TEMEL TIP BİLİMLERİ TESTİ AÇIKLAMALI CEVAPLAR

Transkript

1 TEMEL TIP BİLİMLERİ TESTİ AÇIKLAMALI CEVAPLAR 1. Aşağıdaki yapılardan hangisi burun boşluğunu fossa pterygopalatina ya bağlar? A) Fissura orbitalis superior B) Fissura orbitalis inferior C) Foramen sphenopalatinum D) Foramen rotundum E) Canalis palatinus major 1 - C Foramen sphenopalatinum fossa pterygopalatina nın medial duvarında bulunan bir deliktir ve fossa pterygopalatina yı burun boşluğuna bağlar. İçerisinden burunda dağılacak arter ve sinir dalları (özellikle a. ve n. maxillaris) geçer. 2. Aşağıdaki eklemlerden hangisi hareketine göre ginglymus tipi bir eklem değildir? A) Articulatio humeroulnaris B) Articulatio radiocarpea C) Articulatio genus D) Articulatio talocruralis E) Articulatio interphalangeales 2 - B Yukarıda sıralanmış tüm eklemler transvers eksende sadece fleksiyon ve ekstensiyon yapılabilen ginglymus tipi eklemler iken, articulatio radiocarpea elipsoidea tipi bir eklemdir ve bu hareketlerin yanısıra abduksiyon ve adduksiyon hareketlerini de yapar. 3. Aşağıdaki sinirlerden hangisi plexus sacralis dalıdır? A) Nervus cutaneus femoris posterior B) Nervus cutaneus femoris lateralis C) Nervus obturatorius D) Nervus iliohypogastricus E) Nervus femoralis 3 - A Nervus cutaneus femoris posterior plexus sacralis dalıdır ve uyluk arka tarafından duyu alır. Herhangi bir kasa motor innervasyon sağlamaz. Sayılan tüm diğer sinirler plexus lumbalis dallarıdır. 4. Fossa axillaris in arka duvarında bulunmayan yapı aşağıdakilerden hangisidir? A) Scapula B) M. teres major C) M. teres minor D) M. latissimus dorsi E) M. subscapularis 4 - C M. teres minor hariç sayılan yapılardan hepsi koltuk altı çukurunun arka duvarının yapısına katılırlar. M. teres minor bunlara göre daha yukarıda ve arkada kalmasından dolayı bu bölgede yer almaz. AXILLA (KOLTUK ALTI ÇUKURU) Ön Duvarı: m. pectoralis major m. pectoralis minor Arka duvarı: m. subscapularis (yukarıda) m. latissimus dorsi (aşağıda) m. teres major (aşağıda) İç duvarı: ilk 4 kosta ve bunların arasındaki interkostal kaslar m. serratus anterior un üst bölümü*** Dış duvarı: humerus un sulcus intertubercularis i m. coracobrachialis m. biceps brachii nin caput breve si tarafından oluşturulur. 5. Cerebellum un hangi bölümü dengemizi sağlamakla görevlidir? A) Lobus anterior B) Lobus flocculonodularis C) Uvula vermis D) Tonsilla cerebelli E) Lingula 2

2 TEMEL BİLİMLER TUSEM TTBT 5 - B Vestibulocerebellum (lobus flocculonodularis) filogenetik olarak beyinciğin en eski bölümdür (archicerebellum). Burası vestibüler uyartıların uğradığı yer olması nedeniyle denge ve göz hareketlerini kontrol eden bölümdür. 6. Konuşabilmesine rağmen konuşmanın içeriği bozuk olan, işittiklerini anlayamayan ve yazıları gördükleri halde okuyamayan hastalarda lezyon aşağıdaki Brodman alanlarından hangisindedir? A) 4 B) 8 C) 17 D) 22 E) D konuşma konuşulanı anlama konuşulanı yazma konuşulanı tekrarlama BROCA (motor) WERNICKE (Duyusal) GLOBAL KONDÜKSİYONEL (İletim tipi) Duysal konuşma sahası (22) olan Wernicke deki lezyonlarda duysal afazi oluşur. Bu kişilerde işitme kaybı olmamasına rağmen işittiklerini anlayamazlar ve yazıları gördükleri halde okuyamazlar. Bu hastalarda konuşulan kelimelerin telaffuzu düzgün olmasına rağmen konuşulanların içeriği bozuktur. Bu bölge genellikle dominant hemisferdedir. 7. Aşağıdakilerden hangisi sinüs rectus a dökülerek sonlanır? A) Sinus sagittalis superior B) Venae superficiales cerebri C) Vena magna cerebri D) Sinus transversus E) Sinus petrosus inferior 7 C Derin beyin venleri (vv. profundae cerebri) birleşerek vena magna cerebri ye dökülür. Vena magna cerebri ve sinus sagittalis inferior birlikte sinus rectus a dökülürler. Yüzeyel beyin venleri ise sinus sagittalis superior a açılırlar. 8. Aşağıdakilerden hangisinin tek taraflı lezyonu kontrlateral tarafta bulgu verir? A) Nucleus nervi oculomotori B) Nucleus nervi trochlearis C) Nucleus nervi trigemini D) Nucleus nervi facialis E) Nucleus nervi abducens 8 B Nervus trochlearis beyin sapını arkadan terk eden ve çekirdeğinden sonra tüm lifleri çapraz yapan tek kafa çiftidir. Bu nedenle nucleus nervi trochlearis hasarında kontrlateral superior oblik kası felç olur. Nervus trochlearis ise hep çaprazdan sonra hasarlandığından ipsilateral superior oblik kasında felç görülür. Diğer tüm çekirdeklerin de sinirlerin de hasarları hep ipsilateral semptom verir. 3

3 9. Sağ homonim hemianopsisi olan ancak makuler vizyonu sağlam olan hastada lezyon aşağıdakilerden hangisindedir? A) Nervus opticus B) Chiasma opticum C) Radiatio optica D) Corpus geniculatum laterale E) Sulcus calcarinus 9 E Görme yollarının chiasma opticum dan sonraki tüm tek taraflı hasarları kontrlateral homonim hemianopsi yapabilir, ancak sulcus calcarinus lezyonlarında genellikle santral görme korunur. 10. Kadınlarda aşağıdakilerden hangisi üreteri çaprazlayan yapılardan biri değildir? A) A. ovarica B) A. uterina C) A. iliaca communis D) A. iliaca interna E) Linea terminalis 10 D Kadın üreteri yolu boyunca a. ovarica, a. iliaca communis, a. uterina ve pelvis girişinde linea terminalis i çaprazlar. Sağ üreter a. iliaca externa nın başlangıç bölümünü çaprazlayabildiği halde a. iliaca interna yı çaprazlamaz. 11. Aşağıdakilerden hangisi arteria mesenterica superior un dalıdır? A) Arteria pancreaticoduodenalis superior anterior B) Arteria pancreaticoduodenalis superior posterior C) Arteria pancreatica magna D) Arteria pancreaticoduodenalis inferior E) Arteria gastroduodenalis 11 D Arteria ve mesenterica superior lar pankreasın kaput cauda ve corpus ları arasından geçip, duodenumun üçüncü kısmının da ön yüzünden geçerek tüm ince barsakları ve colon ascendens ve colon transversum u (mesenteron = orta barsak taslağından gelişen organları) beslerler. A. mesenterica superior un dalları: - a. pancreaticoduodenalis inferior - aa. jejunales - aa. ileales - a. iliocolica (iliocaecalis): a.pendicularis ve a. caecalis leri verir. - a. colica dextra - a. colica media A. pancreaticoduodenalis superior lar ve a. gastroepiploica dextra, arteria gastroduodenalis in; a. pancreatica magna ise arteria splenica (lienalis) in dalıdır. 4

4 TEMEL BİLİMLER TUSEM TTBT 12. Erişkinde kapanmış olan v.umbilicalis aşağıdaki hangi bağın içerisinde yer alır? A) Lig. coronarium hepatis B) Lig. falciforme C) Lig. triangulare D) Lig. teres hepatis E) Lig. venosum 12 - D İlk üç şıkta yer alan lig. coronarium hepatis, lig. falciforme ve lig. triangulare sadece peritondan yapılmış karaciğer bağlarıdır. Lig. teres hepatis içerisinde kapanmış olan v. umbilicalis i, lig. venosum ise embriyolojik dönemde ductus venosus u barındırır. Karaciğer in sadece peritondan yapılmış ligamentleri: 1. Lig. coronarium hepatis: Karaciğeri örten peritonun diaphragmaya atlaması ile oluşur. 2. Lig. triangulare dextrum: Lig. coronarium un iki yaprağının, sağda birleşmesi ile oluşur. 3. Lig. triangulare sinistrum: Lig. coronarium un iki yaprağının, solda birleşmesi ile oluşur. 4. Lig. falciforme hepatis: Ventral mezenteriumu oluşturan periton yapraklarının karın ön duvarına atlaması sonucu karaciğerin ön yüzünde oluşan orak şeklinde bir ligamenttir. Alt kenarında lig. teres hepatis bulunur. Lig. falciforme hepatis nedeniyle karaciğerin önünde olmak üzere sağdan sola veya soldan sağa doğru geçmek imkansızdır. Sadece peritondan yapılmamış karaciğer ligamentleri lig. teres hepatis (içinde v. umbilicalis bulunur) ve lig. venosum dur (içinde embriyolojik dönemde ductus venosus bulunur) ****. Karaciğer biyopsisi için sağ tarafta linea axillaris mediana da (linea midaxillaris) 8 veya 9. interkostal aralıktan girilir ***. 13. Mediastinum medius ta yer alan oluşum aşağıdakilerden hangisidir? A) N. phrenicus B) A. thoracica interna C) V. azygos D) N. splanchnicus E) Ductus thoracicus 13 - A N. phrenicus plexus cervicalis in bir dalıdır ve hem mediastinum superius ta hem de mediastinum medius ta yer alır. Diğer oluşumlardan a. thoracica interna mediastinum anterius ta yer alırken; v. azygos, n. splanchnicus ve ductus thoracicus mediastinum posterius ta yer alırlar. mediastinum superius mediastinum anterius mediastinum medius mediastinum posterius m. sternohyoideus m. sternothyrohyoideus m. longus colli nin başlangıcı arcus aorta ve dalları *** v. cava superior v. azygos v. hemiazygos v. hemiazygos accessoria n. vagus n. phrenicus n. laryngeus recurrens sinistra trachea *** oesophagus *** ductus thoracicus thymus bezi veya artıkları ***** paratracheal, tracheobronchial lenf nodülleri lig. sternopericardiaca birkaç adet parasternal lenf nodülü a. thoracica interna thymus bezi veya artıkları kalp, pericardium her iki broncus principalis v. cava superior un alt yarısı v. cava inferior un kalbe giriş yaptığı kısım v. azygos un son bölümü truncus pulmonalis ***** pulmoner arter ve venler n. phrenicus tracheobronchial lenf nodülleri aorta thoracica v. azygos v. hemiazygos v. hemiazygos accessoria n. vagus n. splanchicus lar oesophagus *** ductus thoracicus mediastinal lenf nodülleri 14. Aşağıdaki bezlerden hangisi nuc. salivatorius superior dan kaynaklı parasempatikler tarafından uyarılmaz? A) Glandula lacrimalis B) Glandula parotidea C) Glandula submandibularis D) Glandula sublingualis E) Glandula palatinae 14 - B Baştaki bezlerden glandula lacrimalis, submandibularis, sublingualis ile dudak, yanak ve damak bezleri n. facialis dalları tarafından innerve edilir. Bu sinire ait beyin sapındaki parasempatik çekirdek nuc. salivatorius superior dur. Nuc. salivatorius inferior dan köken alan parasempatikler ise n. glossopharyngeus içerisinde seyrederek glandula parotidea yı innerve ederler. 5

5 15. Aşağıdaki epitelial yapılardan hangisi trilaminer germ diski endoderminden gelişir? A) Deri epiteli B) Plevra C) Periton D) Perikard E) Sindirim kanalı epiteli 15 E Deri epiteli ektodermden, mezotel (plevra, periton, perikard) endotel mezodermden, sindirim kanalı epiteli ise endodermden gelişir. 16. Plasentanın maternal kısmını oluşturan yapı aşağıdakilerden hangisidir? A) Desidua bazalis B) Desidua kapsülaris C) Desidua paryetalis D) Koryon frondozum E) Villöz koryon 16 A Plasenta iki elemanı bulunan, anne ve fetusa ait bir organdır: koryon kesesinden gelişen bir fetal kısım ve endometriumdan köken alan bir maternal kısım. Desidua gebe endometriumuna karşılık gelir, hamile bir kadındaki fonksiyonel endometrium tabakasıdır. İmplantasyon bölgesiyle ilişkisine göre desidua, üç tabaka halinde isimlendirilir. Desidua bazalis, gebelik materyalinin (embriyo) dip kıs mındaki anneye ait plasentayı oluşturan tabakadır. Desidua kapsülaris, gebelik materyalini kuşatan desiduanın yüzeyel tabakasıdır. Desidua paryetalis (desidua vera) ise geriye kalan desidua tabakasıdır. Plasentanın fetal kısmı villöz koryon (Koryon frondozum) tarafından oluşturu lur. Ana villusların dalları, içleri anne kanıyla dolu villuslar arası boşluklara açılırlar. 17. Aşağıdakilerden hangisi hücre bölünmesinde kromozomların hücre kutuplarına çekilmesinde rol oynayan silindir biçimli organeldir? A) Sentriyol B) Bazal cisimler C) Kromozom D) Mikrotubuluslar E) Aktin 17 A Mikrotübülüsler bir araya gelerek sentriyolleri yapar. Bir çift sentriyol bir araya gelir, etrafları granüle bir madde ile sarılır sentrozomlar oluşur. Sentriyoller hücre bölünmesinde kromozomların hücre kutuplarına çekilmesinde rol oynayan silindir biçimli organellerdir. Duvarlarını 9 adet 3 lü mikrotübülüs oluşturur. 18. Eritrositlerin farklılaşma evrelerini oluşturan basamakların hangisinde hemoglobin sentezi başlar? A) Proeritroblast B) Bazofilik eritroblast C) Polikromatofil eritrobtast D) Ortokromatik eritroblast E) Retikülosit 18 A Hemoglobin sentezi proeritroblastlarda başlar ve önemsiz düzeyde de olsa retikülosit evresinde bi le devam eder, retikülositler kemik iliğini terk edip kana geçtikten sonra az miktarda da ol sa bir iki gün hemoglobin yapımını sürdürürler. 19. Aşağıdaki kolajenlerden hangisi bazal laminada bulunan ve ağ oluşturan kolajendir? A) Tip I kolajen B) Tip II kolajen C) Tip IV kolajen D) Tip VII kolajen E) Tip XI kolajen 19 C Uzun Lifçik Oluşturan Kolajenler: Elektron mikros kopta net olarak görülebilen lifçikler halinde bir araya gelir. Bunlar, tip I, II, III, V ve XI kolajendir. Tip I ko lajen miktarı ve dağılımı en fazla olan tiptir. Dokularda kla sik olarak kolajen lifler olarak adlandırılan ve kemik, dentin, tendon, organ kapsülleri ve dermis gibi yapıları oluştu ran bileşenler halinde bulunur. Lifçikle İlişkili Kolajenler: Kolajen lifçiklerini birbirine ve hüc re dışı matriksin başka bileşenlerine bağlayan kısa yapılar dır. Bunlar tip IX, XII ve XIV kolajenlerdir. Ağ Oluşturan Kolajenler: bazal laminanın yapısal bileşenini oluşturan ağ şeklinde olan tip IV ko lajendir. Tutturucu Lifçik Kolajenler: kolajen liflerini bazal laminaya bağlayan tip VII kolajendir. 6

6 TEMEL BİLİMLER TUSEM TTBT 20. Böbreklerde Eritropoetin üretimi aşağıdaki hücrelerin hangisi tarafından gerçekleştirilir? A) Makula densa hücreleri B) Proksimal tübül hücreleri C) Distal tübül hücreleri D) Jukstaglomerüler hücreler E) Böbreğin peritübüler kapiller hücreleri 20 E Nor mal kişilerde tüm eritropoietinin % 9O ı böbrek lerde, geriye kalanı da esas olarak karaciğerde ya pılır. Bu organlarda, eritropoietin mrna sı bulunur. Dalak ve tükrük bezlerinden de eritropoie tin elde edilebilir, ancak, eritropoietin mrna sı bulunmayan bu dokularda eritropoietin yapımı olmaz. Erişkinlerde, eritropoietin, böbreğin peritübüler kapiller yatağındaki intersitisyel hücreler ve karaciğerde perivenöz hepatositler tarafından üretilir. Eritropoietin böbreklerde Renal tübüler epitel hücreleri tarafından sekrete edilir. 21. Sindirim kanalını dö şeyen ve aynı zamanda emilim ve salgılama iş levlerini de sürdüren epitel aşağıdakilerden hangisidir? A) Tek katlı kübik epitel B) Tek katlı prizmatik epitel C) Tek katlı yassı epitel D) Çok katlı değişici epitel E) Çok katlı yassı epitelyum 21 - B Hücre Tabakalarının Sayısı Basit (tek katlı) Hücre Şekli Dağılım Örnekleri İşlevi Yassı Yalancı çok katlı (hücrelerin çekirdekleri farklı düzeylerde, bütün hücreler yüzeye erişmez fakat hepsi bazal laminaya tutunur) Çok katlı {iki veya daha fazla kat) Yassı keratinleşmiş (Kuru) Çok katlı {iki veya daha fazla kat) Damarların iç yüzeyi (Endotel) iç boşlukların seröz örtüsü: perikard, plevra, periton (Mezotel) iç organların (mezotel) hareketini kolaylaştırma, pinositoz ile aktif aktarım (mezotel ve endotel) Kübik Ovaryum örtüsü, tiroid epiteli Örtme, salgılama Prizmatik Bağısak ve safra kesesini döşeyen örtü Koruma, kayganlaştırma, emme, salgılama Trakea, bronşlar ve burun boşluğunu döşeyen örtü Epidermis Koruma, salgılama. Titrek tüyler aracılığıyla mukusun yakaladığı parçacıkları hava yollarından dışarıya taşıma Koruma, su kaybını önleme Yassı keratinleşmemiş (ıslak) Ağız. özofagus, larinks, vajina, anal kanal Koruma, salgılama, su kaybını önleme Kübik Ter bezleri, ovaryumun gelişen follikülleri Koruma, salgılama. Değişici İdrar torbası, üreterler, renal kaliksler Koruma, basınç karşısında gerilme, esneme Prizmatik Konjunktiva Koruma 22. Komşu iki hücre sitoplazması arasında iyon ve sıvı geçişini sağlayabilecek bağlantı birimi olan aşağıdakilerden hangisidir? A) Zonula okludens B) Zonula adherens C) Makula adherens (dezmozom) D) Hemidezmozom E) Aralıklı bağlantılar (Gap juntion) 22 - E Hücreler Arası Bağlantılar: 1- Zonula okludens (zonula occludens: sı kı bağlantı): Kom şu hücre zarlarını birbiriyle kaynaştıran en apikalde yerleşimli sıkı bağlantıdır. Hücreler arası boşlukta sıvı ve iyonların yukarıdan aşağı veya aşağıdan yukarı hareketini engeller. 2- Zonula adherens (ara bağlantı): Sitoplazmik yüzde terminal web i (tıkaç) oluşturan aktin filamanları, ara flamanlar ve spektrin ağı ile bağlantılı yan yüz bağlantısıdır. 3- Makula adherens (Desmozom): Hücre zarlarının sitoplazmik yüzündeki ka lınlaşma nedeniyle disk biçiminde izlenen yapılardır. Diğer hücredeki benzer yapı ile bağlantı kurar. Desmozomların yapısında kadherin isimli adheziv proteinler bulunur. 4- Hemidezmozom: Epitel hücrelerinin bazal lamina ya tutunmasını sağlayan bağlantı birimleridir ve yapılarında integrinler bulunur. Desmozomlar bağlantı kompleksleriyle sınırlı değildirler, hücreler ara sında yaygın olarak izlenebilirler. 7

7 5- Aralık bağlantıları (Gap Junction) ya da neksus: Epitel hücrelerinin çoğunda yan yüzey zarları boyunca hemen her yerde bulunabilir. İskelet kasında yokturlar. Gap junktionların protein bağlantı birimlerine konnekson denir. Bu protein birimler konneksin denilen 6 ptoteinin bir araya gelmesi ile oluşur ve komşu hücre zarlarındaki koneksonlar, iki hücre arasında hidrofilik kanal oluşturacak şekilde karşı karşıya gelirler. Her Gap junktionda 10 yada yüzlerce konnekson bulunur. Aralık bağlantıları, hücreler arasında, molekül ağırlığı az olan (1500 den az) moleküllerin alışverişini sağlayarak hücrelerin eşgüdümlü hareket etmelerini sağlarlar. gap kavşaklar bu yolla, elektriksel etkinliğin bir hücreden diğeri ne hızla yayılmasına ve çeşitli kimyasal haber cilerin karşılıklı alış verişine de izin verir. Kanal çapı ph ve voltaj tarafından da düzenlenebilir. Kalp kası hücrelerinde aralık bağlantıları uyarıların iletilmesini sağlar. Bu durum büyük ölçüde kalbin düzenli olarak atmasından (sinsityum) sorumludur. İnsanda, bir grup hastalık, mutant konneksonlara bağlanmıştır. Bunlardan bir tanesi, periferal nöropati olan Charcot-Marie-Tooth hastalığı nın X e bağlı şekli, diğeri ise, normal sağ-sol bakış uyumunu oluş turmada yetersizlikle birlikte, çok sayıda anormallikleri içe ren heterotaksi dir. 23. Aşağıdaki peroksizom çoğalmasını etkinleştiren reseptörlerden hangisinin gen mutasyonu sonucu insülin direncinde artış ve diabetes mellitus ile hipertan siyona eğilim oluşur? A) PPAR α B) PPAR β C) PPAR Delta D) PPAR Gama E) HERG 23 C Peroksizomların sayısı, peroksizom çoğaltıcıları tarafın dan arttırılır. Bunlar, çekirdekteki, peroksizom çoğalmasını etkinleştiren reseptörler (PPAR lar) üzerine etki yapar. Bu reseptörler, steroid hormon reseptörlerini da kapsayan, hormona du yarlı çekirdek transkripsiyon faktörü üst ailesinin üyeleridir. Üç farklı gen tarafından kodlanan üç farklı izoform vardır. Bunlar: PPARα, PPARγ ve PPARδ dır. İnsüline duyarlaştıran bir ilaç olan troglitazon, PPAR γ bağlanır ve insüline olan duyarlılığı artırır. PPAR γ nın etkinleştirilmesi, hücrelerin adipositlere farklılaşmasına da neden olur ve diğer başka, yaygın metabolik etkilere de sahiptir. PPARδ (delta) geninin mutasyonları, insüline direnci arttırır ve diabetes mellitus ile hipertan siyona neden olur. 24. Kalp yetmezlinde atrium gerilmesine bağlı olarak dolaşımda artan ANP (atrial natriüretik peptit) aşağıdaki etklerden hangisini oluşturur? A) Su ve sodyum atılması B) Efferent arteriolde vazodilatasyon C) Hidrojen atılması D) ADH ( antidiüretik hormon ) artışı E) Afferent arteriolde vazokontrüksiyon 24 A Peptid yapılı bir hormon olan atrial natriüretik peptid (ANP) in etkileri için, siklik guanozin monofosfat (cgmp), ikinci haberci olarak görev yapar. Atriyal natriüretik faktör (ANF) kalbin atriyum duvarları gerildiğinde bu bölgeden salgılanan bir hormondur. Kalp yeter sizliği hemen daima her iki atriyum basıncında aşırı artışa neden olduğundan ağır kalp yetersizliğinde atriyum duvarlarının gerilmesi kanda dolaşan ANF düzeylerini 5-10 kat artırır. ANF böbrekler üze rinde tuz ve su atılmasını büyük oranda artırıcı etki ye sahiptir. Bu nedenle, ANF(ANP) kalp yetersizliğinin aşı rı konjestif semptomlarını önlemeye yardım eden doğal bir role sahiptir. Atriyumların gerilmesi aynı zamanda böbrek lerin afferent arteriyollerinde refleks bir dilatasyona neden olur. Aynı zamanda sinyaller eşzamanlı olarak hipotalamusa da iletilerek antidiüretik hormon salgısını inhibe etmekte ve böbrek fonksiyonları indirekt olarak da etkilenmektedir. Afferent arteriyollerde azalmış olan direnç, glomerül kapiller basıncı artırarak böbrek tubuluslarına sıvı filtrasyonunun artmasına neden olur. Anti diüretik hormonun azalması tubuluslardan sıvı geri emilimini azaltır. Bu iki etkinin kombinasyonu idrarla hızla sıvı kaybına neden olarak kan hacminin normale dönmesinde güçlü bir yol olarak hizmet eder. 25. Aşağıdakilerden hangisi hücre bölünmesinde kromozomların hücre kutuplarına çekilmesinde rol oynayan silindir biçimli organeldir? A) Sentriyol B) Bazal cisimler C) Kromozom D) Mikrotubuluslar E) Aktin 8

8 TEMEL BİLİMLER TUSEM TTBT 25 A Mikrotübülüsler bir araya gelerek sentriyolleri yapar. Bir çift sentriyol bir araya gelir, etrafları granüle bir madde ile sarılır sentrozomlar oluşur. Sentriyoller hücre bölünmesinde kromozomların hücre kutuplarına çekilmesinde rol oynayan silindir biçimli organellerdir. Duvarlarını 9 adet 3 lü mikrotübülüs oluşturur. 26. Aşağıdaki glial hücrelerden hangisi nöronların iyo nik ve kimyasal ortamını kontrol eder? A) Oligodentrosit B) Schwan hücresi C) Astrosit D) Ependim hücresi E) Mikroglia 26 C Glia hücrelerinin sayısı nöronlardan on kat daha fazladır; nöron aralıklarında yerleşerek sinir hüc resinin gövdesini, akson ve dendrit uzantılarını sarar. Sinir dokusunun hücreler arası maddesi azdır, glia hücreleri nöron etkinliği için gereken uygun mikro çevreyi sağlar. Glia Hücre Tipi Kökeni Yeri Temel İşlevleri Oligodendrosit Nöral tüp Merkezi sinir sistemi Miyelin yapımı, elektrik yalıtımı Schwann hücresi Nöral tüp Çevresel sinirler Miyelin yapımı, elektrik yalıtımı Astrosit Nöral tüp Merkezi sinir sistemi Yapısal destek, onarım işlemleri Kan-beyin engeli, metabolik değiş tokuş Ependim hücresi Nöral tüp Merkezi sinir sistemi Merkezi sinir sisteminin boşluklarının döşenmesi Mikroglia Kemik iliği Merkezi sinir sistemi Makrofaj aktivitesi Ast rositler, glia hücreleri içinde sayısı en fazla olanıdır; Astrositler, destekleme işlevine ek olarak nöronların iyo nik ve kimyasal ortamını kontrol eder. Merkezi sinir sistemi hasar gördüğünde astrositler çoğalarak hücresel ya ra iyileşme dokusu oluştururlar. Astrositler in vitro adrenerjik reseptörleri, aminoasit reseptörlerini (GABA) ve peptid reseptörlerini (natriüretik peptid, Ang II, endotelinler, VİP ve tirotropin salgılatıcı hormon ) bulundururlar. Ependim Hücreleri Beyin ventriküllerini ve omurilik orta kanalını döşeyen alçak prizmatik epitel hücreleridir. Bazı yerlerde ependim hücreleri beyin omurilik sıvısının hareketini kolay laştıracak olan titrek tüylere sahiptir. Mikroglia Sinir dokusunda mononükleer fagositik sistem kapsamına giren fagositik hücrelerdir ve kemik iliğindeki öncül hücrelerden köken alırlar. Erişkin MSS de inflamasyon ve onarımda görev alırlar ve nötral proteazlar ve oksidatif radikaller üreterek bunları salgılarlar. 27. Aşağıdakilerden hangisinin mide motor fonksiyonlarını uyarıcı ve pilor pompası aktivitesini artırıcı etkisi vardır? A) Kolesistokinin B) Gastrin C) Gastrik İnhibitör Peptid D) Sekretin E) Enterogastrik refleks 27 B Gastrin :Mide gerilmesi ve mide içinde bazı tipte besinlerin (özellikle et sindirim ürünlerinin) bulunması antral mukozadan gastrin salgılanmasına ne den olur, mide bezlerinden yüksek oranda asidik mide sıvısının salgılanmasına neden olan güçlü etkilere sahiptir. Gastrin midenin motor fonksiyonlarını da uyarır. En önemlisi, pilor pompasının aktivitesini artırma etkisidir. Gastrin mide boşalmasının hızlanmasına yardımcı olmaktadır. Mide Boşalmasını İnhibe Eden Hormonal Feedback En etkili olanı, kimustaki yağ ve yağ asidlerinin yıkım ürünleri ile monogliseridlerin varlığına cevap olarak duodenum ve jejunum mukozasında ki I hücrelerinden serbestlenen kolesistokinin (CCK)dir. Bu hormon gastrinin sebep olduğu mide motilitesindeki artışı engel lemek için bir yarışmacı inhibitor gibi hareket eder. Sekretin başlıca mideden salgılanarak pilordan du odenuma geçen gastrik aside yanıt olarak duodenumun S hücrelerinden salgılanır. Gastrointes tinal kanalın hemen hemen tamamında motilite üzerine hafif bir inhibitor etkisi vardır. GIP (Gastrik inhibitor peptid) temel olarak yağ asidleri ve amino asidlere daha az olarak da karbonhidratlara cevap olarak üst ince barsak mukozası tarafın dan salgılanır. İnce barsağın üst kısımları gıda ile dolu olduğu zaman midenin motor aktivitesini inhibe ederek mide içeriğinin duodenuma geçişini yavaşlatır. GIP in gastrik motiliteyi inhibe ettiği bilinmekle beraber, fizyolojik konsantrasyonlardaki başlıca etkisi, pankre astan insulin sekresyonunu stimüle etmektir. Doudenumdan Kaynaklanan Enterogastrik Si nir Reflekslerinin Inhibitor Etkisi. Besin duode numa girdiği zaman duodenal çeperden kaynakla nan sinir refleksleri geriye mideye iletilirler ve duodenumdaki kimus hacmi çok fazla olduğun da mide boşalmasını yavaşlatır ya da tamamen durdururlar. 9

9 28. Düz kaslarda kasılmanın durması ve düz kasın gevşemesi için aşağıdaki enzimlerden hangisinin aktive edilmesi gereklidir? A) Protein kinaz B) Fosforilaz b C) Miyozin kinaz D) Kreatin kinaz E) Miyozin fosfataz 28 E Düz kas hücrelerinde bulunan kalmodulin proteini dört kalsiyum iyonu ile reaksiyona girmesi açısından troponine benzese de, kasılmayı başlatma biçimi yönünden farklıdır. Kalmodulin miyozin çapraz köprülerini aktive ederek kasılmayı başlatır. 1. Kalsiyum iyonları kalmoduline bağlanır. 2. Kalmodulin-kalsiyum kombinasyonu, miyozin kinazla birleşerek onu aktive eder. 3. Miyozin başının hafif zin cirlerinden biri miyozin kinaza yanıt olarak fosforile olur, kasılma gerçekleşir. Kasılmanın Durması: Kalsiyum iyon konsantrasyonu düştüğünde, miyozin başının fosforilas yonu dışında olaylar otomatik olarak tersine döner. Bu terse dönüş, düz kas hüc resi sıvısında bulunan miyozin fosfataz enzimine ihtiyaç gösterir. Bu enzim düzenleyici hafif zincirden fosfatı ayırır ve kasılma sona erer. Kasın gevşemesi için gerekli zaman, hücredeki aktif miyozin fosfataz miktarı ile belirlenir. 29. Aşağıdakilerden hangisi insülinin etkileri için yanlıştır? A) Asetil-CoA karboksilazı aktive eder B) Li poprotein lipazı aktive eder C) Hormona duyarlı lipazı aktive eder D) İnsülin eksikliğinde yağların aşırı kullanımı ketoz ve asidoza neden olur E) Protein sentezini ve depolanmasını hız landırır 29 C İnsülin Asetil-CoA karboksilazı ı aktive eder. Li poprotein lipaz ı aktive eder Hormona duyarlı lipazın etkisini inhibe eder. İnsülin Eksikliğinde Yağların Aşırı Kullanımı Ketoz ve Asidoza Neden Olur. İnsülin Protein Sentezini ve Depolanmasını Hız landırır. 30. Böbrek glomerüllerinin spesifik kapiller yapısı aşağıdakilerden hangisidir? A) Diyaframsız pencereli Kapilerler B) Somatik Kapilerler C) Viseral kapilerler D) Sinüzoidal Kapilerler E) Sürekli Kapilerler 30 A Kan kapillerleri endotel tabakası ve bazal laminanın sürekliliğine göre 4 gruba ayrılır; 1- Sürekli yada somatik Kapilerler : Duvarlarında pencere (fenestra) bulunmaması ile özellik kaza nır, sıkı bağlantılarla bağlanmış endotel örtüsü, devamlı bir bazal lamina, perisitler ve ince bir bağ dokusu kılıfı içeren damarlardır. Bu tip kılcal kan damarları, kas dokusunda, bağ dokusunda, ekzokrin bezlerde ve sinir dokusunda bulunur. Sinir sistemi dışındaki yapıların bazı bölgelerinde endotel hücrelerinin her iki yüzeyinde de çok sayıda pinositoz vezikülü bulunur 2- Pencereli ya da viseral kapilerler : Endotel hücreleri nin duvarlarında, hücre zarından daha ince bir perde (diyafram) ile örtülü büyük fenestrateler bulunur. Pencereli kapilerlerin bazal laminası süreklidir. böbrek, bağırsak, endokrin bezler gibi kan ile doku arasında madde değişiminin hızlı olduğu dokular da bulunurlar. 3- Diyaframsız pencereli Kapilerler: Böbrek glomerülü için spesifiktirler. Bu tip kapilerde kan ile doku arasında kapiler penceresinin hemen altında bulunan kesintisiz ve çok kalın bir bazal lamina bulunur. Podosit ayakçıklarıyla birlikte filtrasyon bariyerinin önemli bir bileşenini oluştururlar. 4- Aralıklı sinüzoidal Kapilerler: Ağırlıklı olarak karaciğer, kemik iliği, dalak ve lenf nodları gibi hemopoietik organlarda bulunur. Kapilerlerin duvar yapısı doku ile damar arasında alış verişe elverecek şekilde gevşek, endotel hücreleri arasında boşluklar vardır, bazal lamina kesintilidir. 10

10 TEMEL BİLİMLER TUSEM TTBT 31. Yaşlılarda lensi oluşturan proteinlerin denatüre olması ve akomodasyon yeteneğinin kaybolmasısına bağlı olarak aşağıdaki görme bozukluklarından hangisi oluşur? A) Keratokonus B) Astigmatizm C) Hipermetropi D) Prespiyopi E) Miyopi 31 D Presbiyopi: Yaşlandıkça mercek büyür, ka lınlaşır ve kısmen mercek proteinlerinin ilerleyici denatürasyonu sonucunda esnekliğini yitirir, merceğin şekil değiştirebilme yeteneği yaşla birlikte ilerleyici tarzda azalır. Akomodasyon gücü çocuktaki 14 diyoptri değerinden, 45 ila 50 yaş arasında 2 diyoptriye ve 70 yaşta 0 diyoptriye kadar iner. Böylece, mercek hemen hemen tüm akomodasyon yeteneğini kaybetmiş, presbiyopi olarak adlandırılan durum oluşmuştur, göz sürek li olarak hemen hemen sabit bir uzaklığa odaklan mış olarak kalır. Gözler artık yakın ve uzak görmeye uyum yapamaz. Bu nedenle, yaş lı bir kişi uzak ve yakın nesneleri net olarak görebil mek için üst kısmı uzak, alt kısmı ise yakına odak lamayı sağlayan bifokal gözlük kul lanmak zorundadır. 32. Bir aksiyon potansiyelinden sonra yeni bir uyarana yanıtın oluşmadığı süre olan Reflakter Dönem in sebebi aşagıdakilerden hangisidir? A) Voltaj duyarlı potasyum kanalının aktivasyon kapısının kapalı olması B) Voltaj duyarlı yavaş kalsiyum kanalının kapalı olması C) Voltaj duyarlı sodyum kanalının inaktivasyon kapısının kapalı olması D) Voltaj duyarlı potasyum kanalının aktivasyon kapısının açık olması E) Voltaj duyarlı yavaş kalsiyum kanalının açık olması 32 C Uyarılabilen bir lifte membran henüz bir aksiyon potan siyeli ile depolarize iken, yeni bir aksiyon potansiyeli oluşamaz. Bunun nedeni, aksiyon potansiyeli başladık tan kısa bir süre sonra sodyum kanallarının inaktive olması ve bu ka nallara bu noktada uygulanan uyaranın şiddeti ne olur sa olsun inaktivasyon kapısının açılmamasıdır. Onları tekrar açılması için mutlaka membran potansiyelinin, orjinal dinlenim membran potansiyeli seviyesine veya ona çok yakın bir değere dönmesi gerekir. Daha sonra saniyenin küçük bir bölümünde kanalların inaktivasyon kapıları açılır ve yeni bir aksiyon potansiyeli başlayabilir. 33. Aşağıdaki organel enzim eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) Nukleus --- DNA polimeraz B) Endoplazmik retikulum --- Glukoz-6-fosfataz C) Plazma membranı --- Sodyum-potasyum ATPaz D) Mitokondri --- Süksinat dehidrogenaz E) Peroksizom --- Asit fosfataz 33 E Fraksiyon Enzim Fonksiyon Plazma membranı 5 nükleotidaz, adenilat siklaz Na +, K + -ATPaz Membran polarizasyonu Nukleus DNA polimeraz DNA replikasyonu RNA polimeraz DNA transkripsiyonu Endoplazmik retikulum Glukoz-6-fosfataz Glukoneogenez Sitokrom b 5 redüktaz Yağ asiti desatürasyonu Golgi Galaktozil transferaz Protein glukozilasyonu Mannosidaz Lizozom Asit fosfataz Nükleotid yıkımı b-glukronidaz Polisakkarid yıkımı Süksinat dehidrogenaz Oksidatif fosforilasyon Mitokondri Sitokrom oksidaz Oksidatif fosforilasyon Oligomisin duyarlı ATPase Oksidatif fosforilasyon Glutamat dehidrogenaz Peroksizom Katalaz Ürat oksidaz H 2 O 2 yıkımı Sitozol Laktat dehidrogenaz Glikoliz Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz Pentoz fosfat yolu 11