ANESTEZ DERG S. Journal of Anesthes a. Cilt / Volume 18 Say / Number Dernek Kurucular / Founders

Transkript

1 ISSN ANESTEZ DERG S Journal of Anesthes a Cilt / Volume 18 Say / Number Anestezi ve Reanimasyon Uzmanlar Derne i Yay n Organ Offical Journal of Anesthesiology and Reanimation Specialists Society Dernek Kurucular / Founders Gülnaz Arslan Nilgün Kalaç lhan Özkan Belma Atano lu Raif Kaya Cemil Cahit San Ülkü Aypar Aysun Küçükel Filiz Tüzüner Handan Cuhruk Y ld z Kutkan Nurten Ünal Bekir Mutlu Kurulufl Tarihi / Date of Foundation: 1988 ARUD Yönetim Kurulu / Board of Directors Orhan Kanbak Baflkan Yard mc s / Vice President Özlem Selvi Can Sekreter / Secretary Asuman UYSALEL Baflkan / President Hülya Baflar P nar Durak Uluer Üyeler / Members Turgay Öcal Sayman / Treasurer Taylan Akaya Sayman Yard mc s / Vice Treasurer Bu dergi TÜB TAK-TÜRK TIP D Z N ve EMBASE/EXCERPTA MEDICA veri taban nda yer almaktad r. The journal is indexed in TÜB TAK Turkish Medical Index and EMBASE/Excerpta Medica Electronic Publication. ANESTEZ DERG S, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanlar Derne i nin yay n organ d r. Dergide yer alan metinlerin etik, bilimsel ve hukuki sorumlulu u yazarlara aittir. Telif haklar ARUD a aittir, izin al nmadan baflka bir yerde yay mlanamaz. Dergi 3 ay ara ile y lda dört kez yay mlan r, standartlara uygun olarak asitsiz ka t kullan l r. Üyeler için ücretsizdir. JOURNAL OF ANESTHESIA is offical journal of Anesthesiology and Reanimation Specialists Society. Authors are responsible for the opinions reported in the articles. All rights reserved. Four issues annually; printed on acid-free paper. Free for society members. Yaz flma adresi / Correspondence: Abone flleri / Subscription: Dizgi-Bask / Printing: Anestezi Dergisi Yap Kredi Bankas Sim Matbaac l k Ltd. fiti P.K. 33 Cebeci Ankara Hacettepe fiubesi G.M.K Blv 108/1 E-posta: anestezidergisi@yahoo.com Hesap no: Maltepe- Ankara letiflim: Dr. Özlem Selvi Can Tel: (312) E-posta: arudmail@gmail.com Faks. (312) E-posta: simmatbaasi@gmail.com i

2 ANESTEZ DERG S Journal of Anesthes a Anestezi ve Reanimasyon Uzmanlar Derne i Yay n Organ Offical Journal of Anesthesiology and Reanimation Specialists Society ED TÖR / EDITOR Oya ÖZATAMER YARDIMCI ED TÖRLER / ASSOCIATE EDITORS Neslihan Alk fl Yeflim Atefl Zekeriyya Alano lu TEKN K ED TÖRLER / TECHNICAL EDITORS Menekfle Hasdo an Volkan Baytafl Süheyla Karada Erkoç Yusuf Çokay Bar fl Adakl Anestezi Dergisi Dan flman Kurulu Ulusal Dan flman Kurulu / National Editorial Board Elif Akpek Geylan Ifl k Fatifl Alt ntafl Bilge Karsl An fl Ar bo an Ferda Kahveci brahim Afl k Meral Kanbak Fatma Aflkar Yüksel Keçik Bora Aykaç Ercan Kurt Zuhal Aykaç Caner Mimaro lu Ülkü Aypar Mehmet Emin Orhan Elif Baflgül Turgay Öcal Adem Boyac Feyhan Ökten Hülya Bilgin Hüseyin Öz Ünase Büyükkoçak Dilek Özcengiz Ahmet Coflar Ifl l Özkoçak Hülya Çelebi Zerrin Özköse Bilge Çelebio lu Cemile Öztin Didem Dal Emel Sa ro lu Asl Dönmez Mert fientürk Zahide Elar Kamil Toker Özcan Ersoy Melek Tulunay Zeynep Eti Filiz Tüzüner Y lmaz Gö üfl Meltem Uyar Tayfun Güler Asuman Uysalel Berrin Günayd n Aysun Y lmazlar Erdal Güzeldemir Dilek Yörüko lu Uluslar aras Dan flman Kurulu / International Editorial Board Can nce, Hollanda Joseph Kesecio lu, Hollanda Jan Peter Jantzen, Almanya Sait Tarhan, ABD statistik Dan flman / Statistical Adviser Ersin Ö üfl ngilizce Dil Dan flman / English Language Adviser Anita Kirk-Akkafl ISSN ii

3 Anestezi Dergisi / Journal of Anesthesia ISSN Anestezi Dergisi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanlar Derne i nin süreli yay n organ d r. Dergi üç ayda bir yay nlan r, dört say ile bir cilt tamamlan r. 2. Dergide; Anesteziyoloji, Yo un Bak m ve A r ile ilgili özgün araflt rmalar, ilgi çekici olgu(lar n) sunumlar, bilimsel paneller, k sa bildiriler, editöre yaz lan mektuplar, ad geçen alanlar ile ilgili mesleki haberler, Dergi Yay n Kurulu taraf ndan smarlanan çeviriler ile konusunda deneyimli yazarlara haz rlat lan derlemeler yay nlan r. Editör ün talebi üzerine yaz lanlar d fl nda derleme kabul edilmez. Bildiri olarak sunulmufl ya da özet biçiminde yay nlanm fl yaz lar genifl sunumu ile kabul edilir. Ancak daha önce sunuldu u veya yay mland not olarak belirtilmelidir. 3. Derginin yaz dili Türkçe ve ngilizce dir. 4. Dergide yay mlanmak üzere gönderilecek metinler, Uluslararas T bbi Dergi Editörleri Kurulu nca haz rlanan "Biyomedikal dergilere teslim edilecek metinlerde aranan ortak özellikler"in üçüncü (1988) bask s ndaki kurallara uygun olmal d r (Br Med J 1988; 296: veya Anestezi Dergisi 1995; 3: 7-12). 5. Dergide yay mlanmas istenen yaz lar, Türk Dil Kurumu nun Türkçe Sözlü ü ve Yeni Yaz m Kurallar na uygun olmal d r. Teknik terimler Türk T p Terminolojisi nde kullan lan flekli, metinde ad geçen ilaçlar ise farmakolojik adlar yla Türkçe olarak yaz lmal d r. 6. Yay mlanmas istenen metin daha önce baflka bir yay n organ nda yay mlanm fl veya yay mlanmak üzere teslim edilmifl olmamal d r. 7. Yay mlanmak üzere gönderilen bilimsel yaz lar; Dergi Yay n Kurulu taraf ndan yaz y bilimsel yönden de erlendirmek üzere dan flmana veya düzeltilmek üzere yazar na geri göndermek, biçimde düzeltmek veya k saltmak, yay n ve etik kurallara uymayanlar yay mlamamak yetkisine sahiptir. 8. Anestezi Dergisi ne baflvuruda; a. Çal flman n de erlendirmeye al nabilmesi için; dergiye gönderilen makalenin tüm yazarlarca okundu unu, onayland n, yay n eti ine uyuldu unu ve yay n ile ilgili telif haklar n n dergiye b rak ld n bildiren ve her yazar taraf ndan imzalanm fl olan "Yay n Hakk Devir Formu" ile makale için al nm fl "Etik Kurul Karar Yaz s " kopyas adresimize postalanmal d r. Aksi halde baflvurular de erlendirmeye al nmaz. 9. Yaz Koflullar a. Tüm metin Times New Roman yaz karakteri ile, sa dan ve soldan 2.5, alttan ve üstten 2.5 cm boflluk olacak flekilde, 12 punto (tablo içeri i ve flekil, grafik alt yaz lar 10 punto), iki sat r aral kla, paragraf girintisi olmadan, her paragraf için bir sat r boflluk b rakarak düzenlenmelidir. b. Yazarlar yaz lar n yay nlanmak üzere internet ortam nda adresi üzerinden yönlendirmeleri takip ederek yollamal d r. Makale internet ortam nda online olarak gönderilirken makalenin bir as l örne i, iki kopyada yazarlar n ve çal flman n yap ld kurum ad belirtilmeyen örne i, imzal yay n hakk devir formu ve etik kurul karar yaz s, makalenin Microsoft Word ortam nda CD ye kaydedilmifl olarak afla da belirtilen adreste teknik editörlü e gönderilmelidir. c. nternet ortam nda makale gönderilirken metinler, tablolar ve resimler sisteme ayr ayr, ilgili bölümlerden yüklenmelidir. Yüklenen dosyalarda yazarlara dair hiçbir bilgi bulunmamal d r. Yazar, iletiflim ve kurum bilgileri sistemde, dosya yükleme ad m ndan önce ayr ca al n p kaydedilmektedir sayfada yaz n n bafll, yazarlar n s ras ile aç k adlar ve soyadlar, çal flman n yap ld anabilim dal veya klinik ad veya kurum adlar, yaz n n k sa bafll, gönderilme tarihi, yaz flman n yap laca yazar n ad-soyad, adres bilgileri, telefon, faks ve e-posta adresi belirtilmelidir. 2. Özet ve Anahtar kelimeler: Araflt rma yaz lar n n Türkçe ve ngilizce özetleri; Amaç (Objective), Yöntem (Method), Bulgular (Results), Sonuç (Conclusion) bafll klar alt nda yap land r lm fl flekilde ayr paragraflar halinde ve en fazla 250 kelime olacak flekilde sunulmal d r. ngilizce özet Türkçe ile ayn olmal, ngilizce bafll k da eklenmelidir. Türkçe ve ngilizce anahtar kelimeler en fazla 5 adet ve Index Medicus Subject Headings (MeSH) e ( uygun olarak haz rlanmal d r. d. Metin 1. Makaleler için Girifl, gereç ve yöntem, bulgular, tart flma, teflekkür (istenirse), kaynaklar, tablolar ve flekiller fleklinde düzenlenmelidir. Tablo, flekil ve grafikler kaynaklar k sm ndan sonra ilk sayfada liste olarak s ralanmal d r. Tablo, flekil veya grafik numaralar (tablolar n s ras romen rakam yla, flekillerin s ras arabik rakamlarla) metin içinde konunun geçti i yerde parentez içerisinde belirtilmelidir. Ard ndan her sayfada bir tablo, grafik veya flekil olacak flekilde alt ve/veya üst yaz lar, k saltmalar ile birlikte yaz lmal d r. Baflka bir yay ndan al nt yap lm fl ise tablo ve flekiller için de mutlaka kaynak gösterilmelidir. Tablo ve flekillerde k saltma kullan ld ise uzun ifadeleri bafll klar ile birlikte ayr sayfada aç klanmal d r. ANESTEZ DERG S YAZIM KURALLARI Bu dergi TÜB TAK- TÜRK TIP D Z N ve EMBASE / EXCERPTA MEDICA veri taban nda yer almaktad r. E er metinde resim kullan lacaksa; resimler 203 x 257 mm den büyük olmayan kaliteli parlak kâ da bas lmal ve ayr bir zarfa konularak arkalar numaraland r lmal d r. Ayr ca resmin alt na yaz - lacak bafll k da ayr bir sayfaya yaz lmal d r. E er metinde hastan n foto raf veya di er tan mlay c lar yay nlanacak ise hastan n yaz l onay da metin ile birlikte yollanmal d r. Renkli resimler ancak yazar ayr bir ücret öderse bas l r. Kullan lan birimler (mg/kg/st) yerine (mg kg -1 st -1 ) fleklinde yazmal d r. Olgu(lar n) sunumlar için Girifl, olgu(lar n) sunumu, tart flma, kaynaklar (ve varsa tablo, flekil, resim), fleklinde düzenlenmelidir. Editöre mektup Editöre; dergide yay mlanan metinlerle veya mesleki konularla ilgili olarak 750 kelimeyi aflmayan ve 5 (befl) kaynak ile 1 (bir) tablo veya flekil içerecek flekilde mektup yaz labilir. Ayr ca bilimsel araflt rma niteli i tafl yan ancak az veriye sahip orijinal çal flmalar, ön bulgular ve teknik detaylar da yay mlanabilir. Editör bu mektubu yay mlay p yay mlamamakta serbesttir. Bilimsel özet Meslektafllar m z n uluslararas dergilerde (TÜB TAK n belirledi i A, B ve C Grubu dergiler) yay mlanan bilimsel makalelerin duyurulmas için özetleri yay mlanabilir. Bu amaçla; yaz n n fotokopisi ve "Abstract" n Türkçe çevirisi dergi yaz flma adresine yollanmal d r. Kaynaklar n düzenlenmesi 1. Süreli yay nlar için Kaynak seçiminde Türkçe kaynaklardan da yararlanmaya özen gösterilmelidir. Kaynaklar ana metin içinde ilk geçtikleri s raya göre parantez içinde numaraland r l r (kaynaklar s ra ile gelmiyorsa "," ile, e er ikiden fazla ve birbirini izleyen say lar ise parantez içindeki ilk say ile son say aras na " - " iflareti konulur, Kaynak yaz l m nda; s ra ile yazar soyad ve adlar n n bafl harfleri (yazar say s alt adet veya alt dan az ise tüm yazarlar, e er alt adetten fazla ise ilk üç yazar yaz ld ktan sonra; "ve ark." eklenir), makalenin ad, varsa Index Medicus a göre k salt lm fl dergi ad, yay n y l, volüm say s, yaz n n bafllang ç ve bitifl sayfa numaralar yaz l r. Örnek; Brown BR, Gandolphi A. Adverse effects of volatile anaesthetics. Br J Anaesth 1987; 59: Kitaplar için Tek yazarl ise; s ra ile yazar soyad ve ad, kitap ismi, bas mevinin bulundu u flehir, yay nevi, bask y l ve bafllang ç ile bitifl sayfa numaralar k saltmadan yaz l r (Türkçe çeviriler için örne e bak n z). Yabanc, Türkçe ve çeviri kitap için örnekler Moore DC. Regional Block. Springfield-Illions, Charles C. Thomas 1979; Esener Z. Klinik Anestezi. stanbul, Çiftbay Matbaas 1991; Pilbeam SP. Mekanik Ventilasyon: Fizyolojik ve Klinik Uygulamalar. Çeviri: Çelik M, Besler MP, Helvac A, Yalman A, Orhon ZM, Yayc F. stanbul, Logos 1999; Çok yazarl ise; s ra ile bölümü yazan yazar(lar) n soyad(lar) ve ad(lar), bölümün ad, editör(lerin)ün soyad ve ad(lar), kitab n ismi, bas mevinin bulundu u flehir, yay nevi, bas m y l, yaz n n bafllang ç ile bitifl sayfa numaralar yaz l r (Türkçe çeviriler için örne e bak n z). Yabanc, Türkçe ve çeviri kitap için örnekler Hull CJ. Opioid infusion for the management of postoperative pain. In: Smith G, Covino BG, (eds.) Acute Pain, London, Butterwoths 1985; Sayg n B. S v replasman. (ed.) Çuhruk H, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ders Kitab. Ankara, Öncü Limited 1995; Kupeli I. Diabet ve Anestezi. Çeviri: Elar Z. In: Snow JC, (ed.) Anestezi El Kitab, Çeviri Editörü: Elar Z, zmir, Güven Kitabevi 1986; Dergide yay mlanan metinlerin; etik, bilimsel ve hukuki sorumlulu u yazarlara aittir. 11. Bas ma kabul edilen yaz n n son hali ile birlikte Microsoft Word ile yaz lm fl bir bilgisayar kopyas n içeren CD gönderilmesi zorunludur. Bilgisayar kopyas ile yaz n n son hali tam olarak ayn olmal d r. 12. Dergide yay nlanan metinler için ayr bir bask verilmez. Yay na kabul edilmeyen metinler geri gönderilmez. Postada olabilecek kaybolma veya gecikmeden sorumluluk kabul edilmez. Editör Prof.Dr.Oya Özatamer Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal bn-i Sina Hastanesi 3. Kat D. Blok, Samanpazar /ANKARA YAZIfiMA ADRES ANESTEZ DERG S P.K Cebeci ANKARA e-posta: anestezidergisi@yahoo.com Tel: (312) / iii

4 Anestezi Dergisi / Journal of Anesthesia ISSN Journal of Anesthesia is the official voice of the Anesthesiology and Reanimation Specialists Society. The Journal is published every three months and a volume consists of four issues. 2. This journal publishes original articles, case reports, brief reports, scientific panels, technical news, special articles, book reviews and letters to the editor related to Anesthesiology, Critical Care and Pain. Review articles by experts may be published upon invitation from the journal editorial board. Except the review articles requested by the editorial board, no review article will be accepted. Manuscripts, whose summaries were previously presented or published may also be accepted in full form provided that the previous publication or presentation is mentioned. 3. The languages of this journal are Turkish and English. 4. Manuscripts must be prepared and submitted in the rnanner described in "Uniform Requirements for Manuscripts Subrnitted to Biomedical Journals" by The International Medical Journal Editorial Board, reprinted in British Medical Journal 1988: 296: or in Anestezi Dergisi 1995; 3: Manuscripts submitted to the journal should be suitable to the "Turkish Dictionary" and "New Spelling Rules" published by the Turkish Language Institution. Technical terms should be comformable to the "Turkish Medical Terminology" and the drugs mentioned should be written with their generic names in Turkish. 6. The manuscript should be neither published nor be submitted in order to be published in any other publication. 7. The Editorial Board has the right to correct, shorten, reject or send back the paper for revision. 8. Manuscript submission to the Anesthesia Journal, a. In order for the manuscript to be taken under consideration for publication, the copy of the "Publication Right Transfer Form" signed by all the authors stating that the manuscript has been read and approved by all the authors, and that they agree to transfer the copyright to the Journal of Anesthesia accompanied by the copy of the "Ethical Board Judgement Document" should be posted to The Anesthesia Journal correspondance address. The submissions without these won t be taken under consideration. 9. General Guidelines and Set-up Instructions: a. The manuscript should be written with Times New Roman type script, in 12 font (The table content, diagram and graphic subtitles with 10 font), with margins of 2.5 cm on each side,on top and on the bottom and double space. Paragraph indents should be avoided and each paragraph must be separated with one line. b. In order to submit their manuscripts online the writers should make their application through the official homepage which is and follow the directions or directly to the anestezidergisi@yahoo.com web adress. One original copy, two blinded copies (The name of the writer and the institute excluded), a signed publication right transfer form, a signed Ethical Board Judgment Paper and a cd including the manuscript in Microsoft Word form should be sent to the technical editor via the adress stated below. c. While submitting the manuscript online, the text, tables, illusrations and figures should be uploaded to the system seperately through the associated sections. There should not be any information about the authors in the uploaded files. The information about the authors, correspondance and the institute are required and recorded before the uploading of the files. 1. TITLE PAGE: The title page should contain, The title of the article First name, middle initial and last name of each author with highest academic degrees including fellowship and board affiliations. Name of departments and institutions to which the work should be attributed. The date of submission Name, address, adres, telephone number and fax number of author responsible for correspondence concerning the manuscript 2. ABSTRACT AND KEY WORDS: The second page should provide a structured abstract, consisting of Objective, Method, Results and Conclusion in separate paragraphs and of not more than 250 words. Key (Indexing) words: Below the abstract, provide (and identify as such) up to 5 key words in Turkish and in English from Index Medicus in alphabetical order under the heading keywords, which will assist indexers in cross indexing the article. d. TEXT: 1. Articles: The text of observational, experimental and general articles is divided into sections with the following headings: Introduction, Material and Methods, Results, Discussion, Acknowledgements (if desired), References, Tables and Figures. The tables, figures and graffics should be arranged as a list in the first page after the References. The numbers of the tables, figures and graffics should be stated within the text inside parentheses where the subject is mentioned (Tables with roman, figures with arabic numbers). The subtitles and/or the titles with abbreviations should be written afterwards providing at least one table, figure and graffic per page. If another publication has been quoted, references for those table and figures should also be stated. If abbreviations have been used for the table and figures the full forms should be stated with the titles in another page. INSTRUCTIONS FOR AUTHORS If photos will be used within the text, the photos should be printed in shiny paper no bigger than 203 x 257 mm and should be placed in another envelope with their backs numbered and also the title planned to be written underneath the photo should be stated in another page. If a patients photo or a description is going to be included within the text the informed consent of the patient should accompany the manuscript during submission. Colour prints will only be printed if the author should agree to pay an extra fee. The units should be given using subscripts (eg: mg kg -1 h -1 ) instead of (mg/kg/h). 2. Case reports : Case reports should be sub-divided as follows: Introduction, Case Report, Discussion, References (if needed tables, figures and pictures). 3. Letters to the Editor Letters related to previously published articles or technical issues having no more than 750 words, 5 references and 1 table could be sent to the editor. Preliminary reports or short research articles as well as technical reports could also be accepted for publication. The editor is free to publicate or not to publicate these letters. 4. Scientific Abstracts For scientific abstracts of articles previously published in international journals (Turkish Scientific Research Foundation Classification A, B or C) a copy of the original article and Turkish translation of the abstract should be submitted. e. REFERENCES: 1. For Periodical Publications: During the selection of references the usage of Turkish references should also be considered. References should be numbered in parantheses according to the first time they appear on the main text (if the references aren t in order with ", ", and if there are more than two and with consequent numbers a "-" is placed between the first and last number within the parantheses ) During writing the references, the first letters of the author s name and surname (if the number of the authors is six or more after writing the first three, "et all" is added), the name of the abstract, the abbreviated name of the journal according to the Index Medicus, year of publication, the number of the volume, the page numbers of the first and last page. Example; Brown BR, Gandolphi A. Adverse effects of volatile anaesthetics. Br J Anaesth 1987; 59: For Books If written by one author, first the surname and name of the author, the name of the book, the city of the printing house, the year of printing, the number of the first and last page are written without abbreviations in this order (For Turkish translations look at the example). Examples for foreign, Turkish and translated books, Moore DC. Regional Block. Springfield-Illio s, CharlesC. Thomas 1979; Esener Z. Klinik Anestezi. Istanbul, Çiftbay Matbaas 1991; Pilbeam SP. Mekanik Ventilasyon: Fizyolojik ve Klinik Uygulamalar. Çeviri: Çelik M, Besler MP, Helvac A, Yalman A, Orhon ZM, Yayc F. stanbul, Logos 1999; If with multipl authors, the surnames and names of the authors who wrote the chapters, the name of the book, the city of the printing house, the year of printing, the number of the first and last page are written without abbreviations in this order (For turkish translations look at the example). Examples for foreign, Turkish and translated books, Hull CJ. Opioid infusion for the management of postoperative pain. In: Smith G, Covino BG, (eds.) Acute Pain, London, Butterworths 1985; Sayg n B. S v replasman. (ed.) Cuhruk H, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ders Kitab. Ankara, Öncü Limited 1995; Kupeli I. Diabet ve Anestezi. Çeviri: Elar Z. In: Snow JC, (ed.) Anestezi El Kitab, Çeviri Editörü: Elar Z, zmir, Güven Kitabevi 1986; The authors are responsible from the ethical, scientific and legal responsibility of the contents of the manuscripts. 11. The final version of the manuscript agreed to be published must be sent with a cd including the copy of the manuscript in Microsoft Word format. The final version and the copy must be identical. 12. The hard copy of the published manuscripts is sent to the authors. Rejected manusc-ripts are not sent back. The journal does not take the responsibility of the delayed arrival or of the loss of the manuscript in the mail. Editör Prof.Dr.Oya Özatamer Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal bn-i Sina Hastanesi 3. Kat D. Blok, Samanpazar /ANKARA Bu dergi TÜB TAK- TÜRK TIP D Z N ve EMBASE / EXCERPTA MEDICA veri taban nda yer almaktad r. YAZIfiMA ADRES ANESTEZ DERG S P.K Cebeci ANKARA e-posta: anestezidergisi@yahoo.com Tel: (312) / iv

5 Ç NDEK LER / CONTENTS DERLEME / REVIEW ARTICLE ntra-artiküler Lokal Anestezikler Kondrolizise Neden Olur Mu? Do Intra - articular local Anesthetics Cause Chondrolysis? Menekfle HASDO AN, Ayfle YILMAZ, Feyhan ÖKTEN KL N K ÇALIfiMALAR / ORIGINAL ARTICLES Spinal Anestezide Profilaktik Prehidrasyon ve Efedrin Uygulamalar n n Hemodinamik Parametreler ile QT ntervali Üzerine Etkilerinin Karfl laflt r lmas Comparison of the Effects of Prophylactic Prehydration or Ephedrine Administration for Spinal Anesthesia on Hemodynamic Parameters and QT Interval Süreyya AYDIN, Onur ÖZLÜ, Mustafa AKSOY Major Ortopedik Cerrahi çin Spinal Anestezide zobarik ve Hiperbarik Ropivakain ve Bupivakainin Karfl laflt r lmas Comparison of Plain and Hyperbaric Solutions of Ropivacaine and Bupivacaine for Spinal Anesthesia for Major Orthopedic Surgery Züleyha KAZAK, Ali Abbas YILMAZ, Enver ÖZGENC L, Eylem TINAZ DÖNER, Feyhan ÖKTEN, Sacide DEM RALP Ortopedik Cerrahide Anestezi Türü ve Kardiyak Risk Faktörlerinin Erken Morbidite-Mortalite ile liflkisinin Retrospektif Olarak ncelenmesi A Retrospective Analysis of the Relationship Between Early Morbidity - Mortality and the Type of Anaesthesia and Cardiac Risk Factors Aysun YILMAZLAR, Ayça Sultan KOCABAfi, Ulafl ÖZCAN, Ali AYDINLAR, Gayyur KURAP Tiroidektomi Yap lacak Hastalarda Propranolol ve Diazepam Premedikasyonlar n n Karfl laflt r lmas Comparison of Propranolol and Diazepam Premedications in Patients Undergoing Thyroidectomy Umut GÖK, Sibel BARIfi,. Serhat KOCAMANO LU, Funda GÖK, Ayla TÜR Anestezi Uygulanacak Çocuk Hastalar n Ebeveynlerinin Anksiyeteleri Üzerine Müzi in Etkisi Effect of Music on Parental Anxiety Those Children Undergoing Anesthesia. Ayd n ERDEN, A. Gülsün PAMUK, O uzhan ARUN, Seda B. AKINCI, Özkan ÖNAL, Ülkü AYPAR Elektif Laminektomi Operasyonu Geçirecek Hastalarda Preoperatif Verilen Gabapentinin Farkl Dozlar n n Postoperatif Analjeziye Etkisi The Analgesic Effect of Different Doses of Preemptive Gabapentin Preoperatively on Patients Undergoing Elective Laminectomy During Postoperative Period Ela ERTEN, Ferruh B LG N, Nedim ÇEKMEN, Mehmet Özgür ÖZHAN, Mehmet Emin ORHAN, Ercan KURT Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Hastaneleri nde Y llar Aras ndaki Beyin Ölümü Olgular nda Apne Testi S ras nda Meydana Gelen Konplikasyonlar Etkileyen Parametreler The Parameters Effecting the Complications During Apnea Test of Brain Death Patients in Hacettepe University Hospitals Between Seda Banu AKINCI, Aysun Ankay YILBAfi, Bayram Çelebi KARATAfi, Alm la Gülsün PAMUK, smail Ayd n ERDEN, Fatma SARICAO LU, Ülkü AYPAR v

6 OLGU SUNUMLARI / CASE REPORTS ntraoperatif Brakial Pleksus Hasarlanmas (Olgu Sunumu) Intraoperative Brachial Plexus Injury (Case Report) Muhammet GÖZDEM R, Safinaz KARABAYIRLI, Ruveyda rem DEM RC O LU, Burhanettin USTA, Hüseyin SERT Homosistinürili Hastada Anestezi Uygulamas Komplikasyonlar n Önlenmesi ve Tedavisi (Olgu Sunumu) Anaesthesia Practice in a Patient With Homocystinuria Preventing and Management of Complications (Case Report). Ayd n ERDEN, Nalan ÇELEB, fiennur UZUN, Hüseyin C. TURGUT, Ülkü AYPAR Kraniotomi Sonras Vokal Kord Paralizisi (Olgu Sunumu) Vocal Cord Paralysis After Craniotomy (Case Report) Ayfle MIZRAK, Rauf GÜL, Senem KORUK, Levent fiah N, Ferdi DO ANAY, brahim ERKUTLU, Mehmet ALPTEK N Seizures After Hysteroscopy (Case Report) Histereskopi Sonras Geliflen Nöbet (Olgu Sunumu) Enver ÖZGENC L, fiaban YALÇIN, Cemil GÜLÜCÜ, Sevil TÜRKEL, Mine SONGUN, Mehmet ORAL, Melek TULUNAY Early Postoperative Complication Called Negative Pressure Pulmonary Edema Seen in a Young Athletic Male (Case Report) Genç Atletik Erkekte Geliflen Negatif Bas nç Pulmoner Ödem (Olgu Sunumu) Esra MERCANO LU, Cenk LHAM, Derya YURTLU, Ahmet BAfiEL, Erol SA ATLI vi

7 De erli yazar; Afla da makalenin her bölümü için uygulanmas gereken yaz n kurallar genel olarak belirtilmifltir. Makalenizin tamamlad ktan sonra bu kontrol listesinden Anestezi Dergisi Etik kurul karar yaz s fleklinde iflaretleyerek kontrollerinizi tamamlayabilirsiniz. 1 2 mzal olur belgesi Bafll k, K sa Bafll k, Yazarlar, Türkçe Özet, Anahtar Kelimeler, ngilizce Bafll k, ngilizce Özet, Anahtar Kelimeler, Amaç, Yöntem, Bulgular, Tart flma, Sonuç, Kaynaklar Herbiri ayr sayfada olacak Bafll klar büyük harf ile ve sayfan n soluna dayanm fl olacak Bafll k sayfas ndan itibaren sa alt köflede numaraland r lm fl olmal d r 3.1 Bafll k, K sa Bafll k, Yazarlar Tek sayfada ortada olacak 3.2 Türkçe ve ngilizce Özet En fazla 250 kelime ngilizce bafll k ve özet, Türkçe bafll k ve özetin tam karfl l olmal d r Amaç, Yöntem, Bulgular, Tart flma ve Sonuç içeri i ile dört paragraf olmal d r ngilizce özet için; "Objective, Method, Results, Discussion, Conclusion" Kaynak kullan lmaz Anahtar Kelimeler Girifl Gereç ve Yöntem Bulgular Tart flma -Sonuç Kaynaklar MeSH e uygun en fazla 5 adet Sonuç aç klanmaz Etik kurul onay belirtilmelidir laç isimleri bafl harfi küçük olmal d r ve farmakolojik ismi kullan lmal d r K saltmalar ilk kullan ld nda aç klanmal ve parantez içinde belirtilmelidir im, iv, po, sc Birimlerde SI sistemine uyulmal d r Birimlerde (.) veya (/) kullan lmaz; mg kg -1, L dk -1 m -2 veya mmhg gibi statistik yöntem son paragrafta beliritilmelidir Aritmetik ortalama veya orandan sonra (±) ile verilen de er aç klanmal d r Grafik, tablo, resim ve flekiller metinde geçifl s ras na göre numaraland r lmal d r Simgeler s ral (*, +, #, gibi) olmal d r Grafik ve Tablo Grafik ve Tablolar bafll ile ayr sayfada bafll k, aç klama ve dipnotu ile olmal d r Sayfalar numaraland r lmamal d r Grafiklerde çerçeve olmamal d r, beyaz zemin olmal d r Resim ve fiekiller 130X180 mm, siyah-beyaz, arkas nda makale bafll, üste gelecek k s m ok ile belirtilmifl olmal d r Metinde geçifl s ras na göre cümle sonunda ve parantez içinde numaraland r l r Yazar ad ile metinde geçiyor ise isimden hemen sonra olmal d r Dergi k saltma isimleri IM veya SCI e göre olmal d r Alt ve daha fazla yazarl makale ise ilk üçden sonra et al veya ve ark yaz lmal d r Derleme için 80, orjinal makale için 40, olgu sunumlar nda 15 ve editöre mektupta 5 i geçmemelidir Kaynak yaz m kurallar na uymal d r Genel Times New Roman; bafll k 12 punto bold, metin 12 punto, paragraf aras bir sat r boflluk, paragraf girintisi yok, 2 sat r aral Kaynaklar için örnekler Makale Ekli say (son iki y la ait olmak kayd ile) Kitap Kitap bölümü Elektronik ortam-son y la ait ise Kurulufl Yazarlar,...Makale ad. Dergi ad Y l; say : sayfa. Yazarlar,...Makale ad. Dergi ad Y l; say (supp no): sayfa. Yazarlar. Kitap ad. Kaç nc bask. Bask yeri: firma; y l, sayfa. Yazarlar. Bölüm bafll. In: kitap ad. Kaç nc bask. Bask yeri: firma; y l, sayfa. Bafll k, site ad, gibi bilgi. The web site: url The Intensive Care Society bafll k:guideline(varsa). Dergi y l; say : sayfa. vii

8 viii

9 ANESTEZ DERG S Journal of Anesthesia ISSN YAYIN HAKKI DEV R FORMU Makale bafll Yukar da bafll belirtilen makalemiz daha önce yay nlanmas ve/veya de erlendirilmesi için herhangi baflka bir dergiye ve/veya yay nevine gönderilmemifl, ya da daha önce k smen veya tamamen yay nlanmam flt r. Afla da ad -soyad ve imzalar olan yazarlar, makaleyi Anestezi Dergisi yaz m kurallar do rultusunda düzenleyerek son halini okumufl ve yay n hakk n Anestezi Dergisi ne devrettiklerini onaylam fllard r. Yazarlar (makalede belirtilen s ra ile) ADI-SOYADI MZA YAZIfiMA ADRES : Ad -Soyad :... Adres :... Telefon :... Fax :... e-posta :... YAZIfiMA ADRES ANESTEZ DERG S P.K Cebeci ANKARA e-posta: anestezidergisi@yahoo.com Tel: (312) / ix

10 JOURNAL OF ANESTHESIA Journal of Anesthesia ISSN PUBLICATION RIGHT TRANSFER FORM Title of the Manuscript Our manuscript whose title is given above has nor been sent to another journal or printing house in order to be published and/ or evaluated, neither publicated partially or totally. The authors whose name-surname and signature appears below, have edited the manuscript according to the Journal of Anesthesia submission rules and have read the final version of it and aggreed to transfer the publication rights to the Journal of Anesthesia. Authors (according to their order in the manuscript) NAME SURNAME SIGNATURE MAIL ADRESS Name surname :... Adress :... Telephone :... Fax : YAZIfiMA ADRES ANESTEZ DERG S P.K Cebeci ANKARA e-posta: anestezidergisi@yahoo.com Tel: (312) / x

11 De erli Meslektafllar m z, Bu say m zda sizler ile derin bir ac y ve büyük bir kayb paylaflmaktay z. Biliyoruz ki pek ço unuz bu ac haberi farkl yollardan ö rendiniz, zira Prof. Dr. Yeflim Atefl e son görevini yerine getirmeye çal flan büyük bir kalabal k Ankara Üniversitesi T p Fakültesi toplant salonunu h nca h nç doldurdu. Yeflim Atefl ile birço umuzun yollar farkl da olsa kesiflmifltir. Bizler onunla ayn çal flma ortam n y llarca paylafl p yak ndan tan ma f rsat na sahip olduk. O arzulu bir hekim, çoflkulu bir e itmen ve belki de her fleyin daha ötesinde flefkat dolu bir aile bireyi ve anneydi. O belki de birço umuz için ak l dan fl lacak ve destek istenecek hep güleryüzlü bir dan flmand. Bu özelliklerini, gayretli ve baflar l çal flmalar n son üç y ld r dergimizin yay n ekibi içinde de yaflam n n son gününe kadar sergiledi. Bu anlamda Yeflim Atefl çevresine silinmesi mümkün olmayan izler b rakarak aram zdan ayr ld. Her ölüm erkendir diyenleri do rular flekilde Yeflim Atefl in kayb çok zamans z ve belki de bize karfl fazlas ile haks z olmufltur. Kimimiz ö rencisini, kimimiz arkadafl n, kimimiz meslektafl n, kimimiz de ablas n ve san r z ki hepimiz ailemizin bireyi kadar yak n olan Yeflim Atefl i kaybettik. Eksikli i doldurulamayacak, ac s ve hüznü hep içimizde olacakt r. Anestezi camias n n ve ac l ailesinin bafl sa olsun. Anestezi Dergisi Yay n Ekibi Prof. Dr. Oya Özatamer Prof. Dr. Neslihan Alk fl Doç. Dr. Zekeriyya Alano lu xi

12 KAYBIMIZ 1962 Ankara do umlu olan Prof. Dr. Yeflim Atefl, ilk ö renimine Ankara Ergenekon lkokulu nda bafllad. Atatürk Anadolu Lisesi nde orta ve lise ö renimine devam etti. Yüksek ö renimini Hacettepe Üniversitesi nde tamamlad. T p talebesi iken ö renci de iflim program ile 1 ay süre ile talya (Torino) Sant Anna Kad n Do um Hastanesi nde çal flt. Aral k 1987-fiubat 1989 tarihleri aras nda Yenimahalle Merkez Sa l k Oca hekimi olarak zorunlu hizmetini tamamlad y l ndan itibaren Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal nda ki görevine ek olarak A r tedavi ünitesi ve Algoloji Bilim Dal nda uzman doktor ve ö retim üyesi olarak görev yapt tarihleri aras nda görevli olarak Almanya Ludwig Maximiliens Üniversitesi Münih te karaci er transplantasyon ünitesi, a r tedavi klini i ve obstetrik anestezi ünitelerinde a rl kl olarak çal flt. Haziran 2006 da Ankara Üniversitesi T p Fakültesi nde profesörlük kadrosuna atand. Kas m 2008 de Türk Algoloji Derne i nin Algoloji Yeterlilik Belgesini almaya hak kazand. Evli ve 2 çocuk annesi olan Atefl, Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derne i Yeterlilik Kurulu, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanlar Derne i, Rejyonal Anestezi Derne i, Türk Algoloji Derne i üyesiydi. Çok say daki bilimsel çal flmalar ulusal ve uluslararas dergilerde yay nland. Anestezi camias n temsil etti i toplant larda, bilimsellikten taviz vermeden, etik de erlerden uzaklaflmadan hekimli ini icra etti, gururumuz oldu. Sevgili Yeflim Atefl in an s na, Mesle ini çok seven, baflar l bir anestezist ve a r doktoru idi. Çal flkand, sürekli çal flt. Soyad gibi ATEfi gibiydi. Sosyal ve bilimsel yönüyle de son derece aktif idi. Yurt içinde ve yurt d fl nda Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal n defalarca temsil ederek gururumuz oldu. Ayn zamanda çok güçlü, planl, prensipli, ailesine düflkün çok iyi bir anneydi. Beni çok duyguland ran uzmanlar ve asistanlar n n hocalar n u urlarken dile getirdikleri flu cümleleri oldu; bizlere çal flmay, bofl durmamay, umudu, umutla savaflmay ö retti. Ö retti ve gitti. Dr. Enver Özgencil in dedi i gibi "Öyle mücadele etti ki, galiptir bu yolda ma lup, gönüllerin flampiyonu oldu". Ben, güle güle derken bir çal flma arkadafl n n ona hitaben yazd klar n size sunmak istiyorum. A lamak yasak bize! Gözyafl p narlar m z kuruttuk, A lamamak için. Vazifemiz var! Hayk rmak yasak bize! Sesimizi kaybettik, Hayk rmamak için. Vazifemiz var! Gözlerimiz ile konufltuk, Birbirimizi anlamak için, Sessizce ve sayg l. Vazifemiz var! Yüreklerimiz yüre indekileri hissetti, Kimsenin bilmedi i. xii

13 Gözlerimiz gördü ac ya, s k nt ya Nas lda gö üs gö üs gerdi ini. Ahh kulaklar m z! Nas l da iflitti Her bir doktor ile Bir ümit k r nt s için Nas lda konufltu unu. Ahh, gözlerimiz Dillendirilmese de, Yüre inin içinde neler görmedi ki, Herfleyden çok bir anne oldu unu, Anac n n yüre i kendi için p r p r ederken, Kendi yüre inin çocuklar için nas lda kanat ç rpt n. Kendisi için de il! Çocuklar için, ailesi için yaflamak istedi ini. Tek, kocaman bir yürek olduk! Asistan, uzman, arkadafllar, hocalar, hemflireleri ve personeli ile Çok sevdi i mesle ini ald k elinden hep birlikte. Kendi iste i ile, Onu uyuttuk ac lar dinsin diye, Bir daha asla uyanamayabilece ini bile bile. Ellerini, yüzünü okflad k, sevgi sözcükleri f s ldad k, Bizi duyarsa diye, Duyamayaca n bile bile. Gözlerimizi kaç r p birbirimizden, Sessizce dua ettik. "Ac lar dinsin ve bitsin" diye. Sevgili Yeflim Ablam z, Hocam z, Arkadafl m z, De erli meslektafl m z! Yüre imiz ç l k ç l k. Ama! Sesimizi kaybettik Hayk ram yoruz! Gözyafl p narlar m z kuruttuk A layam yoruz! Mekan n Cennet Olsun Prof. Dr. Asuman Uysalel ARUD Yönetim Kurulu Ad na Baflkan xiii

14 De erli Meslektafllar m, Dergimizin bu say s nda sizler ile " ntraoperatif Brakial Pleksus Hasarlanmas " bafll kl bir olgu sunusunu paylafl yoruz. Bu olgu sunusunda Dr. Muhammet GÖZDEM R ve arkadafllar genel anestezi alt nda lumbar disk hernisi operasyonu s ras nda geliflen bir brakiyal pleksus hasar olgusuna dikkatimizi çekmektedirler. Cerrahi ifllemler sonras periferik sinir hasar cerrahi ifllem arac l kl ve bizim için daha da önemli olarak hatal hasta pozisyonu ile geliflebilmektedir. Bilindi i üzere peroneal sinir, brakial pleksus, femoral sinir ve siyatik sinir hasarlanmalar en s k karfl lafl lan operasyon sonras sinir hasarlanmalar aras ndad r. Bu olgu sunusunda dikkati çeken nokta, klinisyenlerin hastan n ilk pozisyonun verildi i dönemde gerekli hassasiyeti göstererek uygun ve güvenli bir pozisyon sa lad klar halde, operasyonun ilerleyen dönemlerinde hastan n pozisyonunun hasarlanmaya neden olacak flekilde de iflmifl olabilece i gerçe idir. Biz anestezistler hastan n peroperatif dönemde her türlü sa l k ve güvenlik gereklerini yüklenen hekimler olarak, hasta ile birlikte oldu umuz her an içinde de iflen her durumda yeni bir de erlendirme gerçeklefltirmeliyiz. Anestezist olarak yükümlülüklerimizin bafl nda hasta güvenli ini sa lamak gelmelidir. Günümüzde artan medikolegal sorunlar nedeniyle anestezistler daha çok risk alt ndad rlar ve bu nedenle günlük prati imizde hasta güvenli i üzerinde dikkatlerimizi daha da yo unlaflt rmak durumunday z. Bu olgu sunumu ile dikkatlerinizi bir kez daha hasta pozisyonlar ve hasta güvenli ine çekmek istiyor ve katk lar n z için konuyu tart flman za aç yorum. Sayg lar mla Prof. Dr. Oya ÖZATAMER xiv

15 Anestezi Dergisi 2010; 18 (2): Hasdo an ve ark: Kondrolizis DERLEME NTRA-ART KÜLER LOKAL ANESTEZ KLER KONDROL Z SE NEDEN OLUR MU? Menekfle HASDO AN, Ayfle YILMAZ, Feyhan ÖKTEN Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD, Ankara ÖZET Günümüzde özellikle omuz ve diz artroskopisinde perioperatif analjezi ve romatizmal hastal klarda analjezi amaçl lokal anestezik ajanlar n eklem aral na tek seferlik enjeksiyonu veya sürekli infüzyon fleklinde uygulanmas iyi tan mlanm fl bir analjezi tekni i olarak kabul edilmektedir. Ancak, tek bafl na veya di er ilaçlarla birlikte kullan lan lokal anesteziklere uzun süre maruz kalan eklem kondrosit hücrelerinde potansiyel olarak hasar olufltu una dair son y llarda artan say da olgu raporlar, bu tekni e ait kayg lar n ortaya ç kmas na neden olmufltur. Bu ba lamda, yap lan hayvan deneyleri, lokal anesteziklerin özellikle de bupivakainin doz ve zaman ba ml olarak kondrotoksik oldu unu göstermifltir. Bu derlemenin amac ; literatür bilgileri fl nda sa l k çal flanlar n n özellikle de anesteziyologlar n ve ortopedistlerin dikkatini, eklem içine yüksek konsantrasyonda, uzun süre ve özellikle epinefrinli lokal anestezik uygulamas ndan kaç n lmas gerekti i konusuna çekmektir. ANAHTAR KEL MELER: Kondrositler; K k rdak, Eklem; Glenohumeral Eklem; Lokal Anestezikler; nfüzyon Pompas. SUMMARY DO INTRA-ARTICULAR LOCAL ANESTHETIICS CAUSE CHONDROLYSIS? Today, the administration of local anesthetic drugs into the joint space either by single injection or by continuous infusion, has been admitted as a well-defined technique for perioperative analgesia, particularly in shoulder or knee arthroscopic surgery and also for analgesia in rheumatismal diseaes. However, recent clinical case reports that mentioned potential toxicity to articular chondrocytes with prolonged exposure to local anesthetics used either alone or in combination with other drugs have caused arising concerns about this technique. In this context, animal studies have shown that local anesthetics, particularly bupivacaine are toxic to chondrocytes depending on the dose and the time. The aim of this review is to make a point of health care professionals, especially anesthesiologists and orthopedic surgeons, to avoid using local anesthetics at high concentrations, for prolong periods and particularly with epinephrine into the articular space. KEYWORDS: Chondrocytes; Cartilage, Articular; Glenohumeral Joint; Anesthetics, Local; Infusion Pumps. KONDROL Z S Ortopedik operasyonlardan sonra geliflen akut postoperatif a r n n yönetimi hem anestezistler hem de ortopedistler için önemli bir sorundur. Günümüzde lokal anestezik ilaçlar n tek seferlik enjeksiyon veya sürekli infüzyon fleklinde eklem aral na uygulanmas, özellikle artroskopik cerrahide perioperatif a r kontrolü için iyi tan mlanm fl bir analjezi tekni i olarak kabul görmüfltür. Bu amaçla tercih edilen yöntemler aras nda, lokal anestezik içeren solüsyonun; cerrahi ekip taraf ndan operasyon bitiminde intra-artiküler enjeksiyonu veya operasyon sahas na yerlefltirilen kateterden elastomerik balon pompas arac l ile tek seferlik enjeksiyon veya sürekli infüzyon fleklinde uygulanmas yer almaktad r (1,2). ntra-artiküler analjezide uzun etki süresi nedeniyle bupivakain yayg n olarak kullan lmaktad r. ntra-artiküler analjezi için kullan lan di er lokal anestezik ajanlar aras nda ropivakain ve lidokain yer al r. Günümüze kadar yeterli ve uzun süreli postoperatif analjezi elde etmek amac ile intra-artiküler lokal anesteziklere opioidler, non-steroid antiinflamatuar ilaçlar, ketamin, klonidin ve neostigmin gibi birbirinden farkl ajanlar n ilave edildi i çeflitli klinik çal flmalar yay nlanm flt r (3,4,5). Ayr ca lokal anestezikler eklem a r s n n, inflamatuar artritin ve osteoartritin semptomatik tedavisinde kortikosteroidler ile birlikte yayg n olarak kullan lmaktad r (6). Yak n zamana kadar lokal anesteziklerin intra-artiküler kullan m n n güvenli oldu u kabul edilmekteydi. Pratik uygulamada oldukça yayg n olarak kullan lmalar na ra men, son yay nlar intra-artiküler lokal anestezik ilaçlar n eklem yap lar üzerine olan etkilerinin tamamen aç k olmad n düflündürtmüfltür. Tek bafl na veya di er ilaçlarla birlikte kullan lan lokal anesteziklere uzun süre maruz kalan eklem kondrositlerinde potansiyel olarak hasar olufltu una dair kayg lar, son y llarda artan say da olgu raporlar ile birlikte art fl göstermifltir (7). 63

16 Anestezi Dergisi 2010; 18 (2): Hasdo an ve ark: Kondrolizis Artroskopik cerrahi sonras omuz ve diz ekleminde görülen postoperatif kondrolizise ait klinik yay nlar ve intra-artiküler bupivakain kullan m ile olan muhtemel iliflkisi, intra-artiküler lokal anesteziklerin güvenilirli i konusunda anestezistleri en bafla götürmüfltür (8). Kondrolizis; k k rdak matriks ve hücrelerinin lizisi veya ölümü sonucunda eklem k k rda n n ortadan kaybolmas olarak tan mlanmaktad r. Kondrolizise neden olan faktörler ise tam olarak ortaya koyulamam flt r. Petty ve ark. (8) kondrolizis ile iliflkili faktörler aras nda gentiana moru, klorheksidin, metil metakrilat, meniskektomi, termal radyofrekans enerjisi, lazer, kronik sinovit, metalik implant, fibronektinin yer ald n aç kça ifade etmektedirler. Postartroskopik glenohumeral kondrolizis (PAGKL) geliflen hastalar omuz ekleminde artm fl a r, kat l k ve krepitasyon (hareket k s tl l ile birlikte veya olmaks z n) ve direkt radyografide glenohumeral eklem aral n n kayb gibi kriterlere dayanarak teflhis edilmektedirler (9). Günümüzde bu durumun etkin bir tedavisi de mevcut de ildir. Kondrolizis, klinik olarak dejeneratif artrit ve eklem otofüzyonu ile sonuçlanabilir (10). Sonuç olarak bu durumdan etkilenen hastalar n bir ço una glenohumeral artroplasti uygulanmas bile gerekebilmektedir. Kondrolizisin özellikle genç hastalarda daha s k olarak ortaya ç kt göz önüne al nd nda omuz artroplastisinin katastrofik bir sonuç oldu u kabul edilebilir. Ondokuz ay aflk n bir süre içinde retrospektif olarak 152 hasta üzerinde gerçeklefltirilen 177 omuz artroskopisinin sonuçlar n n gözden geçirildi i bir makalede, bu konu hakk ndaki tecrübelerin paylafl lmas ve kondrolizis geliflme riski olan hastalar n ortak özelliklerinin tespit edilerek orijinin ay rt edilmesi amaçlanm flt r. Yüzyetmiflyedi artroskopinin 125 ine bursal bofllu a izole ifllemler (örn., subakromial dekompresyon, distal klavikula rezeksiyonu, rotator kaf tamiri veya bunlar n kombinasyonu), 18 ine hem bursal hem de glenohumeral cerrahi içeren ifllemler (instabilite tamiri ve rotator kaf cerrahisinin kombinasyonu) ve 34 üne yaln zca stabilizasyon ifllemi uygulanm flt r. Stabilizasyon uygulanan omuzlardan 30 una artroskopik, 4 üne aç k stabilizasyon gerçeklefltirilmifltir. PAGKL geliflen 12 omuz, artroskopik stabilizasyon uygulanan 30 hastal k gruptan ç km flt r (%63). Kondrolizis grubunda 1 hasta olmak üzere tüm cerrahi ifllemler lateral dekübit pozisyonunda gerçeklefltirilirken, traksiyon süresi ortalama 84 dakika olarak belirlenmifltir. On omuzda glisinli y kama (termal proba ihtiyaç oldu unda iletimi artt rmak amac ile) ve di er 2 omuzda ringer laktat kullan lm flt r. Onüç hastan n 4 ünde termal radyofrekans kullan lm flt r. Baz otoriteler taraf ndan etyolojik faktörler aras nda yer ald düflünülmesine ra men bu vakalarda aç k flekilde ispatlanm fl tek faktör olmad düflünülmektedir. Peroperatif dönemde 12 omuza 25 ml %0.25 konsantrasyonda epinefrinli bupivakain ve prezervatifsiz 5 mg morfin sülfat uygulanm flt r. Etkilenen bütün omuzlara cerrahi sonras dönemde kullan lmak üzere intra-artiküler a r pompas yerlefltirilmifltir. Cerrahiden sonra 4 hafta süren immobilizasyon periyodunu takiben beklenildi i üzere tüm hastalar n hareket kabiliyetlerinde art fl olmufltur. Etkilenen tüm hastalarda cerrahiden sonraki 1 y l içinde (3-12 ay) yeni bafllang çl a r, kat l k, hareketle artan a r ve krepitasyon ortaya ç km flt r. Her hastada tan konuldu u anda radyografik olarak glenohumeral eklem aral nda daralma tespit edilmifltir. lk operasyon ile semptomlar n ortaya ç kmas aras nda geçen ortalama süre 4.3 ay (3-13 ay) ve hastalar n ortalama yafl 28.9 (16-47) olarak belirlenmifltir. Di er 104 hasta, ayn preoperatif ve postoperatif enjeksiyon ve a r pompa teknikleri ile tedavi edilmifller ancak kondrolizis geliflen hastalardan farkl olarak kateterleri eklem d fl na örne in rotator kaf tendonlar n n yüzeyine yerlefltirilmifltir. Bu hasta grubunda hiç kondrolizise rastlanmam flt r. Bu de erlendirmenin sonucunda yazarlar, traksiyon zaman n n, fleklinin veya kullan lan s v lar n kondrolizise katk s olmad n belirtmifllerdir. Kondrolizis geliflen hastalardaki sabit olan iki fleyin %0.25 bupivakain ve epinefrin içeren intra-artiküler a r pompas kullan m ve tüm operasyonlar n artroskopik kapsül cerrahisi olufludur (9). Günümüze kadar toplamda 27 adet post-artroskopik glenohumeral kondrolizis vakas yay nlanm fl ve bu vakalardan 25 ine bupivakain ile postoperatif sürekli intra-artiküler analjezi uygulanm flt r (11). Gerçekten son y llarda yap lan birkaç deneysel çal flma ile de lokal anesteziklerin eklem kartilaj na zarar verebilece i ortaya koyulmufltur. n vivo tavflan modelinde tek sefer intra-artiküler %0.5 konsantrasyonda bupivakain enjeksiyonundan 10 gün sonra eklem k k rda nda inflamasyona ait histolojik kan tlar gösterilmifltir (12). Domuz eklem k k rda nda %0.5 bupivakainin etkilerini gösteren di er bir in vivo çal flmada ise 3 günlük çal flma süresi boyunca proteoglikan sentezinin geçici olarak bask land n göstermifllerdir (13). Ancak Nole ve ark. (14) taraf ndan yap lan bir di er çal flma ise 6 haftal k domuz diz eklemine bir kez uygulanan %0.5 bupivakain enjeksiyonundan 3 gün sonra kontrol grubu ile k yasland nda radyoaktif madde ile iflaretlenmifl sülfat al m nda her hangi bir farkl l k olmad n göstermifltir. ntra-artiküler uygulanan tek seferlik bupivakainin memeli diz ekleminde kondrosit nekrozu ve kondrolizisini tetiklemedi i hipotezinden yola ç k larak gerçeklefltirilen ve geç dönem sonuçlar n in vivo olarak incelendi- 64

17 Anestezi Dergisi 2010; 18 (2): Hasdo an ve ark: Kondrolizis i bir baflka çal flmada tek sefer intra-artiküler %0.5 bupivakain enjeksiyonundan 6 ay sonra kondrosit yo unlu unda belirgin azalma oldu u ortaya koyulmufltur. Buna karfl l k %0.6 monoiodoasetat enjekte edilen eklemlerde yayg n kondrosit nekrozu ve ayn zaman diliminde gözle görülür eklem k k rda kayb n takiben tüm katmanlarda patolojik de ifliklikler ortaya ç km flt r. Monoiodoasetat enjekte edilen örneklerin eklem yüzeyleri, makroskobik incelemelerde 12 hafta boyunca sa lam kal rken, fluresan ve fl k mikroskopisi 1. haftada yüzeyel kondrositlerin ve 4. haftada kondrosit kayb yaflanan alanlar n %87 sinden fazlas n n kayboldu unu ortaya koymufltur. Benzer flekilde histolojik çal flmalar monoiodoasetat enjeksiyonundan 4 hafta sonra bütün kondrosit tabakalar nda azalma, subkondral kemik nekrozu ve fibrozis geliflti ini ortaya koymufltur. Tek sefer %0.5 bupivakain enjeksiyonunu takiben, eklem k k rda nda floresan veya fl k mikroskobunda veya konvansiyonel histolojik incelemelerde eklem k k rda na ait herhangi bir patolojik de iflikli e rastlanmam flt r. Kondrolizis ortaya ç kt nda eklem k k rda n n kayb gözle görülür hale gelirken, bu çal flma sa lam bir eklem yüzeyinin a r patolojik de ifliklikleri maskeleyebilece ine iflaret etmektedir (15). Chu ve ark. (16) in vitro model kullanarak hem hücre kültüründe, hem de osteokondral eksplantlarda bupivakain maruziyetinin etkilerini araflt rm fllard r. Gomoll ve ark. (17) ise tavflan omuz modelinde glenohumeral ekleme yerlefltirilen bir kateter arac l ile 48 saat boyunca bupivakain infüzyonu uygulad klar in vivo çal flmalar n n sonuçlar n yay nlam fllar d r. Her iki çal flma da kondrosit ölümü ve azalm fl k k rdak metabolizmas ile karakterize kondrotoksisite varl n ortaya koymay baflarm flt r. Ancak bu çal flmalar, bu hücresel yan tlar n uzun dönem sonuçlar n ortaya koyacak biçimde dizayn edilmediklerinden uzun dönem sonuçlara ait bir veri mevcut de ildir. Tavflan omuz modelinde, erken dönemde gözlenen kondrotoksisitenin geçici olup olmad n veya eklem k k rda nda aflikar ve kal c de ifliklikler yarat p yaratmad n uzun dönem takipler sonras nda ortaya koymay hedefleyen in vivo bir baflka çal flmada intra-artiküler bupivakain infüzyonunun uygulamadan 3 ay sonra k - k rdak fonksiyonunda kal c herhangi bir de iflikli e neden olmad n ortaya koymufltur. Di er taraftan, bupivakaine maruz kalm fl k k rdakta karfl taraf veya salin uygulanm fl eklem ile k yasland nda artm fl sülfat al - m ve yüksek proteoglikan içeri i ile karakterize artm fl "anabolik aktivite" tespit edilmifltir. Bu çeliflkili sonuçlar deneysel modellerde k k rdak fonksiyonunun bupivakain maruziyetinden sonra geçici olarak bozuldu unu gös- termektedir. Bupivakain maruziyetinden sonraki 1. haftada k k rdak metabolizmas nda azalma olmakta ancak 3 ay sonra k k rdak metabolizmas yaln zca düzelmekle kalmay p ayn zamanda artmaktad r. Bu sonucun muhtemel aç klamas ise 3. ayda artm fl olan proteoglikan sentezinin zararl uyaranlara karfl l k onar c bir yan t oluflturmufl olabilece idir. Bupivakain infüzyonundan 1 hafta sonra kondrositlerin %20 ile %30 unun ölmüfl oldu u gözlenmesine ra men bu çal flma salin infüzyonu ile bupivakain infüzyonu k yasland nda 3 ay sonra hücre canl l nda anlaml bir farkl l k olmad n ortaya koymufltur (18). nsan eriflkin kondrositlerinin zararl bir uyaran n ard ndan bölünme ve matriks üretme yetene i konusunda bir hayli tart flma mevcuttur. Archer ve ark. (19) kondrositlerin cans z k k rda a komflu olarak yerleflmeleri durumunda ço alma yetenekleri oldu unu göstermifllerdir. Lu ve ark. (20) ise mekanik travma sonras k r lm fl k - k rdakta kondrositlerin geliflti ini ve hyalin benzeri bir madde ürettiklerini ortaya koymufllard r. Bu bulgu insanlarda bariz bir travma sonras nda insan eriflkin kondrositlerinin bölünme ve anabolik etkiler ortaya koyma yetene ine sahip oldu unu düflündürmektedir. Dikkate al nmas gereken bir di er önemli konu ise hayvan çal flmalar nda tavflan modellerinin kullan l yor olufludur. Medial femoral kondilden al nan eklem k k rda örneklerinde k k rdak dansite ölçümleri tavflanlarda %12.2 iken insanlarda bu oran yaln zca %1.7 dir. Bu nedenle insan kondrositleri, etraf saran matriksin yaklafl k olarak 8 ile 10 kat kadar genifllikte bir alan korumalar gerekmektedir. Tavflan n yüksek k k rdak dansitesi insanlar ile k yasland nda, k k rdak hasar sonras tavflanda iyileflme daha kolay gerçekleflir gibi görünmektedir. Ayr ca tavflan k k rda n n yüksek kondrosit dansitesi nedeniyle zararl uyaranlara daha dirençli olma olas l söz konusudur (18). Karpie ve Chu (21) sa lam eklem yüzeyinde bulunan kondrositler yerine izole kondrositleri kulland klar çal flmalar nda lidokainin kondrotoksisiteye neden olmad n ortaya koymufllard r. Bu çal flmada kondrositler en fazla kondrolizisin bildirildi i omuz ekleminden de il diz ekleminden toplanm flt r ancak günümüzde diz k k rda n n veya kondrositlerinin omuz eklemi k k rda- ndan veya kondrositlerinden farkl oldu unu gösteren herhangi bir veri söz konusu de ildir. Fizyolojik bir model kullanarak insan kondrosit canl l üzerine a r pompas arac l ile uygulanan epinefrinli lidokain ve bupivakainin etkilerini de erlendirmek üzere tasarlanan bir baflka çal flmada, uygulamadan sonraki 24, 48 ve 72. saatlerde epinefrin içeren lokal anesteziklere maruz kalan kültürlerde kondrosit canl l - 65

18 Anestezi Dergisi 2010; 18 (2): Hasdo an ve ark: Kondrolizis nda belirgin düzeyde azalma tespit edilmifltir. Kontrol grubu ile k yasland nda epinefrinli lidokainin en yüksek oranda nekroza neden oldu u ortaya koyulmufltur. Bu deneysel çal flma süresi boyunca %1 lidokain uygulanan kültürlerde kondrosit canl l n n çok az miktarda de iflti i ancak 48. saatte istatistiksel aç dan anlaml düzeye ulaflt ortaya koyulmufltur. Kontrol gruplar ile k - yasland nda 48 saate kadar %0.25 ile %0.5 lik bupivakainin kondrosit canl l üzerine minimal etkisi oldu u ancak 72 saat boyunca kullan lan %0.5 lik bupivakainin ve epinefrin içeren tüm medikasyonlar n belirgin oranda hücre ölümüne yol açt ve bu nedenle intra-artiküler kullan m n n tavsiye edilmedi i vurgulanmaktad r. Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta çal flmada artriti olan yafll hastalar n kondrositlerinin kullan ld d r. Görünümü normal olan periferal k k rdak dokusu kullan lmas na ra men bu hücrelerin hasara karfl daha hassas olabilece i ve genç, sa l kl kondrositlerin reaksiyonunu yans tmayabilece i göz önünde bulundurulmal d r (22). Tüm deneysel çal flmalar n ortak vard sonuç; epinefrin içeren tüm ilaçlar n intra-artiküler kullan m nda kondrosit canl l nda anlaml bir azalma oldu udur. Bunun nedenine yönelik yap lan araflt rmalarda, hücre ölümündeki art fl n yaln zca ph etkisine veya epinefrinli ilaçlarda kullan lan koruyucu maddelerin varl na ba l olabilece i düflünülmektedir. Epinefrinli ilaçlar n ph de- eri 4.0 ile 4.5, epinefrin içermeyen ilaçlar n ise ph de- eri 5.0 ile 6.5 aras nda de iflmektedir. Karpie ve ark. (21) s r kondrositlerinde uygulanan solüsyonun ph de eri 5.0 ile 7.4 aras nda iken kondrosit canl l nda herhangi bir farkl l k gösterememifllerdir. Ancak bu çal flmada klinik pratikte çok fazla kullan lmayan prezervatifsiz lidokain kullan lm flt r. Asidik ph de erlerinde kondrosit canl l n de erlendirmek için ilave çal flmalara ihtiyaç oldu u aç kt r. Klinik pratikte lokal anesteziklerin "a r pompas " kullan larak intra-artiküler alana infüzyon fleklinde uyguland teknik, özellikle Kuzey Amerika baflta olmak üzere tüm dünyada popülaritesi artmaya devam eden bir tekniktir. Tart fl lan konu olmas nedeniyle kondrolizis gibi yan etkilerin bupivakainin yaln zca sürekli infüzyon fleklinde uygulanmas sonras nda ortaya ç kt, tek seferlik bolus enjeksiyonlar sonras nda ise bu yan etkilere rastlanmad özellikle vurgulanmal d r. Klinik yay nlar ve yeni yeni ortaya ç kmaya bafllayan medikolegal davalar n fl nda incelendi inde, deneysel çal flmalar bak m ndan say s z yorum yap labilir. lk olarak sinoviyal eklemlerin yüzeyini kaplayan hiyalin kartilaj, metabolik ihtiyaçlar için sinoviyal s v ya ba ml olan avasküler bir yap d r. ntra-artiküler aral a her hangi bir s v uygulamas sinoviyal s v n n bileflimini de ifltirebilir veya dilüe edebilir ki bu durum eklem k k rda n n beslenmesini bozar. kinci olarak intra-artiküler lokal anesteziklerin klinik pratikteki potansiyel kondrotoksik etkileri deneysel çal flmalarda görülen etkilerinden oldukça farkl olabilir. Klinik etkiler afla da s ralanan çok say da faktörden etkilenebilir: deneysel çal flmalarda kullan lan kondrositlerin veya osteokondral dokunun tersine sa lam eklem k k rda n n koruyucu etkisi, eklem k k rda n n önceden var olan patolojik durumu, ilac n eklem yap lar içine lokal absorbsiyonu, ilac n sinoviyal s v veya artroskopik y kama s v s ile dilüsyonu ve devam eden eklem yenilenme süreci. Uygulanan tedavilerin ve ortam n yaratt fizyolojik metabolizmay taklit etmek üzere bir bioreaktör tasarlanm fl olmas na ra men bu in vitro model, omuz gibi oldukça duyarl bir eklemde eklem içi ortam yeterince iyi yans tamayabilir. Ekleme a r pompas yerlefltirilmesi ortamdaki oksijen satürasyonunu düflürebilir. Bu senaryo ise kontrol gruplar nda dahi gözlenen yüksek ölüm oranlar n (%26-%31) aç klamaya yard mc olabilir (22). Lokal anesteziklerin prospektüsünde sürekli intra-artiküler postoperatif infüzyonuna veya elastomerik infüzyon pompalar arac l yla kullan m na dair herhangi bir bilgi mevcut de ildir. The Food and Drug Administration (FDA) özellikle genç eriflkinlerde postoperatif a r y kontrol alt na almak için elastomerik infüzyon pompalar ile birlikte intra-artiküler lokal anestezik infüzyonu uygulanan hastalarda geliflen kondrolizis olgular n gözden geçirmifl ve sa l k çal flanlar n n bu konuya ilgilerini çekmek amac ile "Information for Healthcare Professionals-Chondrolysis Reported with Continuously Infused Local Anesthetics (marketed as bupivacaine, chlorprocaine, lidocaine, mepivacaine, procaine and ropivacaine" bafll alt nda 13 Kas m 2009 tarihinde bir deklarasyon yay nlam flt r ( Bildirilen vakalar n fl nda FDA, ilaç üreticilerini, bu son derece ciddi potansiyel yan etki konusunda sa l k personelini uyar c nitelikte olacak flekilde ürün bilgilerini yeniden gözden geçirmeleri gerekti i konusuna dikkat çekmektedir. Sonuç olarak, düflük konsantrasyonlarda ve tek sefer uygulanan bupivakain uygulamas n n kondrolizis aç s ndan güvenli oldu u ileri sürülmektedir ancak lokal anesteziklerin özellikle de bupivakainin, doz ve zaman ba- ml insan kondrositleri üzerine olan toksik etkilerinin ispatlanmas sonras nda bupivakainin peroperatif analjezi amac yla yüksek konsantrasyonlarda uzun süre ve infüzyon fleklinde eklem aral na uygulanmas n n çeflitli klinik yan etkiler ile sonuçlanabilece i ak ldan ç kar lmamal d r. 66

19 Anestezi Dergisi 2010; 18 (2): Hasdo an ve ark: Kondrolizis Yaz flma Adresi: Dr. Menekfle HASDO AN Ankara Üniversitesi T p Fakültesi bn-i Sina Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD S hhiye-ankara Tel: drmhasdogan77@yahoo.com KAYNAKLAR 1. Zeidan A, Kassem R, Nahleh N, et al. Intraarticular Tramadol- Bupivacaine Combination Prolongs the Duration of Postoperative Analgesia After Outpatient Arthroscopic Knee Surgery. Anesth Analg 2008; 107: Axelsson K, Gupta A, Johanzon E, et al. Intraarticular Administration of Ketorolac, Morphine, and Ropivacaine Combined with Intraarticular Patient-Controlled Regional Analgesia for Pain Relief After Shoulder Surgery: A Randomized, Double-Blind Study. Anesth Analg 2008; 106: Alagol A, Calpur OU, Usar PS, Turan N, Pamukcu Z. Intraarticular analgesia after arthroscopic knee surgery: comparison of neostigmine, clonidine, tenoxicam, morphine and bupivacaine. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 2005; 13: Batra YK, Mahajan R, Bangalia SK, Nagi ON, Dhillon MS. Bupivacaine/ketamine is superior to intra-articular ketamine analgesia following arthroscopic knee surgery. Can J Anaesth 2005; 52: Cook TM, Tuckey JP, Nolan JP. Analgesia after day-case knee arthroscopy: double-blind study of intra-articular tenoxicam, intraarticular bupivacaine and placebo. Br J Anaesth 1997; 78: Bellamy N, Campbell J, Robinson V, Gee T, Bourne R, Wells G. Intraarticular corticosteroid for treatment of osteoarthritis of the knee. Cochrane Database Syst Rev ; 2: CD Fester EW, Noyes FR. Postoperative chondrolysis of the knee: 3 case reports and a review of the literature. Am J Sports Med 2009; 37: Petty DH, Jazrawi LM, Estrada LS, Andrews JR. Glenohumeral chondrolysis after shoulder arthroscopy: case reports and review of the literature. Am J Sports Med 2004; 32: Hansen BP, Beck CL, Beck EP, Townsley RW. Postarthroscopic Glenohumeral Chondrolysis. Am J Sports Med 2007; 35: Good CR, Shindle MK, Kelly BT, Wanich T, Warren RF. Glenohumeral chondrolysis after shoulder arthroscopy with thermal capsulorrhaphy. Arthroscopy 2007; 23: 797. e Webb ST, Ghosh S. Intra-articular bupivacaine: potentially chondrotoxic? BJA 2009; 102: Dogan N, Erdem AF, Erman Z, Kizilkaya M. The effects of bupivacaine and neostigmine on articular cartilage and synovium in the rabbit knee joint. J Int Med Res 2004; 32: Fulkerson JP, Damiano P. Effect of prostaglandin E2 on adult pig articular cartilage slices in culture. Clin Orthop Relat Res 1983; 179: Nole R, Munson NM, Fulkerson JP. Bupivacaine and saline effects on articular cartilage. Arthroscopy 1985; 1: Chu CR, Coyle CH, Chu CT, et al. In Vivo Effects of Single Intra-Articular Injection of 0.5% Bupivacaine on Articular Cartilage. J Bone Joint Surg Am 2010; 92: Chu CR, Izzo NJ, Papas NE, Fu FH. In vitro exposure to 0.5% bupivacaine is cytotoxic to bovine articular chondrocytes. Arthroscopy 2006; 22: Gomoll AH, Kang RW, Williams JM, Bach BR, Cole BJ. Chondrolysis after continuous intra-articular bupivacaine infusion: an experimental model investigating chondrotoxicity in the rabbit shoulder. Arthroscopy 2006; 22: Gomoll AH, Yanke AB, Kang RW, et al. Long-Term Effects of Bupivacaine on Cartilage in a Rabbit Shoulder Model. Am J S- ports Med 2009; 37: Archer CW, Redman S, Khan I, Bishop J, Richardson K. Enhancing tissue integration in cartilage repair procedures. J Anat 2006; 209: Lu Y, Dhanaraj S, Wang Z, et al. Minced cartilage without cell culture serves as an effective intraoperative cell source for cartilage repair. J Orthop Res 2006; 24: Karpie JC, Chu CR. Lidocaine exhibits dose- and time-dependent cytotoxic effects on bovine articular chondrocytes in vitro. Am J Sports Med 2007; 35: Dragoo JL, Korotkova T, Kanwar R, Wood B. The Effect of Local Anesthetics Administered Via Pain Pump on Chondrocyte Viability. Am J Sports Med 2008; 36:

20 Anestezi Dergisi 2010; 18 (2): Ayd n ve ark: Profilaktik prehidrasyon ve efedrinin hemodinami ve QT intervaline etkisi KL N K ÇALIfiMA SP NAL ANESTEZ DE PROF LAKT K PREH DRASYON VE EFEDR N UYGULAMALARININ HEMOD NAM K PARAMETRELER LE QT NTERVAL ÜZER NE ETK LER N N KARfiILAfiTIRILMASI Süreyya AYDIN, Onur ÖZLÜ, Mustafa AKSOY SB D flkap Y ld r m Beyaz t E itim ve Araflt rma Hastanesi II. Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini i, Ankara ÖZET Amaç: Spinal anesteziye ba l hipotansiyonu önlemede intravenöz efedrin uygulamas ile kolloid prehidrasyonunun hemodinamik parametreler ve QTc intervaline etkilerini karfl laflt rmay amaçlad k. Yöntem: Etik komite izni al nan, artroskopik diz cerrahisi uygulanacak ASA I-II, 60 olgu randomize olarak 2 gruba ayr ld. Olgular n anestezi öncesi ve sonras kan bas nçlar, kalp at m h z, EKG kayd al narak QTc intervalleri kaydedildi. Grup K ya spinal anestezi öncesi 500 ml %6 HES ile prehidrasyon; Grup E ye spinal anestezi sonras 15 mg iv efedrin uyguland. Hipotansiyon, 5 mg iv efedrin ile tedavi edildi. Bulgular: Spinal anestezi sonras kan bas nc, kalp h zlar ve hipotansiyon s kl gruplarda benzer seyretti (p>0.05). QTc intervali spinal anestezi sonras her iki grupta da uzamakla beraber (p<0.001), gruplar aras benzerdi (p>0.05). ntraoperatif ve postoperatif verilen s v miktarlar her iki grupta da benzer (p>0.05) olmas na ra men ilk miksiyon zaman Grup K da Grup E den daha erken izlendi (p<0.01). Sonuç: Spinal anesteziye ba l hipotansiyon profilaksisi amac ile kolloid ile prehidrasyon ve intravenöz efedrin uygulamalar n n hemodinamik parametreler ve QTc intervali üzerine etkilerinin benzer oldu u gözlendi. Her iki yöntemin de olgunun klini ine ve anestezistin tercihine göre uygulanabilece i görüflündeyiz. ANAHTAR KEL MELER: Spinal Anestezi; Hipotansiyon; Kolloid; Efedrin; Elektrokardiyografi Paterni. SUMMARY COMPARISON OF THE EFFECTS OF PROPHYLACTIC PREHYDRATION OR EPHEDRINE ADMINISTRATION FOR SPINAL ANESTHESIA ON HEMODYNAMIC PARAMETERS AND QT INTERVAL Objective: To prevent spinal anesthesia induced hypotension, the effects of intravenous ephedrine and colloid prehydration on the hemodynamic parameters and QTc interval were compared. Method: After ethic committee approval, ASA I-II, 60 patients scheduled for arthroscopic knee surgery were randomly allocated into two groups. Before and after the anesthesia, blood pressures and heart rates were recorded. ECG recordings were used to measure the QTc intervals. In Group K, prehydration was performed with 500 ml 6% HES before spinal anesthesia. In Group E, ephedrin 15 mg iv was administered after spinal anesthesia. Five mg bolus ephendine was applied in case of hypotension. Results: The blood pressures, heart rates and hypotension incidence were similar among the groups (p>0.05). QTc intervals of both groups were extended after the spinal anesthesia (p<0.001), but the differences were not significant among the groups (p>0.05). Although intraoperative and postoperative intravenous fluid was similar in both groups (p>0.05), the first voiding time was earlier in Group K than Group E (p<0.01). Conclusion: The effects of prehydration with colloid and intravenous ephedrine for spinal anesthesia-induced hypotension have similar effect on hemodynamic parameters and QTc interval. Both methods could be performed depending on the patient s clinic and preference of the anesthesiologist. KEYWORDS: Anesthesia, Spinal; Hypotension; Colloids; Ephedrine; Electrocardiogram Pattern. G R fi Spinal anestezi, etkisinin h zl bafllamas, kolay uygulanabilir olmas nedeniyle birçok ortopedik, ürolojik, jinekolojik ve alt abdominal cerrahi giriflimler de tercih edilen güvenilir bir anestezi tekni idir (1). Özellikle hastan n uyan k ve koopere olmas, koroner arter hastal insidans yüksek popülasyonda, gö üs a r s n n erken farkedilip müdahale edilmesini sa lamaktad r. Spinal anesteziye ba l hipotansiyon, bradikardi, bel a r s, bafl a r s, bulant, kusma, menenjit, meningismus, idrar retansiyonu gibi istenmeyen etkiler de geliflebilmektedir (2). Pregangliyonik sempatik liflerin blo una ba l olarak, sistemik vasküler direnç ve kalp debisinin düflmesi ile aç klanan hipotansiyonun önlenmesi, tedaviden daha önemli ve güvenlidir. Hipotansiyonun profilaksisi için 68