Piyasalarda Bu Ay Aralık Şebnem Mermertaş Sermaye Piyasaları ve Makro Ekonomik Araştırmalar

Transkript

1 Piyasalarda Bu Ay Aralık 2015 Şebnem Mermertaş Sermaye Piyasaları ve Makro Ekonomik Araştırmalar

2 Gündem

3 Aralık Takvimi AVRUPA MERKEZ BANKASI TOPLANTISI TCMB 2016 PARA VE KUR POLITIKASI TÜRKIYE-RUSYA ÜST DÜZEY İŞBIRLIĞI KONFERANSI PARA POLITIKASI KURULU TOPLANTISI GLOBAL BORSALAR TATIL, NOEL MOODY'S TÜRKIYE'NIN OPEC HOLLANDA AB KREDI NOTUNU ABD, BÜYÜME, TOPLANTISI DÖNEM GÖZDEN 3Ç, SON VERI, BAŞKANLIĞINI GEÇIREBILIR ÖNCEKI: %2.1 DEVRALACAK Aralık ABD ISTIHDAM RAPORU FED TOPLANTISI, EKONOMIK PROJEKSIYONLAR VE BASIN TOPLANTISI 3

4 Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim İhale Programı Hazine üç aylık açıklamaya devam ettiği borçlanma programına göre aralık-ocak-şubat döneminde 27,6 milyar lirası piyasaya olmak üzere toplam 35,4 milyar liralık iç borç geri ödemesi yapacak. Buna karşılık borçlanma hedefi 28,9 milyar lira seviyesinde bulunuyor. Hazine aralık ayında 3,5 milyar lirası piyasaya olmak üzere toplam 4,9 milyar liralık iç borç geri ödemesi yapacak. Hazine aralıkta itfasını karşılamak için 2 ihale düzenleyecek. İhaleler 15 Aralık ta gerçekleşecek Merkezi Yönetim İç Borç Geri Ödemeleri (mlr TL) Aralık-Şubat Mart-Mayıs Haziran-Ağustos 35 Merkezi Yönetim İç Borç Geri Ödemeleri (mlr TL) Aralık İhale Programı İhale tarihi Vade Senet İtfa tarihi 15 Aralık 5 yıl Sabit kuponlu 6 ayda bir kupon ödemeli 8 Temmuz Aralık 9 yıl Sabit kuponlu 6 ayda bir kupon ödemeli 12 Mart Kaynak: Hazine 4

5 Jan-13 Feb-13 Mar-13 Apr-13 May-13 Jun-13 Jul-13 Aug-13 Sep-13 Oct-13 Nov-13 Dec-13 Jan-14 Feb-14 Mar-14 Apr-14 May-14 Jun-14 Jul-14 Aug-14 Sep-14 Oct-14 Nov-14 Dec-14 Jan-15 Feb-15 Mar-15 Apr-15 May-15 Jun-15 Jul-15 Aug-15 Sep-15 Oct-15 1Ç13 2Ç13 3Ç13 4Ç13 1Ç14 2Ç14 3Ç14 4Ç14 1Ç15 2Ç15 3Ç15 Oca-13 Mar-13 May-13 Tem-13 Eyl-13 Kas-13 Oca-14 Mar-14 May-14 Tem-14 Eyl-14 Kas-14 Oca-15 Mar-15 May-15 Jul-15 Eyl-15 Bin ABD Veriler & Fed Aralık ayı Fed açısından kritik önemde. Fed toplantısı 16 Aralık ta gerçekleşecek. Piyasalar Aralıkta faizin artırılması olasılığını %70 in üzerinde görüyor. Ekimde ile olan beklentinin çok üzerinde ve güçlü bir artış göstermiş olan tarım dışı istihdam artışının aralık ayını tasdiklediğini düşünüyoruz. Çünkü Başkan Yellen konuşmasında istihdam piyasasında ilave iyileşmenin Aralık ayını canlı yapacağını söylemişti (further improvement in jobs, December is a live meeting) Bu durumda artık faiz artışıyla ilgili endişe duymanın piyasaların gündeminden çıktığını görebiliriz. Fed toplantısında faiz artarsa, piyasaların odaklanacağı konu, gelecek dönemdeki sıkılaşmanın hızı ve seviyesi olacaktır. Bu konuda Fed in piyasa dostu bir açıklama yapması beklenebilir Tarım dışı istihdam değişimi yıllık ortalama Büyüme (%) 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% ABD'de Yıllık Enflasyon çekirdek PCE Hedef % TÜFE % -0.5% 6

6 Oca-08 May-08 Eyl-08 Oca-09 May-09 Eyl-09 Oca-10 May-10 Eyl-10 Oca-11 May-11 Eyl-11 Oca-12 May-12 Eyl-12 Oca-13 May-13 Eyl-13 Oca-14 May-14 Eyl-14 Oca-15 May-15 Eyl-15 1Ç2014 2Ç2014 3Ç2014 4Ç2014 1Ç2015 2Ç2015 3Ç2015 Oca-08 May-08 Eyl-08 Oca-09 May-09 Eyl-09 Oca-10 May-10 Eyl-10 Oca-11 May-11 Eyl-11 Oca-12 May-12 Eyl-12 Oca-13 May-13 Eyl-13 Oca-14 May-14 Eyl-14 Oca-15 May-15 Eyl-15 Avrupa Avrupa Merkez Bankası nın toplantısı 3 Aralık ta gerçekleşti. Banka beklentiye paralel olarak mevduat faizini %-0,2 den %-0,3 e indirdi, politika faizini değiştirmeden %0,05 te bıraktı. Aylık 60 milyar euroluk tahvil alım programını Eylül 2016 dan Mart 2017 ye uzatan banka, 1,1 trilyon euro olan paket büyüklüğüne dair bir açıklama yapmadı. Avrupa MB Tahminleri Son veri Büyüme (%) Enflasyon (%) Enflasyon (HICP, M/M-12, %) Hedef Büyüme ( yıllık, %) İşsizlik (%) 7

7 Brezilya Rusya Türkiye Hindistan Endonezya Güney Afrika Meksika Macaristan G. Kore Polonya Tayland Kanada İngiltere ABD İsrail Avrupa Çek Japonya İsviçre O'15 O'15 O'15 Ş'15 Ş'15 M'15 M'15 N'15 N'15 N'15 M'15 M'15 H'15 H'15 T'15 T'15 T'15 A'15 A'15 E'15 E'15 E'15 E'15 E'15 K'15 K'15 A'15 O-15 Ş-15 M-15 M-15 H-15 A-15 E-15 E-15 Faiz ABD Faizleri (%) 10 yıllık yıllık faizler 2 14 Brezilya 2 yıllık Türkiye Rusya % 16% 14% 12% 10% 17,0% 14.3% 12% 11.00% 8.25% Politika Faiz Oranları (2015 başından beri değişim) Avrupa'da 10 yıllık faizler İspanya İtalya 8% 6% 4% 2% 0% -2% 8% 7.75% 6.75% 7.5% 6.0% 7.50% 5.8% 3.0% 2.1% 3.0% 2.1% 2% 1% 0.5% 0.3% 0.10% 0.1% 0.0% 1.5% 0.1% 0.25% 1.4% 1.5% 1.5% 0.50% -0.3% O-15 M-15 N-15 H-15 A-15 E-15 Portekiz Yunanistan Almanya 8

8 O '08 '08 M '08 T '08 E '08 A '08 Ş '09 M '09 T' 09 E' 09 A' 09 Ş' 10 N' 10 H' 10 E' 10 K' 10 O' 11 N' 11 H' 11 A' 11 K' 11 O' 12 M' 12 M' 12 A' 12 E' 12 A' 12 M' 13 M' 13 T' 13 E' 13 A' 13 Ş' 13 N' 14 T'14 E'14 K'14 Ş'15 N'15 H'15 E'15 K'15 O '08 '08 M '08 T '08 E '08 A '08 '09 M '09 T' 09 E' 09 A' 09 Ş' 10 N' 10 T' 10 E' 10 K' 10 Ş' 11 N' 11 H' 11 E' 11 K' 11 O' 12 M' 12 H' 12 A' 12 E' 12 O' 13 M' 13 M' 13 A' 13 E' 13 A' 13 Ş' 14 M'14 T'14 E'14 A'14 Ş'15 N'15 T'15 E'15 K'15 K'08 O'09 M'09 H'09 A'09 E'09 O'10 M'10 H'10 A'10 E'10 O'11 M'11 H'11 A'11 E'11 O' 12 M' 12 M' 12 A' 12 E' 12 A' 12 M' 13 M' 13 A' 13 E' 13 A' 13 M' 14 M'14 A'14 E'14 A'14 M'15 M'15 A'15 E'15 Risk 105 Dolar endeksi (DXY) VIX QE1 QE2 QE3&Twist Euro/Dolar Turkey CDS (10y) Russia S.Africa Brazil

9 O' 13 M' 13 M' 13 A' 13 E' 13 A' 13 M' 14 M' 14 T-14 E-14 A-14 Ş-15 N-15 T-15 E-15 K-15 O'13 M'13 M'13 T'13 E'13 A'13 Ş'14 M'14 T-14 E-14 A-14 Ş-15 N-15 T-15 Emtia Ham Petrol ($/varil, Brent) Altın ($/ons)

10 Ekonomi

11 Makro-Ekonomik Göstergeler Son Durum Tahmin Dönem Değer Önceki Dönem Değer Büyüme Büyüme Ç/2014-2Ç 3.8% % 3.1% 3.2% GSYİH (mlr $) 2015/2Ç - yıllık Kişi Başına gelir ($) 2015/2Ç - yıllık 9, ,404 9,200 9,560 Enflasyon TÜFE (aylık) Kasım 0.67% Ekim 1.55% 0.30 (Ara) TÜFE (yıllık) Kasım 8.10% Ekim 7.58% 8.9% 6.5% Dış Ticaret İhracat (aylık, mlr $) Ekim 13.3 Eylül 11.7 İthalat (aylık, mlr $) Ekim 16.9 Eylül 15.4 İhracat (yıllık, mlr $) Ekim Eylül İthalat (yıllık, mlr $) Ekim Eylül Dış Ticaret Açığı (aylık, mlr $) Ekim 3.6 Eylül 3.7 Dış Ticaret Açığı (yıllık, mlr $) Ekim 69.5 Eylül Cari Açık Cari denge (aylık, mlr $) Eylül 0.1 Ağustos 0.0 Cari denge (yıllık, mlr $) Eylül Ağustos Cari denge/gsyih Eylül -5.2% Ağustos -5.6% 5.4% 5.3% Bütçe Bütçe dengesi (aylık, mlr TL) Ekim 7.2 Eylül Bütçe dengesi (yıllık, mlr TL) Ekim Eylül Bütçe dengesi/gsyih Ekim -0.7% Eylül -1.3% Faiz MB haftalık repo faizi Kasım 7.50% Ekim 7.50% Ağırlıklı fonlama maliyeti (aylık ortalama) Kasım 8.7% Ekim 8.8% İç Borçlanmanın ağırlıklı ortalama maliyeti Ekim 10.8% Eylül 11.3% Reel Efektif Döviz Kuru Ekim Eylül Borç Merkezi Yönetim Borç Stoku (Brüt, mlr TL) Ekim Eylül Borç stoku / GSYİH Ekim 37% Eylül 38% Sanayi (Önceki yılın aynı ayına göre değişim) Sanayi üretimi Eylül -7.9% Ağustos 8.5% Elektrik üretimi Eylül 0.9% Ağustos 3.5% Otomotiv üretimi Eylül 0.2% Ağustos 34.4% İşsizlik İşsizlik Ağustos 10.1% Temmuz 9.8% 13

12 Piyasalar

13 Geçen ay neler oldu? BIST-100 kasım ayında %5,3 geriledi. Hisse senetlerinde kasımda iç dinamikler belirleyici olurken, global gelişmelerin etkisi sınırlı kaldı. Aya seçimlerden tek parti hükümeti sonucunun çıkmasıyla pozitif bir görünümle başlayan endekste ekonomi yönetimine dair bekleyiş, yeni hükümetin para politikasına dair endişeler ve Rusya yla yaşanan gerginlikle yükselişin tamamı geri alındı. Endeks ay içinde geniş bandında hareket etti ve ten kapandı. Tahvil faizi 0.32 puan yükseldi. Hükümetin ekonomi politikaları beklenirken, yabancı satışlarının devam etmesi, enflasyon görünümünde iyileşme olmaması ve Rusya ile yaşanan sorunlar tahvil faizinin yükselmesine neden oldu. Merkez Bankası politika faizini %7,50 de faiz koridorunu %7,25-%10,75 te değiştirmeden bıraktı. Sıkı duruşunu sürdüren Merkez Bankası 16 Aralık taki Fed toplantısı öncesinde hiçbir değişim kararı açıklamadı. Eşit döviz sepeti %2,1 geriledi. Seçimler sonrasında 2,80 e kadar gerileyen dolar/tl, içerde Rusya gerginliğiyle risk artışı ve yurtdışında Fed in faizini artıracağı beklentisiyle doların güç kazanmasıyla ayı 2,91 den tamamladı. Avrupa Merkez Bankası ndan gevşeme paketi beklentisinin euroyu zayıflatması ve euro/tl nin %4 gerilemesi sonucunda eşit döviz sepeti %2,1 düştü. Kasım sonu Aylık Değişim YBB Değişim BIST , % -12.2% Tahvil MB faizi Dolar % 25.1% Euro % 8.9% Sepet % 16.2% YBB: Yılbaşından Beri 15

14 31/12/14 20/01/15 09/02/15 01/03/15 21/03/15 10/04/15 30/04/15 20/05/15 09/06/15 29/06/15 19/07/15 08/08/15 28/08/15 17/09/15 07/10/15 27/10/15 16/11/15 Sektörler Fiyat Performans Son 11/30/2015 Bir ay Ocak sonu zirvesinden beri Yılbaşından Beri 2014 BIST , % -17.5% -12% 26% BIST 30 92, % -18.6% -13% 29% Bankacılık Endeksi 123, % -29.8% -22% 30% Sanayi Endeksi 76, % -5.9% -2% 26% BIST , % -11.5% -7% 16% Piyasa Değeri (milyar dolar) BIST % -31% -28% 17% BIST-100 endeksi kasım ayını %5,3 düşüşle tamamladı. Kasım ayında faiz tarafında düşüş olmaması ve kar marjlarında daralma endişesiyle bankacılık hisselerinde satış baskısı oldu. Endeksteki düşüşü tetikleyen BIST-30 endeksindeki banka dışı hisselerde, hisse bazında ve konjonktürel gelişmelerle yaşanan düşüşler oldu BIST Getiri Grafiği XU100 XUSIN XBANK 16

15 Gelişen piyasalar performansı Dolar Kur değişimi Faiz (10y) Faiz değişimi Borsa performansı Brezilya -2.0% Çek 0.53 Endonezya Macaristan 10% Türkiye -0.9% Tayvan 0.62 Brezilya Çin 2% İsrail -0.1% G. Kore 2.16 Rusya Rusya 0% Tayland 0.8% İsrail 2.17 Tayvan Endonezya 0% Çin 0.8% Tayland 2.61 Tayland Çek -1% Tayvan 1.1% Polonya 2.86 Çek İsrail -2% Meksika 1.1% Çin 3.09 Çin 0.00 Brezilya -2% Endonezya 1.2% Macaristan 3.52 Hindistan 0.06 G. Kore -2% Çek 1.6% Meksika 6.06 Macaristan 0.12 Hindistan -2% Hindistan 2.2% Hindistan 7.92 Meksika 0.14 Meksika -3% G. Kore 2.2% Güney Afrika 8.46 İsrail 0.16 Tayland -3% Macaristan 2.3% Endonezya 8.61 Polonya 0.17 Tayvan -3% Polonya 3.1% Rusya 9.86 G. Kore 0.17 Güney Afrika -4% Güney Afrika 4.0% Türkiye 9.99 Güney Afrika 0.36 Türkiye -5% Rusya 6.6% Brezilya Türkiye 0.42 Polonya -7% 17

16 Global Borsalar Ülke Son 1 Ay Yılbaşından Beri Macaristan 23, % 42.9% Almanya 11, % 16.1% Belçika 3, % 14.5% Arjantin 12, % 51.2% Japonya 20, % 14.7% Avusturya 2, % 15.2% Norveç % 7.3% AB 3, % 9.5% Çin 3, % 6.9% Hollanda % 10.6% İtalya 22, % 19.5% Fransa 4, % 16.0% İsviçre 8, % 0.1% Nasdaq 4, % 10.1% Dow Jones 17, % -0.6% İspanya 10, % 1.0% Rusya % 7.3% S&P 2, % 1.0% İngiltere 6, % -3.2% Çek % 2.9% Brezilya 45, % -9.8% G. Kore 2, % 5.7% Hindistan 26, % -4.8% Portekiz 5, % 11.5% Meksika 43, % 0.6% Romanya 7, % -0.9% Tayvan 8, % -9.1% Hong Kong 22, % -5.2% Filipinler 7, % -2.4% MSCI EM % -14.8% Türkiye 75, % -11.7% Polonya 1, % -16.9% Yunanistan % -23.2% Mısır 6, % -28.8% Kasım ayı global borsalarda küçük değişimlerle geride kaldı. Fed in aralık faiz artışına artık kesin gözüyle bakılırken, jeopolitik gelişmeler, terör olayları, petroldeki düşüşün sürmesi ve gelişen ülkelere karşı risk alma iştahının düşük kalması kasım ayının önemli gelişmeleri olsa da borsalara etkileri çok sınırlı kaldı. S&P 500 yatay, Fransa %1,2, Almanya %4,9 yükselişle kapandı. Brezilya da düşüş %1,8 le sınırlı kalırken, seçimlerin ardından Arjantin deki yükseliş %4,1 ile sürdü. 18

17 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Yabancılar ne yapıyor? Seçimleri izleyen bir aylık dönemde yabancıların satış tarafında yer aldığı izleniyor. Değer değişiminden arındırılmış olarak kasımda hissede 1 milyar dolar, tahvilde ise 405mn dolarlık satış gerçekleşti. Yılbaşından beri yapılan satış hissede 1,7 milyar dolara, tahvilde 5,9 milyar dolara ulaştı. IIF verilerine göre gelişen ülkelere kasımda gelişen ülkelerden 2,9 milyar doları hisseden, 0,6 milyar doları tahvilden olmak üzere toplam 3,5 milyar dolarlık çıkış oldu. 3,000 2,500 2,000 1,500 1, ,000-1,500-2,000-2,500 Kaynak: TCMB Yabancı İşlemleri ve Dolar Hisse (mn $) Bono (mn $) Dolar/TL (aylık ort)

18 BIST 2015 BIST-100 de kayıp yılı olarak geçiyor. Geride kalan 11 ayın sekizini eksi kapatan endeksin genelde pozitif olan aralık ayını ve yılı nasıl tamamlayacağı politik gelişmelere ve global fonların gelişen ülkelere yeniden girip girmeme kararına bağlı olacak. BIST'te Aralık Ayları (%) Kasım Aralık Kasım ayında iç piyasalar seçim sonrasında rahatlamasına rağmen, yeni hükümetin ekonomi politikalarına dair belirsizlikten tedirgin olurken, Rusya ile beklenmedik anda başlayan gerginliğin şokuna girdi. Seçimden sonraki ilk gün %6 yükselen endeks, o tarihten beri %11 düştü.? Aralık ayı gündemine baktığımızda Avrupa Merkez Bankası nın beklentiyi karşılamayan destek açıklamasının ardından kalan en önemli gelişmenin Fed toplantısı olduğunu görüyoruz. Fed in Aralıkta faizini artırması olasılığı artık %75 olarak görülüyor. Yani bu gelişme çok büyük ölçüde fiyatlanmış durumda. Fed toplantısında faiz artışı gelirse ve açıklamada faiz artışlarının çok seyrek ve düşük miktarda yapılacağına dair bir vurgulama olursa, global borsalarda rahatlama ve dolarda güç kaybı olabileceğini düşünüyoruz. Gelişen ülkelere bakışı bir miktar düzeltebilecek bu gelişmeden sonra iç piyasaya özel gelişmelerin Türk varlıklarını dünya trendlerine paralel seyir izlemesine imkan verip vermeyeceği önemli olacak. Rusya nın Türkiye yle ilgili açıklamalarının tonlaması önde gelen faktör olabilir. Kasım ayını ten tamamlayan BIST-100 için önemli bir destek olarak izlenebilir. Burada tutunursa, Fed sonrası beklediğimiz rahatlamayla ayı bandından pozitif getiriyle tamamlayabiliriz. 20

19 TSKB Ekonomik Araştırmalar MECLİSİ MEBUSAN CAD. NO 81 FINDIKLI İSTANBUL 34427, TÜRKİYE tel: (90) faks: (90) Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. her hakkı mahfuzdur. Bu doküman Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. nin yatırım bankacılığı faaliyetleri kapsamında, kişisel kullanıma yönelik olarak ve bilgi için hazırlanmıştır. Bu dokümana dayalı herhangi bir işlem yapılması tarafımızdan öngörülen bir husus değildir. Belirtilen görüşler sadece bizim güncel görüşlerimizdir. Bu raporda yer alan bilgileri makul bir esasa dayalı olarak güncelleştirirken, bu konuda mevzuat, uygunluk veya diğer başka nedenlerleamaca uygunluk tam olarak sağlanamamış olabilir. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları veya çalışanları, burada belirtilen senetleri ihraç edenlere ait menkul kıymetlerle ilgili olarak bir pozisyon almış olabilir veya alabilir; menkul kıymetler üzerinde opsiyonları olabilir veya ilgili diğer bir yatırıma girebilir; bu menkul kıymetleri ihraç eden firmalara danışmanlık yapmış, hisselerinin halka arzına aracılık veya yüklenim taahhüdünde bulunmuş olabilir. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları bu raporda belirtilen herhangi bir şirket için yatırım bankacılığı da dahil olmak üzere önemli tavsiyeler veya yatırım hizmetleri sağlıyor veya sağlamış olabilir. Bu raporun ilgili olduğu yatırım fiyatı veya değeri, direkt veya dolaylı olarak, yatırımcıların menfaatlerine ters düşebilir. Döviz kurlarındaki herhangi bir değişmenin yatırımın değeri veya fiyatı veya bu yatırımdan sağlanan gelir üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir. Geçmişteki performans her zaman gelecekteki performansın kılavuzu olacak demek değildir. Yatırım geliri dalgalanma gösterebilir. Bu rapor kamuya açık bilgilere dayalıdır. Doğru veya tamam olmayan hiçbir beyan yapılmamıştır. Bu rapor söz konusu menkul kıymetlerin alınması veya satılması için bir teklif, yorum ya da yatırım tavsiyesi değildir veya bu menkul kıymetlerin alınıp satılmasına yönelik bir teklif için de bir istek veya zorlama değildir. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve kendisiyle bağlantılı olan diğerleri bahsedilen şirketlerin menkul kıymetleriyle ilgili pozisyon alabilirler veya bu menkul kıymetlerle ilgili işlem yapabilirler, ayrıca bu şirketler için yatırım bankacılığı hizmetleri de verebilirler. Herhangi bir yatırım kararı yatırımcının tamamıyla kendi kişisel seçimine dayanmalıdır. Bu rapordaki bilgiler herhangi bir yatırım tavsiyesi olmayıp, raporda yer alan firmalara yatırım yapılmasından ötürü Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. hiç bir sorumluluk kabul etmez. Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.