T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) İNŞAAT TEKNOLOJİSİ BETONARMEYE HAZIRLIK ANKARA 2006

2 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

3 İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...iii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ ARAÇ GEREÇ HAZIRLAMA İnşaat Demirleri Tanım Çeşitleri Sınıflandırılması Kullanıldığı Yerler Ölçüleri Demir Yüzeylerini Temizleme Araçları Tanım Çeşitleri Kullanma Kurallari Demir Düzeltme ve Bükme Araçları Tanım Çeşitleri Kullanma Kuralları Demirleri Bağlama Araç ve Gereçleri Tanım Çeşitleri Kullanma Kuralları Demir Kesme Araçları Tanım Çeşitleri Kullanma Kuralları Çalişma Tezgâh ve Sehpalari Tanım Çeşitleri Kullanma Kuralları...17 UYGULAMA FAALİYETİ...18 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...20 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ...22 ÖĞRENME FAALİYETİ PROJE DETAYLARINI OKUMA Proje Tanım Çeşitleri Statik Projeler Tanım Özellikleri Ölçü ve Ölçülendirme Tanım Ölçü Alma Kuralları Ölçülendirme Kurallari Projeye Ait Malzemeler...37 i

4 Malzeme Cinsleri Malzeme Ölçüleri Teknik Uygulama Kuralları Aplikasyon Tanım Proje Yön Yapı Elemanları Akslar...43 UYGULAMA FAALIYETI...44 ÖLÇME DEĞERLENDİRME...45 DEĞERLENDIRME ÖLÇEĞI...47 MODÜL DEĞERLENDİRME...48 ÖLÇME VE DEĞERLENDIRME...49 PERFORMANS DEĞERLENDIRME...50 CEVAP ANAHTARLARI...51 ÖNERİLEN KAYNAKLAR...1 KAYNAKLAR...2 ii

5 AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD 582YIM189 ALAN İnşaat Teknolojisi DAL/MESLEK Betonarme Demirciliği MODÜLÜN ADI Betonarmeye Hazırlık MODÜLÜN TANIMI Betonarmede kullanılan araç gereçleri tanıma ve kullanabilme ile proje detaylarını okuyabilme materyalidir. SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL Alan ortak betonarme demir modülünü başarmak. YETERLİK Araç gereçleri kullanmak, proje detaylarını okumak. MODÜLÜN AMACI Genel Amaç: Gerekli ortam sağlandığında betonarmeye hazırlığı kuralına uygun olarak yapabileceksiniz. Amaçlar: Araç gereçleri kuralına uygun hazırlayabileceksiniz. Proje detaylarını kuralına uygun okuyabileceksiniz. EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Atölye ortamı, inşaat demirleri, demirleri temizleme, kesme, bükme, düzeltme ve bağlama araçları ile statik proje, metre, cetvel, defter, kalem. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Modül içeriğinde yer alan faaliyetleri tamamladıktan sonra verilen ölçme araçları ile kazandığınız bilgi, beceri ve uygulamalarınızı değerlendireceksiniz. Öğretmen, modül sonunda performans testi uygulayıp kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir. iii

6 iv

7 GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, İnsanların öğrenmesi gereken bilgi miktarı sürekli artmaktadır, özellikle son yıllarda gelişen teknoloji hızla ilerlemekte ve bu ilerleme sonucunda bütün mesleklerde olduğu gibi inşaat teknolojisi alanında da yeni dallar, ortaya çıkmaktadır. Hepimizin bildiği gibi inşaat alanı, insanlığın var oluşundan bugüne kadar devam eden bir süreçtir; fakat bu süreç insanlığın modern hayata geçmesi ile kendini yenilemiştir. Günümüzde farklı teknikler ortaya çıkmıştır. Toplumun ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Bunun yanında inşaat alanı, kendi içinde birçok dala bölünmüştür. Betonarmeye hazırlık modülünde sizlere, betonarme demirleri tanıtılacaktır, hangi aletlerle betonarme demirleri projede istenilen şekillere dönüştürüldüğünü öğreneceksiniz. Ayrıca projeyi okuyabilme, bilgi ve davranışlarını kazanacaksınız. 1

8 2

9 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Bu öğrenme faaliyetinde, uygun ortam hazırlandığında betonarmede kullanılan inşaat demirlerini, demir yüzeylerini temizleme araçlarını, inşaat demirlerini düzeltme ve bükme araçlarını, inşaat demirlerini bağlama araç ve gereçlerini, demir kesme araçlarını, çalışma tezgâh ve sehpalarını tanıyacaksınız. ARAŞTIRMA Betonarme demirlerinin çapları hakkında bilgi toplayınız. Demir yüzeyini temizleme araçları nelerdir? Pas (korozyon) nedir? Betonarme demirleri neden düzgün olmalıdır. Betonarme demirleri hangi araçlarla düzeltilir. Betonarme demirleri hangi araçlarla bağlanır. Betonarme demirlerini kesmek için hangi araçlar kullanılır. Etriye yapma tezgahı ne demektir? Şeklini çiziniz. Kolon hazırlama sehpası nedir? Şeklini çiziniz. Yukarıdaki bilgilere inşaat malzemesi satan işyerlerine, inşaat mühendisleri bürolarına, inşaat şantiyelerine giderek yetkililerden (teknik elemanlaran) bilgi alarak ulaşabilirsiniz. Topladığınız bilgileri sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız. 1. ARAÇ GEREÇ HAZIRLAMA 1.1. İnşaat Demirleri Tanım Betonarme yapılarda kayma ve çekme gerilmelerini karşılamak amacı ile beton içine konulan, özel şekillendirilmiş çeliğe denir Çeşitleri Beton çeliklerinin sınıflandırılması T.S.500 ve T.S. 708 de verilmiştir. Betonarmede kullanılan çelikler, üç grupta çeşitlendirilmiştir. Bu çeşitler kendi içindede çeşitlere ayrılmaktadır. Bunlar aşağıda sıralandığı gibidir. 3

10 Çelikler genel özelliklerine göre dörde ayrılır Karbonlu çelikler. Alaşımlı çelikler. Adi çelikler. Özel çelikler Betonarme çelikleri yüzey özelliklerine göre üçe ayrılır Düz yüzeyli çelikler.(( depreminden sonra ülkemizin bazı bölgelerinde (Marmara bölgesi, ege bölgesi ) yasaklanmıştır.)) Nervürlü çelikler. Profil yüzeyli çelikler. Şekil 1.1: Yüzey özelliklerine göre çelik çeşitleri Piyasada bulunuşuna göre üçe ayrılır Kangal çelikler. Firkete çelikler. Boy çelikler. 4

11 Şekil 1.2: Kangal çelikler Şekil 1.3: Firkete çelikler Sınıflandırılması St I St II a St II b St III a St III b St IV a StIV b : Normal betonarme çeliği. : Doğal sertlikte yüksek kaliteli çelik. : Soğukta çekilmiş özel betonarme çeliği. : Doğal sertlikte üstün kaliteli çelik. : Soğukta çekilmiş özel betonarme çeliği. : Doğal sertlikte en üstün kaliteli çelik. : Soğukta çekilmiş özel betonarme çeliği. Betonarmede en çok kullanılan çelikler St 37 ve St 52 dir. St : Almanca (Sthal) ve İngilizce ( Stell ) çelik isimlerinin baş harfleridir. I II III-IV : Akma gerilmelerine göre sınıf numaraları. a :Doğal sertlikte çelik çubuk. b :Soğukta işlem görmüş çelik çubuk :Akma gerilmelerini belirleyen numaralardır. (akma çelik kesitinde gerilmeden dolayı meydana gelen daralmadır. ) Kullanıldığı Yerler Çaplarına ve özelliklerine göre betonarme yapı elemanlarında (temellerde, kolonlarda, kirişlerde vb ), barajlarda, köprülerde vb tüm yapılarda kullanılmaktadır. 5

12 Şekil 1.4: Temelde kullanılan betonarme demirleri Ölçüleri Çaplarına göre Betonarme çeliğinin en ( kalınlık ) çapı değeridir. Ø ( fi ) işareti ile ifade edilmektedir. Ø 8 Ø 50 arası çaplardadır. Çaplar ikişer mm olarak artar Uzunluklarına göre Kangal demirler 50m, firketeler 12m uzunluğunda ve U harfi şeklindedir. Özel üretilen boy çelikler fabrikasyon olarak 12m veya istenilen ölçülerde düz çubuk olarak üretilmektedir Demir Yüzeylerini Temizleme Araçları Tanım Betonarme çeliğinin yüzeyinde bulunan yağ, toz, kir ve pasları temizlemek için kullanılan sıvı malzemeler ile el aletlerine denir Çeşitleri El Aletleri Temizleyicileri: Tel fırça. Takoz fırça. Zımpara. 6

13 Şekil 1.5: El aletleri temizleyicileri Sıvı (likit) Temizleyiciler: Gaz yağı. Tiner. Neft. Mazot Kullanma Kurallari Eldivenlerinizi takınız. Temizlenecek demiri inşaat alanında uygun bir yere taşıyınız. Tozlar ve basit kirleri (çamur vb) takoz fırça ile temizleyiniz. Pas, çapak ve sert maddeleri tel fırça ile temizleyiniz. Zor çıkan pas ve yağları temizlemek için likit temizleyicileri kullanınız. Kullandığınız aletleri temizleyiniz. Temizlik yaptığınız alanı temizleyiniz. Demir üzerinde yabancı madde varsa takoz firça ile temizleyiniz. Şekil 1.6: Yabancı maddeleri takoz fırça ile temizleme 7

14 Demir üzerinde yabancı madde ve pas varsa tel fırça ile sürterek temizleyiniz. Şekil 1.7: Yabancı maddeleri tel fırça ile temizleme Demir üzerindeki yağlanmaları ve pasları, likit malzeme sürerek temizleyiniz. Şekil 1.8: Yabancı maddeleri likit malzeme ile temizleme 1.3. Demir Düzeltme ve Bükme Araçları Tanım Düzgünlüğü bozulmuş betonarme demirlerinin düzeltilmesi için kullanılan araçlara denir Çeşitleri Madırga ile Çekiç ile Boru ile Demirci anahtarı ile Etriye yapma aparatı ile Elektrikli otomatik etriye ve pilye yapma makinesı ile 8

15 Şekil 1.9: Demir düzeltme araçları (a) Boru (b) Demirci anahtarı (c) Etriye Yapma aparatı 9

16 Kullanma Kuralları (d) Elektrikli otomatik etriye ve pilye yapma makinesi Şekil 1.10: Demir bükme araçları (a, b, c, d) Eldivenlerinizi ellerinize takınız. Düzeltme işlemini uygun araçla yapınız. Düzeltme işlemini düz bir yüzeyde yapınız. Demirleri ezmemeye dikkat ediniz. Demir yüzeylerinde keskin izler bırakmayınız. Bükme işlemi yaparken ölçü ve açılara dikkat ediniz. Bükme işlemi yaparken demirin doğrultusuna dikkat ediniz. Otomatik makinede elektrik bağlantısına dikkat ediniz. 10

17 Şekil 1.11: İki demirci anahtarı kullanılarak kiriş pilyesinin yapılması 11

18 1.4. Demirleri Bağlama Araç ve Gereçleri Tanım Projesine göre hazırlanmış olan betonarme çeliklerini bir birlerine uygun yöntem ve şekilde, bağlamak için kullanılan araç ve gereçlerdir Çeşitleri Demirci Kerpeteni: Hazırlanmış olan demirlerin projesine uygun olarak birleştirmek için kullanılan araçtır. Şekil 1.12: Demirci kerpeteni Demir Bağlama Teli: Hazırlanmış olan demirlerin projesine uygun olarak bir birlerine bağ-lanması için kullanılan gereçtir. Şekil 1.13: Demir bağlama teli Kullanma Kuralları Eldiveninizi ellerinize takınız. Kerpetenin azgının keskinliğini kontrol ediniz. Bağ atarken teli aşırı derecede gerdirmeyiz. Bağladıktan sonra az bir mesafe bırakarak teli koparınız ve yana doğru (demire doğru ) eğiniz. 12

19 1.5. Demir Kesme Araçları Tanım Şekil 1.14: Kerpeten ile telin bükülmesi İnşaat demirini ( betonarme çeliğini ) projesine uygun ölçülerde kesmek için kullanılan araçlardır Çeşitleri El ( Küçük ) Makası Daha çok Ø 8 lik demirlerin kesilmesinde kullanılır. Ø 12 liğe kadar kesmek için kullanılabilir. Şekil 1.15: Küçük makas 13

20 Kol (Büyük) Makası Ø 14 ve daha kalın demirlerin kesilmesinde kullanılır. Şekil 1.16: Kol makası Elektirikli Makas Her türlü inşaat demirinin kesilmesinde kullanılr.makas ağzı kol makası ağzı ile aynıdır.daha rahat ve hızlı kesimi sağlar.demir çapına göre değişmekle beraber aynı anda 5 13 adet birden kesebilir. Ø 24 ve üzerindekileri bir tane olarak kesmek gerekir. Şekil 1.17: Elektrikli demir kesme makinesi 14

21 Kullanma Kuralları Eldiveninizi ellerinize takınız. Elektrikli makası kullanırken kablolara, elektrik akımına dikkat ediniz. Çeliği ( demiri ) kesmek için uygun makas (demirin çapını dikkate alarak) seçilmelidir. Makas dişleri keskin olmalıdır. Demiri markalanan noktadan makasın dişlerinin arasına koyunuz ve kolu aşağıya doğru indiriniz / düğmeye basınız Çalişma Tezgâh ve Sehpalari Tanım Şekil 1.18: Kesilmiş olan demirler Projede istenilen şekliyle, yapı elemanı içerisine ( kolon, kiriş vb ) konacak betonarme demirinin şekillendirilmesi ve birleştirilmesi için kullanılırlar. Bunlara çalışma tezgah ve sehpaları denir Çeşitleri Etriye Yapma Tezgâhı Kişinin rahat çalışabileceği ( 100 cm -110 cm ) yükseklikte olmalıdır. Hazırlanacak malzemelerin uygun sayıda konacak genişlikte ( 300 cm * 60 cm ) olmalıdır. Etriye yapma aparatı 10 luk çivi ile tezğaha sabitlenir. 15

22 Şekil 1.19: Etriye yapma tezgâhı Kolon Demirlerini Birleştirme Sehpası Çalışanın çalışabileceği uygun ( 110 cm -120 cm ) yükseklikte olmalıdır.üzerine konacak demirleri taşıyabilecek sağlamlıkta olmalıdır.hazırlanan iki ayak düz demir ile birbirine bağlanmalıdır cm cm cm 80cm 80cm Şekil 1.20: Kolon yapma sehpası ayağı 16

23 Kullanma Kuralları Şekil 1.21: Kolon yapma (kolon demirlerini birleştirme ) sehpası Eldiveninizi ellerinize takınız. Etriye yapma aparatını tezgaha sabitleyiniz. Daha önce projedeki ölçüsüne uygun kesilen demirleri tezgahdaki boş alana, etriye aparatının çalışmasını engellemeyecek şekilde ve uygun sayıda koyunuz. Demirlerin kıvrılacak yerlerini, projedeki ölçülerine göre tebeşirle markalayınız.( etriye ölçülerine göre kısa kenar ve uzun kenar için - etriye aparatının kıvırma agzından başlamak üzere ölçüler alınarak,tezgaha bu ölçülere göre çivi çakılarakda yapılabilir.) Etriye yapma aparatına demirleri markalanan noktaya göre yerleştiriniz ve kıvırınız / bükünüz. Bükme işleminde istenilen açılara dikkat ediniz. (Betonarme demirlerinde genelde 45 ve 90 kullanılmaktadır.) Kullandığınız aletleri temizleyiniz. 17

24 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları İnşaat demirlerini tanıyınız. Demir yüzey temizlik el aletlerini hazırlayınız. Demir yüzey temizlik likit malzemelerini hazırlayınız. Öneriler Eldiveninizi takınız. İnşaat demirlerinin çaplarına dikkat ediniz. El aletlerinin sağlamlığını kontrol ediniz. Likit temizleyicilere ateşle yaklaşmayınız. Düzeltme / bükme yapılacak alanı hazırlayınız. Düzeltme el aletlerini hazırlayınız Bükme aletlerini hazırlayınız. Demir kesme araçlarını kesme yerine taşıyınız. Düzeltme yapacağınız el aletlerinin sağlamlığını kontrol ediniz. Düzeltme yaparken demirleri ezmeyiniz. Bükme yerlerini doğru markalayınız. Demir kesme araçlarını kesme işlemine hazırlayınız. Demirleri markalayınız. Demirleri kesiniz. Taşıma esnasında emniyet kurallarına uyunuz. Elektrikli kesme makasını hazırlarken elektrik akımına dikkat ediniz. Markalama işleminde ölçüleri karıştırmamaya dikkat ediniz. Kesilen demirleri kesim alanının dışına taşıyınız. Demir bağlama el aletlerini hazırlayınız. Demir bağlama telini hazırlayınız. Demir bağlama el aletinin sağlamlığını ve ağzının keskinliğini kontrol ediniz. Bağlama telini ezmeyiniz. Bağlama telini çok germeyiniz. 18

25 İşlem Basamakları Çalışma tezgâhınızı hazırlayınız. Etriye aparatını tezgâha sabitleyiniz. Tezgâha işlenecek demirlerinizi koyunuz. Markalama işlemini yapınız. Demirleri markalanan noktalardan bükünüz. Öneriler Eldiveninizi takınız. Tezgâhınızın çalışılabilecek genişlikte olmasına dikkat ediniz. Etriye aparatını sağlam şekilde sabitleyiniz. Markalamada ölçüleri alırken dikkat edin. Demirleri bükerken açılara ve doğrultulara özen gösteriniz. Çalışma sehpasını (kolon demir-lerini birleştirmek için ) hazırlayacağınız demir kalın olmalıdır (en az Ø 14 ) 19

26 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki sorular çoktan seçmelidir. Doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi piyasada satışa sunulduğu şekliyle betonarme demir çeşitidir? A) Doğal sertlikte yüksek kaliteli çelik C) Boy çelik B) Profil yüzeyli çelik D) St III b çeliği 2. Normal betonarme çeliğinin simgesi aşağıda verilenlerden hangisidir? A) St I C) St II B) St II a D) St III a 3. Piyasada satıldığı (bulunduğu) şekliyle inşaat demirlerinden hangisinin kullanılması ülkemizin bazı bölgelerinde yasaklanmıştır? A) Nervürlü demir C) Boy çeliği B) Kangal demiri D) Profil yüzeyli çelik 4. İnşaatlarda nervürlü demir kullanımı teşvik edilmektedir. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Rahat esnediği için C) Kolayca kaydığı için B) Aderansı yüksek olduğu için D) inşaat demiri olduğu için 5. Aşağıdakilerden hangisi demir yüzeylerini temizleme el aletidir? A) Tel fırça C) Gaz yağı B) Tiner D) Hepsi 6. Aşağıdakilerden hangisi demir yüzeylerini temizleme likit malzemesidir? A) Tel fırça C) Zımpara B) Kıl fırça D) Tiner 7. Aşağıdakilerden hangisi, demir yüzeyindeki hafif çamur ve tozu temizlemek için kullanılır? A) Gaz yağı C) Zımpara B) Takoz fırça D) Islak bez 8. Yüzey temizliği yaparken ellerimizi nasıl korumalıyız? A) Önlük giyerek C) Kalkan kullanarak B) Baret takarak D) Eldiven takarak 9. Betonarme demirleri aşağıdakilerden hangisi ile düzeltilir? A) Küçük makas C) Boru B) Kol makası D) Madırga 20

27 10. Betonarme demirinin düzeltileceği yüzey nasıl olmalıdır? A) Girintili çıkıntılı C) Betonarme B) Metal D) Pürüzsüz - düz 11. Aşağıdakilerden hangisi betonarme demirini bağlamak için kullanılan gereçtir? A.) Tel C.) Pense B.) Ø 8 lik demir D.) Küçük makas 12. Demirleri bağlamak için aşağıdaki hangi araç kullanılır? A) Demirci anahtarı C) Kol makası B) Kerpeten D) Boru 13. Bağlama telini burarken en çok neye dikkat edilmelidir? A) Telin çok gerdirilmemesine C) Telin burma başlangıcından kopmasına B) Teli beş kat olarak sarmaya D) Telin çift yöne çevrilmesine 14. Otomatik kesme aracı aşağıdakilerden hangisidir? A) Küçük makas C) Elektrikli makas B) Kol makası D) Demirci anahtarı 15. Ø 8 lik demiri kesmek için aşağıdakilerden hangisi uygundur? A) Kerpeten C) Kol makası B) Küçük makas D) Boru 16. Ø 14 ve bundan kalın olan demirleri kesmek için aşağıdakilerden hangisi uygundur? A) Madırga C) Kol makası B) Demirci anahtarı D) Küçük makası 17. Etriye yapma tezgahında en çok neye dikkat edilmelidir? A) Etriye yapma aparatının koluna B) Etriye yapma aparatının tezgaha montajına C) Demirlerin uzunluğuna D) Demirlerin yönüne 18. Kolon yapma sehpasında yükseklik neye göre ayarlanır? A.)Ortalama insan ölçüsüne gore C.) Kerpeten büyüklüğüne göre B.)Kolon ebadına gore D.) Tel kalınlığına göre 19. Etriye aparatı tezgaha ne ile sabitlenir? A) Mengene ile B) Bağlama teli ile C) 10 luk çivi ile D) Kaynak ile DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı, cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Hatalı olanlar için ilgili konuyu tekrarlayınız. Tamamı doğru ise sıradaki öğrenme faaliyetine geçiniz. 21

28 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Aşağıdaki soruların cevapları doğru yanlış şeklindedir. Hangi şıkkın doğru olduğuna inanıyorsanız işaretleyiniz. Doğru Yanlış 1. Betonarme demir çapları üçer mm olarak artar. ( ) ( ) 2. Firkete demirlerinin uzunluğu 10 m dir. ( ) ( ) 3. Nervürlü demirinin yüzeyi pürüzlüdür. ( ) ( ) 4. Betonarme demir yüzeyi temizliği sadece el aletleri ile yapılır. ( ) ( ) 5. Demirin yüzey özelliği bozulmadan temizleme yapılmalıdır. ( ) ( ) 6. Kir çeşidine göre uygun temizleyici seçilmelidir. ( ) ( ) 7. Madırga ile demire bütün gücümüzle vurmalıyız. ( ) ( ) 8. Demir düzeltilecek yüzeyin düzgünlüğü önemli değildir. ( ) ( ) 9. Düzeltme esnasında demir yüzeyinde keskin izler bırakmamalıyız. ( ) ( ) 10. Bağlama teli aşırı derecede çok sıkılmalıdır. ( ) ( ) 11. Kerpetenin ağzı keskin olmalıdır. ( ) ( ) 12. Makas ağızlarının keskinliği önemli değildir. ( ) ( ) 13. Etriye yapma tezgahının yüksekliği 70 cm dir. ( ) ( ) 14. Tezgah ve sehpalar yapı elemanları içerisine konacak demirlerin hazırlanması için kullanılır. ( ) ( ) DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı, cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Hatalı olanlar için ilgili konuyu tekrarlayınız. Tamamı doğru ise sıradaki öğrenme faaliyetine geçiniz. 22

29 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 2 Bu öğrenme faaliyetinde, uygun ortam hazırlandığında; proje detaylarını kuralına uygun okuyabileceksiniz. ARAŞTIRMA Proje nedir? Neden proje çizmeliyiz? Statik proje nedir? Statik proje ne için çizilir? Statik projede hangi bilgiler bulunur? Ölçü nedir? Ölçek nedir? Ölçülendirmeye ne için ihtiyaç duyulmaktadır? Düz demir nedir? Şeklini çiziniz. Pilye nedir? Şeklini çiziniz. Etriye nedir? Şeklini çiziniz. Bir doğru nasıl çizilir? Doğruya paralel nasıl çizilir? Üç dört beş (dik üçgen) kuralı nedir? Aplikasyon ne demektir? Çizimlerde hangi yön gösterilir? Taşıyıcı yapı elemanları nelerdir? Bu bilgilere aşağıda verilenler ışığında ulaşabilirsiniz. Çevrenizde bulunan inşaat, mimarlık, makine, elektrik mühendislikleri bürolarına giderek çizdikleri projeleri inceleyiniz ve teknik elemandan bilgi isteyiniz. Çevrenizde bulunan inşaat şantiyelerine giderek inceleme yapabilirsiniz. Okul veya bölüm kütüphanesinden yapı ile ilgili eserleri inceleyiniz. Atölyede daha önceden çizilmiş olan projeleri inceleyiniz. Topladığınız bilgileri sınıfta arkadaşlarınız ile paylaşınız Proje Tanım 2. PROJE DETAYLARINI OKUMA Yapının çevresi ile ilişkisinden başlayarak, uygulamaya esas her türlü ayrıntısının çizgi ve açıklamalarla ifade edildiği plan, kesit, görünüş ve detaylar ile gerekli hesaplamaların ortaya koyduğu bütüne proje denir. 23

30 Çeşitleri Mimari Proje Yapının, binanın zemine yerleşiminin ve iç tasarımının yapıldığı, inşaat yapılırken ihtiyaç duyulan bilgilerin ve ölçülerin bulunduğu projedir. Mahallerin (oda, salon, mutfak gibi yerleşimlerin mimarideki ortak adıdır ) tasarımı ve ölçülendirmesi yapılmıştır. Bu proje, kat planları, kesitler, görünüşler ve vaziyet planından oluşur. Vaziyet Planı: Yapının / binanın zemine yerleşimini gösteren çizimdir. Bu işlemin yapılması için tüm bilgiler vardır.( Şekil 2.1)) Şekil 2.1: Vaziyet planı A-A Kesiti Kat Planı: Yapının üst görünüşüdür.hangi kata ait olduğu yazılır.en ve boy ölçüleri yazılmıştır. Ölçü birimi cm dir. Odaların, mutfak, banyo, tuvalet, salon, balkonların yerleşimi ve birbirleri ile bağlantılarıyla ölçüleri vardır. Ölçülendirme uygulamayı yapmaya yeterli olacak şekilde verilir.( Şekil 2.2) Kesitler: Kat planında ifade edilemeyen, çizilemeyen kısımlar hakkında bilgi vermek için çizilirler.yapının / binanın dikine (yukardan aşağıya) kesilmesinden görülen çizimdir.en ve yükseklik ölçüleri vardır.ölçü birimi cm dir.kat yükseklik ölçüleri de yazılır.en az iki çizim yapılır. (Şekil 2.3) Görünüşler: Yapının / binanın dıştan görünümünü göstermek için çizilirler.genişlik ve yükseklik ölçülerinden yararlanılır, yükseklik ölçüleri yazılır.en az iki çizim yapılır, (Şekil 2.4) 24

31 A _ E E Teras Oda Balkon +100 Salon D D C C 190 kemer hol kemer antre B B Şekil 2.2.: Zemin kat planı Ö. 1/50 kemer Lv Oda Eþanj banyo 360 mutfak WC B B kiler h.b 140/ A A A 8 25

32 Oda Oda hol antre antre kiler _ 0.00 _ Garaj -180 Şekil 2.3.: A-A Kesiti Ö: 1/50 26

33 Şekil 2.4: Ön görünüş Ö: 1/50 27

34 Statik Proje Yapının, binanın taşıyıcı sistemiyle ilgili hesaplamaların ve çizimlerin bulunduğu projedir.temel planı, kalıp planı, demir donatı planı, kolon aplikasyonu, Temel ve kat kiriş açınımlarından meydana gelmektedir Tesisat Projesi Temiz su, pis su ve soğutma - ısıtma sistemleri ile ilgili hesaplamaların ve çizimlerin bulunduğu projedir Elektirik Projesi Yapı ile ilgili elektrik hesaplamalarının yapıldığı ve elektrik tesisatının çizildiği projedir Statik Projeler Tanım Mimari projeye göre, yapılan statik hesaplamalar sonucu, ortaya çıkan değerlere göre hazırlanan çizimlerin tümüne denir Özellikleri Statik proje temel, döşeme, teçhizat planları, kolon aplikasyonu, temel ve döşeme kirişleri açınımlarından, bunlara ait tüm hesap dökümlerinden oluşmaktadır. Bu çizimlerde o işin yapılabilmesi ve hazırlanması için gerekli tüm bilgilerin, ölçülerin yazılması gerekir. Bilgiler ise demir boyları, çapları, adetleri, ait oldukları noktalar /yerlerdir. Ölçü birimi cm, demir çapları ise mm dir. Temel Planı: Temelin yapılması için gerekli olan tüm ölçüler yazılır. Temel kiriş ( TK ) numaraları ve ebatları vardır. Örneğin TK /140. Ebat ölçülerinde birinci yazılan rakam en, ikinci yazılan ise yükseklik ölçüsüdür.(şekil 2.5) Kolon Aplikasyonu: Kolonlar numaralandırılmıştır ve ebatları yazılmıştır.kolonun kısaltılması (simgesi ) S harfidir, sütun kelimesinin ilk harfi olduğundan. Örneğin S22 30 / 60. Ebat ölçülerinde birinci yazılan rakam en, ikinci yazılan ise boy (yatay dikey) ölçüsüdür.kolon içerisinde kullanılacak demirlerin adetleriveçaplarıda yazılmıştır. Mesela8Ø16.Birinci yazılan rakam edettir, fi ( Ø ) sembolünden sonra yazılan demirin çapıdır..( Şekil 2.6) Döşeme Teçhizat Planı: Döşemeler numaralandırılır ve kalınlıkları yazılır. Örneğin: D 02 d = 15 gibi. Düşük döşeme var ise Dd 01 d = 12 gibi..( Şekil 2.7) Temel Kirişi ve Kat Kirişi Açınımları: Temel ve teçhizat planlarındaki bilgilere göre kirişler detaylı olarak çizilmiştir. Kiriş içinde kullanılacak demirlerin kıvrılma yerleri, kıvrılma ölçüleri, adetleri, çapları ve toplam ölçüleri yazılmıştır.( Şekil ) 28

35 Şekil 2.5: Temel planı Ö: 1 /50 29

36 Şekil 2.6: Kolon aplikasyonu planı Ö: 1/50 30

37 Şekil 2.7: Techizat planı Ö : 1 /50 31

38 Şekil 2.8: Kat kiriş acılımı Ö: 1/50 32

39 Şekil 2.9: Temel kirişi açılımı Ö: 1/50 33

40 2.3. Ölçü ve Ölçülendirme Tanım Uygulamaya esas olacak projenin, üretilecek işin istenilen şekil ve büyüklükte yapılabilmesi için, gerekli olan, ihtiyaç duyulan ebatsal bilgilere ölçü denir. Bu bilgilerin teknik olarak aktarılması için uygulanan yöntem; o projenin veya işin yapılabilmesi / ortaya çıkarılabilmesi için yeterli ve gerekli ölçünün tekniğine uygun olarak yazılmasına ölçülendirme denir Ölçü Alma Kuralları Ölçek: Bir resimde görülen (çizilmiş, ölçülen) uzunluklarla, bunların gösterdiği gerçek (uygulamada kullanılacak ölçü ) uzunluklar arasındaki orana ölçek denir. Küçültme ölçekleri: Yapının / binanın kullanılabilir (standart) kağıtlara sığdırılabilmesi için uygulanan ölçektir. Projeler ölçekli çizilse de yazılan rakamlar gerçek ölçülerdir. Yani iş yapılırken kullanılacak ölçülerdir.yazılan ölçülerin birimi cm dir.yapı statik projelerinde genelde 1 / 10, 1 / 20, 1 / 50, 1 / 100 ölçekleri kullanılmaktadır. Gerçek ölçünün bulunması (GÖ): GÖ = Ölçülen uzunluk * Ölçek formülünden yararlanarak bulunur.proje üzerinde yazılmamış bir ölçü var ise, gönye veya metre yardımı ile mesafe ölçülür. Ölçülen mesafe ile ölçek çarpıldığın da uygulamada kullanılacak gerçek ölçü bulunmuş olur. Örnek: Proje üzerinde ölçtüğümüz mesafe 6 cm ve ölçeğimizde 1 / 50 olsun. Bu durumda değerlerimizi formülümüzde; GÖ = Ölçülen uzunluk * ölçek yerlerine yazar isek GÖ = 6 * 50 ise GÖ = 300 cm olur. 34

41 Ölçülendirme Kurallari Aşağıda ölçülendirme elemanları verilmiştir. Ölçülendirilecek eleman sınır çizgisi ölçü çizgisi ölçü rakamı Ölçülendirmenin elemanları sınırlama işareti Şekil 2.10: (Şekil 2.10) te görüleceği üzere ölçülendirmenin dört elemanı vardır. Bunlar: Ölçü çizgisi: Ölçü verilecek boyuta paralel olarak çizilen ve üzerine ölçü rakamı yazılan çizgidir. Sınır çizgisi: Ölçü çizgisini, ilgili olduğu boyuta bağlayan ve ölçü verilen boyutun nereden başlayıp nerede kadar gittiğini gösteren çizgidir. Sınırlama işareti (bağlama ): Ölçü çizgisi ile sınır çizgisinin kesiştiği yeri belirten ve ölçü verilen boyutun nerede başlayıp nerede bittiğini gösteren çizgidir. Ölçü rakamı: Ölçüsü verilecek boyutun değerini gösterir. (projeden ölçü alırken kullanılan değerdir.) Dış ölçülendirmede: Birinci çizilen ölçü çizgisi binanın / yapının dış hatlarındaki hareketlerin (girinti çıkıntı ) ölçülerini yazmak için, ( statik projelerde geçerlidir ) İkinci çizilen ölçü çizgisi aksların ölçülerini yazmak için, Üçüncü çizilen ölçü çizgisi binanın toplam ( ait olduğu yüzeyin başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki uzunluk ölçü ) mesafesini yazmak için, çizilir. 35

42 Sınır çizgisi Hareket çizgisi Aks çizgisi Bağlama çizgisi Toplam çizgisi A B Şekil 2.11 Ölçülendirme elemanlarının diş ölçülendirmedeki konumu ELEMAN Sınırlama işaretinin 45 derecelik doğru parçası ile gösterilmesi Sınırlama işaretinin ok ile gösterilmesi Sınırlama işaretinin nokta olarak gösterilmesi Şekil 2.12: Sınırlama işaretinin türleri Sınırlama çizgileri farklı şekillerde gösterilebilir. Bu işaret türleri yukarıda (Şekil 2.12) gösterilmiştir. 36

43 İki ölçü çizgisi arası en az 6 mm olmalıdır.( Araya rahatlıkla yazı veya rakamın yazılabilmesi için ) Sınır çizgileri net olmalı. Bağlama çizgisi / noktalaması unutulmamalı. Yapının iç ölçülendirmesi yapılırken yataydan ve dikeyden en az birer çizgi çizilmelidir. Şekil 2.13: İç Ölçülendirmede çizgilerin konumu İç ölçülendirmede bazı küçük detaylar ( baca boşlukları gibi ) ayrıca ölçü çizgisi çizilerek ölçülendirilmelidir. Yay, daire ölçülendirilmelerinde yarı çap (r ) değeri merkez belirtilerek verilmelidir. Tarama yapılırken ölçü ve rakamların üzeri taranmaz. Ölçü rakamı yazılacak alan yeterli değilse o alanın sağına veya soluna yazılmalıdır. Döşeme numaraları ve kalınlıkları yazılır. ( D 11 d = 15 gibi ) Kiriş numaraları ve ebatları (en ve yükseklik ) yazılmalıdır. ( K /60 gibi) (Örnek projeyi inceleyiniz ) 2.4. Projeye Ait Malzemeler Malzeme Cinsleri Düz demir: Döşeme, kiriş, kolon çizimlerinde vardır. Şekillendirilmemiş çubuk demirdir. Düz demir 37

44 Pilye: Yapılan hesaplamalar sonucu ortaya çıkan değerlerden yararlanarak şekillendirilen ( kıvrılan bükülen ) demirdir. Pilye Etriye : Kolon ve kirişlerde kullanılan demirlerin bir birlerine bağlanması ve gelen basınçtan dağılmalarını önlemek için hazırlanır. Yapılan hesaplamalar sonucu ortaya çıkan hesaplamalara göre şekillendirilir (kıvrılır bükülür) Etriye Malzeme Ölçüleri Statik projelerden ölçüleri alabilmek için aşağıdaki simgelerin anlamlarının bilinmesi gerekir. Ø : Demirin çap ( kalınlık ) ölçüsü anlamındadır.( fi olarak okunur ) L : Demir boyunun ( uzunluğunun ) ölçüsü anlamındadır. / : Kendisinden sonra gelen rakamın iki demir arasındaki mesafe olduğu anlamındadır. - : Önüne ve arkasına yazılan iki rakamında kullanılacağı anlamındadır. Demir kalınlığının birimi mm, uzunluğunun birimi cm dir. Temel kirişi ve kat kirişi açınımlarında, kolon aplikasyonu ve kat demir donatı planında demirlerle ilgili şu bilgiler bulunur. O kirişte, kolonda, kat döşemesinde kullanılacak olan demirin adedi, kalınlığı ve uzunluk ölçüsü. Örnek 1: 2 Ø 12 L : rakamı demir adedini, Ø kendisinden sonra yazılan rakamın demirin çapı olduğunu,( yani 12 mm lik ) L karşısına yazılan rakamın demirin uzunluğu olduğunu ifade eder. ( yani 500 cm ) Statik projelerde etriye yapımında kullanılacak demirler için, kullanılacak demirin çapı, iki etriye arasındaki ölçü (mesafe ), kullanılacak demirin toplam uzunluğu bilgileri bulunur. Örnek 2: Ø 8 / L: 160 Ø: Demirin çapını ( 8 mm lik olduğunu ), L: Demirin uzunluğu ( 160 cm olduğunu ), anlamlarındadır. 38

45 / : Kendisinden sonra gelen rakamın iki demir ( etriye, düz demir veya teçhizat planınıdaki pilye ) arasındaki mesafe olduğunu ( 20 cm ve10 cm ) - : İki rakamında kullanılması gerektiğini ( kendisinden önce gelen rakamın, genelde kullanılacak sıklaştırma bölgesi dışında- iki demir arasındaki ölçü olduğunu, sonra gelen rakam sıklaştırma bölgesindeki iki demir arası mesafedir ) Sıklaştırma (sarma sarılma sargı ) bölgesi kolonlarda, dar kenarın iki katıdır. Kirişlerde kiriş yüksekliğinin iki katıdır. Kolonlarda yer olarak (bölge )kirişle birleşen alt ve üst kısımlardır. Kirişlerde yer olarak kolonla birleşen sağ ve sol taraflardır. Kolon etriyeleri kiriş içinde de devam ettirilir. Kiriş etriyeleri ise kirişin kolonla birleştiği yerde biter. 39

46 2.5. Teknik Uygulama Kuralları Bir doğrunun oluşabilmesi için her zaman iki sabit noktaya ihtiyaç vardır. A B Köşede dik açı oluşturma: Bu işleme üç dört beş kuralıda denmektedir. Yatayda 3m işaretlenir, yukarı doğru 4 m işaretlenir, bu iki nokta çapraz birleştirilirken 5m ye göre ayarlama yapılır. İki nokta 5m de sabitlendiğinde köşe açısı 90 derece olur. 4m 5m 3m Bir çizgiye paralel çizebilmek için paralel çizilecek çizgiden iki eşit mesafe alınmalıdır. ( Paralel: Yönü ve doğrultusu aynı olan doğrulara / çizgilere denir. ) A B 2 m 2m Z Doğrusu AB doğrusu, Z doğrusuna paralel çizilmiş olur. M r=50 Yay ve daire çizimlerinde merkez noktasına ihtiyaç vardır.merkez noktası ile yarı çap değeri verilmelidir.merkez noktasına pergelin metal ucu konur diğer uç r değeri kadar açılır, pergel bu konumda döndürüldüğünde daire çizilmiş olur. (İnşaat alanında ipin bir ucu merkeze konup r değeri kadar alınıp ipin diğer ucu döndürülerek daire çizilir.) 40

47 2.6. Aplikasyon Tanım Temelin arsaya yerleştirilmesine ve temel kirişlerinin projedeki bilgilere göre yerlerinin arsa üzerinde belirlenmesine (sabitlenmesine ) denir Proje Yön Tüm proje çizimlerinde kuzey yönü belirtilir. Genelde N (İngilizce North kelimesinin ilk harfi ) simgesi ile gösterilir. Kuzey yönünü dikkate alarak projenizi arsaya göre ayarlayınız. Projenizdeki kuzey yönünü göre (vaziyet planında verilen ölçülere göre ) yapınızı / binanızı arsaya oturtunuz. Vaziyet planında ölçü birimi metredir. Bu işlem için ip iskelesi kurulmalıdır. Aşağıdaki işlem sırasına göre ip iskelesi kurulur. Binanı yapılacağı alan temizlenir ve düzeltilir. Paralel sınır köşeleri belirlenir ve kazıklar çakılır. Parsel ( arsanın ) sınırlarından binanın ön cephesinin mesafesi alınarak, ön cephe doğrultusu belirlenir. Bina cephe doğrultusunun 2m gerisinden ahşap kazıklar yaklaşık 2m aralıklarla çakılır. Kazıkların doğrultuları bina cephesine paralel olmalıdır. Kazıklar kare kesitli ise 8 * 8cm veya 10 * 10 cm, Daire kesitli ise Ø 8 yada Ø 10 olmalıdır. Kazıkların üst dış kenarlarından yatay vaziyette 5 * 10 cm lik latalar çakılır.( kazıktan kazığa ). İp iskelesi kazıklarının yerden yüksekliği normal şartlarda cm, su basman seviyesinden ise 30 cm daha yüksekte olmalıdır. Latalar üzerine aks değerleri çivilerle işaretlenir ve ipler çekilir. Aks değerlerine göre yapı elemanlarının yerleri şakül sarkıtılarak tespit edilir.( Şekil 2.14) Şekil

48 Şekil 2.15: Yapı Elemanları Taşıyıcı olarak yapı elemanları altıya ayrılır. Bunlar çatı, döşeme, kiriş, kolon, merdiven, temeldir. Çatı: Yapıyı yukarıdan gelen dış tesirlerden koruyan, gelen yükleri ( kar, yağmur ) emniyetle taşıyan döşeme veya kirişlere aktaran elemandır. Döşeme: Üzerine gelen sabit ve hareketli (insanlar, seyyar eşyalar ) taşıyan ve kolon veya kirişlere aktaran elemandır. Kiriş: Döşemeden aldığı yükleri taşıyan ve kolona aktaran yapı elemanıdır. 42

49 Kolon: Kirişten aldığı yükleri taşıyan ve temele ileten yapı elemanına denir. Temel: Yapının / binanın tüm yüklerini taşıyan ve zemine aktaran yapı elemanına denir Akslar Bizler tarafından kabul edilen hayali çizgilerdir. Yapı elemanlarının yerlerini bulmak (sabitlemek yerleştirmek ) için kullanılır. Noktalı kesik çizgilerle gösterilir. Projenin dört tarafına da çizilir. Ancak sağ ve sol tarafın simgeleri aynı (1-1, 2-2, 3-3 ),üst ve alt tarafında simgeleri aynı ( A-A, B-B, C-C ) olmalıdır. Daha önceki örnek çizimlerdeki aksları inceleyiniz. 43

50 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALIYETI İşlem Basamakları Projeden ölçü alınacak bölümü tespit ediniz. İhtiyaç duyduğunuz ölçüyü alınız. Öneriler Kalem, defter (kâğıt ), silgi, metre ( cetvel ), hesap makine-nizi yanınızda bulundurunuz. Ölçü alınacak yeri doğru ölçünüz( cm biriminden ölçülecek ). Çarpma işlemini doğru yapınız. Projede malzeme cinsini tespit ediniz. Projeden malzeme ölçüsünü alınız. Malzeme cinsini doğru tespit ediniz.(düz demir, etriye, pilye) Malzeme şeklini çiziniz. Ölçü-leri üzerine yazınız. İşlerin yapılacağı yeri belirleyiniz. Bir doğru çiziniz. Dik çıkma işlemini yapınız. Bir birine paralel iki çizgi çiziniz. Yapının / binanın temelini arsaya yerleştiriniz. İki nokta tespit ediniz ve bu noktaları birleştiriniz. Üç dört beş kuralını uygulayınız. İki çizgi arası eşit mesafe alınız. Projeyi detaylı inceleyiniz. İhtiyaç duyacağınız ölçüleri şekil çizerek alınız. Ölçüm yaparken metreyi sarkıtmamaya dikkat ediniz. Ölçüleri doğru okuyunuz. 44

51 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME DEĞERLENDİRME Aşağıdaki sorular çoktan seçmelidir. Doğru seçeneği işaretleyiniz. 1.Aşağıdakilerden hangisinde yapının taşıyıcı sitemi hesapları ve çizimleri vardır? A) Elektrik projesi C) Statik projesi B) Tesisat projesi D) Mimari projesi 2.Mimari projede aşağıdaki hangi çizim vardır? A) Teçhizat planı C) Statik hesaplar B) Kolon aplikasyonu D) Kat planı 3.Statik projede aşağıdaki hangi çizim vardır? A) Görünüşler C) Kesitler B) Kiriş açınımları D) Kat planı 4. Aşağıdaki çizimlerden hangisi statik projede yoktur? A) Kat planı C) Temel planı B) Kiriş açınımı D) Teçhizat planı 5.Teçhizat planında düşük döşemenin simgesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Ds C) Dk B) Dn D) Dd 6.Kolon aplikasyon çiziminde kolonun simgesi aşağıdakilerden hangisidir? A) K C) G B) D D) S 7.Proje ölçeği 1 / 50 ve ölçülen uzunluk 8 cm ise gerçek uzunluk aşağıdaki değerlerden hangisidir? A) 300 cm C) 400 cm B) 350 cm D) 450 cm 8.Uygulamada 500 cm olan ölçü, proje 1/100 ölçeğinde ise aşağıdaki hangi ölçü kullanılarak çizilir? A) 4 cm C) 6 cm B) 5 cm D) 7 cm 9.Projede verilen uygulama ölçüsü 600 cm ve projedeki çizilen uzunluk 12 cm ise, bu çizimin / projenin ölçeği aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 / 25 C) 1 / 75 B) 1 / 50 D) 1 /100 45

52 10. Ø ( fi ) simgesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) Uzunluk C) Çap B) Yükseklik D) Eğimli ölç 11. Aşağıdakilerden hangisi şekillendirilmemiş çubuğun adıdır? A) Etriye C) Nervür demiri B) Pilye D) Düz demir 12. L simgesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) Uzunluk C) Genişlik B) Derinlik D) Yarı çap 13. Bir doğrunun çizilebilmesi için kaç noktaya ihtiyaç vardır? A) Bir C) Üç B) İki D) Dört 14. İki doğrunun bir birine paralel çizilebilmesi için aradaki değer aşağıdaki hangi kurala uyması gerekir? A) İki değer farklı olmalı B) Biri büyük, diğeri mutlaka küçük olmalı C) Değerler aynı olmalı D) Hiçbiri 15. Üç dört beş kuralı ile çizilen üçgenin köşe açısı aşağıdakilerden hangisidir? A) 30 C) 90 B) 60 D) Aşağıdakilerden hangisi yapı planlarında gösterilen yöndür? A) Doğu C) Güney B) Batı D) Kuzey 17. Aşağıdakilerden hangisi döşeme yükünü alıp kolona ileten yapı elemanıdır? A) Çatı C) Kiriş B) Temel D) Sütun 18. Taşıyıcı yapı elemanlarının yerlerinin tespitinde hangi ölçüler kullanılır? A) İç ölçüler C) Pencere ölçüleri B) Kapı ölçüleri D) Aks ölçüleri DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Başarısız olduğunuz sorularla ilgili öğrenme faaliyetine dönerek eksiklerinizi tamamlayınız. 46

53 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ DEĞERLENDIRME ÖLÇEĞI Aşağıdaki soruların cevapları doğru yanlış şeklindedir. Doğru seçeneği işaretleyiniz. Doğru Yanlış 1. Tesisat projesinde mahallerin tasarımı ve çizimi vardır. ( ) ( ) 2. Yapının elektrikle ilgili çizimleri elektrik projesindedir. ( ) ( ) 3. Temel kirişinin simgesi TK dır. ( ) ( ) 4. Projedeki uzunluk ölçülerinin birimi cm dir. ( ) ( ) 5. Statik projede dış ölçülendirme çizgilerinin ilkine aks ölçüleri yazılır. ( ) ( ) 6. Statik projede dış ölçülendirme çizgilerinin sonuncusuna toplam ölçüsü yazılır. ( ) ( ) 7. Sıklaştırma bölgesi sadece kolonlarda uygulanır. ( ) ( ) 8. Projedeki uzunluk ölçülerinin birimi cm dir. ( ) ( ) 9. Yönü ve doğrultusu aynı olan doğrulara paralel denir. ( ) ( ) 10. Daire çizimi için merkez noktasının ve r değerinin bilinmesi gerekir. ( ) ( ) 11. Kolon, kiriş veya döşemelerden aldığı yükü temele ileten yapı elemanıdır. ( ) ( ) 12. Temel yapının yükünü taşıyan elemandır. ( ) ( ) DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı, cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Hatalı olanlar için ilgili konuyu tekrarlayınız. Tamamı doğru ise sıradaki öğrenme faaliyetine geçiniz. 47

54 MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME) Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki kriterlere göre değerlendiriniz. mmmm DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır Demirleri hazırlamak A) Demir çeşitlerini öğrendiniz mi? B) Demirleri çaplarına göre ayırabilir misiniz? Demir yüzeylerini temizleme araçları A) Demir yüzeyini temizleme araçlarını tanıdınız mı? B) Demir yüzeyini temizleme araçlarını doğru kullandınız mı? Demir düzeltme ve bükme araçları A) Demir düzeltme ve bükme araçlarını tanıdınız mı? B) Boru, demirci anahtarı, madırga, etriye tapma aparatı ve elektrikli otomatik bükme makinesini doğru kullandınız mı? Demirleri bağlama araç ve gereçleri A) Demirleri bağlama araç ve gereçlerini tanıdınız mı? B) Kerpeteni doğru kullandınız mı? Projeye ait malzemeler A) Projeden malzeme cinslerini doğru aldınız mı? B) Projeden malzeme ölçülerini doğru aldınız mı? Teknik uygulama kuralları A) Düz bir doğru çizdin mi? B) Üç dört beş kuralını doğru uyguladınız mı? Aplikasyon A) Proje yönünü doğru uyguladınız mı? B) Aks ölçülerini ip iskelesine doğru aktardınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. Modülü tamamladınız, tebrik ederiz. Öğretmeniniz size çeşitli ölçme araçları uygulayacaktır. Öğretmeninizle iletişime geçiniz. 48

55 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDIRME Aşağıdaki sorularda bırakılan boşlukları doğru sözcüklerle tanımlayınız. 1. Betonarme yapılarda kayma ve çekme gerilmelerini karşılamak amacı ile beton içine konulan, özel şekillendirilmiş çeliğe denir. A) Anahtar demiri B) Pilye demiri C) Etriye demiri D) İnşaat demiri 2. Projede istenilen şekliyle, yapı elemanı içerisine ( kolon, kiriş v.b. ) konacak betonarme demirinin şekillendirilmesi ve birleştirilmesi için kullanılırlar. A) Kol makası B) Elektirikli makas C) Çalışma tezgah ve sehpası D) Demirleri işleme makinesı 49

56 PERFORMANS DEĞERLENDİRME PERFORMANS DEĞERLENDIRME Aşağıdaki cümleleri doğru yanlış şeklindedir. Doğru seçeneği işaretleyiniz. SORULAR Doğru Yanlış 3 -Etriye yapma aparatı tezgaha sabitlenmelidir. 4 Etriye ve pilye bükme işleminde istenilen açılara dikkat edilmelidir. 5 İnşaat demirleri sadece temel ve kolonlarda kullanılır. 6 Madırga ile demir düzeltme işlemi yapılır. 7 Demir düzeltilecek yüzey çok pürüzlü olmalıdır. 8 Düzeltme işlemi yapılırken demirleri ezmemeliyiz. 9 Küçük makas Ø 8 lik demirlerin kesilmesinde kullanılır. 10 Kol makası Ø 14 ve daha kalın demirlerin kesilmesinde kullanılır. 11 Tel fırça likit temizleyicidir. 12 Demirleri bir birine bağlamak için demirci kerpeteni kullanılır Demirleri bir birine bağlamak için Ø 14 lük demir kullanılır. 14 Kat planında en ve boy ölçüleri vardır. 15 Kiriş, döşeme ve kolon arasındaki taşıyıcı yapı elemanıdır. 16 Küçültme ölçeklerinde, gerçek ölçü, çizilen ölçü ile ölçeğin çarpılması ile bulunur. 17 Projede yazılan ölçüler çizim ölçüleridir. 18 Sıkıştırma bölgesi sadece kirişlerde uygulanır. 19 Statik proje yapının / binanın taşıyıcı sistemin hesap ve çizimlerinden oluşur. 20 Bir doğrunun çizilebilmesi için en az iki noktaya ihtiyaç vardır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı, cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Hatalı olanlar için ilgili konuyu tekrarlayınız. Tamamı doğru ise, sizi tebrik ederiz, ilgili kişilerle görüşerek sırası gelen modüle geçiniz. 50

57 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ-1 İN CEVAP ANAHTARI SORULAR CEVAPLAR 1 C 2 A 3 B 4 B 5 A 6 D 7 B 8 D 9 D 10 D 11 A 12 B 13 A 14 C 15 B 16 C 17 B 18 A 19 C 1 YANLIŞ 2 YANLIŞ 3 DOĞRU 4 YANLIŞ 5 DOĞRU 6 DOĞRU 7 YANLIŞ 8 YANLIŞ 9 DOĞRU 10 YANLIŞ 11 DOĞRU 12 YANLIŞ 13 YANLIŞ 14 DOĞRU 51

58 ÖĞRENME FAALİYETİ -2 NİN CEVAP ANAHTARI SORULAR CEVAPLAR 1 C 2 D 3 B 4 A 5 D 6 D 7 C 8 B 9 B 10 C 11 D 12 A 13 B 14 C 15 C 16 D 17 C 18 D SORULAR CEVAPLAR 1 YANLIŞ 2 DOĞRU 3 DOĞRU 4 DOĞRU 5 YANLIŞ 6 DOĞRU 7 YANLIŞ 8 DOĞRU 9 DOĞRU 10 DOĞRU 11 DOĞRU 12 DOĞRU 52

59 MODÜL DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI SORULAR CEVAPLAR 1 D 2 C 3 DOĞRU 4 DOĞRU 5 YANLIŞ 6 DOĞRU 7 YANLIŞ 8 DOĞRU 9 DOĞRU 10 DOĞRU 11 YANLIŞ 12 DOĞRU 13 YANLIŞ 14 DOĞRU 15 DOĞRU 16 DOĞRU 17 YANLIŞ 18 YANLIŞ 19 DOĞRU 20 DOĞRU 53

60 ÖNERİLEN KAYNAKLAR ÖNERİLEN KAYNAKLAR ERARSLAN Adnan, Bina Bilgisi, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi II, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi III, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, Çevrenizdeki mimarlık büroları. Çevrenizdeki mühendislik büroları. Çevrenizdeki inşaat şantiyeleri. İlinizde / ilçenizde bulunan mimarlık, mühendislik odalası şubeleri. Yakınınızda bulunan inşaat firmaları. Atelyede daha önce yapılmış çalışmalar. 1

61 KAYNAKÇA KAYNAKLAR ACAR Ali, İnşaat Ustaları Için Kurs Notları, Emka katbaacılık, T.M.M.O.B. İnşaat mühendisleri odası İzmir şubesi yayınları no : 46, İzmir ERARSLAN Adnan, Bina Bilgisi, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, ERGEN Bahri Yaşar, Bina Bilgisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, NOGAY Sami, Meslek Bilgisi II, Tekışık Matbaası, Ankara, İnşaat ustaları için kurs notları, T.M.M.O.B. İnşaat mühendisleri odası Adana şubesi ve Türkiye Hazır Beton Birliği tarafından hazırlanmıştır, Adana, OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi II, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi III, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, ÖCAL Emin, PANCARCI Ali, Yapı Teknik Resmi Cilt I, Birsen yayınevi, İstanbul, ÖCAL Emin, PANCARCI Ali, Yapı Teknik Resmi Cilt II, Birsen yayınevi, İstanbul, ÖZCAN Köksal, Yapı, Duygu büro, Ankara, TAYMAZ Haydar, Yapı Bilgisi III, Oğul Matbaacılık, İstanbul, EREN Cevdet, Mimar, Erenler Proje Lmt. Şti. Salihli / Manisa,2005. TOSUN Cengiz, Müteahhit, CE ME İnşaat Lmt. Şti. Salihli / Manisa,