Osm sman Jeol eol Ders

Transkript

1 naat M çin eoloji BÖLÜM 1- G Prof oji ve Alt Disiplinleri - Mühendislik ojisi - Geoteknik/aat Mühendislii sman 1. JEOLOJ: Tanm V KAYA eya YA Not tlar Yunanca Geo: yer, arz ve logos: bilim, bilgi sözcüklerinden türetilmi olan jeoloji, yer bilimi anlamna gelmektedir. oji geni anlam ile; Yerküresinin Güne Sistemi içindeki durumundan, onun fiziksel özellii ve kimyasal bileiminden, iç ve d kuvvetler etkisiyle rad deikliklerden, oluum ve geliiminden, canllarn ilk yaradlarndan günümüze kadar geçirmi olduklar evrimlerden bahseden tarihsel bir doal bilimdir. oji, dar anlamda ise; bütün yerküresinin deil, özellikle ortalama kalnl 35 km olan kat yerkabuunun bilimidir. Bu kabuun bileimi, yap, organik t ve inorganik geliimi, iç ve d etkenlerle urad deiklikler ve kapsad her çeit yeralt zenginlikleri, jeolojinin baca inceleme konularr. Yerkabuunun yap. 1

2 naat Müh. 1. JEOLOJ: Baca alt disiplinler ojinin kapsad geni ve çeitli konular ayr bilim dallar olarak flandlabilir. Genel oji: Yerkabuunda iç ve d kuvvetlerin etkisiyle meydana gelen deiklikleri inceler. I. kuvvetler a. klim ve etkileri b. Atmosfer etkileri c. nma (Erozyon),Tanma, Çökelme d. Yamursuyu,yeralt sularn ve akarsularn jeolojik etkileri e. Akarsularn, jeolojik etkileri f. Göllerin, buzullarn, denizlerin, rüzgarlarn jeolojik etkileri g. Canllarn (bitkilerin ve hayvanlarn) jeolojik etkileri Dr. II. ç kuvvetler: Yerküresinin içindeki scaklk ve basnçtan kaynaklanan a. Epirojenik hareketler: Karalarn yükselmesi ve alçalmas b. Orojenik hareketler: Da olu, kvrm ve klma hareketleri c. Depremler d. Mamatik olaylar (mamatizma): Volkanizma, Plütonizma e. Metamorfizma (bakalam) M çin eoloji sman 1. JEOLOJ: Baca alt disiplinler V Yapsal tektonik oji: Yerkabuundaki u ki çeitli hareketleri etleri ve deformasyonlar inceler. Maden yataklar ojisi: Yerkabuundaunda bulunan çeitli madenlerin aranp bulunmas,oluumlar ve yaplar inceler. Mineraloji ve Petrografi ojisi: Çeitli minerallerin ve kayaçlarnoluumlar ile yaplar inceler. Normal fay Kuvars-diyorit KAYA YA tliya Not tlar Kuvarst Kuvars Andezit Kalsit Kömür yatandan bir görünü im etm bileeni de olan dorultu atml fayla kvrm ekseniötelenmi bir kapal vrm (antiklinal). 2

3 Prof 1. JEOLOJ: Baca ana kollar Tarihsel jeoloji: Yerin oluumundan günümüze kadar geçirdii jeolojik olaylar ve evrimleri inceler. Paleontoloji: ojik devirler boyunca yaam canllar ve bunlarn fosillerini inceleyen bilim dalr. Stratigrafi : Tabaka bilimi olarak da bilinen, yerkabuunu oluturan kayaçlarn, yer ve zaman belirlenerek oluum sras açklayan ve bu kayaçlarn birbiriyle ilikilerini inceleyen bilimdir. Uygulamal jeoloji: Mühendislik jeolojisi ve yeralt sular jeolojisi olmak üzere iki ana bölüme ayrlmakla birlikte, tünel, baraj, temel jeolojisi gibi konularla ilgilenir. naat M çin P sman tlar eoloji İnşaat Mühendisliğii Geoteknik Anabilim Dalı Hidrolik Anabilim Dalı Mekanik Anabilim Dalı Ulaştırma Anabilim Dalı Yapı Anabilim Dalı Yapı malzemesi Anabilim Dalı Yapı mekaniği Anabilim Dalı Yapı İşletme Anabilim Dalı V KAYA YA Not 3

4 naat Müh. Geoteknik Anabilim Dalı Zemin/Kaya Mekaniği ve Dinamiği Geoteknik Mühendisliği * Temel İnşaatı Mühendisliği * Çevre Geoteknik Mühendisliği * Geoteknik Deprem Mühendisliği Dr. M çin sman i V eoloji Ders r? Geoteknik mühendisliği nedir? KAYA YA Geoteknik mühendisliği; zemin, kaya ve yer altı suları ve mühendislik projelerinde bunların birbirleriyle olan ilişkileriyle ilgilenen inşaat at mühendisliği alt disiplinidir. Geoteknik mühendisliği ve mühendislik jeolojisi alanlarında yakından ilişkilidir ve büyük alanlardaa örtüşürler. Ancak, geoteknik mühendisliğinin uzmanlık alanı mühendisliktir, mühendislik jeolojisinin uzmanlık alanı ise jeolojidir. Geoteknik AnaBilim Dalı, tüm yapıların (binalar, köprüler, barajlar, yollar ve dayanma duvarları vb) zemin üzerine veya içine güvenli ve ekonomik olarak yerleştirilmesi ile ilgilidir. Not tlar 4

5 naat Müh. Yapı; insanlar tarafından yapılan, sabit olan ve zeminle ilişkisi olan elemanlardır. Yapılara örnekler; binalar, köprüler, barajlar, dayanma yapıları, yol-havaalanları-demiryollar, tüneller, santraller v.b. Yapılara gelen yükler; sabit yükler, hareketli yükler, dinamik yükler, rüzgar kar yükleri, yanal zemin basınçları, subasınçları Zemin; bir bağlayıcı maddeyle tamamen veya kısmen çimentolaşmamış değişik türden minerallerin su ve havayla karışımıyla oluşan malzeme olarak tanımlanabilir. abili Dr. M çin eoloji sman V YA Kuvvetler Bitkisel toprak ers Zemin Yüzeyi KAYA YA Der Not tlar Yapı Zemin Temel Zemin ortam Ayrışmış Kayaç Masif Kayaç 5

6 Zeminle ilgili Problemler Zemin ne kadarlık bir yükü (kuvveti) güvenli bir şekilde taşır? Deprem anında zeminlerde muhtemel gelişebilecek olaylar nelerdir? Deprem anında zemin nasıl bir dinamik davranış gösterir?... vb. gelir. P Dr. naat Müh. M çin eoloji Bu tür problemlerin çözülebilmesi için zemin ve zeminözelliklerinin iyi bilinmesi gerekir. sman Geoteknik Ana Bilim Dalı, zemin mekaniği ve temel inşaatı mühendisliğini içine alan anabilim dalıdır. V emel i KAYA YA kya Not tlar Zemin mekaniğinde, zeminlerin fiziksel ve mühendislik özellikleri belirlenerek zeminlerin tanımlaması yapılmaktadır. Temel inşaatında ise, belirlenen zemin özelliklerineerine bağlı olarak zemin ve temel etkileşimleri incelenmektedir. Geoteknik anabilim dalı, yapıların yer altında kalan kısımlarınıımla inceler, zemin etüdü yapar ve yapıların temellerinin sağlam zemine oturmasını sağlar. Tünel, geçit ya da yer altı kanalları gibi yapılarla ilgilenir. allart 6

7 Prof Geoteknik Mühendisin Karşılaştığı Problemler Şevlerde yada kazılarda stabilite Barajların stabilitesi ve sızma problemleri Taşıma gücü ve oturma problemleri naat Müh. P sman M çin eoloji Geoteknik Mühendisin Çalışma Alanları Yarmaların ve tünel kazılarının n stabilitesi Toprak dolguların (sedde) stabilitesi Deniz ve offshore yapıların stabilitesi Dayanma yapıların ve palplanşların stabilitesi V KAYA YA Not tlar 7

8 naat Müh. Mühendislik jeolojisi nedir? oji; kayaların, minerallerin, zeminlerin ve yer altı sularının oluşumu, yapısı ve davranışı ile ilgilenen bir bilim dalıdır. Mühendislik jeolojisi, jeolojinin mühendislik çalışmalarına uygulanan branşıdır. Dr. İnşaat mühendisliği sahasında eğitim alan geoteknik mühendislerinden farklı olarak, mühendislik jeologları jeolojik temel bilgilere sahiptir. Bir inşaat sahasındaki kayaların haritalanması, tanımlanması ve özelliklerinin ortaya konması, heyelanlar gibi duraysızlık konularının değerlendirilmesi ve yerel depremsellik ile deprem potansiyellerinin ortayaa konması mühendislik jeologların yaptığı işleri oluşturmaktadır. Bu iki meslek dalı birbirini tamamlayıcı nitelikte olup, bir takım olarak birlikte çalışmaktadır. Ancak, jeoloğun mühendisliği bir ölçüde anlaması ve mühendisin in de jeolojiyi bir ölçüde kavraması gerekir. M çin sman eoloj eol rs tlar V YA KAYA YA Not 8

9 Pro naat Müh. P r. sman M çin eoloj eol s tlar V YA KAYA YA Not 9