BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ

Transkript

1 2011 BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ BAĞIL DEĞERLENDİRME SİSTEMİ KILAVUZU *Yazar adını yazın+ BAÜ

2 ÖNSÖZ Değerli öğretim elemanı arkadaşlarım ve sevgili öğrenciler; Kurumsal kimliği ile eğitim ve öğretimde kaliteyi yakalamış, üretken, yerelden başlamak üzere, ülkemizin ve dünyanın sorunlarına çözüm önerileri geliştirebilen, bir çekim merkezine dönüşmüş, saygın bir Balıkesir Üniversitesi için çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Sizlerin de bildiği gibi, yakın bir süreçte üniversitemiz eğitim-öğretim sisteminde bağıl değerlendirme olarak adlandırılan bir ölçme ve değerlendirme sistemine geçilmiştir. İfade edilen sistemle; Ölçmeden kaynaklanan sorunların minimize edilmesi, Aynı dersin değişik öğretim elemanlarınca değerlendirilmesi durumunda ortaya çıkabilecek farklı uygulamaların tolere edilebilmesi, ACT, CEEB, GRE ve SAT gibi uluslar arası sınavlarla uyum sağlanabilmesi, Yurt içi ve yurt dışından farklı üniversite öğrencileri ile kıyaslama imkânı sunulabilmesi, Öğrencilerimizin çalışma performanslarını arttırabilmeleri hedeflenmiştir. Günümüzde dünyada birçok eğitim kurumu tarafından yaygın olarak kullanılan bu sistemin, üniversitemizi, ulusal ve uluslararası alandaki diğer yüksek öğretim kurumları ile uyumlu bir konuma getireceğini, öğretim elemanlarımız ve öğrencilerimiz için burada yer verilemeyen daha çok sayıda pozitif özellikler taşıdığını düşünmekteyiz. İstenilen hedeflere ulaşabilmenin, gerek sistemi uygulama durumundaki öğretim elemanlarımızın, gerekse sistemin konusu öğrencilerimizin yeterli bir seviyede bilgilenmelerine bağlı olduğu açıktır. Bunun farkında olarak aşağıdaki metin, sizleri bağıl değerlendirme sistemi konusunda aydınlatmak ve ortaya çıkabilecek muhtemel soruları yanıtlamak üzere hazırlanmıştır. Bu vesile ile üniversitemizin tüm öğretim elamanı ve öğrencileri için sağlıklı, başarılı ve huzur dolu bir eğitim-öğretim süreci diler, saygılar sunarım. Prof. Dr. Mahir Alkan Rektör

3 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME KILAVUZU Bu kılavuz üniversitemizde uygulanmakta olan bağıl değerlendirme sisteminin, hem öğretim elemanlarınca hem de öğrencilerimizce daha iyi anlaşılmasını sağlamak için hazırlanmıştır. Ölçme: Bir nesnenin sahip olduğu bir özelliğinin gözlemlenerek gözlem sonuçlarının sayı veya sayı sembolleriyle ifade edilmesidir: Hava sıcaklığının veya öğrenci başarısının sayılarla belirtilmesi gibi Öğretim üyesinin yaptığı sınav ve bu sınavda öğrencilerin aldıkları puanlar ölçme işlemini örneklendirir. Ölçme, nesnel ve objektif olmalıdır. Ölçmenin sağlıklı olması için ölçme aracının güvenilir (hatalardan arınık) ve geçerli olması gerekir. Ölçmenin yapılacağı mekanda ölçmeyi yapanın dikkatini dağıtacak olumsuzlukların (sıcak, soğuk, gürültü vs) olmaması gerekir. Ölçme işleminde öğrenciye verdiğimiz puanlar, onların gerçek başarısını ortaya koyabilmelidir. Bunun için yeterli miktarda (çok az veya aşırı fazla olmamak kaydıyla) soru sormak gerekir. Bazen 1-2 soru ile gerçek başarının belirlenmesi (öğrencinin ne öğrenip ne öğrenmediğinin belirlenmesi) mümkün olmayabilir. Bunu şöyle örneklendirebiliriz: Kuyumcuya gidip 10 gram 78 santim altın satacak olsaydık ve kuyumcunun tartısı da sadece gramları tartıyor olsaydı bu durumda bizim 78 santimimiz tartılmamış olacaktı. Çünkü tartı aletinin birimleri tartılacak özelliğe uygun değildir. Birim miktarı yeterli değildir. Sorular da birer birimdir. O halde 1 birimlik soru ile 10 birimlik sorunun ölçeceği bilgi aynı olmayacaktır. Değerlendirme: Ölçme işlemi sonucunda elde edilen değerin, bir ölçütle (bağıl veya mutlak) karşılaştırarak bir değer yargısına/karara varma sürecidir. Örneğin, yaptığımız bir sınavda Veli isimli bir öğrencinin 70 puan alması bir ölçme işlemidir. Öğrencilere en az 60 puan alan geçer dediğimizde bir ölçüt belirlemiş olduk. Bu durumda Veli nin puanını (70 puan almıştı) belirlediğimiz ölçütle (en az 60 puan) karşılaştırıp Veli sen dersi geçtin dediğimizde değerlendirme yapmış oluruz. Değerlendirme, puanların nota dönüştürülmesidir. Değerlendirmede iki tür ölçüt kullanılır. Bunlar: Mutlak ölçüt ve bağıl ölçüttür.

4 ÖLÇÜTLER 1- Mutlak Ölçüt 2-Bağıl ölçüt Mutlak ölçüte dayalı değerlendirmeye mutlak değerlendirme denir Bağıl ölçüte dayalı değerlendirmeye bağıl değerlendirme denir Kullanılan ölçüt: Program hedefleridir Kullanılan Ölçüt Türleri: Sınıftaki diğer öğrenciler Ülke çapındaki normlar Öğrenci performansı Öğretmen kanısı Mutlak ölçüt örnekleri: a- Sınavdan 60 puan alan geçer b- Soruların %60 ını yapan geçer c-mesleki deneyimi 10 yıl üstünde olanlar işe alınacak Bağıl ölçüt örnekleri: a- Yarışmada ilk 3 e giren ödül alır b- En çok doğru cevaplayan geçer Bağıl değerlendirmede en yaygın kullanılan ölçüt Öğrencilerin geçme kalma puanı sınav öncesinde bellidir Öğrencilerin hangi puan alırlarsa geçecekleri sınav sonrasında belli olur

5 ÜNİVERSİTEMİZDE UYGULANAN DEĞERLENDİRMENİN TEMELLERİ Üniversitemizde bağıl değerlendirme yapılmaktadır. Bağıl değerlendirmede uygulanan ölçüt, sınıftaki bütün öğrencilerdir. Başka bir ifade ile bir öğrencinin başarısı sınıftaki diğer öğrencilerin başarıları ile kıyaslayarak değerlendirilmektedir. 50 puan alsam dersi geçer miyim? Sınava giren diğer arkadaşlarına bağlı NEDEN BAĞIL DEĞERLENDİRME? Bağıl değerlendirme veya mutlak değerlendirme mi yapmak gerektiğine ilişkin karar, aşağıdaki sorulara vereceğimiz cevaplara göre değişir. Sınav sonuçları hatasız mı? Ölçme yapan hata yapar mı? Ölçme aracı yani test, kusursuz mu? Ölçme ortamı yanı sınıf sınav için mükemmel mi? Tüm öğrencilerin performansı sınavda ideal düzeyde mi? Soruların güçlük düzeyi hesaplandı mı? (Başarı testleri orta güçlük düzeyinde olmalı) CEVAP EVET İSE CEVAP HAYIR İSE Mutlak Değerlendirme Bağıl Değerlendirme

6 BAĞIL DEĞERLENDİRMENİN AVANTAJLARI NELERDİR? Bağıl değerlendirme mükemmel bir değerlendirme değildir. Ancak, öğrenci başarısının belirlenmesinde sağladığı avantajlar vardır. Bu avantajlar; Öğrencileri daha çok çalışmaya sevk eder Ölçmeden kaynaklanan sorunları minimize eder Aynı dersi okutan farklı öğretim elemanlarının farklı uygulamalarını tolere eder ACT, CEEB, GRE ve SAT gibi uluslar arası sınavlarla uyum sağlanmasına olanak sağlar Farklı üniversitelerden öğrencilerle (yut içi ve dışı) kıyaslama imkânı sunar Bağıl değerlendirmenin avantajını bir örnekle açıklayalım: Bir bölümde A ve B şubelerinde aynı dersi iki farklı öğretim elmanı okutuyor olsun. A şubesindeki öğretim elemanının beklentisi yüksek ve daha zor sorular soruyor. B şubesindeki öğretim elemanı ise yüksek başarı beklentisine sahip değil. Soruları daha kolay soruyor. A şubesindeki sorular zor olduğundan en başarılı öğrenci olan Gül ün 59 aldığını varsayalım. Mutlak değerlendirme yapılacak olsa ve 60 puan sınır olsaydı bu durumda ondan düşük alan bütün öğrenciler dersten kaldığı gibi en yüksek puanı alan Gül de, dersten tekrara kalacaktı. B şubesinde kolay sorular sorulduğundan sınıfta en düşük puanı 59 ile Veli almış olsun. 60 ve üstü geçer puan olduğundan bu sınıfta sadece Veli dersten kalmış olacaktı. Bu durumda B şubesindeki en başarısız öğrenci ile A şubesindeki en başarılı öğrenci aynı puanı alarak dersten kalmış olacaklardı. A şubesinde hiçbir öğrenci dersi geçememiş olacak oysa B şubesinde 1 kişi hariç herkes geçmiş olacaktır. B şubesinde uygulanan test, A şubesinde uygulansaydı bu sınıfta belki de herkes dersten geçecekti. Görüldüğü gibi mutlak değerlendirme yapıldığında sınıftaki en başarılı öğrenci bile yetersiz görülebilmektedir. Mutlak değerlendirmenin olumsuzluklarını farklı okullar arasında bazı ilişkiler kurarak da sorgulayabiliriz. Örneğin akademik profili düşük bir okulda başarılı olan bir öğrenci, gerçekten başarılı sayılabilir mi? Akademik düzeyi yüksek bir okulda başarılı olabilir mi? Bu sorulara vereceğimiz cevap hayır olacaksa bağıl değerlendirme yapmak daha uygun bir değerlendirme olacaktır.

7 BAĞIL DEĞERLENİRMENİN ETKİLİ UYGULANMA DURUMLARI Bağıl değerlendirme, aşağıdaki koşullarda etkili olarak uygulanır. Öğretmen beklentisi yüksek ise Aşırı uçlara puanlar birikmemiş ise Mutlak başarının düşük olduğu durumlarda Bireysel özellikler dikkate alınmak istendiğinde Öğrenciler arasında farklılıklar belirlenmek istenirse Bağıl değerlendirme ile ilgili yapılan olumsuz eleştirilerin başında düşük puanla ders geçme gelmektedir. Öğretim elemanlarının ve öğrencilerin bir kısmı bağıl değerlendirmenin zayıf öğrencileri ödüllendirdiğini düşünmektedirler. Oysa bağıl değerlendirmede bu durumu ortadan kaldıracak çeşitli uygulamalar yer almaktadır. Üniversitemizde de düşük puanlarla sınıf geçilmesini önlemek için çeşitli kriterler bulunmaktadır: Öğrenmeden sınıf geçmek mümkün değil ÇÜNKÜ Düşük başarı ile sınıf geçmek mümkün değil ÇÜNKÜ Düşük puanlarla sınıf geçilmez ÇÜNKÜ 1- Bağıl Değerlendirme Katma Limiti 100 ham puan üzerinden 15 puanın altında olan öğrenciler FF notu alır ve sınıf ortalamasına dâhil edilmezler 2- Final sınavından 40 puanın altında puan alan öğrenciler doğrudan FF alır 3- Başarı notu alt sınırı altında kalan (Vize%40+Final%60= 30 altında) öğrenciler doğrudan FF notu alır. Yukarıda belirtilen kriterler, öğrencilerin düşük puanlarla veya düşük öğrenme düzeyleriyle sınıf veya ders geçmelerini engeller. Dolayısı ile öğretim elemanlarının ve öğrencilerin şikâyetlerinin / kaygılarının önüne geçilmiş olunmaktadır.

8 ÜNİVERSİTEMİZDE UYGULANAN BAĞIL DEĞERLENDİRME Üniversitemizde öğrenci puanlarının nota dönüştürülmesinde 3 farklı yaklaşım uygulanır. Bunlar aşağıdaki şekilde verilen durumları içerir. Bağıl değerlendirme katma limiti altında kalan (Ağırlıklı ortalaması 15 puan altı) ve devamsız olan öğrenciler dışında öğrenci sayısı 10 ve altında olduğunda ve öğretmenlik uygulaması, staj, bitirme tezi, mazeret, muafiyet gibi durumlarda Bağıl değerlendirme katma limiti altında kalan (ağırlıklı ortalaması 15 puan altı) ve devamsız öğrenciler düşüldükten sonra geriye kalan öğrenci sayısı arasında ise Bağıl değerlendirme katma limiti altında kalan (ağırlıklı ortalaması 15 puan altı) ve devamsız öğrenciler düşüldükten sonra geriye kalan öğrenci sayısı 30 ve daha fazla ise Bağıl değerlendirme yönergesi Tablo 1 e göre mutlak değerlendirme ile harf notuna dönüştürülür Bağıl değerlendirme yönergesi Tablo 2 deki yüzdelik dilimlere göre bağıl değerlendirme yayayapılıryapıl ır Bağıl değerlendirm e yönergesi Tablo 3 deki T puanına dönüştürerek

9 BAĞIL DEĞPERLENDİRME YÖNERGESİNE GÖRE NOT VERME İŞLEMİ NASIL YAPILIR? A- BAĞIL DEĞERLENDİRMEYE KATILAN ÖĞRENCİ SAYISI 10 VE ALTINDA OLDUĞU DURUMA İLİŞKİN UYGULAMALAR ÖRNEK 1: Bir sınıfta bir dersin vize ve final sınavlarına girenler ve aldıkları puanlar aşağıdaki gibi olsun (Tüm ölçme işlemlerinde vize ve final sınavları 100 üzerinden puanlanır): Öğrenci No Vize Puanı Vize Puanının %40 ı Final Puanı Final Puanının %60 ı Ağırlıklı ortalama Devamsız Devamsız DZ 14 Muaf Muaf MU 1. Adım: Sınava giren kişi sayısı 12 dir. Öncelikle Bağıl Değerlendirme (BD) Yönergesinin 4. Maddesi g bendi gereğince bağıl değerlendirmeye katılamayacak öğrencilerin belirlenmesi gerekir. Buna göre Ağırlıklı Ortalaması 15 puanın altında olan öğrencilere doğrudan FF verilmesi gerekir. Bu durumda 1 numaralı öğrenci (puanı 12), 3 numaralı öğrenci (puanı 11.2), ve 7 numaralı öğrenci (puanı 14) Bağıl Değerlendirme Katma Limiti (BDKL) için gerekli olan 15 puanın altında puana sahip olduklarından bu öğrencilere FF notu verilir. 2.Adım: Bağıl değerlendirme dışında kalan 3 öğrenci sınava giren öğrenci mevcudundan çıkarılır (12 3 = 9). Kalan öğrenci sayısı Bağıl Beğerlendirme Yönergesi (BD) 5. Madde sinin a bendi gereğince 10 kişi ve altında olduğundan bu öğrencilere not verilirken BD Yönergesi nde yer alan Tablo 1 den yararlanılır. Tablo 1: 100 Tam Not Not Ağırlık Derecesi Anlamı Aralıkları katsayısı AA 4.00 Pekiyi Geçer BA 3.50 İyi-Pekiyi Geçer BB 3.00 İyi Geçer CB 2.50 Orta-İyi Geçer CC 2.00 Orta Geçer DC 1.50 Zayıf-Orta Şartlı geçer DD 1.00 Zayıf Şartlı geçer 44 ve Altı FF 0.00 Başarısız Geçmez

10 3. Adım. Tablo 1 e göre öğrencilerimize not verecek olursak aşağıdaki tablodaki sonuç elde edilir Öğrenci Vize Vize nin Final Final ın Ağırlıklı No Puanı %40 ı Puanı %60 ı ortalama NOT FF (BDKL altında) CB FF (BDKL altında) FF (YSSL altında) DD DC FF (BDKL altında) DC CC CB CC DC DİKKAT: 1, 3 ve 7 numaralı öğrenciler BDKL altında olduklarından FF notu aldılar. 4 Numaralı öğrencinin ağırlıklı ortalaması 63 tür. Ancak bu öğrenci Yarıyıl/Yıl Sonu Sınavı Alt Limiti (YSSL), (Bağıl Değerlendirme Yönergesi 4. Maddesi h bendi) gereğince final sınavında 40 ın altında puan aldığından FF notu alır. Verilerin dağılım grafiği (Bağıl Değerlendirme Grafiği) aşağıdaki gibidir BAĞIL DEĞERLENDİRME GRAFİĞİ AA BA BB CB CC DC DD FF DZ MU Sınıfımızda toplam 14 öğrenci vardı. Bunlardan biri MUAF (MU), biri DEVAMSIZ (DZ), iki öğrenci de Bağıl Değerlendirme Katma Limiti Altında olduğundan doğrudan FF aldılar. Diğerlerine de Tablo 1 e göre harfli not verildi.

11 ÖRNEK 2: Öğretmenlik uygulaması (bitirme parojesi, bitirme tezi) gibi bir dersten öğrencilere vize ve final olmak üzere verilen puanlar aşağıdaki gibi olsun. Öğrenci Vize Vize Final Ağırlıklı Final Puanı No Puanı Puanının %40 ı Puanının %60 ı ortalama Adım: Bağıl Değerlendirme Katma Limiti (BDKL) altında ağırlıklı ortalaması olan öğrenci olup olmadığı belirlenir (BD Yönergesi 4. Maddesi g bendi gereği). Buna göre 1 numaralı öğrenci 10 puan aldığından doğrudan FF notu verilir. 2. Adım: Bir öğrenci BDKL altında ağırlıklı ortalamaya sahiptir. Sınıfta dersi alan 16 öğrenci vardı. Bu öğrenciyi sınıf mevcudundan çıkardığımızda bağıl değerlendirmeye katılacak öğrenci sayısı 15 olmaktadır. Bu durumda normal şartlarda Bağıl Değerlendirme Yönergesi 5. Maddesinin b bendine göre sınıf mevcudu arasında olduğu durum uygulanacak ve bu esaslara göre not vermek gerekecekti. ANCAK bu ders, öğretmenlik uygulaması, staj, bitirme tezi vb derslerden biri olduğundan BD Yönergesinin 5. Maddesi a bendinde belirtilen esaslara göre not vermek gerekmektedir. 3. Adım: Yarıyıl/Yıl Sonu Sınavı Alt Limiti (YSSL) altında puan alan öğrenciler belirlenir (BD Yönergesi h bendi gereği). Buna göre final sınavından 7 numaralı öğrenci 30 puan almıştır (YSSL 40 puan olduğu BD Yönergesi h bendine belirtilmiştir). Bu öğrenciye de FF notu verilir. 4. Adım: BD Yönergesi 5. Maddesi a bendine göre Tablo 1 den yararlanarak öğrencilere not verdiğimizde aşağıdaki (tablodaki) sonuçlar elde edilir.

12 Öğrenci Vize Vize nin Final Final ın Ağırlıklı No Puanı %40 ı Puanı %60 ı ortalama NOT FF (BDKL Altında) CB DD CB DD DC FF (YSSL altında) DC CC CB CC DC BB BB BA CB Sınıfta öğrenci notlarının dağılımına ilişkin grafik aşağıdaki gibidir BAĞIL DEĞERLENDİRME GRAFİĞİ AA BA BB CB CC DC DD FF DZ MU

13 B- BAĞIL DEĞERLENDİRMEYE KATILAN ÖĞRENCİ SAYISININ OLDUĞU DURUMA İLİŞKİN UYGULAMA ÖRNEKLERİ ÖRNEK 1: Bir sınıfta bir dersin sınavına giren 32 öğrenciye ait vize ve final puanları aşağıdaki (tablodaki) gibi olsun: Öğrenci No Vize Puanı Vize Puanının %40 ı Final Puanı Final Puanının %60 ı Ağırlıklı Ortalama (Vizenin %40 I İLE Finalın %60 ının topalamı) DZ - DZ - DZ 34 Muaf - Muaf - Muaf 35 Girme di - Girme di - GM

14 1. Adım: Dersin sınavına giren öğrenci sayısının belirlenmesi: Tabloya göre sınava giren öğrenci sayısı 32 dir. Devamsız ve Muaf olan öğrenci sınıf mevcudundan sayılmaz. Ayrıca sınava girmeyen öğrenci de değerlendirme dışı tutulur. 1. Adım: Öncelikle BD Yönergesi 4. Maddesi g bendi gereği Bağıl değerlendirme Katma Limiti (BDKL) altında kalan öğrenciler belirlenmelidir. BDKL yönergede 15 olarak belirlenmişti Buna göre yukarıdaki tabloda Ağırlıklı Ortalama sütünunda 11, 12, 19 ve 28 numaralı öğrenciler 15 puanın altında olduklarından FF notu verilir ve bağıl değerlendirme dışı kalırlar. 2. Adım: Bağıl değerlendirmeye alınacak öğrenci mevcudu belirlenir. Sınıf mevcudu 35 kişi idi. Bir öğrenci Devamsız, bir öğrenci Muaf ve bir öğrenci de sınava girmediği için bu öğrenciler sınıf mevcudu içinde sayılmazlar. Bu durumda dersi alan öğrenci sayısı 32 dir. Ancak 11, 12, 19 ve 28 numaralı öğrenciler bağıl değerlendirme dışı kalacağından bu dört öğrenci sınıf mevcudundan düşülür. Sınıf mevcudu 32 4 = 28 olur. 3. Adım: Hangi bağıl değerlendirme yönteminin uyglanacağına karar verilir. BD Yönergesi 5. Maddesinin a, b ve c bentlerinde bağıl değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı ve uygulancak yöntemler belirlenmişti. Buna göre öğrenci sayısı arasında ise b bendinde belirtilen yöntem uygulanır. Bu örnekte bağıl değerlendirmeye hak kazanan öğrenci sayısı 28 olduğundan b bendindeki yöntemin uygulanması gerekir. 4. Adım: Başarı Notu Alt Limiti (BNAL) altında olan öğrencilerin belirlenmesi. Başarı Notu Alt sınırı 30 olduğundan ve 22 numaralı öğrencinin ağırlıklı ortalaması 24 puan olduğundan FF notu alır. Ama bu öğrenci bağıl değerlendirmeye dahil edilir. 5. Adım: Yarıyıl/Yıl Sonu Sınavı Alt Limiti (YSSL) altında kalan öğrencilerin belirlenmesi. Bağıl Değerlendirme Yönergesi 4. Madde h bendi gereğince Final sınav puanı 40 ın altında olan 10 ( final puanı 30) ve 29 numaralı (final puanı 30) öğrencilere doğrudan FF notu verilir. Ama bu öğrenciler de bağıl değerlendirmeye dahil edilirler. 6. Adım: Öğrenciler ham başarı ortalamasına göre sıraya konulur. Başarı sırasına konulurken en yüksek ağırlıklı ortalamadan en düşük ağırlıklı ortalamaya doğru sıralanması gerekir. Ancak Tablodaki 11, 12, 19 ve 28 numaralı öğrencilere FF verilmişti ( BDKL altında kaldıklarından: 1. Adımda açıklanmıştı). Bu öğrenciler bağıl değerlendirme dışı olduğundan listeden silindikten sonra başarı sırasına konulması gerekir. Buna göre öğrenciler aşağıdaki tabloda olduğu gibi en başarılıdan en başarısıza doğru sıralanır. Daha sonra öğrencilerin Ham Başarı puanlarının ortalaması hesaplanır. Ham başarı puanların ortalamasını hesaplamak için öncelikle öğrencilerin ağırlıklı puanları hesaplanır. Bunu hesaplamak için 100 puan üzerinden yapılan ölçüm sonucunda (veya 100 puana dönüştürülerek) öğrencilerin tek tek ara sınavın (vizenin) %40 ı ile final sınav puanının %60 ı alındıktan sonra toplanması ile elde edilen puanlardır. Aşağıdaki tabloda 5. Sutundaki veriler (Ağırlıklı ortalama sutunundaki puanlar) öğrencilerin ham başarı puanlarını gösterir. Ham başarı puan ortalaması, 5. sutundaki (ağırlılı ortalama sutunundaki) puanların toplanıp puan sayısına bölünmesi ile elde edilen değere denir.

15 Sıra no Öğrenci No 1. Sütun 2. Sütun 3. Sütun 4. Sütun 5. Sütun Vize Puanı Vize Puanının %40 ı Final Puanı Final Puanının %60 ı Ağırlıklı Ortalama (Vizenin %40 I ile Final ın %60 ının toplamı) Öğrencilerin ham başarılarının ortalaması (sınıf ortalaması)= Öğrenci puanlarının toplamı Sınıf mevcudu Sınıf Ortalaması= 1856/28 = Adım: Hesapladığımız ortalamanın aşağıdaki tabloda ( BD Yönergesi ndeki Tablo-2) yer alan Sınıf Ortalama Sınırları sütununda hangi aralığa denk geldiği belirlenir. Sınıfın ortalaması hesaplanmıştı.

16 Tablo 2 Sınıf Düzeyi Sınıf Ortalama Harfli Not Oranları (% Öğrenci sayısı) Sınırları AA BA BB CB CC DC DD FF Mükemmel Çok iyi İyi Ortanın üstü Orta Zayıf Kötü Sınıfımızın ham başarı puan ortalaması (66.57), yukarıdaki tabloya göre aralığında yer almaktadır. Bu aralıkta sınıf düzeyinin Çok İyi olduğu belirlenmiştir. 6. Adım: Sınıf ortalamaları sütunundaki puanının bulunduğu satır işaretlenir. Bu satıra göre başarı sırasına yerleştirdiğimiz öğrencilerin (28 öğrencinin) %18 ine A; %14.4 üne BA; %21.6 sına BB; %12.8 ine CB; %19.2 sine CC; %7.2 sine DC; %4.8 ine DD ve %2 sine FF notu verilir. Her bir harf notuna karşılık gelen 28 öğrencinin yüzdesi hesaplanır. Hesaplamalar en yüksek nottan (önce AA, sonra BA, ) başlanarak yapılır. Buna göre: AA notunu 5 öğrenci alır (5.04 Kişi) BA notunu 4 öğrenci alır (4.03 kişi) BB notunu 6 öğrenci alır (6,05 kişi) CB notunu 4 öğrenci alır (3.58 kişi) CC notunu 5 öğrenci alır (5.37 kişi) DC notunu 2 öğrenci alır (2.01 kişi) DD notunu 1 öğrenci alır (1,34 kişi) FF notunu 1 öğrenci alır (0.56 kişi) DİKKAT 1: Ancak BNAL nedeniyle 1 öğrenci ve YSSL nedeniyle de 2 öğrenci FF notu verilmişti. Ama Yüzdelik Dilimlerde FF notunu 1 kişinin alması gerektiği gözükmektedir. Bu durum bazı öğrencilerin gerekli koşulları sağlamaması nedeniyledir. Bu tür durumlar nedeniyle öncelikle AA notundan başlayarak değerlendirme yapılmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. DİKKAT 2: AA notunu vermeye başladığımızda 14 numaralı öğrenci 5. sırada yer almaktadır. Ancak 6. öğrenci de aynı notu almıştır. Bu durumda hangi öğrenci 5. hangi öğrenci 6. sıraya yerleştirilmelidir sorusu sorulabilir. Bu sıralamanın bu durumda önemi yoktur. Çünkü bu durumda her iki öğrencide aynı notu alır. Bu nedenle 6. adımda AA notunu alacak olan öğrenci sayısı 5 olarak belirlenmiş olsa da bu iki öğrenci 5. öğrenci gibi ele alınır ve AA notu verilir. DİKKAT 3: Altı kişiye AA (5.ve 6. kişinin ağırlıklı ortalaması 80 olduğundan) notu verdikten sonra sırada BA notunu alacak olan öğrenciler belirlenir. BA not unu alacak öğrenci sayısı 4.03 olduğundan AA notu alanlardan sonra sırasıyla 4 kişi sayılarak bu öğrencilere BA notu verilir.

17 DİKKAT 4: BA notu verildikten sonra sırada BB notu alacak öğrenciler belirlenir. BB notunu alacak öğrenci sayısı 6 öğrencidir. Sırasıyla BA notunu alanlardan sonra 6 kişi saydığımızda 17 numaralı öğrenciye denk gelir. Bu öğrencinin ağırlıklı ortalaması 64 tür. AMA 2 numaralı öğrenci 17 numaralı öğrenci ile aynı ağırlıklı ortalamaya sahiptir. Bu durumda da aynı DİKKAT 3 teki gibi davranılarak bu öğrenciye de BB notu verilir. DİKKAT 5: BB notu verildikten sonra sırada CB notunun verilmesine geçilir. CB notunu alacak öğrenci sayısı 3,58 dir. Bağıl değerlendirme yönergesi gereğince.50 ve üstündeki küsuratlar bir üste yuvarlanacağından 4 kişi sayılacaktır. Buna göre 18. sıradan 21. sıradaki öğrenciye kadar (Bakınız Sıra No sütunu) öğrencilere CB notu verilir. Daha sonra CC notu verilmesine geçilir. CC notunu alacak olan kişi sayısı 5 dir. Ama Final sınavından 2 öğrenci 40 puanın altında puan aldığından (YSSL altında) bu öğrencilere doğrudan FF verileceğinden 29 numaralı öğrenci CC alacakken FF alır. 10 numaralı öğrenci DD alacakken bu öğrenci de YSSL altında olduğundan FF alır. Son olarak 22 numaralı öğrenci hem YSSL hem de BNAL koşulunu sağlayamadığından FF notu alır. Şimdi her bir harf notuna karşılık gelen öğrenciler tablo üzerinden belirlenecek olursa Sıra No Öğrenci No Vize Puanı Vize Puanının %40 ı Final Puanı Final Puanının %60 ı Ağırlıklı Ortalama (Vize nin %40 ı + Final in %60 ı) Yüzdelik dağılımlara göre harf notu Öğrencilerin Harf notu AA AA AA AA AA AA AA AA AA AA AA AA BA BA BA BA BA BA BA BA BB BB BB BB BB BB BB BB BB BB BB BB BB BB CB CB CB CB CB CB CB CB CC CC CC CC CC CC CC FF (YSSL altında) CC CC DD FF (YSSL altında) FF FF (YSSL ve BNAL altında)

18 Her ne kadar puanları değerlendirmeye alınan 28 kişi olsa da sınıfta toplam 35 kişi vardı. Bu öğrencilerin not durumunun grafiksel açıklaması aşağıdaki gibi olacaktır: BAĞIL DEĞERLENDİRME GRAFİĞİ AA BA BB CB CC DC DD FF DZ MU GM

19 C- SINIFTA BAĞIL DEĞERLENDİRMEYE KATILAN ÖĞRENCİ SAYISI 30 VE ÜSTÜNDE OLDUĞU DURUMA İLİŞKİN UYGULAMALAR: ÖRNEK: Bir sınıfta sınava giren öğrenciler ve aldıkları vize ve final puanları (100 puan üzerinden) aşağıdaki gibi olsun sütun 3. sütun 4. sütun 5. sütun sütun Öğrenci No Vize Puanı Vize nin %40 ı Final Puanı Final in % 60 ı Ağırlıklı Ortalama ( vizenin %40 ile final Puanının %60 ının toplamı)

20 1. Adım: Öncelikle öğrenci puanlarının ağırlıklı ortalaması hesaplanır. Bunun için öncelikle her bir öğrencinin Vize puanlarının %40 ı (2. sütun) ve Final puanlarının % 60 ı hesaplandı (4. sütun). Her öğrencinin vize puanın hesaplanan %40 ı ile %60 ı toplanıp 5. sütuna yazıldı. Böylece her bir öğrencinin ağırlıklı ortalaması hesaplanmış oldu. 2. Adım: Bağıl Değerlendirme Katma Limiti (BDKL) altında kalan öğrencilerin belirlenmesi: Yukarıdaki tabloya göre sınıf mevcudu 40 kişi olsa da öncelikle Bağıl Değerlendirme Katma Limiti (BDKL) altında kalan öğrencilere doğrudan FF notunun verilmesi ve bağıl değerlendirme dışında tutulması gerekir (BD Yönergesi 4. Maddesi g bendi gereği) Buna göre 3 numaralı öğrencinin Ham Başarı Notu 11, 16 numaralı öğrencinin Ham Başarı Notu da 14 ve 21 numaralı öğrencinin Ham Başarı Notu 13 tür (bakınız 5. sütun). Üç öğrencinin Ham Başarı Notu, BDKL olan 15 puanın altında olduğundan doğrudan FF notu alırlar ve bu öğrenciler bağıl değerlendirmeye katılmazlar. 3. Adım: Bağıl değerlendirmeye katılacak öğrenci sayısının belirlenmesi: İki öğrenci BDKL altında olduğundan listeden çıkarılır. Bu durumda bağıl değerlendirmeye katılacak sınıf mevcudu 37 dir. 4. Adım: Başarı Notu Alt Limiti (BNAL) altında kalan öğrenciler belirlenip FF notu verilir. Bağıl Değerlendirme Yönergesi 4. Madde sinin ğ bendi gereğince bu sınır 30 puan olarak belirlenmiştir. Buna göre 22 numaralı öğrencinin Ham Başarı Notu 28 ve 40 numaralı öğrencinin Ham Başarı Notu 24 olduğundan doğrudan FF notu verilir. Ancak bu öğrenciler sınıf ortalamasına ve standart sapmasının hesaplamasına dâhil edilir. 5. Adım: Yarıyıl/ Yıl Sonu Sınavı Alt Limiti ( YSSL) altında kalan öğrencilerin belirlenmesi: Bağıl Değerlendirme Yönergesi 4. Madde sinin h bendi gereğince Tablo da final sınavında (3. sütun) 40 puan altında olan öğrenciler belirlenir ve bu öğrencilere FF notu verilir. Buna göre 14 numaralı öğrencinin final puanı 35, 24 numaralı öğrencinin final puanı 25 olduğundan ve YSSL altında olduğundan doğrudan FF notu verilir. Ancak bu öğrenciler sınıf ortalaması ve standart sapması hesaplamasına dâhil edilir. 6. Adım: Hangi bağıl değerlendirme uygulama esasına göre not verileceğine karar verilmesi: Bağıl Değerlendirme Yönergesi 5. Madde sinin c bendi gereği bağıl değerlendirmeye hak kazanan öğrenci sayısı 30 ve üzerinde ise öğrencilerin Ham Başarı Notlarının Z ve T puanları hesaplanarak Tablo-3 e göre not verilmesi gerekir. Hesaplama aşağıdaki gibi yapılır: 6a- 37 öğrencinin puan ortalaması hesaplanır. X X = 2427 / 37 = N 6b- Öğrenci puanlarının standart sapması hesaplanır 1 S N X X N 2 2 = 1 37 (168527) ( ) 37

21 S= S= ( ) = ( ) S= c- Öğrencilerin Z Puanının hesaplanması (Burada 2. Adımda 3, 16 ve 21 numaralı öğrencilere; 4. Adımda 22 ve 40 numaralı öğrencilere ve 5. Adımda 14 ve 24 numaralı öğrencilere FF notları verildiğinden bu öğrencilerin Z ve T puanları hesaplanmaz). Bu aşamada örnek olması bakımından 5. sütunda en düşük ağırlıklı ortalamaya sahip (45 puan) 17 numaralı öğrencinin; orta düzeyde ağırlıklı ortalamaya sahip (70 puan) 10 numaralı öğrencinin ve en yüksek ağırlıklı ortalamaya sahip (94 puan) 39 numaralı öğrencinin (94 puan) hangi notu alacakları hesaplanacaktır. 17 Numaralı Öğrenci 45 (Öğrenci puanı) (sınıf ortalaması 4a adımında hesaplandı) Z 17 = (Sınıfın standart sapması 4b adımında hesaplandı) Z 17 = / Z 17 = T 17 = (Z) T 17 = (-1.36) T 17 =50+ (-13.6) T 17 =36.4 Bu öğrencinin T puanının 36.4 olduğu belirlendi. Öğrencinin notunu hesaplamak için aşağıdaki Tablo ele alınır (Bağıl Değerlendirme Yönergesi Tablo -3).

22 Tablo 3 Sınıf Düzeyi Sınıfın Ortalama Not Ağırlığı AA (4) Bağıl Notların T notu cinsinden Sınıf Değerleri BA (3.5) BB (3) CB (2.5) CC (2) DC (1.5) DD (1) FF (0) Üstün Başarı > < 27 Mükemmel > < 29 Çok İyi > < 31 İyi > < 33 Ortanın Üstü > < 35 Orta > < 37 Zayıf > < 39 Kötü < < 41 Önce sınıfın ortalaması değerinin, tabloda Sınıfın Ortalama Not Ağırlığı sütununda hangi aralığa denk geldiği bulunur. Örneğin bu sınıf > aralığındadır ve sınıf düzeyi başarı açısından Çok İyi durumdadır. Öğrencimizin T puanı 36.4 olduğundan Çok İyi satırında hangi aralıkta olduğu belirlenir. Buna göre 17 numaralı öğrencinin puanı aralığındadır. Öğrenciye DC notu ve ağırlık olarak 1,5 verilir. 10 Numaralı öğrenci 70 (Öğrenci puanı) (sınıf ortalaması 4a adımında hesaplandı) Z 10 = (Sınıfın standart sapması 4b adımında hesaplandı) Z 10 = 3.41 / Z 10 = 0.22 T 10 = (0.22) T 10 = 52.2 Tablo 3 e göre Sınıfın Ortalama Not Ağırlığı > aralığında Çok İyi düzeydeydi. 10 numaralı öğrencinin T puanı 52.2 olduğuna göre bu puan Çok iyi satırında hangi puan aralığında olduğu belirlenir. Öğrencimizin T puanı aralığına denk geldiğinden BB notu verilir

23 39 Numaralı öğrenci 94 (Öğrenci puanı) (sınıf ortalaması 4a adımında hesaplandı) Z 39 = (Sınıfın standart sapması 4b adımında hesaplandı) Z 39 = / Z 39 = 1.73 T 39 = (1.73) T 39 = 67.3 Tablo 3 te sınıf ortalamasının (66.59) denk geldiği Not Aralığı > idi. Bu aralığın olduğu satırda öğrencimizin T puanın ( 67.3) hangi nota denk geldiğine bakılır. Öğrenci puanı 61 olduğundan AA notu verilir. Diğer öğrencilerin Z ve T puan hesaplaması ve Harf Notuna dönüştürülmesi yukarıdaki örneklerde olduğu gibi yapılır.