Şekil 1- Microsoft Excel 2013 program penceresi

Transkript

1 MICROSOFT EXCEL 2013 MİCROSOFT EXCEL EKRANINI KULLANMAK Microsoft Excel Penceresi ve Temel Kavramlar Excel, Microsoft firması tarafından yazılmış elektronik hesaplama, tablolama ve grafik programıdır. Excel de çalışılan dosyalara Kitap denir. Kitaplar sayfalardan, sayfalar da hücrelerden meydana gelir. Bir çalışma kitabı sayfalardan (sayfa1) meydana gelir. Bu sayfa sayısı arttırılabilir veya azaltılabilir. Sayfa sayısı en az 1 en çok 255 olabilir. Excel de oluşturulan kitapları bilgisayarımıza kayıt ettiğimizde dosya uzantısı xlsx olur. Excel programı ilk açıldığında aşağıdaki pencere karşımıza gelir. Şekil 1- Microsoft Excel 2013 program penceresi 1

2 Satır, Sütun ve Hücre Tanımlamaları Satır: Her bir sayfada yatay bir şekilde sıralanan çubuklara satır adı verilir. Excel 2013 de her kitap sayfasında tane satır vardır. Şekil 2- Çalışma sayfasının son satırı Sütun: Excel de her sayfada dikey bir şekilde sıralanan çubuklara sütun adı verilir. Excel 2013 de bir sayfada A dan XFD ye kadar sütün vardır. Şekil 3- Çalışma sayfasının Son sütunu Hücre: Satır ve sütunların kesişmesinden meydana gelen her bir dikdörtgene hücre adı verilir. Hücreler kesişen sütun ve satırların ismini alırlar. Örneğin B sütunu ile 4 satırının kesiştiği yerdeki hücrenin adı B4 olur. Şekil 3 deki hücrenin adı XFD1dir. 2

3 Hücreler Üzerinde Değişiklik Yapma, Hareket Etme ve Seçme İşlemleri Excel de Hücreler Üzerinde Değişiklik Yapma; Hücrenin üstünde iken herhangi bir tuşa basarak hücre içinde işleme başlanılabilir. İçinde bilgi olan hücreler üzerinde değişiklik yapmak için hücrenin içine girmek gerekir. Bunun için ilk yöntem hücre üzerine tıklanır, F2 tuşuna basılır ve yön tuşları kullanılır. Diğer bir yöntem hücre üzerine çift tıklanır ve yön tuşları kullanılır veya diğer bir yöntem de hücre seçilir ve Formül Çubuğunda gerekli değişiklikler yapılır. Ayrıca aynı hücre içerisinde bir alt satıra yazı yazabilmek için Alt + Enter kullanılabilir. Excel de Hücreler Üzerinde Hareket Etme Hücreler üzerinde hareket etmek için yön tuşları kullanılır. Ayrıca aşağıdaki işlemler de Excel de sık yapılan işlemlerdir. Ctrl + Home: Çalışma sayfasının başına gelmek için kullanılır. Ctrl + End: Çalışma sayfasının sonuna gelmek için kullanılır. Ctrl + :Bulunduğumuz satırın en son hücresine gitmek için kullanılır. Ctrl + : Bulunduğumuz satırın ilk hücresine gitmek için kullanılır. Ctrl + : Bulunduğumuz sütunun ilk hücresine gitmek için kullanılır. Ctrl + : Bulunduğumuz sütunun en son hücresine gitmek için kullanılır. Page Up: Sayfanın başına gitmek için kullanılır. Page Down: Sayfanın sonuna gitmek için kullanılır. Ctrl + Page Up: Sayfalar arası geçişi sağlar. Bir önceki sayfaya geçiş yapılır. Ctrl + Page Down: Sayfalar arası geçişi sağlar. Bir sonraki sayfaya geçiş yapılır. Excel de Seçim Yöntemleri Hücre Seçmek; Seçilecek hücrenin üzerine çift tıklanır ve farenin sol tuşunu basılı tutarak fareyi bırakmadan sürükleyerek seçim yapılabilir. (Sağa Sola Aşağıya ve Yukarıya) Aralıklı, tek tek hücre seçimi yapmak için; İlk olarak hücre seçilir daha sonra Ctrl tuşunu basılı tutarak fare ile seçilmek istenen hücreler üzerine tek tek tıklanır. Belli bir aralıktaki hücreleri seçmek için; İlk olarak hücre seçilir Shift tuşuna basılı tutularak son seçmek istenen noktaya (hücreye) fare ile tıklanır. Bu şekilde arada kalan hücreler seçilmiş olur. Hücre seçilir, daha sonra Shift tuşuna basılı tutarak yön tuşları kullanılabilir. 3

4 Sütun Seçmek; Seçilecek sütunun ismi üzerine tıklanır. Farenin sol tuşunu basılı tutarak, fare ile sağa veya sola doğru sürüklenerek istenen sütunlar seçilmiş olur. (A sütunu B sütunu vs.) Seçim yapmak istediğimiz sütun üzerine tıklanır. Daha sonra Shift tuşuna basarak yön tuşları kullanılır. (A sütunu B sütunu vs.) Aralıklı, tek tek sütun seçimi yapmak için; İlk olarak sütun harfi seçilir, daha sonra Ctrl tuşunu basılı tutarak fare ile tek tek sütun harflerine bir kez tıklanır. Belli bir aralıktaki sütunları seçmek için; İlk olarak sütun harfine tıklanır ve daha sonra Shift tuşunu basılı tutarak son seçilmek istenen sütun harfine fare ile tıklanır. Bu şekilde arada kalan sütunlar seçilmiş olur. Satır Seçmek; Seçilecek satırın numarası üzerine tıklanır. Farenin sol tuşunu basılı tutarak, fare ile aşağıya veya yukarıya doğru ilerleyerek satırlar seçilmiş olur. (11. Satır, 20. Satır vs.) Seçim yapmak istediğimiz satır numarası tıklanır. Daha sonra Shift tuşuna basarak Aşağı Yukarı yön tuşları kullanılır. Aralıklı, tek tek satır seçimi yapmak için; İlk olarak satır numarası seçilir, daha sonra Ctrl tuşunu basılı tutarak fare ile tek tek satır numaralarına bir kez tıklanır. Belli bir aralıktaki satırları seçmek için; İlk olarak satır numarası seçilir ve Shift tuşunu basılı tutarak son seçilmek istenen satır numarası üzerine fare ile tıklanır. Bu şekilde arada kalan satırlar seçilmiş olur. Excel tüm sayfayı seçmek için sütun ve satırların kesişme noktasına fare ile bir kez tıklanır veya Ctrl + A kısayolu kullanılır. 4

5 Satır ve Sütun Genişliklerinin Ayarlanması Satır ve sütun genişliklerini ayarlamak için Giriş sekmesindeki Hücreler grubundan Biçim komutu kullanılır. Biçim komutunda bulunan Satır Yüksekliği seçeneğiyle tüm satırlar istenilen yüksekliğe getirilebilir ve yine aynı komutta bulunan Sütun Genişliği seçeneğiyle sütunların genişliği ayarlanabilir. Şekil 4 Satır yüksekliğinin ayarlanması Satır ve sütunları genişletmenin başka bir yolu, fare ile iki satır numarasının arasındaki çizgi üzerine gelinir ve farenin sol tuşu basılı tutularak aşağıya veya yukarıya doğru hareket ettirilerek satır yüksekliği ayarlanabilir. Sütunun genişliğini ayarlamak için de, iki sütun harfinin arasında iken ekrana gelen çizgi fare ile tutulup sağa veya sola hareket ettirilerek sütun genişletilip daraltılabilir. Şekil 5 Elle sütun genişliğinin ayarlanması Şekil 6 Elle satır genişliğinin ayarlanması 5

6 Otomatik Tamamlama ve Otomatik Doldurma İşlemi Üst satırlardaki hücrelerden birine önceden girilmiş olan ifadeye benzeyen bir ifade bir alt satıra girilirse, Excel otomatik olarak o hücreyi bir üsteki hücredeki aynı ifade ile doldurur. Buna Otomatik tamamlama denir. Şekil 7 Otomatik tamamlama işlemi Hücrenin sağ alt kısmına fare ile gelindiğinde imleç ince siyah artı işareti şeklini alır. Hücrenin sağ alt kısmında artı işareti oluştuğunda fare ile sol tuşa basılı tutup aşağıya doğru çekildiğinde hücredeki ifade, çekilen yere kadar olan tüm hücrelere kopyalanır. Buna otomatik doldurma denir. Bu işlem (sağa, sola, yukarı) hangi yöne çekilirse o yöne doğru otomatik doldurma işlemi gerçekleşir. Şekil 8 Otomatik doldurma işlemi 6

7 Şekil 9 - Otomatik doldurma işlemi Otomatik doldurmanın başka şekilleri de vardır. Örneğin alt alta iki hücreye iki sayı girildikten sonra iki hücre seçilip otomatik doldurma işlemi yapıldığında ilk iki sayı arasındaki fark kadar ardışık bir işlem oluşur ve hücreler bu sayılarla otomatik olarak dolar. Örneğin ilk hücreye 0 sonrakine 2 girildiğinde bunu izleyen diğer hücrelerdeki sayılar 4, 6, 8, 10 şeklinde devam eder. Şekil 10 Ardışık artan verilerin otomatik doldurma ile tamamlanması 7

8 Bir de hazır olan otomatik doldurmalar vardır. Örneğin herhangi bir hücreye haftanın bir günü, aylardan biri veya herhangi bir tarih yazıldıktan sonra hücrenin sağ alt köşesinden çekildiği zaman diğer hücrelerin sıralı bir şekilde günlerle, aylarla veya tarihlerle dolduğu görülür. Şekil 11 Haftanın günlerinin Otomatik Doldurma işlemi ile listesinin oluşturulması Otomatik Doldurma Özelliği Oluşturma Kullanıcı kendisi de otomatik doldurma özelliği oluşturabilir. Dosya menüsünden Seçenekler, buradan da Gelişmiş seçilir. Sonra Gelişmiş sayfasının aşağısında Özel Listeleri Düzenle komutuna tıklayıp kişi kendisi özel bir otomatik doldurma listesi tanımlayabilir. 8

9 Şekil 12 Excel 2013 seçenekleri Gelen sayfada oluşturmak istenen bilgileri sırayla aralarına virgül koyarak yazarak önce Ekle düğmesine sonra da Tamam düğmesine basılır. Şekil 13 Özel Listeler penceresi 9

10 Şekil 14 Özel listelerin oluşturulması Şekil 15 Özel olarak oluşturulmuş listenin otomatik doldurma işlemi 10

11 Hücre Kesme, Kopyalama ve Yapıştırma Giriş menüsünden Pano grubunda hazır halde Kesme, Kopyalama ve Yapıştırma komutları bulunur. Bir hücreye fare ile sağ tıklanıp da kesme, kopyalama ve yapıştırma işlemi yapılabilir. Kopyalanan hücrenin içindeki ifadeler yapıştırılacak hücre seçildikten sonra Enter tuşuna basılır veya istenen hücreye sağ tuşla tıklanıp yapıştır da denilebilir. Kesme, Kopyalama ve Yapıştırma işlemlerinden sonra hücre isimleri değişmez veya bir hücre başka bir hücrenin yerine geçmez. Hücre kopyalandığında veya kesildiğinde yeni hücreye aktarılan ifade artık asıl hücredeki ifadeye bağlı değildir yani asıl hücredeki ifadenin değişmesi kendisini etkilemez. Eğer değişmesi isteniyorsa işte o zaman hücre kopyalamaya benzeyen hücre eşitleme kullanılır. Hücre Eşitleme Hücre eşitlemek bir hücrenin içindeki ifadenin aynen başka bir hücreye kopyalanması ve asıl hücredeki ifade değişince eşitlenen hücrede de ifade değişmesidir. Bir hücreyi başka bir hücreye eşitlemek için hücrenin içine = ifadesi yazıldıktan sonra eşitlenmek istenen hücrenin adı yazılır. Örneğin C6 hücresini A2 ye eşitlemek için C6 hücresinin içine =A2 yazıldığında A2 hücresine eşitlenmiş olur. Şekil 16 Hücre eşitleme 11

12 Excel de Kısayolların Kullanımı Excel de kısayolları kullanmak için klavyeden ALT tuşuna bastıktan sonra Excel sayfasında komutların altında belli harfler ve sayılar çıkar. Yani kısayolları kullanıma açmak için ALT tuşuna bir kez basılması yeterlidir ve ALT tuşuna bastıktan sonra yapılmak istenen işlemlere karşılık gelen harflerle hızlı bir şekilde işlemler yapılır. Şekil 17 Alt tuşunun kullanımı Şekil 17 de görüldüğü gibi ALT tuşuna bastıktan sonra her komuta karşılık bir harf veya rakam denk gelmektedir. Örneğin yapılan çalışmayı kısayol tuşlarıyla kaydetmek için ALT tuşuna basıldıktan sonra 1 e basarak kayıt işlemi gerçekleştirilir. Yine yukardaki şekilde görüldüğü gibi Dosya menüsü için D, Giriş menüsü için Ş ve diğerleri içinde altındaki harflere basmak yeterli olacaktır. Kısayolları ALT tuşuyla açtıktan sonra sadece bir kez kullanılmaz, gidilecek yere kadar harflerle devam edilir. Örneğin ALT tuşuna bastıktan sonra Ş harfine basınca Giriş sekmesi altındaki her bir komut için harfler ekrana gelir, bunun için tekrar ALT tuşuna basmaya gerek yoktur. 12

13 Şekil 18 Alt tuşunun kullanımı Kısayolları kapatmak için tekrar ALT tuşuna basmak yeterlidir. Bir önceki kısayola dönmek için ESC tuşu kullanılır. ALT tuşuna bastıktan sonra yön tuşlarıyla sekmeler arası gezilebilir. Örneğin ALT tuşuna bastıktan sonra sağ yön tuşuna bastıktan sonra Dosya menüsünden Giriş sekmesine sonra da Ekle sekmesine geçilir. Aşağı yön tuşuyla bulunulan menü çubuğundaki ilk komuta geçilir. Menu içindeki komutlar arasında ok tuşuyla veya TAB tuşuyla geçiş yapılır. CTRL tuşuyla birlikte yön tuşları kullanıldığında gruplar arası geçiş yapılır. Bilgisayar alanında geçerli olan bazı kısayol tuşları Excel içinde geçerlidir. Bunlar; CTRL + C = Kopyalama CTRL + X = Kesme CTRL + V = Yapıştırma CTRL + S = Kaydetme CTRL + O = Açma CTRL + P = Yazdırma CTRL + N = Yeni 13

14 DOSYA MENÜSÜ Dosya menüsü dosya ile ilgili temel işlemlerin bulunduğu sekmedir. Bu menünün altında Bilgi, Yeni, Aç, Kaydet, Farklı Kaydet, Yazdır, Paylaş, Dışa Aktar, Kapat, Hesap ve Seçenekler komutları bulunmaktadır. Bilgi: Dosya sekmesi tıklandığında ekrana gelen görüntü Bilgi menüsüne aittir. Üzerinde çalışılan Excel dosyasıyla ilgili bir takım izin ve değişiklikler bilgi seçeneği içerisindeki düğmelerden (Çalışma Kitabını Koru, Çalışma Kitabını İncele, Sürümler ve Tarayıcı Görünümü Seçenekleri) gerçekleştirilebilir. Bilgi penceresinin sağ tarafında ise dosya ile ilgili boyut, sayfa sayısı, oluşturma ve değiştirme tarihleri ve yazan kişiye ait bilgiler listelenmektedir. Şekil 19 - Bilgi penceresi 14

15 Çalışma Kitabını Koru: Çalışma Kitabını Koru düğmesi tıklandığında Şekil 20 de görülen liste ekrana gelir. Bu seçenek, izin, koruma ve güvenlik gibi işlemleri içermektedir. Şekil 20 Çalışma Kitabını Koru menüsü Tamamlandı Olarak İşaretle: Belgenin düzenlemeye kapatılması için bu seçenek işaretlenerek onaylandığında belge sadece okunur hale dönüşür. Bu işlemi yaptıktan sonra İzinler alanında Şekil 21 deki ifade belirir. Şekil 21 - Tamamlandı olarak işaretlenen dosya Tamamlandı olarak işaretlenen dosyanın çalışma sayfası üzerindeki iş çubuğunda yeniden düzenleme için onay düğmesi görülmektedir. Bu düğme onaylandıktan sonra dosya tekrar düzenlemeye açılır. Bunun yanında İzinler seçeneğindeki Tamamlandı Olarak İşaretle tekrar tıklanırsa dosya yeniden düzenlemeye açılır. 15

16 Şekil 22 - Yeniden düzenlemeye açma Parola ile Şifrele: Bu seçenek belgenin güvenliği açısından parola verilmesini sağlar. Sadece parolayı bilenlerin dosyayı açması sağlanmış olur. Eğer parola iptal edilmek istenirse aynı seçenekten parolayı silmek gerekir. Çalışma Kitabını İncele: Belgeyi paylaşmadan önce içerik denetlemesi gerçekleştirmek için bu seçenek kullanılır. 16

17 Şekil 23 Çalışma Kitabını İncele listesi Belgeyi İncele: Belgede gizli özellikler ya da kişisel bilgiler bulunup bulunmadığını denetler. Belgeyi İncele tıklandıktan sonra Şekil 24 de görülen Belge Denetçisi ekrana gelir. Denetlenmesi istenilen özellikler seçilerek denetleme işlemi başlatılır. Şekil 24 - Belge Denetçisi 17

18 Erişilebilirliği Denetle: Belge içeriğinde engelli kişilerin okuma güçlüğü çekebileceği bilgilerin olup olmadığını denetlemek için bu seçenek kullanılır. Ekrana gelen inceleme sonuçları görev bölmesinde güçlük çekilen karakter sayısını gösterir. Şekil 25 - Erişilebilirliği Denetleme Penceresi Uyumluluğu Denetle: Excel 2013 ile yaptığımız çalışmalar içerisinde önceki sürümlerin desteklemediği özelliklerin olup olmadığını denetlemek için bu seçenek kullanılır. Şekil 26 - Uyumluluk Denetçisi 18

19 Yeni: Yeni bir dosya açmak için kullanılır. Klavyeden Ctrl+N kısayol tuşlarına basılarak da yeni bir dosya açılabilir. Bu işlem her tekrarlandığında yeni bir dosya açılır ve yapılan çalışmalar bu dosyalara kaydedilir. Dosya menüsündeki Yeni seçeneğinin görünümü Şekil 27 deki gibidir. Şekil 27 - Yeni dosya seçeneği Yeni seçeneğinde kullanılabilir dosya şablon türleri görülmektedir. Standart çalışmalar için Boş çalışma kitabı düğmesi tıklanarak boş bir dosyanın açılması sağlanır. Sadece metin, grafik, tablo, şekil çalışmaları değil değişik amaçlar için kullanılan şablon çeşitleriyle de çalışılabilir. Buradan çalışmak istediğiniz şablonu seçerek üzerinde çalışmalar yapabilirsiniz. Böylece dosyada yapılan işlemler şablon olarak kalacak ve kaydedilecektir. Yeni açılan her dosyadaki çalışmalarımızın saklı kalması için kaydet seçeneği ile kaydetmemiz gerekir. 19

20 Aç: Kayıtlı bir Excel dosyasını açmak için kullanılan seçenektir. Dosya menüsünden Aç seçeneği tıklandığı zaman Şekil 28 deki iletişim penceresi ekrana gelir. Klavyeden Ctrl+O tuşları da aynı görevi yapmaktadır. Şekil 28 - Aç Penceresi Kaydet ve Farklı Kaydet Yapılan çalışmaları bilgisayarda tutmak için Kaydet komutuyla çalışmalar kaydedilir. Kaydetme komutunda en önemli nokta kayıt türüdür. Çalışma kayıt edilirken daha önceki sürümlere uygun olarak kayıt edilebilir veya bir pdf dosyası olarak kaydedilebilir. Kaydet düğmesine basıldıktan sonra gelen pencerede dosyayı istenilen sürüme göre veya istenilen türde kaydetmek için Kayıt Türü seçeneklerinden istenilen tür seçilir. Ayrıca bu pencerede dosyayı istenen bir isimle, istenen bir yere kaydedilir. Bu işlemler yapıldıktan sonra Kaydet e basıldığında dosya kaydedilmiş olur. 20

21 Şekil 29 Farklı Kaydet penceresi Ayrıca hatırlatmak gerekirse Excel 2013 de kayıt edilen dosyaların uzantısı xlsx tir sürümlerinde ise bu uzantı xls tir. Farklı Kaydet komutu kaydet komutunun ilk kullanıldığı şekilde kullanılır. Kaydet komutundan farklı olarak çalışmayı bir önceki çalışmanın üstüne değil yeni bir çalışma olarak ve istenirse farklı bir yere kaydedilir. 21

22 Yazdır: Excel programında yapılan çalışmaları yazıcıya göndererek kâğıda aktarmak için kullanılan seçenektir. Dosya menüsünden Yazdır veya klavyeden Ctrl+P kısayol tuşları Şekil 30 da görülen Yazdır ekranını açar. Şekil 30 - Yazdır Seçeneği Görünümü Yazdır: Yazdırma işlemini gerçekleştiren düğmedir. Kopya: Yazdırılacak kopya sayısı belirlenir. Yazıcı: Yazdırma işlemi için kullanılacak yazıcı seçilir. Eğer bilgisayarımıza birden fazla yazıcı bağlı veya tanıtılmış ise bu seçenekten diğer yazıcıları da seçerek kullanabiliriz. Ayarlar: Yazdırma alanının belirlendiği listedir. Açılan listeden bütün çalışma sayfalarını (Tüm Sayfaları Yazdır), işaretlenen alanı (Seçimi Yazdır), sadece ekranda olan sayfayı (Geçerli Sayfayı Yazdır) ve belirlenen sayfa aralığındaki (Özel Aralığı Yazdır) sayfaları yazdırabiliriz. Harmanlanmış: Kopya sayısı artırıldığında yazdırma şekli sıralı veya harmanlanmış olarak belirlenebilir. Dikey Yönlendirme: Çalışma alanını kâğıda yatay veya dikey olarak aktarmak mümkündür. Yatay/Dikey yönlendirme bu seçenekle yapılır. A4: Kâğıt türünü gösteren seçenektir. Standart olarak Excel çalışma alanı A4 kâğıdı boyutundadır. Ancak çalışma sayfasını farklı bir kâğıt türüne (mektup, zarf, A5, A6, vb.) ayarlamak mümkündür. Normal Kenar Boşlukları: Bu seçenekle çalışma alanındaki kenar boşluklarını artırmak veya azaltmak mümkündür. 22

23 Yazdır penceresinin sağ tarafındaki alanda sayfamızın önizlemesini görebiliriz. Yazdırma işlemi ile ilgili tüm ayarlamalarımızı yaptıktan sonra Yazdır düğmesini tıklayarak yazdırma işlemini gerçekleştirebiliriz. Paylaş: Excel programında yapılan çalışmalar, maile, web ortamına veya farklı biçimlere aktarılarak kullanılabilir. Paylaş seçeneği görünümü Şekil 31 de görülmektedir. Şekil 31 - Paylaş seçeneği 23

24 Dışa Aktar: Excel programında yapılan çalışmaları, pdf dosya formatına veya dosyanın türü değiştirilerek farklı biçimlere aktarılarak kullanılabilir. Dışa Aktar seçeneği görünümü Şekil 32 de görülmektedir. Şekil 32 Dışa Aktar seçeneği PDF/XPS Belgesi Oluştur: Hazırlanan belgeyi PDF veya XPS biçimine dönüştürmek için bu seçenek kullanılır. 24

25 Dosya Türünü Değiştir: Excel 2013 programında hazırlanan dosyalar.xlsx uzantısı alır. Ancak önceki sürümlere uygun kaydetmek ya da farklı uzantılarda (csv, xps, xml, pdf, dif) kaydetmek istenirse bu seçenekten gerçekleştirilebilir. İşlem gerçekleştirildiğinde Farklı Kaydet iletişim penceresi ekrana gelir. Dosya mevcut türü ile kayıtlı kalırken ikinci kopyasını belirlenen türde kaydedilir. Şekil 33 - Dosya Türü Değiştir Kapat: Ekranda açık olan Excel dosyasını kapatır. Program ya da diğer Excel dosyaları kapanmaz. 25

26 Son Çalışma Kitapları: Excel programında açılarak üzerinde çalışılan son dosyaların listelendiği seçenektir. Şekil 34 de Son Çalışma Kitapları listesinde en üstte bulunan dosya en son açılandır. Dosyaların üzerine fare ile geldiğimizde bu dosyaların bilgisayarda kayıtlı olduğu konumları göstermektedir. Şekil 34 - Son Çalışma Kitapları Listesi Seçenekler: Excel programı ile ilgili seçeneklerin bulunduğu penceredir. Excel seçenekleri Şekil 35 de görülmektedir. Pencerenin sol sütununda sekmeler ve bu sekmeler altında detaylı ayar seçenekleri bulunmaktadır. Şekil 35 - Excel seçenekleri 26

27 Kaydet: Belgeyi kaydetme işlemiyle ilgili kayıt türü, konumu, otomatik kaydetme gibi seçeneklerin değiştirildiği menüdür. Şekil 36 - Kaydet sekmesi Dil: Excel programının dil ayarlaması buradan gerçekleştirilir. Metin düzenleme dilleri eklenerek, dilbilgisi denetlemeleri, sıralama gibi bir takım dile özgü özelliklerden yararlanılır. Şekil 37 - Dil Tercihleri sekmesi 27

28 Şeridi Özelleştir: Şerit üzerindeki düğmelerin özelleştirilmesi buradan gerçekleştirilir. Şerit içerisinde yeni sekmeler ya da sekme içerisinde yeni gruplar oluşturulabilir ve onlara isimler verebiliriz. Soldaki listeden eklenecek komut seçilerek sekmeler listesinde belirlenen sekme veya grup altına eklenir. Ya da eklenecek komutu tıklayıp sürükleyerek ilgili sekme veya grubun üzerine bırakarak da ekleme işlemini gerçekleştirmiş oluruz. Ekle/Kaldır düğmeleri seçilen komutu ekleme ve geri kaldırma işlemini sağlar. Yapılan özelleştirmeleri sıfırlayarak varsayılan duruma dönüştürebiliriz. Ayrıca yapılan özelleştirmelerin saklı tutulduğu dosyayı kaydederek Al/Ver düğmesi ile kaydedebiliriz. Şekil 38 - Şeridi Özelleştirme 28

29 Hızlı Erişim Araç Çubuğu: Excel penceresinin sol üst köşesinde görülen hızlı erişim araç çubuğunu özelleştirmeyi sağlar. Şekil 39 da soldaki listeden komutlar seçilerek Ekle düğmesiyle hızlı erişim araç çubuğuna eklenir. Kaldır düğmesi ile geri kaldırabiliriz. Şekil 39 - Hızlı Erişim Araç Çubuğunu Özelleştirme 29

30 GİRİŞ SEKMESİ Pano: Giriş sekmesinin ilk grubu olan Pano grubunda seçili hücrelerle ilgili kesme, kopyalama, yapıştırma ve biçim kopyalama işlemleri yapılır. Kopyalanan veya kesilen hücreler istenilen yere yapıştır düğmesi ile CTRL + V veya fare ile sağ tıklanıp Yapıştır komutuyla taşınabilir veya kopyalanabilir. Kesilen veya kopyalanan hücreleri yapıştırmak için ENTER tuşu da kullanılabilir fakat ENTER tuşu bu işlemin sadece bir kez yapılmasına izin verir. Pano grubundaki komutlar Şekil 40 da görülmektedir. Şekil 40 - Pano Grubu komutları Pano görünümünü açmak için grubun sağ alt köşesinde çerçeve ile gösterilen ok düğmesi tıklanır ve Şekil 41 deki gibi ekranın sol tarafına pano görev bölmesi açılır. Kes ve kopyala işlemlerinde seçilen metin, grafik, resim gibi öğeler bu alanda görülür. Şekil 41 - Pano görünümü 30

31 Yapıştır: Kes ya da kopyala işleminin uygulandığı hücre geçici olarak panoya aktarılır. Metni istenilen alana aktarmak için yapıştır komutu kullanılır. Yapıştır işlemini Pano grubundan ya da Ctrl+V kısayol tuşları ile gerçekleştirebiliriz. Kes: Seçilen hücrenin başka bir alana ya da sayfaya taşınmasını sağlar. Kes işlemini uygulamak için aşağıdaki adımları gerçekleştirmek gerekir: Hücre seçtikten sonra pano grubundaki Kes düğmesi ya da Ctrl+X kısayol tuşları kullanılarak metin panoya aktarılır. Kesilen hücrenin taşınacağı alan tıklanarak panodaki Yapıştır ya da Ctrl+V kısayol tuşları kullanılır. Kopyala: Seçilen hücrenin başka bir alana ya da sayfaya çoğaltmayı sağlar. Kopyala işlemini uygulamak için aşağıdaki adımları gerçekleştirmek gerekir: Hücre seçtikten sonra pano grubundaki Kopyala düğmesi ya da Ctrl+C kısayol tuşları kullanılarak hücre panoya aktarılır. Kopyalanan hücrenin taşınacağı alan tıklanarak panodaki Yapıştır ya da Ctrl+V kısayol tuşları kullanılır. Kes, kopyala ve yapıştır işlemleri sağ menüden de gerçekleştirilebilir. Hücre seçtikten sonra seçili hücrenin üzerinde sağ tuşla açılan menüden kes/kopyala seçilerek, yapıştırılmak istenen alana yine sağ tıklayarak yapıştır seçeneğiyle kes ve kopyalama işlemleri gerçekleştirilmiş olur. Şekil 42 - Sağ menü işlemleri 31

32 Biçim Boyacısı: seçilen hücre veya hücrelerin şeklini (biçimini) başka hücrelere kopyalanmasını sağlar. Hücreler seçildikten sonra biçim boyacısına bir kez basılır, istenilen yere fare ile sol tıklandığında hücrelerin biçimi kopyalanmış olur. Şekil 43 Biçim Boyacısının kullanımı Yukardaki şekilde de görüldüğü gibi biçim boyacısıyla aynı ülkelerin aynı biçimdeki hücrelere yazılması hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilir. Yazı Tipi: Yazı biçimlerini değiştirmek için Yazı Tipi grubundaki komutlar kullanılır. Çalışma alanı içinde seçim yapıldıktan sonra Yazı Tipi seçeneklerini içeren mini araç çubuğu da ekranda aktif olur. Şekil 44 - Yazı Tipi grubu 32

33 Yazı Tipi: Yazım işlemine başlamadan önce yazının tipini belirlemek ya da önceden yazılmış bir yazının tipini değiştirmek için hücreyi seçerek yazı tipi listesinden uygun yazı tipi seçilir. Yazı Tipi Boyutu: Yazının boyutunu artırmak ya da azaltmak için kullanılır. Yazı tipi boyutu punto ile ifade edilir. Yazı Tipini Büyüt / Daralt: Yazı Tipini sayaç gibi artırmak ya da azaltmak için bu iki düğme kullanılabilir. İlk düğme yazının büyüklüğünü birer artırırken ikinci düğme birer azaltır. Kalın: Yazıyı kalın yazdırır. İtalik: Yazıyı italik (eğik) yazdırır. Altı Çizili: Yazıyı altı çizili yazdırır. Farklı alt çizgileri kullanmak için aşağı yöndeki ok işareti tıklanarak çizgi stili seçilir. Yazı tipi stilleri bir örnekle Şekil 45 de gösterilmiştir. Şekil 45 - Yazı Tipi Stilleri Örneği 33

34 Dolgu Rengi: Hücrenin arka plan rengini değiştirir. Farklı renkte dolgu rengi yapmak için aşağı yöndeki ok tıklanarak renk tablosundan renk seçilir. Yazı Tipi Rengi: Metnin rengini değiştirir. Yazıya farklı renkler vermek için yandaki ok tıklanarak renk tablosu açılır. Hücre Birleştirme Hücre birleştirme işlemini yapmak için Giriş sekmesindeki Hizalama grubunda bulunan Birleştir ve Ortala simgesi kullanılır. Fare ile birleştirilmek istenen hücreler seçildikten sonra Birleştir ve Ortala simgesine tıklandığında seçilen tüm hücreler tek bir hücreye dönüşür. Birleşen hücreleri tekrar eski haline dönüştürmek için oluşan hücreyi seçip Birleştir ve Ortala ya tekrar tıklandığı takdirde ayrı hücrelere ayrılmış olur. Şekil 46 Metni Kaydır, Birleştir ve Ortala seçenekleri Hücre birleştirme seçenekleri şöyledir; Birleştir ve Ortala, Yana Birleştir, Hücreleri Birleştir, Hücreleri Çöz. Şekil 47 Birleştir ve Ortala seçenekleri Birleştir ve Ortala, seçilmiş olan tüm hücreleri bir hücreye çevirir ve içine yazılan yazıları hücre içinde ortalar. Yana Birleştir, seçili hücreleri yatay şekilde birleştirir. Satır çizgileri kalır iken sütun çizgileri yok olur. 34

35 Hücreleri Birleştir, seçilen hücreleri tek bir hücreye çevirir. İçeriği normal hücreler gibidir. Birleştir ve Ortala dan farkı budur. Hücreleri Çöz, birleştirilen hücreleri eski haline getirir. Yazı Yönlerinin Ayarlanması Hücrelerdeki yazılar, ayarlar yapılmadan önce altta ve sola dayalı olarak hizalanmış durumdadırlar. Hücre içerisindeki metinin sağda, solda, ortada, hücrenin altında, ortasında veya yukarısında olmasını ayarlamak için bu ayar düğmeleri kullanılır. Şekil 48 Hizalama, Girinti Arttırma veya Girinti azaltma seçenekleri Aşağıdaki Şekil 49 da tablo normal Excel 2013 ayarlarına göre oluşturulmuştur. Şekil 50 deki ise hizalama düğmeleri kullanılarak değiştirilmiştir. Şekil 49- Var olan ayarlara göre oluşturulan tablo 35

36 Şekil 50- Hizalama ayarları ile yapılan tablo Veri Tiplerinin Ayarlanması Excel 2013 de hücrelere girilen veri tipleri farklı olabilir. Girilen veriye uygun veri tipini seçmek için Giriş Sekmesinden Sayı grubundan istenilen bir veri tipi seçilebilir. Örneğin bir markette market sahibi ürünlerin fiyat listesini yapmak isterken fiyatların bulunduğu satırın veri tipini Para Birimi yaparak girdiği değerlerin otomatik olarak para birimi girilmesini sağlayabilir. Şekil 51 Sayı grubu 36

37 Şekil 52- Veri tipinin seçilmesi Hücreye veri girerken veri tipine uygun olarak girilmelidir. Örneğin veri tipi Tarih olarak seçilmiş olan hücreye bilgi girişi şeklinde ay, gün, yıl arasına nokta konularak girilmelidir. Şekil 53 - Veri tipinin seçilmesi 37

38 Yukarıdaki tabloda bir işyeri çalışanlarının izin ve maaş bilgileri yer almaktadır. Maaş ücretlerinin yazıldığı hücrelerin veri tipi Para Birimi olarak girilmiştir. Koşullu Biçimlendirme Giriş sekmesinde Stiller grubunda bulunur. Yapılan çalışmalarda belli kurala göre hücrelerin biçimini ayarlamak için kullanılır ve rahat bir şekilde istenilen görselliğe ulaşmaya yardımcı olur. Şekil 54 Koşullu Biçimlendirme seçeneği Koşullu biçimlendirmenin alt menüsünde Hücre Kurallarını Vurgula, İlk/Son Kurallar, Veri Çubukları, Renk Ölçekleri, Simge Kümeleri, Yeni Kural, Kuralları Temizle, Kuralları Yönelt komutları bulunmaktadır. Şekil 55 Koşullu Biçimlendirmenin alt seçenekleri 38

39 Hücre Kurallarını Vurgula Bu komut koşullu biçimlendirmede kuralların bulunduğu komutlar menüsünden oluşur. Hücre Kurallarını Vurgula koşullu biçimlendirmenin yapıldığı yerdir. Diğer menülerde otomatik olarak değerlere karşılık şekiller gelirken Hücre Kurallarını Vurgula komutunda kullanıcı kendi istediği değerlere göre hücrelerin biçimini değiştirir. Şekil 56 Hücre Kurallarını Vurgula ile Devam Durumunun ayarlanması Yukarıda verilen tabloya göre Koşullu Biçimlendirme anlatılacaktır. Şekil 57 - Hücre Kurallarını Vurgula alt seçenekleri 39

40 Hücre Kurallarını Vurgula komutlar menüsünde devam durumu ve geçme durumu için İçeren Metin komutundan Devamsız/Devamlı ve Geçti/Kaldı kelimeleri için ayrı ayrı biçimler seçilmiştir. Hücre Kurallarını Vurgula menüsünden küçüktür komutu seçilerek Genel Sınav Notu 50 nin altında olan notlara koşullu biçimlendirme uygulanmıştır. Şekil 58 Eşittir komutunun kullanımı Aşağıdaki şekilde devam durumuna, genel sınav notuna ve geçme durumuna göre koşullu biçimlendirme yapılmıştır. Hücrelere nasıl bir şekil verileceği koşulunu seçtikten sonra gelen penceredeki menüden istenilen seçilir. Burada 6 tane hazır biçim vardır. Kişi isterse bu 6 biçimin altındaki Özel Biçim seçeneğinden kendisi de biçim oluşturabilir. 40

41 İlk/Son Kurallar Bu komut menüsünde otomatik olarak yapılan biçimlendirmeler vardır. Bunlar İlk 10 Öğe, Son 10 Öğe, İlk %10, Son %10, Ortalamanın Üstünde, Ortalamanın Altında gibi otomatik biçimlendirme seçenekleridir. Şekil 59 İlk\Son Kuralları alt seçenekleri Şekil 60 Ortalamanın Üstünde seçeneğinin uygulanması Yukardaki şekilde Ortalamanın bulunduğu notlara Ortalamanın Üstündeki değerler seçeneği uygulanmıştır. 41

42 Yeni Kural ve Kuralları Temizle Yeni Kural komutuyla kişi kendisine özel yeni bir biçimlendirme kuralı ve buna uygun biçimi oluşturabilir. Kuralları Temizle komutu ile bazı hücreler var olan kuralı kaldırmak için kullanılır. Bunun için kuralın kaldırılması istenen hücreler seçilir ve Seçili Hücrelerden Kuralları Temizle komutu kullanılır. Eğer tüm sayfadaki kurallar kaldırılmak istenirse Tüm Sayfadan Kuralları Temizle komutu kullanılır. Koşullu biçimlendirmede seçili hücrelerdeki değerler için farklı biçimlendirme seçenekleri de vardır. Şekil 61 Veri Çubuklarının uygulanması Yukardaki şekilde Ortalamanın bulunduğu hücreler Koşullu Biçimlendirmeden Veri Çubukları seçeneğiyle biçimlendirilmiştir. Şekil 62 Renk Ölçeklerinin uygulanması Yukardaki şekilde Ortalamanın bulunduğu hücreler Renk Ölçekleriyle biçimlendirilmişlerdir. 42

43 Şekil 63 Simge Kümeleriyle kullanımı Yukardaki şekilde genel sınav notlarının bulunduğu hücreler Simge Kümeleriyle biçimlendirilmiştir. Tablo Olarak Biçimlendirme ve Hücre Stilleri Hücreler seçildikten sonra Giriş sekmesindeki Stiller grubundaki Tablo Olarak Biçimlendir seçeneğinden seçili hücreler belli bir stil seçilerek tablo haline getirilebilir. Tablo haline getirildikten sonra tablo araçlarında tablonun biçiminde değişiklikler yapılabilir. Örneğin tablo araçlarından tablonun ilk veya son sütunu koy renkle gösterilebilir, satırlar ve sütunlar şeritler şeklinde gösterilebilir. Aşağıda oluşturulan bir tablo seçildikten sonra Tablo Olarak Biçimlendir komutu seçilmiştir. Tablo verilerinin yeri onaylandıktan sonra şekil deki tablo elde edilmiştir. Şekil 64- Tablo Olarak Biçimlendir komutu uygulanmadan önce 43

44 Şekil 65 - Tablo Olarak Biçimlendir komutu uygulandıktan sonra Hücre Stilleri seçili hücrenin biçimini, yapısını, yazı biçimini, temasını kısaca stil ile ilgili her türlü işlemin yapıldığı yerdir. Örneğin bir hücreye yazılacak yazının ana başlık şeklinde yazılması sağlanabilir, hücrenin teması değiştirilebilir. Hücre stillerinde yapılan tüm değişiklikler başka şekillerde de ayrı ayrı yapılabilir. Şekil 66 Hücre Stilleri Hücreler Grubu Giriş sekmesindeki Hücreler grubunda Ekle, Sil ve Biçim gibi menüler vardır. Ekle komutu ile Hücre, Satır, Sütun ve Sayfa eklenebilir. Sil komutu ile Hücre, Satır, Sütun ve Sayfa silinebilir. Şekil 67 Hücreler grubu Biçim menüsünde 4 tane alt başlık vardır. Bunlar Hücre Boyutu, Görünürlük, Sayfa Düzenle ve Koruma dır. 44

45 Hücre Boyutu menüsünden satır yüksekliği ve sütun genişliği ayarlanır. Kullanıcılar bu menüden en uygun satır yüksekliği ve sütun genişliğini seçebilirler. En uygun satır yüksekliği ve en uygun sütun genişliği Excel tarafından otomatik olarak yapılır. Görünürlük menüsünde Gizle ve Göster seçeneğiyle seçili satır veya sütunlar gizlenebilir. Gizlenmiş olan satırları tekrar görmek için gizle ve göster seçeneğinden satırları göster veya sütunları göster seçenekleri kullanılır. Sayfa Düzenle menüsünde çalışılan sayfaların adı değiştirilebilir veya sayfa taşınabilir. Ayrıca sayfanın sekme rengi değiştirilebilir. Koruma menüsünden sayfa kilitlenebilir ve hücre biçimlendirilebilir. Sayfayı kilitlerken sayfada hangi değişikliklere izin verileceği seçilir. Örneğin Sayfayı Koru dedikten sonra gelen pencerede hücre biçimlendirme seçilmezse tamam dedikten sonra hücre biçimlendirmeye izin verilmez. Sayfa koruması yapılırken sayfaya şifre de verilebilir. Koruma menüsünden Korumayı Kaldır seçeneğiyle korumada olan sayfanın koruması kaldırılır. Koruma menüsünde Hücre Biçimlendir ile hücrenin biçimi ile ilgili tüm özelliklerinin (kenarlık biçimi ve rengi, hücre dolgusu ve koruma vb.) metin hizalamasının ve veri tipinin ayarlandığı seçenektir. 45

46 Şekil 68 Hücreleri Biçimlendir penceresi Sırala ve Filtre Uygula Giriş sekmesindeki Düzenleme grubunda bulunan Sırala ve Filtre Uygula komutuyla seçili hücrelerdeki verileri küçükten büyüğe veya A dan Z ye sıralama işlemi yapılabilir. Şekil 69 Sırala ve Filtre Uygula alt seçenekleri 46

47 EKLE SEKMESİ Ekle sekmesi sayfaya tablo, resimler, grafik, köprü ve simgelerin eklendiği sekmedir. Tablolar Ekle sekmesindeki Tablolar grubundaki Tablo seçeneği ile tablo oluşturulur. Tablo oluşturulmak istenen hücreler seçildikten sonra Tablo komutuna tıklanarak seçili hücrelerde tablo oluşturulur. Tablo oluşturulduktan sonra tablo için Tablo Araçları başlığı altında bir Tasarım Sekmesi oluşur. Şekil 70 Tablo araçları tasarım sekmesi Tasarım (Tablo Araçları) sekmesinde Özellikler, Araçlar, Dış Tablo Verileri, Tablo Stil Seçenekleri ve Tablo Stilleri grupları bulunur. Özellikler grubunda tablonun adı ve boyutları değiştirilebilir. Araçlar grubundan tablonun özeti çıkartılabilir, tablodaki kendini tekrar eden değerler kaldırılabilir ve tablo normal hücreler şekline dönüştürülebilir. Tablo Stili Seçenekleri grubundan tabloya üstbilgi satırı ve toplam satırı eklenebilir. Tablodaki sütunlar veya satırlar şeritli hale getirilebilir. Tablonun ilk sütunu veya son sütunu koyu renkle seçilebilir. Tablo Stilleri grubunda ise tablo için herhangi bir stil seçilebilir. 47

48 Çizimler: Çalışma alanına resim, şekil, grafik ekleme işlemleri çizimler grubundaki düğmelerden gerçekleştirilir. Şekil 71 - Çizimler Grubu Resimler: Çalışma alanına resim eklemek için kullanılır. Resim düğmesi tıklandığında ekrana gelen resim ekleme penceresinden eklenecek resim seçilir ve ekle düğmesi ile işlem tamamlanır. Şekil 72 - Resimler Penceresi 48

49 Çevrim içi Resimler: Belirli bir kavramı göstermek için çizim gibi Clip Art öğelerini ekler. Çevrim içi resim düğmesi tıklanınca online olarak resimlerin bulunduğu pencere açılır. Buradaki arama kutusuyla resim araması yapılarak çalışma alanına eklenmek istenen küçük resim üzerine çift tıklanır (Şekil 73). Eklenen resim seçildiği zaman Resim Araçları gölgesinde Biçim sekmesi görüntülenir (Şekil 74). Şekil 73 Çevrim içi Resim Ekle Penceresi Şekil 74 - Resim Araçları Sekmesi 49

50 Şekiller: Çeşitli geometrik şekil, çizgi ve ok gibi şekilleri çalışma alanına ekleyerek kullanmak mümkündür. Şekiller düğmesini tıklayınca şekillerin kategoriler halinde gruplandığı liste (Şekil 75) açılır. Şekil 75 - Şekiller Listesi Açılan listeden oluşturulmak istenen şekil seçilir ve çalışma alanında fare tıklanarak şeklin başlangıç ve bitiş noktaları belirlenir böylece şekil ortaya çıkar. Şekil 76 - Şekil Ekleme 50

51 Şekil ekleme örneği yukarıda gösterilmiştir. Eklenen şekiller üzerinde biçimlendirme yapılmak istenirse şekil bir kez tıklanır ve seçilir. Seçilen şeklin etrafında küçük daire ve kare noktalar belirir. Bu noktaları tıklayarak şeklin boyutunu değiştirebiliriz. Şekil seçilince Çizim Araçları gölgesinde biçim sekmesi (Şekil 76) açılır. Ayrıca şekil üzerinde sağ tıklayarak açılan listenin en altındaki şekil biçimlendir yazısını seçerek Şekil 77 deki iletişim penceresini ekrana getirebiliriz. Hem biçim sekmesi hem de şekil biçimlendir penceresi kullanılarak şekillerin boyutu, dolgu rengi, çizgi rengi, çizgi kalınlığı, gölge, 3 boyut görünümü kazandırma gibi bir takım biçimlendirme yapılabilir. Şekil 77 - Şekil Biçimlendir Penceresi 51

52 SmartArt: Bilgiyi şematik olarak göstermek için SmartArt grafikleri kullanılabilir. SmartArt düğmesine tıklayınca açılan pencerede kategoriler halinde sınıflandırılmış SmartArt seçenekleri (Şekil 78) görülmektedir. Şekil 78 - SmartArt Grafiği Seçimi Buradan uygun olan şema seçildikten sonra çalışma alanına gelir ve sol tarafta açılan görev bölmesinde (Şekil 79) şemadaki metin kutularını doldurabiliriz. Ayrıca şemada fazla olan öğeleri silebilir, eksik ise yeni öğe ekleyebiliriz. Şekil 79 - SmartArt Düzenleme 52

53 Ekran Görüntüsü Ekran Görüntüsü açık olan herhangi bir sayfanın fotoğrafını Excel sayfasına resim olarak almak için kullanılır. Eğer başka bir sayfanın sadece bir kısmını almak istenirse Ekran Kırpma özelliğiyle istenilen yer kırpılır. Şekil 80 Ekran Görüntüsü kırpma penceresi Sütun Grafiği, Çizgi Grafiği, Alan Grafiği, XY Grafiği (Dağılım) ve Mini Grafik Grafikler, çok sayıda verinin ve farklı veri serileri arasındaki ilişkinin anlaşılmasını kolaylaştırmak üzere sayısal veri serilerini grafiksel biçimde görüntülemek için kullanılır. Excel de bir grafik oluşturmak için ilk olarak bir çalışma sayfasına grafiğin sayısal verileri girilir. Daha sonra (Ekle sekmesi, Grafikler grubu) kullanmak istediğiniz grafik türünü seçerek bu veriler bir grafiğe çizilir. Excel, verileri izleyicilere anlamlı gelecek yollarla görüntülemeye yardımcı olacak çeşitli türde grafikler sunar. Bir grafik oluşturulduğunda veya mevcut bir grafik değiştirildiğinde, çeşitli grafik türleri (örn. sütun grafik ya da pasta grafik) ve bunların alt türleri (örn. yığılmış sütun grafik veya 3-B pasta grafik) arasından seçim yapılabilir. Ayrıca grafiğe birden çok grafik türü kullanarak karma grafik de oluşturulabilir. Şekil 81 Grafikler grubu seçenekleri 53

54 Mini Grafikler hariç, tüm grafik çeşitleri Ekle sekmesindeki Grafikler grubundan eklenir. Bir tablodaki veriler seçildikten sonra yukarıdaki grafik türlerinden biri seçilerek grafik eklenir. Aşağıdaki tabloda Kanallar ve İzleyici sayıları seçilerek Pasta grafiği oluşturulmuştur. Şekil 82 Tablonun pasta grafiği ile gösterilmesi Aşağıdaki grafikte tablo seçildikten sonra Diğer Grafiklerden Halka seçilmiştir ve sonra da Veri Etiketlerini Biçimlendir ile Etiket Seçeneklerine Yüzde değeri eklenmiştir. Şekil 83 Tablonun halka grafiği ile gösterimi 54

55 Mini Grafik Ekle sekmesinde bulunan bir gruptur. Çizgi, Sütun, Kazanç/Kayıp olmak üzere 3 biçimde oluşturulabilir. İstenilen mini grafik türü seçildikten sonra gelen pencerede veri aralığı yani mini grafiği çizilmesi istenen değerler ve mini grafiklerin yerleştirmek istendiği yer seçilip tamam denildiğinde mini grafikler oluşur. Şekil 84 Mini Grafik oluşturma iletişim penceresi Yukarıdaki tabloya Mini Grafikler uygulandığında aşağıdaki gibi grafikler elde edilir. Şekil 85 Bir tablonun Çizgi, Sütun ve Kazanç\Kayıp grafikleri ile gösterimi 55

56 Köprü Oluşturma, Metin Kutusu, Üst Bilgi ve Alt Bilgi Ekleme Köprü Oluşturma, bulunulan Excel sayfasından oluşturulan bir link ile başka bir sayfaya veya bağlantıya gitmektir. Oluşturulan köprü ile bir web sayfasına gidilebilir veya bilgisayarın içinde var olan bir dosya açılabilir. Bulunulan belge içindeki başka bir sayfaya gidilebilir ve yeni bir belge oluşturulabilir. Köprü seçeneğine tıklandıktan sonra gelen köprü ekle penceresinden nasıl bir köprü ekleneceği seçilir. Şekil 86 Köprü ekle Metin Kutusu, bir Paint dosyasına metin eklemekle aynıdır. Şekil 87 Metin Kutusu ekle Üst ve Alt Bilgi Ekleme, sayfanın üstüne veya altına bir bilgi eklemeye yarar. Üst ve Alt bilgi 3 tane hücre şeklinde bölmeden oluşur. Şekil 88 Üstbilgi ve Altbilgi ekle 56

57 WordArt: Belgeye dekoratif metin eklemek için kullanılır. WordArt düğmesi ile Şekil 89 daki seçenekler açılır. Seçim yapıldıktan sonra sayfaya gelen metin alanına yazı yazılır. Şekil 89 - WordArt Yazısı ekleme WordArt yazısı eklendikten sonra şerit alanında Biçim sekmesi açılır ve WordArt biçimlendirmesi yapılabilir. Nesne: Belgeye diğer programlardan (Adobe Acrobat, Excel, Powerpoint, vb.) dosyalar eklenebilir. Nesne düğmesi tıklandığında Şekil 90 daki Nesne penceresi ekrana gelir. Buradan eklenmek istenen nesne türü seçilir. Şekil 90 - Nesne ekleme 57

58 Aşağıdaki şekilde çalışma alanına MS Word çalışma sayfası eklenmiştir. Eklenen bu nesne ile Word programındaymış gibi çalışılabilir. Şekil 91 - Word çalışma sayfasının eklenmesi 58

59 SAYFA DÜZENİ Temalar, Kenar Boşlukları, Yönlendirme, Boyutlar, Yazdırma Alanı, Arka Plan Excel de Temalar, Renkler, Yazı Tipi ve Efektler Sayfa Düzeni sekmesinin ilk grubu olan Temalar grubunun altında yer alır. Şekil 92 Temalar grubu seçenekleri Sayfa düzenindeki ikinci grup olan Sayfa Yapısı grubunda Kenar Boşlukları, Yönlendirme, Boyutlar, Yazdırma, Arka Plan işlemleri yapılır. Şekil 93 Sayfa Yapısı grubu seçenekleri Kenar Boşlukları Excel çalışma sayfasının üstten, alttan ve yanlardan boşluklarının ayarlandığı yerdir. Dar, Geniş, Normal olmak üzere 3 hazır ölçüt kullanılabileceği gibi, kişi kendisi de özel ölçütler oluşturabilir. Şekil 94 Kenar Boşluklarının alt seçenekleri 59

60 Yönlendirme Sayfanın dikey ya da yatay olarak kullanımının ayarlandığı yerdir. Şekil 95 Yönlendirme Boyutlar Kâğıdın boyutunun ayarlandığı yerdir. Genel olarak A4 seçilir. Boyutlardan Tüm Boyutlar seçeneği tıklandığında gelen Sayfa Yapısı penceresindeki Sayfa sekmesinde sığdır seçeneğiyle tüm çalışmalar bir kâğıda sığdırılabilir. Şekil 96 Sayfa Yapısı penceresi 60

61 Yazdırma Alanı Sayfadaki verilerin belirli bir kısmının çıktısını almak için çıktısı alınmak istenen hücreler seçilir ve Yazdırma Alanından Yazdırma Alanı Belirle seçeneği seçilir. Böylece çıktı alınırken seçilen verilerin çıktısı alınır. Bu işlemi iptal etmek için Yazdırma Alanı seçeneğinden Yazdırma Alanını Temizle seçeneği kullanılır. Şekil 97 Yazdırma Alanı Arka Plan Bilgisayarda kayıtlı bir resmi Excel çalışma sayfasına arka plan resmi olarak yerleştirilebilir. Arka plan resmi sadece çalışmalarda görünür çıktı alınırken arka planı almaz. Şekil 98 Arka Plan Başlıkları Yazdır Sayfa Yapısında bulunan bu yapıyla her sayfada bulunsun istenilen satır veya sütunlar seçilir. Tamam denildikten sonra seçmiş olduğumuz satırlar veya sütunlar her sayfada bulunur. Şekil 99 Başlıkları Yazdır Otomatik Sığdırma Sığdırma işlemleri Sayfa Düzeni sekmesindeki Sığdırmak İçin Ölçeklendir grubundan yapılır. 3 tane işlemi vardır. Şekil 100 Sığdırmak için Ölçeklendir grubu seçenekleri 61

62 Genişlik Yapılan çalışmanın çıktısının genişlik olarak kaç sayfaya sığdırılacağının seçildiği yerdir. Genişlik otomatik olarak seçilirse Excel otomatik olarak kendisi sığdırma işlemini yapar. Kullanıcı genişliği kaç sayfaya sığdırmak istediğini kendisi de seçebilir. Yükseklik Yapılan çalışmanın çıktısının yükseklik olarak kaç sayfaya sığdırılacağının seçildiği yerdir. Yükseklik otomatik olarak seçilirse Excel otomatik olarak kendisi sığdırma işlemini yapar. Kullanıcı yüksekliği kaç sayfaya sığdırmak istediğini kendisi de seçebilir. Ölçek Bir sayfanın bulundurduğu hücre sayısının belirlendiği yerdir. Ölçek küçüldükçe sayfadaki hücre sayısı artar. Ölçek büyüdükçe sayfadaki hücre sayısı azalır. Ölçek ayarlarının yapılabilmesi için yükseklik ve genişliğin otomatik olması gerekir. Kılavuz Çizgileri ve Başlıklar Sayfa seçenekleri grubundan Kılavuz Çizgileri başlığının altındaki Görünüm seçeneği seçilirse çalışma yaparken kılavuz çizgilerini görürüz. Görünüm seçeneğin yanındaki kutucuk seçilmezse Excel sayfası Word sayfası gibi çizgisiz bir sayfa olur. Kılavuz çizgileri başlığı altındaki Yazdır seçeneğiyle de çıktı alırken kılavuz çizgilerinin yazdırılacağı veya yazdırılmayacağı ayarlanır. Şekil 101 Sayfa Seçenekleri grubu seçenekleri Başlıklar başlığından Excel deki satır ve sütun başlıklarının (A,B,C,.. 1,2,3.) çalışma yaparken gizleyebilir veya çıktı alırken yazdırılıp yazdırılmayacağı ayarlanabilir. Aşağıdaki ekran görüntüsünde hem kılavuz çizgilerinin görünümü hem de başlıkların görünümü kaldırılmıştır. 62

63 Şekil 102- Kılavuz çizgilerinin sayfa görünümünden kaldırılması Yerleştir Yerleştir grubundan sayfa içeresindeki resimlerin hangisinin en üstte, hangisinin altta olacağı Öne Getir ve Arkaya Götür seçenekleriyle ayarlanabilir. Şekil 103 Yerleştir grubu seçenekleri Seçim Bölmesi seçeneği sayfadaki şekilleri gösterir. Bu şekillerin sayfadaki görünümünü gizleyebiliriz veya ismini değiştirebiliriz. Döndür seçeneğiyle şekilleri veya resimleri sağa-sola döndürülebilir, Dikey veya Yatay olarak ters çevrilebilir. Şekil 104 Döndür Komutunun alt seçenekleri 63

64 Gruplandır seçeneğiyle çalışma sayfasında yer alan şekilleri tek bir şekilmiş gibi olması için birleştirilmesi sağlanır. Gruplanan şekiller tekrar çözülebilir veya çözüldükten sonra yeniden gruplanabilirler. Şekil 105 Gruplandır komutunun alt seçenekleri Hizala seçeneğiyle çizilmiş olan şekillerin birbirlerine göre, sayfaya göre veya kılavuz çizgilerine göre hizalama işlemlerinin yapılmasını sağlar. Şekil 106 Hizala komutunun alt seçenekleri 64

65 FORMÜLLER SEKMESİ Excel in en önemli özelliği veriler üzerinde çeşitli hesaplama işlemlerini gerçekleştirebilmesidir. Bu işlemler formüller sayesinde yapılmaktadır. Formüller diğer hücreler içindeki veriler üzerinde istenilen işlemin yapılmasını sağlar. Formüller diğer verilerden = işaretiyle ayrılır. Bu nedenle hücrelerde formüllerden önce = işareti kullanılmalıdır. Eğer formüllere = işareti ile başlanmazsa o veriler Excel tarafından formül olarak algılanmaz. = işareti ile basit hesaplamalar hücrelere girilebilir. Formül girerken hücrelerin A1, B5 gibi adreslerinden faydalanılır. Formülün sonucu formülün bulunduğu hücreye yazılır ve yazılan formül, formül çubuğu alanında görüntülenir. Formül bir hücreye direk yazılabileceği gibi işlev sihirbazı kullanılarak da oluşturulabilir. Bunun için hücre seçilir ve formül çubuğuna önce = işareti ardından da formül yazılır. Formülün yazma işlemi bittiğinde klavyeden Enter tuşuna basılır veya başka bir hücre tıklanır. Şekil Formül çubuğu Formülde hücre adreslerini yazarken; adresleri tek tek yazmak yerine işlev ekleyerek ilgili hücre veya hücre grupları fare ile seçilerek seçilen hücre adreslerinin formüle eklenmesi sağlanabilir. Şekil İşlev ekle 65

66 Temel İşlemler Bir hücreye =4+5 yazıldığında hücrede 9 değeri görülür. Bu yazım toplama işlemi yapmak için yazılmış bir ifadedir. Bu ifadedeki ilk karakter olan = ile Excel, sonraki ifadeleri hesaplamaya ve sonuç bulmaya çalışır. Ardından 4 ile 5 değerini aradaki + işareti ile matematiksel işleme alıp 9 değerini bulmaktadır. Benzer şekilde çıkarma (-), çarpma (*) veya bölme (/) işlemleri yapılır. Şekil 109 da hücre içine yazılan değerler ve sonuçları gösterilmiştir. Şekil Temel işlemler örneği Aşağıdaki örnekte B4 hücresine = formülünün yazılabileceği açıktır. Ancak mal satış fiyatı veya indirim miktarı değiştiğinde indirimli satış fiyatı (B4) aynı kalacağından formül yeniden düzenlenmelidir. Hücre içindeki veriler değiştiğinde sonucun otomatik olarak değişmesi için hücre adresleri (Ör: A1, B5, C7) kullanılmalıdır. Şekil 110 da indirimli satış fiyatı (B4) adresinde yer alan = ifadesi yerine =B2-B3 formülü yazılırsa tablodaki veriler değiştikçe sonuç otomatik olarak hesaplanır. Şekil Temel işlemler örneği 66

67 Formül Sözdizimi Hakkında Formül sözdizimi, bir formüldeki öğelerin yapısı veya sırasıdır. Excel de formüller, bir eşit imi (=) ve arkasından hesaplanacak öğeler (işlenenler) ve hesaplama işleçlerini içeren belirli bir sözdizimine sahiptir. Her bir işlenen, değişmeyen bir değer (sabit değer), bir hücre veya aralık başvurusu, bir etiket veya bir çalışma sayfası işlevi olabilir. Varsayılan olarak, Excel bir formülü, soldan sağa doğru işlem önceliğine göre, eşit imiyle (=) başlayarak hesaplar. Örneğin, aşağıdaki formül, Excel çarpmayı toplamadan önce hesapladığı için, 27 sonucunu verir: Formül, 5 ile 4 ü çarpar 20 değeri elde edilir ve elde edilen sonuca 7 eklenir. Şekil Ayraç kullanmadan hesaplama yapmak Aksi durumda, sözdizimini değiştirmek için ayraç kullanılarak, ilk olarak 7 ile 5 toplanıp, sonra sonuç 4 le çarpılarak, 48 sonucu elde edilir. Şekil Ayraç kullanarak hesaplama yapmak 67

68 Hesaplama Operatörleri Excel 2013 de kullanılan hesaplama operatörleri: (+), (-), (*) ve (/) dir. Bu operatörler kullanılarak Excel uygulamanızda dört işlem yapabilirsiniz. Excel bu operatörleri kullanırken, aşağıdaki öncelik kurallarını izler: Formülleri Kopyalama Excel çalışma sayfasında gerçekleştirilmek istenen bir uygulamada alt alta veya yan yana olan hücreler için yapılacak hesaplama işlemi, aynı formülü her bir hücre için tekrar yazmaya gerek kalmadan formülün yazılı olduğu hücrenin kopyalanıp sonucun görüntülenmesi istenen diğer hücrelere yapıştırılması ile gerçekleştirilir. Formül yapıştırma işlemi bittiğinde kopyalanan formülün yapıştırılan hücrenin adresine göre kendini revize ettiği formül çubuğundan gözlemlenir. 68

69 Şekil 113 Formül kopyalama Şekil 114 Formül yapıştırma Temel Fonksiyonlar Excel de büyük miktarda veriyle işlem yaparken formülleri kullanmak işinizi görebilir fakat yüzlerce rakamı alt alta veya yan yana toplamak için =A1*A2*A3*A4 şeklinde bir formül yazmak oldukça uzun zaman alır. Bu gibi durumlarda işimizi kolaylaştırmak için Excel de önceden tanımlanmış olan fonksiyonlar kullanılır. 69

70 Fonksiyon Kullanımı Fonksiyon kullanımı ile ilgili dikkat edilmesi gereken üç nokta vardır. Her fonksiyon eşittir işareti ile başlar. Fonksiyonun adı yazılır ve Parantez açılır. Fonksiyon parametreleri yazıldıktan sonra parantez kapatılarak fonksiyon tamamlanır. Excel de yüklü olan fonksiyonları kullanmak için; Formüller sekmesinin altında bulunan İşlev Kitaplığı grubundan İşlev Ekle seçilir. Şekil 115 İşlev ekle Açılan İşlev Ekle iletişim kutusundan eklenmek istenen fonksiyon seçilir. Şekil 116 İşlev ekle iletişim kutusu 70

71 Fonksiyonlar bu şekilde eklenebileceği gibi formül çubuğunda veya hücrede iken de klavyeden kendimiz de yazabiliriz. Şekil 117 Topla işlevinin klavyeden girilmesi Otomatik Toplam Excel de verilerinizin hemen altına toplam aldırmak istiyorsanız otomatik toplam düğmesini kullanabilirsiniz. Örneğin, öğrenci sınav notları tablomuzda bulunan her bir öğrencinin aldığı notların hızlı bir şekilde toplamını almak için; Not başlığı altındaki boş hücre seçilir. Giriş sekmesinin Düzenleme grubunda bulunan Toplam veya Formüller sekmesinin altında bulunan otomatik toplam açılır menüsü tıklanır. Şekil 118 Otomatik Toplam Açılan listeden (Toplam, Ortalama, Sayıları Say, En Büyük ve En Küçük) Toplam komut düğmesi seçilir. 71

72 Şekil 119 Otomatik Toplam Formül aşağıdaki resimdeki gibi oluşacaktır, bu durumda formül eklemeyi tamamlamak için klavyeden Enter tuşuna basılır. Şekil Otomatik Toplam Topla İşlemi 72

73 Matematik ve Trigonometri Topla Fonksiyonu Excel 2013 de yapılacak uygulamada Topla fonksiyonu kullanılarak seçilen hücrelerdeki verilerin toplamı alınır. Topla fonksiyonunun kullanımı =Topla( sayı1;sayı2; ) şeklindedir. =Topla yazılıp parantez açıldıktan sonra sayı, formül, hücre adresi yazıp parantezi kapatarak fonksiyon tamamlanır. Topla fonksiyonunda parantez içine 255 farklı girdi yazılabilir. Daha önceki Excel sürümlerinde 30 girdi yazılabiliyordu. Örnek Çalışmamızda; Yıl içerisinde aylık olarak yaptığımız giderlerin toplamının Excel kullanılarak nasıl yapıldığını, Toplama işlemlerinin daha sonra değerler değiştiğinde sonucunu güncelleştirebilen bir formülle toplamayı, Çalışmamıza bir giderler tablosu oluşturarak başlayalım. Oluşturulan tabloya giderlerimizi ve ayları listeleyelim. Şekil Giderler Tablosu Oluşturulan giderler tablosuna Ocak ayı için verileri girip, ilgili ayın en altındaki toplam alanına o ay giderlerinin toplam sonucunu gösteren formülümüzü yazalım. Bunun için iki yol kullanılabilmektedir. Birinci Yol: Şekilde de görüldüğü gibi ocak ayının en altındaki Toplam alanına = ile başlayarak Ocak ayı sütununda yer alan hücreler içerisindeki değerler tek tek yazılır. Şekil Hücre İçerisindeki Değerleri Tek Tek Yazarak Toplamak 73

74 Formül yazma işlemi bitirildikten sonra klavyeden Enter tuşuna basılarak ocak ayı giderler toplamı elde edilir. Şekil Ocak Ayı Toplamı Bu yol ile ocak ayı toplamları bulundu ancak hücre içerisindeki değerleri değiştirdiğimizde toplam alanına gidip formülde girilen değeri de değiştirmemiz gerekmektedir yani iki kez işlem yapmamız gerekmektedir ve böyle bir durum birçok giderin söz konusu olduğu tablolarda matematiksel hatalara sebep olabilmektedir. İkinci Yol: Bu yöntemde hücre içerisindeki verileri hücrenin adresini =C3+C4 yazarak çağırır ve bu hücreler içerisindeki veriler üzerinde işlem yapılması sağlanır. Şekil 124 Toplama İşlemi Bu sayede hücre içerisindeki değer değiştirilip klavyeden Enter tuşuna basıldığında sonuç otomatik olarak değişir. 74

75 Üçüncü Yol: Bu yol için giderler ayının en altında bulunan toplam hücresi seçildikten sonra Formüller sekmesine gidilerek İşlev Ekle komut düğmesi seçilir ve İşlev Ekle iletişim kutusunun açılması sağlanır. Şekil İşlev Ekle İletişim Kutusu İşlev Ekle düğmesine tıklandığında hedef hücrede otomatik olarak = işaretinin oluştuğunu gözlemleyin. Açılan İşlev Ekle iletişim kutusundan eklenmek istenen işlev seçildikten sonra tamam düğmesine basılarak Fonksiyon Bağımsız Değişkenleri iletişim kutusunun açılması sağlanır. Şekil Fonksiyon Bağımsız Değişkenleri Penceresi 75

76 Fonksiyon Bağımsız Değişkenleri iletişim kutusu, üzerinde bulunan sayı1 alanına tek tek hesaplamaya tabi tutulacak hücrelerin adreslerini yazabilmemize ve hesaplamaya tabi tutmak istediğimiz hücreleri çalışma sayfasından farenin sol tuşu ile seçmemize olanak tanır. Seçme işlemi bittikten sonra tamam tuşuna basarak hesaplamanın sonuçlandırılması sağlanır. Bu yöntem kullanıldıktan sonra hücreler içerisinde yapılan değişiklikler klavyeden Enter tuşuna basıldığı anda güncellenir. Şekil 127 İşlev Ekle - Toplama İşlemi Örnek: Bir kişi gelirlerinin yıllık toplam miktarını hesaplamak istemektedir. TOPLA fonksiyonu kullanılarak yapılan bu işlem aşağıda gösterilmiştir. Şekil 128 Topla Fonksiyonu Örneği 76

77 Çarpım Fonksiyonu Çarpım fonksiyonu, seçilen hücredeki rakamların veya belirtilen hücre aralığının çarpımını alır. Çarpım fonksiyonu, =Çarpım(Sayı1;Sayı2; ) şeklindedir. Çarpım sonucunun görüntüleneceği hücre içerisine =Çarpım yazılıp parantez açıldıktan sonra sayı, formül, hücre adresini yazıp parantezi kapatarak fonksiyon tamamlanır. Çarpım fonksiyonunda parantez içine 255 farklı girdi yazılabilir. Örneğin, A1 hücresindeki bir rakamla B1 hücresindeki bir rakamın çarpımını almak için sonucun görüntülenmesi istenilen hücreye =Çarpım(A1;B1) yazılmalıdır. Şekil Çarpım Fonksiyonu Kuvvet() Fonksiyonu Bir sayıyı üsse yükseltmek için ^ işlevini veya KUVVET fonksiyonu kullanılır. = KUVVET( 5; 2) 5 in karesini hesaplar (25) = 5 ^ 3 5 in küpünü hesaplar (125) Karekök() Fonksiyonu İstenilen sayının pozitif karekökünü verir. Negatif bir sayıda KAREKÖK fonksiyonu #SAYI! hata değerini verir. = KAREKÖK (sayı) 77

78 Ortalama Fonksiyonu Ortalama fonksiyonu belirtilen rakamların veya hücrelerin aritmetik ortalamasını alır. Ortalaması alınacak hücreye =Ortalama yazılıp parantez açıldıktan sonra sayı, hücre adresi yazılır ve parantezi kapatarak fonksiyon tamamlanır. Ortalama fonksiyonu içine 255 farklı girdi yazılabilir. Örneğin, A1 hücresindeki bir rakamla B1 hücresindeki bir rakamın ortalamasını almak için sonucun görüntülenmesi istenilen hücreye =ORTALAMA(A1;B1) yazılmalıdır. Şekil Ortalama Fonksiyonu Örnek: Bir öğretmen, öğrencilerinin fiziksel gelişimini takip etmek için öğrencilerin boy ve kilo ortalamalarını kaydetmektedir. Boy ve kilo ortalamalarını hesaplamak için ORTALAMA fonksiyonunu kullanmıştır. Şekil ORTALAMA Fonksiyonu Örneği 78

79 Mak Fonksiyonu Mak fonksiyonu belirtilen sayılar veya hücre aralığı içindeki en büyük rakamı bulur. Mak fonksiyonu, =Mak(Sayı1;Sayı2; ) şeklindedir. En büyük değerin gösterileceği hücreye =Mak yazılıp parantez açıldıktan sonra sayı, hücre adresi yazılır ve parantezi kapatarak fonksiyon tamamlanır. Mak fonksiyonu içine 255 farklı girdi yazılabilir. Şekil Mak Fonksiyonu Örnek: Bir öğretmen, öğrencilerinin kaç sayfa kitap okuduğunu takip etmektedir. En çok okunan sayfa sayısını bulmak için MAK fonksiyonu kullanılmıştır. Şekil MAK Fonksiyonu Örneği 79

80 Min Fonksiyonu Min fonksiyonu belirtilen sayılar veya hücre aralığı içindeki en küçük rakamı bulur. Min fonksiyonu, =Min(Sayı1;Sayı2; ) kullanılır. En küçük değerin gösterileceği hücreye =Min yazılıp parantez açıldıktan sonra sayı, hücre adresi yazılır ve parantezi kapatarak fonksiyon tamamlanır. Min fonksiyonu içine 255 farklı girdi yazılabilir. Şekil Min Fonksiyonu Örnek: Bir öğretmen sınıfındaki öğrencilerin sınavdan aldıkları notları listelemiştir. Bu notlardan en düşük olanını bulmak için MİN fonksiyonunu kullanmıştır. Şekil 135 Min Fonksiyonu Örneği Hücre ve Aralık Adlandırma Excel 2013 de birden fazla çalışma sayfasına yayılmış büyük tablolarda çalışırken bazı fonksiyonlar içerisinde kullanılan verileri anlamak zor olabilir. Örneğin; 5 sayfalı bir Excel çalışma kitabında, Sayfa2 de bulunan =TOPLA(Sayfa1!A1:G1; Sayfa3!A4:K4;Sayfa4!C5:L5) gibi bir fonksiyonda hangi verilerin toplama işlemine tabi tutulacağı anlaşılmayabilir. Buna benzer durumlarda Excel in hücre veya aralık adlandırma özelliğini kullanarak bunları anlaşılır bir hale getirmek mümkündür. Not: Bir hücre veya aralık adlandırıldığında fonksiyonlarda da o hücre veya aralık tanımlanan adı ile görünür. 80

81 Tabloda bir aralığı adlandırmak için; Adlandırılacak aralık seçilir. Formüller sekmesinin altında yer alan Tanımlı Adlar grubundan Ad Tanımla seçilir. Açılan pencerede Ad kutusuna verilecek isim yazılır ve Tamam düğmesine basılır. Şekil Yeni Ad İletişim Kutusu Not: Aralığı adlandırmak için kullanılabilecek diğer bir yol ise Excel sekmeler çubuğunun altında formül çubuğunun solunda bulunan ad çubuğu da kullanılabilir. Şekil 137 Ad Çubuğu Adlandırılmış olan verilerin formül çubuğundaki görüntüsü aşağıdaki gibi olacaktır. Şekil Adlandırılmış Verilerin Toplamı Tanımlı bir adı silmek veya adın tanımlı olduğu hücre veya aralığı değiştirmek için ad çubuğunu kullanabileceğiniz gibi Formüller sekmesi altında yer alan Tanımlı Adlar grubundan Ad Yöneticisi de kullanılabilir. 81

82 Şekil Ad Yöneticisi Ad Yöneticisi komut düğmesine basılarak açılan iletişim kutusundan, kayıtlı olan adlardan herhangi biri seçilip Düzenle komut düğmesine basılarak adı veya aralığı tekrar düzenlenebilir veya Sil komut düğmesine basılarak da adı silebilirsiniz. Şekil Ad Yöneticisi İletişim Kutusu Mutlak Referans Excel 2013 çalışma sayfasında oluşturulan bir tabloda formül içinde kullanılan bir hücre referansı, kopyalama yapıldığında sabit kalsın isteniyorsa mutlak referans olarak belirlenmelidir. Daha önce bahsedilen formül kopyalama işleminden hatırlayacaksınız, bir formülü kopyalayıp başka bir alana yapıştırdığınızda yapıştırıldığı hücreye göre formül içindeki adreslere güncelleme yapıyordu. 82

83 Tablo içerisinde kullanılan bir hücrenin sabit kalması, kopyalamalardan etkilenmemesi gerekiyorsa satır ve sütun numaralarının yanına $ işareti yazarak hücreyi sabitlemek gerekir. $ işaretinin kullanılması, ilgili hücrenin sabit olduğu ve kopyalansa bile bu hücre referansının değişmeyeceği anlamına gelir. Örnek formül : =A5+$B$2 Formüllerde Hata Denetimi Aşağıda Excel çalışma sayfalarında yanlış kullanılan formüllerin verdiği hatalar ve nedenlerinin listesi bulunmaktadır. 83

84 Matematiksel Fonksiyonlar Yuvarla Fonksiyonu Yuvarla fonksiyonu ondalık bir sayıyı tamsayıya veya istenen sayıda ondalık basamağa yuvarlar. Yuvarla fonksiyonunda virgül sonrası basamak değeri 5 ve üstü ise bir üst rakama, küçük ise sayının kendisine yuvarlanır. Yuvarla fonksiyonun kullanımı =Yuvarla(Sayı;Sayı_rakamlar) şeklindedir. Sayı: bağımsız değişkenine yuvarlanacak sayı, Sayı_rakamlar: bağımsız değişkenine ise ondalıktan sonra kalacak basamak sayısı yazılır. =Yuvarla(A1;0) olması durumunda 35,5 değeri 36 ya yuvarlandı. =Yuvarla(A1;1) olması durumunda 35,5 değeri 35,5 e yuvarlandı. 84

85 ETopla Fonksiyonu Hatırlayacağınız üzere Topla fonksiyonu seçili hücrelerdeki tüm değerleri toplamaktadır. Etopla fonksiyonu ise seçili değerlerin içinde belirlenen koşula uyanları toplamaktadır. Etopla fonksiyonunun kullanımı =Etopla(aralık, ölçüt,[toplam_aralığı]) şeklindedir. Aralık değişkenine: Koşulun bulunduğu aralık. Ölçüt değişkenine: Koşul. Toplam_aralığı değişkenine: Toplanacak değerlerin bulunduğu aralık yazılır. Örnek: Öğrenci adı, dersleri ve ders saat bilgilerinin yer aldığı bir tablomuz olsun. Bu tabloda sadece Ali isimli öğrencinin aldığı derslerinin, ders saati toplamının hesaplanmasını istersek sonucun görüntülenmesini istediğimiz hücreye =ETOPLA(A2:A6; Ali ;C2:C6) yazılmalıdır. Şekil Öğrenci Ders- Ders Saati Tablosu Aralık değişkenine: A2:A6 Ölçüt değişkenine: Ali Toplam_aralığı değişkenine: C2:C6 Formülün yazıldığı hücredeki görüntü aşağıdaki resimde görüntülenmiştir. 85

86 Örnek: Yatak sayısı 300 den fazla olan hastanelerde çalışan toplam personel sayısının hesaplanması isteniyor. Bu işlem için B sütununda 300 den fazla değere sahip olan hastanelerin C sütunundaki personel sayıları toplanmalıdır. ETOPLA fonksiyonunun bu amaçla kullanımı aşağıda gösterilmiştir. Şekil ETOPLA Fonksiyonu Örneği Metinsel Fonksiyonlar Metinsel Fonksiyonlar, veri parçalama, büyük harfe çevirme ve hücre birleştirme gibi metinsel işlemlerde kullanılan fonksiyonlardır. Sağdan Fonksiyonu Sağdan fonksiyonu, belirlenen bir metnin en sağdan istenen sayıda karakterini verir. Sağdan fonksiyonunun kullanımı =Sağdan(metin;sayı_karakterler) şeklindedir. Metin: Metin veya metnin bulunduğu hücre yazılır. sayı_karakterler: Sağdan alınacak karakter sayısı yazılır. Örneğin; tablomuzda B2 hücresinde yer alan verinin sağındaki 2 adet karakteri almak için sonucun görüntüleneceği hücreye =SAĞDAN(B2;2) fonksiyonu yazılmalıdır. Şekil 143 Sağdan Fonksiyonu 86

87 Soldan Fonksiyonu Soldan fonksiyonu, belirlenen bir metnin en soldan istenen sayıda karakterini verir. Soldan fonksiyonunun kullanımı =Soldan(metin;sayı_karakterler) şeklindedir. Metin: Metin veya metnin bulunduğu hücre yazılır. sayı_karakterler: Sağdan alınacak karakter sayısı yazılır. Örneğin; tablomuzda B2 hücresinde yer alan verinin solundaki 2 adet karakteri almak için sonucun görüntüleneceği hücreye =SOLDAN(B2;2) fonksiyonu yazılmalıdır. Şekil 144 Soldan Fonksiyonu Parçaal Fonksiyonu Parçaal fonksiyonu bir metnin içinden istenen bir kısmını almak için kullanılır. Parçaal fonksiyonu =Parçaal(metin; başlangıç_sayısı; sayı karakterler) şeklinde kullanılır. Örneğin; tablomuzda B2 hücresinde yer alan verinin 1. Karakterinden itibaren 4 adet karakter almak için sonucun görüntüleneceği hücreye =Parçaal(B2;1;4) fonksiyonu yazılmalıdır. Şekil 145 Parçaal Fonksiyonu Birleştir Fonksiyonu Birleştir fonksiyonu birden fazla metin dizesinin birleştirilmesi için kullanılan bir fonksiyondur. Birleştir fonksiyonun kullanımı =Birleştir(metin1;metin2;..) şeklindedir. Örneğin; 2.satırda bulunan öğrenci adı, dersi ve ders saatini birleştirmek için; =BİRLEŞTİR(A2;B2;C2) fonksiyonu yazılır. Şekil 146 Birleştir Fonksiyonu 87

88 Uzunluk Fonksiyonu Uzunluk fonksiyonu metnin veya seçilen hücrenin karakter sayısını bulur. Uzunluk fonksiyonu =Uzunluk(metin) şeklindedir. Not: Uzunluk fonksiyonu ile boşluklar da karakter olarak sayılır. Şekil 147 Uzunluk Fonksiyonu Büyükharf Fonksiyonu Büyükharf fonksiyonu istenen veya belirlenen veriyi büyük harfe çevirir. Büyükharf fonksiyonun kullanımı =Büyükharf(metin/hücre) şeklindedir. Şekil 148 Büyükharf Fonksiyonu Küçükharf Fonksiyonu Küçükharf fonksiyonu istenen ve belirlenen veriyi küçük harfe çevirir. Küçükharf fonksiyonun kullanımı = Küçükharf (metin/hücre) şeklindedir. Şekil 149 Küçükharf Fonksiyonu 88

89 Tarih Fonksiyonları Excel 2013 çalışma sayfalarına tarih eklemek, bunlar üzerinde işlem yapmak ve tarihsel verileri fonksiyon içinde kullanmak mümkündür. Bugün Fonksiyonu Bugün fonksiyonu, bir formül veya hücreye geçerli sistem tarihini ekler. Bugün fonksiyonunun kullanımı =Bugün() şeklindedir. Şekil Bugün() Fonksiyonu Şimdi Fonksiyonu Şimdi fonksiyonu, geçerli hücreye sistem tarihi ile birlikte sistem saatini de ekler. Şimdi fonksiyonunun kullanımı =Şimdi() şeklindedir. Şekil Şimdi() Fonksiyonu Gün Fonksiyonu Gün fonksiyonu tarih verisinden gün bölümünü almak için kullanılan bir fonksiyondur. Örneğin, dan 28 i verir. Gün fonksiyonunun kullanımı =Gün(veri/hücre_adresi) şeklindedir. Şekil Gün() Fonksiyonu Ay Fonksiyonu Ay fonksiyonu tarih verisinden ay bölümünü almak için kullanılan bir fonksiyondur. Örneğin, dan 10 u verir. Ay fonksiyonun kullanımı =Ay(veri/hücre_adresi) şeklindedir. Şekil Ay() Fonksiyonu 89

90 Yıl Fonksiyonu Yıl fonksiyonu tarih verisinden yıl bölümünü almak için kullanılan bir fonksiyondur. Örneğin, dan 1979 u verir. Yıl fonksiyonun kullanımı =Yıl(veri/hücre_adresi) şeklindedir. Şekil Yıl() Fonksiyonu Tarih Fonksiyonu Tarih fonksiyonu farklı hücrelere yazılmış gün, ay ve yıl verilerini kullanılarak yeni bir tarih oluşturmak için kullanılır. Tarih fonksiyonunun kullanımı: =Tarih(yıl/hücre_adresi;ay/hücre_adresi;gün/hücre_adresi) şeklindedir. Şekil Tarih() Fonksiyonu Mantıksal Fonksiyonlar Mantıksal fonksiyonlar, belli olasılıkları karşılaştırmak için kullanılır. Bir hücrenin veya bir aralığın alacağı değerin sonucuna göre başka bir hücrenin değeri belirlenecekse mantıksal fonksiyonlar kullanılmalıdır. Şekil 156 Mantıksal Operatörler 90

91 Eğer Fonksiyonu Kullanılan Eğer fonksiyonu belirtilen koşulun doğru olması durumunda bir değer, yanlış olması durumunda ise başka bir değer döndürür. Eğer fonksiyonun kullanımı =Eğer(mantıksal_sınama;eğer_doğruysa_değer;eğer_yanlışsa_değer) şeklindedir. Örneğimizde sayıların toplamının 50 nin altında olması durumunda AZ, üstünde olması durumunda ise ÇOK yazmasını sağlayacak bir eğer fonksiyonu yazalım. Örneğimiz için kullandığımız eğer fonksiyonumuz: =EĞER(B8<50; Az ; ÇOK ) şeklindedir. Şekil 157 Eğer Fonksiyonu Örnek: Geçme notunun 50 olduğu bir sınavda öğretmen, yaptığı sınav sonucunda 40 ile 49 arasında puan alan öğrencilere sözlü sınav hakkı vermeyi istemektedir. Öğretmen, bu öğrencileri tespit etmek için EĞER fonksiyonunu kullanmıştır. Şekil EĞER Fonksiyonu Örneği 91

92 Ya da / Ve Fonksiyonu Ya da fonksiyonu yazılan koşullardan en az birinin sağlanması durumunda Doğru sonucunu, koşulların hiçbirinin sağlanmamış olması durumunda Yanlış sonucunu verir. Bu sayede sütuna belli kriterler dışında girilen verilerin tespit edilmesi kolaylaşmış olur. Yada fonksiyonunun kullanımı =Yada(mantıksal1;mantıksal2; ) şeklindedir. Örneğimizde B sütununda Türkçe ve Matematik haricinde girilen derslerin yanlış olarak etiketlenmesini sağladık, bunun için =YADA(B2= Matematik ;B2= Türkçe ) fonksiyonunu oluşturduk. Şekil 159 Ya da Fonksiyonu Ve fonksiyonu belirtilen koşullardan hepsinin sağlanması durumunda Doğru, koşullardan herhangi birinin sağlanmaması durumunda ise Yanlış sonucunu verir. Ve fonksiyonun kullanımı =Ve(mantıksal1;mantıksal2; ) şeklindedir. Örneğimizde öğrencinin aldığı dersin matematik ve saatin 4 olması koşullarını sağlaması durumu ile ilgili =VE(B2= Matematik ;C2=4) fonksiyonu yazılmıştır. Şekil 160 Ve Fonksiyonu 92

93 Eğersay Fonksiyonu Eğersay fonksiyonu belli bir koşula uyan değerlerin kaç tane olduğunu bulmak için kullanılır. Eğersay fonksiyonu kullanımı: =Eğersay(Aralık;ölçüt) şeklindedir. Aralık: Değişkenin bulunduğu aralık yazılır. Ölçüt: Koşul yazılır. Örneğin; aşağıdaki tabloda yer alan ders saatlerinden, 3 ten büyük ders saatine sahip kaç tane ders olduğunu bulmak için kullanılacak hücreye =EĞERSAY(C2:C7; >3 ) fonksiyonu yazılmalıdır. Şekil 161 Eğersay Fonksiyonu Örnek: Bir öğretmen, yaptığı sınav sonucu 85 ve üzeri puan alan öğrencilerine hediye alacaktır. Öğretmen hediye sayısını belirlemek için EĞERSAY fonksiyonunu kullanarak 85 ve üzeri puan alan öğrencilerinin sayısını bulabilir. Şekil EĞERSAY Fonksiyonu Örneği 93

94 BAĞ_DEĞ_SAY Fonksiyonu Bu fonksiyon belirli aralıktaki sayı içeren hücre adedini verir. Buna benzer olarak BAĞ_DEĞ_DOLU_SAY fonksiyonu da belirlenen aralıkta boş olmayan hücrelerin sayısını verir. Şekil 163 BAĞ_DEĞ_SAY Fonksiyonu Örnek: Bir şirket, şubesinin bulunduğu illeri bölgeler halinde gruplandırarak listelemiştir. Bu şirket, Marmara bölgesinde kaç ilde şubesinin bulunduğunu hesaplamak için BAĞ_DEĞ_SAY fonksiyonunu kullanabilir. Şekil 164 BAĞ_DEĞ_SAY Fonksiyonu Örneği 94

95 Formül Doldurma Formül doldurma bir tür otomatik doldurma işlemidir. Bir hücredeki formül, doldurma tutamacı ile diğer hücrelere aktarıldığında formül içerisindeki adresler, uygulanacağı hücrelere göre otomatik olarak güncellenir. Bu işlem formülün her hücreye göre yeniden yazılmaması açısından oldukça kolaylık sağlamaktadır. Örneğin yazılı ve sözlü sınavların ortalamasının formülle hesaplandığı aşağıdaki tabloda D3, D4, D5 şeklinde devam eden hücrelere formüllerin tek tek yazılması gerekir. Ancak Excel D2 hücresine yazılan bu formülü referansı değiştirerek otomatik olarak diğer hücrelere kopyalar. Böylece tek tek formül yazılmasına gerek kalmadan hesaplama işlemi yapılabilir. Aşağıda D9 hücresinde bulunan formüldeki değişikliğe dikkat ediniz. Şekil 165 Formül Doldurma Örneği Formül ve hesaplamadaki doldurma sırasında hücre adreslerinin sabit tutulması da mümkündür. Sadece istenilen adresi kullanmak için hücre adresinin sütun ve satır numarasının önüne $ işareti eklenir. Böylece formül kopyalandığında veya doldurma tutamacıyla taşındığında bu adreslerde değişiklik olmayacaktır. Aşağıdaki örnekte malın fiyatının döviz karşılığı D1 hücresindeki döviz kuru kullanılarak hesaplanmaktadır. Aşağıda C3 hücresine =B3/D1 yazıldığında formül C3 hücresi için uygun olacaktır. Ancak doldurma aracı ile C4, C5 hücrelerine kopyalandığında =B4/D2, =B5/D3 şeklinde formül kopyalanması yapılacaktır. Bu durum döviz kuru olan hücre (D1) olmadan farklı hücrelere göre formül oluşturulmasını sağlar ve istenmeyen bir durum oluşturur. D1 hücre adresinin formülde sabit kalması gerektiğinden kaynak formülün bulunduğu hücreye =B3/$D$1 yazılarak doldurma sırasında döviz kurunun yer aldığı hücre adresi sabitlenmiş olur. 95

96 Şekil 166 Referans Sabitleme Örneği 96