Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science

Transkript

1 ISSN: Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science Yıl: 5, Sayı: 25, Temmuz 2018, s Dr. Öğr. Üyesi, Esra KAVCI ÖZDEMİR DEÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü, esra.kavci@gmail.com DENİZLİ BÖLGESİ EL DOKUMACILIĞINA GENEL BAKIŞ VE BİR ÖRNEK DOKUMA: NİKFER BEZİ Özet Geleneksel dokumalar, yurdumuzun çeşitli bölgelerinde geçmişte yerli halkın ihtiyaçlarını karşılamak ve gelir elde etmek amacıyla yapılırken, günümüze kadar gittikçe önemini kaybetmiş hatta üretimi azalmıştır. Bunun sonucunda hammadde açısından pahalı bir üretim olarak görüldüğü için geleneksel dokumaların yerine son yıllarda düşük maliyetle elde edilen makine üretimi dokumalar tercih edilmeye başlamıştır. Kendine özgü karakteristik özellikleri olan dokumalarımız geleneksel kullanım amaçları dışında farklı kullanım alanlarına yönelik üretimlerle karşımıza çıkmaktadır. Eski dokuma örnekleri ile günümüzde üretilen dokumalar şüphesiz ki pek çok açıdan farklılık göstermektedir. Bu duruma örnek Ege bölgesinin önemli dokuma merkezlerinden biri olan Denizli nin Kızılcabölük, Babadağ, Buldan v.b. ilçelerinde yapılan dokumalar gösterilebilir. Ancak Denizli nin Tavas ilçesinde üretilen Nikfer bezi, günümüzde yalnızca bir dokumacı tarafından geleneksel özelliğini ve kulanım şeklini değiştirmeden dokunmaktadır. Makalede yok olmaya yüz tutmuş dokumalarımızdan biri olan Nikfer bezi dokumasının teknik, hammadde ve kullanım alanı tanıtılacak, üretimi konusundaki ilgi ve desteğin azalmasının nedenleri, yeniden bu dokumacılığın canlandırılması için yapılması gerekenler üzerinde durulacaktır. Bunun sonucunda da Nikfer bezi dokumacılığının farklı alanlarda, farklı teknikler kullanılarak üretiminin sağlanması ve dokumaya ilginin artması konusunda çözüm önerilerinde bulunulacaktır. Anahtar Kelimeler: Nikfer bezi, dokuma, Denizli

2 A GENERAL EVALUATION OF HAND WEAVING IN DENİZLİ REGION AND HAND WEAVING TYPE EXAMPLE: NİKFER CLOTH Abstract The traditional art of hand weaving, once a profitable and prolific enterprise, existing to meet the demands of the native, local populations later became a thing of the past, slowly losing it s importance, with it s production rapidly decreasing. This decrease has resulted in the adoption of machine weaving which is cheaper, considering the expensive nature of the cloth material itself. So, the traditional hand weaved cloths with their regional characteristics are now being manufactured for different markets, well outside of their original, intented usages and purposes. In this respect, the old, traditional weaving samples differ quite a lot from the contemporary, modern ones in many different aspects. A good example of this difference, this deviation are the cloth weaving produce in the Kızılcabölük, Babadağ and Buldan townships in Denizli region, which is one of the most important weawing-textile centers of the Aegan section of Turkey. But it s only in Tavas district that the Nikfer cloths are stil being manufactured,, using the old hand weaving techniques by one single weaver and still within the traditional usage purpose. In the article, the technique, raw materials and the fields of usage of the traditional Nikfer cloth, will be introduced. Aside of this; it s loss of appeal, diminishing market value, the loss of support for it s manufacture and the ways to rejuvenate this now declining form of traditional hand weaving will be discussed. Different solutions to re-start it s traditional manufacture, using different production techniques in more varied areas of consumption will be proposed as a conclusion. 167 Keywords: Nikfer cloth, Weaving, Denizli El dokumacılığı, insan gücü ile çalışan tezgahlarda, el emeğine dayalı üretimi yapılan bir dokuma işlemidir. Ülkemizde özellikle kırsal alanda geçim kaynağı ya da ikinci bir iş olarak varlığını sürdürmektedir. Yazılı kaynaklara göre Denizli ve çevresinde dokumacılık papaz ve rahip elbiselerinde kullanılmak üzere dokunmuş siyah yünlü dokumalar ile milattan önce başlamıştır. Yünlü dokumaların dışında özellikle düz pamuklu, iç giyimde ve peşkir olarak kullanılmak üzere dokunan kumaşlar dikkati çekmektedir. Yurdumuzun çeşitli bölgelerinde olduğu gibi Denizli Bölgesi nde de dokumacılık geçmişte halkın ihtiyaçlarını karşılamak ve gelir elde etmek amacıyla yapılırken, endüstrileşme sonrasında gittikçe önemini kaybetmiştir. Zamanla dokuma için gerekli olan ipliklerin özellikle İngiltere den ithal edilmeye başlaması pamuk üretimini ve el dokumacılığını olumsuz yönde etkilemiştir. Bölgedeki dokumacılık tarihine baktığımız zaman Denizli merkezi dışında Buldan, Babadağ, Kızılcabölük, Sarayköy ve Tavas da gelişmiş bir dokumacılık olduğunu görmekteyiz. (Foto 1) Özellikle Babadağ dokumalarıyla, Buldan ise beziyle Anadolu da isim yapmış yerlerdir. Eskiden Serinhisar da yünden Kılçar denilen şalvarlık kumaş dokuması yapıldığı da bilinmektedir. Bekilli ve Çal ın Ortaköy köyünde ak bez ve alaca bezler, bürgü, bohça, perde, yastık kılıfı işlemeleri Buldan ve diğer bazı dokumalar köylerde dokunmuştur.

3 1779 yılına kadar dokumacılık Buldan da ilkel tezgahlarda yapılırken, o yıllarda Bursa dan ustalar getirilmiş ve ustaların yardımı ile bu tezgahlarda başörtüsü, peştamal, çarşaf gibi dokumalar yapılmıştır yılından itibaren ilçe ve çevresinde motorlu tezgahlar kullanılmaya başlanmış olup, el tezgahlarında dokuma yapanların sayısı her geçen yıl azalmıştır. (Önlü, 2010: 52) Özellikle Buldan da bükülü bez olarak bilinen çok bükümlü ipliklerle dokunmuş olan dokumalar iç gömleği olarak kullanılmıştır. (Foto 2) Bu dokumaların dışında ayrıca kasnağa gerilen dokumanın üzerine, geleneksel motiflerin renkli ipek iplikler ile kaplama, zincir, suzeni tarzı işlemelerin yapılması dikkati çekmektedir. Düz renkli, çizgili ve kareli olarak günümüzde da kadın erkek gömlekleri, kadın elbisesi, bluz ve masa örtüsü olarak kullanılmaktadır. (Sezgin, 1998: 322) Buldan da tarafımdan yapılan araştırmada (Temmuz 2012), yaklaşık yıllık içinde ipek ipliğin de bulunduğu, kadın ve erkek giyiminde kullanılmış örneklere rastlanmıştır. (Foto 3-4-5) Bu dokuma örneklerinde hem çözgüsü hem de atkısı ipek olan dokumalar, çözgü ya da atkısından birisi ipek olan dokumalar, ayrıca çözgü ve atkısı pamuk ipliği olan dokumalar görülmüştür. Buldan da 1980 lerin başında 5000 civarında yarı motorlu tezgah varken, günümüzde bu sayı 150 nin altına düşmüştür. Endüstrileşme ile beraber çok miktarda üretim talepleri doğunca, yöredeki dokumacılar el tezgahlarında ve yarı motorlu tezgahlarda bu ihtiyacı karşılamakta zorlandıkları için elektrikli tezgaha geçilmiştir. Ancak geleneklerine bağlı kalan, ata dede mesleği olan dokumacılığı, yine kendilerine miras kaldığını düşündükleri kamçılı tezgahta sürdürmeye çalışan dokumacılar da bulunmaktadır. (Kavcı Özdemir, 2012:136) 168 Denizli nin bir diğer ilçesi Babadağ da dokumacılık, yaklaşık 700 yıllık geçmişe sahip olup, hala ilçe ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır. Buldan da olduğu gibi Babadağ da da hemen hemen her evde tezgah bulunmaktadır lı yıllara kadar el tezgahlarında yapılan dokumacılık, bu yıllarda ilçeye elektriğin gelmesi ile birlikte yarı otomatik tezgahlarla yapılmaya başlanmıştır den itibaren de yarı otomatik tezgahlarla birlikte tam otomatik tezgahlarda ürünler dokunmaktadır. Aynı yıllarda ilçeye fason imalatı da getirilmiştir. Bu nedenle günümüzde ilçe halkının % 98 i fason işiyle uğraşmaktadır. İlçede bugün kayıtlı 5500 civarında jakarlı ve armürlü dokuma tezgahı vardır. Çarşaf dışında masa örtüleri, pike, havlu, ham bez dokunan ürünler arasındadır. İlçede dokumacılık evlerdeki dokuma tezgahları ile birlikte dokuma fabrikalarında da devam etmektedir. Günümüzde ilçede el dokuma tezgah sayısı 3 e kadar düşmüştür. (Önlü, 2010: 54) Denizli nin Tavas ilçesine bağlı olan yöredeki diğer köylere göre dokumacılığın hala sürdürüldüğü ve geçim kaynağı olma özelliğini koruduğu Kızılcabölük de eskiden desensiz bez dokumaları yapılırken, 19. yüzyılın ortasından itibaren desenli alacalar da dokunmaya başlanmıştır. Bugün ise yörede peştemaldan çarşafa pek çok giyim ve ev tekstili ürünü dokunmaktadır. (Foto 6-7-8) Endüstrileşme sonrasında dokumacılar makine üretimleri ile rekabet etmek zorunda kalmış, ancak bu durumdan da ekonomik anlamda zarar edince dokumalarının kalitesini bozarak daha ucuz mallar üretmeye başlamışlardır. Günümüzde kullandıkları ipliğin kalitesinden tarak numarasına, dokumaların boyutlarından, kullanılan renklere kadar önemli ölçüde dokumalardaki değişim dikkati çekmektedir. (Foto 9-10) Dokumalarda daha çok pamuk ipliği yerine sentetik iplik kullanımı artmıştır. (Foto 11) Elde iplik bükme işi yok denecek kadar azalmıştır.

4 1960 yılına kadar el tezgahında üretilen dokumalar bu tarihten sonra yarı otomatik tezgahlarda üretime geçmiştir de yapılan alan çalışmasında ilk kurulama bezini dokuyan Kızılcabölük dokumacılarından Ahmet Dobulga dan alınan bilgilere göre esnaf için faydası olan, 1932 yılında Denizli de Denizli Dokumacılar Kooperatifi kurulmuş ve 1950 li yıllara kadar kooperatif faaliyeti sürmüştür. Kooperatifin Denizli ve çevresindeki dokuma merkezlerinde hem üretim kapasitesi, hem de dokumaların kalitesi açısından büyük desteği olmuştur. Yaklaşık 20 yıl öncesine kadar Kızılcabölük de yaklaşık 4500 tezgah varken şimdilerde tezgah sayısı 700 ün altına kadar düşmüştür. Kızılcabölük de hala sofra bezi, peştamal ve ham bez üretimleri sürdürülmektedir. (Kavcı Özdemir, 2012: ) Denizli nin Tavas ilçesine bağlı 42 köy içerisinde sadece Nikfer köyünde kumaş dokuması yapılmaktadır. Eskiden peşkir olarak kullanılmış olan bu dokumalar daha sonra giysilik olarak da kullanılmıştır. Bildiriye konu olan Nikfer bezi dokumalarında pamuk ipliği doğal renginde kullanılmaktadır. (Foto ) Atkıda kullanılan az bükümlü iplik geçmişte olduğu gibi günümüzde de hala elle eğrilmektedir. (Foto 15-16) Köyün geçim kaynağı 1950 lerde hayvancılık, tütüncülük ve dokumacılıkken, günümüzde ise dokumacılık neredeyse bitme noktasına gelmiştir yılında köyde yapmış olduğum araştırmada 6 kişi Nikfer bezi dokuması yapıyordu. Bu sayı 2018 yılındaki araştırmamda 3 dokumacıya düşmüştür. İpliği elle eğirme işi ise sadece 2 dokumacı tarafından yapılmaktadır doğumlu dokumacı Emine Türkeli (foto 17-18) köyde dokuma ve iplik eğirme işini yapan en yaşlı kişidir. 1 kilo pamuğu 1 günde eğirip iplik haline getirebiliyor. Eğer elinde hazırladığı ipliği varsa Nikfer dokuması yaptığını söyleyen Emine teyze, son zamanlarda sipariş olarak cacala dokuması yapmaktadır. (Foto 19) Daha çok yolluk olarak kullanılan cacala dokuması için tezgaha çözgüyü birinin yardımı olursa 1 günde çekmektedir. Şerit şeklinde kesilmiş penye atkılardan oluşan bu kaba dokumayı günde 6 metre dokuyabilmektedir. Dokumacılığı annesinden öğrenmiş olan Emine teyze, evinin avlusunda bulunan çukur tezgahında dokumalarını yapmaktadır. (Foto ) Yaptığı dokumaların dışında ekose desenli atkısı yün ve çözgüsü pamuk olan önlük dokuması da eskiden yapmış olduğu elinde kalan bir dokuma örneğidir. (Foto 23) 169 Emine İlkimen 65 yaşında, 40 yıldır Nikfer de dokuma yapan aynı zamanda da elle iplik eğirme işini yapan son iki kişiden diğeridir. (Foto 24) Eskiden sipariş ile Isparta halısı da dokumuş olan Emine teyze, Tavas daki tüccarlardan aldığı pamuğu iplik haline getirip dokumasını yapmış, yaptığı dokumaları da yine Tavas daki tüccarlara satarak geçimini sağlamıştır. Köyde bu yolla ev ekonomisine katkı sağlayan pek çok kadın varken artık dokuma yapan kişi neredeyse bitmiştir. Emine teyzenin en büyük sıkıntısı bölgede pamuk üretimi bittiği için pamuk alabileceği tüccar kalmamış olmasıdır. Elinde pamuk olsa Nikfer bezi dokuması yapıp eski yıllardaki gibi satmak istemektedir. (Foto 25) Kendisi ile Mart 2018 de yaptığımız görüşmede sandığında eski dokumalardan kalmadığını, elinde olan dokumaları ya sattığını, ya da hediye ettiğini söylemiştir. Şuanda da evinin bahçesinde kurulu olan tezgahında sipariş aldığı cacala dokuması yapmaktadır. (Foto ) Tezgahtaki çözgü uzunluğu yaklaşık 60 m. dir. 40 numara tarak da 60 cm. enindeki dokuma için çektiği çözgü işlemi 1 gün sürmüştür. Nikfer bezi dokuması yapmadığı zamanlarda bu kaba dokumaları sadece tezgahı boş kalmasın diye yapmaktadır.

5 59 yaşındaki Havva Apalı köydeki dokuma yapan son 3 dokumacıdan birisidir. (Foto 29) Kış aylarında dokuma yapmayan Apalı, iplik eğirme işini bilmemektedir. Bu işin zor olması sebebiyle yapmadığını söylemektedir. Görüşmemizde evinin avlusunda bulunan yüksek tezgahının üzerinde yarım kalmış cacala dokuması beze sarılı şekilde görüntülenmiştir. (Foto 30) Havva Apalı son yıllarda Nikfer dokuması yapmamakta, sadece bahar ve yaz aylarında sipariş gelirse cacala dokumaktadır. Havva Apalı nın 80 yaşındaki kayınvalidesi Ümmü Apalı da 2007 yılındaki araştırmam zamanında Nikfer bezi dokuyordu. (Foto 31) Artık dokuma işini son 3 yıldır bırakmış olduğunu söylemektedir yılları arasında Nikfer de muhtarlık yapmış olan Emine teyzenin eşi 1950 doğumlu Mustafa İlkimen (foto 32 ), her geçen yıl bu dokumaya olan ilginin azaldığına dikkat çekmektedir. Biri kız, diğeri erkek 2 çocukları vardır. Kızları halkeğitim kursunda halı dokumacılığını öğrenmiş şuanda da Bolu halkeğitim merkezinde öğretici olarak çalışmaktadır. Mustafa İlkimen köyün gençlerinin geleneksel Nikfer bezi dokumasını öğrenmek istemediklerini, eskiden Tavas a bağlı Gümüsdere, Kızılcabölük ve Nikfer de dokumacılık varken günümüzde maalesef Gümüşdere de artık dokuma yapılmadığını vurgulamaktadır doğumlu Ramazan Demirten (foto 33) 2009 yılından beri Nikfer köy muhtarıdır. Kendisinden alınan bilgilere göre nüfusu 2250 olan köyde 800 hane bulunmaktadır. Eskiden Sarayköydeki pamuk tüccarından iplik yapımı için pamuk alınırken, artık dokuma için pamuk bulamamakta olduklarını söylemektedir. Demirten e göre Bu durum dokumacılığı olumsuz olarak etkilemiştir. Çünkü ipliğin eldesinden dokuma işlemine kadar dokumanın tüm aşamaları yoğun emek gerektirmektedir. Bunun dışında pamuk bulmak da sıkıntı yaratmaktadır. Bütün bu olumsuzluklar sonucunda da Nikfer de dokumacılık bitme noktasına gelmiştir. Tavas a bağlı dokumacılık yapan köyler içerisinde sadece Kızılcabölük halkı bu işe sahip çıkıp dokumacılığı sürdürmeye devam etmektedir. Şuanda dokumacılık işinde bölgedeki en iyi durumda olan yer Kızılcabölüktür. 170 Araştırmamam sırasında Nikfer de Havva Apalı nın eşi Ali Apalı ya ait olan kıyafet mağazasında köydeki evlerden topladıkları eski dokuma örneklerine rastlanmıştır. (Foto 34) Ali Apalı bu dokumaları kesip bel kuşağı yaparak ellerinde kalan dokumaları farklı bir kullanım ile satış yapmaya çalışmaktadır. Ancak bir süre sonra Nikfer bezi dokumasının devamı üretilmeyip ellerinde kalan dokumalarda satıldığı takdirde dokumacılık köyde tamamen bitirilmiş olacaktır. Mağazada gördüğümüz dokumalar yaklaşık 50 cm. eninde, 6 m. uzunluğundadır. Farklı yıllarda dokunmuş olan bu dokumaların en eskisi yaklaşık 80 yıl önce dokunmuşken, en yeni olan dokuma da 10 yıl öncesine aittir. İlk örnek 1970 de çeyiz olarak dokunmuş bir Nikfer bezidir. Yöre halkının kabuklu iplik olarak tanımladığı, pamuğun üzerindeki çanak yaprakları parçacıklarının yoğun olduğu pamuktan elde edilen iplik ile dokunmuştur. (Foto 35-36) Çözgü ipliği diğer örneklerdeki çözgü ipliklerine göre daha bükümlüdür. 1 cm 2 lik alan içerisinde çözgü sıklığı 10 tel/cm., atkı sıklığı ise 6 tel/cm. dir. 2. Örnek daha temiz pamuk ipliği ile dokunmuş, olup, pamuk kabukları neredeyse yoktur. (Foto 37) Bu dokumada çözgü sıklığı 10 tel/cm., atkı sıklığı ise 9 tel/cm. dir. 3. örnek dokumada ise çözgü sıklığı 10 tel/cm., atkı sıklığı ise 12 tel/cm. dir. (Foto 38) 4. ve son dokuma ise 80 yaşındaki bir teyzenin çeyizi için dokunmuş en eski dokumadır. (Foto 39) Dokumanın çözgü sıklığı 10 tel/cm., atkı sıklığı ise 6 tel/cm. dir.

6 Sayısal değerlerden de anlaşılacağı üzere hepsinde çözgü sıklığı aynı olup, atkı sıklıkları değişmektedir. Atkı sıklığının değişim göstermesinin sebebi de elle eğrilen ipliğin farklı kalınlıklarda olmasıdır. Yine bu örnek kumaşlardan tespit ettiğimiz kadarıyla atkıda kullanılan iplikler çok az bükümlüdür. Tamamen doğal malzeme olmasının yanı sıra kişilerin el becerisine göre eğrilen ipliklerde farklı incelik ve kalınlıklar görülmektedir. Bezayağı tekniğinde dokunmuş olan bu dokumalarda yine de denilebilir ki eski dokumalar ile yeni dokumalar arasında tamamen pamuğun kalitesine göre krem ya da beyaz renklerde ton farkı vardır. (Foto 40) Geleneksel yöntem ve teknikle dokunmuş olan Nikfer bezleri maalesef zamana ayak uyduramadığı için endüstrileşme çağında teknoloji ile tanışmamış, çok sınırlı kullanım alanı nedeniyle de pek rağbet görmemiştir. Aslında tekstil endüstrisinin gelişiminin yanı sıra el dokumacılığı Anadolu insanının yaşamında büyük yer tutmaktadır. El dokumacılığı hem boş zamanları değerlendirmek için bir uğraş, hem de gelir kaynağı olarak görülmektedir. El dokumaları özellikle bazı yerleşim alanlarında yöre halkının ekonomik ihtiyaçlarını karşılarken, bazı yörelerde ise yalnızca kendi ihtiyaçları için üretilmektedir.(günay Atalayer, s ) Nikfer örneğinde bu durum çok açık şekilde görülmektedir. Ülkemizdeki el dokumacılığının son durumunu dikkate alarak yaşanılan bu olumsuzluklar içerisinde öncelikle üzerinde durulması gereken, toplum olarak geleneksel değerlerimizin önemini bilmemiz, konuyu bireysel değil toplumsal olarak düşünmemizdir. Sonuç olarak yapılması gereken, ülke genelinde yöresel dokumalarımızı bir arada görebileceğimiz müze çalışmalarını desteklemek olmalıdır. Bunun için üniversite, belediye ve özel kuruluşlar ile işbirliği içerisinde olmak gerekir. Farklı projelerle bu çalışmalar geliştirilmeli ve kalite konusunda da ödün verilmemelidir. Dokumalarımızla ilgili görsel malzemenin dışında doğru belirlenmiş envanter bilgileri de müze kayıtlarında yer almalıdır. Bu sebeple dokumacıların birlik içerisinde ve bilinçli olması gerekmektedir. Bugüne kadar yapılmış olan dokuma örneklerinin evlerden, çeyiz sandıklarından çıkartılıp bir araya getirilmesi, kayıt altına alınması, gelecek kuşaklara aktarımı için arşiv çalışması yapılmalıdır. Ayrıca aslına bağlı kalınarak bu örnekler birebir dokunmalı, bunun yanı sıra günümüzde farklı iplik, boyut ya da kalitede, kullanım alanına göre yeni üretimleri de yapılmalıdır. Günümüz koşullarına göre bu ürünlerin piyasaya sunulması ve yeni tasarımlarının yapılması da önem taşımaktadır. Böylelikle hem geleneksel dokumalarımızı tanımak, tanıtmak, hem de üretimi canlandırmak mümkün olacaktır. 171 KAYNAKLAR: Atalayer, Günay: Denizli Yöresi Dokumacılık Tarihi, Ev Tekstili Dergisi, Yıl:5, Sayı:16, Şubat 1998, s Kavcı Özdemir, Esra: Tekstilde Endüstrileşmenin Yöresel Dokuma Kumaş Üretimine Etkileri: Denizli (Buldan-Tavas), 1. Uluslar arası Moda ve Tekstil Tasarımı Sempozyumu Bildirileri Özel Sayı: 1, Yıl:4, Kasım 2012, s Önlü, Nesrin: Ege Bölgesi El Dokuma Kaynakları, Sanat Dergisi, 2010, s Sezgin, Şerife: Buldan Dokumaları ve İşlemeleri, 1.Ulusal El Sanatları Sempozyumu, Kasım 1981, İzmir 1984, s

7 KAYNAK KİŞİLER: Emine Türkeli: 1938 doğumlu, Nikfer köyünde dokuma ve iplik eğirme yapan en yaşlı dokumacıdır. Emine İlkimen: 1954 doğumlu, 40 yıldır dokuma ve iplik eğirmesi yapıyor. Ümmü Apalı: 1938 doğumlu. 3 yıl önce dokumacılığı bırakmıştır. Havva Apalı: 1959 doğumlu kış ayları dışında dokuma yapmaktadır. Mustafa İlkimen: 1953 doğumlu. Nikfer köyü yıllarında muhtarlık yapmıştır. Ramazan Demirten: 1962 doğumlu yılından beri Nikfer köyü muhtarıdır. Fotoğraflar: 172 Foto: 1 Bölge Haritası Foto:2 İç gömlek (Buldan) Foto: 3 Buldan dokuması (150 yıllık) Foto:4 Önlük dokuması

8 Foto:5 Bel Kuşağı Dokuması Foto: 6 Kızılcabölük Dokuması 173 Foto: 7 Kızılcabölük Dokuması (1930) Foto: 8 Kızılcabölük Dokuması Foto:9 Peştemal Dokuması Foto: 10 Peştemal Dokuması

9 Foto: 11 Peştemal Dokuması Foto: 12 Nikfer Bezi 174 Foto: 13 Nikfer Bezi Detay Foto: 14 Nikfer Bezi Detay Foto: 15 İplik Yapımı Foto: 16 İplik Yapımı

10 Foto:17 Dokumacı Emine Türkeli Foto:18 Dokumacı Emine Türkeli 175 Foto:19 Cacala Dokuması Foto: 20 Dokumacı Emine Türkeli Foto: 21 Çukur Tezgah Foto: 22 Çukur tezgah detay

11 Foto: 23 Emine Türkeli ne ait dokuma Foto: 24 Dokumacı Emine İlkimen 176 Foto: 25 Emine İlkimen e ait Nikfer bezi Foto: 26 Tezgahda dokuma yaparken Foto: 27 Yüksek tezgah genel görünüm Foto: 28 Cacala dokumaları

12 Foto: 29 Dokumacı Havva Apalı Foto: 30 Genel görünüm 177 Foto: 31 Dokumacı Ümmü Apalı Foto:32 Mustafa İlkimen Foto: 33 Ramazan Demirten Foto: 34 Nikfer bezi dokumaları

13 Foto: 35 El eğirmesi pamuk ipliği Foto: 36 Nikfer bezi yaklaşık 70 yıllık 178 Foto: 37 Nikfer bezi detay Foto: 38 Nikfer Bezi Foto: 39 Nikfer bezi yaklaşık 80 yıllık Foto: 40 Farklı renklerde Nikfer bezleri