GÖÇMEN EBEVEYNLERİN HAYAT HİKAYELERİ

Transkript

1 GÖÇMEN EBEVEYNLERİN HAYAT HİKAYELERİ PROJE ORTAKLARI CENTRUM PRO VEŘEJNOU POLITIKU, CZECH REPUBLIC MENEDZMENTA HOLDING, LATVIA JONISKĖLIO IGNO KARPIO ŽEMĖS ŪKIO IR PASLAUGŲ MOKYKLA, LITHUANIA OŚWIATOWIEC-ŁÓDŹ, POLAND COLEGIUL TEHNIC METALURGIC, ROMANIA MERSIN IL MILLI EGITIM MUDURLUGU, TURKEY

2 BU KİTAP, PROJE ORTAKLARI ; ÇEK CUMHURİYETİ, LETONYA, LİTVANYA, POLONYA, ROMANYA VE TÜRKİYE TARAFINDAN UYGULANAN NİTEL ARAŞTIRMA TEMEL ALINARAK HAZIRLANMIŞTIR. Düzenleme; E.HAVRDOVÁ, CENTER FOR PUBLIC POLICY, PRAGUE Çeviri; Tülay KARABULUT, MERSIN IL MILLI EGITIM MUDURLUGU, TURKEY AVRUPA BİRLİĞİ, 2013 BU YAYINDA ORTAYA KONAN BİLGİ VE GÖRÜŞLER YAYINI HAZIRLAYAN KİŞİLERE AİTTİR VE AVRUPA BİRLİĞİNİN RESMİ FİKRİNİ YANSITMAMAKTADIR. İÇİNDEKİ BİLGİLERİN KULLANIMDAN DOLAYI AVRUPA BİRLİĞİ VEYA KENDİ YARARINA ÇALIŞAN KURUM VE KURULUŞLARI SORUMLU TUTULMAMALIDIR.

3 İÇİNDEKİLER GİRİŞ... Klaida! Žymelė neapibrėžta. PROJE HAKKINDA... Klaida! Žymelė neapibrėžta. ARAŞTIRMA BULGULARI... Klaida! Žymelė neapibrėžta. ÇEK CUMHURİYETİ... Klaida! Žymelė neapibrėžta. ARKA PLAN... Klaida! Žymelė neapibrėžta. KİŞİSEL HİKAYELER... Klaida! Žymelė neapibrėžta. LETONYA... Klaida! Žymelė neapibrėžta. ARKA PLAN... Klaida! Žymelė neapibrėžta. KİŞİSEL HİKAYELER... Klaida! Žymelė neapibrėžta. LİTVANYA... Klaida! Žymelė neapibrėžta. ARKA PLAN... Klaida! Žymelė neapibrėžta. KİŞİSEL HİKAYELER... Klaida! Žymelė neapibrėžta. POLONYA ARKA PLAN... Klaida! Žymelė neapibrėžta. KİŞİSEL HİKAYELER... Klaida! Žymelė neapibrėžta. ROMANYA... Klaida! Žymelė neapibrėžta. ARKA PLAN... Klaida! Žymelė neapibrėžta. KİŞİSEL HİKAYELER... Klaida! Žymelė neapibrėžta. TÜRKİYE ARKA PLAN... Klaida! Žymelė neapibrėžta. KİŞİSEL HİKAYELER... Klaida! Žymelė neapibrėžta. EK : GÖRÜŞME PROTOKOLÜ... Klaida! Žymelė neapibrėžta.

4 GİRİŞ AB'nin genişleme ve serbest işçi hareketi ilkeleri Avrupa nüfusunun hareketliliğindeki artışla sonuçlanmıştır.kişilerin serbest dolaşımı, anlaşmalarla garanti altına alınan Avrupa Birliği vatandaşlarının temel haklarından biri olarak ilan edilmektedir. Bu tanım 1985 te Schengen Antlaşması nın imzalanması ve 1990 daki Schengen Kongresinde üye ülkeler arasındaki sınır kontrollerininkaldırılmasının başlatılmasının sonucunda doğmuştur. Avrupa Birliği resmi ve kurumsal çerçevesine uygun olarak, Schengen İşbirliği hem Avrupa Birliği üye ülkelerini hem de üye olmayan ülkeleri kapsayacak ölçüde genişlemiştir. Eurostat a göre 2008 de 3.8 milyon kişi Avrupa Ülkelerine veya Ülkeleri arasında göç etmiştir. 27 AB Üye ülkesi, AB uluslarından iki milyona yakın göç almıştır. Hareketlilikte ilk sırada Romanyalılar yer almıştır, onları Polonyalılar ve Almanlar takip etmiştir. Ülkesine geri dönenler analizden düşülürse, sıralamada Romanya yine ilk sırada, ardından Polonya ve Bulgaristan gelmektedir. Üye ülkeler Romanya, Polonya Bulgaristan vatandaşını kabul etmişlerdir yılında 27 AB Üyesi ülkelerinin çoğunluğu ülkelerine yapılan göçün ülkelerinden yapılan göçten fazla olduğunu belirtirken, sadece Bulgaristan, Almanya, Polonya, Romanya ve üç Baltık ülkesi olan Estonya, Letonya ve Litvanya ülkelerinden yapılan göçün daha fazla olduğunu bildirmişlerdir. İspanya, Almanya ve Birleşik Krallık en fazla göç alan Avrupa Birliği ülkeleridir de yapılan göçlerin yarısından fazlası ( % 53 ) bu ülkelere yapılmıştır, ayrıca yine bu ülkelerden göç de yüksek orandadır. Yerleşik nüfus oranı dikkate alınırsa Lüksemburg 2008 yılında en çok göç alan ülkedir ( 1000 vatandaştan 36,3 göçle gelmiştir.) Lüksemburg u 21,9 ortalamayla Malta ve 17,8 ile Kıbrıs takip etmektedir. En fazla göç alan ve nüfus bakımından AB ülkeleri arasında en az nüfusa sahip olanlüksemburg, 2008 yılında 1000 vatandaşından ortalama 20,6 oranıyla en fazla göç veren ülke olarak da kaydedilmiştir. ersons_asylum_immigration/ Migrants in Europe, A Statistical Portait of thefurstand Second Generation, Eurostat: Statistical Books, Luxembourg: Publications Office of theeuropeanunion, 2011 Ibid. P. 18

5 27 Avrupa Birliği Üye Ülkesinde göçmen vatandaş oranı en yüsek olan 10 Ülke AB Vatandaşları (uluslar dahil) AB Vatandaşları (Uluslar hariç) Avrupa Vatandaşı olmayanlar Vatandaşlığın Ait olduğu ülke Vatandaşlığın (1 000) Vatandaşlığın (1 000) Ait olduğu Ait olduğu ülke ülke Romania At least 384 Romania 384 Morocco 157 Poland 302 Poland 266 China 97 Germany 196 Bulgaria 91 India 93 United 146 Germany 88 Albania 81 Kingdom France 126 Italy 67 Ukraine 80 Italy 105 France 62 Brazil 62 Bulgaria 92 United 61 United States 61 Kingdom Netherlands 81 Hungary 44 Turkey 51 Spain 61 Netherlands 40 Russian 50 Federation Belgium 48 Portugal 38 Colombia 49 (1 000) Ancak, ekonomik büyümenin sağladığı yararların yanında, ucuz iş gücünün hareketi Göçmen ve AB üye devletleri vatandaşlarına zorluklar çıkarmaktadır. Göçmen aileler üzerinde yapılan son araştırmalara göre, göçmen aileler işsizlik, niteliksiz işlerde çalışmala, kalabalık ve kalitesiz evlerde yaşama gibi sorunları deneyimlemekte, çocukları ise erken okul terki riski yaşamaktadır. Buna ek olarak; göçmenler iş sahibi olsalar bile düşük gelirli işlerde çalışmakta, özellikle Avrupa üye ülkelerinden olmayanlar ise yoksulluk ve dışlanmışlık yaşamaktadır. Bu durum, çocuklu evlerde daha fazla düzeydedir. Bu zorlukları azaltmak amacıyla, göç son zamanlarda Avrupa nın üzerinde durduğu en önemli sosyal, ekonomik ve siyasal sorunlardan biri olmuştur. Birçok araştırma AB vatandaşlarının göç sonucu karşılaştıkları sorunlara araç ve yöntem geliştirmeye odaklanmıştır. Ancak,göçün aile ilişkileri yani eşler, ebeveyn ve çocuklar ve büyük ebeveynlerle ilişkileri üzerindeki etkileri hakkında çok az araştırma yapılmıştır.açıktır ki, ailenin ya da tek bir bireyin göçe karar vermesiyle hayat tarzlarında fark edilir ölçüde değişiklikler görülmektedir. Her iki durumda da göçmen yetişkinler ve çocukları uyum sağlamak zorunda oldukları sosyal ve duygusal zorluklar yaşamakta ve yalnızlığa, ikamet ettikleri yerdeki insanları özlemeye alışmak zorunda kalmaktadır. 1 Source: Eurostat (online data code: migr_imm1ctz) and Eurostat estimates

6 Avrupa Komisyonu, göçmen ailelere ve çocuklarına yardım sağlamak amacıyla birçok program ve ölçüt oluşturmasına rağmen, ülkelerinde kalan çocuklar için uyum programları, eğitimler veya özel okullar gibi çözümlere nadiren değinmiştir. Resmi istatistikler arkada kalan aile üyeleri ve çocukların tam sayısı hakkında bilgi vermemektedir. Ek olarak, Avrupa Birliği çerçevesinde bu çocukların sosyal ve duygusal gelişimlerini konu alan çalışmalara fazla yerayrılmamıştır.

7 Proje Hakkında Avrupa Komisyonu, Hayat Boyu Öğrenme Programı,Grundtvig Öğrenme Ortaklığı kapsamındaki isimli proje ile göç eden ailelerin ve arkada kalan çocuklarının duygusal ve sosyal problemlerinin bazılarına değinmektedir. Projenin amacı, çocuklarını evde bırakıp Avrupa Birliği ülkelerine veya ülkelerinin başka bölgelerine göç etmek zorunda kalan göçmen ailelerin psikolojik zorluklarını ve duygusal yıpranmışlıklarını azaltmak için iletişim sorunlarına çözüm önerileri sunmaktır. Proje 6 Avrupa ülkesinden kurum -kuruluş ve okulların işbirliği ile uygulanmaktadır. Centrum pro veřejnou politiku, Czech Republic (irtibat kişisi ; Egle Havrdová) Menedzmenta Holding, Latvia (irtibat kişisi ; Tatjana Melehova) Joniskėlio Igno Karpio žemės ūkio ir paslaugų mokykla, Lithuania Jovaišiene) (irtibat kişisi ; Jūrate Oświatowiec-Łódź, Poland (irtibat kişisi ; Marta Kędzia) Colegiul Tehnic Metalurgic, Romania (irtibat kişisi ; Carmen Nedelea) Mersin Il Milli Egitim Mudurlugu, Turkey (irtibat kişisi ; Tülay Karabulut) Proje fikri ailesi iş için yurtdışına göç etmek zorunda kalan çocuklara yardım etmek isteyen öğretmen ve toplum çalışanları tarafından öne sürülmüştür. Bu çocuklarla ilgili sorun gelir seviyesi daha düşük olan Avrupa üye ve aday üye ülkeleri daha acımasızca etkilemiştir. Örnek olarak, Hırvatistan dan AB ülkelerine göç oranının çok fazla olduğu kaydedilmiştir. Ülkenin AB ye girişi ile bu oranın artacağı yönünde korkular da belirtilmektedir. Türkiye deki babalar, yüksek işsizlik sebebiyle başka ülkelere veya ülkenin başka kesimlerine göç ederken, anneler ise asla çocuklarını bırakmamaktadır. Şu anki bilgiye göre; göç eden ebeveyn tarafından arkada bırakılan çocukların en çok karşılaşılan sorunları sosyal, psikolojik ve uyumla ilgili olanlarıdır. Bu çocuklara, okullar bazı psikolojik, maddi ve eğitimsel yardım sağlamaktadır. Ancak, göçmenlerin çocukları ailevi sorumluluğu, ebeveynlerle, öğretmen ve bakıcılarıyla sürekli iletişimi yaşamaya sosyal hayat becerilerini geliştirmeye ihtiyaç duymaktadırlar. Pahalı ve psikolojik açıdan zor çözümler gerektirdiği için, çoğu çocuklu aile yurtdışında çalışma kararıyla ilgili şüphelere sahiptir. Ayrıca, ebeveynler ne karar verirken ne de sonrasında, devlet kurumlarından veya toplumsal kuruluşlardan yardım hiçbir destek görmemektedirler. Yurtdışında çalışan birçok aile, kültürel, toplumsal veya ekonomik olarak farklı çevrelere uyum için hiçbir becerisi olmadan çalışmaya başlamaktadırlar. Sosyal beceriler yanında başarılı bir kariyer için gerekli olan dil becerilerine de yeterince sahip değillerdir. Sonuncu fakat bir o kadar da önemli olarak, büyümekte olan çocuklarıyla günlük iletişimi sağlamak zorunda ve uzun süreli ayrılıkların aile içi ilişkilerini

8 yıpratmamak için çözüm üretmek zorundadırlar. Bu yüzden, konuya odaklı eğitim araçları ve eğitimleri sayesinde çocuklarıyla ve geri kalan aile üyeleri ile bağlarını sürdürebilmeleri için gerekli bilgi ve becerileri kazanmaları gerekmektedir. Proje Ana Faaliyetleri ; altı ülkede, eşler ve arkada kalan aile üyeleriyle yapılacak nitel görüşmeleri ( 50 görüşme ) içermektedir. Görüşmeler sayesinde aile hayatındaki değişimler, karşılaşılan sıkıntılar hakkında bilgi toplanacaktır. Toplanan bilgi, eşler ve yetişkin aile üyelerine yönelik, iletişim sorunlarını, göç sonrası yaşanan duygusal ve psikolojik zorluklar azaltmak amacıyla hazırlanacak eğitimi tasarlamak için kullanılacaktır.yayının sonnraki bölümlerinde, araştırma bulgularını ve Çek Cumhuriyeti, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya ve Türkiye de yapılan görüşmelerden seçilmiş kişisel hayat hikayelerini bulacaksınız. Etik sebepler yüzünden kişi isimleri değiştirilmiştir.

9 Temel Araştırma Bulguları Nitel çalışmalar beş ana konu üzerinde yoğunlaşmıştır; Ayrılık öncesi durum, Ayrılıktan sonra yaşanan zorluklar, Aile ilişkilerinde meydana gelen değişimler, Göçten sonraki dönemde iletişim ve alınan destekler ve Gelecek beklentileri. ( Lütfen ekteki görüşme protokolüne bakınız ) 1. Ayrılık öncesi durum ( Ülkeyi terk etmedeki ana sebepler). Anayurdu terk etmeye karar vermede en rastlanan sebep ekonomi ile ilgili olanlardır; aile geçimini sağlayacak kaynakların azlığı, daha fazla para kazanma isteği ve çocuklar için daha iyi bir gelecek kurma ihtiyacı. Çoğunlukla göç kısa süreli bir çözüm olarak değerlendirilse de kaçınılmaz bir şekilde uzun-dönemli bir karara dönüşmektedir. Diğer bir sebep ise ekonomik krizler sonucu iş kayıpları ve uzun süreli işsizliktir. Bu durum sonucu, yurtdışında bir iş bulma ve daha iyi şartlarda çalışma kararı alınmaya başlamıştır. Ayrılmak zorunda kalan aile üyeleri bu konuda haklı bulunmuştur ve eşler ve diğer aile üyeleri tarafından desteklenmiştir. Buna karşın çocuklar tarafından bu durum çok onaylanmamıştır. Üçüncü önemli sebep ise ailevi etkenlerdir; boşanma, aile içi çatışma veya aileyi bir araya getirme çabalarıdır. Bazı durumlarda karar göç eden diğer aile fertleri veya arkadaşlar yüzünden alınmıştır. 2. Ayrılık sonucu en sık yaşanan problemlerden bir diğeri ise aile üyeleri arasında yaşanan kopmalar sonucu ortaya çıkan duygusal problemlerdir. Bu sorunlar; özlem, umutsuzluk, üzgünlük, kızgınlık ve boşanmaya sebep olabilecek derecede duyguların yok olmasıdır. Küçük çocuklu ailelerde duygusal sıkıntıların daha güçlü olduğu görülmüştür. Aile üyeleri arasındaki duygusal zorluklar çocukların davranış değişikliğine, düşük akademik başarıya hatta okul terklerine bile sebep olmaktadır. Sık rastlanan diğer bir problem ise hem göç eden ebeveynin hem de arkada kalan aile üyelerinin fiziksel ve ruhsal dayanıklılık gerektiren ve sonrasında sağlık sorunlarına yol açan işlerde çalışmak zorunda kalmaları ile ilgilidir. Bahsi geçen diğer zorluklar ise; göçmenlerin toplumsal dışlanma riskini artıran yetersiz dil becerileri, az vasıflı işler ve göç edilen ülkenin iş imkanlarıyla ilgili bilgi alınamamasıdır. Ek olarak, göçmenler bazen fiziksel saldırı boyutuna kadar varabilen yerli halk tarafından dışlanmayla karşı karşıya kalabilmektedir.görüşmelere katılınlar döndükten sonra iş dünyasında ve aile ortamında yaşanılan uyum problemlerinden de bahsetmektedirler. Dahası, aile babalarının evi terk etmesinden sonra anneler özellikle katı geleneksel değerlere sahip olan çevrelerinde dışlanılmışlık ve huzursuzluk gibi durumları deneyimlemişlerdir. ( Türkiye ) Sonuncu olarak vurgulanmak istenen durum ise göç edilen ülkelerdeki hoş olmayan politik durumlar hayati tehlikelere, korkuya ve psikolojik sorunlara sebep olmuştur. ( Irak Savaşı )

10 3. Tüm vakalarda ailelerin hayat tarzlarında ayrılık sonrası dönemde önemli ölçüde değişimler meydana gelmiştir. Ebeveynlerden birinin ya da her ikisinin fiziksel yokluğu diğer aile fertleri için hem daha fazla sorumluluk hem de zihinsel yük anlamına gelmektedir. Bazı vakalarda ise çocuklar kardeşlerine bakmak veya ev işlerini yapmak gibi yetişkinlerin sorumluluklarını üstlenmektedirler.diğer vakalarda ise yine aile çatışmalarına yol açan yaşlı ebeveynlerin destek olmadan evde kalan çocuklara bakmak zorunda kalmalarıdır. Ayrıca, büyük anne ve babalar istek ve kapasitelerini aşsa da torunlarına anne ve baba olmuşlardır. Sonuç olarak tüm aile üyeleri arasında iletişim sorunları gittikçe kötüleşmiştir. Uzun süreli çocukların ve ebeveynlerin ayrı kalmaları zayıflayan aile bağlarına ve duygusal umutsuzluğa yol açmıştır. Bu problemler çocukların yaşları büyüdükçe daha önemli hale gelmektedir. 4. Göçmen aileler ve çocukları iletişimi Skype veya telefonla sağlamaktadır. Pahalı olmasına rağmen telefonla iletişim daha kişisel ve daha kolay olarak değerlendirilmektedir. Internet araçları ( Skype- Facebook ) yardımcı olsa da yine de ayarlanmasında güçlük çekilmektedir. ( iki tarafın görüşme zamanını ayarlayamaması veya internet ulaşımının olmaması gibi). Bazı ebeveynler fiziksel iletişimi gerçekleştirebilmek için çok sık olmamakla birlikte eve dönüyor. Bazı vakalarda ( Polonya ) güçlü göç etmiş topluluklar geride kalan aile üyeleri ve çocuklarla iletişim kurulmasında yardımcı olmaktadır. En büyük destek aile üyelerinden, büyük ebeveynlerden ve arkadaşlardan gelmektedir. Görüşme yapılan birkaç kişi göç edilen ülkeden devlet yardımı aldığını da belirtmiştir. ( Norveç, Letonya, Litvanya daki göçmenler çocukları için ve çalışma hayatlarında yasal konularda yardım almaktadır. ) 5. Gelecek beklentileri hakkında konuşulduğunda, görüşmeye katılanlar sık sık ya tüm ailenin göç etmesi ile ya da göç eden ferdin ülkeye geri dönmesi ile ailenin tekrar bir araya gelmesi gerektiğini belirtmiştir. Bazı görüşmeye katılanların ise daha iyi bir iş bulabilmek için yurtdışındaki işlerine bir süre daha devam etmekte, yabancı dil öğrenmekte ve geçerli sertifikalar almakta istekli olduğu görülmüştür. Diğerleri ise kendi ülkelerinde yeni bir iş bulmak ve başlangıç yapmak istemektedirler. Maddi olarak gelecek için öncelikli planları ise ev sahibi olabilmektir. Birkaç ebeveyn ise ayrılıktan sonra önceliklerinin değiştiğini ve artık ailevi değerlerin maddi olanaklardan daha öncelikli olduğunu belirtti. ( Polonya ). ayrıca umutsuzluk hissi yaşadıkları, geleceğe dair hiçbir planlarının olmadığı ve günü yaşamakta oldukları da evaplar arasında bulunmaktadır.

11 Çek Cumhuriyeti Arka Plan Çek vatandaşlarının uzun bir dönem ayrılmaları ülke kayıtlarından silinmelerine sebep olmaz. Bu nedenle, göç eden Çek vatandaşlarıyla ilgili net bir istatistik yoktur. Araştırmaya göre 2006 da AB üye ülkelerine göç eden Çek uyruklu göçmen sayısı dir yıllarında toplam sayının olduğu bilinmektedir.çek uyruklu göçmenlerin Almanya da ( kişi), İngiltere de ( Kişi)ve Avusturya da ( Kişi ) çalıştığı bilinmektedir. Avrupa değişim göstergelerinin tahminlerine göre, AB üye ülkelerinin göç etme potansiyeli ülkeden ülkeye değişmektedir. Slovakya, Macaristan, Slovenya ve Çek Cumhuriyeti de dahil olmak üzere yeni üye ülkelerin göç potansiyeli( Değerlendirmeye, Romanya ve Bulgaristan dahil edilmemiştir), AB önceki dönem 15 üye ülkeden daha düşüktür. Genel olarak, Çek vatandaşları uluslararası göç oranı düşük olmakla beraber iş için yurtiçinde de hareket etmek istememektedir ( Aşağıdaki tabloya bakınız). Göç eden kişiler, Almanya ya 2 hafta veya 1 ay süreliğine giden, sınıra yakın kısımlarda yaşayan kişilerden oluşmaktadır. Dönemsel olarak evlerini terk etmek zorunda kalan anneler bizim nitel araştırmamızdaki görüşme yapılan kişilerdir. Çek Cumhuriyeti ndeki yapılan araştırmaya Katkıda bulunanlar : Andrea Kuchyňková, Faculty of Humanitaria Studies, Charles University, Prague Egle Havrdová, Centrum pro veřejnou politiku/center for Public Policy, Prague

12

13 Kişisel Hikayeler Ivona, 45 yaşında, Brezi den 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma Ivona, Avusturya da çalışmaya başlayalı altı yıl olmuştur. Evi terk edip ailesini her ay 14 gün yalnız bırakmasının asıl sebebi süpermarkette kasada çalışırken aldığı maaşının çok düşük olmasıdır. Ivona : Son damla mı? Billa süpermarkette kasada çalışmak 8500 Çek Kronu ( yaklaşık 340 Euro). İş bulma kurumuna kayıt da yaptırdım fakat bana sağlık sigortası sunan bir iş bulamadılar, bu yüzden Billa da çalışmaya başladıktan 1,5 yıl sonra yeter artık, böyle yaşayamam 7 / 24 durmaksızın çalışmak ve asgari ücret dedim. Süpermarket dışında başka bir iş bulmaya karar verdi. Çocuklarına bakmak zorunda değildi, çünkü o zamanlar çocuklar artık büyümüşlerdi. Ve onu seven yanında duran, sonradan tam tersi olduğu anlaşılan, bir kocası vardı. Birkaç yıl sonra kocası artık yokluğuna dayanamadı ve onu boşadı. Ivona nın 2 çocuğu var. Şu an 24 yaşında olan kızı Veronika ve 22 yaşındaki oğlu Jakub. Veronika lisans derecesinde eğitimini tamamladı ve annesi gibi o da Avusturya da çalışmaya başladı. Jakub ise aynı anda 2 üniversite okuyor. Bu daha fazla paraya mal olmakta ve yalnız bie anne olan Ivona nın çocuklarını desteklemek için çalışmasını gerektirmektedir. 2. Sorun ve Çözümler Evi ilk terk ettiğinde, Ivona kendini çok kötü hissetti. O zamana kadar hep çocuklarının yanındaydı veya eve yakın yerlerde çalışmıştı. Böyle bir ayrılık onun için yeniydi. Hala şu ana kadar bile alışmadığını söylüyor. Ivona:.asıl zorluk aklınız, ailenizden ayrısınız ve düşünebildiğiniz tek şey ayrılık. Ama günümüz teknolojisi ile Ivona bu ayrılıkla mücadele edebilmektedir. Çocuklarıyla gerektiği kadar iletişimde bulunabildiğini vurgulamakta; İrtibatı sağlamak için Skype ya da mesajları kullanmaktadır. Eve yakın yerlerde çalıştığı zaman, Verca onu haftada bir ziyaret etmektedir. 3. İhtiyaç ve Destekler Annenin evden ayrılması ailenin diğer üyeleri için de zor olmuştur. Özellikle Veronika annesi gittikten sonra ev işlerinin sorumluluğunu almak zorunda kalmıştır.

14 Verca benim yerimi çabucak aldı. Ben sakin kalabileyim diye, bazı şeyleri kendisinin yapmak zorunda olduğunu biliyordu. Neyse ki kocam o zamanlar evdeydi ve en azından hafta sonları yemek pişiriyordu. Böylelikle, Verca da diğer işleri yapıyordu. dedi Ivona. Diğer yandan Ivona nın kocası ayrılıkla mücadele etmeyi denedi ama başarılı olamadı. Eşlerin ilişkilerini sürdürebilmesi için 14 gün uzun bir süre olduğunu Ivona ekledi. Diğer bakıcılardan duyduğuma göre, hepsi boşandı. Çünkü çok az koca bu durumla baş edebildi. Başta, evet başarırız diyorlar, ama sonra yapamıyorlar. Bu durumu bir türlü kabullenemiyorlar. Sağlam karakterli olmalı. Hep hatırlatırım, bir adam 14 günlüğüne bir yere gidiyorsa, kadın bunun üstünden gelmeli. Ama durum tersi olunca yani kadın para kazanmaya gidince, erkek bunu anlamıyor. Kadının uzağa gitme ve erkeğin kendine bakmak zorunda kalması,erkekler için bu bir tür aldatılma. 4. Gelecek ve Hayaller: Ivona nın hayali emekli olana kadar yaşayabileceği bir bakım evinde daha kolay ve iyi bir iş bulabilmesi için eğitiminin Avusturya da geçerli sayılması. Çocuğuna ve belki ilerde torunlarına yakın bir yerde bir iş bulmak istiyor. Ve Son olarak da onun işini hoşgörüyle karşılayabilecek normal bir adamla tanışmak istiyor.

15 Jaroslava, 47 Yaşında, Mikulov dan 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma Jaroslava ve Jaroslav evliler, Çek Cumhuriyetinde yaşıyorlar ve ikisi de Avusturya ya iş için gidip geliyorlar. Çekoslovakya nın 1990 larda dağılmasından itibaren Jaroslav bu şekilde çalışmaya başladı. O bir araba tamircisi. Jaroslava Çek Cumhuriyeti nde iş kurmayı denedi fakat Jaroslava nın dediği gibi çok da ideal değildi.işte bu yüzden 2011 de Avusturya da bakıcı olarak çalışmaya o da karar verdi. Kocası onu zorlamasa da,bu konuda ondan etkilendiğini kabul ediyor. 2 çocukları var; bir kız, bir oğlan. Ondrej oğulları daha büyük ve 26 yaşında. Kızları Veronika ise 22 yaşında. İkisi de ailelerinden ayrı yaşıyorlar. Çoktan kendi hayatlarını kurmuşlar. Jaroslava ve Jaroslav Avusturya da çalışmak Çek te çalışmaya benziyor sadece daha iyi koşullardalar şimdi. İşleri çok yakın ve eve gelip birlikte zaman geçirebiliyorlar. Çocuklar küçükken bile, babaları her akşam saat 5 te evlerine gelebiliyordu. Jaroslava, Jaroslav hakkında dedi ki : Mistelbach ta çalıştığı zamanlarda da eve erken geldi akşam 5 civarı, sanki Çek te çalışıyor gibi. 2. Sorun ve Çözümler Avusturya da yaşayanlar tarafından kabul edilmemek Jaroslava nın orda çalışırken yaşadığı en büyük sıkıntı. Onlara göre, biz hemen her şeyi öğrenmeliyiz, dillerini öğrenmekten bahsediyorum. Eğer iş becerimizden bahsedersek, biz onlardan çok daha iyiyiz. İşle çok daha fazla ilgili olduğumuzu kastediyorum Ama onlar( Avusturyalılar ) kendilerinin hiçbir dil geçmişleri olmamasına rağmen, ülkelerinde çalışıyorsak, dillerini akıcı bir şekilde konuşmamız gerektiğini düşünüyorlar Farkı Viyana da çalışırken gördüm. Çok fala yabancı vardı, çalıştığım bölümde 3 bayandan 2 si yabancıydı ve bu duruma alışkınlardı, ama Poysdorf a geldiğimde, sınır bölgesi tamamen farklıydı, oradaki insanlar daha milliyetçiler, kendilerini daha iyi sanıyorlar ve bizim oraya sadece para kazanmaya giden insanlar olduğumuzu düşünüyorlardı. Diye açıklıyor Jaroslava. Diğer bir sorun ise işin kendisiydi. Zihnen ve fiziksel sağlığı zorlayan işlerdi. Jaroslava: Alzaymırlı bunama belirtisi görülen hastalarımız var. Kimisi biraz daha iyiken bazıları cidden ağır durumdalar. Ayağa kalkmalarını söylüyorsunuz ama onlar uzanmaya devam ediyor. Bu da sırtınız için kötü ve problemler yaşayabiliyorsunuz.

16 3. İhtiyaç ve Destekler Jaroslava için Avusturya da çalışmak hiç de kolay değil. Dille ilgili gündelik hayatta problemler yaşıyor ve Avusturyalı iş arkadaşları ile iyi ilişkiler kuramıyor, işi ağır ve istediği gibi hastaları ve onların akrabalarıyla iletişim kuramıyor, ama her şeye rağmen paraya artık eskisi kadar ihtiyacı olmadığı için şu an mutlu. Jaroslava: Çocuklarımın büyümüş olması benim Avusturya da çalışabilmem için bir artı çünkü onlarla çok fazla zaman geçirmek zorunda değilim ve işimle daha çok ilgilenebiliyorum. İşimden gerçekten keyif alıyorum ve ailem bana her şekilde destek oluyor. 4. Gelecek ve Hayaller: Jaroslava nın en büyük dileği ailesinin iyi durumda olması ve emekli olana kadar bu işte kalabilmesi. Ailesinde huzur ve ihtiyaçları olduğunda çocuklarına yardım edebilecek kadar para kazanmak istiyor.

17 Marie, 47 yaşında, Satov dan 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma Marie Avusturya sınırında küçük bir köyde yaşıyor. 10 yıl boyunca bir döviz bürosunda patronu tarafından kovulana kadar çalışmış. Patronu onun için vergi ödemek istemediğini, onun yerine yarı zamanlı birini çalıştırmayı tercih ettiğini belirtir. Artık Çek Cumhuriyeti nde çalışmak istemez ve Avusturya da bir iş aramaya başlar. Sonra, hastanede çalışan bir arkadaşı sayesinde bir iş bulur bir buçuk yıl önce. Marie nin iki yetişkin çocuğu var. Oğlu,25 yaşında Prag da polis, kızı ise 22 yaşında ve anaokulunda çalışıyor. Marie sevgi dolu her zaman onu destekleyen bir kocaya ve mutlu bir evliliğe sahiptir. 2. Sorun ve Çözümler Başlangıç Marie için çok zordu. Hergün işten yorgun argın geliyordu. Marie: Başlarda yaşamıyordum, ve yaşamadığımı altı ay boyunca söyleyip durdum. Eve geliyordum, uyuyor ve ertesi gün yine işe gidiyordum. Altı ay boyunca bu şekilde davrandım. Ev halkı ile çok ilgilenmedim, ailede neler oluyor bilmiyordum. Çocuklarımı önemsemiyordum. Zorlanmasındaki asıl sebep Avusturya halkının onu başlangıçta kabul etmemesiydi. Sizden ve işinizden memnun kalmaları en az altı sürer diyor. Çalışkan olduğunuza ve işinizi gerektiği gibi yaptığınıza onları ikna etmemiz gerekiyor. Her gün işimi kaybeder miyim korkusu yüzünden Marie bu süre boyunca hep stres altında kalmıştır. Marie : Biz hala yabancıyız ( Avusturyalılar için ). Size farklı bakıyorlar ve sizi en başından itibaren yüzde yüz sadece işçi olarak değerlendiriyorlar. Yabancıların aslında Avusturyalılardan daha iyi işçi olduklarını öğrendiler. Avusturyalılar işlerini özenle yapmıyorlar. Çekler daha çalışkanlar çünkü işle ilgili endişeleri var. Bizim ülkemizden daha iyi ödüyorlar bu yüzden minnettarız. 3. İhtiyaç ve Destekler Marie aslında şanslı bir insan çünkü ailesinden büyük bir destek görüyor. Ruhsal açıdan ona yardım ediyorlar, onlar olmasa yaptığı bu zor işi devam ettiremezdi. Tabi ki, işi bırakıp dönmesini istiyorlar çünkü sağlığı için endişe ediyorlar ama o bu işi istediği için onu desteklemeye de devam ediyorlar. Ben işi bulduğumda sevindiler ama her gün eve nasıl yorgun geldiğimi gördüklerinde işe gitmemi istemediler. Sonra dedim ki ; diğerleri idare ediyorsa ben de edebilirim ve şimdi her şey yolunda. Avantajım çocuklarımın yetişkin olmasıydı. Kendilerine bakabiliyorlardı. Ev işlerini Kata bakıyordu. Benim yerime her işi o yapıyordu. O kadar yorgun oluyordum ki yapmak istesem bile yapamıyordum. Çocuklarım küçük olsaydı zaten onları yalnız

18 bırakamazdım. Her zaman çocuklarımı iyi işlere tercih ettim. Çocukları en önde gelen insanlardan biriyim. Şimdi kendilerine yetebildikleri ve kendi paralarını kazandıkları için onlarla gurur duyabilirim. Tatilde harika zaman geçiriyor. Bu günlerin keyfini çıkarıyor. Çocuklarına kek yapıyor, onlarla ve kocasıyla zaman geçiriyor. Bazen yine yorgun gelse de onlar için birşeyler yapabildiği için çok mutlu. 4. Gelecek ve Hayaller Bu işte mümkün olduğunca çalışmak istiyor. Hayali emekli olana kadar Avusturya da bu işi yapmak, ama daha az yorucu bir iş daha iyi olabilir. Diyor ki ; Sadece sağlıklı olmak istiyorum. Eğer sağlıklıysam, para kazanacağım. Çalışmaktan korkmuyorum.

19 Martina, 41 yaşında Znojmo dan 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma Martina 2 yıldır Avusturya da çalışıyor. Hikayesi boşanıp yalnız bir anne olduğu anda başlıyor.ailesinin geçimini 7000 Çek Kronu ile artık sağlayamaz. ( yaklaşık 280 Euro) 7000 Kron için çalıştığım işle ailemi geçindiremedim, Ev, çatı ve büyük borçları ödemem gerekiyordu. Çocuklarıma da bakmalıydım çünkü Avusturya da çalışmaya başladığımda yaşı büyük olanların işsizdi. Ve bu benim için çok zordu. Diye anlatıyor Martina. Martina üç çocuklu bir anne. En büyüğü 23, ortanca 20 ve en küçükleri ise 10 yaşında. Büyük olanlar şimdi paralarını kazanıyor ama küçük olanın hala bakıma ihtiyacı var. Adı Terezka ve kendi kendine yetebilmeli. Konice ten Znojmo ya okula gidiyor,çok uzak değil ama erken kalkmak zorunda. Kendisi kalkıp, giyinip evi kilitlemek zorunda. Birinci sınıftan beri kendi kendine yetiyor. Terezka hakkında böyle diyor Martina. 2. Sorun ve Çözümler Avusturya da çalışmaya başlamaya karar vermek onun için zor bir karardı, ama fırsatı değerlendirdi ve Almanca becerileri çok iyi olmasa da kabul etti. Başka hiçbir seçeneği de yoktu. Eğer işi kabul etmeseydi, evsiz kalabilirlerdi. Martina: Tabi ki Avusturya da çalışıyor olmam herşeyi etkiliyor. Eğer iş yüzünden uzun bir vardiyam varsa Terezka nın sınıf toplantılarına katılamıyorum. Gayretli ve kendi kendine yetebiliyor olsa da, Terezka annesinin bir günlük iznine bile çok seviniyor. Birlikte zaman geçirdikleri günlerde çok eğleniyorlar. Diğer mesele Martina nın zor işi. Hergün kaybetme korkusu yaşıyor. Başta Almanca ile büyük sorunları oldu. İyi konuşamıyordu. Sırf bu yüzden altı ay boyunca hergün durmadan ağladı. Psikolojisi için zor zamanlardı. Martina: Size paranızı ödeyeceğinizden emin olabiliyorsunuz ama işten kovulmayacağınızdan emin olamıyorsunuz. Sözleşmeniz olsa da işten kovulabilirsiniz.

20 3. İhtiyaçlar ve destek Martina iki çocuğunun büyük olmasından çok mutlu. Büyük kızı Terezka ya yardım ediyor, ödevlerini birlikte yapıyor ve ev işlerinde yardımcı oluyor.o yardım olmasaydı, Martina kaybolurdu. Hepimiz ben, büyük kızım Terezka ya yardım etmek zorundayız. Hepimiz aile için çalışmak zorundayız ve birbirimize bağlı kalmalıyız. Diyor Martina. 4. Gelecek ve Hayaller Martina: şimdi yaşıyoruz, gelecekte yaşamayız, şimdi yaşıyoruz. Para kazandığım için mutluyum çünkü aileme destek olabiliyorum ve borçlarımı da ödeyebiliyorum. Bir işim olduğu için mutluyum. Umarım herkes Avusturya da bir iş bulur ( gözleri yaşlarla dolu ) Dediğim gibi, Eğer işim olmasaydı muhtemelen evsiz kalırdık. Onun yerine, şimdi araba alabiliriz ve dokuz sene sonra Terezka ile tatile çıkabildik.

21 Věra, 61 yaşında Mikulov dan 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma Vera 2008 den beri Avusturya da çalışıyor. Beş yıl önce bir tesadüf sonucu tanıştığı bayanın yardımıyla yurtdışında bir iş buldu. O zamanlar Vera emekliydi ama çalışmak istiyordu çünkü uzun süre işsiz kalamayacak kadar enerjik ve iyimser bir kadındı. Uzun yıllar önce boşanmış olan Vera birlikte yaşadığı bir erkek arkadaşı var. Annesine yakın bir evde eşiyle yaşayan 37 yaşında Vitek isminde bir oğlu var. Vera biri 5 diğeri 3 yaşında olan iki torun sahibi bir büyükanne. Gelini Kelly ise Hollanda lı. Vera: Çocuğum zaten bir yetişkin. Avusturya da başladığımda, Çek Cumhuriyeti nde bir annem ve ailem vardı, ama yine de eve yakın değildim. Oğlum eşiyle yeni dairesine taşınmıştı. Ona bakmam gerekmiyordu ve eski erkek arkadaşım caddenin diğer tarafında yaşıyordu. Herşey yakındı ve eve sık sık gidiyordum hatta 14 günlük mesaimde bile. 2. Sorun ve Çözümler Vera şu an ailesi yüzünden zor bir durumda. Yardıma muhtaç annesine bakmak istiyor, fakat yapamıyor. Kız kardeşinin ölümünden sonra yeğenleriyle geçinemiyor pek. Vera ya göre yeğenleri sadece annesinin parasını istiyor ve bu yüzden büyükannelerine bakmak için Vera ya dava açmışlar. Avukat parasını ödeyebilmek için Vera nın çok para kazanması gerek. Eğer çok kazandıran bir işi olmasaydı, Çek Cumhuriyeti nde emekli bir bayan olarak bu ödemeyi karşılayamazdı. 3. İhtiyaçlar ve Destek Vera psikolojisi için işinin kolay olmadığını kabul ediyor. Bir aile için 14 gün ayrı kalmak uzun bir süre. Erkek ailenin devamlılığını sağlayacak sorumlulukları tek başına yerine getiremez. Ayrı kalmak için uzun bir süre ve aile üyeleri bununla baş edemez. Bunu herkes başaramaz. Çocukları büyümüş kadınlar var. Hatta tanıdığım kadınların bazıları büyükanne. Eğer küçük bir çocuğum olsaydı bu işi yapamazdım. Eğer Kelly Avusturya da çalışmak isteseydi ve bana çocuğuna bakar mıyım diye sorsaydı muhtemelen hayır derdim çünkü olması gerektiği gibi bakamazdım. Daha yaşlıyım ve gençken olduğum kadar enerjik de değilim ve torunlarıma annelerinden alacaklarını veremem. Diye açıklıyor Vera. Zaman zaman, Vera torunlarına bakıyor ve bu anlardan keyif alıyor. İzinli olduğu günlerde, gelinini ve torunlarını çantalar dolusu oyuncaklarla ziyaret ediyor. Anneleri işe döndüğü zaman, kendi işini bırakıp torunlarına bakma ihtimalini de düşünüyor. Oğlumun iki küçük çocuğu var ve daha küçük olanı anaokuluna başlayacak ve gelinim işe mümkün olduğunca erken başlamak istiyor. Eğer bana ihtiyaçları olursa, onlara çocuklarla ilgili yardımcı olurum. Diyor Vera.

22 4. Gelecek ve Hayaller Vera nın en büyük isteği yeğenleriyle olan sorunu çözüp annesine bakabilmek. Ayrıca Avusturya daki işini kaybetmeden torunlarıyla daha fazla zaman geçirmek istiyor.

23 LETONYA ARKA PLAN Adrese kayıtlı Letonyalı göçmen sayısı son iki yılda önemli ölçüde artmıştır Letonya Cumhuriyeti, Kalkınma Bakanlığı tarafından ülkedeki çocukların durumları ile ilgili hazırlanan rapora göre, yıllarında Letonya eğitim kurumlarında okuyan 2820 öğrencinin bir ebeveyni veya ikisi birden yurtdışına gitmiştir. 2010/ çocuk 2009/ çocuk 2008/ çocuk Liepāja Şehri Eğitim Bölümü nün düzenlediği 5.yıllık rapora gore, eğitim kurumlarında okuyan Ailesi yurtdışına iş sebebiyle göç etmiş 792 öğrenci okumaktadır. 542 sinin babası, 179 unun annesi, 71 inin ise anne-babası yurtdışında çalışmaktadır.

24 Letonya bölgeler arası göç veren ailelerin karşılaştırması 2012 Araştırmaya katkıda bulunanlar Tatjana Melehova, Menedzmenta Holding, Riga Dita Okmane, Menedzmenta Holding, Riga

25 Kişisel Hikayeler Alexander, 52 Yaşında Riga dan 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma 2 yıl önce Alexander ın eşi Nina işini kaybetti. Muhasebeciydi. Letonya da kendine uygun bir iş bulamadı bu yüzden Almanya ya gitti. Almanya da Letonya lı bir ailenin yanında bakıcı olarak çalıştı. Nina ve Alexander ın 2 kızı var. Lisa 16 yaşında ve Anastasia ise 12 yaşında. Büyük kızı kendi yaş kategorisinde artistik jimnastik Letonya şampiyonu. Artistik jimnastik muazzam bir konsantrasyon, kararlılık, zaman planlaması ve çok fazla para gerektirir. Alexander: Lisa sporla iç içedir. O hep istediğini yapmakta özgür olmuştur fakat bu spor yüksek maliyetlere sebep olmuyor. Küçük kız Anastasia kızkardeşinin tam tersidir. Sorunlu bir çocuktur, uzun süre bir konuda konsantrasyon sağlayamaz ve duygusal anlamda Kız kardeşinden daha az dengelidir. Okulda ise Anastasia daha az başarılıdır. Alexander, Nina nın iyi bir anne ve eş olduğuna inanıyor. Herkes farkındaydı,eğer o yurtdışına çalışmak için çıkarsa, gündelik hayat değişecek ve herkesin sorumluluğu yardımlaşması artacak, özgürlükleri de azalacaktı. Ama aile ayrı yaşamaya karar verdi çünkü Lisa nın tutkusunu gerçekleştirebilmesi için para gerekliydi. Alexander: Kızlarım çok yetenekli. Onlara en iyi eğitimi vermek istiyorum. 2. Sorun ve Çözümler Nina nın Almanya ya gidişinin ardından, herşey ailenin beklediğinden daha zor oldu. Nina kızlarının kendilerine bakabilecek kadar yetişkin olduğuna inanıyordu. Ama tüm sorunlar, o ayrılır ayrılmaz başladı. Anastasia kel oldu. Bir uçtan bir uca savrulmaya başladı: Bir an Gotik olmak istiyordu, bir an Punk. Lisa da kaygılıydı ve spordaki başarıları azalmaya başladı. Alexander işiyle çok meşguldü ama daha fazla sorumluluk aldı. Ama kızlarıyla konuşacak ve onlara destek olacak zamanı yoktu. Hayatını zorluklarla sürdürüyordu. Akşamları, Nina kızlarıyla Skype aracılığı ile görüşüyordu, ama bu tansiyonu düşürmüyordu. Sonraları, Nina kendini yurtdışına çıktığı için suçlu hissetmeye başladı. Almanya da Nina, Anastasia ile aynı yaşlardaki çocuklara bakıyordu. Bu yüzden Nina, hep kendi çocuklarına hiç kimsenin yeterince bakamadığını düşünüyordu. Diye açıklıyordu Alexander.

26 3. İhtiyaç ve Destekler Alexander olanları şöyle hatırlıyor; Asıl sorun durumla duygusal olarak başa çıkamamamızdı. Güzel olan şeyler bile rahatsız edici olmaya başladı. Kedimizin yavruları oldu ama biz buna sevinemedik. Çünkü kimsenin vermeyi istemediği daha fazla dikkat gerektiriyordu. Anladım ki her iki kızım da sıcaklığı ve ilgiyi özlüyordu. Aile kendileri ile ilgili kararları kendileri veriyordu, bu yüzden kimseden yardım ya da destek beklemiyordu. Alexander, kızların aralıklarla psikolog yardımı alabilselerdi, gerginliklerinin azalabileceğini düşünüyordu. 4. Gelecek ve Hayaller: Bir yıl sonra, Nina ve Alexander anladı ki yurtdışında para kazanırken Nina kızlarıyla olan bağları kopmaya başladı. Bu yüzden Nina nın Letonya ya dönmesine karar verdiler. Nina döndüğünde her şeyi eskisi gibi düzene koymaları birkaç haftalarını aldı. Sonra, bütün sorunlar çözüldü ve herkes mutluydu artık. Nina ve Alexander bir süreliğine ayrı yaşamanın önemli bir deneyim olduğuna inanıyor. Ama yine de kızlar küçükken bir daha ayrılmasının daha iyi olacağı sonucuna vardılar. Ayrıca bir gün bu deneyimin tekrarlanabileceğini biliyorlardı.

27 Gita, 28 yaşında Pilsrundāle dan 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma Gita 28 yaşında. Letonya nın Pilsrundāle isimli küçük bir kasabasında yaşamaktadır. Kültür kurumunda yönetici olarak çalışıyor da Gita nın kocası Vilnis Letonya dan ayrıldı. Çalışmak için Birleşik Krallık a gitti. İlk başta ormanda çalıştı ve şimdi bir inşaat firmasında çalışıyor. Vilnis işini gitmeden önce bulmuştu çünkü İngiltere de aynı firmada çalışan birçok arkadaşı vardı. Ayrıca Vilnis Letonya da çalışırken 2000 Euro ya yakın maaş alıyordu ki bu miktar onun ailesi için yeterli değildi. Para özellikle bir daire ve iki araba alabilmek için çektiği krediyi ödemek için gerekliydi. Gita onun yurtdışına gitmesini destekledi. Ailenin daha iyi yaşamasını sağlayacaktı. Ailem daha iyi günleri bekliyor, tüm Letonya daha iyi günleri bekliyor. Ben artık beklemek istemiyorum. Normal bir hayat istiyorum çünkü Letonya da hiçbir şey gelişmeyecek. Diye açıklıyor Gita. Vilnis evden ayrıldığında en büyük oğlu Martins 3 yaşında, küçük oğlu ise henüz birkaç aylıktı. Vilnis in evden ayrıldığı ilk günlerde çok sıkıntı yaşamadılar. Çocuklar küçüktü ve çok fazla duygusal tepki vermediler. Vilnis için de Letonya daki işinden ayrılmak kolaydı çünkü bağımsız bir çalışandı ve işten istediği an ayrılabiliyordu. 2. Sorun ve Çözümler Gita tek başına gündelik işlerin organizasyonunu yapabildiğini söylüyor. Duygusal problemler de yaşamamış. Hatta Gita Vilnis in İngiltere de yaşamasını istiyor. Birbirlerini Skype ile arıyorlar. Vilnis oğullarının büyümesini görebildiği için çok mutlu, özellikle küçük oğlunun yürümeye başladığını görmek onu mutlu etmiş. Bir kere Gita İngiltere ye gitti, ama çoğu zaman Vilnis Letonya ya geliyor. Letonya dayken zamanın çoğunu oğulları ile geçiriyor. Onlarla zaman geçirmeyi çok seviyor ve tabi ki çocuklar da. Örnek olarak Vilnis geçen yıl Yılbaşı ve Anneler Günü nde anaokulundaki kutlamalara katıldı. Anneler gününde okulda olan tek babaydı geçen sene. Gülümseyerek anlatıyor Gita. 3. İhtiyaç ve Destekler Herhangi bir kurumdan aile destek almıyor. Akrabalar, arkadaşlar destekliyor ve Gita yı mutlu etmeye çalışıyorlar. Vilnis için İngiltere ye uyum sağlamak hiç de zor olmamış çünkü

28 Letonyalı bir çok arkadaşı var ve Polonyalı insanlarla iletişim içinde. Gita, kocasının hobileri hakkında bir şey bilmiyor Sanırım koşuyor diye ekliyor. 4. Gelecek ve Hayaller: Gita ya göre para yurtdışına gitmenin avantajı. O ailesi için bir ev yaptırmayı hayal ediyor. Ayrıca kocasıyla olan ilişkisinin zayıfladığını söylüyor. Bu durum onda kötü duygular uyandırmıyor. Olur, diyor, Çünkü biz uzun zamandır ayrı yaşıyoruz. Gita, ileriki yıllarda hiçbir şeyin değişmeyeceğine inanıyor. Daha fazla maaş almak için Vilnis ın yanına gidip orada çalışmayı düşünüyor. Gita nın Letonya da üniversiteden mezun olması gerekiyor. Bunu gelecek sene yapacak. Gita Vinis in Letonya da çalışıp 300 Euro maaş alabileceğini hayal bile edemiyor. Onun en büyük dileği gelecekte iyi bir hayat sürmek.

29 Inta, 68 yaşında Aloja dan 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma Inta 68 yaşında bir masördür. Aloja da bir hastane çalışıyor. Inta nın oğlu Vilis, oğlu 6 yaşındayken eşinden boşandı. Inta ya göre Vilis in oğlunun eşi Inese in ayrılmasındaki sebep Inese in İsviçre ye gidip orada hemşire olarak çalışmak istemesiydi.inta Vilis in bu yurtdışına gitmeye karşı olduğunu söylüyor ve sonuç olarak da tartıştıklarını ve boşanmaya doğru gittiğini ekliyor. Inese yurtdışına gitmiş ve oğlu Janis i, Vilis ve Inta ya bırakmış de Vilis de Almanya da iş bulur ve oraya taşınır. Janis büyükannesiyle yaşamaya başlar. 2. Sorun ve Çözümler Inta, Inese in ayrılışının bir ihanet olduğuna inanıyor. İlk fırsatta Inese in kuyruğunu salladığını ve ortadan kaybolduğunu düşünüyor.ona göre Inese oğlunu gerçekten hiç sevmedi. Herkesin önünde Inese oğluyla ilgileniyormuş gidi davrandı, ama aslında tarladaki ot gibi büyüdü. Kimse onu kontrol etmedi, yemeğini yiyip yemediğiyle veya derslerine hazırlanıp hazırlanmadığıyla kimse ilgilenmedi. Bu yaramaz çocuk sadece iyi bir hayatı var mı ile ilgileniyordu diye ekliyor. Inta, Inese gittikten sonra Janis in küstah ve kabalaştığını belirtti. Onun için bu durumla başa çıkabilmek imkansızdı. Vilis sinirleniyor, oğluna bağırıyor ve hatta onu dövüyordu. Bu yüzden Vilis Letonya dan ayrılmaya karar verdiğinde, ben mutlu olmuştum ve büyük sorunların çözüleceğini düşünmüştüm. Âmâ şimdi farklı düşünüyorum. Janis gibi tüm erkek çocuklarının ailelerine ihtiyacı var. En azından babası onunla bir erkek gibi konuşuyor, emir veriyor veya onu zorlayabiliyordu. Janis beni hiç dinlemiyor, diye anlatıyor Inta. Vilis onları bazen arıyor, ama çok sık olmuyor bu. Tüm konuşmalar resmi- genellikle ders çalışması ve büyükannesini dinlemesi için tavsiyede bulunuyor. 3. İhtiyaç ve Destekler Inta birçok kere okula gitmiş ve bu durum için yardım istemiştir. Ama öğretmenleri omuz silkmiş ve ona yardım edemeyeceklerini söylemiştir. JAnis okul psikoloğuyla görüşmeyi de reddetmiştir. O, deli olmadığını ve psikologla konuşacak hiçbir şeyinin olmadığını söyledi, diye hatırlıyor Inta. 4. Gelecek ve Hayaller: Inta Vilis ve Janis in birlikte yaşamaları gerektiğine ikna olmuş. Ona göre Letonya da veya yurtdışında da olabilir. Ben yoruldum. Paraya ihtiyacım yok, huzura ihtiyacım var, diyor Inta.

30 Sarmite, 30 yaşında Liepāja dan 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma Sarmite 30 yaşında. Liepāja da yaşıyor ve anaokulunda çalışıyor. Kocası Maris çalışmak için yurtdışına 4 sene önce gitti. Şimdi Norveç te bir balık fabrikasının deposunda çalışıyor. Maris ayrılmadan birkaç ay önce arkadaşları Norveç e iş için gitti. Maris in maaşı Letonya daki ekonomik kriz boyunca korkunç derecede düştü. Maris in maaşının aylık 240 Euro ya düşmesi onun için son nokta oldu. Sarmite o güne kadar çalışmıyordu, ama evde küçük bir çocukla kalıyordu. Oğulları Ints sadece birkaç aylıktı. 10 yaşında Jana isimli bir de kızları var. Maris ve Sarmite daha fazla bu şartlara dayanamayacaklarını anladılar. Çok korkunçtu, kimse Maris in yurtdışına gitmesini istemiyordu. Duygusal açıdan Letonya dan ayrılacağı ve ailesini terk edeceği gerçeğini kabul etmek çok zordu. Ben hala kabul edemiyorum, diye açıklıyor Sarmite. Maris için, Liepāja daki işini bırakması çok kolay oldu.çalıştığı şirkette diğer çalışanlar da işlerini bırakıyorlardı. Ayrıldıktan kısa bir süre sonra şirket iflas etti. 2. Sorun ve Çözümler Maris Letonya ya ailesini görmeye yılda 3 kere geliyor. Her ziyaret yaklaşık 2 hafta sürüyor. Ziyaretler boyunca mümkün olduğunca aile bir arada zaman geçiriyor. Eğlenirler, seyahat ederler, arkadaşları ve akrabaları ziyaret ederler. Maris kızının tatillerinde Letonya ya gelir. Senede iki kere Sarmite ve çocuklar onu ziyaret eder. Günde en az iki kere Skype veya telefonda Sarmite ve çocuklar Maris le görüşür. Skype ta konuşurken, eğer herhangi bir duygusal veya durumsal sorun varsa çözerler. Mutlu olmaya ve gülmeye çalışırlar, ama genellikle konu ayrılığın verdiği üzüntüye gelir. Bu ayrılığın çok uzun sürmeyeceğini ve tekrar birarada olacağımızı söyler. Maris in üzgün olduğunu biliyorum ama duruma katlanmamız için bizi cesaretlendirmeye uğraşır. Diyor Sarmite. Kızları Jana babasını Skype ile arıyor fakat oğulları annesi aradığında babasıyla konuşuyor. Skype video ile birbirlerine haberleri gösteriyorlar. Mesela, oğulları yürümeye başladığında babalarına izlettiler ve daha çabuk öğrenmesi için onu cesaretlendirdiler. Maris ve kızı birlikte çalışıyorlar ve ev ödevlerini yapmada kızına yardım ediyor.maris kızı okulda başarılı olduğunda mutlu oluyor. Ama başarısız olduğunda onu başarılı olmaya motive etmek için sinirleniyor ve bazı sert sözler söylüyor. İlk ayrılık döneminde tüm aile olarak Norveç e taşınma imkanları vardı. Ama kızları Jana gitmeyi reddetti. Aile de Sarmite ve çocukların evde kalmasına Maris in yurtdışına gitmesine karar verdiler. Şimdi kızları da yurtdışına gitmek istiyor ama Sarmite neyin daha iyi olduğunu bilmiyor Letonyadan ayrılmak mı ya da orada kalmak mı. Çünkü Maris in çok

31 yakında geri döneceğini umuyor. Ayrı kalmanın en büyük dezavantajı çocuklarla veya ev işleri ile ilgili kararlar alması gerektiğinde ihtiyaç duyduğu duygusal destek. Çocuklar da babalarını özlüyor. 3. İhtiyaçlar ve Destek Aile devlet kurumlarından veya Liepaja belediyesinden destek almıyor. Sarmite Letonya da yeni iş imkanları için yardım bekliyor. Norveç teki kurumlar Maris e topluma uyumu ve diğer meselelerde yardımcı oluyorlar. En son Maris Norveç devlet kurumlarınca düzenlenen vergi kazançları ile ilgili bir seminere katıldı. Norveç te bir göçmen olduğu için daha az vergi ödemeye hakkı var. Maris in arkadaşları var ve Norveç teki diğer Letonyalıları da tanıyor. Bu yüzden Norveç te kendini daha sosyal ve toplumla uyumlu olduğunu hissediyor diye açıklıyor Sarmite. 4. Gelecek ve Hayaller Ayrıldıktan sonra durumda bir değişiklik olmamış. Sarmite her zaman Maris in yanında olduğunu düşünmüş. Tabak aldığımda 4 tane alıyorum, sandalye aldığımda 4 tane alıyorum. Ailenin dört ferdi için herşey duygusallıkla söylüyor Sarmite. Sarmite tüm ailesinin Letonya da veya başka bir ülkede birlikte yaşamasını istiyor. Gelecek sene bunun gerçekleşeceğini düşünüyor. En büyük dileği Maris in geri dönmesi ve Letonya da birlikte yaşamaları çünkü burası onların evi. Aileleri, arkadaşları ve akrabaları Letonya da ve tüm hayatları boyunca Letonya da yaşamışlar. Ayrıca Maris in Letonya da bir iş bulmasını umuyor.

32 Vera, 72 yaşında, Daugavpils den 1. Evi Terk Etme ve Aileden Ayrılma Vera 72yaşında ve Daugavpils, Letonya da yaşıyor dan beri torunu Anna ya bakıyor da Vera nın kızı antra daire alabilmek için ev kredisi çekti. Aylık ödemesi 500 Euro ydu ve bu miktar maaşının yarısıydı. Kocası ile çalıştıkları zaman ödeyebilecekleri bir tutardı. Kriz sürecinde maaşlar ciddi bir şekilde düştü, ve artık borcu ödemek aile için mümkün değildi. Evi satmak veya borcu ertelemek mümkün değildi. Banka hiçbir şekilde anlaşmaya yanaşmadı. Antra nın hayatta kalabilmek için bir yol bulması gerekti ve Letonya dan ayrılmaya karar verdi. Vera kızının kararını anlayışla karşıladı. Antra nın 2 çocuğu vardı. Anna 5, Richard sadece 1 yaşındaydı. Bir arkadaşı Norveç te iyi para veren bir iş bulabileceğini söyledi. Bu yüzden Antra, kocası ve oğlu bir balık fabrikasında çalışmak için Norveç e taşındı. Kızları Anna yı da büyükanneleri ile Letonya da bıraktılar. 5 yaşındaki Anna ailesinin küçük kardeşlerini alıp onu büyükanneyle bırakmalarını kabullenemedi. Çok ağladı ve ailesine çok kızdı, büyükanneye de eziyet etti. Anaokulu öğretmenleri de bu değişikliğin gelişimindeki etkisinin görülebilir olduğunu belirtti. 2. Sorun ve Çözümler Aile Skype veya telefonla bazen saatlerce görüşüyorlar. Şu an Antra nın maaşı borcu ödeyecek kadar ve aile maddi sıkıntılarını çözmüş durumda. Ama aile içi sıkıntıları henüz çözümlenemedi. Vera Antra nın kocasıyla arasının kötü olduğunu düşünüyor. Antra ya göre kocası da onun bakmak zorunda olduğu bir çocuğu gibi oldu diye açıklıyor Vera. Sonuçta Vera ve Antra arasında tartışmalar da oldu. Vera Antra nın kocasıyla daha çok ilgilenmesi gerektiğini söylüyordu mesela daha fazla zaman geçirmeliydi. Antra ise annesinin evliliğine müdahale etmesinden ve kocasına karşı onu doldurmasından rahatsızdı. Ve çocukların da bu tartışmalara şahit olması kötü bir durumdu. Vera, Antra nın ne ayrılmadan önce ne de Norveç e vardıklarında duyguları için zaman ayıramadığına inanıyor. Oğlu Richard a ve günlük hayatına odaklanması gerekiyordu. Başlangıçta her gün Anna yı arayıp onu da yanlarına alacaklarını söyleyip sakinleştirmesi gerekti. Çocukların duygusal yönden iyi olmaları ile ilgili sorular ayrı yaşadıkları ilk sene gündemdeydi. Sonraları hepsi bu duruma uyum sağladı. Çocukların problemleri artık çok önemli değildi, bu konudaki duyguları zayıfladı ve ayrılık artık çok zor değildi.

33 3. İhtiyaçları ve Destek Ne Norveç te ne de Letonya da kurumsal bir destek görmediler. Hatta Vera, Letonya daki otoritelerin tavrını hiç beğenmiyor. Ona göre Letonya hükümetinin bu aileye ihtiyacı yok gibiydi. Vera ya göre Hükümete başvurduğumuzda, bize altın dağları vadettiler Batı Avrupa daki insanlar gibi yaşayacağız. Aslında kimsenin umurunda değiliz ölsek, kimse fark etmeyecek. Norveç teki kurumlar ailenin iyiliği için hiçbir yardımda bulunmadı.anta ve kocasının çalıştığı şirket kapandığında sadece kovuldun demişler. Hiçkimse de yeni bir iş bulmasında yardımcı olmamış. Vera2ya göre ailesinin Norveç te uyum süreci başarılı değildi. Norveçliler yabancılara karşı yakın değiller ve iletişim kurmak da istemiyorlar. Diğer ülkelerle karşılaştırınca Polonyalıların daha samimi olduğunu düşünüyor. Ama Antra Litvanyalılarla iletişim içine girmek istemiyor çünkü çoğu içiyor, bazıları ilaç kullanıyor ve kavga ediyorlar. Norveç te işçi bulma kurumu işçilere İngilizce öğrenmelerini öneriyor. Ama gerçek hayatta çok da gerekli değil. Kuzey Kutup bölgesinde insanlar Norveçce konuşuyor ve balık fabrikasındaki iş iletişime de çok gereksinim duymuyor. Balıklar İngilizce konuşmuyor. Anna sadece işini yapmak zorunda diye gülüyor Vera. 4. Gelecek ve Hayaller Aile üyelerinin farklı ülkelerde yaşamasının olumlu yönü yok. Tek getirisi para. Diğer her şey dezavantaj. Anna dönmeyi planlamıyor. Ama Letonya da borcunu ödemeye çalıştığı bir evi var. Vera da Norveç e gidiyor çünkü sağlık problemleri yüzünden yalnız yaşayamayacak durumda. Vera. Norveç te hiç değilse iyi bir maaş alıyor ve sürünmek zorunda kalmıyor diye bitiriyor

34 LİTVANYA ARKAPLAN Pasvalys bölgesi Litvanya nın kuzeyindedir bin yerleşik halk vardır ( ülke nüfusunun %1 inden az). Bu bölge sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı bir bölgedir.pasvalys kasabasında 7000, Joniskelis kasabasında ise 1000den biraz fazla yaşayan vardır. Diğer insanlar yakın köylerde yaşamaktadır. Köylerde yaşayanların sayısı 20 ile 800 arasında değişmektedir. Arka plan araştırması Ekim-Kasım 2012 senesinde tamamlandı. Araştırmanın amacı bölgedeki göçmen aileler hakkında bilgi toplamaktı. Bu sebeple, yerel kurumlar Pasvalys iş pazarı ile de temaslarda bulundu. Kırsal kesimler, okullar, okul çalışanları ve öğrenciler verilerin toplanmasında yardımcı oldular. 120 anket Pasvalys ilçesinde yaşayanlara dağıtıldı. Bilgi 32 kaynaktan temin edildi; 2 yerel belediye, 4 kırsal topluluk; Joniskelis lisesi, 25 birey ( gönüllü ). Araştırmaya konu olan bölgede toplam kişi yaşıyor. ( ilçe nüfusunun %44 ü ). Göç yüzünden ayrılmak zorunda kalan aile sayısı ise 187 dir. Bu sayıda iki ebeveynin evi terk eden aile sayısı 30, babanın terk ettiği aile sayısı 100 annelerin terk ettiği aile sayısı ise 37 dir. Eğitim durumları ise 13 göçmen ebeveyn ilköğretimi, 27 si ortaöğretimi,72 si mesleki eğitimi, 24 ü ön lisans, 9 u ise üniversite eğitimini tamamlamıştır. Geri kalan ebeveynlerin ise eğitim durumları bilinmemektedir.

35 Ayrılık Süresi: 43 ailede bu süre bir yılı bulmuş. 80 ailede ise 1yıldan 5 yıla, 45 ailede 5yıldan 10 yıla kadar uzuyor. 9 ailede ise bu süre 10 seneden fazla sürmüş. 10 aile için ise bu bilgi edinilememiştir. 121 ailede ebeveynlerden biri evden ayrılınca diğer ebeveyn çocukların bakımını üstlenmiş. Büyük ebeveynler veya onlardan biri 56 ailede çocukların bakımını üstlenmiş. 7 ailede diğer akrabalar çocuklara aile ülkeyi terk edince bakmaya başlamış. Bir iki ailede ise çocuklar evlerinde yalnız kalmış. Geride kalan çocuklarla ilgili bilgi: toplam olarak 187 ailenin geride bıraktıkları çocuklarının sayısı 334 tür. Şu an, 33 ü artık yetişkindir. 94 çocuk yurtdışında aileleriyle yaşamaya başlamış ya da aileler ülkeye geri dönmüştür. 5 çocuğun aileleri vefat etmiş 202 çocuk ise hala ebeveynlerinden uzak yaşamaya devam etmektedir. Göçmen ailelerin şu anki durumu: 49 aile şu an çocuklarıyla birlikte yaşıyor. 21 ailenin çocukları artık birer yetişkin. İş göçü 112 aileyi birden etkilemiştir. Bu araştırmaya Litvanya dan katkıda bulunanlar: Jūrate Jovaišiene, Joniskėlio Igno Karpio žemės ūkio ir paslaugų mokykla, Pasvalys District

36 Kişisel Hikayeler Daiva, 29 yaşında, Pasvalys den 1. Evi terk etme ve aileden ayrılma Daiva 29 yaşındadır. Ilk kez 2003 te İrlanda ya çalışmak için kocasıyla gittiler. Genç çift evlenmek istiyordu ki bu para gerektiriyordu. Hiçbir arkadaşları veya akrabaları yardımcı olmadı ve onlar da bir şirketin başvurusunu doldurup oradan ayrıldılar. Bu ayrılık Daiva ve ilerdeki eşi ile olan ilişkileri için en zor test oldu.kopma noktasına geldiler.çocuk yapmadılar ve bu bir trajediye dönüşmedi. Evlendikten sonra 2 çocukları oldu. Kocası sürekli yurtdışında çalıştı ve hala da çalışıyor. 2. Sorun ve Çözümler İlk çocuk doğduğunda Daiva nın kocası 2 ay evde kaldı ve sonraki 5 ay boyunca eve geri gelmedi. Sonra 3 hafta veya bir ay evde 2-3 ay yurtdışında kaldı. Bir yıl sonra, 2. Çocuk doğdu. Aralıklarla kocasından ayrı kalmak uzuyordu ve Daiva bu durumun sağlığını kötü etkilediğine inanıyor. Ikinci çocuk doğduktan sonra Davia için en zor zamanlar başladı.çünkü onlara tek başına bakmak ve onları büyütmek zorundaydı.daiva annesinin yardımı olmasaydı ne olurdu hayal bile edemiyor. Şimdi, aile 2 hafta ve bir aylık dönemler yaşıyor. Kocası 2 hafta evde bir ay uzakta. Daiva: Herkes bu şekilde yaşamaya alıştı ve sanmayın ki böyle ayrılıklar ve kavuşmalar yok. Önceleri ağladım. Acınası bir durumdu.eskiden sanki savaşa yolluyor gibiydim. Ve şimdi zaman çok çabuk geçiyor Daiva en büyük dezavantajın çocuklarla ilgili olduğunu düşünüyor çünkü eğitim almaları çok zor. Çocuklar sadece bir ebeveynle yaşamaya alışıyor ve bir tavır sergiliyor. Baba eve döndüğünde ise tavırlar değişiyor, daha serbest davranıyorlar. Baba uzaktayken çocuklar onu çok özlüyor. Başka sorunları yok çünkü çocuklar hala çok küçük. Aile çocunlukla telefonla nadiren de Skype aracılığıyla görüşüyor. Çünkü baba yeni internet sahibi oldu ve evdekilerin boş zamana ihtiyacı var. Aynı anda oturup ağa katılmaları gerekiyor ama iki tarafın bu fırsatı bulması nadir oluyor.dahası, çocuklar babalarıyla Skype ta görüşmeyi sevmiyorlar çünkü bağlantı çok zayıf. Canlı bir insanla bilgisayar aracılığıyla ve sadece bir noktaya bakarak etkileşim sağlanamaz. Aile birşeyler çevrilip gönderileceği zaman leri kullanıyor. Mektupla iletişim kurmak uzun sürdüğü için tercih etmiyorlar. Daiva: Telefon en iyisi diyor.

37 Daiva nın çocukları şimdi ilkokula gidiyor. Kocası evdeyken, öğrenimleriyle o ilgileniyor ve onları yönlendirmeye çalışıyor. Ve mümkün olduğunca onlara zaman ayırıyor. Daiva: Kocam internetten kontrol edebilsin diye elektronik günlükler düzenledim. Açıkçası onun evde olmasıyla aynı şey değil ama yine de yararlı. 3. İhtiyaçlar ve Destek Aile bir borç almış. Yapı fiyatları arttığında bu borcu almışlar. Daiva nın eşi vergileri ödüyor, evin bazı ihtiyaçlarını gideriyor ve borcu ödüyor.daiva ya göre bu en önemli şey. Daiva nın kocası bir sürü farklı ülkede yaşadı ve çalıştı; İskoçya, Kuzey İrlanda ve İrlanda da. Şu an bir Litvanya şirketi için yurtdışında çalışıyor. Daiva nın eşi Kuzey İrlanda da çalışırken yerel İrlanda halkının tavırlarını çok olumsuz bulmuş- onu ekmeklerini çalan biri olarak görmüşler. Birkaç fiziki saldırıda da bulunmuşlar; aileleri tarafından yönlendirilen çocuklar kocasının da birlikte yaşadığı yabancıların evine yumurta atmışlar. Daiva nın kocası şu an bir kamyon şoförü olarak çalışıyor ve iletişimi yerli halkla çok az. İletişimde bulunduğu insanlar sadece kasaba insanları. Kuzey İrlanda da yaşadığı zaman Litvanyalı arkadaşlar edinmiş ama ilişkiler tamamen bireysel. Litvanya ya dönmek için çok kez denedi. Birkaç firmayla çalıştı fakat bir ay çalıştıktan sonra yine aynı problemler ortaya çıktı: maaş ödenmedi veya ödense bile İş olması gerektiği gibi yapılmadı ya da çok fazla benzin kullanıldı gibi sebeplerle bir sürü kesinti oldu. Kısacası, umduğu gibi maaş alamadı ve sonunda iş bulmanın kolay olduğu yabancı şirketlere geri döndü. Orada maaşını kesintisiz ve aksaklık olmadan aldı. 4. Gelecek ve Hayalleri Önceleri, ailenin hep birarada yaşama planları vardı. Adam yurtdışına taşınmayı önerdi fakat Daiva istemedi.çünkü o memleketini seviyor. Kendini burada güvende hissediyor ve kendisini ve çocuklarını diğer ülkelerde yabancı hissetmek istemiyor. Şu an aile hayatlarında değişiklik olsun istemiyor. Ne Daiva ne de kocası işlerini de değiştirmek istemiyor. Bazen Litvanya da birlikte yaşadıklarını hayal ediyorlar ama kocasının işi bırakıp Litvanya ya dönmesine dair umut olmadığı için o hayali bir kenara itiyorlar. Daiva : Şu an elimizdekiyle yetinmeye çalışıyoruz en azından şu anki aile modeliyle. Hiç yoktan iyidir. Tabi ki eğer birlikte yaşasaydık daha kolay olurdu. Diğer insanlardan çok eleştiri alıyoruz. Kendi aile modelimi diğerlerininkiyle karşılaştırmıyorum çünkü karşılatırınca çok acı veriyor.

38 Rita 35 yaşında ve Roman 36 yaşında Panevezys den 1. Evi terk etme ve aileden ayrılma Rita 35 yaşında kocası Roman ise 36 yaşında. Panevezys şehri yakınlarında küçük bir kasabada yaşıyorlar. Rita nın muhasebe diploması var ve 2008 den beri yüksek muhasebeci olarak çalışıyor. Aldığı para,pozisyonuna ve yaptığı işe uygun değil. Romanas Ekranas isminde uzun bir süredir çalışıyordu. İyi bir maaş alıyordu fakat 2006 da fabrika iflas etti ve Romanas 2 yıl farklı işlerde çalıştı.aile kendi evlerini aldı ve 2 çocukları var ; oğlu 12 yaşında ve kızı 7 yaşında. Ddairenin yenilenmesi, mobilya ve normal bir yaşam için para gerekliydi. Yakınlarında, para kazanmak için Norveç e giden bir aile yaşıyordu ve Roman a birlikte gitmeyi önerdiler.rita sadece kocasının gideceğini ve onun da çocuklarla kalacağını düşünürken kendi işyeri son bir hamle daha yaptı ve maaşını artırmayı reddettiler. Rita işi bıraktı. Şirket aracılığıyla taşınmayı ayarladılar ve komşu aile ile birlikte balık fabrikasında çalışmak için Norveç e gittiler. Çocuklar Rita nın ailesiyle kaldı. Rita: İşimi bıraktım çünkü patronum yaptığım işi umursamıyordu. 2. Sorunlar ve Çözümler İlk seferde, Rita Roman la yurtdışında 4 ay geçirdi ve Yılbaşı için geri döndüler, kısa bir süre kaldıktan sonra tekrar ayrıldılar. Rita nın ilesi Panevezys te yaşıyor ama ayrılar ve kendi aileleri var bu yüzden çocuklar bir süre büyükanneyle bir süre de dedeleriyle yaşadı. Birkaç yıl sonra Rita iş için Norveç e gitmemeye ve çocuklarla kalmaya karar verdi. Çünkü torunlarla uğraşmak zordu, kimseyi dinlemiyorlar ve gittikçe daha az çalışıyorlardı. 6 ay çocuklarla yalnız kaldıktan sonra Roman ı özledi ve yanına gitmeye karar verdi. Bu sefer çocukları evde bıraktılar ve onlara bakması için Rita nın küçük kuzenini getirdiler. 6 ay sonra kuzeni birini buldu ve kendi ailesini kurdu. Rita çocukların yanına döndü. Sonra diğer bir kuzenini getirdi ama yine aynı şeyler yaşandı. 3,5 yıl bu durum sürdü. 18 ay önce başka bir kızları daha oldu ve Rita çocuklarıyla kaldı. Romanas hala Norveç te çalışıyor, yılda bir kaç kere evini ziyaret ediyor. Uzun süreli ayrılıklar ilişkilerini etkilemeye başladı. Rita : Yarın Romanas Norveç e gidiyor. Ben çok mutluyum. Burada olduğu tüm süre boyunca kedi-köpek gibi tartıştık. O evde değilken ben çok sessiz oluyorum.

39 3. İhtiyaçlar ve Destek Aile devlet kurumlarından hiçbir yardım almadı. Akrabaları ve arkadaşları Rita ve Romanas a yardımcı oldular. Aile birarada değilken,internet aracılığıyla Skype veya Facebook üzerinden görüşüyorlar. Telefon çok daha pahalı olduğundan daha az telefonla görüşüyorlar. Genellikle Litvanyalı topluluklarla görüşüyorlar çünkü çok fazla Litvanyalı var. Polonyalı, Letonyalı diğer göçmenlerle de görüşüyorlar. Norveçlilerle çok ilişki kurmuyorlar. Norveç te bu yıllar boyunca tam bir aile hayatı sürecek kadar para kazandılar. Bu yıl, aile belgeleri düzenledi ve Norveç hükümeti çocuklar için Norveç teki çalıştıkları tüm süreyi göz önünde bulundurarak ödeme yaptı.yedi yıl boyunca yüklü bir para birikti. Ailenin başka parası da var ve yatırım yapmak, iş kurmak istiyorlar ama nereye ve nasıl bilmiyorlar. Bu yüzden bildikleri riski olmayan ve geliri garanti olan Norveç teki aynı işi tercih ediyorlar. Rita: Fazla paramız var ve yatırım yapmak istiyoruz ama nereye bilmiyoruz. İş mi? Söyleyin bize hangi işi kurabiliriz? 4. Gelecek ve Hayaller Hem Rita hem de Roman aileyi korumak istiyor. İkisi de biliyor ki ayrı yaşamak aile ilişkilerini geliştirmiyor. Planları; Tüm ailenin Norveç te olması. Romanas: Yarın Norveç e gidiyorum çünkü aileminin güzel bir hayata sahip olmasını istiyorum. Birlikte gittiğimiz arkadaşlarım artık gitmiyor çünkü yeterince paraları var artık. Ben tekrar gidiyorum çünkü benim param henüz yeterli değil. Rita: Ailemin geleceğini Norveç te görüyorum. Ama şimdi gittiğimizde çocukları da götüreceğiz.

40 Tomas and Laima, 42 yaşında Pasvalys den 1. Evi terk etme ve aileden ayrılma Laima 42, kocası Tom da 42 yaşında. Kuzey Litvanya da küçük bir kasabada yaşıyorlar da Tomas özel bir şirketteki işini bıraktı çünkü maaşı düşüktü ve sürekli değildi. Laima bir şirkette idari bölümde yarı zamanlı çalıştı. 2 çocukları vardı ; kızı 16 yaşında, oğlu 12 yaşında. Kızları çok çalışkandı ve ortaöğretimi bitirdikten sonra üniversiteye gitmeyi planlıyordu. Oğlunun sağlık problemleri vardı sürekli hastaneye ya da sanatoryumlara gitmesi gerekiyordu. Paranın azlığı onları yurtdışında çalışmayı düşünmeye zorladı. Tom un kardeşi uzun yol şoförüydü bu yüzden kocasının da böyle bir işi denemesi gerektiğine karar verdiler. İlk başta kardeşinin yanında Avrupa ülkelerine seyahat etti. Sonra tek başına çalışmaya başladı. Tom kendini göçmen olarak görmüyor çünkü Litvanya dan bir şirket için çalışıyor sadece işi yurtdışında. Tom : Karar vermeden önce ailedeki yakın kişilerle çok konuşma oldu; redler ve kabuller. Ama sonunda karar verildi ve hepimiz işi kabul ettik. 2. Sorunlar ve Çözümler Laima: Başta, kocam gittiğinde, çocuklarla yalnız kalmaktan korktum. Gittikten sonra, kaderin cilvesi, tüm ev işleri bozulmaya başladı. Çocuklar ve ev hayatıyla ilgilenmek benim için zordu. En başta, Tom un bu işi geçici olarak yapmasına karar vermişti aile ama 7 yıldır uzun yol şoförlüğü yapıyor. Aile 6 hafta ve 3 haftalık süreçler yaşıyor. Tom 6 hafta Avrupa ülkelerine eşya taşıyor ve 3 hafta evde kalıyor. Aile Tomas la cep telefonuyla iletişim kuruyor çünkü artık servisler daha ucuz ve bağlantı ulaşılabilir durumda ve Tom un interner bağlantısı bulma olasılığı da yok. Aile birçok sorunu Tom un evde kaldığı 3 hafta boyunca çözüyor. Tom evdeyken çocuklarla konuşuyor ve onların çalışmaları ve planlarıyla ilgileniyor. Başarısızlıkları için endişeleniyor ve başarılarını da alkışlıyor. Uzaktayken hergün karısıyla telefonda görüşüyor ev işleri ve çocuklarla ilgili sorunlarda ona destek olmaya çalışıyor. İkisi de Tom uzaktayken çocuk büyütmenin zor olduğunu kabul ediyor. Şimdi büyük kızları üniversitede başarılı bir şekilde okuyor. Ama oğulları ise lisedeki derslerinde gittikçe başarısız olmaya başladı ve bazı derslerinden kaldı. Aslında iyi bir öğrenci en kötülerden biri oldu.vera, Şu an meslek lisesinde okuyan oğlunun orayı bitireceğinden emin değil. Laima küçük oğlunun problemlerini çözebilmek için bir psikoloğa danıştı. Ve aldığı cevaba göre oğlunun depresyon geçirdiği ve bir uzmanı görmesi gerektiğini öğrendi.oğulları bunu reddetti ve sevdiği kişilerin ısrarına rağmen yardım almayı kabul etmedi. Laima: Hala gidişine alışamadım. Ayrılığa dayanmak benim için hep zordu ve inanıyorum ki sağlığımdaki bozulmaların sebebi ayrılığın sonucu.

41 3. İhtiyaçlar ve Destek Aile otoritelerden hiçbir yardım almadı. Aileleri ve arkadaşları yardım etti. Tom yerel topluluklarla iletişim kuramıyor çünkü yaşadığı yer sürekli değişiyor. Genellikle kasaba insanlarıyla ve Rusçayı iyi konuştuğu için Ruslarla temas halinde. İşteki asıl problemi AB ülkelerindeki kişilerle iletişim kurarken İngilizce ya da Almanca bilmediği için çok konuşamıyor. Ttom İngilizce öğrenmek istiyor. 4. Gelecek ve Hayaller Aslında, aile durumu değiştirmek için herhangi bir çözüm bulmak niyetinde değil. Ama en büyük hayalleri Tom un Litvanya da bir iş bulup ailenin bir daha ayrılmamasıdır. Tom: İşimi gerçekten sevmeme rağmen, yurtdışındaki ilk günden itibaren altı haftayı saymaya başlıyorum ta ki eve dönüp üç haftalık tatil için ailemin yanına dönene kadar.en büyük hayalim Litvanya da aynı veya daha az maaş veren bir iş bulabilmek böylelikle ailemle, karım ve çocuklarımla birlikte olabilirim. Laima: En büyük dileğim kocamın Litvanya da bir iş bulabilmesi ve ailesiyle birlikte yaşamasıdır. Yüzde yüz eminim ki para insanları mutlu etmiyor, sadece yaşamı kolaylaştırıyor.

42 Violetta, 29 yaşında Pasvalys ten 1. Evi terk etme ve aileden ayrılma Violetta 29 yaşında, o ve kocası Pavalys te kasabada yaşıyorlar.kocası 2008 de yurtdışına gitti. Aile için özellikle zor bir dönemdi. Aile Violetta nın ailesiyle yaşamaya başladı ve onlara bağımlıydılar çünkü işleri yoktu. Violetta nın ailesi de zor geçiniyordu. Herşeyin fiyatı arttı ve kocası iş bulamıyordu.köyde arabasız yaşamak zordu. Arkadaşlarının yardımıyla, kocası küçük bir İrlanda kasabası olan Tiltianis te iş buldu. İş kolay değildi- et fabrikasında kasaplık yapacaktı. Aile için yurtdışına çıkma kararı zordu. Violetta nın ailesi kızındı ve izin vermek istemediler. Kocası gittikten sonar Violetta 2 çocuğuyla ailesiyle yaşamaya başladı. Violetta: Bu kararı almamızdaki son etken tüm ürünlerdeki fiyat artışı oldu ve bir iş bulamadık, köyde yaşıyorduk ve arabamızda yoktu. 2. Sorunlar ve Çözümler Violetta nın kocası uzun sure gitti ve ok nadir geri geldi, ilk yarıda bir kere ve en iyi durum buydu.pahalı olduğundan telefon da edemiyordu. 2 sene sonra çocuklar biraz büyüdüğünde, Violetta İrlanda ya gitti. Bir evde yardımcı olarak çalıştı. Violetta ya gore çocuklarını iyi ellere teslim etmişti, annesine. Violetta ve kocası düzenli olarak annesine para yolladılar. Mümkün olduğunca sık aradılar. Skype ta fırsat buldukça görüştüler, ama yine de çocuklarını çok özlediler. Çocuklarının özlemi ve iş yorgunluğu Violetta yı tüketmişti. Kocasıyla birlikte para biriktirdiler ve Litvanya ya geri dönmeyi hayal ettiler. Birkaç yıl sonra Litvanya da bir köyde küçük bir ev aldılar. Violetta döndü ve kocası orada kaldı. Çocuklarıyla mutluydu ama durumda bir gelişme olmadı. Çocuklar ve ihtiyaçları artıyordu. Ve evin onarımı göz ardı edilemezdi. Borçla yaşamak istemiyorlardı ve tekrar çocukları annelerine bırakıp ülkeden ayrıldılar. Violeta: İrlanda da çok çalışsak da orada hayat daha iyiydi. 3. İhtiyaçlar ve Destek Aile otoritelerden hiçbir yardım almadı. Violetta nın ailesi onlara yardım etti. Ailenin İrlanda daki Litvanyalılar Topluluğu ile bağlantısı vardı. İrlandalı arkadaşları yoktu.

43 4. Gelecek ve Hayaller: Bir tartışma soncunda Violetta nın ailesi tüm ailenin rlanda ya taşınmasına karar Verdi. Violetta nın bu sene Eylül ayında okula başlaması sebebiyle okula yakın bir eve taşındılar. Dahası, hafta sonlarında gidip Litvanyaca öğrenebileceği bir Litvanya okulu buldular. Violeta: Çocukları şimdi götürüyoruz ki yeni çevreye alışmak için zamanları olsun. Tüm yaz onlarla olacağım, galiba çalışmayacağım ve yeni bir hayatla onları tanıştıracağım. Küçüğüm anaokuluna gitmeye başlayacak, ben daha iyi para ödeyen bir işe başlayacağım. Sürekli tam zamanlı çalışmak istemiyorum.ayrıca, İngilizce becerilerim de gelişiyor.litvanya yı unutmuyoruz çünkü tüm sevdiklerimiz orada bıraktık. Ama bugün hayatımızı İrlanda da kuruyoruz.

44 POLONYA Arka Plan Genel Evrak kayıtlarına göre, 2011/2012 yıllarında yurtdışında yaşayan Polonyalı bulunmaktadır. ( ) kişi Avrupa da (2010: ), (2010: ) AB ülkelerinde, (rising tendency) in UK, (artışın sebebi iş pazarının açılması) Almanya da, (decreasing tendency) İrlanda da. Göçmenlerin belirgin özellikleri; 29,4% ü annelerden oluşuyor. Ayrılık süreleri değerlendirilecek olursa, erkekler ortalama 6.9 ay, kadınlar 5,2 ay evden ayrılıyorlar. Kadınlarda en uzun süre 48 ay, erkekler 96 ay. Annelerin 75% i 6 aydan fazla Babalar ise 7 aydan az yurtdışında kalmıyor. Çocukların % 27,6 sı en az bir ebeveynle göçmen olma deneyimini yaşar. Bu çocukların %26,5 i 9 yaşında; % 33,6-10 yaşında; % 35,3 11 yaşında; %30,4 12 ;% 28,9% 13 ; %22,1 14 yaşında ; %28,3 15; % 27,9 16 ;% 22,4 2ü 17 ve % 23,9-18 yaşındaydı.

45 Polonya Vatandaşlarının göç ettiği ülkeler: LODZ VOIVODESHIP DAN GÖÇLER İLE İLGİLİ SAYISAL VERİLER Lodz Voivodeship daki öğrencilerin %14,5 i göçmen ailelerin çocuklarıdır. Polonya daki en yüksek oran %43 oranla Opolskie Voivodeship, en düşük oran ise %11,2 ile Mazowieckie Voivodeship dedir. POLONYA DAN GÖÇLERİN SONUÇLARI : NÜFUSA YÖNELİK TAHMİNLER (EUROSTAT) 2060 yılında en yüksek insan yüzdesi 65 yaş üzeri olacaktır. ( Polonya toplumunun 1/3 ü) Nüfus sayısı 2012 de 38 milyonken,2060 da 31 milyona düşecektir. Göçmenlere ev sahipliği yapan ülkelerdeki nüfus sayındaki artışın sebebi göçmen annelerin doğum oranının yurtiçindeki annelerden fazla olmasıdır. Mesela, 2008 de Polonyalı anneler 2. Çocuklarını İngiltere de yapmak için beklemişlerdir.

46 EBEVEYNLERİN EVDE OLMAMA ARALIKLARI Araştirmaya gore çocuk gelişiminde ebeynin 2 aydan az yokluğu çok önemli değil. 2-6 arasındaki yokluğunun sosyalleşme sürecinde zayıf bir etkisi olmakta, aile durumunda bir yıkımın olmadığı ve muhtemel aile bağlarında zayıflamaların olduğu gözlenmiştir ay sureli ayrılıkların; evde kalan ebeveynin giden ebeveynin rolünü de üstlendiği, sosyal bağlarda bozulmaların olduğu reddedilmenin travmatik etkileri gibi sosyalleşme sürecinde ağır etkileri olduğu gözlenmiştir. 12 aydan fazla evebeynin yokluğu ise ciddi ailenin dağılmasına, geçmişteki bağların kopmasına, evde kalan ebeveynin kendi rolünde yanılgılara düşmesine ve çocuğun yüksek olasılıklı reddedişlerine sebep olmuştur. ÇOCUK DAVRANIŞLARINDAKİ DEĞİŞİM ALANLARI Ebeveynlerin yokluğu çocukların davranışlarında yıkıma sebep olabilir. Okula devam durumu; yaş arası anne-babası yurtdışında olan çocukların derslere katılmıyor olması bir örnektir. Disiplinsiz davranışlara da sebep olmaktadır; 9-10 yaş çocuklarda kavga etmeye eğilim yüksektir, büyük çocuklarda bu eğilim daha azdır. Bir ebeveyni yurtdışında olan çocuklarda şuça eğilim riski de görülmektedir. ( %1,5 genel, %4,1 göçmen aile çocukları) ve Bir ebeveyni yurtdışında olan çocuklarda alkol ve uyuşturucu kullanımına eğilim daha fazladır. Belirtilen riskler arasında şunlar da görülmektedir; psikolojik dengesizlik, agresiflik, düşük öz saygı, sosyalleşmede güçlük çekmek, derslere katılmamak, karşılaşılan durumlarla baş edememe ve duygusal gerginlik. Polonya dan araştırmaya katkıda bulunanlar Anna Sołtys, PhD - Oświatowiec Łódź Jarosław Puta - Oświatowiec Łódź Wiktor Kołysko - Oświatowiec Łódź Zbigniew Pyszka - Oświatowiec Łódź

47 Kişisel Hikayeler Karol (32) and Magdalena (30) Lodz, Polonya dan 1. Evi terk etme ve aileden ayrılma Aile Lodz lu haziranda Karol, Londra da inşaat işçisi olarak çalışma fırsatı buldu. Iki arkadaşına katıldı. Ayrılmadan once Lodz da amcasının şirketinde benzer bir iş yapıyordu. Göç etmesinin sebebi daha fazla maaş alabilmekti. Oğullarını doğurduktan sonar Magdalena altı aylığına doğum iznine ayrıldı. Sonra kasiyer olarak işine geri döndü. Karı-koca Karol un işe dönmesinin maddi açıdan yararlı olacağında hem fikirdi. Ikisi de endişeli ve üzgündü ama ayrılığın sadece 3-4 ay süreceğini biliyorlardı. Magdalena nın ailesi bu fikre karşı çıktılar. Evlilikleri ve küçük torunları için endişeleniyorlardı. 2. Sorun ve Çözümler İletişimi telefon, mesaj, Skype ve yazarak sağlıyorlar. Karol Polonya dan 2 ile 5 ay için ayrılıyor ve 2 ile 4 hafta için evine dönüyor. O yokken, Magdalena çalışmak ve çocuğuna bakmak zorunda. Emekli olan ailesi de ona yardım ediyor. 2 yaşındaki oğulları Jerzy hala çok küçük ve babasının yokluğuna tepki göstermiyor. Gelişimi sağlıklı. Annesi işe gittiğinde veya diğer görevlerini yaparken, çoğu zamanını anneannesi ve dedesiyle geçiriyor. Karol çocuğunun yetiştirime sürecinde yanında olamadığı için gidişlerinin her seferinde daha da zorlaştığını belirtiyor. Magdalena ilk aylarda mücadele etmede çok zorlandı. Çok stresliydi ve üzgündü. Ailesinin büyük desteği ile hayatını düzene koymayı başardı. Benim için başta çok zordu ama annem ve babam hep yanımdaydı. Ve sık sık Karol la konuşuyoruz, böylelelikle birbirimizin hayatında neler oluyor biliyoruz. Bu da yardım ediyor diyor. Her ikisi de kocasının işinin çok para kazandırdığında hem fikir, ve bu durum ailenin gelecekle ilgili sıkıntılarını azaltıyor.

48 3. İhtiyaçlar ve destek Hiçbir aile üyesi yurtdışında yaşamıyor. Karol sadece Londra da aylarca yaşamış iki arkadaşından destek gördü. Kalması için ucuz bir yer buldular ve tüm evrak işlerini onun için yaptılar. Genellikle Polonyalı iş arkadaşlarıyla görüşüyor. Birçok İngilizle tanıştı fakat İngilizce dil becerileri çok iyi olmadığından onlarla arkadaş olmak zor geliyor. Yaklaşık 2 ay süren ilk şoktan sonra, Londra nın çok kültürlü toplumuna alıştı. Mümkün olduğunca çok para biriktirmeye çalıştığından, iyi kalitede ürünler alamamaktan çok yoruldu. 4. Gelecek ve Hayaller Aile birlikte Londra ya taşınmayı planlıyor. Magdalena İngilizce kursuna gidiyor ve gittikçe İngilizcesi gelişiyor. Karol kiralayabileceği ucuz bir yer arıyor ama henüz uygun bir yer bulamadı. Senenin sonuna doğru yerleşmeyi diliyorlar. Evet, biz korkuyoruz, çünkü ailemiz için büyük bir değişim olacak. Ama riski göze alıp hep istediğimiz hayatı yaşamak istiyoruz diyor Karol.

49 Krzysztof (43) and Dorota (38) Konstantynow Lodzki, Polonya dan 1. Evi terk etme ve aileden ayrılma Aile, Konstantynow Lodzki den. Eğitimli bir hemşire olan Dorota, 2006 da Frankfurt, Main de bir hastaneden iş teklifi aldı. Kızkardeşi daha once orada çalışmıştı ve ona iş bulmada yardımcı oldu. Dorota nın iş teklifini Kabul etmesinin asıl sebebi, doğum izninden sonra iş bulamamasıydı. Krzysztof küçük bir araba tamirat atölyesine sahip. 12 senedir bu işi başarıyla yapıyor. Dorota nın ailesi iş teklifini Kabul etmesi ile ilgili hoşnutsuzluklarını dile getirdiler. Çocukları Maciej ( 10 yaşında ) ve Julia yı (12 yaşında)olumsuz yönde etkileyeceğini iddia ettiler. Dorota ülkesinden acı bir yürekle ayrıldı çünkü ilk başta, kocasını ve çocuklarını arkada bırakıyordu. Ikincisi ise ailesinden destek görememişti. Nerdeyse gitmiyordum. Bir sürü şüphem vardı ve ailemden durumu daha da kötüleştiren eleştiriler aldım. Ama anladım ki bu şansı kaçırmamalıydım diyor Dorota. 2. Sorun ve Çözümler Tüm aile ayda iki ya da üç kere bir araya geliyor. Dorota her hafta sonu eve gelmeye çalışıyor ama çalışma programı, uzun süren yolculuk ve yüksek bilet fiyatları yüzünden zorluk çekiyor. Yurtdışındayken kocası ve çocukları hergün arayarak iletişime devam ediyorlar. Krzysztof evine yakın yerde kendi işini yaptığı için saatleri esnek ve çocuklarına bakabiliyor. Kendi başına bunu yapmanın da zor olduğunu belirtiyor. Neredeyse benim ikinci işim gibi! diyor ve gülüyor. Maciej ve Julia ile çoğu zaman babaları ilgileniyor. Oğlu annesinin yokluğuyla başa çıkamıyor.çok gergin ve Dorota yanında olmadığı zamanlarda kolaylıkla herşeye ağlıyor. Aile ona durumu izah etmeye çalışıyor. Kızı durumu daha iyi idare ediyor ve daha sakin. Eğitim durumları şu an iyi ama oğullarındaki duygusal gerginlik belirtileri yüzünden Dorota ve Krzysztof okula öğretmenle konuşmak için birkaç kere davet edildi. Her geçen ay ayrı yaşamak daha da zor gelmeye başladı. Kendi hayatlarını yaşamaya çalıştılar ama çocukların bundan etkilenmesinden çok korktular. Tek avantajının Dorota nın iyi bir maaş aldığı ve sürekli bir iş olduğunu söylüyorlar.

50 3. İhtiyaçlar ve Destek Dorota kız kardeşi Dagmara ile çalışıyor olmasına güveniyor. Dagmara güçlü biri ve kardeşine duygusal açıdan destek oluyor. Dorota iş yerindekilerle arkadaş oldu. BBoş zamanlarını birlikte geçiriyorlar- yemek pişiriyor, konuşuyor ve film izliyorlar. Çalıştığı şehri sevmiyor. Hala kendini vatandaş gibi değil bir yabancı gibi hissediyor. İnsanların polonya daki gibi arkadaş canlısı olmadığını ve insanların resmi ve uzak olduğunu iddia ediyor. 4. Gelecek ve Hayaller Dorota bu yıl Frankfurt taki işinden ayrılmayı ve Konstantynow temelli dönmeyi planlıyor. Çift çok konuştu ve birlikte olup birbirleriyle ilgilenmenin daha önemli oluğuna karar verdi. Biliyorsunuz, bazı şeyler paradan daha önemlidir Aile gibi. Birbimize bakmalıyız vey akın kalabilmek için ihtiyaçlarımızı karşılamalıyız diyor Dorota.

51 Tomasz (28) and Joanna (31) Varşova, Polonya dan 1. Evi terk etme ve aileden ayrılma Tomasz and Joanna Varşovalı bir çift, birkaç yıl önce evlendiler. Kızları 3 yaşında. 2 yıl önce Tomasz Bir Stokholm şirketinden IT uzmanı olarak iş teklifi aldı. O şirket için tele-iş yoluyla bir sene çalıştı. Joanna grafik tasarımcısı ve serbest çalışıyor. Kendi işini yürütüyor. Tomasz şu anki işini daha once İsveç firmasıyla çalışmış babası aracılığıyla başladı. Sık sık İskandinav şirketleriyle iş yapan Tomasz ın ailesi onun İsveç e yerleşme kararını desteklediler. Joanna nın ailesi ise bu fikre çok heyecanlamadılar ve onu vazgeçirmeye çalıştılar. Ailemle bizim aramızdaki tansiyon biraz gergindi. Birkaç tartışma yaşadık ama farkettik ki bizim için en iyisini istiyorlardı ve direnmelerinin sebebi bilinmezden korkmaları ve gelecekle ilgili endişeleriydi diyor Joanna. 2. Sorun ve Çözümler Joanna evde çalıştığı için kızına evde kendi bakabilirlerdi. Ama bir ay sonra ortaya çıktı ki hem çalışmak hem de çocuğa bakmak yapılacak iş değildi. Bu yüzden Joanna ve Tomasz Marysia ya bakması için bir bakıcı tutmaya karar verdiler. Başta, maddi sebepler yüzünden iyi bir fikir olup olmadığından emin değildim. Ama Tomasz ın kazandıklarıyla herşeyi karşılayabileceğimiz ortaya çıktı. Bir yabancıya güvenmek ve çocuğumu ona emanet etmek de beni tedirgin etti ama hayal edilemez sıcak bir insan bulmayı başardık diyor Joanna. Joanna ve Tomasz hergün genellikle internet aracılığıyla görüşüyor. Bir görüşmelerinde Joanna üç aydır daha az konuştuklarını dile getirdi. Ama Tomasz farkı göremiyorum diye cevap Verdi. 3. İhtiyaçlar ve Destek Tomasz yeni yerini çabucak öğrendi. Stokholm de iş yerinde tanıştığı insanların çok samimi olduğunu söylüyor.iletişim kurmada sıkıntı yaşamıyor-diğerleriyle konuşurken İngilizcesini kullanıyor. Şirket tarafından sağlanan imkanlar çok iyi ve şirket bir daire kiralamasında yardımcı oldu. Tomasz işinde ailesinin İsveç ve İskandinav ülkeleri ile olan bağlantılarına da güveniyor. Joanna işini yapabilmek için zamanını yeniden düzenlemesi gerekmesine rağmen yeni hayatına alıştığını söylüyor. En çok özlediği şeyin kocasıyla olan yakın ilişkisi olduğunu söylüyor.

52 4. Gelecek ve Hayaller Tomasz ve Joanna İsveç e yerleşmeyi çok kez düşündü. Tomasz bunun ailesi için en iyisi olduğuna emin ve karısını ikna etmeye çalışıyor.joanna hala tereddüt ediyor. Bir yandan İsveç e yerleşmenin onları bir araya getirebileceğini biliyor bir yandan da bu değişimin kızı üstündeki etkisi hakkında endişeli. Ayrıca eğer evinden ayrılırsa, ailesinin incineceğini de biliyor. Onları incitmek istemiyorum ama kendi aileme bakmak ve kocama daha yakın olmayı istiyorum diyor Joanna.

53 Tomasz (48) and Elżbieta (49) Lodz, Polonya dan 1. Evi terk etme ve aileden ayrılma Tomasz ve Elżbieta Lodz lu. Üç çocukları var; Michał (25), Patryk (19) ve Klaudia (16). Elżbieta Lodz şirkettelerinin birinde muhasebeci olarak çalışıyor. Tomasz mezun olduktan sonra birkaç şirkette elektrikçi olarak çalıştı. 5 yıl once işini kaybetti ve bir sene iş bulamadı. En büyük oğulları 20 yaşında Dublin e arkadaşlarıyla çalışmak için gitti. Başlangıçta, farklı inşaat şirketleri için çalıştı ve bir yıl sonra arkadaşlarıyla inşaat işi yapmaya başladılar. Ailesinin kötü mali durumunu bildiği için ve babasının bir iş bulabilmesinin zor olması yüzünden ona da şirkette bir iş teklif etti. Tomasz da aynı fikirdeydi. 2. Sorun ve Çözümler Tomasz Dublin e kısa süreler için gidiyor 2-6 ay arasında değişiyor. Önemli günlerde hep evde olmaya çalışıyor. Sık sık telefonda karısıyla ve çocuklarıyla konuşuyor ve olanları böylelikle kaçırmıyor. Karımı ve çocuklarımı özlüyorum ama şikayet edemem. İyi bir işim var ve güzel para kazanıyorum. Birinin buna katlanması gerekiyor. Ayrılmadan once Tomasz İngilizce bilmiyordu. İrlanda da 3 yıl çalışınca temel iletişim becerilerinde uzmanlaştı ama hala oğlunun İngilizce yeteneğine daha çok güveniyor. Iki gence bakmak kolay olmasa da Elżbieta bu durumu iyi idare ediyor. Özellikle Klaudia ergenlik döneminden zor geçiyor ve Elżbieta bunun babasının yokluğu yüzünden olduğunu düşünüyor. Ben kocam kadar sert değilim. Sanırım kızımın babasına ihtiyacı var diyor. 3. İhtiyaçlar ve Destek Durumsal çatışmalar çıkmasına ragmen, Tomasz oğluna güvenebileceğini biliyor ve oğlu da bunu biliyor. Tomasz ın işten arkadaşları dürüst insanlar ve yaş farkı çok olsa da onlarla iyi geçiniyor. Bazen ortak bir dil bulmak zor oluyor onun için. Dublin de birkaç Polonyalıyla da tanıştı. Boş vakitlerinde bara ya da spor yapmaya gidiyorlar.zor zamanlarında Elżbieta a ise iki yakın arkadaşı dstek oluyor. Onlar olmasaydı, başarabilirmiydim bilmiyorum. Onlar benim kızkardeşlerim gibi! diyor.

54 4. Gelecek ve Hayaller Tomasz ve Elżbieta yurtdışına çıkmadan once emeklilik yaşına kadar çalışması ve oğluyla kalması konusunda karar verdiler. Kendi yaşlarındaki insanlar için Polonya da iş bulmanın güç olduğunun farkındalar bu yüzden durumlarından şikayet etmiyorlar. Bizden daha fazla sorunlara sahip insanlar var ve şu ana kadar başardık. Evet, birkaç ay birbirimizi görmüyoruz Ama sonra tekrar buluşmamız,büyük bir mutluluk oluyor. diyor Elżbieta.

55 Piotr (33) and Kinga (33) Lodz, Polonya dan 1. Evi terk etme ve aileden ayrılma Piotr, Kinga ve oğulları Wojciech (8) Lodz lu bir aile. Üç yıldır, farklı aralıklarla aile çoğunlukla İtalya olmak üzere evlerini terk ediyorlar.mevsimlik işler bunlar, genelde çiftliklerde veya meyve bahçelerindeki işler. Piotr Polonya da sürekli ve iyi para kazandıran bir iş bulamadı ve yurtdışına gitti.ilk fırsatta yalnız gitti, ikinci kez gittiğinde Kinga da onunla gitti. 2. Sorun ve Çözümler Piotr ilk seferin çok zor olduğunu söylüyor. İtalyanca bilmiyordu ve işin neye benzediğini veya patronun dürüst olup olmadığını da bilmiyordu. Ama işbirliği yolunda gitti ve maddi açıdan da eski işinden daha karlı oldu. Bu yüzden karısını da ona katılması için ikna etmeye başladı.oğlunu Polonya da bırakmak gibi endişeleri vardı. Küçük Wojciech in ailesinden uzak kalmak için çok küçük olduğuna dair endişelerim vardı ama annem ve kızkardeşim ona biz yokken iyi bakacaklarına dair bize söz verdiler.ben onlara güvenebilirim. Kinga tebessümle söylüyor. 3. İhtiyaçlar ve Destek Başlangıçta Kinga nın ailesi ve kız kardeşi oğullarına baktılar. Zaman içinde Piotr un ailesi de bakmayı teklif etti. Halen aile yurtdışındayken, ya Piotr un ailesi ya da Kinga nın ailesi Wojciech i alıp evlerine götürüyorlar, ya da Kinga ve Piotr un evinde bakıyorlar. Gitmeden önce Piotr ve Kinga İtalya da kimseyi tanımıyordu. Zamanla işverenlerinin aileleriyle samimi oldular. Temel İtalyanca yı öğrendiler ve şu an basit diyaloglara girebiliyorlar. İşverenle yakınlık farklı iş fırsatlarını ortaya çıkardı- yakın çiftçilerden de iş teklifi aldılar. Sanırım size biri önerdiğinde dünyanın neresinde olursanız iş bulmak daha kolay oluyor diyor Piotr. 4. Gelecek ve Hayaller Piotr ve Kinga henüz Polonya da kalmak veya İtalya ya taşınmak arasında karar veremediler. Aileleriyle yakınlar ve onları geride bırakmak istemiyorlar. Ayrıca Piotr oğlunun Polonya da bir okula gitmesini çok istiyor. Dahası İtalya daki işler uzun dönemli değil,sadece mevsimlik isler. Sürekli iş imkanı kısıtlı. İtalyancamız hala zayıf. Ve çiftlik işleri sadece mevsiminde var diyor Piotr. En büyük hayalleri kenara bir miktar para koyup Lodz da kendi işlerini yapmak. Kesinleşmiş bir planları yok henüz ama Kinga tecrübe ve bilgilerini kullanmayı ve iyi kalite meyve ve sebze satabilecekleri bir dükkan açmayı düşünüyor.

56 ROMANYA Arka Plan Romanya da 41 bölge bulunuyor. Olt Bölgesi Romanya nın batı bölgesinde düz bir alanda yer alıyor. Slatina, 87,608 nüfuslu büyük şehirlerinden biridir. (2007) 2011 de, Olt Bölgesinin nüfusu 415,530 oldu. Araştırma Ekim-Kasım 2012 döneminde uygulandı. Burada yaşayan göç sebebiyle evlerini bırakmak zorunda kalan 61 aile ( % 5,42) ve onların 83 çocuğuna ulaştık. 17 ailede (27,86%) anne-baba çocuk/ çocuklarını evde bıraktı. 21 vakada (34,42%) baba yurtdışına, 23 ailede (37,70%) anne yurtdışına çıkmış. Göçmen ailelerin eğitim durumu: Hiçbiri üniversite mezunu değil. Çocuklardan ayrı geçen en kısa sure 2 hafta, en uzun sure ise 18 yıldır. Çocuklara kim bakıyor? 9 vakada; büyükanne, 7 vakada; büyük aile, 1 vakada; büyükbaba, 1 vakada; anne ve büyükanne, 2 ailede; baba ve büyükbaba, 1 vakada ; akrabalar, 1 vakada; amca, 2 vakada; çocuklara bakan kimse yok, 1 vakada; sosyal hizmetler, 2 vakada teyze, 20 vakada anne, 13 vakada ise baba çocuğa bakıyor. Duygusal ve toplumsal sorunlar; 19 durum inclendi, durumlarının iyi olduğunu başka hiçbir yorum yapmadan belirttiler. 4 vakada ebeveynler boşandı. Ailenin şu anki durumu: Aileler 11 vakada aileden destek aldıklarını, 18 vakada ailenin hala yurtdışında olduğunu, 4 vakada cevap vermek istemediğini, 2 vakada hala Romanya da olduklarını ama ayrılmak üzere oldukları, 1 vakada ise sadece ailenin Romanya da olduğunu belirtti.