SWAP PiYASASI UYGULAMA USUL VE ESASLARI

Transkript

1 es = Adı SWAP PiYASASI UYGULAMA USÜL VE ESASLARI Türü UYGULAMA USUL VE ESASLARI Kodu IO.UUE.Ol s Onay Tarihi 17/09/2018 ~,BORSA ::S..:t Revizyon Tarihi tstanbu Q ~ Revizyon Nurnarası Hazırlayan Onayiayan BORÇLANMA ARAÇLARI PİYASASI DİREKTÖRLÜGÜ GENELMÜDÜR BORSA ISTANBUL BORSA İSTANBUL A.Ş. SWAP PiYASASI UYGULAMA " USUL VE ESASLARI İSTANBUL

2 İÇİNDEKİLER AMAÇ... I 2 KAPSAM...! 3 DAY ANAl<.... I 4 TANIMLAR VE KISAL TMALAR... I 5 SWAP PİY ASASlNDA İŞLEM YAP AB İLECEK KURULUŞLAR VE TEMSİLCİLER2 6 PİY ASA GENEL İŞLEYİŞ ESASLARI I PİY ASANIN işleyişi İŞLEM SAATLERi VALÖR EMiRLERiN iletilmesi, ÖNCELİK VE EŞLEŞME KURALLARI EMiR TİPLERi EMiR DEGİŞİKLİGİ EMİRLERİN GEÇERLİLİK SÜRELERİ VE BÜYÜKLÜ GÜ EMiRLERDE UYGULANACAK SWAP PUANI, DÖVİZ KURU FİYAT ARALIKLARı VE ADlMLARı işlemlerin iptali VE DÜZELTiLMESi OLUŞAN FİYATLARıN VE işlemlerin KA YDA ALINMASI, TARAFLARA BİLDİRİMİ VE ilani EMiR VE İŞLEM BİLGİLERiNiN YA YlMLANMASl RiSK YÖNETİMİ TAKAS VE TEMERRÜT İŞLEMLERi YÜRÜRLÜK O YÜRÜTME... 6 Bu doküman Borsa İstanbul A.Ş. mülkiyetindedir. Bu dokümanıngüncel versiyonu Borsa istanbul A.Ş. kurumsal internet sitesinde er almaktadır. Kullanmadan önce bu dos anın do>ru versi on oldu~unu kontrol ii

3 1 AMAÇ (I) Bu düzenlemenin amacı, Borsa İstanbul A.Ş. Swap Piyasasının işleyiş usul ve esaslarını düzenlemektir. 2 KAPSAM (1) Bu dqzenleme, Türk Lirası ve yabancı para birimlerinin belirlenen koşullarda birbirleri ile değiştirilmesine imkfuı sağlamak amacıyla Borsa İstanbul A.Ş. bünyesinde kurulan Swap Piyasasında işlem yapacak kuruluşları,. geçerli emir ve işlem kurallarını ve diğer işleyiş esaslannı düzenler. 3 DAYANAK (1) Bu düzenleme 19/10/2014 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Borsa İstanbul A.Ş. Borsacılık Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Yönetmeliği ile Borsa İstanbul A.Ş. Swap Piyasası Yönergesi'ne dayanılarak çıkarılmıştır. 4 TANIMLAR VE KISALTMALAR (1) Bu düzenlernede geçen; a) Borsa: Borsa İstanbul Anonim Şirketini, b) Döviz Kuru: Swap işleminin başlangıç valöründe takasa konu Türk Lirası yükümlülüğün hesaplanmasında kullanılan ve işlem taraflannca belirlenen döviz kurunu, c) Genel Müdür: Borsa İstanbul Anonim Şirketi Genel Müdürünü, d) Kurul: Sennaye Piyasası Kurul unu, e) Piyasa: Borsa İstanbul Anonim Şirketi Swap Piyasasını, t) Swap Puanı: Swap işlemi vade sonu döviz kurunun hesaplanabilmesi için döviz kuru ve işleme konu para birimleri arasındaki faiz farkları dikkate alınarak işlem taraflannca belirlenen değeri, g) Takasbank: İstanbul Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketini, h) TCMB: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketini, i) Üye: Borsa İstanbul Anonim Şirketi Swap Piyasasında işlem yapma yetkisi verilen kuruluşu, j) Valör: Borsa İstanbul Anonim Şirketi Swap Piyasasında gerçekleşiirilen işlemlere ilişkin takas tarihlerini, Bu doküman Borsa İstanbul A.Ş. mülkiyetindedir. Bu dokümanın güncel versiyonu Borsa istanbul A.Ş. kurumsal 'internet sitesinde yer almaktadır. Kullanmadan önce bu dosyanın doğru versiyon olduğunu kontrol 1/6

4 5 SWAP PiYASASlNDA İŞLEM YAPABiLECEK KURULUŞLAR VE TEMSiLCiLER (1) Borsa Yönetmeliği ve konuya ilişkin diğer Borsa düzenlemeleri uyannca işlem yapma yetkisi verilmiş bankalar ile TCMB Piyasada işlem yapabilir. (2) Boisa Yönetmeliği ve konuya ilişkin diğer Borsa düzenlemeleri uyarınca gerekli şartları yerine getirenler Piyasada temsilci olarak işlem yapabilir. 6 PİY ASA GENEL İŞLEYİŞ ESASLARI 6.1 PiYASANIN İŞLEYİŞİ (1) Piyasada Türk Lirası ile Amerikan Doları, Türk Lirası ile Euro cinsi yabancı -para birimlerinin belirlenen koşullarda birbirleri ile değişimini amaçlayan swap işlemleri gerçekleştirilir. (2) Swap işleminin başlangıç valöründe; Türk Lirası karşılığı yabancı para satım swap işlemi gerçekleştiren taraf işlem tutannda yabancı para yük.ürnlülüğünü, Türk Lirası karşılığı yabancı para alım swap işlemi gerçekleştiren taraf ise işlemin döviz kuru kullanılarak hesaplanan tutarda Türk Lirası yükümlülüğünü Takasbank tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yeıine getirir. (3) Swap işleminin bitiş valöründe; başlangıç valöründe yabancı para alan taraf aldığı yabancı para tutarına eşit tutarda yabancı para yüküınlülügünü, başlangıç valöıilnde Türk Lirası alan taraf ise işlemin döviz kuruna işlemin swap puanının IO.OOO'e bölümnesi ile bulunan değerin eklenmesiyle bulunan vade sonu döviz kuru kullanılarak hesaplanan Türk Lirası yükümlülüğünü Takasbank tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirir. (4) Swap işleminin başlangıç ve bitiş valörü arasındaki sürede, Takasbank tarafından yapılacak yeniden değerleme ile değişim teminatı hesaplanır. Değişim terninatı hesaplanma metodu ve konuya ilişkin diğer esaslar Takasbank tarafından belirlenir. 6.2 İŞLEM SAATLERİ (1) Piyasada ayın gün başlangıç valörlü emir iletimi ve işlemler hafta içi her gün saat arasında, ileri başianıç valörlü emirlerin iletimi ve işlemler ise hafta içi her gün saat ile arasında yapılır. (2) Genel Müdür'ün gerekli görmesi halinde, saat ile arasında sadece TCMB tarafından sisteme emir iletilebilir. Söz konusu zaman diliminde TCMB dışındaki üyeler tarafından sisteme emir iletilemez. Aksi durumda, TCMB dışındaki üyelertarafından iletilen emirler ve bu emirler sonucu gerçekleşen işlemler Borsa tarafından iptal edilir. Bu doküman Borsa istanbul A.Ş. mülkiyetindedir. Bu dokumanın güncel versiyonu Borsa İstanbul A.Ş. kurumsal internetsitesinde yeralmaktadır. Kullanmadan önce bu dosyanın doğru versiyon olduğunu kontrol 216

5 6.3 VALÖR (1) Piyasada aynı gün veya bir iş günü ileri başlangıç valörlü emirler iletilebilir. Emirlerin başlangıç ve bitiş valörü arasında en fazla 180 gün olabilir. Başlangıç ve/veya bitiş valöıünün işlem veya ilgili para birimi tatili olması durumunda başlangıç ve/veya bitiş valörü bir sonraki iş günü olur. 6.4 EMİRLERİN İLETİLMESİ, ÖNCELİK VE EŞLEŞME KURALLARI (I) Üye temsilcileri emirlerini, alım satım sistemi terminalleri veya uzak erişim ara yüzü kanalıyla iletirler. Gerekli durumlarda üye temsilcileri Borsa personelini telefonla arayarak alım satım sistemine emir iletebilirler. (2) Swap emirleri; başlangıç valörü, bitiş valörü, döviz tutarı, swap puanı ve döviz kuru üzerinden iletilir. (3) Piyasada emirler çok fıyat yöntemi ile eşleşir. Piyasada; a) Türk Lirası karşılığı döviz satım swap emirlerinde en yüksek swap puanı ve en düşük döviz kuru, Türk Lirası karşılığı döviz alım swap emirlerinde ise en düşük swap puanı ve en yüksek döviz kuru emirleri önceliklidir. Swap puanı ve döviz kuru aynı olan emirlerde zaman önceliği uygulanır. b) Türk Lirası karşılığı döviz satım swap emir i eri swap puanı aynı ya da daha düşük ve döviz kuru aynı ya da daha yüksek olan Türk Lirası karşılığı döviz alım swap emirleri ile, Türk Lirası karşılığı döviz alım swap emirleri ise swap puanı aynı ya da daha yüksek ve döviz kuru aynı ya da daha düşük Türk Lirası karşılığı döviz satım swap emirleri ile eşleştirilir. Bu tür eşleşmelerde sistemde öncelikle var olan emrin swap puanı ve döviz kuru işlemin swap puanı ve döviz kurudur. ( 4) Piyasada sadece portföy hesabına emir iletilebilir. 6.5 EMİR TİPLERİ (1) Piyasada emirler çok fiyat yöntemiyle eşleşir. Piyasada limitli emir ve piyasa emri olmak üzere iki tip emir iletilebilir. (2) Limitli emir, döviz tutarı, swap puanı ve döviz kuru belirtilerek iletilir. (3) Piyasa emri, döviz kuru ve swap puanı belirtilmeksizin döviz tutarı belirtilerek iletilir. Sistemde bekleyen pasif emirlerle kısmen veya tamamen karşılaşabilir. Piyasa emrinin gerçekleşmeden kalan kısmı otomatik olarak iptal edilir. (4) Limitli emir ve piyasa emri ile birlikte kullanılmak üzere aşağıda taıumlanan özel koşullarla da emir iletilebilir. Bu doküman Borsa İstanbul A.Ş. millkiyetindedir. Bu dokumanın güncel versiyonu Borsa İstanbul A.Ş. kurumsal internet sitesinde yer almaktadır. Kullanmadan önce bu dosyanın doğru versiyon olduğunukontrol 3/6

6 a) Kalanı iptal et: Emrin iletilmesiyle birlikte gerçekleşmeyen kısmının iptal edilmesi koşuludur. b) Gerçekleşmezse iptal et: Emrin tanmmen gerçekleşmesi koşuludur. Emrin iletilmesiyle birlikte tamamen gerçekleşmemesi halinde tümü iptal edilir. 6.6 EMiR DEGİŞİKLİGİ (1) Geçerlilik süresi belirtilmeden iletilen emirlerden karşılan:maınış olanlar ile kısmen karşıianmış emirlerin kalan kısımları değiştirilebilir. Geçerlilik süresi belirtilerek iletilen emirlerde ise değişiklik yapılamaz, ancak emir iptal edilebilir. (2) Swap puanı ve/veya döviz kurunun değiştirilmesi ile döviz tutarının artıniması durumunda emrin önceliği kaybolur. Referans bilgisinin değiştirilmesi ve/veya emrin döviz tutannın azaltılması önceliğin kaybedilmesi sonucunu doğurmaz EMİRLERİN GEÇERLİLİK SÜRELERİ VE BÜYÜKLÜGÜ (1) Emirler verildikleri gün itibarıyla geçerlidir. Piyasada iletilen emirlerden karşılarunamış olanlar ile kısmen karşılarunış emirlerin kalan kısımları iptal edilebilir. Sisteme iletilen aynı gün başlangıç valörlü emirler gerçekleşmediği takdirde ayru gün başlangıç valörlü emir iletimi son saatinde, ileri başlangıç valörlü emirler ise piyasanm kaparuş saatinde sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir. (2) Emir giriş aşamasında emrin sistemde bekleme süresi belirtilebilir. Geçerlilik süresi dolan emir sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir. En fazla bekleme süresi 30 dakikadır. ya da Euro ve katlan olarak iletilebilecek olup bir defada emirler 5 milyon iletilebilecek en yüksek emir büyüklüğü (3) Piyasada USD ya da Euro ve katlan olarak iletilebilecek olup bir defada iletilebilecek en yüksek emir büyüklüğü 100 milyon USD ya da Euro'dur. 6.8 EMiRLERDE UYGULANACAK SWAP PUANI, DÖVİZ KURU FİYAT ARALIKLARI VE ADlMLARI (1) Piyasaya iletilen emirlerde swap puanı için O,Olı döviz kuru için 0,0001 'lik adım uygulanır. (2) Piyasaya iletilen emirlerde döviz kuru TCMB tarafından ilan edilen döviz alış kurlarının ±% 15 fiyat aralığı içerisinde olmalıdır. Bu sınırlar ihtiyaç halinde Genel Müdür kararıyla gün içinde değiştirilebilir. 6.9 İŞLEMLERİN İPTALİ VE DÜZELTiLMESi (1) Piyasada gerçekleşen işlemler Borsa Yönetmeliği'nin 33 üncü maddesi çerçevesinde iptal edilebilir. (2) Üye hatası sonucu gerçekleşen işlemin Borsa Yönetmeliği'nin 33'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında Piyasa Direktörü(Müdürü) tarafından iptal Bu doküman 'Borsa İstanbul A.Ş. mülkiyetindedir. Bu dokümanıngüncel versiyonu Borsa İstanbul A.Ş. kurumsal internet sitesinde yer almaktadır. Kullanmadan önce bu dosyanın doğru versiyon olduğunu konfrol 4/6

7 edilebilmesi için işlemin her iki tarafımn yazılı talebi gereklidir. İptal talebinin kabul edilebilmesi için Türk Lirası karşılığı döviz satım emri yerine Türk Lirası karşdığı döviz alım emri girilmesi, başlangıç valörü, bitiş valörü, swap puanı, döviz kuru, döviz tutan ve benzeri emir unsurlarında maddi hata yapılınası gibi kabul edilebilir bir gerekçe olmalıdır. İptal talebinde bulunan ve işlem veya işlemlerin karşı taraflarımn yazılı anayiarım alan üyenin işlemi/leri, kendi talebi ve karşı üyelerin onaylarının Borsaya yazılı olarak iletilmesini takiben Borsa Yönetmeliği'nin 33 'üncü maddesi hükümleri uyarınca Borçlanma Araçları Piyasası Direktörü tarafından iptal edilebilir. İptal işlemi, Kamuyu Aydınlatma Platfonnu'nda ilan edilir. (3) Üyenin telefonlapiyasa uzmanı ai"acılığı ile emir iletınesi durumunda; a) Eınrin sisteme Piyasa uzmanı tarafından batalı olarak girilmesi nedeniyle gerçekleşen işleme, işlernin gerçekleşmesinden itibaren 15 dakika içerisinde itiraz edilmelidir. Aksi durumda işlem geçerli olacaktır. b) Üye temsilcileri tarafından Piyasa'ya telefonla iletilen emirler Piyasa uzmanı tarafından tekrar edilip üye temsilcisinin onayı alındıktan sonra sisteme girilir. Piyasa uzmanı tarafından yapılan tekrarda herhangi bir hata yapılmış ise üye temsilcilerinin anında düzeltmeleri gerekmektedir. Aksi halde, yanlış yapılmış tekrarın üye temsilcisi tarafından onaylanması söz konusu olacağından işleme itiraz kabul edilmeyerek işlem geçerli sayılır. Piyasa uzmam tarafından tekrar yapılmadığı dmurnda, üye temsilcisinin ilettiği emir geçerli olup İtirazın değerlendirilmesinde esas olarak alınır. c) İtirazın geçerli bulunması halinde işlem iptal edilerek, bu durum taraflara iletilir. İptal nedeniyle herhangi bir telafi işlemi yapılmaz ve iptal edilen işlernin sonucu işlemin tarafları açısından mağduriyet doğması balinde Borsa tarafından tazrnin edilmez. d) Piyasa uzmanı hatası nedeniyle farklı üye adına gerçekleştirilmiş işlemler için telafi edici işlem yapılmaz, sadece üye kodu değişikliği yapılarak işlem sonuçlandınlır OLUŞAN FİYATLARlN VE İŞLEMLERİN KAYDA ALINMASI, TARAFLARA BİLDİRİMİ VE İLANI (1) Piyasada gerçekleşen işlemler sonucu oluşan fiyatlar ve miktar bilgileri Borsa kaydına alınarak aynı gün Borsa Bülteni ile ilan edilir. (2) Piyasada gerçekleşen işlemler işlernin taraflarına elektronik ortaında iletilir. (3) Borsa Bülteni'nde kayda alınan en düşük, en yüksek ve ağırlıklı ortalama swap puanı, döviz kuru, işlem tutarı, sözleşme sayısı ve diğer bilgiler yer alır EMİR VE İŞLEM BİLGİLERİNİN YAYlMLANMASI (1) En iyi Türk Lirası karşılığı döviz satım ve Türk Lirası karşılığı döviz alım emirleri ile en son işleme ait swap puanı, döviz kuru, tutar bilgileri alım satım sistemi ekranlarında eşanlı olarak gösterilir. Gerçek zamanlı olarak emir ve işlem bazında sorgulama yapılabilir. Piyasa Bu doküman Borsa İstanbul A.Ş. mülkiyetindedir. Bu dokühtanın güncel versiyonu Borsa istanbul A.Ş. kurumsal internet sitesinde yer almaktadır. Kullanmadan önce bu dosyanın doğru versiyon olduğunu kontrol 516

8 izleme ekranlarında en iyi talep ve teklifler ile birlikte emir ve fiyat bazında derinlik bilgisine ulaşılabilir. (2) Piyasada gerçekleştirilen işlemlere ilişkin bilgiler ile alım satım sisteminde bekleyen emirlerin oluşturduğu derinlik bilgileri, sisteme bağlı üye kullanıcılannın ekranlarında, Borsa ile anlaşması olan veri yayın kuruluşları tarafından işletilen platformlarda ve uygun görülecek diğer elektronik ortanılarda anlık veya geeilaneli olarak yayımlanır. 7 RİSK YÖNETİMİ (1) Emrin alım satım sistemine kabul edilmesi öncesi, emrin tutarının Takasbank tarafından belirlenerek Borsaya iletilen gerçek zamanlı limitler içinde olduğunun kontrolü yapılır. İletilen emir sistemde bekleyen Türk Lirası karşılığı döviz alım veya Türk LiraSı karşılığı döviz satım emirleri ile birlikte değerlendirilerek Türk Lirası karşılığı döviz alım veya Türk Lirası karşılığı döviz satım emirlerinden büyük olanın toplam tutarı Takasbank tarafından belirlenerek Borsaya gönderilen işlem limiti ile karşılaştın1ır. İletilen emrin limitler dahilinde olması halinde eınir sisteme kabul edilir. Aksi durumda ise emir reddedilir. (2) Gerçekleşen işlemler ile ilgili risk yönetim esasları Takasbank tarafından belirlenir ve uygulanır. 8 TAKAS VE TEMERRÜT İŞLEMLERİ (1) Piyasada gerçekleştirilen işlemlerden kaynaklanan takas yükümlülüklerinin yerine getirilme esaslan ile takas yükümlülüklerinin mevzuatta öngörülen süre ve yöntemler çerçevesinde kısmen veya tamamen yerine getirilmemesi nedeniyle oluşan temerrütlere ilişkin uygulama usul ve esaslan Takasbank tarafından belirlenir. 9 YÜRÜRLÜK (1) Bu düzenleme 1 Ekim 2018 tarihinde yürürlüğe girer. 10 YÜRÜTME (I) Bu düzenleme hükümleıini Genel Müdür yürütür. Bu doküman Borsa İstanbul A.Ş. mülkiyetindedir. Bu dokümanın güııcel versiyonu Borsa İstanbul A.Ş. kurumsal internet sitesinde yer almaktadır. Kullanmadan önce bu dosyanın doğru versiyon olduğunu kontrol L 6/6