EYÜP VE HAL Ç RESSAMI NA LE AKINCI

Transkript

1 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A EYÜP VE HAL Ç RESSAMI NA LE AKINCI Z Yrd.Doç.Dr. Ahmet Kamil GÖREN 1956 y l nda stanbul da do du de stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü nden mezun oldu. Ayn yerde 1990 da Hüseyin Avni Lifij Türk Resim Sanat çindeki Yeri ve Önemi adl teziyle Yüksek Lisans; 1995 te Türk Resminde 1914 Kufla Sanatç lar n n nsan Figürü Sorunu adl teziyle Doktora derecesi ald..ü.edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Genel Sanat Tarihi Anabilim Dal nda ö retim üyesi olarak görev yapmaktad r. Kültür ve sanat dergilerinde resim sanat yla ilgili çeflitli araflt rmalar, ayr ca yine ayn konuda çeflitli kitaplar yay mlanm flt r. 370

2 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I X Naile Ak nc n n resimleri için nas l bir okuma gerçeklefltirilebilir? Kuflkusuz, Naile Ak nc n n resimleri de t pk di er sanat yap tlar gibi çok de iflik aç lardan ele al - nabilir. Nitekim bu konuda araflt rma yapanlar, onun yap tlar n inceleyenler sanatç n n farkl yanlar n ele alan yaz lar kaleme ald lar. Ak nc için öncelikle belki flu genel yorum yap labilir: Sanatç, elli y - l aflk n bir süreçte, tinsel dünyas nda dönüfltürdü ü Eyüpsultan semtinin kavram - n, gözlemledi i yer ayn olsa da her seferinde de iflik bir imgeye dönüfltürüyor. Betimleme kavram n n Bat sanat nda sorgulanmaya baflland dönemlerde, bunun, gözlemlenen do ayla gözlemleyenin çok bileflenli deneyimleri aras nda olufltu- u gerçe i, kendini aflma peflindeki birçok sanatç n n sapt yeni bir yol olmufltu. Do ay sanatsal yetiyle kopya etmenin, yerini kavramlarla resim infla etmeye b - rakt sürecin getirilerini yak ndan izledi- i görülen Naile Ak nc da gözlemledi i ayn do a parças n n çeflitlemelerini gerçeklefltirerek, aynen kopya etmeye karfl olan duruflunu ortaya koyuyor. Resim: 1- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 1953), tuval üzerine ya l boya, 41x28,5 cm., (Sanatç koleksiyonu), (Naile Ak nc, 2005, s. 44) Resim: 2- Naile Ak nc, Haliç, (imzal, 1954), tuval üzerine ya l boya, 36x42 cm., (Asuman- Dr.Orhan Köprülü koleksiyonu), (Naile Ak nc, 2005, s. 42) 371

3 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Resim: 3- Naile Ak nc, Silahtara a dan Görünüm, (imzal, 1955), tuval üzerine ya l boya, 40x31,5 cm., (Sanatç koleksiyonu), (Naile Ak nc, 2005, s. 36) Altta, Resim: 4- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 1955), tuval üzerine ya l - boya, 34x45 cm., (Sanatç koleksiyonu), (Naile Ak nc, 2005, s. 43) Karfl sayfada Üstte solda, Resim: 5- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 1956), tuval üzerine ya l boya, 53x50 cm., ( zmir Devlet Resim ve Heykel Müzesi), (Naile Ak nc, 2005, s. 46) Üstte sa da, Resim: 6- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 1963), tuval üzerine ya l boya, 55x46 cm., (Mualla-Osman Özbek koleksiyonu), (Naile Ak nc, 2005, s. 50) Altta solda, Resim: 7- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 1967), tuval üzerine ya l boya, 146x97 cm., (Sanatç koleksiyonu), (Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s. 59) Altta sa da, Resim: 8- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 1977), tuval üzerine ya l boya, 46x55 cm., (Sanatç koleksiyonu), (Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s. 74) Uzun sanat yaflam boyunca de iflik türde çal flmalar yapsa da daha çok Eyüpsultan semtinden yapt çeflitlemelerle resim sanat m zda kendine s rad fl bir yer edinen, yap tlar n analiz eden araflt rmac lara de iflik yorum olanaklar sunan usta sanatç Naile Ak nc y pitoresk özellikleriyle ünlü stanbul kentinin yine ayn nitelikleri gösteren nadide bir köflesi olan Eyüpsultan la girdi i bu kiflisel, tinsel, sanatsal iliflkinin gizemi, sanatç n n geçmiflten günümüze iç dünyas nda yaratt karmafl k sanat labirentlerinde yatmakta. Elde edece imiz ip uçlar ise bizlere sunulan yap tlar n içeri inde kodlanm fl durumda. Asl nda dünyay görme, alg lama ve sonuç ç karma süreçlerinde, daha çok kiflisel ba lamda içsellefltirdi i d fl dünyan n çeflitli imgelerini düzleme kaydeden sanatç - n n, sanatç -konu iliflkisi ba lam nda ele al nacak yönü için kuflkusuz çok de iflik sonuçlar elde edilebilir. Hemen her sanatç n n içinden geçti i döneme atfedilen: Klasik, Barok, zlenimci, D flavurumcu, Sürrealist, Kübist, Soyut vb. gibi terimlerle karfl lanan özellikleri yan nda, genellikle ele ald konularla da tan mlanan: Deniz ressam, savafl ressam, portre ressam, figür ressam, nü ressam, natürmort ressam, manzara ressam, içmekan ressam vb. gibi tan mland klar olabilir. Yap tlar n konular da tarihsel, dinsel, mitolojik olabilir, güncel yaflam sahnelerini, do adan izlenimleri vb. sahneleri yans tabilir ve içinde ikonografik, alegorik vb. gibi daha birçok özelli i de bar nd rabilir. Resim sanat n n kendine özgü dünyas ve serüveni 372

4 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I X içinde, yukar da s ralamaya çal flt m z çeflitlilik içinde, hangi biçeme, türe ya da konuya girerse girsin, çok çeflitli nedenlere ba lanabilecek flekilde, sanatç lar n, kimi zaman etkisinden, cazibesinden kurtulamad mekânlara, kiflilere, nesnelere, olaylara tutkun bir sürecin içinde bulunduklar na tan k oluruz. Özellikle, izlenimci ak m n yafland dönemde bu tavr n çok s k denendi i bilinmektedir. Anl k izlenimin yakalanmas çabas n n do al bir sonucu olarak giriflilen bu eylem günümüze say s z örne in ulaflmas n sa lam flt r. Bu duruma en uygun bir örnek olarak ünlü izlenimci Claude Monet nin, günün de- iflik saatlerinde Saint-Lazare Gar na gi- 373

5 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Resim: 9- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 1982), tuval üzerine ya l boya, 69x51 cm., (Lale-Cengiz Ak nc koleksiyonu), (Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s. 87) 1 David Bomford-Jo Kirby- John Leighton-Ashok Roy, Art in the Making Impressionism, National Gallery Publication, London 1990, p Ayr nt l bilgi için bkz: Turan Erol, Nazmi Ziya, YKY, stanbul ren treni on iki kez betimlemesini gösterebiliriz. 1 Türk resminde de benzer konu çeflitlemelerine giriflen en önemli sanatç lardan biri olarak Nazmi Ziya gösterilebilir. Sanatç, bir dönemler stanbul da Edirnekap ile Topkap aras nda bulunan ve ad koç dö üfltürülen bir yer olmas nedeniyle Koç Kahvesi olarak tan mlanan mekân y l n de iflik dönemlerinde yedi kez betimlemifltir. 2 Resmin özünde, fl n günün de iflik saatlerinde do a üzerindeki etkilerini yakalayabilmeyi, baflka bir ifadeyle de izlenim kavram n gelifltirmeyi ve s kl kla ayn mekanlar üzerinde çeflitlemelerle s - namay birinci koflul sayan izlenimci anlay fl için son derece do al olabilecek bu tutumun, her dönem ve sanatç için ayn sonuçlar do urdu unu varsaymak güçtür. Ayn flekilde elli y l aflk n bir süredir ayn do a parças n yüzlerce kez tuvallerine geçiren Naile Ak nc n n da kolayl kla izlenimci say lamayaca gibi... Resim sanat n n geliflim evrelerinde, betimleme anlay fl n n, çok de iflik nedenlere ba lanabilecek bir seyir izledi i söylenebilir. Bir otoriteye ba l ve belirli bir amaca hizmet eden anonim betimleme çal flmalar ndan, bireysel biçem çabalar na geçiflin önemli bir efli ini oluflturan rönesans ve sonras nda birbiri ard nca ortaya ç kan geliflmeler, özellikle yirminci yüzy - l n bafllar nda, yeni ifade olanaklar n n, resme iliflkin kavramlar n tart fl lmas n n da ortam n haz rlad. Bat daki tüm bu geliflmelerin ülkemizdeki sanat ortam n da yo un bir biçimde etkilemeye bafllad on dokuzuncu yüzy l n ortalar ndan yirminci yüzy l n bafl na uzanan süreçte sanat ad na gerçeklefltirilen en önemli olaylardan biri hiç kuflkusuz say s z gencin sanat e itimi alaca bir kurum olarak Sanayi-i Nefise Mektebi nin kurulmas d r. Sanat n, özel dersler, bireysel çabalarla gelifltirilmeye çal fl ld bir süreçten sonra resmi bir kurum olarak kurulan ve akademik yetkinlikle resme yetenekli gençleri e iten bu ünlü mektep, yirminci yüzy l n ortalar na kadar sanat ortam n n en yetkin kurumu olarak birbiri ard nca geliflen sanat ak mlar n n temsilcilerinin mekan oldu y - l nda Van da do an Naile Ak nc da sanat e itimine 1938 y l nda bu mektebin orta k sm nda Nurullah Berk, Bedri Rahmi Eyübo lu nun ö rencisi olarak bafllad ; daha sonra ise Léopold Lévy nin atölyesine geçti. fiefik Bursal dan da dersler ald. Bu dönemde rahats zlanarak ö renimine bir süre ara vermek zorunda kald ktan sonra 1941 y l nda yeniden bafllad e itimini Léopold Lévy ve Zeki Kocamemi ile sürdürdü. Ard ndan yine rahats zl nede-

6 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I X niyle uzun bir süre yüksek resim bölümüne devam etme olana bulamad. Daha sonra y llar aras nda sürdürdü- ü e itimini Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Resim Bölümü Zeki Kocamemi Atölyesi nden mezun olarak tamamlad y llar aras nda stanbul daki çeflitli orta ve yüksek dereceli okullarda resim ve sanat tarihi hocal yapt. Eyüp semtini tema olarak seçti i 1953 y l ndan günümüze kadar bu çal flmalar n, kendisinin de s kl kla vurgulad gibi, sürekli kendi plasti ini aflma çabalar yla sürdüren Ak nc, 2005 y l itibariyle k rk aflk n kiflisel sergi açt. Sanatç düzenli olarak gerçeklefltirdi i kiflisel sergiler yan nda yurtiçi ve yurtd fl nda birçok sanat hareketi içinde de yer ald. Bunlar içinde Türkiye Ressamlar Cemiyeti nin yurdun çeflitli kentlerinde düzenledi i elliyi aflk n sergi, y llar aras nda kat ld Devlet Resim ve Heykel Sergileri, yurtd fl nda gerçeklefltirilen say lar yirmiye yaklaflan çeflitli sanat sergileri ve yine yurtd fl nda çeflitli bianeller say labilir. Uzun sanat yaflam boyunca birçok ödül kazanan sanatç n n yap tlar yurtiçinde çe- Resim: 10- Naile Ak nc, Silahtara a, (imzal, 1984), tuval üzerine ya l - boya, 49x40 cm., (Çorum Devlet Güzel Sanatlar Galerisi koleksiyonu), (Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s. 89) Resim: 11- Naile Ak nc, Haliç, (imzal, 1986), tuval üzerine ya l boya, 100x110 cm., (Lale-Cengiz Ak nc koleksiyonu), (Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s. 103) 375

7 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Resim: 12- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 1987), tuval üzerine ya l boya, 81x100 cm., (Basel/ sviçre, ris-werner Birrer koleksiyonu), (Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s. 105) 3 Anonim, Eyüp te Zaman Naile Ak nc, zmir Devlet Resim ve Heykel Müzesi, ( stanbul) 1993, s. 84 vd. 4 Gültekin Elibal, Naile Ak nc n n Resimleri, Sanat Çevresi, Say :51, Ocak Sanatç n n ayr nt l yaflam öyküsü ve foto raflar için bkz: Hafl m Nur Gürel-Levent Çal ko lu (ed.), Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s flitli müzeler, resmi ve özel koleksiyonlarda; yurtd fl nda da çeflitli özel koleksiyonlarda yer almaktad r. 3 Sanatç lar n yap tlar yla yaflamlar aras ndaki iliflkiler kimi zaman do rudan kimi zaman da dolayl olarak izleyici taraf ndan sezinlenebilir. Bu izleri bulmak için belki de en kestirme yol sanatç y daha yak ndan tan makt r. Naile Ak nc y ilk gördü- ünüzde ondaki dingin, sab rl bir ruh hali kendini duyumsat r. Bu tutumu onun yap tlar na da yans m flt r. Gültekin Elibal bir yaz s nda sanatç n n bu ruh halinin, gözlemini yapt konu üzerinde nas l yavafl yavafl bir egemenlik kurdu una de inir. Ak nc, karfl s na geçti i do aya yüksekten bakacak bir tepe olmasa da onu sanki yüksekten gözlüyormufl gibi gözleminin do al bir parças haline dönüfltürmeyi baflarm flt r. 4 Asl nda sanatç n n çocukluk ve gençlik y llar afl lmas oldukca zor s k nt larla doludur. Ancak, Naile Ak nc tüm bu zorluklar, iyi bir anne ve efl olarak afl p, kendini sanat na vererek resim 376 sanat m zda ustal n kan tlay p sayg n bir yere ulaflm flt r. Sanatç n n, ait oldu u ça a özgü sanatsal, düflünsel, kültürel vb. kavramlarla hareket etti i, yaflam sürecinde iç dünyas nda biriktirdiklerinin dönüflümüyle kendini d fl dünyaya ifade etti i gerçe inden hareketle, sanatç n n yetiflme dönemindeki ülke koflullar n n sanata yans - ma biçimleri yan nda, küçük yafllarda yirmi bir gün arayla anne ve k zkardeflinin ölümleriyle yaflad ac lar, yakaland hastal klar ve çekti i çeflitli s k nt lar nedeniyle uzun süren, ancak, büyük bir kararl l kla sonuçland r lan resim e itimini, onun içdünyas n belirleyen en önemli olaylar olarak de erlendirebiliriz. 5 Sanatç n n, y llar boyu, do ayla süregelen iliflkisinin alt nda, resimsel yönler yan nda, yaflad bu ac deneyimleri, dingin, huzurlu do ayla paylaflma iste i de yat yor olabilir. Yukar da da vurgulad m z gibi, y llar boyu ayn mekan, her seferinde yeni bir heyecanla tuvaline geçirmeyi deneyen Naile Ak nc n n ortaya ç kard yap tlar

8 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I X gördükten sonra onun izlenimci bir anlay fl n peflinde olmad n söyleyebiliriz. Mehmet Ergüven, kaleme ald bir yaz - s nda, elli y l aflk n bir süre Eyüpsultan semti üzerine çeflitlemeler yapan Naile Ak nc n n bu konumuyla resim sanat tarihinde benzerine zor rastlanan bir örnek oldu una dikkat çekmektedir. Yine Ergüven, sanatç n n ayn do a parças n model almakla birlikte, asl nda ondan ayr, kendi duyarl l ön planda olan bir sonuca ulaflmakta oldu unu ve ortaya ç kan yap t n gözlemlenen semtin gerçekci bir betimi olmak yerine, Ak nc n n imgeleminde flekillenen bir mekana dönüfltü üne dikkat çekmektedir. 6 Burada, sanatç n n gerçeklefltirdi i betimlemelerin alt nda belgesel bir yans tmac l k olmad vurguland ktan sonra, ulafl lan bu sonuç ba lam nda, sanatç n n tümüyle hayali bir mekan yaratt san lmas n; tam aksine sanatç n n Eyüpsultan betimlemelerinde, semt dokusuna karakteristik özelliklerini kazand ran tarihi yap lar, k y fleridindeki biçimlenifl, flora vb. ögeler yerli yerindedir. Sanatç n n yap tlar n n ço unda ana motif olarak beliren Eyüpsultan Camii, Mihriflah Valide Sultan mareti, Türbesi, Sokollu Mehmed Pafla Külliyesi ve civar, Zal Mahmud Pafla Camii; Haliç i kapsayan görünümlerde sahil fleridinde yer alan Refladiye Mektebi, Eyüp Vapur skelesi, Haliç Köprüsü ve di- er ögeler, sanatç n n geliflim sürecinde, betimlenifl teknikleri, renkleri, tonlar ya da genelleyecek olursak resme iliflkin de- erler aç s ndan farkl l klar gösterse de do ru konumlar yla verilmifllerdir. Gördüklerini, Akademi de de özümsedi i Bat - l resimsel de erlerle imgeye dönüfltüren Ak nc y bu kodlar içinde de erlendirmek gerekir. Kaya Özsezgin, sanatç n n Eyüpsultan ve Haliç resimlerinde onun ayr nt - dan kopmayan, ama ayr nt ya da yenilmeyen çabalar na dikkat çekmektedir. 7 Yine Ergüven e göre Ak nc n n, gözlemledi i 377 manzarayla, bakma aç s yönünden giriflti- i öznel iliflki de ayr ca dikkat çekicidir. Örne in, Piyer Loti Tepesi nden bak ld - nda görüfl alan m za genifl bir biçimde giren ufuk hatt n n, sanatç n n resim düzlemlerinde neredeyse ortadan kalkmas bu duruma iyi bir örnek oluflturur. 8 Ergüven, Ak nc n n Eyüpsultan ile buluflmas n içebak fl n bir flöleni veya sürekli yenilenen ve çeflitlenen kendine özgü bir ayin fleklinde de erlendirmektedir. 9 Ak nc, kendi sanat anlay fl n aç klad bir yaz s nda da yap t n temas ne olursa olsun sanatç n n bir önceki yap t n aflmaya çal flmas gerekti ini, temaya ba l kal nmamas n ve her türlü olana n zorlanarak ele al nan teman n kiflisel plastik biçem ile yorumlanmas n n en do ru yöntem olaca n vurgulamaktad r. Ak nc da bu anlay fltan hareketle temay hareket noktas olarak ele al p tekrara de il, kendi plasti ini aflmaya yönelmifltir. Sanatç için yap t n n çizgisel sa laml, kompozisyon düzeni gözetilen en önemli ögeler aras nda yer almakta- Resim: 13- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 1993), tuval üzerine ya l boya, 100x81 cm., ( zmir Devlet Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu), (Naile Ak nc, 2005, s. 124) 6 Mehmet Ergüven, Naile Ak nc ya da Eyüp Çeflitlemeleri, Anonim, Eyüp te Zaman Naile Ak nc, s. 6 7 Kaya Özsezgin, fiubat Sergileri, Milliyet Sanat, Say :426, 15 fiubat Ergüven, Naile Ak nc..., Eyüp te Zaman..., s Ergüven, Naile Ak nc..., Eyüp te Zaman..., s. 10

9 T A R H K Ü L T Ü R Ü V E S A N A T I Y L A Resim: 14- Naile Ak nc, Eyüp, (imzal, 2003), tuval üzerine ya l boya, 90x90 cm., (Eren-Prof.Dr. Memet Özek koleksiyonu), (Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s. 195) 10 Naile Ak nc, nand m lkeler, Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s Turgay Gönenç, Naile Ak nc da Zaman, Anonim, Eyüp te Zaman Naile Ak nc, s Sezer Tansu, Naile Ak nc çin Bir Tahlil Denemesi, Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s. 8 d r. 10 Sanatç n n bir an n yans t lmas ndan çok daha genifl bir zaman diliminin yans - t lmas n kapsayan bir anlay fla sahip oldu- unu savunan Turgay Gönenç ise sanatç - n n Eyüpsultan a geçmiflin penceresinden bakarak, bugüne uzanan zaman n boyutunu vurgulamak istedi ine dikkat çekmektedir. Gönenç e göre Ak nc n n yap tlar nda geçmifl, yaflanm fl ve yaflanmakta olan bir zaman dilimi olarak varl n korumaktad r. Yani geçmifl, günümüzü de içermektedir. Bu aç dan bak ld nda yap tlar yap ld dönemdeki gerçekli ini korumaktad r. Bu anlay fl n sanatç n n tüm çal flmalar na egemen oldu u görülmektedir. 11 Sanatç n n içinde yaflad ça n de- erleriyle donand gerçe ini gözetirsek, sanatç lar e iten kurumlar n, hocalar n önemini de gözard edemeyiz. Bu ba lamda Sezer Tansu, Ak nc n n yetiflti i Zeki 378 Kocamemi Atölyesi nin konstrüktif ilkelere ba l disiplinleri yans tan bir kurgu mekanizmas na ba l oldu unu vurgulalar ve sanatç n n manzara resimlerindeki flema tutkusuyla bafllayan dikkat çekici yo unlaflman n di er manzara çal flmalar n da kapsayan flema çeflitlendirmelerine dönüfltü üne iflaret eder. Yine Tansu, do a görünümlerine kiflisel bir özgün bak fl aç s getirebilmenin koflullar ndan birinin, gerçek görüntünün saklad flematik temel örgünün kavranmas oldu una dikkat çeker. 12 Geçmiflten günümüze sanat yolculu unda sakin ve kararl bir tutumla ilerleyen Naile Ak nc n n Eyüpsultan çeflitlemeleri için belki de yap lacak yeni bir yorumda flu söylenebilir: Sanatç, gözlemledi i do an n izlenimini de il; izledi i do- an n kendisinde oluflturdu u kavramlar n izlenimini gelifltiriyor.

10 E Y Ü P S U L T A N S E M P O Z Y U M U I X KAYNAKÇA AKINCI, NA LE, nand m lkeler, Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s. 4-5 ANON M, Eyüp te Zaman Naile Ak nc, zmir Devlet Resim ve Heykel Müzesi, ( stanbul) 1993 AYDO DU, HAB P, Yüre i stanbul Kadar Bir Ressam: Naile Ak nc, Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s. 16 ÇALIKO LU, LEVENT, Sahibinin Suretine Dönüflen Resimler, Amélie Edgü-Ayfle Gür (Küratörler), Naile Ak nc, Millî Reasürans Sanat Galerisi, stanbul 2001, s (6 Aral k Ocak 2002 tarihleri aras nda Millî Reasürans Sanat Galerisi nde düzenlenen sergi katalo- u) ÇALIKO LU, LEVENT, Do an n çindeki Do a, Haflim Nur Gürel-Levent Çal ko lu (ed.), Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s EL BOL, GÜLTEK N, Naile Ak nc n n Resimleri, Sanat Çevresi, Say : 51, Ocak ERGÜVEN, MEHMET, Naile Ak nc çin..., Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s. 6-7 ERGÜVEN, MEHMET, Naile Ak nc ya da Eyüp Çeflitlemeleri, ANON M, Eyüp te Zaman Naile Ak nc, ( stanbul) 1993 ERGÜVEN, MEHMET, Naile Ak nc, Haflim Nur Gürel-Levent Çal ko lu (ed.), Naile Ak nc, 2005, s ERSOY, AYLA, Do a Tutkunu Bir Ressam: Naile Ak nc, Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s. 13 GÖNENÇ, TURGAY, Naile Ak nc da Zaman, ANON M, Eyüp te Zaman Naile Ak nc, ( stanbul) 1993 GÖNENÇ, TURGAY, Naile Ak nc n n Do as ndaki Resim, Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s GÖREN, AHMET KAM L, Türk Resim Sanat nda Eyüpsultan Betimleyen Ressamlar, II. Eyüpsultan Sempozyumu Tebli ler 8-10 May s 1998, Eyüpsultan Belediyesi, stanbul (Kas m 1998), s GÜNYAZ, ABDÜLKAD R, Naile Ak nc : De erini Yeterince Bilemedi imiz..., Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s. 12 GÜREL HAfiIM NUR, T ls ml Deri, Haflim Nur Gürel-Levent Çal ko lu (ed.), Naile Ak nc, 2005, s GÜREL HAfiIM NUR-LEVENT ÇALIKO LU (ed.), Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul SL MYEL, NÜZHET, Türk Plastik Sanatç lar Ansiklopedisi, C. I, II, III, Ankara Sanat Yay nlar, Ankara 1965, 1967, 1969 KARAESMEN, ERHAN, Büyük Leydi flbafl nda, Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul (1-26 Mart 2005 tarihleri aras nda aç lan serginin katalo u) OKTAY, AHMET, Naile Ak nc n n Resmi Üzerine Notlar, Haflim Nur Gürel- Levent Çal ko lu (ed.), Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s.6-10 ÖZSEZG N, KAYA, Türk Plastik Sanatç lar Ansiklopedik Sözlük, YKY, stanbul 1994 ÖZSEZG N, KAYA, fiubat Sergileri, Milliyet Sanat, Say :426, 15 fiubat fienyapili, ÖNDER, Naile Ak nc Do ay Seviyor, Resmi Seviyor ve de Say yor, Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s TANSU, SEZER, Naile Ak nc çin Bir Tahlil Denemesi, Sanat Çevresi, S. 115, stanbul May s 1988, s. 8-9 TURAN, GÜVEN, Yukardan ve Uzaktan, Haflim Nur Gürel-Levent Çal ko lu (ed.), Naile Ak nc, Evin Sanat Galerisi, stanbul 2005, s.15-17