ERPİLİÇ ENTEGRE TESİSLERİ

Transkript

1 ERPİLİÇ ENTEGRE TESİSLERİ TEHLİKELİ MADDE REVİZYON REVİZYON NO AÇIKLAMA TARİH 0 YENİ YAYIN

2 AMAÇ Madde 1. Bu talimat, Erpiliç Entegre Tesislerinde kullanılan tehlikeli ve kimyasal maddeleri kontrol altına almayı, bu maddelerden doğabilecek zararları en aza indirmeyi amaçlamaktadır. KAPSAM Madde 2. Tehlikeli ve kimyasal maddelerin kullanıldığı tüm tesisler bu talimatın kapsamındadır. TANIMLAR Madde 3. Tehlikeli Maddeler: Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, çok toksik, toksik, zararlı, tahriş edici, hassaslaştırıcı, kanserojen, radyoaktif, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli özelliklerden en az birine sahip maddeleri ifade eder. Madde 4. MGBF : Malzeme Güvenlik Bilgi Formu ( MSDS : Material Safety Data Sheets ) UYGULAMALAR Tehlikeli Maddelerin Kuruma Kabulü Madde 5. Temin edilen ürünlerin ilk siparişi sonrasında, tedarikçi firma tarafından ilgili maddenin/kimyasalın MSDS leri, elektronik ortamda ve ilk ürünle birlikte evrak/doküman olarak kuruma ulaştırılır. Ürünün siparişini veren ve kullanımını yapacak birim ve ara teslimat birimlerine (ana depo-birim depo) MSDS leri ulaştırılır. Madde 6. Temin edilen ürünlerin birime kabulü sırasında, ürünü teslim alan ilgili birim/depo sorumlusu tarafından, Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelikte belirtilen etiketleme ilkelerine uygun etiketlenmiş olmasına dikkat edilir. Madde 7. Tehlikeli madde ve kimyasalların kullanıldığı veya depolandığı tüm birimler; Uluslararası Tehlikeli Maddelere Ait Sembollerine uygun olarak Tehlikeli Madde Listesini hazırlar ve bu listenin bir örneği birimde arşivlenir. Madde 8. Her tehlikeli madde üzerinde tehlike sınıfını, işaretini ve sembolünü gösteren etiket bulunur. Tehlikeli maddelerin taşınması, depolanması ve kullanımı sırasında bu kodlara uygun çalışılır. Madde 9. Tehlikeli madde ve kimyasallarla çalışma ve kişisel koruyucu ekipman kullanımı (2 / 8)

3 eğitimleri; ilgili birimlerin yıllık ve 2 yıllık eğitim planının bir bölümü olarak uygulanır. Ayrıca birimlerin oryantasyon eğitimlerinde yeni başlayan çalışanlara verilerek kayıt altına alınır. Madde 10. Kimyasallar orijinal kabından başka bir kaba/bidona aktarılmaz ve bu, kimyasal maddenin kabının üzerindeki etikette belirtilir. Eğer kimyasalın orijinal kabından başka bir kaba aktarılması gerekiyorsa yeni kap/bidon mutlaka uygun bir şekilde etiketlenmelidir. Madde 11. Kimyasal maddeler gelişi güzel birbirine karıştırılmaz. Kimyasalların Toksik Etkilerinin Kontrol Altına Alınması Madde 12. Kullanıcılar Tehlikeli madde etiketlerinde ve MSDS lerde belirtilen kurallara uyar. Bu formlarda açıklanan kullanım özelliklerine, Maruziyet Kontrollerine ve Kişisel Korunma Bilgilerine uygun nitelikte kişisel koruyucu ekipman (eldiven, gaz maskesi, gözlük, önlük, vb) ile çalışılır. Belirtilen güvenlik önlemlerinin alınması ve gerekli kişisel koruyucu ekipmanların kullanılması zorunludur. Madde 13. Buharlaşan ve aerosol üreten zararlı maddelerin teneffüsü önlenir. Bunun için etiketinde belirtilen risk sınıfına ve MSDS de yazılan Maruziyet Kontrollerine göre gerektiğinde davlumbaz, kimyasal çeker ocak altında çalışılır veya uygun maske ve yüz koruyucu kullanılır. Madde 14. Kimyasal maddenin cilt ile teması engellenir. Daima uygun nitelikte eldiven kullanılır. Madde 15. Ağız ile pipetleme yapılmaz. Madde 16. Kullanım sonrası eller iyice yıkanmalıdır. Madde 17. Tehlikeli maddelere maruziyet, aşağıdaki yollarla gerçekleşebilir. Kimyasal Buharın Solunması Bu yoldan maruz kalındığında kimyasal; solunum yollarında tahriş, duyarlılık ve alerjik reaksiyonlara, solunum yolu hastalıklarına veya kansere yol açabilir. Temas Deri veya muköz membranlara temas, kimyasal yanıklara, konjuktivite neden olabileceği gibi sistemik toksisite de gelişebilir. Yutma Laboratuvarda ağızla pipetaj yapılması sonucu; tehlikeli bir kimyasal kazara yutulabilir veya yiyecek ve içeceklerin kontaminasyonu sonucu alınabilir. Hasarlı Deriden Geçiş Tehlikeli kimyasallar derideki yara veya kesiklerden temas ile ya da kazara bir kesici-delicinin (enjektör iğnesi v.b.) batması sonucu vücuda girebilir. Tablo 1; Tehlikeli Maddelere Maruziyet Yolları (3 / 8)

4 Madde 18. Maruziyet durumunda, MSDS dikkatlice okunur, burada belirtilen maruz kalma/ilk yardım özellikleri göz önüne alınarak ilk müdahale yapılır. İSG.FRM.13 İş Kazası Bildirim Formu ile olay kayıt altına alınır ve kişi acil servise yönlendirilir. İnsan kaynakları birimi ve İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi durumdan haberdar edilir. Kimyasalların Depolanması: Madde 19. Kimyasal maddeler "karanlık, nemsiz, serin, iyi havalandırılan" yerlerde depolanır. Madde 20. Kimyasal maddeler depo raflarında konumlandırılırken ürün kabı üzerindeki uyarı ikaz etiket ve MSDS bilgileri görünür şekilde, aynı konum ve düzende istifleme depolama yapılır. Madde 21. Tehlikeli madde depolarının (yanıcı, patlayıcı, zehirli, kimyasal madde depolarının) kapısında uyarı işaretleri bulundurulur. Madde 22. Kimyasal maddelerin depolandığı tüm birimlerde Depo Yerleşim Planı bulunur. Madde 23. Depolarda depolanan kimyasalın özelliğine uygun türde yangın ekipmanı bulundurularak yangın söndürme ile ilgili burada verilen bilgi ve uyarılara dikkat edilir. Bu liste depolarda bulundurulur. Madde 24. Depolarda oluşabilecek yanıcı ve patlayıcı kimyasal buharını ateşlemekten kaçınmak için, depo içinde uygun elektrik tesisatı kullanılır. (Exproof aydınlatma armatürleri) Madde 25. Depolarda depolanan ürünün özelliklerine uygun havalandırma donanımı tercih edilir. Madde 26. Kimyasal maddelerin depolandığı raflar duvara sabitlenir. Madde 27. Tüm rafların ön kısımları, deprem gibi doğal afetler sırasında ürünlerin yerlere yuvarlanma riskini önlemek amacıyla, bir bariyer ile çevrelenir. Madde 28. Depolarda, üst raflara ulaşmak için seyyar basamak, ana stoktan kullanım amaçlı küçük kaplara ürün doldurmak için sifon ekipmanı ile boş etiket bulundurulur. Madde 29. Kimyasal depolarına giriş çıkış kontrol altında tutulur, yetkisiz kişilerin erişimi engellenir. Madde 30. Depolanan tehlikeli madde kaplarının ağzı sıkıca kapatılmış olmalıdır. Madde 31. Depolarda tehlikeli maddelerin alev almasına ya da patlamasına sebep olabilecek ısıtıcılar bulundurulmaz. (4 / 8)

5 Madde 32. Depolarda kesinlikle sigara içilmez. Madde 33. Depolama yapılırken önce maddeler aşağıdaki tabloya göre gruplandırılır: Bu tablo depolarda bulundurulur. Kimyasallar asla alfabetik düzende depolanmaz. Tehlikeli Kimyasalların Bir Arada Depolanabilme Durumu Madde 34. Her tehlike grubunda ikinci sınıflama ph derecesine göre yapılır ve asitlerle bazlar ayrı gruplandırılır. Bu gruplar da kendi içinde organik ya da inorganik olmalarına göre ve son (5 / 8)

6 olarak da formlarına göre (katı, sıvı) ayrıştırılır. Bu ayrıştırma sonrasında aşağıda örneği görülen gruplar oluşur ve bu grupların her biri ayrı bölümlerde ya da ayrı mekânlarda depolanır. Depolanması özel durum gerektiren kimyasallar kendileri için ayrılan kabinlerde bulundurulur (örneğin; parlayıcı ve yanıcı kimyasallar için korumalı dolap kullanımı gibi). Madde 35. Farklı tehlike sınıfında olan kimyasalların bir arada depolanmasının yol açabileceği riskler şunlardır: Aşındırıcılar + Parlayıcılar = Patlama/Yangın, Aşındırıcılar + Zehirleyiciler = Zehirleyici Gaz, Parlayıcılar + Oksitleyiciler = Patlama/Yangın, Asitler + Bazlar = Aşındırıcılar Duman/Isı Madde 36. Asitler bazlardan ve aşındırıcı maddeler organik maddelerden ve alev alabilen maddelerden ayrı tutulur. Madde 37. Asitler; temas halinde zehirli gazlar oluşturabilecek kimyasallardan uzak tutulur. (sodyum siyanür, demir sülfür vb.) Madde 38. Asitler; sodyum, potasyum ve magnezyum gibi su reaktif metallerden ayrı tutulur. Madde 39. Toksik maddeler diğer tehlike sınıflarından ayrı tutulur ve soğuk, iyi havalandırılan bir yerde ışık ve ısıdan uzak olacak şekilde muhafaza edilir. Madde 40. Toksik maddeler; maruziyeti en aza indirmek ve diğer kimyasallarla etkileşimi önlemek için çok sıkı, sızdırmaz kaplarda muhafaza edilir. Madde 41. Aynı tehlike sınıfında bulunup da birbirleri ile temas etmemesi gereken kimyasallar da bulunabilir. Bu kimyasallardan çok bilinen bazılarının aşağıdaki tabloda verilmiştir. Yerleştirme sırasında bu tablodaki özellikler göz önüne alınır. Bu tablo depolarda bulundurulur. KİMYASAL Alkali metaller Amonyak, susuz Amonyum nitrat Anilin KİMYASAL KİMYASALIN GEÇİMSİZ OLDUĞU MADDELER Su, CO², karbon tetraklorür ve diğer klorlu hidrokarbonlar Civa, halojenler, kalsiyum-hipoklorit ve hidrojen florid Asitler, metal tozları, yanıcı sıvılar, kloratlar, nitritler, sülfür, finely divided organik veya patlayıcı mad. Nitrik asit ve H²O² KİMYASALIN GEÇİMSİZ OLDUĞU MADDELER Asetik asit Kromik asit, nitrik asit, hidroksil türevleri, etilen glikol, perklorik asit, (6 / 8)

7 Asetilen Aseton Bakır Bromin Civa Fosfor pentoksit Gümüş Hidrojen peroksit (H²O²) Hidrojen sülfit Hidrokarbonlar Iyot Karbon, aktif Kloratlar Klorin Klorin dioksid Kromik asit Nitrik asit Oksijen Okzalik asit Parlayıcı sıvılar Perklorik asit Potasyum permanganat Siyanidler Sodyum Sodyum azid Sodyum peroksit Sülfirik Asit peroksitler ve permanganatlar Bakır (boru v.b.), halojenler, gümüş, civa ve bunları içeren maddeler konsantre sülfürik ve nitrik asit karışımları Konsantre sülfirik ve nitrik asit karışımları Asetilen, azid ler ve H²O² Amonyak, asetilen, butadien, butan, hidrojen, sodyum karbid, turpentin ve finely dividedmetaller Asetilen, fulminik asit ve amonyak Su Asetilen, oksalik asit, tartarik asit ve amonyum komponentleri Kromium, bakır, demir, çoğu diğer metaller ve metaltuzları, yanıcı sıvılar ve diğer patlayıcı maddeler, anilin ve nitrometan Nitrik asit buharı ve oksitleyici gazlar Florin, chlorine, bromine, kromik asit ve sodyum peroksit Asetilen ve amonyak Kalsiyum hipoklorit ve tüm oksitleyici ajanlar Amonyum tuzları, asitler, metal tozları, sülfür ve finely divided organik veya patlayıcı maddeler Amonyak, asetilen, butadien, benzen ve diğer petrolfraksiyonları, hidrojen, sodyum karpid, turpentin ve finely divided metaller Amonyak, metan, fosfin ve hidrojen sülfit Asetik asit, naftalen, kamfur, alkol, gliserol, turpentin ve diğer yanıcı sıvılar Asetik asit, kromik asit, hidrosiyanik asit, anilin, karbon, hidrojen sülfit, kolayca nitratlanan sıvılar, gazlar ve diğer maddeler Sıvı ve katı yağlar, hidrojen ve yanıcı sıvılar, katılar ve gazlar Gümüş ve civa Amonyum nitrat, kromik asit, H²O², nitrik asit, sodyum peroksit ve halojenler Asetik anhidrid, bizmut ve alaşımları, alkol, kağıt, tahta ve diğer organik materyal Gliserol, etilen glikol, banzaldehid ve sülfürik asit Asitler Karbon tetraklorit, CO² ve su ile Kurşun, bakır ve diğer metaller Herhangi bir oksitleyici madde ile örn; methanol, glasial asetik asit, asetik anhidrid, banzaldehid, karbon disulfit, gliserol, ethil asetat ve furfural kloratlar, perkloratlar, permanganatlar ve su Kloratlar, perkloratlar, permanganatlar ve su Kimyasal Madde Dökülmelerinde Yapılacak İşlemler Madde 42. Tehlikeli kimyasalların dökülmesi halinde, MSDS de belirtilen önlemler alınır. (7 / 8)

8 Madde 43. MSDS de aksi belirtilmediği (özellikli bir yöntem tanımlanmadığı) sürece dökülmelerde standart dökülme kiti kullanılır. Dökülme kitinde en az şu malzemeler bulunur. Koruyucu giysi; örneğin, kalın lastik eldiven, lastik bot, solunum koruyucu maske Kepçe ve faraş, kovalar kum Kırılmış camları toplamak için maşa (forseps) Yer silme bezi, örtü ve kağıt havlu Asitlerin nötralizasyonu için sodyum karbonat (Na2CO3; toz soda) veya sodyum bikarbonat (NaHCO3) Yanıcı-olmayan (nonflammable) deterjan Madde 44. Dökülme olduğunda birim sorumlusu haberdar edilir. İlgisiz kişiler alandan hemen uzaklaştırılır, alan sınırlanır. Maruziyet söz konusu ise MSDS dikkatlice okunur, burada belirtilen maruz kalma/ilk yardım özellikleri göz önüne alınarak ilk müdahale yapılır ve kişi acil servise yönlendirilir. Durum İSG.FRM.13 İş Kazası Bildirim Formu ile kayıt altına alınarak, İnsan kaynakları birimi, Kalite Kontrol Birimi, Çevre Birimi ve İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi durumdan haberdar edilir. Madde 45. Durumun ciddiyetine ve müdahale kriterine bağlı olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı Çevre İl Müdürlüğü ve Tedarikçi firma haberdar edilir. Madde 46. Eğer dökülen madde yanıcı ise, bütün alev kaynakları söndürülür, odadaki gaz kesilir kıvılcım oluşturabilecek elektrikli aletler kapatılır. Madde 47. Dökülen maddeyi solumaktan kaçınılır. Eğer imkân varsa (MSDS de aksi belirtilmediği sürece) alan havalandırılır. Madde 48. Standart/özellikli dökülme kiti kullanılarak temizlik yapılır. Temizlik işlemi, mümkün olduğunca tehlikeli madde yönetimi konusunda bilgi sahibi olan personel tarafından yapılır (teknisyen, kalite kontrol/dezenfeksiyon amiri/şefi, laborant, vb). Madde 49. Dökülmelerde aşağıdaki gibi nötralizasyon yapılır: Asitler ve aşındırıcı kimyasallar: üzerine toz soda veya sodyum bikarbonat dökülür. Alkaliler (bazlar): üzeri kuru kum ile kapatılır. (8 / 8)