KURUMU GÜNEY MÜESSESESİ TOPLU KONUT İDARESİ BAŞKANLIĞI 2012 YILI RAPORU

Transkript

1 TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU SINIRLI SORUMLU GÜNEY EGE LİNYİTLERİ İŞLETMESİ MÜESSESESİ 2012 YILI RAPORU TOPLU KONUT İDARESİ BAŞKANLIĞI 2012 YILI RAPORU

2 Bu rapor, tarih ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu Kanunu ile tarih ve 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu uyarınca düzenlenmiş ve Rapor Değerlendirme Kurulu nun tarih ve 71 sayılı oturumunda kabul edilmiştir.

3 KISALTMALAR TOKİ A.Ş. KDV BKK ASKİ TÜFE ÜFE KHK SGK DAGM YPK TÜİK TSE İPTG STG MEB MSB HAİT GYO YMM KEY KİK TCMB TESK GDF GSMH ÇED : Toplu Konut İdaresi Başkanlığı : Anonim Şirket : Katma Değer Vergisi : Bakanlar Kurulu Kararı : Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi : Tüketici Fiyat Endeksi : Üretici Fiyat Endeksi : Kanun Hükmünde Kararname. Sosyal Güvenlik Kurumu : Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü : Yüksek Planlama Kurulu : Türkiye İstatistik Kurumu : Türk Standartları Enstitüsü : İdare Payı Toplam Geliri : Satış Toplam Geliri : Milli Eğitim Bakanlığı : Milli Savunma Bakanlığı : Hareket Alarm İskan Tesisi : Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı : Yeminli Mali Müşavir : Konut Edindirme Yardımı : Kamu İhale Kurumu : Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası : Türkiye Esnaflar ve Sanatkarlar Konfederasyonu : Geliştirme ve Destekleme Fonu : Gayri Safi Milli Hasıla : Çevresel Etki Değerlendirmesi

4

5 I.Toplu bakış İÇİNDEKİLER A-Toplu konutun tarihçesi ve Türkiye deki gelişimi B-Öneriler Sayfa No II. İdari bünye 1 A- Mevzuat 1 B- Teşkilat 5 C- Personel durumu 8 III. Toplu konut idaresi faaliyetleri 15 A- İdare bütçesi 16 B- Tedarik işleri 23 C- Toplu konut idaresinden kullandırılan krediler 24 D- Toplu konut ve proje uygulamaları 28 1-Etüd proje işleri 28 2-Konut ve tesis üretim projeleri 29 3-Kentsel yenileme ve gecekondu dönüşüm projeleri Tarımköy projeleri Afet konutu projeleri Kaynak geliştirme (hasılat paylaşımı) projeleri Kamu Kurum ve Kuruluşları ile yapılan protokoller kapsamındaki projeler 118 E- 2001/2202 sayılı BKK gereğince Emlakbank tan devir alınan varlıklar 120 F- Göçmen konutları 122 G- Taşınmaz satışları 123 H- İştirakler 136 I- Kalkınma planı ve yıllık programlar Yatırımlar Yıllık Programlarda yer alan politika öncelikleri ve tedbirler 145 IV. Bilânço 146 Aktif 147 Pasif 157 V. Gelir tablosu 165 VI. Geliştirme ve destekleme fonu 173 VII. Ekler 180 I I X

6

7 I I.TOPLU BAKIŞ A-Toplu konutun tarihçesi ve Türkiye deki gelişimi: Toplu konut üretiminin temelinde, son iki yüzyılda dünyadaki sanayileşme süreciyle birlikte ekonomik ve sosyal yaşamda meydana gelen büyük değişiklikler rol oynamaktadır. Sanayileşme ve sermaye birikimi sürecinde başta İngiltere olmak üzere Almanya, Fransa, Belçika ve diğer Avrupa ülkeleri önemli toplu konut uygulamaları gerçekleştirmişlerdir. Ekonomik gücü düşük, kendi tasarruflarıyla konut edinme imkânı olmayan toplum kesimlerinin konut sahibi olmalarını sağlayacak girişimler, bütün dünyada devletin, yerel yönetimlerin ya da sosyal amaçlı kuruluşların desteğiyle gerçekleşmiştir. Ancak bu destek, ülkelerin ekonomik ve sosyal koşullarına göre değişiklik göstermektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde kırsal alanlardan kentlere yoğun iç göçün yanı sıra konut üretiminde devletin düzenleyici rolünün yetersiz kalması nedeniyle kaçak, sağlıksız yerleşim alanları ve gecekondu bölgeleri meydana gelmektedir. Toplu konut politikalarının ortak özelliklerin başında; kendi tasarruflarıyla konut sahibi olması mümkün bulunmayan dar gelirli kitlelere yönelik olması ve devlet tarafından desteklenmesi gelmektedir. II. Dünya Savaşı sonrasında Türkiye nin sanayileşme stratejisinde meydana gelen değişiklikler nedeniyle, kırsal alanlardan kentlere yoğun iç göç başlamış, hızla büyüyen kentlerde ortaya çıkan barınma ve yerleşim sorunları ülkenin temel problemlerinden biri haline gelmiştir. Özellikle büyük kentlerin yakın çevrelerinde gecekondu ve kaçak yapılaşma çok hızlı biçimde artarken, beraberinde getirdiği yerleşim sorunları her geçen yıl büyümüştür. Bu süreçte, geleneksel yaşama alışkanlıkları terk edilerek, apartmanlardan oluşan çok katlı binalarda yaşamak tercih edilmeye başlanmıştır. Kent merkezlerinde ortaya çıkan olumsuz etkilerin ciddi boyutlara ulaşması; ilk olarak Türkiye Emlak Kredi Bankasını kent dışındaki boş arazileri planlamaya yöneltmiş, İstanbul da Koşuyolu, Levent ve Ataköy projeleri gerçekleştirilmiştir. Bu projelerde karma konut modelleri uygulanmış, çok katlı ve az katlı konutlar yan yana tasarlanmıştır. Bu uygulamaların başlangıcında alt ve orta gelirli toplum kesimlerinin konut sahibi olabilmesi hedeflenmesine karşın, giderek bu amaçtan uzaklaşılmış ve yüksek gelir gruplarına lüks konut üretilir hale gelinmiştir. Ankara Büyükşehir Belediyesi nin öncülük yaptığı Batıkent projesi, çok sayıda kooperatifin gücünü birleştiren ve kent merkezi dışında gerçekleştirilen sosyal konut uygulamalarının farklı bir örneği olarak gerçekleştirilmiştir li yılların başında Türkiye de konut sektörünün yaşadığı sıkıntılar ve önceki uygulamaların yetersizliği, bu soruna devlet müdahalesini zorunlu hale getirmiş ve tarihli, 2487 sayılı Toplu Konut Kanunu yürürlüğe konulmuştur. Bu Kanunla, alt ve orta gelir gruplarına sosyal konut sağlanmasında devlet desteği ve organizasyonu kabul edilmiş, Kanun kapsamında yapılacak işler için

8 II Sayıştay Kamu Konut Fonu kurulmuştur. Fonun gelir kaynağı olarak Devletin gider bütçesinin en az %5 inin tahsis edilmesi ve kooperatiflere öncelik verilmesi amaçlanmakla birlikte, bütçeden yeterli kaynak ayrılamaması nedeniyle bu Kanun kısa zamanda işlerliğini kaybetmiştir. Konut sorununa çözüm arayışları sürecinde 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu tarihinde yürürlüğe girmiş ve Türkiye de konut sorununun çözümü açısından yeni bir dönem başlamıştır. Bu Kanunun 2 nci maddesiyle kurulan Toplu Konut Fonu Devletin bütçe sistemi dışına alınmış, geniş kapsamlı ve önemli gelir kaynakları bu işe tahsis edilmek suretiyle öncelikle finansman sorununun çözümlenmesi amaçlanmıştır. Sistemin yürütülmesi için 2983 sayılı Kanunla genel idare dışında, tüzel kişiliği sahip Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı kurulmuştur. Fonksiyonları itibariyle birbirinden çok farklı görevler üstlenen bu İdare, 1990 yılında, 412 ve 414 sayılı KHK lerle Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı olarak iki ayrı teşkilat haline dönüştürülmüştür. Toplu Konut Fonu, tarih ve 4684 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un 7 nci maddesiyle tasfiye edilmiş, Fonu yönetmekle görevli Toplu Konut İdaresi, 4698 sayılı Kanunla kurulan Konut Müsteşarlığının bağlı kuruluşu haline getirilmiştir. Bu düzenlemenin ardından, tarih ve 4966 sayılı Bazı Kanunlarda ve Bayındırlık ve İskân Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun la Konut Müsteşarlığı kaldırılmış ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı bu Bakanlığa bağlanmıştır. İdare, son olarak, tarihli Başbakanlık Kararıyla 3046 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi çerçevesinde yeniden Başbakanlığın bağlı kuruluşu haline getirilmiştir sayılı Toplu Konut Kanunu ile verilen asli görevlerinin yanında, 2003 yılından 2012 yılına kadar yapılan yasal düzenlemelerle İdareye önemli görevler verilmiştir yılından itibaren kredi vermek suretiyle konut sahipliğine destek olmaktan ziyade, İdarenin bizzat konut yapımına odaklanması hedefi ön plana çıkarılmış ve 500 bin konut yapımı hedeflenerek Türkiye nin bütün bölgelerinde yoğun bir inşa faaliyetine başlanılmıştır yılı itibariyle 500 bin konut hedefinin aşılmasıyla, 2023 yılı hedef alınmak suretiyle yeni bir 500 bin konut yapım süreci başlatılmıştır. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı nın son beş yıllık faaliyetlerini özetleyen bilgiler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

9 III Toplu Bilgiler Ölçü Fark Toplu Konut İdaresi gelirleri Bin TL ( ) (12,2) -Faaliyet gelirleri (net) Bin TL ( ) (13,8) -Diğer olağan ve olağandışı gelirler Bin TL ,9 Öz kaynaklar Bin TL ,3 Yabancı kaynaklar Bin TL ,8 Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL ,4 Finansman giderleri Bin TL (8.821) (99,8) -Konut ve işyeri satışları Adet ,8 -Konut ve işyeri satış tutarı Bin TL (21.503) (0,5) -Arsa satış tutarı Bin TL ( ) (12,6) Toplu Konut İdaresi gelirlerinin kullanım yerleri 1-Konut Kredileri: -Yıl içinde kullandırılan krediler Bin TL ,7 Kredi verilen konut sayısı Adet ,9 2-İdare arsa ve konut üretimi: -Etüt-proje işleri Bin TL ,4 -Konut yatırım harcamaları Bin TL ,0 -Toplu konut uygulamaları Adet ,3 -Kentsel dönüşüm ve gecekondu uygulamaları Adet ,2 -Afet bölgelerindeki konut uygulamaları Adet (17.276) (96,0) -Hasılat paylaşımı esasına göre konut uygulama. Adet ,1 Memur (ortalama) Kişi ,0 Sözleşmeli (ortalama) Kişi ,7 Personele yapılan tüm giderler Bin TL ,3 Cari yıla ilişkin: 0 -Memurlar için yapılan giderler Bin TL ,5 Memur başına aylık ortalama gider TL ,8 -Sözleşmelilere yapılan giderler Bin TL ,6 Sözleşmeli başına aylık ortalama gider TL ,2 -Tahakkuk eden vergiler Bin TL (90,0) -GSYH'ya katkı (Üretici fiyatlarıyla) Bin TL ,2 -GSYH'ya katkı (Alıcı fiyatlarıyla) Bin TL ,4 -GSMH'ya katkı (Alıcı fiyatlarıyla) Bin TL ,4 Toplu Konut İdaresi gelir-gider farkı Bin TL ,9 Artış azalış %

10 IV Sayıştay Konut ihtiyacının karşılanması, konut inşaatını yapanların tabi olacağı usul ve esasların düzenlenmesi, memleket şart ve malzemelerine uygun endüstriyel inşaat teknikleri ile araç ve gereçlerin geliştirilmesi ve devletin yapacağı desteklemelerin düzenlenmesi amacıyla, 1984 yılından başlayarak çeşitli yasal süreçlerden geçerek bu günkü yapısına kavuşan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) Başbakanlığa bağlı olup, görevleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. Devlet garantili veya garantisiz iç ve dış tahviller ile her türlü menkul kıymetleri çıkarmak, yurt dışından, görev alanıyla ilgili harcamalarda kullanılmak üzere Hazine Müsteşarlığının uygun görüşü üzerine kredi almaya karar vermek, Konutların finansmanı için bankaların iştirakini sağlayacak tedbirleri almak, bu amaçla gerektiğinde bankalara kredi vermek, bu hükmün uygulanmasına ilişkin usulleri tespit etmek, Konut inşaatı ile ilgili sanayii veya bu alanda çalışanları desteklemek, Konut sektörüyle ilgili şirketler kurmak veya kurulmuş şirketlere ve finans kurumlarına ortak olmak, Gerektiğinde her çeşit araştırma, proje ve taahhüt işlemlerinin sözleşmeyle yaptırılmasını temin etmek, Ferdi veya toplu konut kredisi vermek, köy mimarisinin geliştirilmesine, gecekondu alanlarının dönüşümüne, tarihi doku ve yöresel mimarinin korunup yenilenmesine yönelik uygulamalar yapmak ve bu konulardaki projeleri kredilendirmek ve gerektiğinde tüm bu kredilerde faiz sübvansiyonu yapmak, Yurt içi ve yurt dışında doğrudan veya iştirakleri aracılığıyla proje geliştirmek, konut, alt yapı ve sosyal donatı uygulamaları yapmak veya yaptırmak, İdareye kaynak sağlanmasını teminen kâr amaçlı projelerle uygulamalar yapmak veya yaptırmak, Doğal afet meydana gelen bölgelerde gerek görüldüğü takdirde konut ve sosyal donatıları alt yapıları ile birlikte inşa etmek, teşvik etmek ve desteklemek, Bakanlıkların talebi ve bağlı bulunduğu Bakanın onayı halinde talep konusu proje ve uygulamaları yapmak veya yaptırmak, Kanunlarla ve diğer mevzuatla verilen görevleri yapmaktır. İdarenin iş kapasitesindeki artış ve çeşitlenme nedeniyle özellikle inşaatların kontrolünün sağlanması amacıyla müşavirlik hizmetlerinden yararlanma yoluna gidilmiştir. Ancak müşavirlik sistemi beklenen işlevleri yerine getirmekte yetersiz kalmakta, yüklenici ile idare arasında iletişimi kurmaktan öte kontrollük görevi gereği gibi yerine getirilememektedir. İdarenin teşkilat yapısının, devletin yapım ile ilgili faaliyetlerinin önemli bir kısmının üstlenilmesi nedeniyle sürekli olarak büyümesi göz önüne alındığında, büyüyen kurumlarda ortaya çıkması muhtemel tıkanıklık ve aksaklıkların tespiti ve giderilmesinde bir denetim birimi kurulmasının yararlı olacağı değerlendirilmektedir. İdarenin muhatap olduğu dava sayısında son yıllarda büyük bir artış olmuştur yılında adet olan toplam dava sayısı, 2011 yılı başında , Temmuz 2012 itibariyle , Temmuz 2013 itibariyle de adede ulaşmıştır. Devam eden davaların adedinde İdare davalı, adedinde davacı konumundadır. Davalardaki artışın en önemli sebebi, İdarenin satışını gerçekleştirdiği konut ve ticari ünitelerin İdareden veya yapımcı firmalardan kaynaklanan sıkıntılar nedeniyle, konut alıcılarıyla imzalanan satış sözleşmesinde belirtilen tarihlerde satın alanlara

11 V teslim edilememesi nedeniyle mağdur olan alıcılar tarafından açılan geç teslim davalarından kaynaklanmaktadır. Özellikle yıllarında geç teslim nedeniyle açılan dava sayısı hızlı bir artış göstererek Temmuz 2012 tarihi itibariyle adede ulaşmıştır. Son bir yıllık süreçte sözleşmelerde yapılan yeni düzenlemeler sonucunda geç teslim davalarındaki hızlı artışın yavaşladığı Temmuz 2013 tarihi itibariyle geç teslim dava sayısının adede ulaştığı görülmektedir. Bu kapsamda açılan davalar sonucunda mahkemeler idareyi haksız bularak tazminata hükmetmekte ve bu kararlar Yargıtay tarafından onaylanmaktadır. Konut ve ticari ünitelerin geç teslim edilmesinin önemli nedenlerinden biri, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 4964 sayılı Kanun un 39 uncu maddesi ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu nun Uygulanmayacak Hükümler başlıklı 68/c maddesine getirilen 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu kapsamındaki projelerde, 5 inci maddenin beşinci ve altıncı fıkraları, 62 nci maddenin (a) ve (b) bentleri ile (c) bendindeki kamulaştırma, mülkiyet, arsa temini, imar işlemleri ve uygulama projesine ilişkin şartlar aranmaksızın ihaleye çıkılabilir. Ancak, ÇED raporu zorunluluğu bulunan hallerde sözleşme imzalanmadan önce bu raporun alınması zorunludur. hükmüyle verilen yetkinin kullanım şeklinden kaynaklanmaktadır. Düzenleme ile arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkma yetkisi verilmiştir. İdareye verilen bu yetki doğrultusunda, projelerin uygulanma aşamasında, mülkiyet sorunları, imar problemleri, altyapı sorunlarıyla karşılaşılmış, yüklenici firmalara verilen ek sürelerle projeler tamamlanmış ancak konut teslimleri zamanında yapılamamıştır. Diğer taraftan bazı yüklenici firmaların işleri zamanında bitirememesi, mali açıdan sıkıntı yaşayan yüklenicilerin işlerinin feshedilmesi nedenleriyle de projeler sürelerinde tamamlanamamıştır. Dava sayısında artışa neden olan diğer hususlar, göçmen vatandaşlar tarafından açılan alacak davaları, eksik ve kusurlu işler nedeniyle açılan tazminat davaları ve konut taksitlerine yapılan artış oranlarına ilişkin itirazlar nedeniyle açılan davalardır. İdarenin kurulduğu yıllardan 2001 yılına kadar, esas itibariyle alt yapılı arsa üretimi ve toplu konut yapımcılarına kredi desteği sağlama amacı ön planda olmuştur yılından itibaren ise sosyal nitelikli konut üretimine, 2008 yılından itibaren de Kamu Kurum ve Kuruluşlarına hizmet binası, sağlık tesisi, karakol, okul vb. tesislerin yapımına ağırlık ve öncelik verilmeye başlanmıştır yılından itibaren konut yapımına hız verilmesi ve 2008 yılından itibaren de kamu kurum ve kuruluşlarına hizmet binası, karakol, hastane, okul vb. yapıların inşaası kapsamında üstlendiği ödeme yükümlülüklerinin kısa vadeli olması, buna karşın alacaklarının uzun vadeye yayılması ve kurumların ödemelerinin zamanı konusundaki sıkıntılar nedeniyle İdare kısa vadeli banka kredisi kullanmak zorunda kalmıştır. Finansman açığının karşılanması için 2007 yılında 407 milyon TL, 2008

12 VI Sayıştay yılında 1,5 milyar TL, 2009 yılında 292 milyon TL, 2010 yılında ise 629 milyon TL tutarında banka kredisi kullanılmıştır. TOKİ nin 2003 yılından itibaren başlatmış olduğu konut üretimi ve satışında, dar ve orta gelir grubunda yer alanlar için uygun ödeme koşulları ve uzun vadeler getirmiş olması, diğer taraftan son yıllarda konut yapı kooperatiflerinin beklentileri karşılayamaması, konut kredilerinde önemli bir azalmayı beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda yılları arasında 2009 yılındaki düşük tutarda kullandırılan kredi hariç toplu konut kredisi kullanımı gerçekleşmemiştir yılında ilgili mevzuata göre kullandırılan toplam 22,6 milyon TL tutarındaki kredilerin 20,6 milyon TL si şehit ailesi, 2 milyon TL si taşınmaz kültür varlıkları için kullandırılmıştır. İdarece yapılan ihaleler sonucunda bazı yüklenici firmaların işlerin devamı esnasında finansal sıkıntı içine girdikleri, bunun sonucunda işlerin aksaması nedeniyle feshedilen işlerin sayısının arttığı görülmektedir yılında 132 milyon TL ihale bedelli 9, 2012 yılında 410 milyon TL ihale bedelli 23, 2013 yılında da Temmuz 2013 tarihi itibariyle 279 milyon TL ihale bedelli 20 iş feshedilmiştir. Sözleşmelerin feshi nedeniyle 2011 yılında 8,3 milyon TL, 2012 yılında 27,2 milyon TL tutarında teminat irat kaydedilmiştir. Yaşanan bu olumsuz süreç sonucunda İdare nezdinde bulunan yüklenici firmalara ait icra takip tutarı Haziran 2013 tarihi itibariyle 1,9 milyar TL ye ulaşmıştır. Yüklenici firmaların işin devamı esnasında yaşadığı sıkıntılar, malzeme tedariğinden çalışan işçiye kadar sorunların artması anlamına gelmektedir. Özellikle kamuoyunda İdareye iş yapan yüklenici firmalar hakkında olumsuz nitelemelerin ortaya çıkması, malzeme alımı ve diğer konularda yüklenici firmaları zor durumda bırakmaktadır. Ayrıca İdare tarafından ihalelere dayanak olarak hesaplanan yaklaşık maliyetlerdeki tutarsızlıklar da tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında sıkıntılara yol açabilmektedir sayılı Toplu Konut Kanunu nun Ek 7 nci maddesinin 2 nci paragrafındaki hüküm gereğince dönüşüm projelerinde hak sahiplerine inşa edilen konutlar için proje uygulamalarının yapıldığı illerdeki mevcut durum, doğal afetler ve vatandaşların gelir durumları dikkate alınmak suretiyle yapım maliyetlerinin altında fiyatlar belirlenmektedir. Bu kapsamda TOKİ Başkanının önerisi üzerine başkanlığın bağlı olduğu Başbakanın onayı ile projelerde indirim yapılmaktadır. Bu kapsamda Başbakanlık Oluru ile fiyat indirimi yapılan proje sayısı 21 e ulaşmıştır. Projelerde yapılan indirim oranı %10 ile %40 arasında değişmekte olup, indirim yapılan tutarın hangi kaynaktan karşılanacağı hususunda herhangi bir düzenleme yer almamakta, maliyetler İdarenin üzerinde kalmaktadır. İdarenin Temmuz 2013 itibariyle kamu kurum ve kuruluşlarıyla yaptığı protokoller kapsamında üstlenmiş olduğu yapım işleri için toplam ihale bedeline göre alacak tutarı 10,8 milyar TL, ödenen hakedişlere göre alacak tutarı ise 4 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Kurumlar nezdinde Sağlık Bakanlığı ndan 826 milyon TL, Emniyet Genel Müdürlüğü nden 574 milyon TL, Kuzey Ankara Kent Girişi Projesi nden 786 milyon TL, Başbakanlık Hizmet Binası ndan 297 milyon TL, Milli Eğitim Bakanlığı ndan 171,8 milyon TL tutarında alacak bulunmaktadır.

13 VII İdarenin T.H.Emlak Bankası ndan devraldığı varlıklar karşılığı ödemekle yükümlü olduğu 1,2 milyar TL tutarındaki borçlanma senedi, kaynak ihtiyacının devam etmesi gerekçe gösterilerek YPK nın tarih ve 2012/t-18 sayılı kararıyla 11 yıllık ödemesiz süresinin 14 yıla 16 yıl olan toplam vadesinin 19 yıla çıkartılarak geri ödeme başlangıcının dördüncü defa uzatılarak Ağustos 2015 tarihine ertelenmesine karar verilmiştir. İdarenin 2001 yılı Ağustos ayında T.H.Emlak Bankasından devraldığı varlıklar karşılığı vermiş olduğu borçlanma senetlerinin vadesinin kaynak ihtiyacı gerekçesiyle dördüncü defa uzatıldığı görüldüğünden, söz konusu borçların tasfiyesi hususunda çalışma yapılmalıdır. İdare tarafından 2012 yılında konut satın alanların vatandaşların memnuniyetini ölçmeye yönelik olarak yaptırılan ankete konut alıcısı değerlendirme yapmıştır. Yapılan değerlendirmeler ve anket sonuçlarının İdare tarafından dikkatle incelenmesi ve eleştirel noktalar üzerinde çözümler aranması önemli görülmektedir. Gelir paylaşımı projelerinde konut satın alanlar açısından İdarenin devlet güvencesini temsil ettiği görüldüğü de dikkate alınarak, geçmiş uygulamalardaki sıkıntılar da göz önüne alınarak kontrol faaliyetlerine ağırlık verilmelidir. İdarenin sermayesine ortak olduğu yedi şirket bulunmakta olup, şirketlerin sermayelerindeki idare payı %1 ile %75 oranları arasında değişmektedir. İdare tarafından arsa ve arazi satışlarında açık artırmalı satış yöntemi uygulanmakta olup, alıcılar tarafından fiyat artırılarak en yüksek fiyat üzerinden alıcılar belirlenmektedir. İdarenin sermayelerinde %50 nin altında ortak olduğu, çoğunluk hisseleri kontrolü ve yönetimi dışında özel şahıs ve şirketler için doğrudan satın alma hakkı verilmesi, arazi ve arsa satışlarında rekabet ortamının oluşmasını engelleyici sonuçlar doğurmaktadır. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Satış, Devir, İntikal, Kiraya Verme, Trampa, Sınırlı Ayni Hak Tesisi ve Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı İhale Yönetmeliği 25/h bendinin, arsa ve arazi satışlarında rekabet, saydamlık ve eşit muamele ilkelerinin gerçekleştirilmesi bakımından yeniden düzenlenmelidir. İdare mülkiyetinde bulunan taşınmazlar imar planlarındaki amaçlar doğrultusunda kullanılmak üzere bedelsiz olarak belediyelere devredilmektedir. Bazı belediyelerin devraldığı bu arazileri amacı dışında kullandığı ve bu hususta İdare ile mahkemelik oldukları görüldüğünden, bedelsiz olarak belediyelere devredilen arazilerin, devir amacı doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığı hususu takip edilmelidir. İdare tarafından gerçekleştirilen bazı projelerde, ihale aşamasından sonra inşaata başlanmasına engel olan sorunların ortaya çıktığı, ihale sınır değişliklerinin yapılmak zorunda kalındığı, bu durumun konut inşaatlarında gecikmelere sebebiyet verdiği, geç teslimlere yol açtığı tespit edilmiştir. Devam etmekte olan inşaat uygulamaları incelendiğinde, ihalelerden sonra yapılan yer değişikliklerinin büyük çoğunluğu başka kurum taleplerinden kaynaklanmaktadır. Başka kurum talepleri, Belediyelerin talep toplama yöntemi ile ya da Kamu kurumlarının talepleri üzerine yapılan protokoller kapsamında oluşmaktadır. İlgili kanun gereği işlerin ihalelerinin anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak

14 VIII Sayıştay usulüyle yapılması ve ihaleye katılan isteklilerin tekliflerini sözleşme eki proje ile özel teknik ve idari şartnamelerde yazılı olan hükümler dikkate alınarak yaptıkları göz önüne alındığında, projelerde ihaleler sonrasında ihale sınırının, hatta ihalede belirtilen inşaat yerinin tamamen değiştirilmesi (ihale sınır değişikliği, farklı tipte yapı ilave edilmesi v.b.) ve sonrasında oluşan imalat artışları için mukayeseli hesapların düzenlenmesinin işin sözleşmesi, Kamu İhale Kanunu ile Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine uygun düşmeyeceği değerlendirilmektedir. Anahtar teslimi götürü bedel usulüyle ihale edilen işlerde, kamulaştırma ve altyapı ile ilgili sorunlarla karşılaşmamak için ilgili Belediye ve Kuruluşlar tarafından yerine getirilmesi gereken işlerin ihalelerden önce tamamlanması, ayrıca Kamu İhale Kanunu nun İdare ye tanımış olduğu, kamulaştırma, mülkiyet, arsa temini, imar işlemleri ve uygulama projesine ilişkin şartlar aranmaksızın ihaleye çıkılabilir hükümlerinin, aciliyet gerektiren Afet işleri ile ulusal ölçekte önem ve büyüklüğe sahip, projeleri itibari ile karmaşık ve birden fazla amaç ve fonksiyon içeren Kentsel Yenileme ve Gecekondu Dönüşüm projeleri dışında uygulanmaması hususu değerlendirilmelidir. İdarece ihaleleri yapılan yapım işlerinde, uygulama esnasında mukayeseli hesapla ihale bedelinin artışına sebebiyet veren diğer imalatlardan olan arıtma tesisi, içme suyu ve kanalizasyon altyapı imalatlarının kabullerinin, Özel ve İdari Teknik Şartnamenin ilgili madde hükümleri gereğince, Belediyeler tarafından yapıldığı görülmektedir. Bu nedenle inşaat işleri yürütülürken işin sonunda diğer İdarelere kabulünün de öngörüldüğü imalatlar hakkında, imalat değişikliği ve ilave bedellerle karşılaşılmamasını teminen, uygulama projesi ile ihale edilen yapım işlerinde uygulama projesi çizim işleri kapsamında, uygulama projeleri ile ihale edilmeyen inşaat işlerinde ise ihaleler öncesinde arıtma, içmesuyu ve kanalizasyon altyapı projelerinin hazırlanarak onaylattırılmaları neticesinde, inşaat safhasında bu imalatlara dair ilave imalatların bedellerinde meydana gelecek artışların asgariye indirilmelerinin ve işlerin ilgili mevzuatta belirtilen artış limitleri aşılmadan tek bir ihale kapsamında tamamlanmalarının sağlanacağı değerlendirilmektedir. Uygulama projelerinin inşaat aşamasındaki tüm imalatları içerecek detayda hazırlanmamış olması, inşaat ihalesi aşamasında İdare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyeti dolayısı ile firma tekliflerinin doğru olarak tespit edilememesi, bunun sonucunda da inşaat safhasında, işin ihale fiyatları ile tamamlanamaması sonucunu doğurabilmektedir yılında mukayeseli hesapları onaylanan, ilk sözleşme bedelleri toplam TL olan 60 adet işin ihale bedellerinde toplam TL lik artışın oluştuğu, ancak all risk sigortalarının yapıldıkları dönem içerisinde ve geçici kabuller öncesinde ilave bedeller dikkate alınarak güncellenmedikleri, geçici kabullerden sonra all risk zeyilnamelerinin düzenlendikleri belirlenmiştir. İlgili mevzuatta işyerinin korunması ve sigorta hususundaki sorumluluklar yüklenicilere atfedilmiş olmakla birlikte, sözleşmelerin yürütülmesi konusundaki İdari sorumluluklar değerlendirildiğinde, işlerin devamı sırasında işyerinde yapılacak çalışmalar nedeniyle, işçilerle çevre halkının kazaya uğramaları, zarar görmeleri ve işlerde zarar ve hasar meydana gelmesini önleyici tedbirlerin alınmasına yönelik

15 IX düzenlenen sigortaların kapsamı, niteliği ve parasal limitinin güncellenmesinin takibinin İdarece yapılması gerektiği değerlendirilmektedir. Yapım işleri genel şartnamesinin kabullerle ilgili hükümleri uyarınca, geçici kabulün yapılabilmesi için kabule mani olmayan eksik işlerin parasal tutarının işin en son ihale bedelinin (sözleşme bedeline ilave işlerin bedelinin eklenmesi ile bulunan tutarın) %5 ini geçmemesi gerekmektedir. Geçici kabule uygunluk değerlendirmesinin yapılabilmesi ve sonrasında ilave işlerde geçici kabul esnasında kabule engel olmayan eksikliklerin tutarının tespit edilmesi gerektiğinde, ilave işlerin toplam bedellerinin de bilinmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Diğer taraftan, mukayeseli hesapla değişiklik yapılmasına karar verilen imalatların, yapıldıkları tarihte idareler açısından en uygun fiyatın belirlenmesi gerekmektedir. Bedeli tespit edilmeden, proje ve programları revize edilmeden ilave imalatların yapımına karar verilmesinin uygun olmayacağı değerlendirilmektedir yılları arasında kabul için incelemeleri yapılan ve eksiklikleri itibariyle geçici kabulleri onaylanan işlerden 240 adedinin 2012 yılı içerisinde kabul işlerinin tamamlandığı, bunlardan 80 adedinde eksik ve kusurlu işler nedeniyle kabullerinin verilen sürelerde tamamlanamadığı, bu işlerin bir kısmında kabul eksikliklerinin 1-2 yılı bulan gecikmelerle tamamlanabildiği belirlenmiştir. Kabul eksikliklerinin giderilmesi sürecinde uygulanacak ceza oranının belirlenmesinde, eksiklik içeren işlerin iş kapsamındaki önem derecesi ile gecikmedeki etkenler de dikkate alınarak, işlerdeki eksik ve kusurlu işlerin biran önce tamamlanması hedeflenmelidir. Konut inşaatlarının geçici kabulleri aşamasında, kabul komisyonlarınca eksik ve kusurlu işlerin tam olarak tespitinin yapılması işlerin zamanında teslimleri açısından büyük önem arz etmektedir. Geçici kabule girmesi uygun görülen, ancak kullanıma mani olmayan eksiklikleri bulunan işler olarak değerlendirilen işlerde, eksikliklerin bizzat yükleniciler tarafından tamamlanmama (İdare ce yüklenici namına tamamlanması) yolu açılacak, işlerin geçici kabule girmeleri dolayısı ile işletmeye ve kullanıma uygun olarak değerlendirildikleri için, konutların sahiplerine olası geç teslimleri durumunda doğacak tazminatların işlerin yüklenicilerine rücu edilmeleri mümkün olmayabilecektir. İdare nin İstanbul dışında taşra teşkilatının bulunmaması sebebi ile inşaatların yerinde kontrolü danışmanlık hizmet alımları ile temin edilmektedir. Farklı bölgelerde yer alan iş yoğunluğu sebebi ile İdare kontrol mühendisleri aynı şantiyeye en fazla 15 günde bir gidebilmektedirler. Dolayısı ile inşaatlarda, eksik ve kusurların, kabuller öncesinde yapılırken tespitinin yapılarak müdahalede bulunulması, büyük oranda müşavir firmaların sorumluluğundadır. İmalat safhasında etkin denetim yapılamayan işlerde, bir çok imalat kaleminde kusurların kabul aşamasında tespiti mümkün olamayabilmektedir. İşlerin kabulleri sonrasında kusurlu imalatlarla karşılaşılması, bu imalatları kabuller sonrasında verilen ek sürelerle tamamlanmak zorunda bırakmıştır. Geçici

16 X Sayıştay kabule uygun görülen birçok işte firmaların eksik ve kusurlu işleri verilen sürelerde tamamlamadıkları, İdare kontrol mühendislerince eksik ve kusurlu işlerin, yüklenicilerin nam ve hesabına adeta işlerin yüklenicisi ve şantiye şefi gibi çalışılarak malzeme ve işçi tedariğinin sağlandığı, eksikliklerin tamamlanmaları süresince kendi kontrollüklerinde bulunan diğer işlere daha az vakit ayırmak zorunda kaldıkları görülmektedir. İdare nin mevcut iş yoğunluğuna adeta ilave yeni işler olarak ortaya çıkan eksik işlerin tamamlanması için, normal şartlarda 15 günde bir şantiye kontrolü yapabilen İdare kontrol mühendislerinin mesailerini bilfiil bu işyerlerinde harcamaları mecburiyetinde bırakmaktadır. İdare kayıtları incelendiğinde, başlangıçtan bugüne kadar kesin kabulleri yapılan toplam 1109 adet işten 148 adedinin, yüklenicilerin nam ve hesabına İdare tarafından tamamlandığı görülmektedir. Kabulü yapılan işlerin % 13 ünün İdare tarafından tamamlanmak zorunda kalınması, teşkilatlanması itibari ile taşra teşkilatı bulunmayan İdarenin mevcut iş yükünü önemli derecede arttırmakta, performansını olumsuz yönde etkilemektedir. B-Öneriler: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı nın 2012 yılı çalışmaları üzerinde, Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aşağıdadır. 1- Anahtar teslimi götürü bedel usulüyle ihale edilen işlerde; -İşlerin ihalelerinden sonra ihale sınırının değiştirilerek inşaat yer değişikliğine gidilmesinin ihale konusu işin şartlarını değiştirebileceği, ayrıca sözleşmeye esas proje alanlarında yapılan değişiklikler sonrası oluşan ilave imalatların bedellerinin mukayeseli hesaplar düzenlenerek ödenmelerinin 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu na uygun düşmemesi nedeni ile diğer Kamu kurum ve kuruluşlarından gelen bu tür taleplerin karşılanmaması, -İşlerin zamanında bitirilmesini teminen, Kamu İhale Kanunu nun İdare ye tanımış olduğu, kamulaştırma, mülkiyet, arsa temini, imar işlemleri ve uygulama projesine ilişkin şartlar aranmaksızın ihaleye çıkılabilir hükümlerinin, aciliyet gerektiren Afet işleri ile ulusal ölçekte önem ve büyüklüğe sahip, projeleri itibari ile karmaşık ve birden fazla amaç ve fonksiyon içeren Kentsel Yenileme ve Gecekondu Dönüşüm projeleri dışında uygulanmaması hususunun değerlendirilmesi, -Protokoller kapsamında yapımını üstlenilen projelerde, İdareden ve yükleniciden kaynaklanmayan nedenlerle işlerin tasfiyesi sonucunda yükleniciye masraf karşılığı olarak ödenen tutarların ilgili kurumlardan tahsili amacıyla ilgili protokollerde düzenleme yapılması (Sayfa: 31-42), 2- Sağlık Bakanlığı ile yapılan protokoller çerçevesinde yürütülen hastane inşaatları ile ilgili olarak: -Bir çok projede Sağlık Bakanlığı tarafından uygulama aşamasında değişiklik taleplerinde bulunulduğu görüldüğünden, hastane projelerinin Sağlık Bakanlığı tarafından avan proje ile uygulama projelerinin birlikte ihale edilmesinin değerlendirilmesi, -İşlerin ihalesinden sonra talep edilen değişikliklerin, imalatlara başlanılmadan önce yapılması ve işlerin ihale öncesi şartlarını değiştirebilecek nitelikteki imalat değişikliklerinin istenilmemesi,

17 XI -Onaylı uygulama projesine göre yapılan imalatların tamamlandıktan sonra Sağlık Bakanlığı nca söktürülmesi ve yerine yeni imalatların yapılmasına dair taleplerinin kamu zararına yol açabilecek imalat değişikliklerini de içermesi durumunda, bu tür taleplerin karşılanmayacağı hususlarının ilgili Bakanlığa iletilmesi (Sayfa: 44-49), 3- İdare tarafından ihale edilen işlerin yerinde incelemeleriyle ilgili olarak; -İnşaat sahalarında kontrolün yeterli bir şekilde yapılabilmesini teminen, yapım işi sözleşme ve eki olan dokümanlarında, yükleniciler tarafından şantiyelerde yeterli teknik personel bulundurulmasını ihtiva edecek şekilde düzenlenmeleri, -İnşaatların sürekli kontrolünü yapmakla sorumlu olan müşavir firmaların etkin denetimlerine yönelik, İdare kontrol teşkilatının güçlendirilmesi (Sayfa: 50-52), 4- Anahtar teslimi götürü bedel usulü ile yapılan ihalelerde ilave imalatlar ile imalat değişiklikleri söz konusu olduğunda, -İlave imalat ve imalat değişiklikleri sonucunda ihale bedellerinde artış söz konusu olduğunda, artışa konu olan işlerin yapılacakları dönemleri içeren tarihler dikkate alınarak, all risk sigortalarına dair zeyilnamelerin düzenlenerek sigorta bedellerinin artırılması, -İşlerin yüklenicileri tarafından revize proje, iş programı ve mukayeseli hesaplar yapılmadan ilave imalat ve imalat değişikliği onaylarının verilmemesi (Sayfa:59-62), 5- Sözleşme ve eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre kabul eksikliklerinin giderilmesi sürecinde oluşan gecikmeler için sözleşmesinde günlük gecikme cezası olarak yazılan miktarın belli bir oranındaki cezanın, işlerdeki eksikliklerin bir an evvel tamamlanmalarını sağlayacak düzeyde tespit edilmesi (Sayfa:62-66), 6- İhale mevzuatında ihale dosyası alınma zamanı ve işin yapılacağı yerin görülmesi hususlarında düzenleme yapılması için Kamu İhale Kurumu nezdinde girişimlerin sürdürülmesi (Sayfa: 90-91), 7-Ankara Yapracık toplu konut alanı yol, kanalizasyon, yağmursuyu, içmesuyu, elektrik, telekom v.s. uygulama projelerinin çizim işinde olduğu gibi, uygulama projelerinin yapının her türlü ayrıntısını belirtecek nitelikte hazırlanmaması sonucunda, bir çok işin süresinde ve mevzuatta belirtilen artış limitleri içerisinde tamamlanabilmesini de teminen, sözleşme doküman ve eklerinin işin tüm detaylarını kapsayacak ayrıntıda hazırlanması hususunda gerekli önlemlerin alınması (Sayfa: ), 8- Van İli, Merkez Korubaş köyü 1058 adet konut, cami, ticaret merkezi ve 16 derslikli ilköğretim okulu inşaatı işinde; - İş kapsamında 20 nolu hakedişte hesaplanarak kesilme imkanı varken ertelenmesine karar verilen, TL lik gecikme cezasının ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda bir an önce tahsili, -Geçici kabul eksikliklerinin tamamlanması için yüklenici firmaya verilen tarihi ile eksikliklerin nam ve hesabına tamamlattırıldığı tarih arasında

18 XII Sayıştay geçecek günler için, sözleşme gereği ihale bedelinin 5/10000 nin belli bir oranında ceza kesilmesi (Sayfa: ), 9- İdarenin 5104 sayılı Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi Kanunu kapsamında yapmış olduğu harcamalar sonucu oluşan idare alacağının tahsil edilebilmesi için ilgili kanun hükmü gereğince bütçeden kaynak aktarımı hususunda ilgili Bakanlık nezdinde girişimlerde bulunulması (Sayfa: 119), 10- Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Satış, Devir, İntikal, Kiraya Verme, Trampa, Sınırlı Ayni Hak Tesisi ve Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı İhale Yönetmeliği 25/h bendinin, arsa ve arazi satışlarında rekabet, saydamlık ve eşit muamele ilkelerinin gerçekleştirilmesi bakımından, İdarenin Şirketlerdeki sermaye payı göz önüne alınarak yeniden düzenlenmesi (Sayfa: ), 11-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve rapor ekinde (Ek:14) listesi verilen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Sonuç: Toplu Konut İdaresi nin 2012 yılı bilançosu ve lira gelir fazlası ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur.

19 1 A - Mevzuat: II. İDARİ BÜNYE Konut ihtiyacının karşılanması, konut inşaatını yapanların tabi olacağı usul ve esasların düzenlenmesi, memleket şart ve malzemelerine uygun endüstriyel inşaat teknikleri ile araç ve gereçlerin geliştirilmesi ve devletin yapacağı desteklemelerin düzenlenmesi amacıyla tarih ve 2985 sayılı Kanunla Toplu Konut Fonu kurulmuştur. Fonun yönetimi 2983 sayılı Kanun la kurulan Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi ne verilmiştir. Başbakanlığa bağlı bir kuruluş olan Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı; 1990 yılında çıkarılan 412 ve 414 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerle (KHK) Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı olarak iki ayrı idare halinde teşkilatlandırılmıştır. TOKİ, 2985 sayılı Kanun ve bu Kanunda değişiklik yapan 412 sayılı KHK çerçevesinde fon faaliyetlerini sürdürmüş; tarih ve 4684 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un 7 nci maddesiyle Toplu Konut Fonu tasfiye edilmiş ve İdare 4698 sayılı Kanunla kurulan Konut Müsteşarlığının bağlı kuruluşu haline getirilmiştir tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kuruluşların Bağlı ve İlgili Oldukları Bakanlıkların Değiştirilmesi hakkındaki düzenleme ile Konut Müsteşarlığı Bayındırlık ve İskân Bakanlığına bağlanmıştır. Bu düzenlemenin ardından tarih ve 4966 sayılı Bazı Kanunlarda ve Bayındırlık ve İskân Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun la Konut Müsteşarlığı kaldırılmış, ancak Toplu Konut İdaresi aynı Bakanlıkta kalmıştır. Daha sonra tarihli Başbakanlık kararıyla 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunda Değişiklik Yapan Kanunun 10 uncu maddesi çerçevesinde Başbakanlığın bağlı kuruluşu haline getirilmiştir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Görev Dağılımı konulu 2011/7 sayılı Başbakanlık Genelgesinde TOKİ Başbakanlığın bağlı kuruluşu olarak gösterilmiştir. 412 sayılı KHK nin 1 inci maddesi ile 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu na eklenen ek 1 inci maddeye göre ve daha sonra yapılan yasal düzenlemelerle TOKİ nin görevleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. a) Devlet garantili veya garantisiz iç ve dış tahviller ile her türlü menkul kıymetleri çıkarmak, b) (Değişik: /7.md.) Yurt dışından, görev alanıyla ilgili harcamalarda kullanılmak üzere Hazine Müsteşarlığının uygun görüşü üzerine kredi almaya karar vermek, c) Konutların finansmanı için bankaların iştirakini sağlayacak tedbirleri almak, bu amaçla gerektiğinde bankalara kredi vermek, bu hükmün uygulanmasına ilişkin usulleri tespit etmek, d) Konut inşaatı ile ilgili sanayii veya bu alanda çalışanları desteklemek,

20 2 Sayıştay e) (Değişik: /4.md.) Konut sektörüyle ilgili şirketler kurmak veya kurulmuş şirketlere ve finans kurumlarına ortak olmak, h) Gerektiğinde her çeşit araştırma, proje ve taahhüt işlemlerinin sözleşmeyle yaptırılmasını temin etmek, ı) (Ek: /4.md.) (Değişik: /8.md.) Ferdi veya toplu konut kredisi vermek, köy mimarisinin geliştirilmesine, gecekondu alanlarının dönüşümüne, tarihi doku ve yöresel mimarinin korunup yenilenmesine yönelik uygulamalar yapmak ve bu konulardaki projeleri kredilendirmek ve gerektiğinde tüm bu kredilerde faiz sübvansiyonu yapmak, j) (Ek: /4.md.) Yurt içi ve yurt dışında doğrudan veya iştirakleri aracılığıyla proje geliştirmek, konut, alt yapı ve sosyal donatı uygulamaları yapmak veya yaptırmak, k) (Ek: /4.md.) İdareye kaynak sağlanmasını teminen kâr amaçlı projelerle uygulamalar yapmak veya yaptırmak, l) (Ek: /4.md.) Doğal afet meydana gelen bölgelerde gerek görüldüğü takdirde konut ve sosyal donatıları alt yapıları ile birlikte inşa etmek, teşvik etmek ve desteklemek, m) (Ek: /9.md.) Bakanlıkların talebi ve bağlı bulunduğu Bakanın onayı halinde talep konusu proje ve uygulamaları yapmak veya yaptırmak, n) Kanunlarla ve diğer mevzuatla verilen görevleri yapmak. İdarenin gelirleri, harcamaları ve denetimini düzenleyen Toplu Konut Kanunu nun 2 nci maddesi; tarihinde yürürlüğe giren 4684 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle yeniden düzenlenmiştir. Toplu Konut İdaresinin gelirleri; -İdare tarafından satışı yapılacak konut, işyeri, arsa ve arazilerin satış ve kira gelirlerinden, -İdare tarafından açılacak kredilerin geri ödemelerinden, -Hazine arsaları üzerine yapılan konut ve işyerlerinin arsa maliyet bedellerinin en çok yüzde 25'ine kadar alınacak katılım payından, -Hazine Müsteşarlığı nın uygun görüşü üzerine yurt dışından sağlanacak kredilerden, -Faiz gelirlerinden, - Bütçe kanunları ile tahsis edilen ödenek ve tarihli ve 4705 sayılı Kanun un 1 inci maddesi uyarınca alınan harçlardan, - Ek 1 inci maddenin birinci fıkrasının (m) bendi kapsamında; talep edilen proje ve uygulamaların İdarece yapılması veya yaptırılması için imzalanan protokollerle belirlenen inşaat bedelinin yüzde üçünden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere, kurum ve kuruluşlardan alınacak olan İdare hizmet payı tutarlarından, -İdareye yapılacak bağış ve yardımlardan meydana gelmektedir. Toplu Konut İdaresinin kaynakları ise;