tarih ve 283 no.lu Genelge, söz konusu değişiklikleri içeren ekteki Genelge'nin yürürlüğe girmesiyle iptal edilmiştir.

Transkript

1 Genelge No: 285 Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü İstanbul, 8 Ağustos 2008 Konu: Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları. Sayın Üyemiz, Tahvil ve Bono Piyasası'nda halihazırda hatalı emir girişi sonucu gerçekleşen işlemlerin iptaline ilişkin uygulanan prosedürün hızlandırılması amacıyla İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Yönetmeliği'nin 23'üncü maddesi ile İMKB Tahvil ve Bono Piyasası Yönetmeliği'nin 17'nci maddelerinde yapılan değişiklikler tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş, bu nedenle Tahvil ve Bono Piyasası işleyiş esaslarını düzenleyen 283 nolu Genelge hükümlerinde değişiklik yapılması gereği doğmuştur. Bu kapsamda İMKB Yönetim Kurulunun tarihli toplantısında Tahvil ve Bono Piyasası işleyiş esaslarını düzenleyen 283 nolu Genelge'nin "2.1 Üye Hatası Sonucu Gerçekleşen İşlemlerin İptali" başlıklı maddesi yeniden düzenlenmiş ayrıca Genelge'ye "Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü İşlem İptal Formu" eklenmiştir tarih ve 283 no.lu Genelge, söz konusu değişiklikleri içeren ekteki Genelge'nin yürürlüğe girmesiyle iptal edilmiştir. Konu hakkında bilgilerinizi ve gereğini rica ederim. Saygılarımla, İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI BAŞKANLIĞI Hüseyin ERKAN Başkan Ek: Tahvil ve Bono Piyasası'nın işleyiş esaslarını düzenleyen 285 Nolu Genelge EAG/GK/OB

2 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Emir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri H Genelge No: 285 TAHİL E BONO PİYASASI İŞLEYİŞİ 1 GENEL ESASLAR 1.1 İŞLEM GÖREBİLECEK MENKUL KIYMETLER Tahvil ve Bono Piyasası'nda Yeni Türk Lirası ve Döviz Ödemeli Devlet İç Borçlanma Senetleri, Gelir Ortaklığı Senetleri, Gayrimenkul Sertifikaları ve Özel Sektör Tahvilleri ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ihraç edilen Likidite Senetleri işlem görebilir. Halka arzı tamamlanan ve Borsa Yönetim Kurulu'nun kararıyla Borsa'da işlem görmesine karar verilen özel sektör tahvilleri, konuya ilişkin Borsa Günlük Bülteninde yapılacak duyuruyu izleyen ikinci işgünü işlem görmeye başlar. 1.2 İŞLEM SAATLERİ Piyasa'da işlemler her gün saat ile arasında yapılmaktadır. Aynı gün valörlü (Repo- Ters Repo Pazarında aynı gün başlangıç valörlü) işlemler saat :00 ile 13: arasında, ileri valörlü (Repo-Ters Repo Pazarı'nda ileri başlangıç valörlü) işlemler ise saat :00 ile 13:00-17:00 arasında yapılmaktadır. Ancak, yatırım fonlarına ait aynı gün valörlü emirler saat 17.00'ye kadar verilebilmektedir. Gayrimenkul Sertifikaları Pazarı'nda işlemler saat :00 ile 13:00-17:00 arasında yapılmaktadır. 1.3 EMİRLERİN BORSAYA İLETİLMESİ Piyasa'da işlem yapan aracı kuruluşların temsilcileri, üye merkez ofisi ve Borsa binasındaki üye ofisindeki terminaller kanalıyla veya Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'nü (212) nolu telefondan arayarak emirlerini iletirler. Telefonla işlem yapan aracı kuruluşun yetkili temsilcisi, kendisine verilen kodu piyasa eksperlerine söyledikten sonra, işlem yapmak istediği menkul kıymetin sırasıyla, 1. Tanımını 2. İşlem türünü (alım-satım) 3. alörünü 4. Müşteri/Fon emri ise hesap kodunu 5. Nominal tutarını 6. Fiyat veya getirisini 7. Emir Tipini bildirir. Repo-Ters Repo emirlerinde sırasıyla, 1. Menkul kıymet grubu 2. İşlem türünü (Repo/Ters Repo) 3. İşlem başlangıç valörünü 4. İşlem bitiş valörünü 5. Repo oranını

3 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Emir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri H 6. İşlem tutarını 7. Müşteri/Fon emri ise hesap kodunu 8. Emir Tipini bildirir. Telefonla yapılan işlemlerde, emir piyasa eksperleri tarafından sisteme girilir ve sistem tarafından üretilen "emir no"su yetkili temsilciye bildirilir. Temsilci verdiği emirle ilgili yapmak istediği değişikliklerde kendisine verilen "emir no"sunu eksperlere söylemek zorundadır. Bu nedenle emir numarası mutlaka dikkatli bir şekilde not edilmelidir. 1.4 EMİRLERİN İŞLEME SOKULMASI Piyasa'ya iletilen talep ve teklifler üye temsilcileri veya piyasa eksperleri tarafından sisteme girilir. İlgili pazarlarda yer alan emirler piyasa izleme ekranlarından takip edilir. Ayrıca ilgili Pazarlarda yer alan emirler içerisinden alımda en yüksek fiyatlı (repo emirlerinde en yüksek oranlı), satımda en düşük fiyatlı (ters repo emirlerinde en düşük oranlı) emirler bilgi dağıtım firmalarının veri dağıtım kanalları aracılığıyla anında piyasa katılımcılarına iletilir. İlgili Pazara iletilen emirler içerisinde en iyi talep veya tekliften işlem olması durumunda sonraki bekleyen en iyi teklif veya talep otomatik olarak ekrana gelir. Daha kötü oran/fiyatlı emirler oran/fiyat ve zaman önceliğine göre sistemde yer alır ve derinlik ekranlarından izlenebilir. Telefonla işlem yapan üyeler istedikleri takdirde, ekranda yer alan en iyi emir dışındaki geçerli emirleri öğrenebilirler. Pazarlara iletilen aynı fiyatlı/oranlı emirler ekranlarda birikimli olarak görünür. 1.5 EMİRLERİN GEÇERLİLİĞİ Aynı gün valörlü emirler (ya da aynı gün başlangıç valörlü repo-ters repo emirleri) saat 14.00'e, ileri valörlü emirler (ya da ileri başlangıç valörlü repo-ters repo emirleri) 17.00'ye kadar geçerlidir. Aracı kuruluşlar Piyasa'ya verdikleri emirlerden karşılanmamış olanları istedikleri an iptal edebilirler veya değiştirebilirler. 1.6 EMİRLERİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ Emirler, her pazar için bu genelge ile belirlenmiş olan emir eşleşme kurallarına uygun olarak gerçekleştirilir. 1.7 EMİRLERİN GERÇEKLEŞTİĞİNİN BİLDİRİMİ Piyasa'da işlem yapan banka ve aracı kurumlar işlem sırasında birbirlerini bilmezler. İşlemin teyidi ve karşı taraf bilgisi işlem gerçekleştikten sonra üyelere iletilir. Telefonla aktif olarak yapılan işlemlerde işlemin teyidi ve karşı tarafı üyeye telefonda anında bildirilir. Repo-ters repo işlemlerine ait bütün kayıtlar Borsa bünyesinde tutulmakta, Sermaye Piyasası Kurulu'nun tarih ve sayılı Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayınlanan Seri: No:7 " Menkul Kıymetlerin Geri Alma veya Satma Taahhüdü ile Alım Satımı Hakkında Tebliğ" hükümleri uyarınca taraflara teyit formu gönderilmemektedir

4 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Emir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri H Üye merkez ofisi veya Borsa binasındaki üye ofisindeki terminaller kanalıyla yapılan işlemlere ilişkin bilgiler ve dökümler üye tarafından sistemden alınır. 1.8 TEŞEKKÜL EDEN FİYATLARIN İLANI İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Tahvil ve Bono Piyasası Yönetmeliği'nin 20. Maddesine istinaden Piyasada yapılan işlemler sonucunda kayda alınan fiyatlar ve oranlar izleyen işgünü Borsa bülteninde ilan edilir. Bültenlerde, seansta menkul kıymet ve repo-ters repo vadesi bazında kayda alınan en düşük, en yüksek ve ağırlıklı ortalama fiyat/oran, işlemiş faiz, takas fiyatı, basit ve bileşik faizle getiri, işlem hacimleri ve sözleşme sayıları yer alır. 1.9 YETKİ SEİYELERİ Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem yapmaya yetkili kuruluşların temsilcileri yetki seviyelerine bağlı olarak "yönetici temsilci" ve "temsilci" olmak üzere ikiye ayrılır. Yönetici temsilci, o firma ile ilgili her pazarda/her menkul kıymette işlem yapma ve izleme, diğer işlemciler tarafından girilen emirleri onaylama ve izleme, tüm emirleri düzeltme ve iptal etme, pozisyon takip etme ve işlemcilerin yetki seviyelerini belirleme yetkisine sahiptir. Temsilci ise o firma ile ilgili kendisine işlem yapma yetkisi verilen pazarda/menkul kıymette emir girme, kendisi tarafından girilmiş olan emirleri düzeltme, iptal etme ve izleme yetkisine sahiptir. Başlangıç olarak tüm kullanıcılar "yetkili temsilci" olarak belirlenmiştir. Yetki seviyelerinin ayrıştırılması aracı kuruluşun talebine bağlıdır. Aracı kuruluş tarafından belirlenen yetkili yönetici ve temsilciler Borsa tarafından sistemde tanımlanır. Yetki seviyelerinin ayrıştırılmasına ilişkin başlangıç tarihi Borsa Başkanı tarafından belirlenir TEK ÜYENİN TARAF OLDUĞU İŞLEMLER Tahvil ve Bono Piyasası'nda aracı kuruluş tarafından kendi portföyüne, yatırım fonu/yatırım ortaklığı hesabına veya müşterileri hesabına iletilen emirlerin yine aynı kuruluş tarafından karşılanması ile ilgili bekleme süresi 30 saniyedir. Emri ileten aracı kuruluş, iletilen emir başka bir aracı kuruluş tarafından karşılanmadığı takdirde söz konusu emre karşıt emir girerek işlemi gerçekleştirebilir. Ancak, emir ekranda göründükten sonra 30 saniye (yarım dakika) geçmeden aracı kuruluş karşıt emrini Borsa'ya iletemez

5 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGiri ş YöntemleriveFiyat-GetiriHesaplam 2 İŞLEMLERİN İPTALİ 2.1 ÜYE HATASI SONUCU GERÇEKLEŞEN İŞLEMLERİN İPTALİ Üye hatası sonucunda gerçekleşen işlemler prensip olarak iptal edilmez. Ancak alıcı ve satıcı üyeler tarafından yazılı olarak onaylanan ve Borsa tarafından kabul edilebilir bir gerekçeye dayanan iptal talepleri değerlendirilerek işlem iptali yapılabilir. Bu değerlendirmede kabul edilebilecek gerekçeler aşağıda sıralanmıştır. a) Sehven alış /repo emri yerine satış/ters repo emri veya satış/ters repo emri yerine alış/repo emri girmek, b) Emir girerken fiyat/getiri, repo oranı veya miktar girişlerinde maddi hata yapmak, c) Portföyünde veya müşterisinde olmayan kıymeti sehven satmak, d) Yatırım fonu adına yetkisiz repo işlemi yapmış olmak Yukarıdaki gerekçelerden en az biri nedeniyle iptal talebinde bulunan ve işlem veya işlemlerin karşı taraflarının yazılı onaylarını alan üyenin işlem/leri, kendi talebi ve karşı üyelerin onaylarının Borsaya yazılı olarak iletilmesini takiben hazırlanacak olan ve bir örneği EK-1'de verilen "İşlem İptal Formu" kullanılarak Tahvil ve Bono Piyasası Yönetmeliği'nin 17'inci maddesi hükümleri uyarınca Tahvil ve Bono Piyasası Müdürü tarafından iptal edilebilir. "İşlem İptal Formu" taraflara faks yoluyla gönderilir. 2.2 EKSPER HATASI SONUCU GERÇEKLEŞEN İŞLEMLERİN İPTALİ Hatalı işlemlere itiraz süresi, işlem teyidinin üyeye iletilmesinden itibaren 15 dakikadır. Üyeler itirazlarını Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'ne yukarıda belirtilen süre içerisinde telefonla iletmelerini takiben en geç 15 dakika içinde yazılı olarak da fakslarlar. Yapılan itirazlar Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü tarafından aşağıdaki esaslar göz önünde bulundurularak değerlendirilir. 1. Üyelerin iletişim araçlarında meydana gelen teknik arızalar veya bildirimi yapılmayan değişiklikler (faks numarası... v.b.) itirazlarda dikkate alınmaz. 2. Üye temsilcileri tarafından Tahvil ve Bono Piyasası'na iletilen emirler piyasa eksperi tarafından tekrar edilip üye temsilcisinin onayı alındıktan sonra sisteme girilmektedir. Eksper tarafından yapılan tekrarda herhangi bir hata yapılmış ise üye temsilcilerinin anında düzeltmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde, yanlış yapılmış tekrarın üye temsilcisi tarafından onaylanması söz konusu olur ve işleme itiraz kabul edilmeyerek işlem geçerli sayılır. Yukarıda belirtilen eksper tekrarı işlemlerin yoğunluğu nedeniyle yapılamadığı takdirde, üye temsilcisinin ilettiği emir geçerli olup itirazın değerlendirilmesinde esas olarak alınır. 3. İşlemin sadece eksper hatası sonucu gerçekleşmiş olması esastır. Bunun tespitinde telefon kayıtları ile Borsa bilgisayar sistemindeki bilgiler esas alınır. 4. İtirazın geçerli bulunması halinde işlem iptal edilerek, bu durum taraflara teyid edilir. Üyenin/üyelerin iptal edilen işleme ilişkin telafi edici işlem talepleri olması halinde, telafi edici işlem Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü tarafından, hakkaniyet ve piyasa kuralları çerçevesinde ilgili kuruluşlar ile koordineli olarak sonuçlandırılır

6 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGiri ş YöntemleriveFiyat-GetiriHesapla 5. Bu işlemlerin öncelikle Tahvil ve Bono Piyasası'nda söz konusu üye/ler adına aynı gün valörlü işlemlerin gerçekleştirilme saatleri içerisinde yaptırılmasına çalışılır. Emirler eksper tarafından sisteme girilir ve alım-satım işlemleri gerçekleştirilir. Aynı gün valörlü işlemlerin gerçekleştirilme saatinden sonra yapılacak telafi edici işlemlerde, 14:00 sonrası aynı gün valörlü yatırım fonu işlemlerindeki esaslar uygulanır. 6. Üyenin/üyelerin alınan karara itiraz hakkı saklı olup, itirazlar işlem iptalini takiben en geç 1 iş günü içinde Borsa Başkanlığı'na yazılı olarak yapılır. 7. Eksper hatası nedeniyle farklı üye adına gerçekleştirilmiş işlemler için telafi edici işlem yapılmaz, sadece üye kodu değişikliği yapılarak işlem sonuçlandırılır Mağduriyetin Oluşması Mağduriyet, eksper hatası sonucu yanlış olarak gerçekleşen işlemin iptal edilerek, Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü tarafından yukarıda belirtilen esaslar doğrultusunda telafi edici işlemin yapılması halinde, üyenin iptal edilen işlemindeki koşullar ile Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'nün gerçekleştirdiği işlem/işlemlerin koşulları arasında varsa, üye aleyhine oluşan farktır. Telafi edici işlem talebinde bulunmayan üye, herhangi bir mağduriyet ve hak iddiasında bulunamaz Tazmin Edilecek Tutar erilmiş emirdeki koşullarla, daha sonra gerçekleşen telafi edici işlem/lerdeki koşullar arasında varsa üye aleyhine oluşmuş olan fark yani mağduriyet miktarı tazmine konu tutarın bazını oluşturur. Ancak, işlem başına her bir üyeye ödenecek tutar her durumda 100 YTL'yi geçemez. Mağduriyet tutarı 100 YTL'yi aştığı takdirde konu olay bazında Borsa Yönetim Kurulu'nca değerlendirilir. Tazmine konu tutar ancak üyenin Borsa'ya ibraname vermesinden sonra kendisine ödenir. Ödemeler üyelerin T. İş Bankası A.Ş. Borsa Şubesi nezdindeki hesaplarına yapılır

7 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Em ir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri Hesaplam 3 PİYASA İZLEME BİLGİLERİ Otomatik Alım Satım Sisteminde Yer Alan Bilgiler eri Yayınına Dahil Olan Bilgiler Alan Adı Açıklama eri Dağıtım alör 1 İlgili satırdaki emirlerin valörü- Repo işlemlerinde başlangıç valörü alör 2 İlgili satırdaki repo emirlerinin bitiş valörü Tanım Menkul kıymetin tanımı. KG/Repo Süresi Alış Derinliği (Toplam) Alış Derinliği Alış /Repo Kesin alım-satım işlemlerinde vadeye kalan gün sayısı, repo işlemlerinde repo süresi. İlgili menkul kıymet / vadede ilgili valör tarihi için bekleyen tüm alım emirlerinin toplam miktarı İlgili menkul kıymet / vadede ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi fiyat/oranlı alım emrinin/emirlerinin toplam miktarı İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi alış emrinin fiyatı/repo emirlerinde oranı. Alış Getirisi Alış emrinin getirisi ( KES Pazarı emirleri için ) Satış Getirisi Satış emrinin getirisi ( KES Pazarı emirleri için ) Satış/Ters Repo Satış Derinliği Satış Derinliği (Toplam) Son Getiri Son Fiyat/Oran Değişim Yüzde Değişim Son İşlem Miktarı Son İşlem Tutarı Reel Faiz En Yüksek Fiyat/Oran En Düşük Fiyat/Oran İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi satış emrinin fiyatı/ters repo emirlerinde oranı. İlgili menkul kıymet / vadede ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi fiyat/oranlı satım emrinin/emirlerinin toplam miktarı İlgili menkul kıymet / vadede ilgili valör tarihi için bekleyen tüm satım emirlerinin toplam miktarı İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin getirisi ( KES Pazarı işlemleri için ) İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin fiyatı. Repo işlemlerinde oran. KES'te en son gerçekleşen işlemin basit getirisinin, bir önceki işlem gününün ağırlıklı ortalama basit getirisine göre net değişimi KES'te en son gerçekleşen işlemin bileşik getirisinin bir önceki Işlem gününün ağırlıklı ortalama bileşik getirisine göre % değişimi İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin miktarı İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin YTL tutarı (KES işlemleri için FiyatxMiktar) Özellik arzeden belirli menkul kıymetler için (TÜFE..) enflasyondan arındırılmış yıllık reel getiri. İlgili valör tarihi için gün içerisinde gerçekleşen en yüksek Fiyat/repo işlemleri için oran. İlgili valör tarihi için gün içerisinde gerçekleşen en düşük Fiyat/repo işlemleri için oran

8 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Em ir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri Hesapla En Yüksek Getiri En Düşük Getiri Ağırlıklı Ort. Getiri Ağr. Ort. Fiyat/Oran Bileşik Getiri Önceki Ağırlıklı Ort. Bileşik Getiri Ağırlıklı Ort. Bileşik Getiri Bugünkü Miktar Bugünkü İşlem Hacmi İşlem Sayısı Toplam Emir Sayısı Açık Emir Sayısı Birikimli Miktar Birikimli İşlem Hacmi Alış Emri Sayısı Satış Emri Sayısı İlgili valör tarihi için gün içerisinde gerçekleşen en yüksek getiri (KES Pazarı işlemleri için ) İlgili valör tarihi için gün içerisinde gerçekleşen en düşük getiri (KES Pazarı işlemleri için ) İlgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama getirisi. ( KES Pazarı işlemleri için ) İlgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı/repo işlemlerinde oran. İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin bileşik getirisi. (KES Pazarı işlemleri için) Bir önceki işlem gününde gerçekleşen (eğer varsa) işlemlerin ağırlıklı ortalama bileşik getirisi İlgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı Ortalama bileşik getirisi. İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen toplam işlem miktarı. İlgili menkul kıymette/ilgili valör tarihi için gün içinde gerçekleşen YTL işlem hacmi tutarı. İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için gerçekleşen işlem adedi İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için verilen toplam emir sayısı İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen açık emirlerin toplam adedi Kıymetin işlem görmeye başladığı tarihten itibaren gerçekleşen toplam işlem miktarı. Kıymetin işlem görmeye başladığı tarihten itibaren gerçekleşen toplam YTL işlem hacmi tutarı. İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen alım Emirlerinin toplam adedi İlgili menkul kıymette ilgili valör tarihi için bekleyen satım Emirlerinin toplam adedi Önceki Seans Bir önceki işlem günü tarihi. Önceki Getiri Bir önceki işlem gününde gerçekleşen son işlemin getirisi. Önceki Fiyat Bir önceki işlem gününde gerçekleşen son işlemin fiyatı. Önceki Ort. Getiri Bir önceki işlem gününde gerçekleşen (eğer varsa) işlemlerin ağırlıklı ortalama getirisi. Önceki Ort. Fiyat Bir önceki işlem gününde gerçekleşen ağırlıklı ortalama fiyat Son İşlem Saati Gerçekleşen son işlemin saati Saat:Dakika:Saniye Seans İlgili menkul kıymette işlemlerin gerçekleştiği seans. Pazar Menkul kıymetin işlem gördüğü pazar. İlgili satırdaki menkul kıymette/vadede bulunan en iyi alım/satım emirlerinin geçerli olduğu pazar. Tür,Estrüman Menkul kıymetin türü. ( Devlet tahvili, hazine bonosu grup Kodu S, Repo gibi..) İtibari Değer Kıymetin birim nominal değerleme tutarı (100 YTL ) Durum Menkul kıymetin işlem görme durumu. A:aktif,D: durdurulmuş Notlar İlgili menkul kıymetin tanımına ait açıklama Enflasyon Katsayısı Özellik arzeden belirli menkul kıymetler için (TÜFE..) fiyat hesaplamasında kullanılan enflasyon katsayısı

9 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Em ir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri Hesapla Kupon Faizi İşlemiş Faiz Son İşlem Takas Fiyatı Alış Takas Fiyatı Satış Takas Fiyatı Kuponlu menkul kıymetlerde ödenecek ilk kupon faizi (%, dönemsel) Dönemsel kupon faizinin; ilk kupon döneminde ihraç tarihinden, diğer kupon dönemlerinde son kupon ödeme tarihinden valör tarihine kadar geçen gün sayısına isabet eden tutarı İlgili valör tarihi için gerçekleşen son işlemin takas fiyatı İlgili menkul kıymette, ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi alış emrinin takas fiyatı İlgili menkul kıymette, ilgili valör tarihi için bekleyen en iyi satış emrinin takas fiyatı

10 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGirişYönt emlerivefiyat-getiri Hesaplamaları 4 PAZARLARIN İŞLEYİŞİ 4.1 KESİN ALIM SATIM PAZARI Amaç Sabit getirili menkul kıymetlerin şeffaf ve rekabete açık bir ortamda işlem görmelerini sağlayarak bu menkul kıymetlerin likiditesini artırmak, enformasyon akışını hızlandırmak amacıyla kurulmuştur Pazarın İşleyişi Sabit getirili menkul kıymetlerin aynı gün veya ileri valörlü olarak doğrudan alım/doğrudan satım işlemlerinin yapıldığı pazardır. Kabul edilebilir en az ve en fazla ileri valör tarihi menkul kıymet türü bazında Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. Üye kodu piyasa ekranlarında ve sorgu ekranlarında gösterilmez. İşlem gerçekleştiren taraflara, işlem gerçekleşmesini takiben, işlem bilgileri ile birlikte karşı üye bilgisi de verilir. Üye merkez ofislerinde müşteri bazında emir girme ve yine müşteri bazında borç-alacak takibi yapılabilir. Bu tip işlemlerde adına işlem yapılacak müşteri hesap kodları ile müşteri kimlik bilgileri işlemlere başlanmasından en az bir gün önce Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'ne iletilmelidir. En iyi alım/satım emirleri ve son işleme ait fiyat/getiri/nominal tutar bilgileri piyasa ekranlarında eşanlı olarak gösterilir. Eşanlı olarak piyasa bazında, emir bazında ve işlem bazında sorgulama yapılır ve pozisyon bilgisi alınabilir. Pazar izleme ekranlarından en iyi talep ve teklifler ile birlikte emir ve fiyat bazında derinlik bilgisine de ulaşılabilir. Yönetim Kurulu tarafından belirlenen menkul kıymetlerde emir büyüklüğü bazında Küçük Emirler veya Normal Emirler Pazar'ında işlem yapılır Bu Pazarda İşlem Görecek Menkul Kıymetler Pazar'da Yeni Türk Lirası ve döviz ödemeli Devlet İç Borçlanma Senetleri, Gelir Ortaklığı Senetleri, Gayrimenkul Sertifikaları ve Özel Sektör Tahvilleri ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ihraç edilen Likidite Senetleri işlem görebilir Emir Tipleri Limitli Emir: Limitli emirler fiyat/getiri ve nominal tutar belirtilerek, minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilir. Emrin gerçekleşmeden kalan kısmı pasif olarak bekler. Piyasa Emri: Bu tür emirlerde fiyat/getiri belirtilmez. Minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen emir pasif emirlerle kısmi veya tamamen karşılaşır, emrin gerçekleşmeden kalan kısmı iptal edilir Özel Koşullu Emirler Yukarıdaki emir tipleri ile birlikte kullanılmak üzere aşağıdaki özel koşullu emirler de verilebilir. Kalanı İptal Et Emri: Kısmen gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girildiği anda bekleyen karşıt emirler ile eşleşir, gerçekleşmeyen kısmı otomatik olarak iptal edilir. "Limitli Emir" veya "Piyasa Emri" şeklinde verilebilir

11 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGirişYönt emlerivefiyat-getiri Hesaplamaları Gerçekleşmezse İptal Et Emri: Tamamı gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girilir girilmez bu koşul sağlanmadığı takdirde iptal edilir. "Limitli Emir" veya "Piyasa Emri" şeklinde verilebilir Emir Geçerlilik Süreleri Emirler verildikleri gün itibarıyla geçerlidir. Aynı gün valörlü tüm emirler gerçekleşmediği takdirde saat 14:00'da, ileri valörlü olanlar Pazar kapanış saatinde iptal edilir Emir Büyüklükleri Emirler işleme konu menkul kıymetin nominal değerleri itibarıyla minimum emir büyüklüğü ve katları şeklinde iletilir. Yürürlükteki minimum ve maksimum nominal emir büyüklükleri aşağıdaki gibidir: Normal Emirler Pazarı Küçük Emirler Pazarı Minimum Maksimum Minimum Maksimum DİBS (YTL) DİBS (USD / EUR) TCMB Likidite Senetleri (YTL) Özel Sektör Tahvili (YTL) ÖST (USD / EUR) GOS (USD / EUR) GOS (YTL) alör Pazar'da emirler aynı gün veya ileri valörlü olabilir. alör süresi; Pazar'da yapılacak devlet tahvili ve hazine bonosu işlemlerinde en fazla 90 gün, işlem gören diğer menkul kıymetlerde ise en fazla 7 gündür. Temiz fiyat üzerinden işlem gören değişken faizli tahvillerin kupon faizi henüz belirlenmemiş kupon dönemlerine ve enflasyon katkısız temiz fiyat üzerinden işlem gören TÜFE'ye endeksli tahvillerin referans endeks ilan edilmemiş dönemlerine ait valörlü emir iletilemez Fiyat Tabanı Alım satım emirleri menkul kıymetlerin ihraç edildiği para birimleri cinsinden 100 birim fiyat tabanı esas alınarak iletilir Fiyat Tipleri Menkul kıymetin işlemiş faizi içermeyen fiyatı temiz fiyat, işlemiş faizi içeren fiyatı ise kirli fiyat olarak adlandırılır. İşlemiş faiz dönemsel kupon faizinin; ilk kupon döneminde ihraç tarihinden, diğer kupon dönemlerinde son kupon ödeme tarihinden valör tarihine kadar geçen gün sayısına isabet eden tutarıdır. Takas fiyatı ise işlemin takas tutarının hesaplanmasında kullanılan fiyat olup enflasyona endeksli Devlet Tahvilleri için enflasyon katkısı dikkate alınarak hesaplanır. Diğer menkul kıymetler için kirli fiyata eşittir

12 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGirişYönt emlerivefiyat-getiri Hesaplamaları Emir Giriş Yöntemleri Emirler her bir menkul kıymet için İMKB tarafından belirlenen tek bir fiyat tipi veya getiri üzerinden iletilir. a) Basit getiri üzerinden emir iletilen menkul kıymetler; İskontolu olarak ihraç edilen YTL/Döviz ödemeli Hazine Bonoları, Devlet Tahvilleri, TCMB likidite senetleri ve kuponlu tahvillerin (TÜFE'ye endeksli tahviller hariç) ayrıştırılmış anaparaları b) Temiz fiyat üzerinden emir iletilen menkul kıymetler; YTL/Döviz ödemeli sabit faizli tahviller ve ilk kupon faiz oranı sabitlenmiş YTL ödemeli değişken faizli tahviller (Hazine tarafından Şubat 2007'de ihracına başlanan TÜFE'ye endeksli Devlet tahvilleri için enflasyon katkısı hariç temiz fiyat kullanılır.) c) Kirli fiyat üzerinden emir iletilen menkul kıymetler; Kuponlu tahvillerin ayrıştırılmış kuponları, ilk kupon faizi de sabit olmayan değişken faizli tahviller ve döviz cinsi değişken faizli tahviller (Hazine tarafından Şubat 2007'de ihracına başlanan TÜFE'ye endeksli Devlet tahvillerinin ayrıştırılmış kupon ve anaparaları için enflasyon katkısı hariç kirli fiyat kullanılır.) Alım satım sisteminde ve bültenlerde yer alan fiyat alanı, menkul kıymetin emir giriş yöntemine göre temiz veya kirli fiyatı ifade eder. Her menkul kıymet için fiyat alanının yanısıra takas fiyatı ve varsa işlemiş faiz de ilan edilir Fiyat ve Getiri Adımları Pazar'da temiz veya kirli fiyat üzerinden iletilen emirlerde YTL, getiri üzerinden iletilen emirlerde ise % 0.01'lik adım uygulanır Emir Değişikliği Piyasa'ya iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin karşılanmadan kalan kısımları değiştirilebilir. Emrin fiyatı/getirisindeki değişiklik, nominal tutarındaki artış ve işlem hesap sahibinin değişimi zaman önceliğinin kaybedilmesine neden olurken, temsilci referansı ile nominal tutarın azaltılması emrin önceliğinin kaybedilmesi sonucunu doğurmaz Emir İptali Piyasa'ya iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin karşılanmadan kalan kısımları iptal edilebilir Emir Eşleşme Kuralları Pazar'da emirler "çok fiyat-sürekli müzayede" yöntemiyle eşleşmektedir.kesin Alım-Satım Pazar'ında iki karşıt emrin eşleşmesi, alımda en yüksek fiyatlı, satımda en düşük fiyatlı emirlere öncelik verilerek sağlanır. Aynı fiyatlı emirlerde zaman önceliği uygulanır. Fiyat eşitliği olan emirlerin gerçekleşmesinin yanısıra, var olan alış emrinin fiyatından daha düşük fiyatlı satış emri geldiğinde veya var olan satış emrinin fiyatından daha yüksek fiyatlı alış emri geldiğinde de iki karşıt emrin eşleşmesi mümkündür. Fiyat eşitliğinin olmadığı durumda, sistemde öncelikle varolan emrin fiyatı işlem fiyatıdır

13 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGirişYönt emlerivefiyat-getiri Hesaplamaları Döviz Ödemeli Devlet İç Borçlanma Senetleri İşlemlerine İlişkin Özel Hükümler İşlem alörü Döviz ödemeli devlet iç borçlanma senetlerinin alım satım işlemleri en az üç işgünü en fazla doksan gün valörle yapılabilir Para Birimi Döviz ödemeli tahvillere ait alım-satım emirleri menkul kıymetin ihraç edildiği döviz cinsi üzerinden verilir. Dolar cinsinden ihraç edilen tahvillerde emirler 100 Amerikan Doları, Euro cinsinden ihraç edilen tahvillerde 100 Euro üzerinden fiyatlandırılır Piyasa Dışı İşlemler Borsa üyesi aracı kuruluşların T.C. Merkez Bankası ve müşteri ile gerçekleştirdikleri işlemler dışındaki kendi aralarında yapılan döviz ödemeli tahvillere ait tüm kesin alım satım işlemlerini Tahvil ve Bono Piyasası'nda gerçekleştirmeleri zorunludur Gayrimenkul Sertifikalarının İşlemlerine İlişkin Özel Hükümler Baz Fiyat Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem gören tahvil ve bonolardan farklı olarak Gayrimenkul Sertifikaları Pazarı'nda işlem görecek sertifikalar için baz fiyat tespit edilir. Baz fiyat, gayrimenkul sertifikasının en son işlem gününde gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatıdır. Baz fiyat tespitinde kendinden kendine işlemler gözönüne alınmaz. Baz fiyat teşkil edecek işlem gerçekleşmemesi durumunda ise, bir önceki baz fiyat esas alınır Fiyat Aralığı Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem gören tahvil ve bonolardan farklı olarak, Gayrimenkul Sertifikaları Pazarı'na iletilecek emirlerin fiyatlarında alt ve üst fiyat limiti uygulaması yapılır. Buna göre Yönetim Kurulu Gayrimenkul Sertifikaları Pazarı'nda uygulanacak fiyat aralığını, baz fiyatın ±%5'i olarak belirlemiştir. Gerektiğinde Borsa Yönetim Kurulu kararı ile fiyat aralığı değiştirilebilir Fiyat Adımı Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem gören tahvil ve bonolardan farklı olarak Gayrimenkul Sertifikaları Pazarı'na iletilen emirlerde fiyat adımı uygulanır. Fiyat adımı, her sertifika için bir defada gerçekleşebilecek en küçük fiyat değişimidir. Fiyat adımları Borsa Yönetim Kurulu'nca belirlenir ve ilan edilir Sertifika Tanımı Gayrimenkul Sertifikaları Pazarı'nda işlem gören sertifikalar; Asli edim bitiş tarihi Sertifikaya konu proje kodu İhraççı kodu ile tanımlanır

14 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGirişYönt emleri ve Fiyat-Getiri Hesaplamaları 4.2 REPO TERS REPO PAZARI Amaç Sabit getirili menkul kıymetlerin geri alım vaadi ile satım ve geri satım vaadi ile alımını organize piyasa koşulları içinde güvenli bir şekilde gerçekleştirmek amacıyla açılmıştır Pazarın İşleyişi Bu pazarda devlet tahvilleri ve hazine bonoları ile TCMB likidite senetlerinin geri alım vaadi ile satım ve geri satım vaadi ile alım işlemleri yapılır. Üye kodu piyasa ekranlarında ve sorgu ekranlarında gösterilmez. İşlem gerçekleştiren taraflara, işlem gerçekleşmesini takiben, işlem bilgileri ile birlikte karşı üye bilgisi de verilir. Pazar'da aynı gün ve ileri başlangıç valörlü işlemler yapılabilir. Tutar, repo oranı, başlangıç ve bitiş valörleri ile işlem yapılmak istenen menkul kıymet cinsi (repo işlemleri için teslim edilecek, ters repo işlemleri için teslim alınacak) belirtilerek iletilen repo ve ters repo emirleri oran ve zaman önceliğine göre sistemde sıraya konulur. Repo emirleri arasında en yüksek, ters repo emirleri arasında en düşük oranlı olanlar önceliklidir. İşlem gerçekleştikten sonra repo yapan taraf emir girişi sırasında belirttiği koda ait menkul kıymetlerden en fazla beş değişik vadede olmak üzere bildirimini yapar. Bu bildirim sırasında, Borsa tarafından her gün ilan edilen fiyatlar üzerinden, toplam tutarı repo işleminin anapara ve faiz tutarının belli bir yüzdesinden az olmamak kaydıyla uygun nitelikteki menkul kıymetler bildirilir. Bu yüzde şu an için %97 olup faiz oranlarındaki dalgalanmalara bağlı olarak gün içinde değiştirilebilir. Bildirilen menkul kıymetler başlangıç valöründe Takasbank'a teslim edilerek takas yükümlülüğü yerine getirilir. Bu menkul kıymetler ters repo yapan üye adına bitiş valörüne kadar bloke saklamada tutulur. Bu menkul kıymetler ilk repo/ters repo işleminin vadesi içinde kalmak koşuluyla ters repo yapan üye tarafından başka repo işlemlerinde kullanılabilir. En iyi repo/ters repo emirleri ve gerçekleşen son işleme ait oran/tutar bilgileri piyasa ekranlarında eşanlı olarak gösterilir. Eşanlı olarak, emir bazında ve gerçekleşen işlem bazında sorgulama yapılır ve pozisyon bilgisi alınır. Pazar izleme ekranlarından en iyi talep ve teklifler ile birlikte emir ve fiyat bazında derinlik bilgisine de ulaşılabilir. Yönetim Kurulu tarafından belirlenen menkul kıymetlerde emir büyüklüğü bazında Küçük Emirler veya Normal Emirler Pazar'ında işlem yapılır Bu Pazarda İşlem Görecek Menkul Kıymetler Bu pazarda özelliklerine göre gruplandırılmış menkul kıymetler üzerinde işlem yapılır. Emir girişi sırasında repo karşılığı teslim edilmek istenen ya da ters repo işlemi karşılığı teslim alınmak istenen menkul kıymet grubu belirtilir ancak menkul kıymet belirtme imkanı yoktur. İlk aşamada bu menkul kıymet grupları ve içerecekleri menkul kıymetler aşağıdaki gibi belirlenmiştir: S: YTL ödemeli devlet iç borçlanma senetleri ve TCMB likidite senetleri K: Döviz ödemeli devlet iç borçlanma senetleri

15 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGirişYönt emleri ve Fiyat-Getiri Hesaplamaları Yönetim Kurulu bu grupların sayısını ve gruba dahil edilen menkul kıymetlerin özelliklerini değiştirebilir Emir Tipleri Limitli Emir: Bu tür emirler oran ve repo tutarı belirtilerek, minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilir. Emrin gerçekleşmeden kalan kısmı pasif olarak bekler. Piyasa Emri: Bu tür emirlerde oran belirtilmez. Minimum emir büyüklüğünün katları şeklinde verilen emir pasif emirlerle kısmi veya tamamen karşılaşır, emrin gerçekleşmeden kalan kısmı iptal edilir Özel Koşullu Emirler Yukarıdaki emir tipleri ile birlikte kullanılmak üzere aşağıdaki özel koşullu emirler de verilebilir. Kalanı İptal Et Emri: Kısmen gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girildiği anda bekleyen karşıt emirler ile eşleşir, gerçekleşmeyen kısmı otomatik olarak iptal edilir. "Limitli Emir" veya "Piyasa Emri" şeklinde verilebilir. Gerçekleşmezse İptal Et Emri: Tamamen gerçekleşme koşulu ile verilen aktif emir tipidir. Emir girilir girilmez bu koşul sağlanmadığı takdirde iptal edilir. "Limitli Emir" veya "Piyasa Emri" şeklinde verilebilir Emir Geçerlilik Süreleri Emirler verildikleri gün itibarıyla geçerlidir. Aynı gün valörlü tüm emirler gerçekleşmediği takdirde saat 14:00'da, ileri valörlü olanlar Pazar kapanış saatinde iptal edilir Emir Büyüklükleri Emirler minimum emir büyüklüğü ve katları şeklinde iletilir. Yürürlükteki minimum ve maksimum emir büyüklükleri aşağıdaki gibidir: Normal Emirler Pazarı Küçük Emirler Pazarı Minimum Maksimum Minimum Maksimum alör Pazarda 7 güne kadar ileri başlangıç valörlü emir iletilebilir. Repo bitiş valörü için herhangi bir kısıtlama yoktur Oran Adımı Pazara iletilen emirlerde %0.05' lik oran adımı uygulanır Emirlerin Değiştirilmesi Piyasa'ya iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin karşılanmadan kalan kısımları değiştirilebilir. Emrin oranındaki değişiklik, repo tutarındaki artış ve işlem hesap sahibinin değişimi zaman önceliğinin kaybedilmesine neden olurken, temsilci referansı ile repo tutarının azaltılması emrin önceliğinin kaybedilmesi sonucunu doğurmaz

16 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGirişYönt emleri ve Fiyat-Getiri Hesaplamaları Emir İptali Piyasa'ya iletilen emirlerden karşılanmamış olanlar ile kısmen karşılanmış emirlerin karşılanmadan kalan kısımları iptal edilebilir Emirlerin Eşleşme Kuralları Pazar'da işlemler çok fiyat sürekli müzayede yöntemine göre gerçekleştirilir. Buna göre repo emirleri aynı ya da daha düşük oranlı ters repo emirleri ile, ters repo emirleri ise aynı ya da daha yüksek oranlı repo emirleri ile eşleştirilir. Pazara iletilen emirler oran ve zaman önceliğine göre işleme konur. Buna göre repo emirlerinde en yüksek, ters repo emirlerinde ise en düşük oranlı emirlerin önceliği vardır. Aynı oranlı emirlerde ise zaman önceliği uygulanır. Oran eşitliği olan emirlerin gerçekleşmesinin yanısıra, var olan repo emrinin oranından daha düşük oranlı ters repo emri geldiğinde veya var olan ters repo emrinin oranından daha yüksek oranlı repo emri geldiğinde de iki karşıt emrin eşleşmesi mümkündür. Oran eşitliğinin olmadığı durumda, sistemde öncelikle varolan emrin oranı işlem oranıdır

17 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGiriş Yöntemleri vefiyat-getirihesaplamaları 5 YATIRIM FONLARI E YATIRIM ORTAKLIKLARININ İŞLEMLERİNE İLİŞKİN ESASLAR 5.1 GENEL ESASLAR Seri I, No:4 sayılı Sermaye Piyasası Kurulu Tebliğinin Bölüm:III, Madde:18 (e) şıkkı gereğince Yatırım Ortaklıklarının, Seri II, No: 10 sayılı Sermaye Piyasası Kurulu Tebliğinin Bölüm:I, Madde :41 (c) şıkkı gereğince Yatırım Fonlarının, Borsada işlem gören varlıkları fon portföyüne alımları ve fon portföyünden satımlarının Borsa kanalıyla yapılması zorunluluğu getirilmiş ve ayrıca Yatırım Fonlarının Borsamız Tahvil ve Bono Piyasası'ndan aynı gün valörü ile aynı gün valörlü işlem saatleri dışında fon portföyüne alım ve fon portföyünden satım yapmalarına imkan sağlanmıştır. Hisse senedi dışındaki menkul kıymetler üzerinde yapılan fon ve ortaklık işlemlerinde, "Tahvil ve Bono Piyasası" işlemlerinde uygulanan kurallara ek olarak aşağıdaki kurallar esas alınır: 1. Yatırım ortaklığı veya yatırım fonu portföyüne alım veya satım emirlerini Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem yapmaya yetkili bir kuruluşun yetkili elemanları Borsa'ya iletir. Emir verilirken, emrin hangi yatırım ortaklığı veya yatırım fonu için olduğu mutlaka belirtilir. Bu emirleri verirken, Borsa tarafından her bir yatırım fonu ve ortaklığı için geliştirilen standart kodlar kullanılır. Yetkili aracı kuruluşların aynı anda sadece tek bir yatırım fonu ve ortaklığı adına emir iletmesi gerektiğinden tek bir işlemle birden fazla fon/ortaklık adına işlem yapılması mümkün değildir. 2. Yatırım ortaklığı veya yatırım fonu portföyünden satış yapılıyorsa, önce satış emri Borsa'ya iletilir ve sisteme girilir. Yatırım ortaklığı veya yatırım fonu portföyüne alım yapılıyorsa önce alım emri Borsa'ya iletilir. 3.Emri ileten yetkili kuruluş (örneğin fon yöneticisi Banka), başka bir alıcı veya satıcı çıkmadığı takdirde söz konusu menkul kıymeti kendisi alabilir veya satabilir. Ancak, emir ekranda göründükten sonra 30 saniye (yarım dakika) geçmeden, yetkili kuruluş karşıt emrini Borsa'ya iletemez. 4. Gerçekleşen yatırım fonu işlemlerinde yapılan fon kodu hatalarına ilişkin düzeltme talebi Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'ne yazılı olarak iletilir. Müdürlüğün değerlendirmesi sonucunda geçerli sebebe dayanan değişiklik talepleri kabul edilerek gerekli düzeltme Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğünce yapılır. 5. İşlem aynı yetkili üye ile gerçekleştiği takdirde, alım-satım aynı üye tarafından yapılmış olacağından takas gerekmeyecektir. Aksi takdirde, normal prosedüre uygun şekilde takas yapılır. 6. Yatırım fonu veya ortaklığı adına yapılan ters repo işlemlerinde işleme konu menkul kıymetler, işlemin bitiş valörüne kadar işlemi gerçekleştiren üye yerine yatırım fonu veya ortaklığı adına saklanacaktır. Bu kıymetler üzerinde üyelerin kendi adlarına işlem yapmaları mümkün değildir. 7. Üyelerin Tahvil ve Bono Piyasası'nda adına işlem yapacakları yatırım fonu ve yatırım ortaklıkları Borsa işlem kodlarını bildirmeleri; bu bildirimlerinde daha sonra meydan gelebilecek değişiklikleri de yine yazılı olarak yatırım fonu ya da ortaklık adına işlemlere başlamadan en az bir gün önce Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü'ne iletmeleri gerekir

18 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş EsaslarıEmirGiriş Yöntemleri vefiyat-getirihesaplamaları ARASINDA YAPILAN AYNI GÜN ALÖRLÜ YATIRIM FONU İŞLEMLERİNE İLİŞKİN ESASLAR: 1) Yetkili aracı kuruluş, saatleri arasında yatırım fonları için verdiği emirlerde de önce fon emrini iletir. Emri ileten yetkili kuruluş, başka bir alıcı veya satıcı çıkmadığı takdirde söz konusu emri kendisi karşılayabilir. Ancak, emrin ekranda görünmesinden itibaren 30 saniye (yarım dakika) geçmeden yetkili kuruluş karşıt emrini Borsa'ya iletemez. 2) Bu işlemlerde her Pazar'da saat 14:00'a kadar oluşan ağırlıklı ortalama oran ve fiyatlar referans alınır. Repo-Ters Repo Pazarı'nda işlemler, fon lehine olacak şekilde ters repo emirlerinde ağırlıklı ortalama oran veya üzerinde, repo emirlerinde ağırlıklı ortalama oran veya altında gerçekleştirilebilir. Kesin Alım Satım Pazarı'nda ise işlemler fon lehine olacak şekilde alım emirlerinde ağırlıklı ortalama fiyat veya altında, satım emirlerinde ağırlıklı ortalama fiyat veya üzerinde gerçekleştirilebilir. Ancak, gün içerisinde işlem gerçekleşmemiş menkul kıymet veya vadede yetkili aracı kuruluş kendi oranını/fiyatını bildirebilir. 3) Fonu yöneten kuruluş dışındaki kuruluşlar da ekranda varolan fon emirlerini karşılayabilirler. Ancak, saatleri arasında gerçekleştirilen aynı gün valörlü fon işlemlerinin takasını yetkili aracı kuruluşlar kendi aralarında Borsa dışında yapmayı peşinen kabul etmiş sayılırlar. 4) Bu işlemler, Borsa tarafından piyasa bazında yayımlanan üye sıralamasında yer almaz. 5) saatleri arasında yapılan aynı gün valörlü işlemler üzerinden, piyasa dışında gerçekleştirilen işlemlere uygulanan borsa payı tahsil edilir. Yatırım ortaklıkları adına saat arasında aynı gün valörlü emir iletilemez. Borsa, Tahvil ve Bono Piyasası'nda yetkili kuruluşların yatırım ortaklıkları ve yatırım fonları adına yaptıkları işlemlere ilişkin işleme taraf kuruluşların, işleme konu menkul kıymetlerin, işlem oran ve fiyatlarının bir listesini haftalık olarak Sermaye Piyasası Kurulu'na gönderir

19 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Em ir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri Hesaplam 6 PİYASA YAPICILIĞI SİSTEMİ Hazine Müsteşarlığı tarafından Piyasa Yapıcı olarak belirlenen kuruluşlar İMKB Tahvil ve Bono Piyasası'nda Piyasa'nın işleyiş kuralları çerçevesinde T.C. Hazine Müsteşarlığı tarafından tespit edilen kurallar doğrultusunda, belirlenen ölçüt ihraçlar için, miktar ve açıklık olarak belli koşulları sağlayan alım ve satım emirlerini PY ek koduyla sisteme iletirler. Belirlenen minimum miktar ve açıklık aralığında girilen emirler en iyi emirler ise piyasa izleme ekranlarına yansıtılır. Ayrıca, Piyasanın mevcut yayın sayfaları dışında veri dağıtım firmalarının sayfalarında piyasa yapıcılara ait emirler piyasa yapıcı kodu ile ilan edilir. Bu şekilde tüm piyasa katılımcıları ölçüt menkul kıymetlerde piyasa yapıcıların emirlerini görme imkanına sahiptir

20 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Emir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri Hesaplamaları 7 TAHİL E BONO PİYASASI'NDA EMİR GİRİŞ YÖNTEMLERİ ve FİYAT- GETİRİ HESAPLAMALARI 7.1 TANIMLAR Fiyat: Bir menkul kıymette 100 birim nominal üzerinden verilen değerdir. Menkul kıymetin İMKB tarafından belirlenen emir giriş yöntemine göre temiz, kirli veya takas fiyatı olarak adlandırılır. İşlemiş faiz: Dönemsel kupon faizinin; ilk kupon döneminde ihraç tarihinden, diğer kupon dönemlerinde son kupon ödeme tarihinden valör tarihine kadar geçen gün sayısına (GGS) isabet eden tutarıdır. GGS İşlemiş Faiz = Dönemsel kupon x : x 100 Kupon dönemi içerisindeki gün sayısı Temiz fiyat: İşlemiş faizi içermeyen fiyattır. Menkul kıymetin kirli fiyatından işlemiş faizin düşülmesi suretiyle bulunur. Kirli fiyat: Menkul kıymetin işlemiş faizini de içeren fiyatıdır. Referans endeksler: TÜİK tarafından açıklanan TÜFE endeks değerleri kullanılarak Hazine tarafından aşağıdaki formül ile hesaplanarak ilan edilen endekslerdir. A ayının g günü için referans endeks g -1 Günlük referans endeksg = TÜFE a-3 + x (TUFE a _ 2 -TUFE a-3 ) AG TÜFE a-2 :a-2 ayının TÜFE'si g : Aybaşından itibaren geçmiş gün sayısı TÜFE a-3 :a-3 ayının TÜFE'si AG : Ay içerisindeki toplam gün sayısı TÜFE'ye endeksli devlet tahvilleri: adeleri boyunca TÜFE enflasyonu üzerine Hazine tarafından belirlenen sabit bir reel getiriyi garanti eden kuponlu tahvillerdir. Kupon ve anapara ödemeleri aşağıdaki formüllere göre yapılmaktadır. Referans endeks itfa tarihi - ~ ~ Anapara ödemesi = x 100 Referans endeks ihraç tarihi Referans endeks kupon tarihi t f\r\ t-» 1 1 Kupon ödemeleri = x 100 x Reel kupon oranı Referans endeks ihraç tarihi Enflasyon katsayısı: alör tarihindeki referans endeks değerinin menkul kıymetin ihraç tarihindeki referans endeks değerine bölünmesi suretiyle bulunan katsayıdır. Takas fiyatı: İşlemin takas tutarının hesaplanmasında kullanılan fiyattır. Enflasyona endeksli olup da enflasyon katkısı hariç olarak işlem gören menkul kıymetlerde kirli fiyatın valör tarihindeki enflasyon katsayısı ile çarpılması suretiyle bulunur. Diğer menkul kıymetlerde kirli fiyata eşittir. Bazı menkul kıymetlerde yukarıda belirtilen değişkenlerin 0 veya 1 (örneğin iskontolu menkul kıymetlerde işlemiş faizin 0, TÜFE'ye endeksli tahviller haricindeki menkul kıymetlerde

21 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Emir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri Hesaplamaları enflasyon katsayısının 1 olması gibi) olabileceği göz önünde bulundurularak aşağıdaki eşitlikler genel olarak geçerlidir. Takas fiyatı = Kirli fiyat x Enflasyon katsayısı = (Temiz fiyat + İşlemiş faiz) x Enflasyon katsayısı İşlem hacmi = Nominal tutar x Takas Fiyatı / 100 İşlemiş faiz tutarı = Nominal tutar x İşlemiş faiz x Enflasyon katsayısı / 100 Anapara tutarı = Nominal tutar x Temiz fiyat x Enflasyon katsayısı /

22 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Emir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri Hesaplamaları 7.2 FORMÜLLER Kısaltmalar Tanımlar KG adeye kalan gerçek gün sayısı DGS Bir kupon döneminin içerdiği gerçek gün sayısı KGS Bir sonraki kupon ödeme tarihine kalan gerçek gün sayısı GGS Bir önceki kupon ödeme tarihinden (veya ihraç tarihinden) valör tarihine kadar geçen gerçek gün sayısı M Bir yıl içindeki kupon ödeme sayısı N adeye kalan kupon adedi r Yıllık basit getiri R adeye kadar getiri A Anapara (100) KPN Kupon faiz oranı x100 REF Hazine tarafından açıklanan referans endeks No 1 2 Flyat =, r x KG KPN Ki Kirli r 1i fiı-nt M nyat = KGS x f 1 Formül 1 - '!, (1 + R/M)" -1 A R/M (1 + R/M) N-1+ H ( +M) DGS ( ) Bileşik getiri + r x K G ) K G -1 4 f R ^ M Bileşik getiri İ1 + M"J -1 5 i,... ^, KPN GGS İşlemiş faiz Dönemsel KPN ( ) x M DGS 6 Kirli fiyat = Temiz fiyat + İşlemiş faiz 7 R E F valör tarihi Enflasyon katsayısı R E F ihraç tarihi 8 Takas Fiyatı = Kirli fiyat x Enflasyon katsayısı

23 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Emir Giriş Yöntemleri ve Fiyat-Getiri Hesaplamaları 7.3 MENKUL KIYMET TÜRÜ BAZINDA EMİR GİRİŞ YÖNTEMLERİ E KULLANILAN FORMÜLLER Hazine Bonoları, İskontolu Devlet Tahvilleri ve Kuponlu Tahvillerin Ayrıştırılmış Anaparaları Emir Giriş Yönten İşlemiş Fai; Fiyat Temiz Fiya Kirli Fiya Takas Fiyal Basit Getiri Bileşik Get Basit getiri - Kirli fiyat - Formül 1 Kirli fiyat Basit getiri Formül 3 YTL ve Döviz Ödemeli Sabit Faizli Tahviller Emir Giriş Yöntem İşlemiş Fai: Fiyat Temiz Fiya Kirli Fiya Takas Fiyal Basit Getiri Bileşik Get Temiz fiyat Formül 5 Temiz fiyat Temiz fiyat Formül 6 Kirli fiyat Formül 2* Formül 4* *Son kupon döneminde basit ve bileşik getiri hesabında sırasıyla 1 ve 3 no'lu formüller kullanılacaktır. Ilk Kupon Faiz Oranı Sabitlenmiş YTL Ödemeli Değişken Faizli Tahviller Emir Giriş Yöntem İşlemiş FaL Fiyat Temiz Fiya Kirli Fiya Takas Fiyal Basit Getiri Bileşik Get Temiz fiyat Formül 5 Temiz fiyat Temiz fiyat Formül 6 Kirli fiyat - - Kuponlu Tahvillerin Ayrıştırılmış Kuponları, İlk Kupon Faizi de Sabit Olmayan Değişken Faizli Tahviller ve Döviz Cinsi Değişken Faizli Tahviller Emir Giriş Yöntem İşlemiş FaL Fiyat Temiz Fiy Kirli Fiyat Takas Fiyal Basit Getiri Bileşik Get Kirli fiyat - Kirli fiyat - Kirli fiyat Kirli fiyat - - TÜFE'ye Endeksli Tahviller Emir Giriş Yöntem İşlemiş FaL Fiyat Temiz Fiya Kirli Fiya Takas Fiyal Basit Getiri (reel) Bileşik Get (reel) Temiz fiyat Formül 5 Temiz fiyat Temiz fiyat Formül 6 Formül 8 Formül 2 Formül 4 TÜFE'ye Endeksli Tahvillerin Ayrıştırılmış Kupon ve Anaparaları Emir Giriş Yöntem İşlemiş FaL Fiyat Temiz Fiy Kirli Fiyat Takas Fiyal Basit Getiri Bileşik Get (reel) Kirli fiyat - Kirli fiyat - Kirli fiyat Formül

24 Tahvil ve Bono Piyasası İşleyiş Esasları Emir Giriş Yöntemleri ve EK-1 TAHİL E BONO PİYASASI MÜDÜRLÜĞÜ İŞLEM İPTAL FORMU İşlem No İşlem Tarihi/Saati : M.K Tanımı /Repo ade Başı ve Sonu : Alan / Repo Üye Satan / Ters Repo Üye : İşlem Fiyat /Oran / Miktar : Getiri / Miktar : İşlem alör İptal Nedeni : IMKB Yönetmeliği'nin 23ncü ve Tahvil ve Bono Piyasası Yönetmeliğinin 17nci Maddelerinin -b- bendi hükümleri doğrultusunda işlemin iptali hususunu uygun görüşle tensiplerinize arz ederim. / /2008 Müdür Yrd. O L U R.../ /2008 Müdür EK-1 : İşlem İptal Talebi EK-2 : Karşı üye/ler İptal Kabulü EK-3 : İptal edilecek işlemleri, öncesi ve sonrasına ait işlemlerle birlikte içeren döküm Üyelere faks gönderimi