Konu: İMKB Vadeli İşlemler Piyasası Teminat ve Pozisyon Limitlerine İlişkin Esaslar

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Konu: İMKB Vadeli İşlemler Piyasası Teminat ve Pozisyon Limitlerine İlişkin Esaslar"

Dilara Dilaver
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Genelee No: 191 İMKB Vadeli İşlemler Piyasası Müdürlüğü İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI Emirgan İstanbul Tel : (0212) Faks: (0212) istanbul, 29 Aralık 2003 Konu: İMKB Vadeli İşlemler Piyasası Teminat ve Pozisyon Limitlerine İlişkin Esaslar Sayın Üyemiz, İMKB Vadeli İşlemler Piyasası'nda nakit uzlaşma esasıyla işlem gören dövize dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin teminat ve pozisyon limitleri esaslarını düzenleyen 154 Sayılı Genelge, Ek 5 de yer alan yeni Genelge ile yürürlükten kaldırılmıştır. Konu hakkında bilgilerinizi ve gereğini rica ederim. Saygılarımla, İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI BAŞKANLIĞI Osman BİRSEN Ek: İMKB Vadeli İşlemler Piyasası Teminat ve Pozisyon Limitleri Esasları Genelgesi SB/CAD/YB

uzlaşma esasıyla işlem gören dövize dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin teminat ve pozisyon limitleri esaslarını düzenleyen 154 Sayılı Genelge, Ek 5 de yer alan yeni Genelge ile yürürlükten

2 Genelge No: VMIİİMII11PİYASASI TEMİNAT A V^ATfflMlIİÎLERİ ESASLARI I. DÖVİZ ÜZERİNE V^^S VADELİpiRTEMİNAT ORANLARI 1.1. TEMİNATL-wXT _TLAİİİÎİW' 1.2. BAŞLANGICI» ~ CİCİM I.2.a. DÜitjT<^)tzi!)BIIİİM* I.2.b. SPFT^^SPffiillMİNATI * 1.3. SÜRDÜRMKl^LSİMIIHI 1 II. POZİSYON LİMİTITIIMII ra. DİĞER KONULA El VwX.AR III. 1. KAR/ZARJI^^AMHİİRIİİVODU in.2. RİSKLİ HTT ± W İ MIİİGIÇİŞ/ÇIKIŞ ORANLARI IV. TEMİNATA KABTF SL^=\BHİUfflİİE KIYMETLER * (*) İŞARETLİ BÖLÜMLEJ3: JlSpdLERJtttlHlHMKTEN KALDIRILAN 154 SAYILI GENELGEDE DEH d S DEĞİpiilliIlDMRİ GÖSTERMEKTEDİR.

$TEMİNATA KABTF SL^=\BHİUfflİİE KIYMETLER * (*) İŞARETLİ BÖLÜMLEJ3: JlSpdLERJtttlHlHMKTEN KALDIRILAN 154 SAYILI GENELGEDE DEH d S$

3 L DÖVİZ ÜZERİNE VADELİ İŞLEMLER TEMİNAT ORANLARI 1.1. TEMİNATLANDIRMA YÖNTEMİ Teminat miktarı müşteri ve portföy hesaplarında sözleşme bazında teminatlandırma yöntemi ile sabit olarak hesaplanmaktadır. Aynı tür sözleşmenin iki ayrı vadesinde alınan uzun ve kısa pozisyonlar spread (yayılma pozisyonu) oluşturur ve daha düşük bir teminata tabi tutulur. Vadeli İşlemler Piyasası'nın doğal üyesi olan TCMB'nin, yaptığı işlemlerden dolayı teminat yükümlülüğü bulunmamaktadır. Hesap açtırmak için gerekli 2 milyar TL'yi getirerek sistemde adlarına hesap açtıran şahıs ve kurumlardan alınacak teminat miktarları, aşağıdaki gibi belirlenmiştir BAŞLANGIÇ TEMİNATI I.2.a. DÜZ POZİSYON TEMİNATI Başlangıç teminat miktarı, Dolar ve Euro kuru vadeli fiyatlarının ifade ettiği faiz oranı kullanılarak 2 aylık teorik vadeli fiyat üzerinden hesaplanan sözleşme büyüklüğünün %12'si oranında sabit olarak belirlenmiştir. Bulunan meblağ küsuratlı ise 250 milyon TL ve katlarına yukarıya doğru yuvarlanır. Buna göre başlangıç teminatı olarak Amerikan Doları üzerine vadeli sözleşmelerden 1 milyar 750 milyon TL, Euro üzerine vadeli sözleşmelerden 2 milyar TL alınacaktır. Bu meblağ, 2 aylık teorik fiyat kullanılarak hesaplanan sözleşme büyüklüğünün %10'unun altında kalır veya %14'ünün üzerine çıkarsa Borsa tarafından güncellenebilir. 1.2.b. SPREAD (YAYILMA) TEMİNATI Spread teminatı, başlangıç teminatının yarısı olarak belirlenmiştir. Buna göre spread teminatı olarak Amerikan Doları ve Euro üzerine vadeli sözleşmelerden 1 milyar TL alınacaktır. Spread teminatı Borsa tarafından başlangıç teminatı güncellendiği zaman güncellenir. Bu tutar küsuratlı ise 250 milyon TL ve katlarına yukarıya doğru yuvarlanır SÜRDÜRME TEMİNATI Sürdürme teminatı, başlangıç teminatının %80'i olarak belirlenmiştir. Mevcut teminat, başlangıç teminatının %80'ine veya daha altına düşerse, hesap sahibine teminat tamamlama çağrısı yapılır.. Sistemde mevcut başka bir teminat tamamlama çağrısı da nakit açığı olduğu durumda > yapılır. Nakit teminat açığı yatırımcının elindeki pozisyonlardan elde ettiği zararın nakit teminat miktarını geçmesi durumunda ortaya çıkar. Toplam mevcut teminat sürdürme teminatı sınırları içinde kaldığı için teminat başlangıç teminatı seviyesine tamamlatılmaz. Sadece nakit açığı kadar bir teminat tamamlama çağrısı çıkarılır. Hem nakit açığında hem de teminatın sürdürme teminatı seviyesinin altına düştüğü durumda çıkarılacak olan teminat tamamlama çağasına nakit bazda cevap verilmesi zorunludur. Teminatlama/ 1

Vadeli İşlemler Piyasası'nın doğal üyesi olan TCMB'nin, yaptığı işlemlerden dolayı teminat yükümlülüğü bulunmamaktadır.

4 IL POZİSYON LİMİTLERİ Vadeli İşlemler Piyasası sisteminde iki tür pozisyon limiti bulunmaktadır. Mutlak pozisyon limiti bir hesabın veya bir üyenin ilgili sözleşmenin açık pozisyon miktarından bağımsız olarak alabileceği toplam açık pozisyon sayısını ifade eder. Oransal pozisyon limiti ise bir hesabın veya bir üyenin mutlak pozisyon limiti aşıldıktan sonra ilgili sözleşmenin açık pozisyon miktarının belli bir oranı kadar açık pozisyona sahip olabileceğini gösterir. Mutlak pozisyon limiti 1000, hesap bazında oransal pozisyon limiti de %10 olarak belirlenmiştir. Üyelik kriterleri sıralamasında ilk beş kurum arasında yer alan üyelerin pozisyon limitleri %20, diğer üyelerin pozisyon limitleri de %10 olarak tespit edilmiştir. III. DİĞER KONULAR IIL1. KAR/ZARAR HESAPLAMA PERİYODU Seans süresince elde edilen kar/zarar rakamları, her 10 dakikada bir gerçekleşen işlemler dikkate alınarak belirlenecektir. III.2. RİSKLİ HESAP DURUMUNA GEÇİŞ/ÇIKIŞ ORANLARI Eğer başlangıç teminatının mevcut teminat + kar/zarar tutanna oranı %100 veya daha fazla ise ilgili hesap riskli statüsünü kazanır. Emir girişi esnasında emrin riski arttırıcı veya azaltıcı olup olmadığına dair bir kontrol yapılmadığından ve sadece işlem sırasında bu kontrol yapıldığından riskli hesaplar sisteme pasif emir giremeyecekler; sadece aktif işlem yapabileceklerdir. Diğer taraftan, daha önce riskli konuma geçmiş hesaplarda söz konusu oran %90 veya daha aşağıya inmişse, hesap riskli statüsünden çıkarılır. Borsa Başkanı, kar/zarar hesaplama periyodunu ve riskli hesap durumuna geçiş/çıkış oranlarını gerektiğinde değiştirebilir. IV. TEMİNATA KABUL EDİLECEK MENKUL KIYMETLER İşlem karşılığı olarak yatırılacak teminatların takibi ve sözkonusu teminatların İMKB Vadeli İşlemler Alım Satım Sistemi'ne iletilmesi İMKB Takas ve Saklama Bankası AŞ. (Takasbank) tarafından gerçekleştirilir. Teminata kabul edilecek kıymetlerin içeriği ve toplam teminat içindeki minimum ve maksimum oranları aşağıdaki gibidir: İTeminat Türleri İ M in. Oran Maks. Oran 1 İ Değerleme Katsayısı 1 1 Nakit %30 %100 1,00 İ Nakit Dışı % o % 701 İ Hazine Bonosu/Tahvil %0i % 701 0,80 İ Dövize Endeksli Tahvil % ol % 701 0,80 1 Döviz % ol % 701 0,95 Teminata kabul edilebilecek kıymetler nakit ve nakit dışı olarak ikiye ayrılmaktadır. Nakit teminat olarak sadece Türk Lirası kabul edilmektedir. Nakit dışı teminatlar ise TL ödemeli hazine bonosu/devlet tahvili, dövize endeksli tahvil ve döviz olabilmektedir. Teminata kabul edilen nakit dışı kıymetler her gün Takasbank tarafından değerlenecektir. Hazine bonosu/devlet tahvili teminatları ile dövize endeksli tahviller TCMB'nin Resmi Gazete'de ilan ettiği gösterge niteliğindeki fiyatlardan, döviz cinsi Teminatlama/ 2

Oransal pozisyon limiti ise bir hesabın veya bir üyenin mutlak pozisyon limiti aşıldıktan sonra ilgili sözleşmenin açık pozisyon miktarının belli bir oranı kadar açık pozisyona sahip olabileceğini

5 4 teminatlar ise TCMB döviz alış kurundan değerlenecektir. İtfasına 5 iş günü kalan tahvil ve bonolar, döviz ödemeli tahvil ve bonolar ile anapara ve kuponlarına ayrıştırılan Devlet İç Borçlanma Senetleri ayrı ayrı teminata kabul edilmez. Ayrıştırılmış menkul kıymetlerin teminata kabul için menkul kıymetin tamamını temsil eden anapara ve kuponlarının teslimi gerekmektedir. Nakit dışı teminat olarak getirilen tahvil veya bonoların arasında itfasına 5 işgününden az zaman kalmış olan varsa ilgili üyelere elektronik ortamda, kıymetlerin değiştirilmesi için uyarı mesajı gönderilir. İtfaya konu tahvil veya bonolar yapılan uyarıya rağmen değiştirilmedikleri takdirde, müşterinin talimatına ihtiyaç duyulmaksızın itfa günü nakit dışı teminattan düşülerek TL'ye çevrilir ve aynı hesaba TL olarak aktarılır. Takasbank tarafından Vadeli İşlemler Piyasası sistemine iletilecek teminatlar için minimum nakit oranı ve maksimum nakit dışı oranı kontrolü yapılacaktır. Teminat yatırma ve çekme işlemleri sırasında, İMKB Vadeli İşlemler Alım-Satım Sistemi ve Takasbank sistemi tarafından gerekli kontroller yapılacaktır. Diğer taraftan, Vadeli İşlemler Piyasası'nda yapılan işlemler sonucu yukarıdaki tabloda yer alan minimum nakit-maksimum nakit dışı teminat kompozisyonunun değişmesi ve nakit tutarın toplam teminatın % 30'unun altına düşmesi mümkündür. Örneğin, %30-%70 kuralına uygun olarak 30 milyar TL nakit, 70 milyar TL nakit dışı teminat yatıran bir yatırımcı yaptığı işlemler sonucu 10 milyar TL zarar ediyorsa, bu zarar gün sonunda nakit teminatından düşülecektir. Bu durumda, hesaptaki 90 milyar TL'lik (20 milyar TL nakit+70 milyar TL nakit dışı teminat) teminat toplamı sürdürme teminatının üzerinde olduğundan teminat tamamlama çağrısına tabi olmayacaktır. Başlangıçta aranan %30-%70 nakit-nakit dışı teminat kompozisyonu bozulmuş olmasına rağmen işlemlerine devam etmesine izin verilecektir. Teminatlama / 3

Ayrıştırılmış menkul kıymetlerin teminata kabul için menkul kıymetin tamamını temsil eden anapara ve kuponlarının teslimi gerekmektedir.

Benzer belgeler

Vadeli İşlemler Piyasası Müdürlüğü İSTANBUL. Konu: İMKB Vadeli İşlemler Piyasası Teminat ve Pozisyon Limitlerine İlişkin Esaslar

M fck Genelge No: 154- Vadeli İşlemler Piyasası Müdürlüğü İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI îstinye 80860 îstanbul Tel. : (0212) 298 21 00 Faks: (0212) 298 25 00 istanbul, 07 Ağustos 2001 Konu: İMKB Vadeli