MAKİNA VE İMALAT SEKTÖRÜ İÇİN AR-GE PROJESİ ÖN DEĞERLENDİRME SİSTEMİ: E-PRODES UZMAN SİSTEM YAZILIMI

Transkript

1 TMMOB Makina Mühendisleri Odası Konya Şubesi VI. Makina Tasarım ve İmalat Teknolojileri Kongresi Ekim 2011 MAKİNA VE İMALAT SEKTÖRÜ İÇİN AR-GE PROJESİ ÖN DEĞERLENDİRME SİSTEMİ: E-PRODES UZMAN SİSTEM YAZILIMI Çetin KARAKAYA 1 1 Sakarya Ünv. Karasu MYO, Makine Bölümü, Karasu/Sakarya/TÜRKİYE Tel: e-posta: ckarakaya@sakarya.edu.tr Özet: Ülkemizin Ar-Ge ve inovasyon alanındaki hedeflerini gerçekleştirmek üzere oluşturulan destek mekanizmaları, gün geçtikçe daha fazla KOBİ ve büyük işletme tarafından ilgi görmektedir. Bu hedefin gerçekleştirilmesinde makine imalat sektörünün rolü oldukça fazladır. Fiili Ar-Ge çalışmalarında sistematik olarak benzer bir yaklaşım olmasına rağmen, destek mekanizmaları açısından KOBİ lerin zorlandıkları hususlar; destek süreçlerinin, destek uygulamasının ve bu süreçlerdeki dokümantasyonun birbirinden farklı ve karmaşık olmasıdır. Birçok kurum tarafından Ar-Ge çalışmalarına destek verilmesi ve bu destek programlarının seçiminde firma tarafından ön değerlendirme yapılmaması/yapılamaması, destek programının etkin kullanımını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu sorunun en temel nedeni; başvuru sahibinin destek programını, iki tarafın beklentileri açısından yeterince analiz edememesidir. Bu nedenle birçok proje başladıktan sonra fiili olarak tamamlansa bile destek programından gerektiği gibi yararlanılamamaktadır. Ayrıca destek programlarının aralarındaki farkların belirlenmesi için destek veren tüm kurumların bütün dokümanlarının gözden geçirilmesi gerekmektedir. Bu da oldukça fazla zaman alıcı ve verimli olmayan bir çalışmadır. Bu çalışmada, KOBİ ve büyük ölçekli işletmeler için en yaygın Ar-Ge destek programları geliştirilen bir yazılım ile değerlendirilerek, projenin sunulacağı doğru destek programının belirlenmesi sağlanmıştır. Bir uzman sistem mantığı ile projeyi hem destekleyecek kurum gözüyle, hem de işletmenin beklentilerini baz alacak şekilde bazı kriterlere göre değerlendiren yazılım geliştirilmiştir. Bu çalışmanın, Ar-Ge destek programlarına başvuruyu düşünen ve bu konularda çalışma yapan işletmelere yardımcı olacağı düşünülmektedir. Böylece verimli bir ön değerlendirme yapılarak destek veren kurumlara başvuru yapılabilecek ve destek sistemleri daha etkin kullanılabilecektir. Ayrıca projenin ar-ge ve inovasyon içeriği hızlı ve etkili bir biçimde öğrenilebilecektir. Yazılım, projenin ar-ge içeriğinin zenginleştirilmesi adına önerilerde bulunabilmekte, en uygun destek programına yönlendirmekte ve destek verecek kurumun güncel başvuru dokümanlarını iş akış şeması bazında kılavuz yardımıyla verebilmektedir. Projenin doğru yere doğru şekilde sunulması için adım adım yönlendirme yapabilmektedir. Anahtar sözcükler: Ar-Ge, inovasyon, Ar-Ge destek programları, karşılaştırmalı ar-ge destek programları, proje ön değerlendirme sistemi, proje değerlendirme yazılımı

2 14 1. GİRİŞ Frascati kılavuzuna göre Ar-Ge; Araştırma ve deneysel geliştirme (Ar-Ge), insan, kültür ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bu dağarcığın yeni uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik temelde yürütülen yaratıcı çalışmalardır. Oslo kılavuzuna göre yenilik; Bir yenilik, yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet), veya süreç, yeni bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir organizasyonel yöntemin işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde gerçekleştirilmesidir. 2- AR-GE VE YENİLİK DESTEK PROGRAMLARI Farklı kurumların sanayicilere ve girişimcilere verdiği birçok ar-ge destekleri bulunmaktadır. Fakat en sistematik, düzenli ve sürekli olan Ar-Ge destek programlarını 4 gurupta toplayabiliriz. Aşağıda kısaca açıklamaları yapılmış olan bu destek programlarının farkı kriterler bakımın akış şeması şeklinde karşılaştırmaları yapılmıştır. A- TÜBİTAK-TEYDEB Ar-Ge Destekleri Sanayi Ar-Ge Destek Programı: Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, 1995 yılından beri TÜBİTAK ile Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) işbirliği içinde yürütülmektedir. Program, firma düzeyinde katma değer yaratan kuruluşların Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) çalışmalarını teşvik etmek ve bu yolla Türk sanayisinin Ar-Ge yeteneğinin yükseltilmesine katkıda bulunmak üzere oluşturulmuştur. Programın amacı, sanayi kuruluşlarının Ar-Ge Projelerine %60 a varan oranlarda hibe şeklinde destek sağlamaktır. [6] KOBİ Ar-Ge Destek Programı: Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere (KOBİ) yönelik strateji ve eylem planlarında geliştirilen temel strateji; KOBİ lerin verimliliklerini, katma değer içindeki paylarının ve uluslararası rekabet güçlerinin artırılması esasına dayanmaktadır. Ülkemizde, Ar-Ge faaliyetlerinin önemli bir bölümü büyük ölçekli işletmelerle sınırlı olup, ülke sanayinin %98 ini oluşturan KOBİ lerin Ar-Ge faaliyetleri istenilen düzeyin altında kalmıştır. Yukarıda belirtilen stratejik hedeflere ulaşmak için piyasa koşulları ve uluslararası anlaşmalar kapsamındaki yükümlülükler dahilinde, KOBİ lerin Ar-Ge ve yenilik projeleri için farklılaştırılmış bir destek programı TÜBİTAK tarafından kurgulanmış ve uygulamaya alınmıştır. KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ile, KOBİ lerin bu sorunları aşabilmelerini sağlamak için yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi konularında KOBİ ler tarafından yürütülen TL bütçe ve 18 ay süre ile sınırlı ilk 2 projenin TÜBİTAK tarafından desteklenmesi amaçlanmıştır. [6] Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişimleri Destekleme Programı (Teknogirişim): Ulusal strateji ve eylem planlarında vurgulanan bilgiye dayalı üretimin gerekliliği gerçeğinden hareketle girişimcilik olgusunun teknoloji ve yenilik odaklı firmalara yönelmesini ve lisans, yüksek lisans veya doktora düzeyinde eğitimli kişilerin bilgi ve araştırmalarını ticari ve katma değeri yüksek ürünlere dönüştürebilmelerini teşvik etmek amacıyla TÜBİTAK, Teknoloji ve Yenilik Odaklı Girişimleri Destekleme Programını (TEKNOGİRİŞİM) kurgulamış ve uygulamaya almıştır. Program kapsamında, girişimcilerin firmalarını kurmalarının ardından, personel, malzeme,

3 15 alet/teçhizat/yazılım, seyahat, danışmanlık, hizmet alımı, ofis kira gideri ve ofise ait su, elektrik, ısıtma ve iletişim giderlerinin TÜBİTAK tarafından %75 oranında, en fazla TL ve bir yıl süre ile desteklenmesi öngörülmektedir. [6] Eureka Destek Programı: EUREKA pazar odaklı, kısa sürede ticarileşebilecek ürün ve süreçlerin geliştirilmesine yönelik projelerin desteklendiği uluslararası işbirliği platformudur yılında Türkiye nin de aralarında bulunduğu 18 ülke ve Avrupa Birliği nin katılımıyla kurulan EUREKA o tarihten bu yana 2500 den fazla Ar-Ge projesinin desteklenmesini ve 25 Milyon Avro nun üzerinde Ar-Ge hacmi yaratılmasını sağlamıştır. Destek kapsamına alınan Ar- Ge harcamalarına %60, KOBİ lerin Ar-Ge harcamalarına ise %75 oranında hibe destek sağlanmaktadır. [6] B- KOSGEB Ar-Ge Desteği Araştırma-Geliştirme, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı: Program Araştırma Geliştirme ve İnovasyon Programı ile Endüstriyel Uygulama Programları kapsamaktadır. Ar-Ge; Kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için, sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetlerini, endüstriyel uygulama programı ise Ar-Ge ve/veya inovasyon projesi kamu kaynakları ile desteklenerek başarıyla tamamlanmış ve/veya patent belgesi ile korunan veya doktora çalışması neticesinde ortaya çıkan yeni bir ürün/hizmetin üretilmesi, kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin uygulamaya alınması, ürün veya süreçlerinin pazara uygun biçimde ticarileştirilmesi faaliyetlerini kapsamaktadır. [8] C- TTGV Ar-Ge Proje Destekleri Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği: "Teknolojik Ürün" ve "Teknolojik Proses İnovasyonu" kavramları çerçevesinde, bilgi birikimi projeyi gerçekleştiren firmada kalmak üzere, ticari değeri olan ürünlerin elde edildiği teknoloji geliştirme düzeyindeki Ar-Ge faaliyetleri desteklenmektedir. Ar-Ge faaliyetlerini desteklemek amacıyla oluşturulan desteğin tamamı geri ödemeli olup, destek miktarı en fazla ABD Doları olarak belirlenmiştir. Destek süresi azami 2 yıldır.[9] D- Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Ar-Ge Destek Programları San-Tez Destek Programı: San-Tez Programının amacı, üniversite-sanayi işbirliğinin kurumsallaştırılması ve üniversitelerimizde yapılan bilimsel çalışmaların ticarileştirilerek ülkemize katma değer yaratacak, uluslararası pazarlardaki rekabet gücünün artırılmasına katkı sağlayacak yeni ürün ve/veya üretim yöntemi geliştirilmesi, mevcut üründe ve/veya üretim yönteminde yenilik yapılması amacıyla sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda belirlenecek yüksek lisans ve/veya doktora tez çalışmalarının desteklenmesidir. Desteklenmesine karar verilen San- Tez projesinin toplam bütçesinin %75 i Bakanlıkça teminatsız ve hibe olarak karşılanmakta olup, toplam proje bedelinin %25 inin proje ortağı kurum-kuruluş tarafından dönemler halinde nakdi olarak karşılanması beklenmektedir. [7]

4 16 Teknogirişim Sermayesi Desteği: 5746 Sayılı Kanun kapsamında sağlanan Teknogirişim Sermayesi Desteği ile yeni ve yenilikçi iş fikirleri olan genç girişimcilerin, bu iş fikirlerini katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmeleri için çekirdek sermaye sağlanarak desteklenmesi amaçlanmaktadır. Programa üniversitelerin örgün öğrenim veren, herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok 5 yıl önce almış gerçek kişiler başvurabilmektedir. [7] 3. Uygun Destek Programı Belirleme Kriterleri 2. Bölümde kısaca anlatılan ve sanayici/girişimci tarafından faydalanılan ar-ge destek programlarının başvuru öncesi değerlendirme kriterleri ve başvuru yapılacak program seçimi için kısa ve örnek bir akış şeması olarak Şekil 1 de sunulmuştur.

5 17 Şekil 1: Destek Programlarının Uygunluk Kriterleri

6 18 E-PRODES; KOBİ ve büyük ölçekli işletmelerin sahip oldukları projeler ve proje fikirleri için ilgili kurumlardan destek bulabilmesi için hazırlanan değerlendirme yazılımıdır. Yazılım aracılığı ile bir proje destek uzmanı tarafından belirlenen kurallar, web ortamında kullanıcıya sunulmaktadır. Bu kuralların belirlenmesinde destek veren kurumların tüm değerlendirme kriterleri baz alınmıştır. Kullanıcı kendi işletmesi ve projesi için ilgili cevapları verdiğinde, sistem kullanıcıya en uygun destek programını sonuç olarak döndürmektedir. 3.MAKİNE VE İMALAT SEKTÖRÜ İÇİN AR-GE PROJESİ ÖN DEĞERLENDİRME SİSTEMİ: E-PRODES UZMAN SİSTEM YAZILIMI 3.1. Projenin Başlatılma Gerekçeleri Projenin başlatılma gerekçeleri şu şekilde özetlenebilir; - Destek programlarından destek almak isteyen bir çok KOBİ ve büyük ölçekli işletmenin, hangi destek programının proje için daha uygun olacağının analizi yapamaması, - Başvurulacak destek programının kriterlerinin tam olarak bilinememesi Uzman Sistemin Kurallarının Oluşturulması KOBİ ve büyük ölçekli işletmelere, proje desteği alma konusunda destek verecek olan E- PRODES yazılımı için öncelikle, proje desteği konusunda uzmanlaşmış kişiler tarafından kurallar belirlenmiştir. Proje desteği isteyen işletmenin ve projenin genel yapısını sistemin öğrenmesi E-PRODES yazılımının ilk amacıdır. Bunun için uzmanlar tarafından çeşitli sorular hazırlanarak, olası cevaplarının hemen hepsi belirlenmiş ve her cevap için bir yol haritası oluşturulmuştur. Bu süreç tasarlanırken; işletmeler ve proje destek uzmanının yüz yüze yapmış olduğu görüşmelerin tüm adımları, olası tüm sorular ve her sorunun olası tüm cevapları düşünülmüş ve birbirleriyle ilişkili, kurallar bütünü oluşturulmuştur. Bu kurallar bütünü, uzman sistemin kaynağını oluşturmaktadır. Kuralların oluşturulması aşamasından sonra, çoktan seçmeli test soruları ve cevapları ortaya çıkmıştır. Mevcut test uzunlukları açısından üçe ayrılmıştır. İlk test, en önemli 10 soruyu içermekte ve sorulara verilen cevaplara göre bir destek programı önermektedir. İkinci test; daha detaylı bir soru/cevap adımları izlemekte ve daha tutarlı bir sonuç üretmektedir. Son testte ise, Evet/Hayır ya da çok şıklı cevapları olan sorulara ek olarak, ucu açık olarak bırakılan sorular hazırlanmıştır. Bu sorulara E-PRODES uzman sistemini kullanacak olan kullanıcılar, belirli cevaplar yerine istedikleri cevapları verebileceklerdir. Bu verilen cevaplar sonucunda, sistemin yöneticisi konumunda uzman, kendisi bir etki puanı belirleyerek, kullanıcıya bir destek programı önerecektir Uzman Sistemin Yazılımının Hazırlanması E-PRODES uzman sisteminin kuralları belirlendikten sonraki aşamada, uzman ile koordineli bir çalışma yürüten bir bilgisayar yazılımcısı tarafından, uzman sistemin kuralları (algoritması) bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Bu işlem gerçekleştirilirken, uzman sistemin herkes tarafından kullanılabileceği bir ortam, yani web sayfaları tercih edilmiştir. Böylelikle kullanıcılar kendi bilgisayarlarına bir program kurmak zorunda kalmayacaklar, diledikleri an bir tarayıcı vasıtası ile E-PRODES uzman sistemini kullanabileceklerdir. Ayrıca hazırlanan kullanıcı modülü ile birden fazla teste katılabilecekler ve sisteme kaydedilen test sonuçlarına istedikleri an tekrar ulaşabileceklerdir.

7 19 Uzman sistem değerlendirme modları Şekil 2 de sistemin şematik görünüşü ise Şekil 3 te sunulmuştur. Şekil-2 Uzman sistem değerlendirme modları Şekil-3 E-prodes proje değerlendirme sistemi şematik görünüşü

8 20 Uzman Sistem içerisinde yer alan proje değerlendirmeye ait içerik aşağıda sunulmuştur. - Uzman sistemin önerdiği destek programının iş akış şeması - Uygun programın özet bilgisi ve değerlendirme raporu - Uygun programın güncel başvuru ve izleme formları - Uygun programın raporlama zamanlarının hatırlatılması - Uzman değerlendirmesinde önemli ipuçları ve detaylı rapor Uzman sistemin yer aldığı e-prodes.com.tr adresinde ayrıca sistemi destekleyici olarak aşağıdaki bilgiler yer alacaktır. 50 nin üzerinde destek programının özet bilgisi Desteklenmiş örnek Ar-Ge ve inovasyon projeleri Ar-Ge çalışması yapan akademisyen veritabanı Ar-Ge çalışması yapan sanayici veritabanı Girişimci veritabanı Proje arayan yatırımcı veritabanı Projesini ticarileştirmek isteyen girişimci veritabanı Ar-Ge ve inovasyon güncel haberleri Ar-Ge ve inovasyon konusunda makaleler Ar-Ge ve inovasyon konusunda kitaplar Destek programları istatistikleri Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Patent/Faydalı Model Tescili Marka Tescili Endüstriyel Tasarım Tescili 4. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Üniversite, sanayi, kamu, girişimciden oluşan geniş bir kesim için ar-ge ve inovasyon destekleri verilmektedir. Her bir kesimin ve her bir destek programının kendine has bazı özellikleri bulunmaktadır. Ar-Ge ve inovasyon destek programlarına başvuru yapılırken, sonuca kadar olan yolda neler ile karşılaşılacağının en baştan bilinmesi gerekmektedir. Proje sahibinin ve destek mekanizmasının uygunluğunun sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Ar-Ge ve inovasyonun önemi her geçen gün artmakta ve ülkemizde de yaygınlaşmaktadır. Destek veren kurumların çeşitli olması proje fikri sahibini meşgul etmektedir. Destek programların başarıya ulaşması için başlangıç adımının doğru atılması ve doğru kuruma başvuru yapılması büyük önem taşımaktadır. Ar-Ge destekleri tek bir merkez altında toplanmalıdır. Danışmanlık firmaları uzun yıllar edindikleri bilgiler ile proje fikri sahibini yönlendirebilmektedir. Uzman sistem yazılımı ile karar mekanizmasını hızlandırmak, ar-ge inovasyon desteklerinden daha etkin yararlanmayı beraberinde getirecektir. Marka ve Sistem, Faydalı Model ve Marka Tescili ile 5846 Sayılı Fikri Haklar Kanunu kapsamında koruma altındadır.

9 21 5. REFERANSLAR [1] KARAKAYA Ç. Sanayiciler için Karşılaştırmalı Ar-Ge Destekleri TMMOB Makine Mühendisleri Odası Konya Şubesi V. Makine Tasarım ve İmalat Teknolojileri Kongresi Ekim 2009, Rixos Otel, Konya [2] OECD Frascati Kılavuzu 3. Basım, TÜBİTAK Kitap Baskısı [3] OECD, Eurostat Oslo Kılavuzu 3. Baskı, TÜBİTAK Kitap Baskısı [4] 12 Mart 2008 tarihli, sayılı Resmi Gazete [5] (Erişim tarihi: Mayıs 2010) [6] (Erişim tarihi: Mayıs 2010) [7] [ (Erişim tarihi: Mayıs 2010 ] [8] (Erişim tarihi: Mayıs 2010) [9] (Erişim tarihi: Mayıs 2010) [10] KARAKAYA Ç., SARIOĞLU E. TÜBİTAK- TEYDEB Destek Programlarına Yapılan Proje Başvurularında Sakarya nın Yeri Sakarya Ekonomi Dergisi, Sayı:63, Yıl:12 ISSN , Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası Yayını, Ocak-Şubat 2010, Sakarya [11] UYSAL Ü., İYİBİLGİN O., KARAKAYA Ç. "Genç Girişimcilere Verilen Ar-Ge Destekleri (Türkiye Örneği)" 3.Uluslararası Girişimcilik Kongresi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Mayıs 2010, Bişkek, Kırgızistan [12] ALNIAK M. O., OĞUR A., ERTÜRK M., KARAKAYA Ç. "San-Tez Projelerinin Üniversite-Sanayi İşbirliğine Katkısı ve Destek Süreci" 2. Üniversite-Sanayi İşbirliği Sempozyumu, Haziran 2009, Kocaeli [13] ALNIAK M. O., UYSAL Ü., İYİBİLGİN O., KARAKAYA Ç. "Üniversite-Sanayi İşbirliğinin Sağlanmasında Ar-Ge Projelerinin Rolü, Sorunlar ve Öneriler" Üniversite-Sanayi İşbirliği Merkezleri Platformu (ÜSİMP) Üniversite Sanayi İşbirliği Ulusal Kongresi , 7-8 Mayıs 2009, Eskişehir [14] OĞUR A., KARAKAYA Ç. "Üniversite-Sanayi İşbirliğinin Sağlanmasında Tübitak Teydeb' in Rolü ve Önemi" Üniversite Sanayi İşbirliği Sempozyumu - USİS-2007, Haziran 2007, ATSO Adapazarı [15] OĞUR A., KARAKAYA Ç. "Makina Tasarım ve İmalat Sektöründe Ar-Ge Destekleri " IV. Makina Tasarım ve İmalat Teknolojileri Kongresi, Kasım 2007, KONYA [16] OĞUR A., KARAKAYA Ç. "Makina Tasarım ve İmalat Sektöründe Ar-Ge Destekleri-1" Machinery MakinaTek Aylık İmalat ve Teknoloji Kültürü Dergisi, Mart 2008, Sayı:125 [17] KARAKAYA Ç. "Sanayi Ar-Ge Projeleri İçin Uygun Destek Programı Seçim Kriterleri" International Science & Technology Conference (ISTEC 2010), October 2010, Salamis Bay Conti Hotel, TRNC [18] KARAKAYA Ç. Ar-Ge ve Yenilik Destekleri Örnek Projeler ve Karşılaştırmalı Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları Yayın No: 2010/1 ISBN: , Sakarya 2010 [19]

10 22 ÖZGEÇMİŞ Öğr. Gör. Dr. Çetin KARAKAYA: 1978 yılında Gebze' de doğdu. İlk, orta ve endüstri meslek lisesi elektrik bölümündeki öğrenimini 1995 yılında Gebze' de tamamladı yılları arasında Gebze de bulunan mikro ölçekli işletmelerde işçi olarak çalıştı yılları arasında Süperlas Süperlastik Kauçuk ve Plastik San. ve Tic. A.Ş. firmasında mekanik bakımcı ve elektrikçi olarak görev yaptı. Lisans öğrenimini 3,5 yılda birincilikle ile tamamlayarak, 2002 yılında Sakarya Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. Mezun olduğu dönem, Sakarya Ünv. Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Kaynak Bilim Dalı' nda yüksek lisans öğrenimine başladı. Bir yıl sonra aynı üniversiteye Araştırma Görevlisi olarak atandı Ocak ayında yüksek lisans öğrenimini tamamladı. Aynı yıl doktora öğrenimine başladı yılında Karasu Meslek Yüksek Okulu Makine Programına Öğretim Görevlisi olarak atandı. Temmuz 2011 de doktora öğrenimini tamamladı. Birçok sanayi Ar-Ge projesinde, SAÜ Teknokent' inde ki Ar-Ge firmalarında, Üniversite Yönetim Kurulu görevlendirmesi ile danışmanlıklarda bulundu. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı desteği ile tamamlanan San-Tez 123 "Yüksek Basınca Dayanıklı Kompozit Hidrojen Tanklarının İmalatı" adlı projede Doktora öğrencisi olarak görev aldı. 1,5 yıl Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası' nda danışmanlık görevinde bulundu. Bu kapsamda Ar- Ge projelerinin hayata geçirilmesi ve Ar-Ge bilincinin yaygınlaşması ile ilgili çalışmalar yaptı. Ulusal ve uluslararası sempozyum/kongrelerde sunulmuş ve çoğunlukla başarı ile tamamlanmış sanayi Ar-Ge projelerine dayalı 50' nin üzerinde yayını bulunmaktadır. 100' e yakın sanayi Ar-Ge projesinde görev almıştır. Evli ve 2 çocuk babasıdır. Makine Mühendisleri Odası nın sicil numaralı üyesidir.