DANIŞTAY BAŞKANLIĞI NA

Transkript

1 Yürütmeyi Durdurma İstemlidir DANIŞTAY BAŞKANLIĞI NA DAVACI : Türk Dişhekimleri Birliği Ziya Gökalp Caddesi 37/11 Kızılay Ankara VEKİLİ : Av. Mustafa Güler Strazburg Caddesi 28/28 Sıhhiye Ankara DAVALI : 1-Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Ziyabey Caddesi No:6 Balgat/Ankara 2-Sağlık Bakanlığı Sıhhiye / Ankara D.KONUSU : tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ in aşağıda belirtilen maddelerinin yürütmesinin durdurulmasına ve iptaline karar verilmesi istemidir. YAYIN TARİHİ : AÇIKLAMALAR : Resmi Gazete'nin tarih ve sayılı nüshasında yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan 2013 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği nin bazı maddeleri tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile değiştirilmiştir. Bilindiği üzere, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve diğer kanunlardaki özel hükümler gereği genel sağlık sigortasından yararlandırılan kişilerin sağlık hizmetlerine erişimlerine ilişkin hemen bütün kurallar Sağlık Uygulama Tebliği ile belirlenmektedir. Bu yönüyle, bütün emekliler, çalışanlar; bunların bakmakla yükümlü oldukları ve bir kısım istisnai statülerde bulunanların bu yönüyle ülkemiz nüfusunun neredeyse tamamının- gereksinim duydukları sağlık hizmetlerinin nerelerden alınabileceği, sağlık hizmetlerinin sunulmasında uyulması gereken kurallar ile bu hizmetler için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılacak ödemelerin miktarı; dolayısıyla sağlık hizmetinin bütün boyutları söz konusu Tebliğ de düzenlenmiştir.

2 1. Özel sağlık kuruluşlarına sevkle bile gidebilmek olanağı kaldırılmıştır Dava konusu Tebliğin 6. maddesiyle ana Tebliğ in ağız ve diş sağlığı hizmetlerine erişim koşullarını düzenleyen B numaralı alt maddesi %40 ve üzeri özürlü kişiler haricinde, özel sağlık hizmeti sunucularından alınan sağlık hizmetinin bedelini hiçbir şekilde ödemeyecek şekilde değiştirilmiştir. Özürlülerin özel sağlık kuruluşlarına erişimi de zorlaştırılmıştır. Bu kuralla ağız ve diş sağlığı hizmetlerine erişim bakımından önceki yetersiz düzenlemelerin bile çok gerisine gidilmiştir. Bu düzenlemeyle hastaların kamu sağlık tesislerinde ağız diş sağlığı hizmetine erişemedikleri gerçeği göz ardı edilmiş, önceki düzenlemelerde resmi sağlık kuruluşlarından sevk edilmek suretiyle serbest diş tabiplikleri ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarına başvuru imkanı tanınmışken bu düzenlemeyle sevk imkanı sadece %40 ve üzerinde özürlü olan hastalara tanınmıştır. Bu yönüyle, kendileri de genel sağlık sigortalısı olan ve hatta bunun için prim ödeyen ancak sağlık hizmetine erişemeyen hastaların ağız diş sağlığı hizmetini bütünüyle cepten ödeme yaparak karşılamaları gerekecektir. Oysa hastaların özel diş tabipliklerine gitmeleri bireysel bir tercih değil kamu sağlık hizmetlerinin yetersizliğinden kaynaklanan bir zorunluluktur. Bu düzenleme ile SGK kapsamındaki kişilerin ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin tek adresi olarak Sağlık Bakanlığına bağlı ağız diş sağlığı merkezleri (ADSM) gösterilmektedir. Düzenlemenin değerlendirilebilmesi için öncelikle söz konusu ADSM lerin SGK kapsamındaki kişilere hizmet vermek bakımından yeterliliklerine bakmak gerekir. Ülkemizde Sağlık Bakanlığına bağlı toplam 96 yatağı olan sadece 8 adet diş hastanesi ile 121 adet ADSM bulunmaktadır. Sağlık Bakanlığının sahip olduğu bütün sağlık tesislerindeki olanaklar bir arada değerlendirildiğinde dahi 2012 yılı Sağlık Bakanlığı istatistiğine göre diş üniti başına kişi düşmektedir! Ülkemizde Sağlık Bakanlığı, üniversite ve özel dişhekimlikleri dahil olmak üzere kişi başı dişhekimine müracaat sayısı yılda 0,47 dir. Bu sayı gelişmiş ülke ortalamalarının çok altındadır. Nüfusun yarısının, kamu ya da özel olsun, dişhekimine bir yıl içinde hiç müracaat etmediği anlaşılmaktadır. Toplumun ağız diş sağlığı göstergeleri de ne yazık ki bu istatistiği doğrulamaktadır. Diğer yandan Sağlık Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren 121 ADSM nin hemen tamamı il merkezlerindedir. Örneğin en çok ADSM nin bulunduğu Ankara da 6 adet ADSM ve 2 diş hastanesi bulunmasına karşın bunların tamamı merkez ilçelerdedir. 2

3 ADSM lerin il nüfusuna göre bir dağılım göstermediği de anlaşılmaktadır. Zira Türkiye nüfusunun yüzde 18 inin yaşadığı 13 milyonluk İstanbul da on üç adet ADSM mevcut iken 4,5 milyonluk Ankara da altı, 2 milyonluk Bursa da dört, 2 milyonluk Konya da üç, 1,5 milyonluk Diyarbakır da 1,7 milyonluk Mersin de veya 750 bin nüfuslu Trabzon da sadece 1 ADSM bulunmaktadır! Nüfusu Sağlık Bakanlığına Bağlı ADSM Sayısı Ankara Bursa Diyarbakır İstanbul Konya Trabzon Mersin Bütün sosyal güvenlik kuruluşları tek çatı altında SGK adıyla toplanmış olduğuna göre il nüfuslarının hemen tamamının SGK kapsamında olduğu ve ağız ve diş sağlığı hizmeti talep edebileceğinde kuşku bulunmamaktadır. Bu çerçevede, mevcut ADSM ve diğer resmi sağlık kuruluşlarındaki diş tabiplerinin hastalara zamanında ve yeterli hizmet sunmalarının olanaksızlığı ortadadır. Diğer taraftan, illerde kurulu olan ADSM lerin genellikle il merkezlerinde bulunması sebebiyle ilçelerde yaşayanların ağız diş sağlığı hizmetlerine erişimi bir kat daha kısıtlanmış bulunmaktadır. Yaşadığımız kent olarak Ankara ya baktığımızda merkeze 145 km. uzaklıktaki Şereflikoçhisar ilçesinde ya da 158 km. uzağındaki Nallıhan ilçesinde ADSM olmadığı gibi her biri nüfus barındıran bu ilçelerde Sağlık Bakanlığına bağlı sadece ikişer dişhekimi vardır. Merkeze 177 km. uzaktaki Evren ilçesinde ise ADSM olmadığı gibi Sağlık Bakanlığına bağlı bir dişhekimi de yoktur! Bu örnekteki ilçelerde yaşayan kişilerin ağız ve diş sağlığı sorunlarını mevcut dişhekimlerinin tek başlarına çözme olanakları yoktur. Söz konusu ilçelerde serbest dişhekimleri mevcut ise de getirilen yasaklama sebebiyle halkın bu dişhekimlerinin 3

4 hizmetinden SGK desteğiyle yararlanabilmeleri mümkün değildir. Bu durumda hastaların yaklaşık 150 km uzaklıktaki Ankara merkezde bulunan ADSM lere müracaat etmeleri ve mevcut yoğunluk içinde kendilerine bir yer bulabilmeleri ile ağız diş sağlığı hizmetine erişebilmeleri mümkün olabilecektir. Ağız diş sağlığı hizmetlerinin genellikle tek bir girişim ile sonlanmadığı, birden çok randevuda çeşitli işlemler yapılması gerektiği göz önünde bulundurulduğunda davalı idarenin Tebliğ ile getirdiği sistemin hizmet gereklerine uymadığı ortadadır. Davalının bütün gayreti, hastaların sayısal ve dağılım olarak yetersiz olan ADSM lere erişim zorluğu sebebiyle tedaviden vazgeçmeleri ya da bedelini kendileri karşılayarak tedavilerini yaptırmalarıdır. Böylesi bir yaklaşımın, kamu görevi yapan ve üstüne üstlük sosyal güvenlik hizmetlerini yürütmekle görevlendirilmiş olan davalı Kurum tarafından asla kabul edilmemesi gerekir. Hastalara tedavi hizmeti sunmak zorunda olan bir Kurumun bu olanağı sağlayamayacağını bilmesine karşın sadece Sağlık Bakanlığına bağlı kurumlar ile ADSM leri adres göstermek suretiyle işin sorumluluğundan kurtulma çabasının anlamsızlığı bir yana 5510 sayılı Yasa incelendiğinde hastaların sözleşmeli resmi sağlık kurumlarında tedavilerinin sağlanamaması durumunda tedavilerinin sağlanabileceği bir sağlık kuruluşuna sevk edilebilmeleri mümkündür. Anılan Yasa nın 65. maddesinde Hekimin veya diş hekiminin muayene veya tedavi sonrası tıbben göreceği lüzum üzerine genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetinden yararlanmaları için muayene ve tedavi edildikleri yerleşim yeri dışına yapılan sevkinde, ayakta tedavilerde kendisinin ve bir kişi ile sınırlı olmak üzere refakatçisinin gidiş ve dönüş yol gideri ve gündelikleri; yatarak tedavilerde ise gidiş ve dönüş tarihleri için gündelikleri ile yol gideri Kurumca karşılanır. denilmek suretiyle resmi kurumda görevli diş tabibinin hastanın sağlık hizmetinden yararlanabilmesi için, tıbben göreceği lüzum üzerine, hastayı sevk edebileceği kabul edilmiştir. Diğer yandan %40 ve üzerinde özrü bulunan hastaların özel sağlık kuruluşlarından yararlanabilmeleri kamu sağlık tesisinden üç dişhekiminin heyet raporuyla sevk edilmesine bağlanmıştır. Nihayetinde 121 ADSM ile 8 diş hastanesi vardır. ADSM her ilde yoktur. İlçelerin ise pek çoğunda yoktur. Sağlık Bakanlığının en az üç dişhekiminin bulunduğu ilçe sayısı oldukça azdır. Zaten özürleri sebebiyle hareket kabiliyetleri sınırlı olan bu hastaların ayrıca uzun yolculuklar yaparak üç dişhekiminin bulunduğu resmi sağlık tesislerine 4

5 ulaşmaları ayrıca eziyetli bir haldir. Hal böyle olunca, özürlülerin ağız diş sağlığı hizmetine erişimi için getirilen sevk edilebilme olanağının kullanılabilmesi oldukça sınırlı kalacaktır. Kamu kaynağının denetimi için Tebliğin Ek-2-Ç-2 ekinde Kontrol Formu vasıtasıyla hastaya yapılması gerekenlerin ve fiilen yapılanların resmi kurum dişhekimi tarafından saptanıp raporlandığı dikkate alındığında sevk gerekliliğinin üç dişhekiminin varlığına bağlanmasının işi zorlaştırmaktan başka bir amacı anlaşılamamaktadır. Toplumun ağız diş sağlığının geliştirilmesi için sağlık hizmetine erişimin önündeki bütün engellerin kaldırılmasına çaba harcanmalıdır. Sağlık Bakanlığına bağlı ADSM ve diş hastanesi sayısı ortada iken, hastaların özel sağlık kurum ve kuruluşlarından ağız ve diş sağlığı hizmeti alabilmelerini bütünüyle engellemek bireylerin yaşam ve sağlık haklarına, dolayısıyla hukuka ve hizmet gereklerine aykırıdır. Bu bakımdan Resmi Gazete'nin tarih ve sayılı nüshasında yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan 2013 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği nin B alt maddesinin tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ in 6. maddesiyle değişik B-1 Diş tedavileri uygulama esasları başlıklı alt bendin (1) numaralı fıkrasının kapsamdaki kişilerin özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularındaki diş ünitelerinde yapılan ağız ve diş sağlığına ilişkin tedavileri Kurumca ödenmez. hükmünün ve (2) numaralı fıkrasının ikinci cümlesindeki üç diş hekimi tarafından kurulu ibaresi ile üçüncü cümlesindeki kurulu ibarelerinin iptali gerekir. 2. Özürlülerin özel sağlık kuruluşundan yararlanmasında ödenecek ücret özürlüye külfet getirmektedir Tebliğin B-2- Diş tedavileri ödeme işlemleri hükmüne göre (1) Özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularından, %40 ve üzeri özürlü hastalara verilen ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin ücretleri SUT eki EK-2/Ç Listesinde yer alması şartıyla, SUT eki EK-2/Ç Listesi üzerinden ödenir. Anılan düzenleme uyarınca, kamu sağlık tesislerinin yetersizliği sebebiyle ve apaçık bir zorunluluk üzerine özel sağlık kuruluşuna gitmek zorunda kalan; bu zorunluluğun resmi kurumdaki üç dişhekiminden oluşan heyet tarafından da saptandığı özürlü hastanın ödemek 5

6 zorunda kaldığı bedelin kendisine iadesi değil de SUT eki EK-2/Ç Listesinde belirlenen rakamın ödenmesi söz konusudur. Söz konusu Ek 2/Ç liste resmi sağlık kurumlarına yapılacak ödemeye göre düzenlenmiştir. Çalışanların maaşlarının, tesis ve cihazların, işletme giderlerinin ve pek çok diğer giderin genel bütçeden ödendiği, herhangi bir vergi yükünün bulunmadığı kamu sağlık tesislerinin döner sermaye gelirini oluşturan bu ödeme anılan sağlık kuruluşları bakımından makul bulunabilir. Ancak özel sağlık kuruluşunda böyle bir bedel ile hizmet sunulabilmesine olanak olmadığı açıktır. Örneğin, 11,80 TL hekim muayenesi 6,75 TL konsültan hekim muayenesi yapılması mümkün değildir! Aynı hizmetin TDB Ağız Diş Sağlığı Muayene Ve Tedavi Ücret Tarifesindeki karşılığı liradır. Hal böyle olunca, sağlık hizmetine erişebilmek için özel sağlık kuruluşundan hizmet alan özürlü hasta bu rakamların üzerindeki miktarı cebinden ödeyecek ve aynı hizmeti kamu sağlık kuruluşundan alan hastanın katlanmadığı bir külfete katlanmış olacaktır. Eşitlik ilkesine aykırı olan bu durum kabul edilemez. Bu sebeple, Tebliğin B-2- Diş tedavileri ödeme işlemleri hükmüne göre (1) Özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularından, %40 ve üzeri özürlü hastalara verilen ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin ücretleri SUT eki EK-2/Ç Listesinde yer alması şartıyla, SUT eki EK-2/Ç Listesi üzerinden ödenir. hükmünün iptali gereklidir. 3. Hukuksal Düzenlemeler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi nin 25. maddesine göre herkesin kendisinin ve ailesinin sağlık (...) ve tıbbi bakım hakkı vardır. Avrupa Sosyal Şartı nın Sağlığın Korunması başlıklı 11. maddesine göre taraf Devletler herkesin ulaşılabilecek en yüksek sağlık düzeyinden yararlanmasını mümkün kılacak her türlü önlemden yararlanma hakkına sahip olduğunu kabul etmiş ve sağlığın korunması hakkının etkin biçimde kullanılmasını sağlamak üzere, ya doğrudan veya kamusal veya özel örgütlerle işbirliği içinde, diğer önlemlerin yanı sıra, sağlığın bozulmasına yol açan nedenleri olabildiğince ortadan kaldırmayı taahhüt etmişlerdir. Anayasanın 17. maddesi uyarınca herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Yine Anayasanın 56. maddesi uyarınca Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. 6

7 Anayasanın 56. maddesinde Devlet in herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak ödevi belirtildiğinden normlar hiyerarşi uyarınca altta yer alan bütün düzenlemelerin bu amaçlara ulaşmaya elverişli hükümler içermesi gerektiği konusunda duraksamaya yer yoktur. 1 "Kişinin yaşama hakkı, maddî ve manevî varlığını koruma hakkı;birbirleriyle sıkı bağlantıları olan, devredilmez, vazgeçilmez temel haklardandır.bu haklara karşı olan her türlü engelin ortadan kaldırılması da devlete ödev olarak verilmiştir. Güçsüzleri güçlüler karşısında koruyacak olan devlet, gerçek eşitliği sağlayacak, toplumsal dengeyi koruyacak, böylece gerçek hukuk devleti niteliğine ulaşacaktır. Hukuk devletinin amaç edindiği yaşama hakkının korunması, sosyal güvenliğin sağlanmasıyla gerçekleşecektir. Sosyal güvenliği sağlayacak olan kuruluşların yasal düzenlemelerinin, "yaşama hakkı ile maddi ve manevî varlığı koruma haklarını" zedeleyecek veya ortadan kaldıracak hükümler içermemesi gerekir. Bu konuda düzenlenen uluslararası kurallar da aynı amaca yönelik hükümler taşımaktadır günlü, 3581 sayılı Yasa yla onaylanan Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi nin 13. maddesi de hastalık durumunda gerekli olan tüm bakımların sağlanmasını öngörmektedir. 2 Belirtilen kural düzenlemelerin tamamında bireylerin sağlık hizmetine erişiminin önündeki engellerin kaldırılmasını istemenin bireyler için hak niteliğinde olduğu, kuralların pozitif norm oluşturması sebebiyle bireylerin sağlık hizmetine ulaşabilmelerini sağlayacak düzenlemeler yapmanın da Devlet için bir görev olduğu açık ya da örtülü biçimde vurgulanmıştır. Her ne kadar Anayasa nın 65. maddesinde Devlet in sosyal ve ekonomik alanlardaki görevlerini bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getireceği, bu Tebliğ ile yapılan düzenlemenin de bu sınırın belirlenmesi olduğu savunulabilir ise de dava konusu adsız düzenleyici işlem ve ilgili Tebliğ hükmü ile getirilen sınırlamaların Anayasa nın özellikle 17 ve 56. maddeleriyle Devlet e yüklenen görevlerin amaçlarına uygun olmadığı gibi hiçbir bilimsel temelinin de bulunmaması anılan savunmayı haksız kılmaktadır. Anayasa Mahkemesinin Sosyal Sigortalar Yasasında yapılan tedavi süresinin 18 ayla sınırlandırılmasına ilişkin kuralın Anayasa ya aykırı olduğunu belirlediği bir kararında da vurgulandığı üzere 60. maddede belirtilen sosyal güvenlik hakkı, yine Anayasa nın 17. maddesinde düzenlenen "yaşama, maddi ve manevi ve varlığını koruma hakkı" ile çok sıkı bağlantı içindedir. Dolayısıyla devlet ekonomik 1 Danıştay 10. Daire E. 2000/5957 K. 2002/505 T (Savcı mütalaasından) 2 Anayasa Mahkemesinin gün ve E.90/17, 91/2 sayılı kararı 7

8 ve sosyal alandaki görevlerini yerine getirirken uygulayacağı sınırlamalarda "yaşama hakkını" ortadan kaldıran düzenlemeler yapamayacaktır. 3 Devletin çalışanlar, emekliler ve bakmakla yükümlü olduklarının gereksinim duyduğu sağlık hizmetlerini bilimsel gereklilikler dışında bir sınırlamaya tabi tutmasını olanaklı kılan bir kural, üst hukuk normlarında yer almamış iken, dava konusu işlemlerle sağlık hizmet sunumunun sadece parasal yönünü gözeterek kısıtlamalarda bulunulması bütünüyle hukuka aykırıdır. 4. Yargı kararları SGK nın ödeyeceği miktar ile tedavinin bedeli arasındaki farkın hasta tarafından karşılanmasını düzenleyen benzer Tebliğ hükmü Danıştay 10. Dairesinin tarih ve 2007/7393 E. sayılı kararı ile yürütmesi durdurulmuştur. Aynı konuda, Danıştay 2. Dairesinin tarih ve 2007/2863 E. sayılı kararıyla da Devlet Memurları bakımından uygulama alanı bulan Tedavi Yardımı Uygulama Tebliğinin serbest diş tabipliklerinde diş tedavilerine ilişkin sınırlama ve uygulanacak fiyatlar ile ilgili kurallarının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. Danıştay 2. Dairesinin tarih ve 2007/2574 E. 2007/4612 K. sayılı kararında da resmi kurumdan özel diş tabipliklerine sevk edilen hastalar bakımından uygulanacak fiyat tarifesinin Türk Dişhekimleri Birliği tarafından hazırlanan Diş Hekimlerinin Yapacakları Muayene ve Tedavilere Uygulanacak Ücretlerin Asgari Hadleri Hakkında Tebliğ olduğu; uygulamanın söz konusu resmi Tebliğ e göre yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Bu kararlar üzerine davalı SGK tarafından tarihinde yayınlanan Duyuru başlıklı adsız düzenleyici işlemle, yargı kararlarına aykırı olarak, resmi kurum sevki ile özel sağlık kuruluşları ve serbest diş hekimliklerinde yaptırılan diş tedavilerinde Sağlık Uygulama Tebliği ekindeki (Ek-7) listenin geçerli olduğu belirtilmiştir. Söz konusu adsız düzenleyici işlemin iptali için Türk Dişhekimleri Birliği tarafından Danıştay 10. Dairesinde 2008/7970 E. sayılı olarak açılan davada tarihinde yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir. Davalı tarafından tarih ve (1.mükerrer) sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe konulan 2008 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinin Diş Tedavileri başlıklı 8. maddesinde de aynı hukuka aykırılıklar tekrar edilmiş olmakla iptali için, Danıştay 10. Dairesinde 2008/9164 E. sayılı dava açılmıştır. Anılan davada ve tarihlerinde serbest diş tabiplikleri ile özel sağlık kurum ve 3 Anayasa Mahkemesinin gün ve E.90/17, 91/2 sayılı kararı 8

9 kuruluşlarında yaptırılan diş tedavilerinde Türk Dişhekimleri Birliği Asgari Ücret Tarifesinin uygulanması gerektiği gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir. Davalı İdarenin yargı kararları uyarınca işlem yapmak yerine Sağlık Uygulama Tebliği nin Özel sağlık kurum ve kuruluşları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık kurum ve kuruluşlarında diş tedavisi başlıklı 8.2 maddesini tümüyle yürürlükten kaldırması işlemi de Danıştay 10. Dairesinde 2009/3984 E. sayılı olarak açılan davada verilen tarihli kararla yürütmesi durdurulmuştur. Davalı bu kez yayımladığı 2009/110 sayılı bir Genelge ile yargı kararının gereğini şeklen yerine getirerek hastaların resmi sağlık kurumlarında tedavisinin yapılamaması durumunda özel sağlık kurum ve kuruluşları ile serbest diş tabipliklerine sevk edilebileceklerini belirtmiş ancak sevk edilebilmek için gerekli görülen şartları ise yerine getirilemeyecek kadar zorlaştırmıştır. Bu düzenleme de müvekkil Birlik tarafından Danıştay 10. Dairesinde 2009/11954 E. sayılı olarak dava konusu yapılmış; tarihli kararla yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir. Sevkle özel sağlık kuruluşuna yönlendirilen hastalara o ilde düzenlenen en düşük fatura tutarına kadar olan tedavi giderinin SGK tarafından ödeneceğini düzenleyen 2013 yılı Sağlık Uygulama Tebliğinin B-2 hükmü hastalar yönünden sağlık hakkına ulaşımı ve dolayısıyla tedavilerinin zamanında yapılmasını engellediği sonucuna varılarak Danıştay 15. Daire tarafından tarih ve 2013/8373 E. sayılı kararla yürütmenin durdurulması kararı verilmiştir. Danıştay kararlarının gereğini yerine getirmek zorunda olan İdare, uzun zamandır, karar gereğini şeklen yerine getirmekte ancak ortaya koyduğu yeni şartlarla kişilerin ağız ve diş sağlığı hizmetlerine ilişkin sağlık giderlerini mümkün olduğunca ödemekten kaçınmaktadır. Danıştay 15. Dairenin sevkle özel sağlık kuruluşuna yönlendirilen hastaya ödenecek tedavi ücreti sınırını hukuka aykırı bulması sebebiyle yürütmesini durdurması üzerine, Karar gereğine uygun düzenlemeyi yapmak yerine özel sağlık hizmetine erişimi bütünüyle yasaklayarak, yargı kararıyla saptanan ihlali daha da ağırlaştırmıştır. 9

10 YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİMİZİN NEDENLERİ Dava konusu düzenlemeler açıkça hukuka aykırı oldukları gibi hastaların tedavisini engellemekte, kamu sağlığı; dolayısı ile kamu yararı açısından telafisi imkansız zarara yol açmaktadır. İ.Y.U.Y. nın 27.maddesinde düzenlenen açıkça hukuka aykırılık ve telafisi imkansız zarara yol açma koşulları bir arada bulunduğundan, öncelikle ve ivedilikle davalı idare savunması beklenmeksizin dava konusu düzenlemelerin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmesini talep ediyoruz. HUKUKSAL NEDENLER :Anayasa, 3224 sayılı Türk Dişhekimleri Birliği Kanunu, DELİLLER SONUÇ VE İSTEM İ.Y.U.Y. ve ilgili diğer mevzuat. :Bilimsel görüşler, yargı kararları, gerekli görüldüğünde bilirkişi incelemesi ve diğer yasal deliller. :Açıklanan nedenlerle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ in 6. maddesiyle değiştirilen asıl Tebliğ in; B-1 Diş tedavileri uygulama esasları başlıklı alt bendin (1) numaralı fıkrasındaki özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularındaki diş ünitelerinde yapılan ağız ve diş sağlığına ilişkin tedavileri Kurumca ödenmez. hükmünün ve (2) numaralı fıkrasının ikinci cümlesindeki üç diş hekimi tarafından kurulu ibaresi ile üçüncü cümlesindeki kurulu ibarelerinin, B-2- Diş tedavileri ödeme işlemleri başlıklı (1) Özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularından, %40 ve üzeri özürlü hastalara verilen ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin ücretleri SUT eki EK-2/Ç Listesinde yer alması şartıyla, SUT eki EK-2/Ç Listesi üzerinden ödenir. hükmünün, öncelikle yürütmesinin durdurulmasıyla iptaline karar verilmesini ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı idareye yüklenmesine karar verilmesini saygılarımla ve vekaleten talep ederim Davacı Türk Dişhekimleri Birliği Vekili Avukat Mustafa Güler Eki:1)Vekaletname örneği 2)Dava konusu işlem (İlgili bölümleri sunulmuştur) 3)Ülkemizdeki Sağlık Bakanlığına bağlı ağız ve diş sağlığı birimleriyle ilgili istatistiki çizelgeler 10

11 25 Temmuz 2014 CUMA Resmî Gazete Sayı : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından: TEBLİĞ SOSYAL GÜVENLİK KURUMU SAĞLIK UYGULAMA TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ MADDE 6- Aynı Tebliğin B numaralı alt maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.. (1) 5510 sayılı Kanunun 60/c-1, 60/c-3 veya 60/c-9 bentlerinde sayılan kişiler hariç olmak üzere Kurumumuz kapsamındaki diğer kişilerin özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucuları diş ünitelerindeki ağız ve diş sağlığı hizmetleri aşağıdaki şekilde yapılacaktır B-1 Diş tedavileri uygulama esasları (1) %40 ve üzerinde özürlü kişiler hariç olmak üzere kapsamdaki kişilerin özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularındaki diş ünitelerinde yapılan ağız ve diş sağlığına ilişkin tedavileri (ortodonti hariç) Kurumca ödenmez. (2) %40 ve üzerinde özürlü kişilerin özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularındaki diş ünitelerinde yapılan diş tedavilerinin ödenebilmesi için, özürlülük durumu belgelendirilmelidir. Bu hastalar; Sağlık Bakanlığına bağlı ağız ve diş sağlığı merkezleri (ADSM), ağız ve diş sağlığı hastaneleri, ağız ve diş sağlığı eğitim ve araştırma hastaneleri veya üniversitelerin diş hekimliği fakültelerince üç diş hekimi tarafından sağlık kurulu raporu düzenlenmesi halinde, özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularındaki diş ünitelerine başvurabilirler. Sağlık kurulu raporunda, yapılacak ağız ve diş sağlığına ilişkin tedaviler açıkça belirtilmelidir. Sağlık kurulu raporunun düzenlendiği tarihten itibaren 10 gün (raporun alındığı gün dahil) içinde tedaviye başlanılması gerekmektedir. (3) Başta zihinsel özürlü olmak üzere iletişim kurulamayan veya algılama güçlüğü yaşanan özürlü kişilerin diş tedavileri, sınırlı uyuşturma altında gerçekleştirilemiyorsa ve genel anestezi altında müdahale gerekmesi durumunda genel anestezi bedelinin ödenebilmesi için; tedavinin anesteziyoloji ve reanimasyon uzman hekiminin sorumluluğunda genel anestezi altında cerrahi müdahale uygulanabilen, asgari tıbbi malzeme ve ilaçların bulunduğu genel anestezi ile müdahale birimi olan sağlık hizmeti sunucularında yapıldığının belgelendirilmesi gerekmektedir. (4) 14/1/2012 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenmiş raporun bir örneği faturaya eklenir. (5) Ortodontik tedavi gereksinimi olan hastalar; Sağlık Bakanlığına bağlı ağız ve diş sağlığı merkezleri (ADSM), ağız ve diş sağlığı hastaneleri, ağız ve diş sağlığı eğitim ve araştırma hastaneleri veya üniversitelerin diş hekimliği fakültelerince en az bir ortodonti uzmanının/ortodonti konusunda doktoraya sahip diş hekiminin yer aldığı üç diş hekimi tarafından sağlık kurulu raporu düzenlenmesi halinde, özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularındaki diş ünitelerine başvurabilirler. Tedavinin başlanacağı il sınırları içerisinde, ortodonti uzmanının/ortodonti konusunda doktoraya sahip diş hekiminin bulunmaması halinde sağlık kurulu üç diş hekiminden oluşur. Sağlık kurulu raporunda yapılan tedavinin estetik amaçlı olmadığı ve maloklüzyon tipi açıkça belirtilir. Sağlık kurulu raporunun düzenlendiği tarihten itibaren 6 ay içinde tedaviye başlanılması gerekmektedir. (6) Özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularınca yapılan diş tedavileri sonrasında, SUT eki EK-2/Ç-2 Listesinde yer alan Diş Tedavileri Kontrol Formu ve/veya ortodontik tedavilerde SUT eki EK-2/Ç-3 Listesinde yer alan Tanıya Dayalı Ortodontik Tedavi Kontrol Formu nda yer alan tedavinin yapıldığına dair bölümün diş ünitesi bulunan protokollü resmi sağlık hizmeti sunucusunda görevli diş hekimi 11

12 tarafından onaylanması gerekmektedir B-2- Diş tedavileri ödeme işlemleri (1) Özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucularından, %40 ve üzeri özürlü hastalara verilen ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin ücretleri SUT eki EK-2/Ç Listesinde yer alması şartıyla, SUT eki EK-2/Ç Listesi üzerinden ödenir. (2) Özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucuları diş ünitelerinde uygulanan ortodontik tedavi bedelleri SUT un 2.4.1(4) fıkrasına göre ödenir. (3) Ödemelerde; SUT ve eki EK-2/Ç Listesindeki süre ve adet ile ilgili hükümlere uyulur. (4) Özel sağlık hizmeti sunucuları ile Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık hizmeti sunucuları diş ünitelerinde %40 ve üzeri özürlü hastalara verilen ağız ve diş sağlığı hizmetleri kapsamında uygulanan protez tedavileri için malzeme dahil döküm ve işçilik ücreti ödenmez. (5) Ortodontik tedavi uygulanan kişilere ait faturaların ödemeleri SUT eki EK-2/Ç-3 Listesinde yer alan formlar üzerinden üç aşamada yapılır. Her bir aşama tamamlandığında tedavi bedelinin 1/3 ü ödenir B-3- Diğer hükümler (1) Hastalar, başvurdukları Kurum ile sözleşmeli ağız ve diş sağlığı hizmeti verilen sağlık hizmeti sunucularınca ağız ve diş sağlığı tedavileri için düzenlenen sağlık kurulu raporunda ve/veya ortodontik tedaviler için düzenlenen sağlık kurulu raporunda imzası bulunan hekimin kendisinin, birinci derece yakınının veya bunların ortaklarının özel muayenehanelerince/özel sağlık hizmeti sunucularınca tedavi edilemezler. Bu şekilde, sağlık kurulu raporlarında onayı bulunan ve tedaviyi sağlayan hekimin aynı olduğu veya eşi veya ortakları tarafından yapıldığı belirlenen tedavilere ait giderler ödenmez. (2) SUT eki EK-2/Ç Listesinde (*) işaretli olan tedaviler ile aynı listenin 7.1 Tanıya dayalı ortodontik tedavi işlemleri başlıklı bölümünde yer alan tedavilere ait giderlerin karşılanabilmesi için, tedavinin konularında uzman veya doktoralı diş hekimleri tarafından yapıldığının belgelendirilmesi gerekmektedir. MADDE 66 Bu Tebliğin; a) 12 ve 13 üncü maddeleri 1/1/2014 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde, b) 14,15 ve 50 nci maddeleri 18/4/2014 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde, c) 19 ila 38, 40,41 inci maddenin (b) bendi, 42, 63 ila 65 inci maddeleri yayımı tarihinden 5 iş günü sonra, ç) 16 ncı maddenin (b) ve (ç) bentleri, 17, 18 inci maddenin (b) ila (e) bentleri, 51, 54 ila 58, 60 ila 62 nci maddeleri yayımı takip eden ayın ilk günü, d) 4,8 ve 9 uncu maddeleri 1/9/2014 tarihinde, e) 16 ncı maddenin (d) bendi ile 41 inci maddenin (a) bendi 1/10/2014 tarihinde, f) Diğer maddeleri yayımı tarihinde, yürürlüğe girer. MADDE 67 Bu Tebliğ hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı yürütür. 12