık alanında tanı tedavi rehabilitasyon hizmetlerinde sunulan hemşirelik bakım ve uygulamalarında değişikliklere ve yenilikçi beklentilere neden olmaktadır. Tüm bu değişim ve yenilikçi beklentilerin hemşirelik bilim ve mesleğine yansımalarını hem eğitim hem de uygulama alanında görebilmek ve yaşanılan deneyimleri ve geliştirilen yenilikçi yaklaşımları paylaşabilmek için bu kongre planlanmıştır. Böylece hemşirelerin mesleki gelişim ve değişimleri yakından izleyerek mesleki rollerini güçlendirmesi ve geliştirmesi hedeflenmiştir. Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu nda akademisyen hemşire ve hemşirelik öğrencilerini buluşturmanın yanında bilgilerin ve deneyimlerin paylaşıldığı güncel tartışma konularının önerildiği aynı zamanda etkin bilimsel işbirliğinin sağlandığı kongremize katılımlarınızdan dolayı teşekkür ediyoruz. Sevgi ve Saygılarımızla Prof.Dr. Şenol DANE Kongre Düzenleme Kurulu Prof.Dr. Şerif Ali TEKALAN (Fatih Üniversitesi Rektörü) Prof.Dr. Ramazan YİĞİTOĞLU (Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı) ONURSAL KURUL Prof.Dr. Sevim SAVAŞER (Türkiye Büyük Millet Meclisi Sağlık Aile Çalışma ve Sosyal İşler Komisyon Katip Üyesi) Prof.Dr. Gülten UYER (Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Emekli Öğretim Üyesi) DÜZENLEME KURULU Kongre Başkanı Prof.Dr Şenol DANE (Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Müdürü) KONGRE SEKRETERLİĞİ Öğr.Gör.Müzeyyen ARSLAN (Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu) Yrd.Doç.Dr. Nurcan ERTUĞ (Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu) Prof.Dr.Yurdagül ERDEM (Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı, Hemşirelik Bölüm Başkanı) Doç.Dr.Ayfer TEZEL (Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü) Doç.Dr.Gül PINAR (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü) Yrd.Doç.Dr.Funda ÖZDEMİR (Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü) Düzenleme Kurulu Üyeleri BİLİMSEL KURUL Öğr.Gör.Demet AKTAŞ (Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Türkiye) Öğr.Gör.Nesibe YEŞİLÇAM (Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Türkiye) Öğr.Gör.Hacer AK (Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Türkiye) Öğr.Gör.Nurcan GÖKGÖZ(Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Türkiye) Prof.Dr.Ayişe Karadağ (Gazi Ün. Sağlık Bil. Fak.Hemş. Bölümü) Prof.Dr.Aysel Badır (Koç Ün. Hemşirelik Yüksekokulu) Prof.Dr.Aytolan Yıldırım (İstanbul Ün. Hemşirelik Fak.) Prof.Dr.Çiçek Fadıloğlu (Ege Ün. Hemşirelik Fakültesi) Prof.Dr.Fatma Eti Aslan (Acıbadem Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Prof.Dr.Fatma Öz (Hacettepe Ün. Sağ. Bil. Fak.Hemşi.Bölümü) Prof.Dr.Füsun Terzioğlu (Hacettepe Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Prof.Dr.Hülya Okumuş (Dokuz Eylül Ün. Hemşirelik Fakültesi) Prof.Dr.Lale Taşkın (Hacettepe Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Prof.Dr.Mağfiret Kaşıkçı (Atatürk Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Prof.Dr.Nuran Akdemir (Hacettepe Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Prof.Dr.Nursen Ö. Nahçivan (İstanbul Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Prof.Dr.Rukiye Pınar Bölüktaş (Yeditepe Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Prof.Dr.Semra Erdoğan (İstanbul Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Prof.Dr.Türkan Pasinlioğlu (Atatürk Ün. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü) Prof.Dr.Yurdagül Erdem (Kırıkkale Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Doç.Dr.Ayda Çelebioğlu (Atatürk Ün. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü) Doç.Dr.Ayfer Tezel (Ankara Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Doç.Dr.Ayşe Okanlı (Atatürk Ün.Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Doç.Dr.Aygül Akyüz (GATA Hemşirelik Yüksekokulu) Doç.Dr.Gül Pınar (Yıldırım Beyazıt Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Doç.Dr.Gürsel Öztunç (Çukurova Ün.Adana Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü) Doç.Dr.Havva Tel (Cumhuriyet Ün.Suşehri Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü) Doç.Dr.Meryem Yavuz (Ege Ün. Hemşirelik Fakültesi) Doç.Dr.Nurcan Özyazıcıoğlu (Uludağ Ün. Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü) Doç.Dr.Serap Ünsar (Dr.Trakya Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Yrd.Doç.Dr.Berna Dizer (Şifa Ün. Sağlık Bil. Fak.Hemş. Bölümü) Yard.DoçDr.Fatma Eker (Düzce Ün. Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü) Yrd. Doç.Dr.Funda Özdemir (Ankara Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Yrd. Doç.Dr.Gülendam Hakverdioğlu Yönt (Şifa Ün. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü) Yrd. Doç.Dr.Hüsna Özveren (Kırıkkale Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Yrd.Doç.Dr.Nurcan Ertuğ (Fatih Ün. Hemşirelik Yüksekokulu) Yrd.Doç.Dr. Sezer KISA (Gazi Ün. Sağlık Bil. Fak.Hemşi.Bölümü) Yrd. Doç.Dr.Şenay Topuz (Kırıkkale Ün. Sağlık Bilimleri Fak.Hemşirelik Bölümü) Yrd.Doç.Dr.Yurdanur Demir (Abant İzzet Baysal Ün. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü) Dr.Wynne Thomas (Keele UniversitySchool of Nursing and MidwiferyUnited Kingdam) Iris Meyenburg-Altwarg (Hannover Medical SchoolGermany President Europen Nursing Directors Association {ENDA}) Andy Gibbs (Edinburgh Napier University) Prof.Dr.Karen Ahijevych (Ohio State University Associate Dean for Academic Affairs)

2 1. ULUSAL HEMŞİRELİKTE YENİLİKLER KONGRESİ KONFERANS Mentor Training in Clinical Nursing Practice... 5 Competent and Caring Student Nurses The Role of a Mentor... 5 Wynne Thomas Effective communicator interested in you approachable encourages progress supportive inspiring confidence knowledgeable gives you freedom letting you move forward respect leadership understanding... 6 Providing of Competence in New Nursing Practices... 6 SÖZEL BİLDİRİLER Sağlıklı Bireylerde Obesite, Hipertansiyon, Diabet, Kolesterol ve Kalp Hastalığı Taraması... 7 Ayla Ünsal, Muhammet Gaffaroğlu Hemşirelikte Beceri Değerlendirmede Yenileşimci Bir Yöntem: OYKD... 7 Handan Boztepe Biyopsikososyal Bakım Modeli İntermed... 8 Nesibe Yeşilçam Bireyselleştirilmiş Gelişimsel Bakım Uygulamalarının Prematürelerin Fizyolojik Belirtiler Büyüme ve Hastanede Kalış Sürelerine Etkisi... 9 Funda Kardaş Özdemir, Fatma Güdücü Tüfekci Hollanda da Yaşlı Bakımı... 9 Müzeyyen Arslan, Gülnur Yaman, Esra İlhan Dahiliye Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerin Motivasyon Düzeyleri ve Hasta Bakımında Karşılaştıkları Güçlükler: Bir Araştırma Hastanesi Örneği Mehtap Tan, Hatice Polat, Zümrüt Akgün Şahin, Fatma Genç Hemşirelikte Web Tabanlı Eğitim Arzu Bahar Diyabet Eğitim Hemşireliğinde Yeni Boyut Gezici Diyabet Eğitim Hemşiresi Rukiye Burucu, Miyase Kılıç Hollanda da Evde Lohusa Bakımı Kraamzorg Müzeyyen Arslan, Gizem Gökalp, Merve Uğuz, Özge Çelik Bir Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı Bireylerin Hipertansiyon Risk Faktörlerinin Belirlenmesi Nuran Güler, Semra Kocataş, Nurcan Akgül Gündoğdu, Güngör Güler Cinsel Şiddet/İstismardan Korunma Eğitimi Sibel Küçük, Nazan Çakırer Çalbayram, Sebahat Altundağ Dündar Hastanede Çalışan Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının Belirlenmesi Nurcan Ertuğ, Demet Aktaş, Saide Faydalı, Osman Yalçın Jinekolojide Robotik Cerrahi ve Hemşirenin Değişen Rolü Demet Aktaş, Nurcan Ertuğ Periton Diyaliz Hastalarında Progresif Egzersiz ve Gevşeme Yöntemlerinin Komplikasyonlardan Korunma, Kaygı Düzeyi ve Yaşam Kalitesine Etkisi Lütfiye Yıldırım İğne Ucu Yaralanmalarının Önlenmesinde Planla, Uygula, Kontrol Et, Önlem Al (PUKÖ) Tekniğinin Kullanılması Betül Akçin Kadınların Aile Planması Yöntemlerinden Vajinal Halka Kullanımının İncelenmesi Hakan Nazik, Evşen Nazik, Şule Gökyıldız, Şule Gül, Murat Api Kanser Tedavisinde Robotik Radyocerrahi Sistemi: Cyberknife ve Hemşirelik Müzeyyen Arslan Mamografi Çektiren ve Çektirmeyen Kadınların Sağlık İnançlarının ve Meme Kanseri Risk Düzeyinin Belirlenmesi. 19 Hasret Yalçınöz Baysal, Hatice Polat POSTER BİLDİRİLER Hemşirelerin Bilgisayar Kullanımlarına Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi Havva Kaçan Softa, Funda Akduran, Erhan Akyazı Hemşirelik Öğrencilerinin Kadına Yönelik Aile İçi Cinsel Şiddet Konusundaki Görüşleri Nesime Güzel Ertop, Hüsna Özveren, Şenay Topuz, Yurdagül Erdem Hemşirelik Öğrencilerinin Kadına Yönelik Aile İçi Duygusal ve Ekonomik Şiddet Konusundaki Görüşleri Nesime Güzel Ertop, Hüsna Özveren, Şenay Topuz, Yurdagül Erdem Teledermatoloji Uygulamalarında Hemşirenin Rolü Sevinç Aşıkzadeler, Aslı Feride Kaptanoğlu Ayaktan Kemoterapi Ünitesinde Tedavi Alan Hastaların Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamalarını Kullanım Durumu Nurgül Bölükbaş, Çiğdem İnan Çağımızın Vebası: İnsülin Direnci Osman Yalçın, Nurcan Ertuğ Hemşirelikte Yenilikçi Eğitim Stratejisi Olarak Simülasyon Kullanımı Füsun Terzioğlu, Sergül Duygulu, Zahide Tuna, Handan Boztepe, Sevgisun Kapucu Hemşirelik Mesleğinde Erkek Hemşire Algısı Çiğdem İnan, Nurgül Bölükbaş 2

3 Yatan Hastaların Sıvı Tüketim Durumu Nurcan Ertuğ Aktif Yaşlanma Dilara Yüksel Yaşlı Hastalarda Akılcı İlaç Kullanımı Betül Kırgit Bir Grup Kız Üniversite Öğrencisine Verilen Genital Hijyen Eğitimin Hijyen Uygulamalarına Etkisi Kerime Derya Beydağ Kastamonu Azdavay İlçesi İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin El Hijyenine Yönelik Davranışlarının Belirlenmesi Havva Kaçan Softa, Ali Beşir Yoğun Bakımdaki Yetişkin Hastalarda Beslenmede Yenilikler Bahar Vardar İnkaya, Nazan Çakırer Çalbayram Demansı Olan Bireylerde Aromaterapi Kullanımı Bahar Vardar İnkaya, Yeşim Çetinkaya Şen Değişen Baba Rolünün Çocuk Hemşireliğine Yansımaları Nazan Çakırer Çalbayram, Sebahat Altundağ Dündar, Sibel Küçük Hemşirelerin Yenilikçi Davranışlarının ve Yenilikçi Davranışlarını Etkileyen Faktörlere İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi Betül Sönmez, Aytolan Yıldırım Kastamonu Göl Anadolu Öğretmen Lisesi Son Sınıf Öğrencilerinde Sınav Kaygısı Fatma Çabuk, Havva Kaçan Softa Menopozda Uyku Kalitesinin Saptanması ve Uyku Kalitesini Bozan Etkenlerin Belirlenmesi Yeşim Çetinkaya Şen, Arif Serhan Cevrioğlu Hemşireler Tarafından Hizmet İçi Eğitimlerin Değerlendirilmesi; Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği Seyhan Demir Karabulut, Sibel Çetin, Medine Ardıç Kurumumuzda Çalışan Güvenliği Hemşireliği Cennet Yalçın Topbaş, Asiye Güleşen Çocuğa Yönelik Şiddet Davranışı Olarak Zihinsel Engelli Çocuklarda Cinsel İstismar, Aile ve Hemşire Sibel Küçük Hemşirelikte Kültürel Yeterlilik Eğitimi Modeli Demet Aktaş, Nurcan Ertuğ Bir Eğitim Araştırma Hastanesi Örneği Kapsamında Hemşirelik Hizmet İçi Eğitim Konularının Belirlenmesini Etkileyen Faktörler Medine Ardıç, Sibel Çetin, Seyhan Demir Karabulut, Aygül Bulut Hasta Hakları Alanında Değişim Saide Faydalı Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavinin Gebe Kadınlar Arasında Kullanımı Şükran Başgöl, Ümran Oskay Hemşirelik Öğrencilerinin İletişim Becerisi ve Empatik Eğilimlerinin Belirlenmesi Hüsna Özveren, Şenay Topuz, Nesime Güzel Ertop, Yurdagül Erdem Hemşirelik Öğrencilerinin Şiddet Eğilimlerinin Belirlenmesi Hüsna Özveren, Şenay Topuz, Nesime Güzel Ertop, Yurdagül Erdem Hemşirelik Öğrencilerinin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Belirlenmesi Şenay Topuz, Hüsna Özveren, Nesime Güzel Ertop, Yurdagül Erdem Doğal Aile Planlaması Yöntemlerinden Standart Günler Metoduna Yenilikçi Bir Yaklaşım: Cyclebeads Kullanımı ve Hemşirenin Rolü Neslihan Yılmaz Sezer, İlknur M. Gönenç Hemşirelikte Yeni Bir Alan; Perinatal Hasta Güvenliği Hemşireliği İlknur M. Gönenç, Neslihan Yılmaz Sezer Sosyo-Demografik/Tanıtıcı Özellikler ile Rahim Ağzı Kanseri ve Pap-Smear Testine Yönelik Sağlık İnanışları Arasındaki İlişki Başak Demirtaş, İnci Açıkgöz Hemşirelik Öğrencilerinin Gelişimini Artırmada Portfolyo Kullanımı Nurcan Ertuğ, Demet Aktaş Manevi Bakımın Hemşirelikte Kullanımı Zümrüt Akgün Şahin, Funda Kardaş Özdemir Triyaj Karar Verme Envanteri nin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması Fatma Güdücü Tüfekci, Funda Kardaş Özdemir, Dilek Küçük Alemdar Aile Sağlığı Merkezlerine Başvuran Kadınların Genital Hijyen Davranışlarının Belirlenmesi Evşen Nazik, Sevban Arslan, Serap Torun, Hakan Nazik Hemşirelik Uygulamalarında Kalite İyileştirme Tekniklerinin Kullanılması Betül Akçin Katlanarak Artan Sağlık Problemi Obezite ve Mücadelede Hemşirenin Sorumluluğu Müzeyyen Arslan Telesağlık (Telehealth) ve Teletıp (Telemedicine) Uygulamaları Gökçe Banu Acar, Gül Pınar Hematopoetik Kök Hücre Nakli, Hemşirenin Rolü ve Sorumlulukları

4 Müzeyyen Arslan, Şerife Koçubaba, Zehra Akkaya, Simge Şahin, Şeyda Kanik, Emre Tekgündüz Kanserli Hastalarda Semptom Değerlendirilmesi Yağmur Baloğlu, Müzeyyen Arslan Hemşirelik Eğitiminde Bir Yeni Fikir: Online Vaka Analizi Figen Işık Esenay, Ayşegül İşler Postoperatif İyileşmenin Hızlandırılması İlknur Demırhan, Gül Pınar Hemşirelikte Yenileşmenin Anahtarı: Kanıta Dayalı Uygulamalar Ayşegül İşler, Figen Işık Esenay Hemşirelik Eğitiminde Öğrenmeyi Öğreten Yeni Bir Yöntem: Kavram Haritası Çiğdem Gök, Ceren Çalık, Ayşegül İşler Pediatri Kliniklerinde Çalışan Hemşire ve Ebelerin Hasta Güvenliğine Yönelik Uygulamaları Fatma Taş Arslan, Muradiye Aldem Genç Erişkinlerin Erkek Hemşirelere Bakış Açısı Ayşe Burcu Akbulut, Gülay Yılmazel Psikiyatri Hastalarında Evde Bakım Rumeysa Topuz, Fatma Gül Yıldırım, Fatma Kesik, Nesibe Yeşilçam Adölesanlarda Cinsel Sağlık ve Eğitimi Fatma Gül Yıldırım, Rumeysa Topuz, Fatma Kesik, Demet Aktaş Ruhsal Hastalığa Yönelik Damgalamada Hemşirenin Rol ve İşlevleri Ayşe Sinop, Nesibe Yeşilçam Yılları Arasında Yayınlanan Ulusal Hemşirelik Araştırmalarının İncelenmesi Nurcan Ertuğ, Handan Boztepe Örgüt Kültürü ve Takım Öğrenmesi Arasında İlişki Hastanelerde Bir Uygulama Kamuran Karadağ Sağlık Bakanlığının Kalite Çalışmalarının Hastanelerdeki Hasta ve Çalışan Güvenliği Üzerine Etkileri: Ankara İli Örneği Aynur Yazıcı Sorucuoğlu, İsa Kayhan, Necdet Özdoğan Postpartum Depresyonun Annelerin Bebeklerini Emzirme Süreleri ve Bebek Büyümesi Üzerine Olan Etkisi Hatice Dönmez, Ayşegül Bükülmez Sarsılmış Bebek Sendromu ve Çocuk Hemşireliği İçin Önemi Nazan Çakırer Çalbayram, Bahar Vardar İnkanya Servikal Kanser, HPV Aşısı ve Hemşirenin Rolü Zeynep Arabacı Yaşlılık, Yoksulluk ve Sağlık Zeynep Arabacı, Ergün Hasgül The Relationship of HPV With Genital Cancers, Ways Of Prevention and Nursing Care Osman Yalçın, Demet Aktaş Valfli Kateter Kapağı Kullanımının Valfsiz Kapak ile Karşılaştırılması Rukiye Burucu, Meral Doğanalp, Ülkü Aydın Güneş Hemşirelerin Şiddete Maruz Kalma Durumlarının Belirlenmesi İlknur Kahraman Yaş Grubu Kadınlarda Aile İçi Şiddet ve Depresyon Ayşe Akalın, Çiğdem Arıkan Konya İl Merkezinden Hac/Umre ye Gidecek Olan Bireylerin Sağlık Eğitimi İhtiyacının Karşılanması Rukiye Burucu, Canan Güngör KOAH'ta Evde Bakım Çiğdem Gamze Özkan, Filiz Yılmaz Yenidoğan Ağrı Yönetiminde Tamamlayıcı Bakım Uygulamalarının Yeri Ayşe Şener Taplak, Emine Erdem BİSHOP Skorlamasına Göre Oksitosin Uygulanması Hava Özkan, Ayla Çapık, Zehra Demet Üst, Ayşenur Aksoy, Handan Ceylan Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitelerinde Müzik Terapi Diler Aydın, Suzan Yıldız Kemoterapiye Bağlı Oral/Farengeal Mukozit Değerlendirme Skalası: National Cancer Institute-Common Toxicity Criteria (NCT-CTC) Özlem Çerikçi, Sümeyye Kaya, Nesibe Yeşilçam, Müzeyyen Arslan Hemşirelik Öğrencilerinin Kültürlerarası Duyarlılığının Belirlenmesi Demet Aktaş, Nurcan Ertuğ, Nesibe Yeşilçam, Esra Öztürk SCI-Expanded Kapsamındaki Dergilerde Türkiye Adresli Hemşirelik Alanındaki Yayınların Analizi Serap Ünsar 4

5 KONFERANS Mentor Training in Clinical Nursing Practice Competent and Caring Student Nurses The Role of a Mentor Wynne Thomas Faculty of Health, School of Nursing & Midwifery, Keele University, UK Nurse education in the UK is continuously changing due to the requirements of the professional regulatory bodies and the developments within clinical practice. Student nurses spend a significant amount of time in clinical placements [clinics] during their three year programme. The student experiences patient care across a very complex and diverse health care environment and are expected to participate in a wide range of nursing activities. A Mentor is a registered nurse who supervises and assesses students in practice settings [clinics] and who meets the standards to support learning and assessment in clinical practice [clinics] (NMC 2006). The nurse as a Mentor will have several roles to fulfill whilst on duty. In the UK the development of all graduate nurse education is seen as an important step in the process of professionalization of the profession. The Mentors play a central role in supporting the student whilst on the nursing programme, as 50% of the students time during their three year programme is in clinical practice. The National Framework for Mentorship and Standards to support learning and assessment in practice (NMC, 2006) highlights the important role Mentors have in supporting students. Mentors are accountable to the NMC for their decision that students are fit for practice and have the responsibility of assessing competence and should be able to explain and defend decisions made about students. This paper aims to provide an overview of the important role of the Mentor in supporting the student nurse in their learning and assessment in clinical practice settings. A Mentor is a first level nurse with a recognised teaching and assessing qualification [Mentorship Qualification]. We aim to develop students who are CARING Competent, Accountable, Reflective, Intuitive, Non-judgemental and have a Genuine desire to nurse (Thomas 2006). The paper will explore the roles and responsibilities of the Mentor in the facilitation of learning, effective working relationships, creating an environment of learning, assessment, accountability and leadership. Competence is a requirement for entry to the NMC register. It is a holistic concept that may be defined as the combination of skills, knowledge and attitudes, values and technical abilities that underpin safe and effective nursing practice and interventions (adapted from Queensland Nursing Council 2009). Clinical competence of a student draws on evidence of 11 assessment and competence over a sustained period of time. Supporting the student to grow, develop in confidence, acquire new skills/insights and develops his/her potential. A Mentor needs several qualities; to be a positive role model to the student, to be knowledgeable and skilled and promotes the student to reflect on their practice. All Mentors (and other staff) involved in supporting the students have the responsibility in ensuring that students are: Fit for Purpose can function effectively in practice; Fit for Practice can fulfil the needs of registration; Fit for Award have the breadth and depth of learning to be awarded the nursing qualification. The Nursing and Midwifery Council (NMC s) main role is to safeguard the public and in relation to judgements about competence and fitness for practice there is no room for error (NMC, 2010). Mentors when working with student nurses need to follow a process which includes an Initial Interview during their first week in clinical placement, review their On-going Record of Achievement and Clinical Practice Document; agree an action plan; develop learning opportunities and monitor progress and highlight any QUALITIES OF A MENTOR Effective Communicator Interested In You Approachable Encourages Progress Supportıve Inspiring Confidence Knowledgeable Gives You Freedom Letting You Move Forward Respect Leadership Understanding Figure 1. Qualities of a Mentor (Thomas 2011) concerns or issues. Mentors are accountable to the NMC for their decision that students are fit for practice and that they have the necessary knowledge, skills and competence to take on the role of Registered Nurse or a Registered Midwife. A Mentor is a positive role model for the student, is knowledgeable and skilled, helps students develop skills and confidence, promotes a professional relationship with students, provides the appropriate level of supervision, assists with 5

6 planned learning experiences and offers honest and constructive feedback (RCN 2007). References: Nursing and Midwifery Council (NMC) (2006) Standards to support learning and assessment in practice London: NMC 12http:// hn/docs/nmc%20standardsto%20support%20le arning%20and%20assessment%20in%20practice.pdfnursingand Midwifery Council (NMC) (2010) Standards for pre-registration nursing education: London: NMC Standards%20for%20preregistration%20nursing %20education % pdf RCN (2007) Guidance for mentors of student nurses and midwives An RCN Toolkit org. uk/data/ assets/pdf_file/ 0008/78677/ pdf Thomas, W (2006) The lived experience Student nurses perceptions and experiences of undertaking a competency based curriculum. p in Theory and Practice in Nursing Education 4th International Research and Development Conference Proceedings The Centre for Innovation in Nursing Education in the County of Aarhus Denmark Thomas, W (2011) Competency based curriculum: The student nurses perspective Unpublished EDd Thesis O3.2 Providing of Competence in New Nursing Practices Iris Meyenburg-Altwarg Hannover Medical School, Germany President Europen Nursing Directors Association (ENDA) During the 21st Century, the role of the nurse has changed dramatically. Reasons for this include a different understanding of care, the demographic change and its consequences, as well as aging care teams. As a result of the increase in complex clinical situations with severely ill patients with multiple diseases and from multicultural backgrounds, there are ever growing challenges for nurses in hospitals. The responsibilities of nurses have shifted. In today's nursing practice they act as an interface within the interdisciplinary team, delegating tasks to service personnel, while taking over additionally, tasks previously performed by doctors and, therefore, find themselves increasingly occupied with additional administra-tive activities (See Wissenschaftsrat 2012). With the new areas of responsibility, the relevant areas of competence have also changed. Nurses who are entrusted with such complex tasks must have at their disposal a comprehensive knowledge management system. They must also be in a position to base their actions and decisions on sound scientific knowledge, to check (evidence based - EBN) what course of care action they can take and to adjust their own nursing practice accordingly (See Wissenschaftsrat 2012). In order to meet these high aspirations, it requires a corresponding level in creativity, good social skills, familiarity with project management practices, sophisticated time-management skills and last but not least, a well-functioning social network. Acute healthcare is increasingly characterised by shorter lengths of stay and a "compression of nursing work on the intensive nursing care, before or after surgery and/or extensive restriction and the acute phase of an internal medical disorder" (See Brendel/Dielmann 1998, p 13). The increasingly automated and technical environment requires highly specialised. nursing personnel, who need to adjust themselves to their organisational structures and adapt themselves in order to realise future-oriented achievements (see Stach 1995, p.13). Individual competence-maps for care-givers and target specifications for the competence profiles of the individual departments and areas, actively support an effective personel development and help to fulfil the facets of diversity needed. By the resulting potential "matching" between competence-mapped caregiver and competencemapped workplace, resources will be identified and talents can be promoted and enhanced. 6

7 SÖZEL BİLDİRİLER Sağlıklı Bireylerde Obesite, Hipertansiyon, Diabet, Kolesterol ve Kalp Hastalığı Taraması Ayla Ünsal 1, Muhammet Gaffaroğlu 2 1 Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu 2 Ahi Evran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi ay_unsal@hotmail.com Amaç: Dünya Sağlık Örgütü, 21. yüzyılda Herkes için Sağlığı hedeflemiştir. Sağlık ekibi üyelerinden biri olan hemşireler bu konuda üzerilerine düşen görevi yerine getirmek zorundadır. Hemşirelik uygulamaları birey, aile ve toplum sağlığını koruma, sürdürme, geliştirme ve hastalıkların önlenmesi üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bireylerin sağlık durumlarının belirlenmesi ve bu amaçla gerçekleşen girişimler hemşirelik fonksiyonları içerisinde yer almaktadır. Bu araştırma, sağlıklı bireylerde obesite, hipertansiyon, diabet, kolesterol ve kalp hastalığı taraması yapmak amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Ankara İl inde gerçekleşen bir ilin tanıtım günleri etkinliklerinde gönüllü olarak 562 bireyin kilo, boy değerleri, hipertansiyon, diyabet, kolesterol ve kalp hastalığı olup olmadığı sorgulanmıştır. Ayrıca bireylerin tansiyonu ve kan şekeri ölçülmüştür. Veriler yüzde, ortalama, One Way- ANOVA ve pearson korelasyon analizleri ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Bireylerin %53,6 sı yaş grubunda (yaş ortalaması 49,8), %61,2 si erkek, %50,9 unun beden kitle indeksinin hafif şişman olduğu saptanmıştır. Bireylerin bazıları kendilerinde hipertansiyon (%34,7), diyabet (%24,6), kolesterol (%31,9) ve kalp hastalığı (%15,3) olduğunu belirtmiştir. Ölçüm sonucu bireylerin sistolik değer ortalaması 128,3±13,4 mmhg, diastolik değer ortalaması 79,6±9,8 mmhg bulunmuştur. Bireylerin tansiyon ölçüm sonucuna göre; %89,9 u normal, %8,9 u sınırda, %1,2 si de hipertansiyon düzeyinde olduğu görülmüştür. Bireylerin %90,6 sı kan şekeri ölçülmüş, %8,8 inin açlık, %91,2 sinin ise tokluk kan şekerine bakılmıştır. Açlık kan şekeri; %51,1 inde normal, %26,7 sinde diyabet adayı, %22,2 sinde ise diyabetik şeklinde sonuç vermiştir. Tokluk kan şekeri; %71,3 ünde normal, %20,5 inde diyabet adayı, %8,2 sinde ise diyabetik olarak belirlenmiştir. Bireylerin beden kitle indeksleri, yaş ve cinsiyetleri ile hipertansiyon, diyabet, kolesterol ve kalp hastası olma durumları arasında ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,001). Ayrıca bireylerin hipertansiyon, diyabet, kolesterol ve kalp hastası olma durumlarının birbirleri ile ilişkili olduğu da saptanmıştır (p<0,001). Diyabet varlığı ile diyabet ölçümü sonuçları karşılaştırıldığında; diyabeti olmadığını söyleyenlerin %21,5 inin diyabet adayı, %9,9 unun da diyabetik olduğu 15 belirlenmiştir. Tansiyon varlığı ile tansiyon ölçüm sonuçları arasında anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (p<0,01). Tartışma ve Öneriler: Araştırma sonuçları, konu ile ilgili ulusal ve uluslararası çalışma sonuçları ile benzerlik göstermektedir. Bireylerin büyük bir çoğunluğu başta obesite olmak üzere hipertansiyon, diyabet, kolesterol ve kalp hastalığı açısından en az iki bileşeni kendisinde barındırmaktadır. Bu nedenle sözü edilen konularda acilen önlemlerin alınması gerekmektedir. Araştırma verilerinden yola çıkılarak bundan sonraki çalışmalarda, hemşireler bireylere sağlıklı yaşam davranışları geliştirmek üzere eğitimler verebilir ve bunların etkinliklerini ölçebilirler. Anahtar Kelimeler: Obesite, hipertansiyon, diabet, kolesterol, kalp hastalığı, hemşirelik Hemşirelikte Beceri Değerlendirmede Yenileşimci Bir Yöntem: OYKD Handan Boztepe Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü hanoktay@hacettepe.edu.tr Sağlık profesyonellerinin eğitiminde profesyonel beceriler ve tutumlar farklı yöntemlerle öğretilmekte ve değerlendirilmektedir. Bu eğitim sürecinde öğrencilerin klinik uygulamaya çıkmadan önce klinik becerilerinin etkili bir şekilde değerlendirilmesi gerekliliği tartışma götürmez bir gerçektir. Ancak hemşirelikte profesyonel standartları en üst düzeyde tutabilmek için sadece becerinin değil yetkinliğin değerlendirilmesi hem profesyonel hem de akademik ortamda savunulan bir gerçektir. Yetkinliğin değerlendirilmesi klinik performansın hem simüle edilen ortamlarda hem de klinikte değerlendirilmesi için temel değerlendirme stratejisi olarak görülmektedir. Ayrıca son yıllarda tıbbi hatalara ilişkin farkındalık oluşması ve hata bildirim sistemlerinin gelişmiş olması nedeniyle 7

8 becerilerin en iyi şekilde öğretilmesi ve yetkinliğin değerlendirilmesi çok daha önemli hale gelmiştir. Objektif yapılandırılmış klinik sınav (OYKS) sağlık profesyonellerinin beceri eğitiminde kullanılan yöntemlerden biridir. Bu yöntem ilk olarak tıp fakültesi öğrencilerinde uygulanmaya başlayan ve daha sonra diğer uygulamalı mesleklerde kullanılmaya başlayan, sadece bir becerinin değerlendirilmesini sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntemde değerlendirilmesi hedeflenen her bir beceri için bir istasyon yer almaktadır. Ancak bu değerlendirme yönteminin öğrencilerin becerilerini bütüncül olarak değerlendirmeye olanak sağlamaması gerekçesiyle beceri değerlendirmede hemşire eğiticiler tarafından objektif yapılandırılmış klinik değerlendirme OYKD kullanmaya başlanmıştır. OYKD spesifik bir becerinin değerlendirmesinden çok daha karmaşık ve bütüncül bir değerlendirme yöntemi olarak son yıllarda kabul görmektedir. Eğitimde becerinin değerlendirilmesinde OYKD kullanılmasının bir avantajı öğrencilere standardize bir değerlendirme aracı sağlamasıdır. OYKD nin diğer avantajları arasında öğrencilerin öğrenme gereksinimleri ve becerilerine uygun olarak simüle edilen çevrelerde güvenle becerileri uygulama ortamı ve öğrencinin bireysel olarak değerlendirilmesini sağlamasıdır. Bu bildiride OYKD nin avantajları ve Çocuk Hemşireliği nde kullanımına ilişkin bir örnek bir vaka ile uygulama örneği sunulması amaçlanmıştır. Bu uygulamaya beş OYKD bileşeni entegre edilmiştir. Bölüm 1-Veri toplama/hikaye nin alınması Bölüm 2-Fizik muayene Bölüm 3 Klinik sorgulama Bölüm 4-Tanılama Bölüm 5-Tedavi, yönetimi, hemşirelik girişimleri Anahtar Kelimeler: Klinik beceriler, değerlendirme, hemşire Biyopsikososyal Bakım Modeli-İntermed Nesibe Yeşilçam Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu nyesilcam@gmail.com Hastalık kavramı birey için; biyolojik, ruhsal, sosyal, çevresel, ailesel, psikoseksüel yönleri olan bir olgudur ve bazı durumlarda bir yasam, kimlik ve var olus krizi olusturabilir. Bu nedenle sağlık sistemi içerisinde bireylerin bütüncül olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bütüncül yaklaşım kavramı, bireyin fiziksel, zihinsel, ruhsal ve sosyal olarak bir bütün olduğu ve her bireyin birbirinden farklı olarak kendi çevresi ile birlikte ele alınması esasına dayanır. Sağlık ekibi içerisinde hemşireler, hastaların tedaviden yararlanma ve iyileşme sürecini hızlandıracak, hemşirelik teorilerine dayandırılmış çeşitli klinik bakım modellerine ihtiyaç duymaktadır. Bu amaç ile geliştirilen bilgisayar destekli klinik bakım yöntemlerden biri de intermeddir. İntermed, kompleks fiziksel hastaların bakım gereksinimlerinin biyopsikososyal yaklaşımla belirlenmesine ve bakımın yönetilmesine yardımcı olan bir yöntemdir. Bireysel değerlendirme yöntemi ile sağlık riskleri ve bakım gereksinimleri için sağlık ekibine görsel ve pratik karar desteği sağlamaktadır. Verilerin toplanmasında 17 sorudan oluşan anket formu kullanılmaktadır. Elde edilen veriler bilgisayar programında 4x3 matrix tablo üzerinde yerleştirilerek puanlanır. Tablonun satırları, genel sağlık değerlendirmesi kapsamında biyolojik, psikolojik, sosyal ve sağlık bakım alanlarını oluşturmaktadır.sütunlar zaman segmentleri; geçmiş, şimdiki durum ve prognoz u belirtmektedir.böylece matrix tablo sağlık ekibine, hastanın sağlık riskleri ve bakım gereksinimleriiçin etki alanlarını ve değişkenlerini göstermektedir. Tabloda puanlamayı tanımlayan 20 değişken bulunmaktadır. Her bir değişken için ayrı değerlendirilen puanlama sisteminde 0 puan= Gereksinim ya da risk yok; 1 puan= İzleme ve önleme açısından hafif düzeyde gereksinim/risk var, 2 puan= Tedavi ya da tedavi planına dahil etmek için orta düzeyde gereksinim/risk var ve 3 puan=acil ya da yoğun tedavi için şiddetli düzeyde gereksinim/risk olduğunu ifade etmektedir. Testten alınabilen maximum puan 60 dır. Yapılan bir çok çalışmada 20 puan ve üzeri kompleks biyopsikososyal sağlık gereksinimi riskini göstermektedir. 20 puanın üzerinde olan hastanın; multidisipliner ekip yaklaşımına, vaka yönetimine, daha uzun süreli bakıma ihtiyacı vardır. Aynı zamanda sonuçlar, hastanın risk ve ihtiyaçları düzeyleri (yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı) renklerde görüntülenerek sağlık ekibi için uyarıcı olmaktadır. Sonuç olarak intermed modeli, sağlık ekibinin ve bakımın koordinasyonunu sağlayarak, kompleks bakım gereken hastaların bütüncül yaklaşım ile değerlendirilmesini ve daha fonksiyonel hizmet alması sağlamaktadır. Bakım yönetiminin etkin, pratik ve ekonomik kullanımını desteklemektedir. Anahtar Kelimeler: Biyopsikososyal bakım, bakım yönetimi, intermed 8

9 Bireyselleştirilmiş Gelişimsel Bakım Uygulamalarının Prematürelerin Fizyolojik Belirtiler Büyüme ve Hastanede Kalış Sürelerine Etkisi Funda Kardaş Özdemir 1, Fatma Güdücü Tüfekci 2 1 Kafkas Üniversitesi Kars Sağlık Yüksekokulu, Kars 2 Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Erzurum fkardas@gmail.com Amaç: Bireyselleştirilmiş gelişimsel bakım uygulamalarının prematürelerin fizyolojik belirtileri, büyümeleri ve hastanede kalış sürelerine etkisini değerlendirmektir. Yöntem: Araştırma, deneysel tipte yapılmış, Mayıs 2011-Nisan 2012 tarihleri arasında, YYBÜ nde tedavi ve bakım alan, seçim kriterlerine uyan prematüre bebeklerle (N=97) çalışılmıştır. Bebekler üç gruba rastgele atanmış ve hastanede kaldıkları süre boyunca, anne kokusu grubuna Ookie bebek ile anne kokusu, fleksiyon grubuna pozisyon materyali aracılığı ile fleksiyon pozisyonu ve kontrol grubuna rutin bakım uygulanmıştır. Bebekler taburculuğa kadar her gün, her üç bakım saatinde izlenmiş ve ölçümler kaydedilmiştir. Elde edilen veriler, yüzdelik dağılımlar, ortalama, kikare testi, varyans analizi, t testi ve Bonferroni testi ile analiz edilmiştir. Araştırmada, etik ilkelere bağlı kalınmıştır. Bulgular: Araştırmada, deney ve kontrol gruplarının taburculuk ağırlığı ve boy uzunluğu ortalamaları arasındaki anlamlı farkın anne kokusu grubundan kaynaklandığı belirlenmiştir. Grup içi karşılaştırmalarda da anne kokusu grubunda, hastaneye yatış ve çıkış tüm büyüme parametreleri ortalamaları arasında anlamı bir fark bulunurken, fleksiyon ve kontrol gruplarında, boy ve baş çevresi ortalamaları arasında anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Hastanede en kısa süre anne kokusu grubunun kaldığı, takiben fleksiyon grubunun ve en uzun süre hastanede kalan grubun kontrol grubu olduğu belirlenmiş, ancak gruplar arasındaki farkın anlamsız olduğu saptanmıştır. Sonuç ve Öneriler: Anne kokusu ve fleksiyon pozisyonu girişimleri prematüre bebeklerin büyümesini desteklediği ve hastanede kalış sürelerini kısalttığı için YYBÜ nde rutin olarak kullanılabilir. Anahtar Kelimeler: Bireyselleştirilmiş Gelişimsel Bakım, Hemşirelik, Prematüre Bebek, Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Hollanda da Yaşlı Bakımı Müzeyyen Arslan, Gülnur Yaman, Esra İlhan Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu muzeyyen24@hotmail.com Evde bakım hizmetleri ile yaşlı bireylerin kendi evlerinde ya da çevrelerinde bağımsız olarak günlük yaşam aktivitelerini sürdürebilmeleri amaçlanmaktadır. Bu çalışmada Hollanda da evde yaşlı bakım uygulamaları hakkında bilgi verilecektir. Hollanda da genelde herkese açık olanaklar dışında, yaşlılara yönelik bir takım özgül hizmetler bulunmaktadır,bu özgül olanaklar 65 yaş ve üzerindeki yaşlılara yöneliktir. Hollanda da yaşlılara yönelik bakım iki kategoride toplanır. Birincil olarak eve yönelik bakım olanakları girmektedir. Ev sakinlerine yönelik bakım kendi evinde bağımsız olarak yaşayan yaşlılara tedavi, bakım ve refakat imkanları içermektedir. Verilen hizmetlerin ağırlık noktasını bedensel bakım ve tedavi işlemleri oluşturmaktadır. Ayrıca terapi, rehabilitasyon, ilaç tedavisi, problemli durumlarda refakat ve önleyici tedbir olarak sağlıkla ilgili konularda bilgilendirme etkinlikleri gibi olanaklar da sunulmaktadır. Eve yönelik bakım olanakları yaşlının gerektiğinde şahsından ziyade ev işlerine yönelik şekilde de uygulama alanı vardır ve bu taraf 2007 yılında yapılan kanun değişikliği ile bakanlık bünyesinden çıkarılarak belediyelerin alanına girmiştir. Hastalık, özürlülük ve benzer nedenlerle ev işlerini yürütemeyen yaşlılara da bu konuda destek verilmektedir. Eve yönelik bakım uzun süreli olup 3 ile 5 yıl sürmektedir. Hollanda da eve bakım hizmetlerini thuiszorg evde bakım adıyla bilinen kuruluşlar yürütmekte ve bu kuruluşlarda binlerce personel istihdam edilmektedir. İkincil olarak huzurevleri ve bakımevleridir. Huzurevleri ilke olarak yaşlıların toplu olarak belirli koşullar altında oturdukları yerlerdir. Bu evleri diğer yaşlı evlerinden ayıran en önemli özellik buralarda yaşlılara kısmi ya da tam olarak bakım hizmetlerinin veriliyor olmasıdır. Tahmin edileceği üzere huzurevlerinin sakinleri genellikle sürekli bakıma gereksinim duyan yüksek yaşlı kesimlerdir. Başka bir deyişle bu yaşlılar birincil olanakları tüketmiş ve artık kendi başına bağımsız olarak oturabilecek durumda değildirler. 9

10 Hollanda da huzurevleri yaklaşık 145 bin kişilik bir kapasiteye sahip olup bunun yanında bu evlerde az bir oranda kısa süreli ve geçici ikamet ve barınma olanakları sunulmaktadır. Şu anda 65 yaşın üstündeki yaşlı nüfusun yüzde 7 si huzurevlerinde yaşamaktadırlar. Huzurevlerinin tersine bakımevleri tümüyle sağlık kuruluşları olup bunların işlevi yaşlılara tıbbi refakat ve terapi imkanı sunmaktadır. Bakımevi sakinleri genellikle ağır somatik ve psişik sorunları olan hastalar oluşturmaktadır. Hollanda da bakım evlerinde toplam civarında hasta yatmaktadır. Bakımevine alınan hastalar çoğunlukla hastane ve ev ortamından gelmektedir. Buraya gelen hastaların giriş anındaki yaş ortalaması 79, ortalama olarak burada kalma süreleride 4,5 yıl dolayındadır. Dünya ülkelerinde, gerekse de ülkemizde yaşlı nüfus sayısı giderek artmaktadır. Hızla artan yaşlı nüfusun fiziksel ve mental sağlığını koruyucu önlemler alınmalı, yaşlılıkta ortaya çıkan fizyolojik, psikolojik ve sosyal değişiklikler tanınarak yaşlının tedavi ve bakımı planlanmalıdır. Ülkemizde evde bakım hizmetleri henüz yeni yaygınlaştırılmaya başlarken, bu hizmette yer alacak hemşirelerin bilgi düzeyinde yeterlilik sağlanmalı ve görev tanımı yapılmalıdır. Anahtar Kelimeler: Yaşlılık, evde bakım, Hollanda Dahiliye Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerin Motivasyon Düzeyleri ve Hasta Bakımında Karşılaştıkları Güçlükler: Bir Araştırma Hastanesi Örneği Mehtap Tan 1, Hatice Polat 1, Zümrüt Akgün Şahin 2, Fatma Genç 3 1 Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi 2 Kafkas Üniversitesi Kars Sağlık Yüksekokulu 3 Giresun Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi haticeduyar@mynet.com Amaç: Bu araştırma, dahiliye kliniklerinde çalışan hemşirelerin motivasyon düzeylerinin ve hasta bakımında karşılaştıkları güçlüklerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı olarak yapılan araştırmanın örneklemini Atatürk Üniversitesi Yakutiye ve Aziziye Araştırma Hastanesi Dahiliye Kliniklerinde çalışan hemşirelerden (80), araştırmaya katılmayı kabul eden 64 hemşire oluşturmuştur. Veriler ilgili literatüre dayalı olarak oluşturulan hemşirelerin tanıtıcı özellikleri ve hasta bakımında karşılaştıkları güçlükleri içeren soru formu ve Nurullah Genç (1987) tarafından geliştirilip geçerlilik ve güvenirliği yapılmış olan Motivasyon Ölçeği kullanılmıştır. Ölçekte motivasyona yönelik 14, yönetici çalışan birey ilişkisine yönelik 9 olmak üzere toplam 23 soru bulunmaktadır. Motivasyon olanlar düşük, 2,34-3,66 orta, 3,67-5,00 yüksek motivasyon olarak değerlendirilmiştir. Bu araştırma için Cronbach Alpha değeri 0,93 olarak bulunmuştur. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 29,52±7,56 (Min:18, Max:46), çalışma yılı ortalama 8,73±7,78 olarak bulunmuştur. %32,8 i Hemşirelik Yüksekokulu mezunu, %51,6 - sının evli, %54,7 sinin çocuk sahibi olmadığı, %76,6 sının hemşirelik mesleğinin kendi seçimi olduğu, %48,4 ünün dahiliye kliniğinde çalışmayı istediği, %48,4 ünün kliniğe başhemşirelik tarafından gönderildiği ve kendisine seçim sunulmadığını, %43,8 inin sürekli gündüz ya da karma çalıştığı, %51,6 sının çalışma saatlerinin bazen sorun olduğunu belirttiği, %71,9 unun sağlık ekip üyeleri arasındaki iletişimi yeterli bulduğu, %76,6 sının hiç kurum değişikliği yapmadığı, %40,6 sının 2-3 klinik değişikliği yaptığı, %71,9 unun kadrolu olduğu,%48,4 ünün almış olduğu maştan memnun olmadığı, hemşirelerin tümünün yaptığı işin önemli olduğuna inandığı, %81,3 ünün yaptığı işin başarılı duygusu verdiğini hissettiği, %48,4 ünün bazen hemşirelik mesleğini bırakmak istediği, %31,3 ünün halen bırakma isteğinin olduğu, %59.4 ünün kurumunun özlük haklarını uygulamada yetersiz bulduğunu belirttiği saptanmıştır. Sonuç ve Öneriler: Sonuçta hemşirelerin çok az bir kısmının hasta bakımında arasıra güçlük yaşadığı, genel motivasyon düzeylerinin orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Motivasyon sağlamak için hemşirelerin, bilgisi ve yetenekleri sürekli eğitim programları ile geliştirilerek performanslarının arttırılması önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Dahiliye hemşiresi, motivasyon, güçlük, bakım 10

11 Hemşirelikte Web Tabanlı Eğitim Arzu Bahar Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Amaç: Bu çalışma hemşirelik öğrencilerine temel hemşirelik becerilerine ilişkin demonstrasyon yöntemine ilaveten uygulanan web tabanlı öğrenmenin, öğrencinin temel hemşirelik beceri düzeyi üzerine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tek kör, randomize kontrollü, yarı deneysel türdeki bu araştırmanın örneklemini öğretim yılında Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu 2. sınıfta okuyan, Sağlık ve Hemşirelik II dersinin Hasta ve Hasta Ortamı modülüne devam eden öğrencilerden (n:60) oluşmuştur. Olasılıksız örnekleme ile seçilen öğrenciler, beceri eğitimine ilişkin kuramsal dersi aldıktan sonra yaş grubu ve cinsiyet açısından eşitlenerek uygulama ve kontrol grubuna ayrılmıştır. Uygulama grubundaki öğrencilere demonstrasyona ilave olarak çevrim içi (online) video öğretimi yapılmıştır. Kontrol grubundaki öğrencilere ise geleneksel olarak yürütülen demonstrasyon yöntemi uygulanmıştır. Her iki gruptaki öğrenciler rutin beceri eğitimine alınmışlar ve bu eğitimin içinde tüm becerilerin yanı sıra, araştırma için seçilen becerileri (nazogastrik kateter uygulama, intramüsküler enjeksiyon uygulama, İV kateter uygulama, İV sıvı uygulama) demonstrasyonda uygulamaları istenmiştir. Öğrencilerin psikomotor beceri düzeyi, yapması istenen beceri rehberine uygun olarak yapılan puanlamadan çıkan puanla belirlenmiştir. Beceri değerlendirmeleri ikinci araştırmacı tarafından yapılmıştır. Bulgular: Hemşirelik öğrencilerine web tabanlı eğitim uygulandıktan sonra, nazogastrik kateter uygulama, İV kateter uygulama, intramusküler enjeksiyon uygulama, İV sıvı uygulama beceri puanları uygulama grubunda anlamlı bir şekilde artmıştır (p<0,05). Eğitimden sonra, uygulama ve kontrol grupları arasında nazogastrik kateter uygulama, İV kateter uygulama, İV sıvı uygulama becerisi puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (p<0,05). Uygulama grubundaki öğrencilerin cinsiyet, yaş grubu ve kendine ait bilgisayarının olup olmaması ile ilgili özellikleri ise öğrencilerin, nazogastrik kateter uygulama, İV kateter uygulama, İV sıvı uygulama beceri puanlarını etkilemediği saptanmıştır (p>0,05). Sonuç :Sonuçlar demonstrasyon yöntemine ek olarak uygulanan web tabanlı eğitimin hemşirelik öğrencilerinin beceri eğitimini olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Öneriler:Hemşirelik beceri eğitimi verilirken öğrencilere demonstrasyon yöntemine ek olarak web tabanlı beceri eğitimi verilmelidir. Hemşirelik eğitiminde uzaktan eğitim etkinliklerinin ders programlarına entegrasyonu sağlanmalıdır. Ülkemizde online hemşirelik eğitim kurslar açılabilmesi için uygun altyapı ve teknik destek sağlanmalıdır. Anahtar Kelimeler: Web Tabanlı Eğitim, Uzaktan Eğitim, Hemşirelik Becerisi Diyabet Eğitim Hemşireliğinde Yeni Boyut Gezici Diyabet Eğitim Hemşiresi Rukiye Burucu, Miyase Kılıç Konya Numune Hastanesi Amaç: Çalışmanın amacı servislerde yatan, diyabetik olduğu belirtilmiş ancak yatış tanısı diyabet olmayan, sürekli ve düzenli diyabet eğitimi verilmeyen kliniklerdeki (kardiyoloji, göğüs hastalıkları, tüm cerrahi klinikler, fizik tedavi, intaniye, nöroloji) hastalara diyabet eğitim hemşiresi tarafından, hastanın kendi kliniğinde, birebir eğitim verilmesinin sağlanmasıdır. Yöntem: 600 yataklı Konya Numune Hastanesinde yatak doluluk oranı %80 dir. Poliklinik hasta sayısı ortama 5000/gün ve poliklinikte diyabet hemşiresinden eğitim alan hasta sayısı 8/ gündür tarihinde izinleri alınan projede hasta takibi tarihinde başlatılmış, tarihinde sonlandırılmıştır. Her sabah kliniklerin sorumlu hemşiresi tarafından diyabetli olan hasta diyabet eğitim hemşiresine bildirilmiştir. Diyabet eğitim hemşiresi klinikte, hastanın kendi odasında literatüre dayalı hazırlanan veri toplama formu ile hastanın hastalığı ve diyabet eğitimi alma durumunu içeren verilerini toplamış ve eğitime geçmiştir. Konya Numune Hastanesi ne bir yılda yatarak tedavi gören ortalama hasta evreni oluşturmaktadır. Poliklinikten eğitim almak üzere yönlendirilen hasta sayısının en az ¼ üne ulaşabilmek hedeflenmiştir. Örneklem bu sebeple 700 hasta olarak belirlenmiştir. Veriler SPSS 15.0 istatistik programı kullanılarak sayı, yüzde olarak değerlendirilmiştir. 11

12 Bulgular: Bir yıllık verilerimiz: Evrende poliklinik eğitim hemşiresi tarafından 1318 hastaya ulaşılırken gezici diyabet eğitim hemşiresi 902 hastaya ulaşmıştır, poliklinikte 17, servislerde 43 gizli evrede diyabet tespit edilmiştir. Diyabetik olduğunu bilen ve hiç eğitim almamış olan 216 hastaya ulaşılmıştır. İnsülin kalemi eğitimi poliklinikte 728, gezici olarak 379 kişiye verilmiştir. Proje uygulaması sonlanmış, ancak hizmet olarak sunum devam etmektedir. Sonuç ve Öneriler: Diyabetik olduğundan haberdar olmayan yeni vakalar bu çalışma ile daha fazla yakalanmış, hiç eğitim almayan ama diyabetik olduğunu bilen pek çok hasta olduğu tespit edilmiş, hastaneye yatan tüm diyabetlilerin en az bir kez eğitim alması sağlanmış, hastalardan oral antidiyabetik kulananların da insülin kullananların da çoğunun ilaçları hakkında yetersiz ve hatalı bilgisinin olduğu tespit edilmiştir. Hastanelerde diyabet eğitim hemşiresinin sadece poliklinik ağırlıklı değil mutlaka klinik öncelikli de çalışması gerekmektedir. Bu sayede diyabetli hastalar profesyonel bir eğitim hemşiresi tarafından standart eğitimi alabilecektir. Kliniklerde hemşireler tarafından diyabet eğitimi veriliyor bile olsa ne yazık ki hemşireler iş yoğunluğundan özellikle bu tür uzun eğitimlere ayrıca zaman ayıramamaktadır. Bu da eğitimin standart olamamasına, hemşirenin bireysel mesleki anlayışına göre hareket etmesine sebep olurken eğitimin verimli olmasına engel olabilmektedir. Bu sebeple gezici diyabet eğitim hemşiresinin gerekli olduğu düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Diyabet eğitim hemşireliği, sağlık eğitimi, diyabet Hollanda da Evde Lohusa Bakımı Kraamzorg Müzeyyen Arslan, Gizem Gökalp, Merve Uğuz, Özge Çelik Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Lohusalık döneminde anne ve bebeğin hastalıklardan korunması için özenli bir bakım gereksinimi vardır. Bu çalışmada Hollanda da evde lohusa bakım uygulamaları hakkında bilgi verilecektir. Hollanda da evde bakım uygulamalarından biri olan Kraamzorg, doğum eylemi tamamlanmış lohusalara evinde belirli bir süre bakım ve yardım sağlamak amaçlı kurulan bir kurumdur. Hollanda da gebelik sürecinde herhangi bir problemi olmayanlara ebe tarafından evde doğum yaptırılırken, gebelik sürecinde annede yada bebekte herhangi bir anomali saptanan gebelere ise doktor tarafından hastanede doğum yaptırılmaktadır. Hastanede doğum yapanların hastanede kaldığı süre içerisinde aldığı hizmet, kraamzorg hizmet sürecinden kesilmektedir. Kraamzorg hizmeti veren kurumları seçme hakkı tamamen ailenin isteğine bağlı ve herhangi bir zorunluluk içermemektedir. Kraamzorg görevlisi(kraamverzorgende)günde dört saat ve bir hafta sürecinde ailenin ihtiyaçlarını ve bebeğin günlük gelişimini aynı zamanda evin belirli bir düzeyde temizliğini yapmaktadır. Yalnız bu tür kurumlardan hizmet almak isteyen aileler, bakım için gerekli malzemeleri temin etmesi gerekmektedir (bebeği banyo yaptırmak için uygun küvet, bebeğin kremleri, dijital termometre, ped vb). İlk olarak kuruma bağlı olarak çalışan ebe hizmet vereceği eve gelerek annenin ve bebeğin fiziksel muayenesini yapıyor, varsa reçete edilen ilaçları uyguluyor. Ebe iki günde bir eve gelip kraamzorg görevlisinin kayıtlarını okuyup anneyi değerlendiriyor. Ebenin diğer günlerde kontrol için tekrar eve gitme gerekliliğini, kraamzorg görevlisinin raporlarındaki bilgiler belirlemektedir. Ebenin bakım sınırlarını aşan herhangi bir sağlık sorunu ile karşılaşıldığında ebe aile doktorunu arayarak randevu planı yapmaktan sorumludur. Kraamzorg görevlisinin hizmet tanımı: Lahusa bakımı ;annenin uterusunu, sutürü, kanamasını kontrol ederek anneyi bilgilendiriyor. Ayrıca annenin vücut ısı ve nabızını kontrolü ederek kaydediyor.anneye vücut banyosu yaptırıyor, çarşaf ve nevresimini değiştiriyor,gerektiğinde annenin kıyafetlerini de ayarlıyor. Bebek bakımı ;öncelikle bebeğin banyosu için suyu,bebeğin kıyafetlerini,kendi malzemelerini hazırlıyor.özellikle bebeğin odasının güneş gören ortamda olması isteniyor. Bebeğin kıyafetlerini çıkartıp güneş ışığında biraz bekletiyor ve bebeği tartıp not ediyor. Bebeğin vücut ısısını dijital termometre ile ölçüyor. Bebeğin sarılık riski için gözlerinin etrafını, burnunu kontrol ediyor. Banyosunu yaptırıp bebeği eklem yerlerinden masaj yaptırıp, göbek kordonunu alkollü spanç ile pansumanını yaparak giydiriyor. Anneye bebeğin bakımı konusunda bilgilendirmek ve yardım etmek. Kraamwijzer dosya içeriğini günlük takip ederek bilgileri kaydetmek. Bebeğin beslenmesinde takibinde yardımcı olmak. Lohusanın ve bebeğin kaldığı odaları düzenli tutmak. Annenin kullandığı alanları temiz tutmak. Bu kurumlar Hollanda da, yeni doğum yapmış anne ve bebeğinin bakımını sağlamak, günlük kontrollerini yapmak ve annenin bebeğin bakımını öğrenmesi için anneye destek amaçlı kurulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kraamzorg, evde bakım, lohusa, bebek 12

13 Bir Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı Bireylerin Hipertansiyon Risk Faktörlerinin Belirlenmesi Nuran Güler 1, Semra Kocataş 1, Nurcan Akgül Gündoğdu 1, Güngör Güler 2 1 Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü 2 Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Muğla Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü skocatas@gmail.com Amaç: Bu çalışma bir Aile Sağlığı Merkezi (ASM) ne kayıtlı bireylerde hipertansiyon risk faktörlerini belirlemek amacıyla yapıldı. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırmaya, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü nün Sivas il merkezindeki uygulama alanı olan Alibaba ASM ye kayıtlı bireyler alındı. Araştırmada örnekleme yöntemine gidilmemiş, ASM ye kayıtlı olup o bölgede yaşayan 18 yaş ve üzeri 620 birey çalışmaya alınmıştır. Çalışma evrenindeki bireyler, Hemşirelik Bölümü dördüncü sınıf öğrencileri tarafından dört hafta süresince, haftada iki kez ev ziyareti yapılarak izlenmiş, veriler çalışmanın amacı, anket uygulama tekniği ve kan basıncı ölçümü konusunda eğitilen öğrenciler tarafından Nisan-Mayıs 2012 tarihleri arasında bireylerin evlerinde yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Veriler; bireylerin demografik özellikleri, yaşam biçimleri ve hipertansiyona eşlik eden risk faktörlerine ilişkin anket formu ve bireylerin anket uygulamasının başında ve sonunda gerçekleştirilen kan basıncı ölçümleri ile toplanmıştır. Antihipertansif ilaç kullananların ilaçlarını aldıktan sonra kan basınçlarının ölçülmesine dikkat edilmiştir. Kan basıncı her iki koldan ölçülmüş ve sonraki ölçüm için kan basıncının daha yüksek ölçüldüğü kol kullanılmıştır. Bireylerin kan basıncı değerleri her iki ölçümün ortalaması alınarak kaydedilmiştir. Sistolik hipertansiyon değeri, ESH -ESC Kılavuzu (2007) na göre ortalama sistolik kan basıncı 140 mmhg ve diyastolik kan basıncı<90 mmhg olarak tanımlanmıştır. Veriler SPSS 15,0 programında sayı, yüzdelik ve Ki-kare testi kullanılarak değerlendirildi. Bulgular: Çalışmadaki bireylerin %59,7 si kadın, yaş ortalaması 45,1±15,1 (min:18-max:86), %77,1 i evli, %47,1 i ev hanımı, %30,8 i ilkokul mezunu, %67,6 sının gelir durumu orta düzeyde, %44,8 i tanı konulmuş kronik (%25,2 si HT) bir hastalığa sahip, %40,2 si sürekli ilaç kullanmakta ve kullananların %41,2 si ise antihi-pertansif ilaç kullanmaktadır. Hipertansiyon risk faktörleri açısından incelendiğinde; bireylerin %19,7 sinin sigara içtiği, %40,8 inin Beden Kitle İndeksi (BKİ) inin fazla kilolu sınıfında (25,0-29,9 arası) yer aldığı, %29,7 sinin günlük üç öğünden fazla aldığı, %15,5 inin yemeğin tadına bakmadan tuz eklediği, %14,2 sinin hareketsiz yaşam biçimine ve %23,4 ünün ise yüksek sistolik kan basıncına (ortalama 124,5±17,1;min:80,0- max:200.0) sahip olduğu belirlendi. Hipertansiyon tanısı olan bireylerin %57,3 ünün, hipertansiyon tanısı olmayanların ise %16,1 inin yüksek sistolik kan basıncına sahip oldukları saptandı. İleri yaş yetişkin olma (65 yaş ve üzeri), fazla kilolu olma, hareketsiz bir yaşam biçimine sahip olma ve günlük ana öğün sayısının üçten fazla olması ile yüksek sistolik kan basıncı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunurken (p<0,05), sigara içme durumu ve yemeğin tadına bakmadan tuz ekleme ile yüksek sistolik kan basıncı arasında anlamlı bir fark olmadığı ortaya çıktı (p>0,05). Sonuç: Çalışmaya katılan bireylerin; sigara içme, obezite ve hareketsiz yaşam biçimine sahip olma gibi hipertansiyon oluşumunda etkili değiştirilebilen risk faktörlerine sahip oldukları saptandı. Öneriler: Sağlık çalışanlarının sağlık hizmeti sunarken kronik hastalıklardan biri olan hipertansiyonu ve bu hastalığın oluşumunda etkili olan risk faktörlerini dikkate alması, risk faktörlerini önlemeye yönelik girişimlerde bulunmaları, risk gruplarını belirleyerek izlemeleri, kronik hastalıklar ve bunlardan korunmaya yönelik toplumun tüm kesimine eğitim ve kampanyalar düzenlemeleri önerildi. Anahtar Kelimeler: Kronik hastalık, hipertansiyon, risk faktörleri, hipertansiyon ve hemşirelik 13

14 Cinsel Şiddet/İstismardan Korunma Eğitimi Sibel Küçük 1, Nazan Çakırer Çalbayram 2, Sebahat Altundağ Dündar 3 1 Aksaray Üniversitesi 2 Ufuk Üniversitesi 3 Pamukkale Üniversitesi sibel_9741@hotmail.com Bir şiddet türü olarak kabul edilen cinsel istismar özellikle kadın ve çocukları olumsuz etkilemektedir. Cinsel şiddet ve istismara yönelik çocuklara verilen korunma eğitimlerinin ilerleyen yaşlarda çocukların kendilerini koruma becerilerini arttırdığı bilinmektedir. Çocuk cinsel istismarından korunma eğitimleri genel olarak özel vücut bölgeleri, iyi dokunma, kötü dokunma ve hayır demeyi öğrenme, yabancılar ile güvenli sınır oluşturma ve olası bir istismar olayını bildirme olmak üzere dört temel basamakta verilmektedir. Çocukların olası bir cinsel istismar davranışından ve olumsuz sonuçlarından korumaları için bu konuda eğitilmeleri gerekmektedir ve bu eğitimlere toplumsal koruyuculuk rolleri ve toplum tarafından ulaşılabilirlikleri göz önüne alınarak hemşirelerin katılımı sağlanmalıdır. Cinsel istismardan korunmanın ilk basamağı özel vücut bölgelerini, bu bölgeleri hangi durumlarda kimlerin görebileceğini öğrenme ile başlar. Çocuğun yaşına uygun cinsel bilgi alması, bedenini tanıması, özel bölgelerini öğrenmesi ve bedenine dokundurtmama hakkı olduğunu bilmesi özel vücut bölgeleri eğitiminin temelini oluşturur. Cinsel istismardan korunma eğitiminde bir sonraki aşama iyi, kötü dokunma ve hayır demeyi öğrenmedir. Cinsel istismardan korunma eğitiminin temelinde yer alan bir diğer özel kavram ise yabancılar ile ilgili tutumlardır. Çocuk güvenliği programları; aile bireylerinin yanı sıra, yabancıları da içerisine alarak yabancıların gerçekleştirdiği istismarları, bu istismardan korunma becerilerini ve istismarın gerçekleşebileceği ortamları kapsamaktadır. İstismar olayının gizli kalmaması, istismarın tekrarı ve getireceği olumsuz sonuçları önlemesi nedeniyle önemlidir. Güvenilir bir yetişkine bildirebilme istismarın tekrarlama olasılığını azaltabilir. Bu konudaki çocuk eğitimlerinin gerçekleştirilmesi ve toplumsal farkındalığın arttırılmasında toplumla daha fazla iç içe olan meslek üyesi olması nedeniyle hemşirelerin özellikle primer koruma içerisine giren eğitim çalışmalarında yer almaları, bu hizmetlerin topluma ulaşılabilirliğini kolaylaştırması bakımından önemlidir. Olası bir çocuk cinsel şiddet/istismarının önlenebilmesi için çocuklara verilecek korunma eğitiminin önemi büyüktür. Özellikle okul öncesi dönemden başlayarak bu eğitimin sistemli olarak verilmesi cinsel istismar ve beraberinde getirebileceği olumsuz sonuçları en aza indirmeye yardımcı olabilir. Çocuk cinsel istismarını önlemek amacıyla oluşturulan ekipte hemşirelere de yer verilmesi bu konudaki çalışmaların etkinliğini arttırmaya yardımcı olabilir. Anahtar Kelimeler: Çocuğa yönelik cinsel şiddet, Cinsel istismar, Eğitim Hastanede Çalışan Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının Belirlenmesi Nurcan Ertuğ 1, Demet Aktaş 1, Saide Faydalı 2, Osman Yalçın 1 1 Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu 2 Aksaray Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu yalcin1985@gmail.com Amaç: Araştırmanın amacı hastanede çalışan hemşirelerin etik duyarlılıklarının belirlenmesidir. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırma Nisan- Temmuz 2012 tarihleri arasında biri üniversite, diğeri devlet hastanesi olan iki farklı hastanede gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın evrenini bu hastanelerde görev yapan hemşireler oluşturmuş olup örneklem seçme yoluna gidilmemiş ve tüm hemşireler çalışmaya alınmıştır. Toplam hemşire sayısı 320 dir ve 111 kişi (%34,68) çalışmaya katılmayı kabul etmiştir. Araştırmanın verileri 2 bölümden oluşan veri toplama aracı kullanılarak toplanmıştır. Birinci bölümde hemşirelerin bireysel ve sosyodemografik özelliklerini belirleyen sorular bulunmaktadır. İkinci bölüm ise Byrd tarafından geliştirilen ve Türkiye de geçerlik-güvenirlik çalışması yapılarak geçerli ve güvenilir olarak kabul edilen Byrd ın hemşireler için etik duyarlılık testi nden oluşmaktadır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik hesaplamaları, t testi, tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Çalışmanın yapılabilmesi için kurumlardan, hemşirelerden ve bir üniversitenin etik kurulundan izin alınmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan hemşirelerin %51,4 ü evli, %62,2 si lisans ve yüksek lisans mezunu, yaş 14

15 ortalaması 28,43±6,25, hemşire olarak çalışma süresi ortalama 6,64±6,01 yıl olup %55 i üniversite hastanesinde çalışmaktadır. Hemşirelerin %38,7 si etik ile ilgili eğitim almamıştır. Eğitim alanların ise büyük çoğunluğunun etik eğitimini (%92,7) hemşirelik eğitimleri sırasında okuldan aldıkları belirlenmiştir. Yapılan etik duyarlılık testi sonucunda hemşirelerin etik duyarlılıklarının orta düzeyde olduğu (21,12±2,85) saptanmıştır. Eğitim düzeyi yüksek olan, etik eğitimi alan ve yaşça daha büyük olan hemşirelerin etik duyarlılığının yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Medeni durum, çalışma yılı, gelir durumu, görev yapılan kurum ve hastanede çalışılan bölümün ise etik duyarlılığı etkilemediği belirlenmiştir (p>0,05). Sonuç ve Öneriler: Hemşirelerin etik duyarlılığı orta düzeyde bulunmuştur. Hemşirelerin yaşı, eğitim düzeyi ve etik eğitimi alma durumunun etik duyarlılıklarını etkilediği belirlenmiştir. Hemşirelerin etik duyarlılığının artırılması amacıyla okul döneminde verilen etik eğitimi/ders programlarının gözden geçirilmesi, öğrencilere konunun öneminin vurgulanması, okulda verilen eğitimin yanı sıra mezuniyet sonrası hizmet içi eğitim programlarında etik konusuna yer verilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Etik, etik duyarlılık, hemşire. Jinekolojide Robotik Cerrahi ve Hemşirenin Değişen Rolü Demet Aktaş, Nurcan Ertuğ Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu demetaktas77@hotmail.com Son yıllarda hastalara en az invaziv girişimle en iyi cerrahi tedavi uygulama düşüncesi yeni teknolojilerin gelişmesine ve robotların cerrahi alanda kullanılmasına yol açmıştır. Robotların cerrahi alanda kullanımı cerrahide önemli bir dönüm noktası olmuştur. Jinekolojik cerrahide Da-Vinci robotik sistemi, tüm alanlarda (myomektomi, histerektomi, kanser gibi) kullanılmaya başlanmıştır. Robotik cerrahi ile gerçekleştirilen myomektomi işlemlerinde, abdomenden 12 mm lik deliklerden girilerek myomun çıkarılması ve uterus tabakalarının onarılması laporaskopiye göre kusursuz yapılabilmektedir. Ayrıca laparoskopi ile ulaşılması ve dikiş atılması zor olan uterus yan ve arka taraflarındaki myomlar robotik cerrahinin yüksek hareket yeteneği sayesinde kolayca çıkarılabilmektedir. Böylece gebeliklerde yetersiz onarıma bağlı uterus rüptürü, kanama riski azaltılabilmektedir. Robotik cerrahi; histerektomi gerektiren hastalıklarda özellikle diğer organlara yapışık uterusun çıkarılmasında, uterus ve vajen prolapsuslarının onarımında kolaylık sağlayarak, ameliyat süresinin kısalmasına, işlemin hasta ve sağlık profesyonelleri açısından konforlu geçmesine olanak sağlamaktadır. Robotik cerrahi yardımcı üreme teknikleri ve tüp bebek uygulamalarına gereksinimi de azaltmaktadır. Çünkü, robotik cerrahi ile tıkalı veya önceden bağlanmış olan tüplerdeki adhezyonları açmak, tüplerin tekrar uç uca getirilerek fonksiyonel hale getirilmesi yüksek görüntü kalitesi, dikiş atma ve manipülasyon kolaylığı sayesinde kolaylıkla gerçekleşmektedir. Robotik cerrahi yardımıyla jinekolojik kanserlerin (serviks kanseri gibi) cerrahi tedavileri de yapılabilmektedir. Açık cerrahi uygulanan jinekolojik kanser ameliyatlarında geniş bir kesi bulunmaktadır. Robotik cerrahide ise hastaya abdomeninde 1 cm yi geçmeyen altı adet delik ile operasyon sonuçlanmaktadır ve gözle görülemeyen karın içinin kamera ile daha iyi görüntülenmesi sağlanarak etkili ve komplikasyon risklerinin azaldığı bir ameliyat gerçekleştirilmektedir. Bu tür cerrahilerde cerrahi insizyon alanının küçük olması, hastalarda ağrı, kanama ve enfeksiyonun azalması, erken mobilizasyon ve işlemin kozmetik açıdan hastayı rahatsız etmemesi tercih oranını artırmaktadır. Robotik cerrahi girişimler ile hastanın ameliyat öncesi, sırası ve sonrası sürecinde de değişiklikler olmaktadır. Hemşirelerde sürekli gelişen bu teknolojiye uyum sağlamak, görev ve sorumluluklarının bilincinde olmak durumundadır. Hemşire, ameliyat öncesinde; sistemin hazırlanması ve kontrolü, hastanın yerleştirilmesi, hastaya pozisyon verilmesinde, ameliyat sırasında; cerraha yardımcı olma, robotu iyi bilerek asepsiyi sürdürme, robotu vücuda yerleştirme, videoskopik ekrandan verileri doğru ve hızla okuyup cerraha bildirme gibi sorumlulukları yerine getirmektedir. Hemşire ameliyat sonrası süreçte ise hastanın yaşam bulgularını izleme, kanama kontrolü sağlama, komplikasyonları önleme (enfeksiyon gibi) ve taburculuk eğitimi konularında sorumlulukları üstlenmektedir. Anahtar Kelimeler: Robot bilimi, video-yardımlı cerrahi,hemşire 15

16 Periton Diyaliz Hastalarında Progresif Egzersiz ve Gevşeme Yöntemlerinin Komplikasyonlardan Korunma, Kaygı Düzeyi ve Yaşam Kalitesine Etkisi Lütfiye Yıldırım ESOGU Tıp Fakültesi Hastanesi Son yıllarda gevşeme yöntemlerinin kullanımı, stresin etkilerini ve kaygıyı azaltmayı, ilgiyi ağrıdan başka yöne çekmeyi, iskelet kası gerginliğini ve kasılmalarını hafifletmeyi içerdiği için, kronik hastalığı olan bireylerin bakımının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Progresif gevşeme egzersizleri (PGE) Jacobson tarafından 1920 li yıllarda geliştirilmiştir. PGE insan vücudundaki elden ayaklara kadar büyük kas gruplarının istemli olarak gerilmesini ve gevşetilmesini içeren bir egzersiz türüdür. Bu çalışma, periton diyaliz hastalarında progresif egzersiz ve gevşeme yöntemlerinin komplikasyonların önlenmesine (herni, sızıntı vb), kaygı düzeyi ve yaşam kalitesine olan etkisini incelemek amacıyla deneysel olarak yapılmıştır. 15 Ocak Ocak 2012 tarihleri arasında, Eskişehir Osmangazi Üniveristesi Tıp Fakültesi Hastanesi Diyaliz Ünitesinde kronik diyaliz tedavisi gören 46 hasta araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Hastalar yaş aralıgı yaş, kardiyovasküler sorunu olmayan, kilo vücut indeksi 29 u geçmeyen, periton diyaliz tedavi süresi en az 6 ay ve periton diyaliz komplikasyonu olmayan hastalardan secilmişdir. Verilerin toplanmasında; Hasta Tanıtım Formu, Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri, Yaşam Kalitesi İndeksi kullanılmıştır. Birinci aşamada; anketler tüm hastalara uygulanmıştır. Daha sonra tüm hastalara progresif gevşeme egzersizleri eğitimi uygulanmıştır. Eğitim materyali olarak fizyoterapi/fizik tedavi ve rehabitasyon bölümünün önerdigi karın kası güçlendirme egzersiz broşürleri, Gevşeme Egzersizleri El Kitapçığı ve hastanemizin fizyoterapistlerin uygulamalı gösterdigi egzersiz programları kullanılmıştır. İkinci aşamada; eğitimin bitiminden altı hafta sonra Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri ve Yaşam Kalitesi İndeksi hastalara tekrar uygulanmıştır. Periton diyaliz hastaları, peritondaki diyaliz sıvıları boşaltıp boş karınla gündez 10 dk ile başlayıp süre artırılarak 20 dk çıkarılmıştır.çalışmaya başlamadan tüm hastaların ölçümleri, egzersiz yapabilme kapasiteleri alınmış ve çalışma sonucundaki ölçümlerle degerlendirilecekdir. Sonuç: Hastaların durumluk kaygı puanı ortalaması progresif gevşeme egzersizleri öncesi, 43.41; progresif gevşeme egzersizleri sonrası ise olarak saptanmıştır. Hastaların sürekli kaygı puanı ortalaması progresif gevşeme egzersizleri öncesi 43,63, progresif gevşeme egzersizleri sonrası 31,09 olarak saptanmıştır. Progresif gevşeme egzersizleri öncesi yaşam kalitesi toplam puan ortalaması 28,65, progresif gevşeme egzersizleri sonrasındaki toplam puan ortalaması 29,61 olarak saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda; progresif gevşeme egzersizlerini uygulamanın diyaliz hastalarının kaygı düzeyini azalttığı yaşam kalitesini olumlu yönde etkilediği ortaya konmuştur. Progresif gevşeme egzersizlerinin periton diyaliz hastalarında komplikasyonların önlenmesine katkısının degerlendirilmesi yönündeki calışma ve ölçümlerimiz devam etmektedir. Anahtar Kelimeler: Sürekli ayaktan periton diyalizi, progresif gevşeme egzersizleri, yaşam kalitesi İğne Ucu Yaralanmalarının Önlenmesinde Planla, Uygula, Kontrol Et, Önlem Al (PUKÖ) Tekniğinin Kullanılması Betül Akçin Fatih Üniversitesi Sema Uygulama ve Araştırma Merkezi bakcin@semahastanesi.com.tr Amaç: Çalışan güvenliği kapsamında iğne ucu yaralanmalarından kaynaklanan iş kazalarının önlenmesi. Kontamine bir iğnenin batmasıyla enfekte sıvılar vücuda girebilir. Küçük miktardaki sıvı girişi bile mortalite ve morbititeye neden olan Hepatit B, C ve HIV virüsüne bağlı enfeksiyon hastalıklarının geçişine neden olabilir. Kurumumuzda iş kazalarının bildiriminde kullanılan Olay Bildirim Formu nun aylık istatistiksel verileri değerlendirilmektedir. Bu değerlendirilmeler neticesinde iğne ucu yaralanmalarına bağlı iş kazası sayısında bir artma olduğu tespit edildi. Konu enfeksiyon kontrol komitesi toplantısında ele alındı. PUKÖ döngüsü kullanılarak iyileştirme yapılmasına karar verildi. İşyeri hekimi, enfeksiyon kontrol hekimi ve 16

17 hemşiresi, servis ve servis sorumlu hemşiresi, temizlik hizmetleri sorumlusu, klinik kalite uzmanı ve Hemşirelik Hizmetleri Müdürü olmak üzere PUKÖ grubu oluşturuldu.4 toplantı gerçekleştirildi. İlk 2 toplantı bir hafta arayla, 3.toplantı 15 gün sonra, 4.toplantı 2 ay. 1.PLANLA(P) 1.1.Sorun Tanımlama: İğne ucu yaralanmalarından dolayı iş kazaları sayısının artması. 1.2.Veri Gereksinimi: Aylara, meslek gruplarına, birimlere, yaralanma nedenlerine ait veriler toplandı. 1.3.Verilerin Analizi: Aylara, meslek gruplarına, birimlere, yaralanma nedenlerine göre analiz edildi. Ocak-Ağustos aralığında yaralanmanın Temmuz ayında artış gösterdiği(13), en çok temizlik personelinin yaralandığı(8), dahiliye servisinde daha çok olduğu(4), evsel atık toplarken(3) gerçekleştiği tespit edildi. 1.4.Nedenlerin Belirlenmesi: Atıkların kontrolü prosedürüne uymama, personelin bilgi eksikliği, yeterli eğitime sahip olmaması, sharpboxlı tedavi tepsisi kullanım eksikliği, işlerin yetiştirilme aceleciliği. 1.5.Önlemlerin Planlanması: Atıklar ile ilgili eğitim daha sık verilmeli, sharpboxlı tedavi tepsisi alımı için satın alma ile görüşme, korumalı enjektörlerle ilgili fiyat araştırılması, birimlerden çıkan yanlış atıklar ile ilgili enfeksiyon hekiminden hekimlere sözlü geri bildirim yapılması, çamaşırhanenin forma teslim alırken çıkan iğne uçlarını olay bildirim yapması. 2.Uygulama(U) 2.1.Uygulama: İğne ucu yaralanmaları ve önlemleri hakkında 184 çalışana (hemşire, teknisyen, temizlik personeli) 1,3. saat süren eğitim iş yeri hekimi ve enfeksiyon hemşiresi tarafından verildi. Sharpbox uyumlu tedavi tepsileri alındı. Pilot bölge seçilerek korumalı enjektör uygulaması başlatıldı. Atıkların bulunduğu alanlara atık şeması asıldı. 3.Kontrol Et(K) 3.1.Sonucun Gözden Geçirilmesi: Eğitimlere %95 oranında katılım sağlandı. Korumalı enjektör uygulamasından, maliyet ve uygulanabilirlik açısından vazgeçildi. Dahiliye servisinde Temmuz ayında %31 olan iğne ucu yaralanması Ekim ayında %0 görüldü. İğne ucu yaralanmasına bağlı iş kazasında %100 oranında azalma sağlandı. 4.Önlem Al (Ö) 4.1.Standartlaştırma: Eğitimler düzenli olarak devam edecek ve kurumsal oryantasyon programı içerisinde yer alacak. Olay bildirim sonuçları takip edilecek. Anahtar Kelimeler: Çalışan güvenliği, iğne ucu yaralanması, iş kazası, olay bildirim, PUKÖ Kadınların Aile Planması Yöntemlerinden Vajinal Halka Kullanımının İncelenmesi Hakan Nazik 1, Evşen Nazik 2, Şule Gökyıldız 2, Şule Gül 1, Murat Api 1 1 Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2 Çukurova Üniversitesi Adana Sağlık Yüksekokulu, Hemşirelik Bölümü eceevsen_61@hotmail.com Amaç: Intravajinal halkalar, vajinada lokal veya sistemik etki elde etmek amacıyla hazırlanmış, etkin maddenin kontrollü ve sürekli salımını sağlayan sistemlerdir. Bu çalışma; vaginaya yerleştirilen bir halka olarak kontraseptif etki gösteren vajinal halkanın, kadınlarda yöntemin kabul görme oranı, yöntem kullanımına devamlılık ve yönteme bağlı yan etkileri ortaya koymak amacıyla planlanmıştır. Metot: Araştırma, Adana İline bağlı üç hastanenin Aile Planlaması Ünitesine başvuran, yaş aralığında, hormonal kontrasepsiyon istemi olan, hormonal kontrasepsiyon için kontrendike durumu bulunmayan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 141 kadın ile tamamlanmıştır. Veriler Şubat-Aralık 2011 tarihleri arasında, araştırmacılar tarafından hazırlanan sosyo-demografik özellikler ve vajinal halka kullanımına yönelik soruları içeren veri formu ile toplanmıştır. Belirtilen merkezlere başvuran kadınlara öncelikle vajinal halkayı da içeren hormonal yöntemlerle ilgili danışmanlık yapılmıştır. Danışmanlık sonrası vajinal halka kullanmayı kabul eden kadınlarla, kendileri temin etmek şartıyla, çalışmaya devam edilmiş ve kadınlar telefonla ayda bir kez olmak üzere 2 ay takip edilmiştir. Çalışmanın yapıldığı kurumlardan yazılı onay ve çalışmaya katılan kadınlardan sözel onay alınmıştır. Veriler; yüzdelik, aritmetik ortalama ve standart sapma ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Kadınların yaş ortalamasının 29,17± 6,43 olduğu, %99,3 ünün evli olduğu bulunmuştur. Kadınların %68,8 inin daha önce başka bir kontraseptif yöntem kullandığı, %51,8 inin eşlerininin herhangi bir korunma yöntemi kullanmadığı ve %11,4 ünün eşlerinin haberi olmadan korunacağı saptanmıştır. Kadınların tamamının vajinal halkayı duymadıkları belirlenmiştir. Kadınların %27,7 sinin vajinal halka kullanmayı kabul ettiği, bunların %43,8 inin kendi başına uygulanabilir bir yöntem olması nedeniyle kabul ettiği belirlenmiştir. Red eden kadınların %54,9 u kullanım zorluğu, %37,8 i eşinin tedirgin olabileceğini düşündüğü için kullanmayı kabul etmediklerini ifade etmiştir. 17

18 Vajinal halka kullanmayı kabul eden kadınların %20,5 i eşinin haberi olmadan bu yöntemi kullanmıştır. Görüşmeler sonunda kadınların tamamının vajinal halka kullanmaya devam edeceği, tamamının halkaya yönelik vajende batma hissi yaşamadıkları, %89,3 ünün koit esnasında hissetmediği, %10,7 sinin eşi tarafından hissedildiği, %96,6 sının koit sıklığının değişmediği saptanmıştır. %28,2 sinin yöntemden sonra ara kanamalarının olduğu, tamamının adet düzensizliği yaşamadığı, kilo artışının olmadığı ve sivilce problemi yaşamadıkları saptanmıştır. Sonuç: Araştırmaya katılan kadınların vajinal halka konusundaki farkındalık oranlarının düşük olduğu ancak kullanan kadınların bu yöntemden memnun oldukları saptanmıştır. Bu çalışmanın daha büyük örneklem grubunda yapılması önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Vajinal halka, aile planlaması, kadın Kanser Tedavisinde Robotik Radyocerrahi Sistemi: Cyberknife ve Hemşirelik Müzeyyen Arslan Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu muzeyyen24@hotmail.com CyberKnife tüm vücut robotik radyocerrahi sistemi, tüm vücutta milimetrenin altında hassasiyetle kanser tedavisini yapmak üzere tasarlanmış invaziv olmayan bir radyocerrahi sistemidir. CyberKnife bir beyin cerrahı olan Dr. John Adler tarafından 1990 ların başından itibaren geliştirilen ve 2000 li yıllarda kullanılmaya başlanan bir cihazdır.türkiye de ilk defa 2007 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi nde kullanılmaya başlanmıştır. CyberKnife radyocerrahi sistemi, ana olarak 6 eklemli bir endüstriyel robot üzerine yerleştirilmiş 140 kg ağırlığında 6 MV x-ışını üreten lineer hızlandırıcı ve 6 yönde hareket edebilen robotik hasta yatağından oluşmaktadır. Hasta, tedavi sırasında hasta yatağında yatmakta ve tedavi cihazı hasta etrafında dönmekte, yüzlerce açıdan, çok düzlemli ışınlayarak tedaviyi tamamlamaktadır. Robotik kol, hasta hareketlerindeki değişiklikleri tolere ederek tedavi sırasında düzeltilebilmekte, tümör odağına 1 milimetre doğrulukla ışın gönderebilmektedir; dolayısı ile tümör etrafındaki sağlıklı dokulara verilen hasar en aza indirgenmektedir. Tedavi süresi uygulamaya göre değişmekle birlikte dakika sürmektedir. Tüm tedavi bir ve beş fraksiyonda tamamlanabilmekte, ayaktan uygulanabilmekte, anestezi ve hastanede yatış gerektirmemektedir. CyberKnife beyin tümörleri başta olmak üzere, prostat kanseri, akciğer kanseri, omurilik kanseri, karaciğer kanseri ve pankreas kanseri hastalarına uygulanabilir. Genel bir kural olarak ancak çok büyük olmayan tümörlere (aşağı yukarı çapı 2.5cm kadar olan tümörlere) uygulanmaktadır. Bunun temel sebebi CyberKnife cerrahisinde tümör bölgesi açılmadığı için kesilen, ölü tümörün vücut içinde parçalanarak dışarı atılmasının gerekliliğidir. Büyük tümörlerdeki doku ölüm hızı vücudun parçalayıp dışarı atabileceğinden çok daha fazla olur. Böylece vücut bu ölü dokuya karşı şiddetli alerjik ve enfeksiyon reaksiyonları gösterir. Bu hastada şiddetli ağrılara, hipertermiye ve krizlere yol açabileceğinden çok ender durumlar hariç kullanılmaz. CyberKnife ile yapılan tedavilerde, uygulamayı yapanlar; radyasyon onkolojisi uzmanlarıdır. Ancak ekipte; uygulanan tedavi kalitesinden sorumlu medikal fizik uzmanları, tedavi cihazlarını kullanan radyoterapi teknikerleri ve hasta takibinde hemşireler yer alarak tedavinin etkinliğinde ve hasta konforunun arttırılmasında rol oynamaktadırlar. Cyberknife hemşireliği henüz Türkiye de henüz tanımlanmamışken, Amerika, Kanada gibi ülkelerde cihazın kullanılmaya başladığı zamandan beri istahdamı yapılmaktadır. Cyberknife hemşireleri, hastaların ilk konsültasyon ziyaretlerinden başlamak üzere onların bakımında, gerekli klinik desteği ve koordinasyonu sağlamada görev alır. Cyberknife radyasyon onkoloğu ile konsültasyon ile hasta değerlendirir, randevuları ve tedavi programını koordine eder, hasta ve ailesinin tedaviye hazırlığının sağlanması için semptom yönetimi ve takibin düzenlenmesi konusunda eğitim ve destek sağlar. Anahtar Kelimeler: Cyberknife, hemşirelik 18

19 Mamografi Çektiren ve Çektirmeyen Kadınların Sağlık İnançlarının ve Meme Kanseri Risk Düzeyinin Belirlenmesi Hasret Yalçınöz Baysal, Hatice Polat Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Amaç: Bu araştırma en az bir kez mamografi çektirmiş ve hiç çektirmemiş kadınların meme kanseri ve mamografiye ilişkin sağlık inançlarını ve meme kanseri risk düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı olarak yapılan araştırmanın örneklemini; Erzurum il merkezinde bulunan bir Aile Sağlığı Merkezinden en az bir kez mamografi çektiren ve hiç çektirmeyen 50 yaş üstü kadınlar oluşturmuştur. Araştırma, tarihleri arasında Çarşamba ve Perşembe günlerinde merkeze herhangi bir sebeple başvuran daha önce en az bir kez mamografi çektirmiş (210) ve daha önce hiç mamografi çektirmemiş (210) olan toplam 420 kadın ile yürütülmüştür. Araştırma verilerini elde etmede kişisel bilgi formu, Türkiye de Sağlık Bakanlığı nın kabul ettiği ve kulanımını önerdiği Meme Kanseri Risk Değerlendirme Formu, Champion (1984) tarafından geliştirilen, Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması Gözüm ve Aydın tarafından yapılan Meme Kanseri ve Taramalarına İlişkin Sağlık İnanç Modeli Ölçeği kullanılmıştır. Veriler bilgisayar ortamında yüzde, ortalama ve t testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırma bulgularına göre mamografi çektiren kadınların %80 inin yaş aralığında, %81 inin evli, %41,9 unun okur-yazar, %73,8 inin çalışmadığı, %56,2 sinin geliri giderine denk, %54,8 inin ailesinde kanser öyküsünün varolduğu ve %43.8 inin çevresinde meme kanseri olan kadınların olduğu belirlenmiştir. Mamografi çektirmeyen kadınların %86,7 sinin yaş aralığında, %81,4 ünün evli, %56,2 sinin okur-yazar, %93,4 ünün çalışmayan, %61 inin geliri giderine denk, %61,9 unun ailesinde kanser öyküsünün olmadığı ve %28,1 inin çevresinde meme kanseri olan kadınların olduğu belirlenmiştir. Mamografi çektiren kadınların %39,5 inin KKMM yi, %46,7 sinin mamografiyi, %82,9 unun mamografiyi çektirme yaşını ve %41,4 ünün mamografi çektirme sıklığını bildiği saptanmıştır. Mamografi çektirmeyen kadınların %16,7 sinin KKMM yi, %14,3 ünün mamografiyi, %62,4 ünün mamografi çektirme yaşını, %26,2 sinin mamografi çektirme sıklığını bildiği bulunmuştur. Mamografi çektiren kadınların %87,6 sının, mamografi çektirmeyen kadınların ise %91,9 unun düşük risk gurubunda yer aldığı saptanmıştır. Mamografi çektiren ve çektirmeyen kadınların sağlık inançlarının karşılaştırılmasında duyarlılık, önemseme, motivasyon, mamografi yarar puanları çektirenlerde daha yüksek olup aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır(p<0,01). Mamografi engel puan ortalaması mamografi çektirmeyen grupta daha yüksek olup gruplar arasındaki fark anlamlıdır(p<0,01). Sonuç ve Öneriler: Kadınların mamografi çektirmesini olumlu ya da olumsuz yönde etkileyen sağlık inançlarının bilinmesi mamografi çektirme oranını arttırmada etkili olabilir. Ayrıca toplumun meme kanseri ve risk faktörleri konusundaki bilgi düzeyinin arttırılarak, meme kanseri riski yüksek kadınlar belirlenebilir. Böylece mamografi taramalarına katılımları arttırılarak, meme kanserinin erken teşhisi sağlanabilir. Anahtar Kelimeler: Meme kanseri, mamografi, sağlık inanç modeli, risk 19

20 POSTER BİLDİRİLER Hemşirelerin Bilgisayar Kullanımlarına Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi Havva Kaçan Softa 1, Funda Akduran 2, Erhan Akyazı 3 1 Kastamonu Üniversitesi, Fazıl Boyner Sağlık Yüksekokulu, Kastamonu 2 Sakarya Üniversitesi, Sağlık Yüksekokulu, İç Hastalıkları Hemşireliği AD, Sakarya 3 Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Bilişim Anabilim Dalı, İstanbul kacanbe@hotmail.com Amaç: Hemşirelerin bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanmasının geliştirilmesi hakkında yapılacak araştırmalar, sağlık bakım sunumuna hız kazandırarak, sağlıklı/hasta bireye bakım uygulamalarına destek olacaktır. Bu gereksinimlerden yola çıkarak gerçekleştirilen bu çalışma, hemşirelerin bilgisayar kullanımlarına yönelik tutumlarının değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı olarak yapılan bu çalışmanın evrenini Kastamonu Münif İslamoğlu Devlet Hastanesi ve Özel Anadolu Hastanesinde çalışan ve çalışmaya katılmaya gönüllü hemşireler (n:160) oluşturmuştur. Formlar, hemşirelere araştırmacıların gözetiminde, anketin amacı ve gerekçelerini belirten bir ön bilgilendirme yapıldıktan sonra uygulanmıştır. Araştırmanın uygulanabilmesi için Kastamonu İl Sağlık Müdürlüğü nden yazılı, araştırmaya katılmayı kabul eden hemşirelerden ise sözlü izin alınmıştır. Çalışmanın verileri 4 Nisan 4 Mayıs 2012 tarihleri arasında toplanmıştır. Veri toplama araçlarının uygulanmasında, her kliniğe ayrı ayrı gidilerek, hemşirelerin tedavi ve hasta bakımı yapmadıkları ve uygun oldukları bir zamanda, araştırma ve ölçekle ilgili gerekli açıklamalar yapılmış ve çalışmaya katılımın gönüllü olduğu vurgulanmıştır. Araştırmada Zayim ve ark (2006) nın hemşirelerin bilgisayar kullanımına ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla yaptığı çalışmada kullandıkları ölçekten yararlanılmıştır. Anket formu iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde katılımcıların demografik özellikleri ve bilgisayar kullanım durumlarını belirlemeye yönelik toplam 9, ikinci bölümde ise katılımcıların hemşirelik bilişimi hakkındaki düşüncelerini belirlemeye yönelik 30 sorudan oluşan 5 li likert tipi ölçekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular değerlendirilirken, İstatistik paket SPSS 17.0 programı kullanılmıştır. Niceliksel verilerin karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Bulgular: Hemşirelerin %37,5 i özel hastane, %62,5 i devlet hastanesinde çalışmaktadır. Hemşirelerin 143'ünün (%89,4) bilgisayarı vardır. 2'si (%1,3) Kötü, 79'u (%49,4) Orta, 58'i (%36,3) İyi, 19'u (%11,9) Çok iyi düzeyde bilgisayar kullanmaktadır. Hemşirelerin 47'si (%29,4) 1 saatten az, 50'si (% 31,3) 1-3 saat, 36'sı (%22,5) 3-5 saat, 22'si (%13,8) 5 saatten daha fazla günlük bilgisayar kullanmaktadır. 12'si (%7,5) 1 yıl ve daha az, 68'i (%42,5) 2-5 yıl, 80'i (% 50,0) 6-9 yıldır bilgisayar kullanmaktadır. Hemşirelerin 43'ü (%26,9) Okulda, 33'ü (%20,6) Bilgisayar kursunda, 4'ü (%52,5) Kendi çabaları ile bilgisayar kullanmayı öğrenmiştir. Sonuç ve Öneriler: Sağlık sektöründe önemli bir yere sahip olan hemşirelerin eğitim durumları arttıkça günlük bilgisayar kullanma süreleri de artmaktadır. Hemşirelerin sağlık bakımı sisteminde bilgisayardan yararlanmaları için bilgisayar kullanımı ve eğitimi konusunda desteklenmesi gerekmektedir. Kurumlarda hizmet içi eğitim programlarında hemşirelerin bilgi teknolojisi kullanmaya yönelik bilgi ve becerilerinin desteklenmesi, hemşirelerin bilgisayar donanımlarının arttırılması gerekir. Anahtar Kelimeler:Hemşirelik,bilgisayar, bilgisayar kullanımı 20