RÜZGAR EROZYONUNA KARŞI KORUMA ÖNLEMLERİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "RÜZGAR EROZYONUNA KARŞI KORUMA ÖNLEMLERİ"

Umut Arıkan
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 RÜZGAR EROZYONUNA KARŞI KORUMA ÖNLEMLERİ

2 Rüzgar Erozyonuna Karşı Koruma Önlemleri 1- Yüzeydeki rüzgar hızının kontrolü 2- Toprak özelliklerinin kontrolü 1- Yüzeydeki Rüzgar Hızının Kontrolü Bitkisel önlemler Toprak işleme yöntemleri Mekanik önlemler

3 Rüzgar hızındaki günlük ve mevsimlik değişimler incelenir ve yağışlarda olduğu gibi şiddet-tekerrür eğrileri çıkarılırsa, o yöre için önlemlerin planlanması kolaylaşır.

4 Bitkisel Önlemler a) Tarımsal ürünler ve Şerit Ekimi Genel olarak buğday gibi sık büyyen ürünler hem su erozyonunda, hemde rüzgar erozyonda çapa ürünlerine nazaran daha etkili ve koruyucu bir örtü oluştururlar. Bu ürünlerin etkinlik derecesi, büyüme aşamasına, sıklığına, boyuna, ekim sıralarının aralığı, sıklığı ve yönüne bağlıdır. Çapa bitkileri çimlenip çıkıncaya kadar, sıralar arasında bırakılan anız, nemli bölgelerde erozyonu azaltır. Tarım alanlarında şerit ekimi uygulanmalıdır. Bu şeritlerde çapa bitkileri şeridi ile sık büyüyen ürün şeridi birbirini takip etmelidir.

Şerit ekiminin rüzgar erozyonunda sağladığı faydalar; Rüzgara karşı fiziki bir engel ve koruma görevi yapar Toprak erozyonu sadece şerit genişliği ile sınırlı

5 Şerit ekiminin rüzgar erozyonunda sağladığı faydalar; Rüzgara karşı fiziki bir engel ve koruma görevi yapar Toprak erozyonu sadece şerit genişliği ile sınırlı kalmaktadır Toprak nemi daha fazla korunmaktadır Bu yöntemin makineli işleme zorlukları ve böcek afetlerine açık olan kenar sayısının artması gibi sakıncaları vardır.

6 Toprak işleme şekli toprak parçacıklarının stabil olmasında, toprak yüzünün kesekli ve pürüzlü olmasında etkili olur. Toprak işlemede şu konulara dikkat etmek gerekir; Toprak işleme sonunda yüzey kesekli ve pürüzlü kalmalı ve tanelerin birbiri ile bağlantısı sağlanmalı,

Bunu sağlamak için toprağı hemen bir yağmurun ardından sürmeli ve büyük kesekler ve agregatlar oluşmalıdır. Disk pulluklar toprağı dağıttığı için rüzgara daha duyarlı hale getirmektedir.

7 Bunu sağlamak için toprağı hemen bir yağmurun ardından sürmeli ve büyük kesekler ve agregatlar oluşmalıdır. Disk pulluklar toprağı dağıttığı için rüzgara daha duyarlı hale getirmektedir. Bu nedenle normal pulluklar kullanılmalıdır. Hassas topraklarda hasattan sonra uzun anız bırakılmalıdır. Rüzgarın hızını azaltıp toprağı korumaktadır. Ürün artıklarının toprak üstünde bırakılması ise hem rüzgar hızını azaltmakta, hem de taşınan toprağı tumaktadır.

8 Bitkisel Önlemler b) Koruyucu Rüzgar Perdeleri Rüzgar hareketini kontrol etmek amacı ile, uzun ve dar şeritler ve değişik kuruluşlar halinde dikilen ağaç ve çalılardan oluşan vejetatif tesislere «Koruyucu Rüzgar Perdeleri» denir. Rüzgar Çalılar Yapraklı Ağaçlar İbreli Ağaçlar

9 Rüzgar perdelerinin toprak, su ve bitkisel ürünün korunmasında sağladığı faydalar; 1. Toprağın rüzgarla taşınmasını azaltır.

10 2. Kar birikimini sağlayarak toprağın nem kapsamını düzeltir. KAR

11 3. Evaporasyonu azaltarak toprak neminin kaybını azaltır. 4. Yeni ekilmiş ürün tohumlarının rüzgarla savrulup kaybolmasını engeller. 5. Ergin hale gelmiş tarımsal ürünün rüzgar etkisi ile yatmasını önler.

12 6- Tarım alanlarını, su kaynaklarını ve yerleşme yerlerini istila etmekte olan kumul hareketini azaltır veya durdurur.

13 7- Yetiştirilecek rüzgâr perdesi otlak hayvanları için gölgelik, yaban hayvanları için barınak olur.

14 8-Önemli bir odun artımı sağlanır. Üretilen yakacak ve sanayilik odun rüzgâr perdelerinin işletme ve bakım masraflarını karşılar.

15 9- Gürültüyü önler ve görüş mesafesini artırır.

16 Rüzgar perdeleri genel olarak şeritten itibaren ağaç boyu mesafe içinde koruma sağlamaktadır. H = Rüzgar perdesi yüksekliği H 10H to 15H 10H to 15H

18 Üründeki verim 0-1H mesafede normal verimden daha düşüktür. Çünkü, rüzgar şeridindeki ağaçların kökleri bu alana yayılmakta ve ürünler ile rekabet etmektedir. Verim artışı 1 H ile H mesafe içinde açık bir şekilde görülmektedir

Bu perdeler genellikle egemen rüzgar yönüne dik tesis edilmekle beraber rüzgar çeşitli

19 Mekanik Önlemler Suni Rüzgar Perdeler: Tarımsal alanlarda nisbeten az kullanılan suni perdeler özellikle kumulların tespitinde yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Bu perdeler genellikle egemen rüzgar yönüne dik tesis edilmekle beraber rüzgar çeşitli yönlerden estiğinde arazi karelere ayrılarak bu karelerin çevrelerinin perdelenmesi suretiyle de yapılmaktadır.

20 Rüzgar çeşitli yönlerden estiğinde arazi karelere ayrılarak bu karelerin çevrelerinin perdelenmesi suretiyle de suni rüzgar perdeleri yapılmaktadır.

ÖN KUMUL (ÖN EKSİBE) TEŞKİLİ: Tesis edilen suni perdeler aracılığıyla, sahil boyunca ve denizden gelen hakim rüzgar istikametine dik olarak bir sırt şeklinde geliştirilen, uzun kum yığınına ön kumul

21 ÖN KUMUL (ÖN EKSİBE) TEŞKİLİ: Tesis edilen suni perdeler aracılığıyla, sahil boyunca ve denizden gelen hakim rüzgar istikametine dik olarak bir sırt şeklinde geliştirilen, uzun kum yığınına ön kumul (ön eksibe) denir. Ön kumul tesisi amacıyla bir sıradan ibaret çalı çitler ya da kalın çalı dallarının 1mt yükseklikteki kısımları, kum üstünde kalacak şekilde kuma daldırılmaları yoluyla oluşturulan çitler kullanıldığı gibi tahtalarla da tesisi edilebilirler.

22 Kum yığılması ile çit veya perdeler kapanınca aynı yerde tesisler ikinci defa eyniden kurulur ve gelen kumların aynı yerde tutulması sağlanmış olur. Bu yolla ön kumul, ideal yüksekliğe ulaşıncaya kadar çitlerin yükseltilmesine devam edilir.

Ön kumul yüksekliği, denizden gelen hakim rüzgarların getirdiği kumların tesis edilen ön eksibeyi aşmadığı ve bu silsilenin deniz tarafındaki yüzüne çarpıp kaldığı ve devamlı olarak deniz

23 Ön kumul yüksekliği, denizden gelen hakim rüzgarların getirdiği kumların tesis edilen ön eksibeyi aşmadığı ve bu silsilenin deniz tarafındaki yüzüne çarpıp kaldığı ve devamlı olarak deniz tarafında kalıp tekrar dalgalarla denize çekildiği bir yüksekliğe ulaşması gereklidir. Ön kumul deniz kıyısından metre içerden oluşturulmalıdır. Kara kumullarında ön kumul söz konusu değildir.

Suni Rüzgar Perdeleri yarı geçirgen ve geçirgen olmayan perdeler olmak üzere ikiye ayrılır. Karapınar kumul önleme çalışmalarında yarı geçirgen rüzgar perdeleri başarılı olmuştur.

24 Suni Rüzgar Perdeleri yarı geçirgen ve geçirgen olmayan perdeler olmak üzere ikiye ayrılır. Karapınar kumul önleme çalışmalarında yarı geçirgen rüzgar perdeleri başarılı olmuştur. Gerçirgen olmayan perdeler daha az başarılıdır. Çünkü perde arkasında türbülans hareketleri oluşmakta ve durgunluk sağlanamamaktadır. Rügar perdeleri kamış, dal, çalı, hasır gibi malzemelerden yapılır. Bu perdelerin aralıkları rüzgar hızı ve arazi eğimine bağlı olarak değişir.

25 Karapınar da bitki örtüsünden yoksun, rüzgar etkisi ile hareket edecek özellikteki kumul tepeleri üzerine önce rüzgarın hızını kırıcı, hareketi önleyici kamış perdeler oluşturulmuştur.

Bu perdeler baskın rüzgar esme yönüne dik olarak 1.5-2.0m yüksekliğinde ve iki perde arası mesafesi, perde yüksekliğinin 8-10 misli olacak şekilde yapılmışlardır.

26 Bu perdeler baskın rüzgar esme yönüne dik olarak m yüksekliğinde ve iki perde arası mesafesi, perde yüksekliğinin 8-10 misli olacak şekilde yapılmışlardır. Kamış perdeler bölge şartlarına göre ekonomik olduğu için tercih edilmiştir. Kamış perdeler alt ve üst ucundan 40 cm kalacak şekilde iki sıralı tel ile örülmüştür. Araziye tespit yapılırken her 2 metrede bir olacak şekilde rüzgar etkisi ile perdelerin yıkılmasını önlemek için bu perdeler tahta kazıklar ile sabitleştirilmiştir.

Kumul üzerine uygulanan petro-şimik maddeler yüzeyde bir kabuk meydana getirmezse tohumlar çimlenebilir.

27 Petroşimik Maddeler: Petrolün damıtılmasıyla elde edilen çeşitli maddelerin kumul üzerine püskürtülmesiyle kumullar geçici olarak durdurulmaktadır. Kullanılan maddenin cinsine göre kum hareketi 1-5 yıl arasında durmaktadır. Kumul üzerine uygulanan petro-şimik maddeler yüzeyde bir kabuk meydana getirmezse tohumlar çimlenebilir. Fazla miktarda madde uygulanırsa bır kabuk oluşur ve bu taktirde çimlenme olmaz. Kumulların tespitinde kullanılan peto-şimik maddeler: Bitüm+mazot, neft+mazot, neft+bitüm, neft+bitüm+mazot vb.

28 Toprak Özelliklerinin Kontrolü En önemli önlem toprak neminini korunmasıdır. Bunun için de üç hususu yerine getirmek gerekir; a) İnfiltrasyonu artırmak b) Buharlaşmayı azaltmak c) Gereksiz yere su kullanan bitki ve zararlıları azaltmak. Bunları sağlamak için alınan önlemler de; sızdırıcı teraslar yapmak, tesviye eğrilerinde toprak işlemek, cansız örtü ile toprağı kaplamak ve uygun nitelikte ürün yetiştirmektir. Ayrıca rüzgar erozyonuna engel olmak için, erozyona dayanıklı ve hacim ağırlıkları yüksek agregatların ve keseklerin oluşmasını sağlayan toprak işleme yöntemlerine önem verilmelidir. Bunun için yarı kurak bölgelerde yağmurdan hemen sonra tarladaki ilk sürüm yapılmalı ve büyük kesekler oluşturulmalıdır. Ekim için ikinci sürüm imkanları elverdiğince geciktirilmelidir.

peniculata Panicum amarum Sorghum vulgare var. sudanense Sorghum vulgare var.

29 Kumulların Durdurulmasında Kullanılan Bitkiler Gerek kara gerekse deniz kumullarının hareketsiz hale getirilmesinde kullanılan başlıca bitkiler; Ammophila arenaria Ammophila brevilligulata Elymus arenarius Unicola peniculata Panicum amarum Sorghum vulgare var. sudanense Sorghum vulgare var. Coffrorum Kumulların durdurulmasında kullanılacak bitkilerin kumlu topraklarda kurak ve besin maddesince fakir şartlarda gelişip yaşayabilen nitelikte olması gerekir.

30 Kumullar geçici olarak durdurulduktan sonra devamlı bitki örtüsü tesisi amaçlanır. Kumul alanlarında; Sakız ağacı (Pistacia lentiscus) İğde (Eleagnus angustifolia) Yalancı Akasya (Robinia pseudoacacia) Kıbrıs akasyası (Acacia Cyanophylla) Demir ağacı (Casuarina eguisetifolia) Eucalyptus camaldulensis Karaçam (Pinus nigra) Kızılçam (Pinus brutia) Halepçamı (Pinus halepensis) Ilgın (Tamarix sp.) Keçiboynuzu (Ceratonia siliqua) vb. Diken ardıçı (Juniperus oxycedrus) Mahlep (Prunus mahaleb) Odunsu türler kullanılabilmektedir.

31 Acacia Cyanophylla Eucalyptus Camaldulensis Ceratonia siliqua

32 Fidanlar 2+0 veya 2+1 yaşında topraklı olarak dikilmeleri gerekmektedir. Dikimden hemen sonra fidanlara can suyu verilmelidir. Dikilen fidanların 3 yıl boyunca mayıs-ekim ayları arasında uygun aralıklarla yeterli miktarda sulanması gerekmektedir.

Benzer belgeler

RÜZGAR EROZYONUNA KARŞI KORUMA ÖNLEMLERİ

RÜZGAR EROZYONUNA KARŞI KORUMA ÖNLEMLERİ Rüzgar Erozyonuna Karşı Koruma Önlemleri 1- Yüzeydeki rüzgar hızının kontrolü 2- Toprak özelliklerinin kontrolü 1- Yüzeydeki Rüzgar Hızının Kontrolü Bitkisel önlemler