BANKALAR BİRLİĞİ TOPLANTISI

Transkript

1 BANKALAR BİRLİĞİ TOPLANTISI Mürsel Ali KAPLAN MASAK Başkanı 11 Ağustos 2010 İstanbul

2 SUNUM İÇERİĞİ Aklama ve Terörün n Finansmanı Suçlar ları MASAK Başkanl kanlığının n Yapısı ve Fonksiyonları Şüpheli İşlem Bildirimi ve İhbar MüessesesiM MASAKNet Elektronik Bildirim Sistemi & Tespitler ve Beklentiler Uyum Programı Oluşturma YükümlY mlülüğü & Tespitler ve Beklentiler 2

3 AKLAMA SUÇU MALVARLIĞI DEĞERLERİNİ AKLAMA SUÇU (5237 sayılı TCK- Madde:282) Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tâbi tutan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. 3

4 TERÖRÜN FİNANSMANI SUÇU TERÖRÜN FİNANSMANI SUÇU (3713 sayılı TMK- Madde:8) Her kim tümüyle veya kısmen terör suçlarının işlenmesinde kullanılacağını bilerek ve isteyerek fon sağlar veya toplarsa, örgüt üyesi olarak cezalandırılır. Fon, kullanılmamış olsa dahi, fail aynı şekilde cezalandırılır. Bu maddenin birinci fıkrasında geçen fon; para veya değeri para ile temsil edilebilen her türlü mal, hak, alacak, gelir ve menfaat ile bunların birbirine dönüştürülmesinden hasıl olan menfaat ve değeri ifade eder. Bu suçun bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanununun 60 ıncı maddesine göre bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. 4

5 MASAK & MALİYE TEŞKİLATI İÇİNDEKİ YERİ 5

6 MASAK IN FONKSİYONLARI Politika Belirleme ve Düzenleme, Koordinasyonu Sağlama, Yükümlülük Denetimi, Veri Toplama, Analiz ve Değerlendirme, İnceleme ve Araştırma. 6

7 POLİTİKA BELİRLEME VE DÜZENLEME Aklama ve Terörün Finansmanının önlenmesi amacıyla çalışmalar yapmak ve politikalar belirlemek, Yönetmelik ve Tebliğ çıkarmak, yasa çalışmalarında düzenleyici nitelikte önerilerde bulunmak, Aklama suçu ile mücadelede araştırma ve inceleme elemanları ile yasa uygulayıcı birimler arasında koordinasyonu sağlamak, Kamuoyu duyarlılığını ve desteğini artırmaya yönelik çalışmalar yapmak. 7

8 KOORDİNASYON SAĞLAMA Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine ilişkin; Kanun taslakları ile Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe girecek yönetmelik taslaklarını değerlendirmek ve Uygulamayla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak üzere Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu oluşturulmuştur. 8

9 YÜKÜMLÜLÜK DENETİMİ Yükümlülerin, Aklama veterörün Finansmanının önlenmesi ile ilgili olarak getirilen yükümlülüklere uyup uymadıklarının tespiti amacıyla münferit veya bir program kapsamında denetimler yapmak. Yükümlülük denetimi; Yükümlülüklere uyum denetimi, Yükümlülük ihlal incelemeleri, Şeklinde yapılmaktadır. 9

10 POLİTİKA BELİRLEME VE DÜZENLEME (ULUSLARARASI TEMSİL VE UYUM) Aklama ve terörün finansmanı ile ilgili Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve diğer uluslararası düzenlemelerle FATF tavsiyelerine uyum çalışmaları, Egmont Grubu faaliyetleri çerçevesinde uluslararası bilgi değişimi, MOU anlaşmalarının imzalanması ve uygulanması. 10

11 VERİ TOPLAMA, ANALİZ VE DEĞERLENDİRME Aklama ve Terörün Finansmanının önlenmesi kapsamında şüpheli işlem bildirimlerini almak, Kamu kurum ve kuruluşları ile tüm gerçek ve tüzel kişiler ve tüzel kişiliği olmayan kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi temin etmek, Elde edilen bilgi ve belgeleri analiz etmek ve değerlendirmek, Aklama veya Terörün Finansmanı suçlarının işlendiğine dair ciddi şüphelerin mevcut olması durumunda konuyu ilgili cumhuriyet savcılığına intikal ettirmek. 11

12 İNCELEME VE ARAŞTIRMA Aklama ve terörün finansmanı suçu kapsamına giren işlemlerle ilgili araştırma ve inceleme yapmak veya yaptırmak, Değerlendirme sürecinde gerek duyulduğunda kolluk ve diğer birimlerden kendi görev alanlarında inceleme ve araştırma yapılması talebinde bulunmak, Cumhuriyet savcıları tarafından intikal ettirilen konuları incelemek, aklama ve terörün finansmanı suçunun tespitine ilişkin talepleri yerine getirmek, Yapılan araştırma ve inceleme sonucunda aklama ve terörün finansmanı suçunun işlendiği hususunda olguların varlığının tespiti halinde, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemlerin yapılması için Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunmak. 12

13 İhbar ve Şib İşlem Süreci BANKALAR BASIN SAVCILIK KURUM KİŞİ ŞİRKET YURTDIŞI ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMLERİ veya İHBARLAR DEĞERLENDİRME Kapsamlı İnceleme Gereği ARAŞTIRMA VE İNCELEME MASAK UZMANLARI - Veri Toplama - Ön Değerlendirme ve Analiz - Değerlendirme DEĞERLENDİRME RAPORU Suç yok Yasa uygulayıcı birimler ile koordinasyon El Koyma DENETİM ELEMANLARI - Veri Toplama - Araştırma ve İnceleme (kapsamlı) - Analiz ve Değerlendirme ARŞ.VE İNC. RAPORU Suç yok MASAK Veri Tabanı Suçun tespiti SAVCILIĞA SUÇ DUYURUSU Suçun tespiti MASAK Veri Tabanı 13

14 YÖNTEM ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİ Bankalar Diğer Kurumlar ÖNCÜL SUÇ SUÇ GELİRİ AKLAMA İHBAR Kolluk Güçleri Savcılıklar Diğer Kurum ve Kuruluşlar 14

15 Büyük k hacimde bilgiyi insan gücüyle g analiz etmek mümkm mkün n değildir. 15

16 ELEKTRONİK BİLDİRİM SİSTEMİ VE HEDEFLER (MASAKNET) Bilgilerde standardizasyon Şüpheli İşlem Bildirimi Hesap Ekstresi İletimi Elektronik Evrak Akışı Elektronik Bilgi Akışı e-eğitim e-kütüphane Forum 16

17 ELEKTRONİK ORTAMDA BİLDİRİM SİSTEMİ Elektronik bildirim için gerekli sistem altyapısı kurularak ŞİB ve HE iletiminde standardizasyon sağlanmıştır. Elektronik ortamda bildirim için REHBER hazırlanarak Bankalara iletilmiştir. Hesaba bağlı ekstrelerin XML formatında alınması uygulamasında büyük aşama kaydedilmiştir. Hesaba bağlı olmayan işlemlere ait ekstrelerin de XML formatında alınması hedeflenmektedir. Gerekli sistem yazılımı tamamlanmış olup test aşamasındadır. Önümüzdeki dönemde ilgili ekranlar bankalara açılarak bilgi akışının hızlı bir şekilde sağlanması gerçekleştirilecektir. 17

18 ELEKTRONİK ORTAMDA BİLDİRİM SİSTEMİ (ŞÜPHELİİŞLEM BİLDİRİMLERİ) Elektronik ortamda alınan ŞİB ler tespit edilen kriterler kapsamında otomatik olarak skorlanmaktadır. Skorlama ve değerlendirme yanlışlığına sebebiyet verilmemesi amacıyla; ŞİB formlardaki alanların eksiksiz doldurularak yeterli açıklamalara yer verilmesi büyük önem arzetmektedir. 18

19 UYUM PROGRAMI Yapılan düzenleme ile Bankalar suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi amacıyla uyum programı oluşturmakla yükümlüdür. Risk temelli yaklaşımla oluşturulacak uyum programının asgari olarak aşağıdaki tedbirleri içermesi gerekmektedir: a) Kurum politikası ve prosedürlerinin oluşturulması, b) Risk yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesi, c) İzleme ve kontrol faaliyetlerinin yürütülmesi, ç) Uyum görevlisi atanması ve uyum birimi oluşturulması, d) Eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi, e) İç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi. 19

20 UYUM PROGRAMI (2009 YÜKÜMLÜLÜKLERE UYUM DENETİMİ ) 2009 yılında 36 Mevduat ve Katılım Bankası Uyum Programı yönünden denetime tabi tutulmuştur. Yapılan denetim ve incelemeler sırasında 17 Bankada kurum politikası ve prosedürlerinin oluşturulması ile uyum programının uygulanmasında eksiklikler tespit edilmiştir. 20

21 Eleştiriye Konu Hususlar UYUM PROGRAMI (TESPİTLER) Kurum politika ve prosedürleri oluşturulmakla birlikte uygulamaya tam anlamıyla geçilmediği, Uyum Birimi kurulmuş olmakla birlikte bazı Uyum Görevlilerine görevin ifası için gerekli olan desteğin sağlanmadığı, birimin işletme hacmi ve faaliyetler ile uyumlu yeterli personel ile desteklenmediği, Bazı Uyum Görevlilerinin, uyum programı dışındaki diğer görevlerinin hizmeti aksatacak ölçüde yoğun olduğu, Uyum Görevlisi olarak doğrudan bağlı olunan yönetim kurulu ile diğer görevler açısından bağlı olunan birim arasında ciddi otorite ve yetki farkının bulunduğu, Kurum politikasında öngörülen eğitim çalışmalarının aksatıldığı. 21

22 BANKALARDAN BEKLENTİLER Uyum programının risk temelli yaklaşımla oluşturularak eksiksiz bir şekilde uygulanması, Uyum programının yürütülmesinden sorumlu olan uyum görevlilerinin statülerinin ve ofis yapılarının görevin ifasını sağlayacak hale getirilmesi, Nitelikli Şüpheli İşlem Bildirimi ve ŞİB Formlarının elektronik ortamda gönderilmesine ilişkin sistemin kurulumu, Tedbirler Yönetmeliğindeki elektronik transferlere ilişkin düzenlemenin yürürlük tarihi 01/01/2011 tarihi olarak tehir edilmiştir. Herhangi bir aksamaya sebebiyet vermemek adına bu tarihe kadar gerekli çalışmaların tamamlanması, 22

23 BANKALARDAN BEKLENTİLER 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu çerçevesinde bankaların, adres paylaşımı sistemi veri tabanında tutulan bilgilere ulaşılabilmelerine imkan tanınmıştır. Teknik altyapının tamamlandığı bankalarda adres teyidinin söz konusu sistemden yararlanılarak gerçekleştirilmesi, Başkanlığımızın mevzuat düzenlemeleri kapsamındaki görüşleri internet sitemizde ( yer alan sıkça sorulan sorular bölümünde yer almaktadır. Söz konusu görüşlerde belirtilen hususların dikkate alınması, 5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca getirilen diğer yükümlülüklere uyumun sağlanması ve gerekli tedbirlerin eksiksiz uygulanması. 23

24 Teşekkürler