KUMUL ALANLARININ AĞAÇLANDIRILMASI. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KUMUL ALANLARININ AĞAÇLANDIRILMASI. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1"

Nilüfer Aydoğan
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 KUMUL ALANLARININ AĞAÇLANDIRILMASI Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1

2 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2

3 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 3

4 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 4

5 Kumul esas öğesi kum olup, kil gibi bağlayıcı maddelerden yoksun, gevşek ve uçucudur, rüzgar etkisiyle ve hakim rüzgar yönünde tepeler, oluşturarak ilerler. Buna göre kumul, rüzgarın taşıması sonucu kumdan oluşan düz veya dalgalı yığınlardır. Kumullar kaynağına göre ikiye ayrılır. Sahilde oluşurlarsa sahil kumulu, karaların iç bölgelerde oluşurlarsa iç kumul (kara kumulu) adını alırlar. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 5

6 Sahil kumullarının kaynağı denizler olup humus ve kil içeriğinden yoksun, buna karşılık tuzlu ve kuvvetli geçirgendirler. İç kumullar ise kil ve toz içeriği fazla, tuzsuz ve geçirgenliği daha azdır. Genel olarak kumulların içerisinde humus, kil gibi bağlayıcı maddeler yok veya çok azdır. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 6

7 Türkiye de toplam hektar sahil kumulu vardır. Bunlardan bazıları; Adana- Akyatan kumulu ( ha), Silifke kumulu, Side- Sorkun, Serik kumul serisi ve Finike kumulu, Kalkan-Fethiye kumulu, Terkos-Ağaçlı- Kilyos-Şile kumul serisi, Sinop-Sarıkumköy kumulu, vb. sayılabilir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 7

8 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 8

9 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 9

10 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 10

11 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 11

12 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 12

13 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 13

14 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 14

15 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 15

16 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 16

17 İç kumul miktarı kesin olarak bilinmemekle birlikte, Konya- Karapınar kumulunun hektarlık bir alanda yaptığı tahribat düşünüldüğünde geniş bir iç kumul alanının olduğu sonucuna varılabilir. Kumullar, tarım alanlarını, ormanları, demir yollarını, karayollarını, yerleşim yerlerini, gölleri, limanları, nehir yataklarını ve kuyuları istila edebilirler. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 17

Şayet kumullar kendi hallerin bırakılırlarsa, her geçen gün

18 Bu zararları nedeniyle kumul alanlarının ıslah edilmesi, durdurulması ve pasif hale getirilmesi gerekir. Şayet kumullar kendi hallerin bırakılırlarsa, her geçen gün daha fazla genişleyerek çok ciddi tehlikelere neden olurlar. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 18

19 Kumul ıslah çalışmaları geçici ve daimi ıslah (stabilizasyon) olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilir. a. Geçici stabilizasyon: Geçici ıslahın ilk aşaması, kumun kaynağını kontrol altına almak üzere ön kumul (eksibe) oluşturmaktır. Ön kumul, sahil boyunca denizden gelen hakim rüzgar yönünü dik olarak, sırt şeklinde oluşturulan kum yığınlarıdır. Genellikle kıyıdan m geride, bir veya iki sıra perdeden (çit) oluşur. Ön kumul oluşum şekli Şekil de görülmektedir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 19

20 KUMUL ALANLARININ AĞAÇLANDIRILMASI Ön kumulun oluşturulmasında çalı, tahta veya kazık çitlerden yararlanılır. Bunlar tek sıralı ise çitin önü ve arkasında, iki sıralı ise iki çitin arasında kumun birikmesi sağlanır. Ön kumula kum yığılmasıyla birlikte çit veya perdeler kapanınca, aynı yerde aynı tesisler birincisinin üzerine ikinci defa kurulur ve böylece denizden gelen kum hareketi aynı yerde tutulmaya çalışılır. Çitler % 50 geçirgenlikte, metal veya tahta travers veya özel hazırlanmış tahtalardan oluşur. Boyları 120 cm,genişlikleri ise cm ve kalınlıkları da 2 cm olmalıdır. Ön kumulun stabil hale gelmesi için bazı çayı bitkileri ile bitkilendirme çalışmaları yapılır. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 20

21 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 21

22 İç (kara) kumullarında çalı vb. malzemelerin kumul üzerine yayılması ve kum sabitleyen çayır otlarının ekimi ile birlikte ağaçlandırma çalışmalarının yapılması gerekir. Geçici stabilizasyonun ikinci aşaması, yürür haldeki yüzeysel kum hareketlerinin durdurulmasıdır. Burada cansız (dal örtüsü, kil, çakıl veya yağ dökmek,vb.) veya canlı (çayırlandırma, çalılandırma) materyaller kullanılır. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 22

23 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 23

24 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 24

25 Cansız materyal olarak, kumul yüzeyini çalı ile kapatma veya örme, perde oluşturma, kazıklarla alanı küçük kareler şeklinde bölerek kumulda ıslah çalışmaları yapmak gerekir. Funda, vb. çalı materyalleri demetler halinde alana serilir ve aralarına ot ve çalı tohumları ekilerek yeşillendirilir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 25

26 Kumul hareketlerinin durdurmak için en yaygın kullanılanı Ammophila areneria (L) Link. türüdür. Bununla birlikte plaj buğdayı (Triticum junceun Pal.), plaj yulafı (Calamogrostis arenarium Roth.) ve plaj çavdarı (Hordeum arenarium A.) sayılabilir. Çayırlandırmada kullanılan bitkiler genellikle vejetatif olarak üretilir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 26

27 b. Daimi stabilizasyon: Bu aşama ağaçlandırma aşamasıdır. Genellikle iğne yapraklı türlerin kullanımı esastır. Dikim şekli derin dikim olup tüplü veya topraklı fidan kullanımı gerekir. Kullanılacak türlerin kanaatkar olması, kazık kök sistemi yanında yayılan köklere sahip olması, vejetatif olarak çoğalabilme yeteneğinde olması arzu edilir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 27

28 Genel olarak Sahilçamı, Fıstıkçamı, Kızılçam, Servi, Kıbrıs Akasyası, Yalancı akasya, Karaağaç, Çınar, Dişbudak, Kızılağaç, Demirağacı, vb. türler kullanılır. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 28

29 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 29

30 Kumul Alanlarının Ağaçlandırılması Konya-Karapınar örneği Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 30

31 EKSTREM YÜKSEK (ALPİN) SAHALARIN AĞAÇLANDIRILMASI Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 31

32 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 32

33 Alpin sahaların ağaçlandırılması normal ağaçlandırma tekniklerinden çok farklı tekniklerin kullanılmasını gerektirir. Zira bu çeşit alanlarda toprak özellikleri, vejetasyon tipleri, iklim (toprak sıcaklığı başta olmak üzere sıcaklık, radyasyon rüzgar etkileri, yağış şekli, vb.) ve kar koşulları (derinliği, devamı, hareketleri, çiğ, vb.) gibi özellikler ağaçlandırmalara engel oluşturacak yetişme ortamı etütleridir. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 33

34 Buralarda yapılacak ağaçlandırma çalışmalarında iyi bir yetişme ortamı etüdünün belirlenmesi yanında gerek tür seçimi, gerekse teknik çalışmalarını eksiksiz olarak uygulamaya aktarılması önemlidir. Geniş saha ağaçlandırmaları yerine, uygun yerlerde küçüklü-büyüklü olmak üzere gruplar halinde ağaçlandırmalara öncelik vermek, mevcut doğal bitki örtüsünde maksimum düzeyde yararlanmanın yolları aranmalıdır. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 34

35 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 35

36 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 36

37 Potansiyel bir tehlike olan kar hareketi, ağaçlandırma çalışmalarına başlanılmadan önce teraslama, kazık çakılması ve üç ayaklı kazık destekleri ya da geçici çığ önleme yapıları kullanılarak azaltılmalıdır. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 37

38 Karın eridiği alanlardaki erime süresi ya da zamanı küçük yetişme alanlarının kalitesini belirtmesi bakımından en önemli gösterge olup, aynı zamanda ağaçlandırmanın başarısının tahmininde de önemli rol oynamaktadır. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 38

39 Küme ağaçlandırmasında dikim şekli Küçük kollektifler Fidanlar Kümeler Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 39

Benzer belgeler

KURAK VE YARI KURAK BÖLGE AĞAÇLANDIRMALARI

KURAK VE YARI KURAK BÖLGE AĞAÇLANDIRMALARI FAO ya göre; yıllık yağışı 300 mm ve altında olan yerler kurak, yıllık yağışı 300-600 mm olan yerler ise yarı kurak olarak tanımlanmaktadır. Buna göre ülkemiz