TURKCELL TOPLULUĞU. Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Eğitimi

Transkript

1 TURKCELL TOPLULUĞU Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Eğitimi 1

2 İÇİNDEKİLER-I Rüşvet ve Yolsuzluk Nedir? Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Neden Önemlidir? Politika Kimi Kapsar? Sorumluluklarımız Nelerdir? Bildirim Kanalları Risk Alanları Risk Alanları - Kamu İle İlişkiler 2

3 İÇİNDEKİLER-II FCPA Nedir? Diğer Risk Alanları Muhasebe Kayıtları ile Rüşvet Arasındaki İlişki Yaptırımlar FCPA Çerçevesinde Yaptırımlar Özellikle Dikkat Edilmesi Gereken Alanlara Dair Örnekler İletişim 3

4 RÜŞVET VE YOLSUZLUK NEDİR? Yolsuzluk; kamu güç, görev ve yetkisinin özel çıkar elde etmek için kötüye kullanılmasıdır. Rüşvet; bir işin yapılması, yaptırılması, yapılmaması, hızlandırılması, yavaşlatılması gibi yollarla doğrudan ya da dolaylı olarak menfaat temin, teklif veya vaat edilmesi ve bu ilişki dolayısıyla çıkar sağlanmasıdır. Benzer şekilde hareket etmek üzere menfaat talep edilmesi veya teklif/vaat edilen menfaatin kabul edilerek üçüncü kişiye çıkar sağlanması da rüşvet olarak kabul edilir. 4

5 Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Neden Önemlidir? Şirketin bağlı olduğu yerel ve uluslararası mevzuat gereği bir suçtur. ÇÜNKÜ New York borsasına kote şirket olmamız nedeniyle kamu görevlileri ile ilişkilerin mevzuata uygun şekilde yürütülmesinin yaşamsal önemi vardır. Şirketin rüşvet ve yolsuzluğa karşı toleransı sıfır olup, şirket faaliyetlerinin adil, dürüst, yasal ve etik kurallara uygun bir şekilde sürdürülmesi hedeflenmektedir. Bu çerçevede yönetim kurulu Turkcell Topluğu için Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Politikası nı kabul etmiştir. Politika metnini Inside; Kurumsal ve Grup Şirketler başlığı altında bulabilirsiniz. 5

6 Politika kimi kapsar? Turkcell Topluluğu nu (Turkcell ve grup şirketleri*), Yönetim kurulu üyelerini, Her seviyedeki çalışanları, Danışmanlık, avukatlık, müşavirlik, dış denetim gibi destek hizmeti alınan kişi ya da kuruluşlar ve bunların çalışanları, Tedarikçi ve yükleniciler gibi taşıdığı sıfat ne olursa olsun Topluluk adına görev yapan kişi ve kuruluşları (Turkcell Ekosistemindeki Üçüncü Kişiler). *Turkcell in doğrudan veya dolaylı olarak en az % 50 oranında oy hakkına veya en az bu oranda yönetim çoğunluğunu seçme hakkına sahip olduğu yurtiçi ve yurtdışında mukim ve faal tüm şirketleri ifade eder. 6

7 Sorumluluklarımız Nelerdir? Politika yı bilmek ve uygulamak, Politika da öngörülen kurallar veya belli bir durumda izlenmesi gereken yol açık ve net değil ise gereken soruları sormak, Üçüncü kişiler aracılığı ile yürütülen ticari faaliyetleri gerektiği gibi yönetmek ve bu faaliyetlerin gerektiği gibi sürdürüldüğünden emin olmak, Bu Politika ya aykırı davranışları ve şüphelenilen durumları yöneticilere ve/veya iletişim kanallarına derhal bildirmektir. 7

8 BİLDİRİM KANALLARI E-posta: Etik Bildirim hattı: Adres: Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. Etik Kurulu, Aydınevler Mah. İnönü Cad. No.20, Küçükyalı/İstanbul 8

9 Kamu ile İlişkiler Değer İçeren Şey Hediye ve Masraflar Kolaylaştırma Ödemeleri İstihdam Rüşvet ve Yolsuzluk Siyasi Bağış Ekosistemdeki Üçüncü Kişiler Olağandışı İş İlişkileri 9

10 Risk Alanları- Kamu ile İlişkiler Herhangi bir iş temin etmek veya elinde tutmak veya herhangi bir iş menfaati sağlamak için kamu görevlisine değer içeren herhangi bir şey verilmesi, ödenmesi, vaat edilmesi, teklif edilmesi ya da buna izin verilmesi yasaktır. Bu yasak, teklifin ya da ödemenin gerek doğrudan gerekse bir başkası vasıtasıyla dolaylı olarak yapılmasını da kapsar. New York borsasına kote şirket olmamız nedeniyle kamu görevlileri ile ilişkilerin FCPA olarak anılan mevzuata uygun şekilde yürütülmesinin yaşamsal önemi vardır. 10

11 Risk Alanları- Kamu ile İlişkiler Kamu görevlisi kimdir? Kamu erkini/kamu kaynaklarını görevi gereği kullanan herkes kamu görevlisi olarak değerlendirilir. Bakanlar, belediyeler, belediye başkanları ve çalışanları, Devlet memurları, Hakim ve savcılar, Devlet üniversitelerinde çalışan öğretim elemanları kamu görevlisi olarak değerlendirilmekle birlikte kamu görevlilerin yukarıda sayılanlarla sınırlı olmadığını unutmamak gerekir. 11

12 Risk Alanları- Kamu ile İlişkiler Değer içeren şey ifadesi; hem maddi hem de gayri maddi avantajları içerecek şekilde tanımlanmaktadır. Değer içeren şey ifadesine dair aşağıdaki örnekleri verebiliriz: Olağan iş harcamalarının ve TODIEK te belirlenen parasal sınırın (2017 yılı için 250 TL* olarak belirlenmiştir) ötesine geçen hediyeler, Makul karşılanmayabilecek promosyon faaliyetleri, Kamu görevlilerine kredi ya da benzeri şekilde borç ve finansman sağlanması veya kamu görevlilerinin masraf ya da borçlarının sair surette ödenmesi; Şirket için bir iş menfaati sağlamak maksadıyla kamu görevlisine ya da kamu görevlisinin aile mensuplarına iş teklif edilmesi, Siyasi parti ve/veya adaylara ayni veya nakdi yapılan yardım ve destekler. (*Limit her bir 3. şahıs için ve yıllık olarak belirlenmiştir. Genel Müdür Yardımcıları için limit yıllık TL olarak belirlenmiştir. )

13 FCPA Nedir? Foreign Corrupt Practices Act («FCPA»), ABD de yürürlükte olan Rüşvetin Önlenmesi ve Yabancı Ülkelerde Yolsuzluk Uygulamaları Kanunu dur. Şirketimiz, paylarının New York Borsası nda işlem görmesi sebebiyle, FCPA hükümlerine de tabidir. FCPA hükümleri çervesinde uyum göstermemiz gereken temel iki nokta; (i) rüşvet veya yolsuzluk ile mücadele ve (ii) şirketlerin tutmakla yükümlü oldukları defter ve hesapların, şeffaf ve usulüne uygun olarak tutulması için getirilen yükümlülüklere uyumdur. 13

14 Diğer Risk Alanları Kamu kurumları ile rutin bir işlemi (örnek: gümrük işlemleri veya alınması gerekli izinler) ya da süreci güvenceye almak ya da hızlandırmak amacıyla kolaylaştırma ödemeleri teklif edilmesi yasaktır. Turkcell Topluluğu adına siyasi amaçlı bağış yapılamaz. Bağış ve yardımlara ilişkin esaslar şirketimizin Bağış Politikası ve Bağış Prosedürü nde düzenlenmiştir. Bu dokümanlara QDMS üzerinden ulaşılabilir. Turkcell Ekositemindeki Üçüncü Kişilerin seçimi aşamasında tecrübe, mali performans, teknik yeterlilik gibi kriterler ile birlikte etik düzeyleri ve bu alanda olumlu bir geçmişe sahip olmaları da dikkate alınır. Etik Komite tarafından yapılan inceleme sonucunda, haklarında rüşvet veya yolsuzlukla ilgili olumsuz duyum alınan firma ya da iş ortaklarıyla, diğer kriterleri karşılasalar bile çalışılmaz. 14

15 Muhasebe Kayıtları ile Rüşvet Arasındaki İlişki Uygun tutulmayan şirket kayıtları rüşvet ve yolsuzluğun varlığına ilişkin en önemli göstergedir. Şirket faaliyetleri yürütülürken her türlü hesap, fatura ve belgenin, eksiksiz, kesin ve doğruluğuna güvenilir şekilde kayda geçirilmesi ve muhafaza edilmesi gerekir. Alınmayan hizmeti alınmış gibi göstermek suretiyle kayıtlarda oynama yapılması veya tam tersi şekilde alınan bir hizmeti alınmamış gibi göstermek suretiyle şirket defter veya kayıtlarında bu işlemlere yer verilmemesi yasaktır. Her ne amaçla olursa olsun, açıklanmamış, kayıt altına alınmamış ya da defterlere girilmemiş hiçbir hesap tutulamaz. İşlemlerin kamu görevlilerine ödemeleri de içermesi halinde buna ayrıca özen gösterilir. 15

16 Yaptırımlar Öncelikle, ihlal tespit edildiğinde iş akdinin sona erdirilmesi dahil Disiplin Prosedürü ile tespit edilen disiplin cezaları uygulanır. Ayrıca, fiilin aynı zamanda suç oluşturması veya idari yaptırım uygulanmasını gerektirmesi durumunda yetkili kamu kurumlarına bildirimde ve/veya ilgililer aleyhinde suç duyurusunda bulunulur. Eğer bu Politika Ekosistemimizdeki Üçüncü Kişiler tarafından ihlal edilirse, ilgili sözleşmenin askıya alınması ya da sona erdirilmesi ve/veya durumun yetkili kamu kurumuna bildirilmesi söz konusu olur. 16

17 FCPA Çerçevesinde Yaptırımlar FCPA kapsamında daha ağır yaptırımlara tabi olma ihtimalimiz vardır. Bu yaptırımlar, şirket için yüksek tutarda ağır para cezaları olabileceği gibi, uygunsuz bir ödeme neticesinde elde edilmiş haksız ticari karların zorunlu iadesine, ihracat engellerine ya da ABD de kamu ihalelerinden yasaklamaya kadar uzanabilir. Ayrıca söz konusu aykırılık itibar kaybı ile şirket için ağır soruşturma ve savunma masraflarına yol açabilir. Kişiler için yaptırımlar ağır para cezaları ile hapis cezasını içeren şekilde çok daha ciddi olabilir. Ayrıca FCPA çerçevesinde, bir iş ortağı tarafından yapılan uygunsuz ödemeler ile ilgili olarak, bunlara dair bilgi sahibi olan veya bilebilecek durumda olan Turkcell yöneticileri veya çalışanları mevzuat çerçevesinde (Adalet Bakanlığı tarafından haklarında kamu davası açılabileceği SEC tarafından özel hukuk davası açılması da mümkün olabilecektir) sorumlu tutulabilirler. Kasti bilmezlikten gelme şüpheli bir durum söz konusu olduğunda makul bir sorgulama yapmamak da dâhil bir mazeret değildir ve iş ortağının kendisinin FCPA ya tabi olup olmaması sonucu değiştirmez. 17

18 Özellikle Dikkat Edilmesi Gereken Alanlara Dair Örnekler Yer ile bağlantılı örnekler 1. İş yapılacak kişilerin (satış temsilcisi, danışman, distribütör gibi Turkcell Ekosistemindeki Üçüncü Kişiler) yolsuzluk algısının yüksek olduğu bir ülkede bulunması veya şirketi temsilen burada faaliyet göstermesi 2. Şirketin işinin veya iş yapılacak kişilerin yaygın yolsuzluk geçmişi bulunan bir ülkede gerçekleşiyor olması/bulunması İlişkiler ile bağlantılı örnekler 1. İş yapılacak kişilerin herhangi bir kamu çalışanı ile iş, akrabalık veya yakın ilişkisinin bulunması ve/veya daha önceden kamu çalışanı olması 2. Kamu görevlisinin belli bir kişi ile çalışılması yönünde şirkete ısrarda bulunması 18

19 Özellikle Dikkat Edilmesi Gereken Alanlara Dair Örnekler Sözleşme ile bağlantılı örnek 1. İş yapılan kişilerin denetimden geçmeyi reddetmesi İtibar (veya Operasyon) ile bağlantılı örnekler 1. İş yapılacak kişilerin kimliklerini gizli tutması veya kimliklerinin gizli tutulması konusunda ısrar etmesi veya tüzel kişi ise hissedarlarının veya yöneticilerinin kimliğini açıklamayı reddetmesi 2. İş yapılacak kişilerin faaliyetlerini paravan şirket üzerinden yürütmesi 3. İş yapılacak kişilerin yeterli tecrübeye veya uygun niteliklere sahip olmaması 4. İş yapılacak kişilerin referans sunamaması/sunmaması 5. İş yapılacak kişilerin yetkisiz taşeron/alt yüklenici kullanması 19

20 Özellikle Dikkat Edilmesi Gereken Alanlara Dair Örnekler Ödemeler ile Bağlantılı Örnekler 1. İş yapılan kişiler tarafından naylon fatura düzenlenmesi veya diğer yanıltıcı belgelerin talep edilmesi 2. İş yapılan kişilere yapılan ödemenin verilen hizmetle orantısız olması veya olması gereken tutardan çok daha yüksek olması 3. İş yapılan kişilerin, verilen hizmetin detayının yansıtılmadığı bir faturaya istinaden ödeme talep etmesi 4. İş yapılan kişilerin iş sahibine şişirilmiş veya hatalı fatura göndermesi 5. İş yapılacak/yapılan kişilerin elden nakit olarak ödeme yapılmasını talep etmesi 20

21 Özellikle Dikkat Edilmesi Gereken Alanlara Dair Örnekler Ödemeler ile Bağlantılı Örnekler 6. İş yapılan kişiler tarafından olağandışı harcamalar için ödeme talep edilmesi ve bu harcamalar için yeterli dayanak/kanıt sunulamaması 7. İş yapılan/yapılacak kişilerin sözleşmenin tarafı olmayan bir üçüncü kişiye ve/veya sözleşmede ismi anılmayan başka bir kurum/kişi adına ödeme yapılmasını talep etmesi 8. İş yapılan kişilerin yasal olmayan ödemeler talep etmesi 21

22 İLETİŞİM Politika ya dair sorularınız için CORPORATE-GOVERNANCE- adresine mail göndererek bize ulaşabilirsiniz. 22