YZM 2118 Yazılım Mimarisi ve Tasarımı

Transkript

1 YZM 2118 Yazılım Mimarisi ve Tasarımı Yrd. Doç. Dr. Volkan TUNALI Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği 1

2 BÖLÜM 10.4 Tasarım Kalıpları - IV Bu bölümde; Proxy Tasarım Kalıbı Observer Tasarım Kalıbı ile ilgili konular anlatılacaktır. 2

3 Proxy 3

4 Proxy Bir Proxy (ya da stub) diğer nesnenin bir temsilcisidir. Gerçek nesneyi sunmak amacıyla proxy i uygun hale getirilmesi için Proxy gerçek nesnenin implemente ettiği arayüzü implemente etmek zorundadır. 4

5 Proxy (devam...) Buna ek olarak, Proxy gerçek nesnenin yeri için bir referans saklar. Proxy, gerekli olduğunda gerçek nesne üzerindeki metotları çağırabilmek için gerçek nesnenin referansına ihtiyaç duyar. Proxy tasarım kalıbında, istemci sürekli olarak Proxy ile etkileşim halindedir, fakat gerektiğinde Proxy gerçek nesnenin çalıştırılmasını sağlayabilir. 5

6 Proxy (devam...) Proxy, gerçek nesne ile aynı arayüzü implemente eder, fakat gerçek nesnenin yapmadığı uzaktan iletişim(remote Proxy) ya da güvenlik(protection Proxy) gibi görevleri de yapabilir. 6

7 Proxy (devam...) Proxy, gerçek nesne yerine kullanılan bir çeşit dublördür. Proxy tasarım kalıbını tehlikeli bir filmdeki dublörlere benzetebilinir. Proxy gerçek nesnenin bir vücut dublörüdür, film yıldızının kişisel dublörü gibi. (Dış görünüş olarak benzerler.) 7

8 Proxy (devam...) Tehlikeli sahneler sırasında Proxy devreye girer ve (film yıldızı yerine) uçaktan atlar veya ateş içinden geçer. 8

9 Proxy (devam...) Proxy gerçek nesne ile aynı arayüzü implemente ettiği için, izleyiciler farkı söyleyemez ve film yıldızının atladığını veya ateş içinden çıktığını düşünür. Fakat aksiyon sahnesi bitip kamera kapandığında, gerçek nesne olan film yıldızının görev sırası geldiğinde, yani işler dublörün yapabileceklerinden çıktığında, Proxy gerçek nesneyi o görevi yapması için çağırır. 9

10 Proxy (devam...) Proxy, gerçek nesnenin yapabildiği her şeyi yapamaz. Farklı görevleri yerine getirmek 3 ayrı Proxy türü mevcuttur; Remote Proxy Virtual Proxy Protection Proxy 10

11 Proxy (devam...) Remote Proxy Remote Proxy, tüm network (ağ) uğraşlarından sorumludur. Bu proxy ler gönderilen ve alınan tüm argümanların paketlenmesi (pack) ve açılmasından (unpack) sorumludur. 11

12 Proxy (devam...) Virtual Proxy Gerçek nesnenin yaratılması pahalıdır, bundan dolayı nesnenin tamamının (tüm property leri ve fieldları) yaratılması yerine; nesne yaratımının mümkün olduğunda ertelemesinden ya da aynı anda bir parçasının yaratılmasından Virtual Proxy sorumludur. 12

13 Proxy (devam...) Virtual Proxy (devam...) Eğer Proxy gerçek nesnenin sıkça kullanılan bilgilerinden herhangi birkaçını tutarsa, bu bilgilere ulaşmak her seferinde için gerçek nesnenin yaratılmasına ihtiyaç duyulmaz. 13

14 Proxy (devam...) Protection Proxy Protection Proxy, hangi metoda kimin eriştiğini kontrol etmek ve bu metodu çağıran her bir istemciye özgü izinler vermek için kullanılır 14

15 Proxy (devam...) Proxy gerçek nesne ile aynı arayüzü implemente ettiği için, izleyiciler farkı söyleyemez ve film yıldızının atladığını veya ateş içinden çıktığını düşünür. Fakat aksiyon sahnesi bitip kamera kapandığında, gerçek nesne olan film yıldızının görev sırası geldiğinde, yani işler dublörün yapabileceklerinden çıktığında, Proxy gerçek nesneyi o görevi yapması için çağırır. 15

16 Proxy (devam...) Proxy Tasarım Kalıbı Sınıf Diyagramı 16

17 Proxy (devam...) IService : Gerçek ve Proxy nesnenin implemente ettiği arayüz. Service: IService arayüzünün tam implementasyonunu yapan ve tüm bilgileri barındıran gerçek nesne. ServiceProxy: IService arayüzünü implemente eden ve istekleri gerektiğinde Service nesnesine ileten Proxy 17

18 Örnek10 ProxyResim Goster() metoduna sahip IGorsel arayüzünü implemente eden GercekResim sınıfını ve GercekResim nesnesinin bellek kullanımını düzenleyen ProxyResim sınıfını yaratınız. Yarattığınız GercekResim sınıfının kurucu metodu aldığı dosyaadi parametresini kullanarak dosyanın diskten okunmasını sağlamalıdır. ProxyResim sınıfı ise Goster() metodu içerisinde lazy-loading yöntemini kullanarak gercekresim nesnesinin Goster() metodunu çağırmalıdır. 18

19 Örnek10 ProxyResim (devam...) 19

20 Örnek10 ProxyResim (devam...) IGorsel.java GercekResim.java 20

21 Örnek10 ProxyResim (devam...) ResimProxy.java 21

22 Örnek10 ProxyResim (devam...) Program.java 22

23 Proxy (devam...) Artıları ve Eksileri - I Proxy tasarım kalıbının getirileri Proxy nin türüne göre değişmektedir. Remote Proxy nin en büyük faydası network ü istemciden saklayabilmemize olanak sağlamasıdır. Virtual Proxy, size etkileşim için bir vekil sağlayıp, gerçekten ihtiyaç duyulduğunda gerçek bir nesne yaratılmasını sağlayarak fayda sağlamaktadır. Ek olarak gerçek nesnenin ne zaman ve nasıl yaratılacağı gibi optimizasyonları gerçekleştirebilir. 23

24 Proxy (devam...) Artıları ve Eksileri - II Protection Proxy, erişim kontrolünün belirlenmesine ve uygulanmasına olanak sağlar. 24

25 Behavioral (Davranışsal) Kalıplar 25

26 Behavioral Kalıplar Davranışsal tasarım kalıpları, algoritmalar ve nesneler arasındaki sorumluluk görevlerinin düzenlenmesi üzerine odaklanmştır. Davranışsal tasarım kalıpları sadece nesnelerin ya da sınıfların kalıplarını tanımlamaz, aynı zamanda aralarındaki iletişimini de tanımlar. 26

27 Behavioral Kalıplar (devam...) Bu kalıplar, çalışma zamanında takip edilmesi zor olan karmaşık (program) akışını karakterize ederler. Sizin odağınızı kontrollerin akışından uzağa kaydırıp, sadece birbirine bağlı nesneler üzerine konsantre olmanızı sağlarlar. 27

28 Observer 28

29 Observer Observer tasarım kalıbı, bazı nesnelerin değişikliklerini gözlenmesi (ing.: observing) için kullanılır. Observer, gözlenen nesnenin(subject) durumunda ya da property sindeki herhangi bir değişimini izler. 29

30 Observer (devam...) Sizin birkaç nesneniz olduğunu ve bir nesnenin durumu değiştirildiğinde bildirim almak istediğinizi varsayalım. Bu gibi durumlarda siz bu nesneyi gözlersiniz(observing) ve nesne(subject), durumunda ya da property sinde herhangi bir değişiklik olduğunda size bildirir. 30

31 Observer (devam...) Observer tasarım kalıbında nesneler arasında 1-n bağımlılık (dependecy) tanımlanır, böylece bir nesne durumunu değiştirdiğinde, ona bağımlı olanların tümüne bildirilir ve otomatik olarak onları günceller(update). 31

32 Observer (devam...) Observer tasarım kalıbı iki farklı şekilde düşünülebilir; 1. Subject - Observer 2. Publisher - Subscriber 32

33 Observer (devam...) 1. Subject Observer şeklinde düşünüldüğünde; Subject: Gözlenen nesne Observer: Subject sınıfını gözleyen sınıf/sınıflar 33

34 Observer (devam...) 2. Publisher Subscriber şeklinde düşünüldüğünde; Publisher: Veriyi yayımlayan ve takipçilerine(subscriber) bildiren bir yayımcı nesne Subscriber: Yayımcı nesneyi gözetleyen sınıf/sınıflar 34

35 Observer (devam...) Gerçek hayattaki Gazete bunun basit bir örneğidir. Yeni bir sayısı yayımcı (Publisher) tarafından yayınlandığında, bu gazeteyi takip edenler(subscriber) arasında yayılır. 35

36 Observer (devam...) Observer lar, subject in durumunda herhangi bir değişiklik olup olmadığını sürekli kontrol etmemelidir. Subject i takip ettikleri süre boyunca, subject in durumundaki her değişim için bildirim alırlar. 36

37 Observer (devam...) Böylece Hollywood Prensibi de uygulanmış olur. 37

38 Observer (devam...) Bir elektronik mağazada ürün aradığınızı varsayalım ve bu ürün şuan mağazanın stoklarında bulunmasın Sonrasında benzer mağazalarda olan Ürün geldiğinde beni bilgilendir. seçeneğini işaretlediğinizi ve e posta adresini bıraktığınızı varsayalım. 38

39 Observer (devam...) Bu durumda siz bu ürünün durumunu değişmesini gözlemliyor (observing) olursunuz. Ürünün durumu değiştiğinde (ürün stoklara geldiğinde) bildirim maili alırsınız. Bu örnekte ürün, Subject; siz Observer olmuş olursunuz. 39

40 Observer (devam...) Bu durumda siz bu ürünün durumunu değişmesini gözlemliyor (observing) olursunuz. Ürünün durumu değiştiğinde (ürün stoklara geldiğinde) bildirim maili alırsınız. Bu örnekte ürün, Subject; siz Observer olmuş olursunuz. 40

41 Observer (devam...) Başka bir örnek vermek gerekirse, Twitter hesabınızla bir kullanıcıyı takip ettiğinizi varsayalım. Kullanıcının gönderdiği herhangi bir tweet için ana sayfanızda bir bildirim alırsınız. 41

42 Observer (devam...) Bu örnekte kim Subject? Kim Observer olur? 42

43 Observer (devam...) Observer Tasarım Kalıbı Sınıf Diyagramı 43

44 Observer (devam...) ISubject: Gözlendiğini bilen ve birkaç Observer a sahip olan arayüz. Çalışma zamanında Observer eklemeye ve çıkarmaya yarayan metotları barındırır. IObserver: Subject ten gelen bilgi doğrultusunda güncellemeye yarayan arayüz Subject: İlgili Observer ların durum bilgisini saklar ve gerektiğinde Observer lara bildirim gönderir. Observer: Update() metodu ile Subjectten aldığı bildirimlele gerekli işlemleri gerçekleştirir. 44

45 Örnek11 ObserverAlisveris Bir alış veriş sitesi oluşturulmaktadır. Oluşturulan bu alışveriş sitesinde ürünlerin stokları sürekli olarak güncellenmekte ve kullanıcı ara yüzünde bu değişiklikler anlık olarak gösterilmektedir. Oluşturulan bu alışveriş sitesi, stokta olmayan bir urun için o ürün geldiğinde, o ürünü takip eden kişilere bir bildirim göndermektedir. Bu bildirim sistemini Observer tasarım kalıbı ile tasarlayınız. 45

46 Örnek11 ObserverAlisveris (devam...) 46

47 Örnek11 ObserverAlisveris (devam...) ISubject.java IObserver.java 47

48 Örnek11 ObserverAlisveris (devam...) Urun.java 48

49 Örnek11 ObserverAlisveris (devam...) Urun.java (devam...) 49

52 Örnek11 ObserverAlisveris (devam...) Kisi.java 52

53 Örnek11 ObserverAlisveris (devam...) Program.java 53

54 Yararlanılan Kaynaklar Aykut Taşdelen, C++, Java ve C# ile UML ve Dizayn Paternleri, Pusula Yayıncılık, İstanbul, 2014 Eric Freeman, Head First Design Patterns, O'Reilly Media,2004 Stephen Stelting & Olav Maassen, Applied Java Patterns, Prentice Hall PTR,

55 İYİ ÇALIŞMALAR Yrd. Doç. Dr. Volkan TUNALI 55