Konu : Döviz Ödemeli Devlet İç Borçlanma Senetlerinin Tahvil ve Bono Piyasası'nda İşlem Görme ve Takas Esaslan

Transkript

1 M t İ?JA N B U L m _ t, w MENKUL KIYMETLER Genelge No : 57 Tahvil ve Bono Piyasası Müdürlüğü BORSASI İstinye İstanbul Tel.: (0212} Faks: (0212) Konu : Döviz Ödemeli Devlet İç Borçlanma Senetlerinin Tahvil ve Bono Piyasası'nda İşlem Görme ve Takas Esaslan İstanbul, 24 Eylül 1996 Sayın Üyemiz, T C Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı tarafından ihraç edilen döviz ödemeli devlet iç borçlanma senetlerinin Borsamız Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem görme ve takas esaslan ekli Genelge ile düzenlenmiştir. İşlemlere 26 Eylül 1996 Perşembe günü başlanacaktır. Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim. Saygılanmla, İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI BAŞKANLIĞI Tuncay ARTUN Başkan V

2 DÖVİZ ÖDEMELİ DEVLET İÇ BORÇLANMA SENETLERİNİN TAHVİL VE BONO PİYASASINDA İŞLEM GÖRME VE TAKAS ESASLARI AMAÇ T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı tarafından ihraç edilen döviz ödemeli devlet iç borçlanma senetlerinin İ.M.K.B Tahvil ve Bono Piyasası'nda işlem görme ve takas esaslannı düzenlemektir. İŞLEM GÖRME ESASLARI İşlem Görebileceği Pazar veya Pazarlar Döviz ödemeli tahviller Kesin Alım Satım ve Repo-Ters Repo Pazarlarında ilgili pazarların kuralları çerçevesinde işlem görebilirler. İşlem Valörü Döviz ödemeli tahvillerin alım satım işlemleri en az üç en fazla doksan gün valörle yapılabilir. Para Birimi Döviz ödemeli tahvillere ait alım-satım emirleri menkul kıymetin ihraç edildiği döviz cinsi üzerinden verilir. Dolar cinsinden ihraç edilen tahvillerde emirler Amerikan Dolan, mark cinsinden ihraç edilen tahvillerde Alman Markı üzerinden fiyatlandınlır. Lot Büyüklüğü ve Bölünebilme Amerikan Dolan cinsinden yapılan ihraçlarda emirler en az 5000 nominal Amerikan Dolan ve katlan şeklinde, Alman Markı cinsinden yapılan ihraçlarda emirler en az Alman Markı ve katları şeklinde iletilir. Emirler bölünebilir ve blok olarak iletilebilir. Fiyatlama Döviz ödemeli tahvillerin fıyatlaması aşağıdaki formüllere göre yapılır. Sabit faizli tahviller için: n (F/t)* FİYAT = X (F/t)* Z + [c/(365/t)] (i-d (n-1) [ 1 + r/t ] i=2 [1+r/t] [1+r/t] 1

3 Burada; r = F = A = n = c = t = Piyasa faiz oranı Kupon Oranı İtfa tarihinde olarak alınacaktır. (Erken itfa edilebilir tahvillerde erken itfa değeri esas alınır.) İtfa tarihine kadar kupon ödeme sayısı (Erken itfa edilebilir tahvillerde erken itfa tarihine kadarki kupon ödeme sayısı esas alınır.) İlk kupon ödemesine kalan gün sayısı Yıllık kupon ödeme sıklığını göstermektedir. Fiyat verilerek oran bulunmak istendiğinde yukarıdaki formül kullanılarak iterasyon yoluyla oran hesaplanır. Değişken Faizli Tahviller için: FİYAT= x(l+f/t) 1+ xr 365 Örnek: İtfa tarihi 02/02/2000 olan yılda iki kez kupon ödemeli ve ilk kupon faizi yıllık %6.5 olarak belirlenmiş değişken faizli bir tahvilin 10 Eylül 1996 valörüyle 102,000 USD'a satın alınmak istenmesi durumunda getiri oranı aşağıdaki gibi hesaplanır. F : 6.50 t : 2 c : 145 Fiyat : 102,000 USD r = ((100,000 x ( /2) / 102,000 ) -1) x 365 / 145 r = % 3.08 Borsa Payı İşlem günündeki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak işlemin Türk Lirası tutan hesaplanır ve Kesin Alım-S atım Pazan'nda gerçekleşen işlemler için uygulanan oran kullanılarak Borsa payı hesaplanır. Piyasa Dışı İşlemler Borsa üyesi aracı kuruluşlann T.C, Merkez Bankası ve müşteri ile gerçekleştirdikleri işlemler dışındaki kendi aralannda yapılan döviz ödemeli tahvillere ait tüm kesin alım satım işlemlerini Tahvil ve Bono Piyasası'nda gerçekleştirmeleri zorunludur. r 2

4 II. DÖVİZ ÖDEMELİ TAHVİLLERİN REPO-TERS REPO PAZARINDA İŞLEM GÖRMESİNE İLİŞKİN ÖZEL HÜKÜMLER Emirlerin İletilmesi 1. Repo-Ters Repo Pazan'nda repo emri veren üye, repo karşılığı yalnızca döviz ödemeli tahvilleri teslim edeceğini, ters repo emri veren üye işlem karşılığı yalnızca döviz ödemeli tahvilleri kabul edeceğini önceden bildirir. 2. Karşılığı döviz ödemeli tahviller ile yapılacak repo ve ters repo işlemlerine ait emirler bilgi dağıtım firmalarının ekranlarında emir numaralarının yanında (+) işareti ile gösterilir. 3. Repo yapan bir üye işlem karşılığı olarak döviz ödemeli tahvilleri kullanacaksa bu emri sadece döviz ödemeli tahvili almayı kabul eden ters repo emri veren üyenin emri ile karşılaşacaktır. Başka bir ifadeyle, (+) işaretli repo emri sadece başka bir (+) işaretli ters repo emriyle karşılaşır. Fiyatlama Döviz ödemeli tahvillerin değeri, bir önceki gün sözkonusu tahvillerin işlem oranları ve T.C. Başbakanlık Hazine Müşteşarlığı'nın yurtdışında ihraç ettiği aynı ya da yakın vadeli tahvillerin işlem görme oranlan dikkate alınarak Borsa tarafından tespit edilir. Bulunan fiyat, T.C. Merkez Bankası'nın o gün ilgili döviz için ilan ettiği döviz alış kuru kullanılarak Türk Lirasına çevrilerek ilan edilir. III. TAKAS İŞLEMLERİNE İLİŞKİN ESASLAR Döviz ödemeli tahvillerin takasında süre en az üç işgünü olup işgünü hesabında Türkiye ve ilgili döviz cinsinin yerel piyasasındaki tatil günleri dikkate alınacaktır. Menkul kıymet ve nakit takası Takasbank A.Ş. tarafından yürütülecektir. Ancak, nakit takasının yurtdışında gerçekleştirilecek olması nedeniyle, yurtiçinde T.İş Bankası A.Ş. muhabir banka hizmeti verecek, yurtdışında ise T.İş Bankası A.Ş.'nin muhabir bankası olan Bank of New York bu hizmeti sağlayacaklardır. Takas ve temerrüde ilişkin olarak belirtilen bütün saatler Türkiye saatidir. Döviz ödemeli tahviller üzerinde "V M valör tarihi ile işlem gerçekleştirmiş olan "A" (alıcı) ve "S" (Satıcı) bu işlemlere ait yükümlülüklerini şu şekilde yerine getirirler. a) A "V - 2 " işgününde MT100 SWIFT mesajı ile yurtdışındaki muhabir bankasına saat 16:00ya kadar T.İş Bankası A.Ş.'nin Bank of New York, New York, ABD, nezdindeki " nolu Is Clearing" hesabına gönderilmek üzere "V" valörüyle New York saati ile 16:00'a kadar yerine getirilecek bir ödeme mesajı gönderir. Efektif olarak ya da T. İş Bankası bünyesindeki hesaplar aracılığıyla T. İş Bankası Borsa Şubesindeki nolu Takasbank A.Ş. ABD Doları hesabına yapılacak ödemeler ise "V" gününde saat 12:00'a kadar tamamlanır. Aracı kuruluşlar, çektikleri MT100 SWIFT mesajının kopyasını aynı gün en geç saat 17.30' a kadar Takasbank A. Ş. 'ye gönderirler. Ödeme yurt içindeki hesaba yapılacaksa, bu durumun da aynı saate kadar Takasbank A.Ş.'ye bildirilmesi gerekir. 3

5 b) S ise " V - 2 M işgününde saat 15:30'a kadar, sözkonusu tahvilleri Takasbank A.Ş.'nin T.C. Merkez Bankası'ndaki depo hesabına aktarmak için talimat verir ve en geç saat 18:00 itibarıyla tahvillerin devrini yapar. c) Yükümlülükler yukarıda belirtildiği şekilde yerine getirildikten sonra Takasbank A.Ş. " V - 1 " işgününde T. İş Bankası A.Ş.'ye kuruluşların ilgili muhabir bankasına "V" valörüyle ödemenin yapılması için talimat verir. Hesap bakiyesi uygun olmadığı takdirde kısmi ödeme yapılamaz. Her üye tek bir muhabir banka ve hesap numarası belirleyerek işlemlere başlamadan önce bunu Takasbank A.Ş. Takas Müdürlüğü Tahvil Servisi'ne bildirmelidir. Nakit alacaklarının yurtiçindeki T.İş Bankası A.Ş.'nin Borsa Şubesi nezdindeki hesaba aktarılması istenmesi durumunda alacaklar "V+l" işgününde aktarılır. d) "V" valörüyle nakit yükümlülüğünü yerine getiren "A"ya ilişkin teyitlerin Takasbank A.Ş.'ye ulaşmasından sonra " V + 1 " işgününde tahviller Anın ilgili deposuna devredilir. Yükümlülükler netleştirilmiş tutarlar üzerinden yerine getirilir. Menkul kıymet tanımı, valör ve döviz birimi bazında netleştirme yapılır. Kesin Alım Satım Pazarı ve Repo- Ters Repo Pazan'nda oluşan döviz ödemeli tahvil borç ve alacakları netleştirilmez. Takasbank A.Ş., takas işlemlerine ilişkin nakit ve menkul kıymet hareketi nedeniyle diğer banka ve kuruluşlarca talep edilebilecek ücret, komisyon ve vergileri aynen ilgili üyelere ödeme anında yansıtır. IV. TEMERRÜD Tahvil ve Bono Piyasası temerrüd işlemlerine ilişkin genel esaslar, döviz ödemeli tahvillere ait işlemlerde geçerli olan takas süreleri baz alınarak uygulanır. Buna göre; 1. Menkul kıymet devir talimatını "V-2" işgününde saat 15:30'a kadar yerine getirmeyenler temerrüde düşmüş sayılırlar. Sözkonusu döviz ödemeli tahvilin nominal tutarının ilgili valör tarihindeki ağırlıklı ortalama fiyatı esas alınarak T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilen ilgili valördeki döviz kuru üzerinden bulunan Türk Lirası değeri temerrüde esas teşkil eder. Tahvil ve Bono Piyasası temerrüd esaslarının birinci maddesinde yer alan hükümler doğrultusunda temerrüd cezası uygulanır. 2. "V - 2" işgününde MT100 SWIFT mesajını saat 16:00'ya kadar iletmeyenler ile efektif olarak ya da T. İş Bankası'ndaki döviz hesaplarından havale yolu ile yükümlülüğünü "V" tarihinde saat 12:00 5 a kadar yerine getirmemiş olanlar temerrüde düşmüş sayılırlar. Nakit tutarın T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilen ilgili valördeki döviz kuru üzerinden bulunan Türk Lirası değeri temerrüde esas teşkil eder. Tahvil ve Bono Piyasası temerrüd esaslarının birinci maddesinde yer alan hükümler doğrultusunda temerrüd cezası uygulanır. 4

6 3. Nakit yükümlülüğünü valör tarihinde yerine getirmeyen üyeler temerrüde düşmüş sayılırlar. Nakit tutarın T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilen ilgili valördeki döviz kuru üzerinden bulunan Türk Lirası değeri temerrüde esas teşkil eder. Tahvil ve Bono Piyasası temerrüd esaslarının beşinci maddesinde yer alan hükümler doğrultusunda temerrüd cezası uygulanır. V. DÜZENLENMEMİŞ HUSUSLAR Bu genelge ile düzenlenmeyen hususlarda Tahvil ve Bono Piyasası'nın yürürlükteki düzenlemeleri geçerlidir. 5