12. ULUSLARARASI TÜRKÇENİN EĞİTİMİ-ÖĞRETİMİ KURULTAYI 12. ULUSLARARASI TÜRKÇENİN EĞİTİMİ-ÖĞRETİMİ KURULTAYI Ekim 2019 İZMİR. 12th INTERNATIONAL

Transkript

1 DEDAM DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ DİL EĞİTİMİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ 12. ULUSLARARASI TÜRKÇENİN EĞİTİMİ-ÖĞRETİMİ KURULTAYI 12. ULUSLARARASI ÖZET KİTABI TÜRKÇENİN EĞİTİMİ-ÖĞRETİMİ KURULTAYI Ekim 2019 İZMİR Ekim th INTERNATIONAL İZMİR TURKISH EDUCATION AND TEACHING CONFERENCE BOOK of ABSTRACTS Dokuz Eylül Üniversitesi Dil Eği mi Uygulama ve Araş rma Merkezi (DEDAM) İzmir / TÜRKİYE

2 12. ULUSLARARASI TÜRKÇENİN EĞİTİMİ-ÖĞRETİMİ KURULTAYI BİLDİRİ ÖZETLERİ

3 DÜZENLEME KURULU Prof. Dr. Kamil İŞERİ (Düzenleme Kurulu Başkanı) Dr. Öğr. Üyesi Funda UZDU YILDIZ Öğr. Gör. Dr. Betül ÇETİN Öğr. Gör. Dr. Ata ATAK Öğr. Gör. Emine OFLAZ KÖLECİ Öğr. Gör. Tuğba TÜLÜ Öğr. Gör. Utku ORYAŞIN Öğr. Gör. Yeliz DEMİRHAN Ekin ŞEN Günsu TAŞKÖPRÜ BİLİM KURULU ADEM İŞCAN Prof. Dr. Gaziosmanpaşa Üniversitesi AHMET AKKAYA Doç. Dr. Adıyaman Üniversitesi AHMET BALCI Doç. Dr. Mustafa Kemal Üniversitesi AHMET BENZER Doç. Dr. Marmara Üniversitesi AHMET PEHLİVAN Prof. Dr. Doğu Akdeniz Üniversitesi ALPASLAN OKUR Doç. Dr. Sakarya Üniversitesi ASLIHAN KÜÇÜKAVŞAR Dr. Öğr. Üyesi Abant İzzet Baysal Üniversitesi ATA ATAK Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi AYŞE KIRAN Prof. Dr. Hacettepe Üniversitesi B. ÜMİT BOZKURT Dr. Öğr. Üyesi Abant İzzet Baysal Üniversitesi BAYRAM BAŞ Doç. Dr. Yıldız Teknik Üniversitesi BETÜL ÇETİN Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi BİLGİNER ONAN Doç. Dr Mustafa Kemal Üniversitesi CANAN ASLAN Prof. Dr. Ankara Üniversitesi DERYA YAYLI Prof. Dr. Pamukkale Üniversitesi DİLEK FİDAN Doç. Dr. Kocaeli Üniversitesi DURSUN KÖSE Prof. Dr. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi DUYGU UÇGUN Doç. Dr. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi ELÇİN ESMER Doç. Dr. Mersin Üniversitesi ELİF ARICA-AKKÖK Dr. Öğr. Üyesi Ankara Üniversitesi ERIKA H. GILSON Dr. Princeton Üniversitesi (emekli) ESRA LÜLE-MERT Doç. Dr. İnönü Üniversitesi FAİK KANATLI Prof.Dr. Mersin Üniversitesi FATMA AÇIK Prof. Dr. Gazi Üniversitesi

4 FATMA BÖLÜKBAŞ Doç. Dr. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa FİRDEVS GÜNEŞ Prof. Dr. Ankara Üniversitesi FULYA TOPÇUOĞLU ÜNAL Doç. Dr. Dumlupınar Üniversitesi FUNDA UZDU YILDIZ Dr. Öğr. Üyesi Dokuz Eylül Üniversitesi G. LEYLÂ UZUN Prof. Dr. Ankara Üniversitesi GIYASETTİN AYTAŞ Prof. Dr. Gazi Üniversitesi GÖKHAN ÇETİNKAYA Doç. Dr. Pamukkale Üniversitesi GÜLDEN TÜM Doç. Dr. Çukurova Üniversitesi GÜRER GÜLSEVİN Prof. Dr. Ege Üniversitesi HAKAN ÜLPER Prof. Dr. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi HALİT KARATAY Prof. Dr. Abant İzzet Baysal Üniversitesi HAMİDE ÇAKIR SARI Dr. Öğr. Üyesi Ömer Halisdemir Üniversitesi HATİCE FIRAT Doç. Dr. Muğla Üniversitesi HAYATİ AKYOL Prof. Dr. Gazi Üniversitesi HÜLYA YAZICI Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi IŞIL ULUÇAM-WEGMANN Prof. Dr. University of Duisburg-Essen İCLÂL ERGENÇ Prof. Dr. Ankara Üniversitesi İLKNUR KEÇİK Prof. Dr. Anadolu Üniversitesi JAKLIN KORNFILT Prof. Dr. Syracuse University and the College of Arts and Sciences KAAN BÜYÜKİKİZ Doç. Dr. Gaziantep Üniversitesi KADİR YALINKILIÇ Dr. Ondokuz Mayıs Üniversitesi KAMİL İŞERİ Prof. Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi KEMALETTİN DENİZ Doç. Dr Gazi Üniversitesi M. ONUR KAN Doç. Dr. Mustafa Kemal Üniversitesi MEHMET ALİ AKINCI Prof. Dr. University of Rouen MEHMET AYGÜNEŞ Dr. Öğr. Üyesi İstanbul Üniversitesi MEHMET CANBULAT Prof. Dr. Akdeniz Üniversitesi MEHMET KURUDAYIOĞLU Doç. Dr. Abant İzzet Baysal Üniversitesi METİN EKİCİ Prof. Dr. Ege Üniversitesi MUSA ÇİFÇİ Prof. Dr. Uşak Üniversitesi MUSTAFA AKSAN Prof. Dr. Mersin Üniversitesi NADİR ENGİN UZUN Prof. Dr. Okan Üniversitesi NERMİN YAZICI Prof. Dr. Hacettepe Üniversitesi NEVİN AKKAYA Doç. Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi NİHAT BAYAT Doç. Dr. Akdeniz Üniversitesi NURETTİN ÖZTÜRK Prof. Dr. Pamukkale Üniversitesi ÖMER ÇİFTÇİ Dr. Öğr. Üyesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi ÖZAY KARADAĞ Doç. Dr. Hacettepe Üniversitesi ÖZGE CENGİZ Dr. Öğr. Üyesi İstanbul Medeniyet Üniversitesi ÖZGÜR AYDIN Prof. Dr. Ankara Üniversitesi

5 SADET MALTEPE Doç. Dr. Balıkesir Üniversitesi SEDAT SEVER Prof. Dr. Ankara Üniversitesi SELAHATTİN DİLİDÜZGÜN Prof. Dr. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa SERCAN DEMİRGÜNEŞ Doç. Dr. Niğde Üniversitesi SEVİM NİLAY IŞIKSALAN Prof. Dr. Ahi Evran Üniversitesi SONER AKŞEHİRLİ Doç. Dr. Ege Üniversitesi SUAT UNGAN Prof. Dr. Karadeniz Teknik Üniversitesi SUNA CANLI Dr. Öğr. Üyesi Ömer Halis Demir Üniversitesi ŞERİF ALİ BOZKAPLAN Prof. Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi ŞÜKRAN DİLİDÜZGÜN Doç. Dr. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa TUĞBA ÇELİK Doç. Dr. Ömer Halisdemir Üniversitesi TÜLAY KUZU Doç. Dr. Başkent Üniversitesi YEŞİM AKSAN Prof. Dr. Mersin Üniversitesi YUSUF DOĞAN Doç. Dr. Gazi Üniversitesi YUSUF TEPELİ Prof. Dr. Akdeniz Üniversitesi ZEKİ KAYMAZ Prof. Dr. Ege Üniversitesi

6 DAVETLİ KONUŞMACILAR PROF. DR. SELAHATTİN DİLİGÜZGÜN -İSTANBULÜNİVERSİTESİ CERRAHPAŞA PROF. DR. GÜRER GÜLSEVİN - TÜRK DİL KURUMU BAŞKANI

7 ÖNSÖZ Bu kitapta, düzenlemekten büyük onur duyduğumuz 12. Uluslararası Türkçenin Eğitimi öğretimi kurultayının bildiri özetleri yer almaktadır. 12. Uluslararası Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Kurultayı bildiri özetleri çevrimiçi olarak dağıtılmak üzere PDF formatında hazırlanmıştır. Düzenleme kurulu olarak sahip olduğumuz çevre bilinci ile kâğıt kullanımının en az düzeyde tutulmasına yönelik hasasiyetimiz ve aynı zamanda teknolojinin olumlu etkilerinden yararlanabilmek açısından özet kitabının basılmamasına ve çevrimiçi olarak hazırlanmasına karar verilmiştir. Kurultay özet kitabında 113 sözlü bildiri, 2 yuvarlak masa sunusu ve 1 de pano sunusu özeti ile birlikte toplam 116 özet metni yer almaktadır. Tarafımıza iletilen özetlerin kaynak gösterimi, metin içerik ve biçem özellikleri gibi tüm düzenlemeleri yazarlara aittir. Düzenleme Kurulu tarafından sadece sayfa biçimlendirmeleri gerçekleştirilmiştir. Kurultay bildirilerinin alana katkı sağlamasını diliyor ve Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörümüz Prof. Dr. Nükhet HOTAR başta olmak üzere tüm Dokuz Eylül Üniversitesi akademik ve idari personeline, desteklerinden ve konuşmalarından dolayı Türk Dil Kurumu Başkanımız Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN e, davetimizi kabul ederek bizi onurlandıran davetli konuşmacımız Prof. Dr. Selahattin DİLİDÜZGÜN e UTEOK Kurultay Yürütme Kuruluna, 12. UTEOK Bilim Kuruluna; Kurutayın bilimsel içeriğine bildiriyle, yuvarlak masa sunusuyla, pano sunusuyla ve dinleyici olarak katkı yapan tüm katılımcılara teşekkür ediyoruz. Prof. Dr. Kamil İŞERİ Düzenleme Kurulu adına Düzenleme Kurulu Başkanı

8 İçindekiler Çocuk Edebiyatı Kitaplarında Göç Olgusu... 1 Abdurrahim TUNÇ, Yusuf ASLAN... 1 Türkçe Öğretmeni Adaylarının E-Kitap Okuma Tutumlarının İncelenmesi... 2 Ahmet BAŞKAN... 2 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Formatif Bir Test Olarak Kahoot! Uygulamasının Kullanılması... 3 Ahmet Hakan AYAZ... 3 Yabancı Öğrencilerin Türk Kültürü ve Türkçe İle İlgili Algıları... 4 Ahmet Zeki GÜVEN, Feyza ULUSOY... 4 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Whatsapp Uygulamasının Kullanımının Sözcük Öğretimi Bakımından İşlevselliği... 5 Ali GÖÇER, Bilal Ferhat KARADAĞ... 5 İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Alanlarına Uygun Türkçe ve Arapça Bilgisi Üzerine Bir Araştırma... 6 Aykar SÖNMEZ... 6 Türkçe Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Yeterlikleri İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi... 7 Aysun ERDOĞAN... 7 Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Tutarlı Metin Oluşturma Becerileri... 8 Bahtiyar BAHŞİ... 8 Türkçe Dersi Öğretim Programı Öğrenme Kazanımlarının Eleştirel Düşünmeyi Kazandırma Düzeyi Bakımından İncelenmesi... 9 Banu ÖZDEMİR... 9 Çocuk Edebiyatına Metindilbilimsel Bir Yaklaşım: Yaşar Kemal in Kalemler i Bayram BAŞ, Nil UCUZSATAR Özetleme Stratejileri Eğitiminin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Özet Yazma Becerilerine Etkisi Bekir GÖKÇE, Yasemin BAKİ Türkçe Dersi Öğretim Programına Göre Hazırlanan MEB Yayınları Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Metin Türü ve Yazar Tercihi Bakımından Değerlendirilmesi* Belgüzar KARAKAŞ DOĞAN... 12

9 Türkçe Öğretmen Adaylarının Akademik Benliklerine İlişkin Görüşleri Belkıs ORHAN, Sezgin DEMİR Anadil Konuşuru Olmak ya da Olmamak: İşte Bütün Mesele Bihter DERELİ, Aslı GÜRER Yazma Eğitimi Dersinin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yazma Becerileri Üzerine Etkisi Bilge BAĞCI AYRANCI Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenilen Ortamlarda Sosyal Medya Kullanımının Sınıf Topluluğu Duygusuna Etkisi Burak İKİZÇINAR, Murat ŞENGÜL Türkçenin İkinci Dil Olarak Öğretiminde Metin Dilbilim İlkelerinden Yararlanma. 17 Büşra GÜVEN Şiiri Anlamlandırmada Prozodinin Önemi Canan Nimet MERT DURAN, Deniz IŞIKOĞLU Türkçe Öğretmenlerinin Zümre Toplantılarına İlişkin Görüşleri: Bu Toplantılar İşlevsel mi? Cemil ŞAHİN Yabancı Dil Olarak Türkçe Dil Ortamlarında Anadili Kullanımının ve Çeviri Odaklı Etkinliklerin Yeri Çisem GÖÇMEN, Şükran DİLİDÜZGÜN Türkçe Öğretmeni Adaylarının Web Tabanlı Materyal Tasarlama Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması D. Barış KIR Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde CA Ekinin Görev ve Anlam Çeşitliliği Üzerine Bir Değerlendirme: Türkçeye Yolculuk ve Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitapları (A2) Örneğinde Dilek KOCAYANAK Türkçe Öğretiminde Geleneksel Türler Bağlamında Stratejik ve İşlevsel Bir Araç: Mizah Dilek ÜNVEREN KAPANADZE Anlatısal Türlerin Öğretimi Hakkında Öğretmen Görüşleri ve Bir Yöntem ve Ölçme- Değerlendirme Önerisi Dilek ÜNVEREN KAPANADZE, Soner ÖZKAN... 26

10 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sesletim ve Etkileşim Odaklı Konuşma Görevleri Duygu AK BAŞOĞUL, Cansu AKSU RAFFARD Kırmızıfare Çocuk Dergilerindeki Kadın Karakterlerin Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından İncelenmesi Duygu AYDIN GÖNÜL, Melek KARANİSOĞLU GÜDER Örnek Olay Yönteminin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Mesleki Bilgi ve Beceri Düzeyine Etkisi Duygu UÇGUN Yaş Arası Çocuklara Uzaktan Türkçe Öğretim Yöntemi Önerisi Ece ESMİOĞLU, Eylül AKSOYAN, Ayşegül KAPLAN Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Sertifika Programları ve Bunların Uluslararası Eşdeğerleri Üzerine Bir Değerlendirme Ece Halime NAZLI, Kadri NAZLI Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmen Adaylarının Çocuk ve Gençlik Edebiyatına Yönelik Metaforik Algıları Eda Nur KARAKUŞ AKTAN, Gökçen BİLGİN AKSOY İşitme Engelli Ortaokul Öğrencileri Tarafından Üretilen Anlatı Metinlerinde Gönderim Biçimlerinin Kullanımı Elçin ESMER Konuşma Eğitimi Açısından Türkçe Öğretmeni Adaylarının İkna Edici Konuşmalarında Kullandıkları İkna Tekniklerinin İncelenmesi Elif AKTAŞ Çukur Dizisindeki Duvar Yazılarının Psikanalitik Açıdan İncelenmesi Erhan AKIN, Abdurrahim TUNÇ Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Grafik, Tablo ve Çizelgelerle Yapılandırılmış Soru ve Etkinlikler Üzerine Bir İnceleme Erhan ŞEN Türkçe Öğretmeni Adaylarının Anlatma Becerilerine Yönelik Metaforik Algıları Ersin GÜLAY Darülmuallimîn Programında Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ersoy TOPUZKANAMIŞ Çocuk Edebiyatı Metinlerinde Otorite: Rıfat Ilgaz ve Christine Nöstlinger Örneği Esma DUMANLI KADIZADE, Yusuf ASLAN... 41

11 Türk Dili Derslerinin Çok Uyaranlı Öğrenme-Öğretme Ortamlarıyla Yapılandırılması Esra KARAKAŞ KURT Anlama Teknikleri II: Dinleme Eğitimi Dersine Yönelik Bir İhtiyaç Analizi Çalışması Esra KARAKUŞ TAYŞİ Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Altı Soruların Çıkarım Türleri Açısından İncelenmesi Ezgi KAYA, Meltem AYABAKAN İPEK, Yusuf AYDIN Türkçenin Yabancı Dil Olarak Ediniminde Sözcük Türetme Tercihleri F. Nihan KETREZ Alımlama Estetiği Bağlamında Türkçe Öğretmenliği Birinci Sınıf Öğrencilerinin Zülfü Livaneli nin Huzursuzluk Adlı Kitabına Yönelik Görüşleri Faik KANATLI, Yunus Emre ÇEKİCİ Yabancı Dil Olarak Türkçe ve İngilizce Öğretiminde Okuma Metinlerinin Farklı Değişkenler Bağlamında Değerlendirilmesi Fatma Burcu HANÇER B2-C1 Seviyesi Uluslararası Öğrencilerin İyelik Eklerinin Yazımında Yaşadıkları Problemler Ferda Merve KARAMANOĞLU, Nazik Müge TEKİN Öğretmen Adaylarının Duygusal ve Ruhsal Zekâ Düzeyleri İle Okuduğunu Anlama ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişki Gizem ÇAVUŞOĞLU Ortaokul Öğrencilerinin Söz Varlığını Geliştirmeye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi Görkem ARSLAN Eleştirel Okuma Konulu Lisansüstü Tezlerin Değerlendirilmesi Güliz ŞAHİN Dinleme Eğitiminde Anlamaya Dayalı Tasarım Uygulamaları Gülşah METE Türk Edebiyatının Öğretiminde Bakış Açısı Sorunu Gürkan YAVAŞ Yazma Motivasyonu Ölçeği nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Hacer DENİZ, Sezgin DEMİR... 54

12 Aysel Gürmen in Selen in Öyküleri Üzerine Çocuğun Dil Gelişimine Katkısı Bağlamında Bir Değerlendirme Halit KAYA, Selahattin DİLİDÜZGÜN Türkçe Sınıf Söyleminde Sözcüksel Öbekler Hamide ÇAKIR SARI Çocuk Edebiyatı Eserlerinde Göç ve Mültecilik Üzerine Bir İnceleme Handan Çelik, Zehra Göre Öğretmen Kılavuz Kitaplarının Kaldırılmasıyla İlgili Türkçe Öğretmenlerinin Görüşleri Hasan KURNAZ Ortaokul 7. Sınıf Öğrencilerinin Yazma Özerkliği Düzeyleri Hatice ALTUNKAYA Dijital Yazma Ortamlarında Şiddet Görünümleri: Wattpad Örneği Hatice YURTSEVEN YILMAZ, Ozan İPEK İkinci/Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Söylem Belirleyicilerin Yeri ve Kullanımı Himmet SARITAŞ, Ahmet BENZER Çokdilli Ortamlarda Translanguaging Yaklaşımı Temelli Türkçe Dersi Işıl ULUÇAM-WEGMANN Ses Temelli İlk Okuma Yazma Öğretiminde ğ Yazı Biriminin Öğretimiyle İlgili Sorunlar İclâl ERGENÇ, Mehmet Ali BAHAR Türkçe Öğrenen Faslı Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarının Yanlış Çözümleme Yaklaşımına Göre Değerlendirilmesi İhsan KALENDEROĞLU, Serkan İPEK Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Derslerdeki Konuşma Etkinliklerine Katılmamalarının Nedenleri İlhan ERDEM, Niymet BAHŞİ İkinci Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Ünlü Boşluğu Dizilişlerinin Sesbilimsel Görünümleri İpek Pınar UZUN, Cemre Ece KIRCALI, Yasemin GÜÇLÜTÜRK Kitap Kavramının Metaforik Algılanma Biçimleri Kamile KEMAL, Ceren KERVAN, Fulya TOPÇUOĞLU ÜNAL... 67

13 Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinin Türkçe Dersi Öğretim Programına Yansıması Kemalettin DENİZ, Betül KERAY DİNÇEL Dil İşlevleri Açısından Türkçe Öğreniyorum Ders Kitabı Kemalettin DENİZ, Yunus Emre ÇEKİCİ Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Etkinliklerinin Görev Odaklı Yaklaşıma Göre Değerlendirilmesi M. Eyyüp SALLABAŞ, Eda TEKİN Bitişik Eğik ve Dik Temel Yazı Bağdaşmazlığının Yazma Sürecine Yansımaları Mehmet Ali BAHAR Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Seti A-1/A-2 Ders Kitaplarının Kültürel Ögeler Yönüyle Avrupa Ortak Çerçeve Metnine Göre Değerlendirilmesi Mehmet ÇİÇEK, Nesibe TAŞKIN Gazi Üniversitesi TÖMER Uluslararası Öğrenciler İçin Akademik Türkçe I Adlı Kitaptaki Etkinliklerin Bilişsel Stratejiler Açısından İncelenmesi Mehmet KARA, Mustafa ULUTAŞ Dil ve Edebiyat Öğretiminde Parodi: Aşk ve Gurur ve Zombiler Melda ORYAŞIN, Duygu AK BAŞOĞUL Temel Düzeyde Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenlerin Telaffuz Problemleri: Rabat Örneği Melike ERDEM İPEK, Kürşat ARAMAK Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Türkçe Setinin (Temel Seviye: A1) Dinleme Etkinliklerinin Çerçeve Programı Ölçeğinde İncelenmesi Mesut GÜN, Gizem ALPTEKİN İkinci Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Başvurdukları Dil Öğrenme Stratejileri ile Dil Öğrenme Kaygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Muhammet Raşit MEMİŞ Ortaokul Öğrencilerinin Anlama Becerisini Ölçen Ölçme Araçlarının İncelenmesi Murat ATEŞ, Emine SUR Yabancı Dil olarak Türkçenin Anlamlandırılmasında Kelime Öğrenme Stratejileri.. 79 Murat DEMİREKİN Türkçe Öğreticilerinin Sınıftaki Farklılıklara Dönük Yeterlik Düzeyleri Murat ŞENGÜL, Abdullah UĞUR... 80

14 Türkiye de Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenler İçin Türkçe Konuşmaya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirilmesi Mustafa ARMUT, Saule DAURENBEK Öğretim Üyeleri ile Uluslararası Öğrencilerin Dil Becerilerinden Kaynaklı Yaşadıkları İletişim Problemleri Nazik Müge TEKİN, Ferda Merve KARAMANOĞLU Türkçe Öğretmeni Adaylarının Akademik Yazma Becerilerine İlişkin Görüşleri Neslihan YÜCELŞEN, Zeynep ÇETİNKAYA EDİZER Türkçe Öğretmeni Adaylarının Türkçenin Temel Kaynaklarına İlişkin Metaforik Algıları Nesrin SİS, Ayşe ATEŞ Yazarlık ve Yazma Becerileri Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması Niymet BAHŞİ, Nesrin SİS Suriyeli Ortaokul Öğrencilerinin Türkçe Öğrenme ve Uyum Süreçlerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi Nurşat BİÇER, Hüsnü ÖZALTUN Nitelikli Çocuk Edebiyatı Yapıtlarıyla Tasarlanmış Türkçe Öğretimi Ortamları: Eğitim Durumu Örneği Nülifer KARADAĞ Çocuk Kitaplarında Eğitimle İlgili Meslekler Oğuzhan YILMAZ, Zeliha SERTTAŞ, Aycan ÜNAL Teknoloji Tabanlı Yeni Tip Okuryazarlıklar ve Kavramsal Alanları Osman ÖZDEMİR Alfabe Farklılıklarının Yabancılara Türkçe Öğretimindeki Etkisi Ömer ÇİFTÇİ, Rıdvan DEMİRCİ Ses Temelli Tümce Yöntemine Göre /e/ Sesbiriminin Öğretimi, Aksaklıklar ve Çözüm Önerileri Özge CAN Yabancılara Türkçe Dilbilgisi Öğretiminde Metin Odaklı Bir Dilbilgisi Öğretimi Modeli B1 Düzeyi Özlem YILMAZ, Şükran DİLİDÜZGÜN Türk Öğrencilerin PISA Okuma Becerileri Alanındaki Test Maddelerini İşlemlemede Kullandıkları Stratejiler... 93

15 Özler ÇAKIR, Devrim ALICI Türkiyede Orta Dereceli Okullarda(Ortaokul ve Liselerde) Dil Bilgisi Öğretimi Rasim ÖZYÜREK Çağdaş Türkiye Türkçesi Dildüzeneği Öğretiminde Kafa Karıştırıcı Bir Terim / Kavram: Cümle Dışı Unsur / Öge Recai ÜNAL Ana Dili Türkçe Olan Bireylerin ve Yabancı Dili Türkçe Olan Bireylerin Yazılı Anlatımlarının Düşünceyi Geliştirme Teknikleri Açısından İncelenmesi Remzi CAN, Mustafa ARMUT Türkçe Öğretmeni Adaylarının 21.Yüzyıl Öğrenen Becerileri Kullanım Düzeylerinin İncelenmesi Sadet MALTEPE, Emre BAYRAKDAR Türkçe Öğretmeni Adaylarının Şiir Okuma Becerilerinde Bürün Olgularını Yansıtabilme Durumları Safa ÇELEBİ, Rahime ŞENTÜRK Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) nın 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programına Yansımaları Salih TUZLUKAYA Türkçe Öğretmeni Adaylarının Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Şiir Metinlerinin Niteliğine İlişkin Görüş ve Düşünceleri Sedat KARAGÜL Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Anlam Derinliği Sağlama Aracı Olarak Sözlükler Selçuk MOĞUL Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sözlük Kullanımına İlişkin Öğrenci Görüşleri Sercan HALAT, Hatice FIRAT Türkçe Öğretmeni Adaylarının Mikro Öğretim Uygulamalarında Gözlenen Planlama ve Uygulama Sorunları: Okuma Eğitimi Örneklemi Serpil ÖZDEMİR Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Japon Öğrencilere Görme Duyu Fillerinin Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar Japonca Miru ve Türkçe Görme Duyu Fiillerinin Karşılaştırılması Seval DİRİK Behiç Ak ın Tombiş Kitaplar Dizisinde Sözvarlığı

16 Sevgen ÖZBAŞI Çocuk Edebiyatı Eserleri ile Tarih Bilinci-Kültürel Miras Eğitimi Kazandırma Sevil ÜREMEN, Selahattin DİLİDÜZGÜN Türkiye de Uygulanan Cambridge Uluslararası Genel Ortaöğretim Sertifika Programında (IGCSE) Yer Alan Türkçe Anadili Dersi Öğretim Programının Değerlendirilmesi Sevilay BULUT, Gülbahar YILMAZ Türkçe Öğretmen Adaylarının Dijital Ortamlardan Yararlanma Durumlarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi Sevim Nilay IŞIKSALAN Türkçe/TDE Derslerinde Geri Bildirim ve Dönüşümlü Düşünme Sibel AKKUZU Ortaokullarda Türkçe Dilbilgisi Öğretiminin Tartışmalı Bazı Konularına İlişkin Eğitim Durumu Önerileri Tülay KUZU, İlknur KARŞI, Dilara KESKİN, Ekin SOYTÜRK İlk Gençlik Yaş Grubunun Sanal Ortamda Türkçeyi Kullanma Eğilimleri Ufuk AŞIK Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuma Kültürü Düzeylerinin İncelenmesi Yasemin BAKİ, Bekir GÖKÇE Çocuk Kitaplarında Arkadaşlık İlişkileri Yasin Mahmut YAKAR, Hatice Derya YILMAZ İlköğretim 7. Sınıf Öğrencileri Tarafından Yazılan Bilgilendirici Metin Özetlerindeki Sözbilimsel Yapıların Görünümü Yusuf AYDIN Ortaokul Öğrencilerinin Soru Sorma Becerilerinin İncelenmesi Yusuf TAŞKIN, M. Eyyüp SALLABAŞ, Özgün HARMANKAYA Öğretmen Adaylarının Eleştirel Okuma Özyeterlik Algılarının İncelenmesi Zeynel HAYRAN Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Altı Soruların Kavrama Düzeyi Açısından Değerlendirilmesi Zeynep CİN ŞEKER YUVARLAK MASA SUNU ÖZETLERİ Yabancılar İçin Türkçe Görsel Sözlük ve Etkinlik Kitabı (A1- A2)

17 Dilek FİDAN, Büşra TOMRUKÇU KÜÇÜKÖZTÜRK, Merve BASUT, Hümeyra ARSLAN Kavramsal Metafor Kuramı: Yöntem ve Uygulamalar Mustafa AKSAN, Sevgi ÇIKRIKÇI, Yeşim AKSAN, Devrim ALICI PANO SUNUSU Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitaplarında Dil Bilgisi Öğretiminin Tümevarım ve Tümdengelim Yaklaşımları Açısından İncelenmesi İlke ALTUNTAŞ GÜRSOY, Gökçe TÜRKEN YAZARLAR

18 Çocuk Edebiyatı Kitaplarında Göç Olgusu Abdurrahim TUNÇ, Yusuf ASLAN Siirt Üniversitesi, Mersin Üniversitesi Göç, geçmişten günümüze insanların maruz kaldığı sosyolojik bir olgudur. Dünyadaki siyasal ve ekonomik değişimler beraberinde birçok göç ve mültecilik hareketlerini de getirmiştir. Yetişkinlerin bu durumu daha kolay kavraması ve kabullenmesine karşın hem göç eden çocuklar hem de göç edilen bölgedeki çocuklar bu durumu daha zor kavramakta ve kabullenmektedir. Edebiyatın gerek bireysel gerek toplumsal olarak insani olanı, insana dair olanı konu edinir. Bu bağlamda edebi metinlerde göç temasının işlenmesi günümüzde kaçınılmaz bir hal almıştır. Göç ve mültecilik konuları son dönemlerde Çocuk edebiyatının da inceleme alanına girmiş ve göç hareketlerinden en fazla etkilenen çocuklar, Çocuk edebiyatı metinlerinde yer bulmuştur. Göç gerek göçe maruz kalanları gerekse göç edilen bölge insanlarını etkileyen bir süreçtir. Bu süreçten en çok etkilenen grup ise çocuklardır. Çocukların göç sürecindeki dış etkenlere karşı savunmasızlığı etkilenmelerinin en temel nedenidir. Hem telif Çocuk edebiyatı metinlerinde hem de Türk Çocuk edebiyatı metinlerinde yakın zamanda göç temasının sıkça işlenmesinin sebebi, ülkemizde ağırladığımız misafirlerimizin maruz kaldığı durumu çocuk okura izah etme gereğinden kaynaklanmaktadır. Araştırmada basit seçkisiz örneklem yoluyla 12 kitap incelenmiştir. Kitaplardaki kurgu incelenerek yazarın göç olgusunu çocuk okura sunuş biçimi ve çocuk okurun göçe dair oluşturduğu izlenimi tespit edilip kitaplardaki karakterlerin göçe yaklaşımı, göçün yarattığı etki ile baş edebilme becerileri incelenmiştir. Çalışma kapsamında daha önce yapılan çalışmalardan farklı olarak salt bir metin kurgusu incelemekten öteye geçerek metinlerdeki karakterlerin göç olgusuna yaklaşımları değerlendirilmiştir.. Elde edilen veriler ışığında Çocuk edebiyatı metinlerinde göç gerçeğini çocuk okura yansıtmada ne derece başarılı olduğu ortaya koyulmuştur. 1

19 Türkçe Öğretmeni Adaylarının E-Kitap Okuma Tutumlarının İncelenmesi Ahmet BAŞKAN Dicle Üniversitesi Bilginin teknolojik gelişime bağlı olarak yayıldığı ve üretildiği bir dönemde bireyin iletişim kurma ve dili kullanma etkinliği değişime uğramıştır. Kalem ve kâğıt ile başlayan dil öğretimi süreci, kitaplarda vb. basılı materyallerde kayıt altına alınmış, dil becerilerine dönük bilgi ve nitelikler kopyalanmış, değerlendirmeler yapılmış ve günümüzde elektronik ekranlarda daha hızlı ve daha kullanılır bir hâl almıştır. Bu değişimden okuma da etkilenmiş, hızlı okuma, bilgisayar destekli okuma, medya okuryazarlığı ve ekran/elektronik okuma gibi kavramlar ortaya çıkmıştır (Maden, 2012: 2). Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmenliği lisans programında öğrenim gören öğretmen adaylarının e-kitap okuma tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Betimsel tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmada veri toplama aracı olarak Güneş ve Susar Kırmızı (2014) tarafından geliştirilen E-Kitap Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Türkçe öğretmenliği lisans programında öğrenim gören 142 öğretmen adayıdır. Araştırmanın verileri, eğitim öğretim yılının bahar döneminde toplanmıştır. Araştırmada Türkçe öğretmeni adaylarının e-kitap okuma tutumları cinsiyet, sınıf, kitap okuma sıklığı ve evde kitaplık bulunma değişkenleri açısından değerlendirilecektir. Elde edilen verilerden hareketle ulaşılan sonuçlar literatürdeki benzer çalışmalar ile karşılaştırılarak tartışılacaktır. Güneş, F. & Kırmızı, F. S. (2014). E-kitap okumaya yönelik tutum ölçeğinin (EKOT) geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), Maden, S. (2012). Ekran okuma türleri ve Türkçe öğretmeni adaylarının ekran okumaya yönelik görüşleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(3),

20 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Formatif Bir Test Olarak Kahoot! Uygulamasının Kullanılması Ahmet Hakan AYAZ Hacettepe Üniversitesi Günümüzde yabancı dil öğretiminde ölçme ve değerlendirme amacıyla çoğunlukla geleneksel araçlar kullanılmaktadır. Teknolojinin gelişimiyle beraber eğitimde ölçme ve değerlendirme sürecinde çevrimiçi uygulamaların kullanılması da kaçınılmaz bir hâl almıştır. Bu sebeple ilgili çalışmada; öncelikle ölçme ve değerlendirme türlerinden, daha sonra bir değerlendirme türü olan formatif değerlendirmeden söz edilmiştir. Bu bağlamda çevrimiçi bir uygulama olan Kahoot! tan ve Kahoot! un yabancı dil öğretiminde özellikle A1 ve A2 düzeyindeki öğreniciler için formatif bir test olarak nasıl kullanılabileceğinden bahsedilmiştir. Ayrıca Kahoot! un ölçme ve değerlendirme sürecinde öğreniciler için nasıl motivasyon sağladığına ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışma sürecinde tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın konusu ile ilgili yeterli düzeyde yerli kaynak bulunamadığından yurt dışındaki çalışmalardan yararlanılmıştır. Budiati. (2017). Ict (Informatıon And Communıcatıon Technology) Use: Kahoot Program For Englısh Students Learnıng Booster. The Development of Language and Education toward Asean Economic Community (ELIC 2017): 10 Şubat Endonezya (s ). Endonezya: The 1st Education and Language International Conference Proceedings Center for International Language Development of Unissula. Güler, N. (2014). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (7.bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Kahoot!. 17 Aralık 2018 tarihinde adresinden erişildi. Olatoye, F. (2015). Research Paper: Technology Enhanced Learning. Evaluation of Online Formative Assessment in the Classroom: A Comparative Case Study of Kahoot and Socratives (s.15). 17 Aralık 2018 tarihinde in_the_classroom_a_comparative_case_study_of_kahoot_and_socratives adresinden erişildi. Özdemir, O. (2017). Türkçe Öğretiminde Dijital Teknolojilerin Kullanımı ve Bir Web Uygulaması Örneği. Turkish Studies Semerci, Ç. (2011). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. E.Karip (Ed.) Ölçme ve Değerlendirme (4.bs.) (s.2-15). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Yaşar, M. (2010). Ölçme ve Değerlendirme ile İlgili Temel Kavramlar. S.Tekindal (Ed.). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (2.bs.) (s.10-38). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. 3

21 Yabancı Öğrencilerin Türk Kültürü ve Türkçe İle İlgili Algıları Ahmet Zeki GÜVEN, Feyza ULUSOY Akdeniz Üniversitesi, Akdeniz Üniversitesi Günümüzde yabancılara Türkçe öğretimi faaliyetleri resmi ve özel Türkçe öğretim merkezleri aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Bu kurumlar dil öğretirken aynı zamanda kültür aktarımı da yapmaktadırlar. McKay e (2000: 7) göre sınıf ortamında kültürel ögelerin kullanımı öğrencilerin o dile karşı güdülenmesini artırır. Dolayısıyla 2. dil ediniminde kültürel aktarım yapmak o kişinin dili daha etkin bir şekilde öğrenmesine de katkıda bulunacaktır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye de eğitim gören yabancı öğrencilerin, Türkiye ye gelmeden önce ve Türkiye ye geldikten sonra oluşturdukları Türk kültürü ve Türkçe ile ilgili algılarını belirlemek, algılarında değişiklik meydana geldiyse bu değişikliğin nedenlerini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel araştırmalarda kullanılan veri toplama tekniklerinden görüşme tekniği kullanılacaktır. Araştırmanın çalışma grubunu Akdeniz Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezinde eğitim görmekte olan B1, B2 ve C1 düzeyinde 15 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan her öğrenciyle araştırmacılar tarafından uzman görüşü alınarak oluşturulmuş yarı yapılandırılmış görüşme formlarıyla görüşmeler yapılmış, ardından bu görüşmeler ses kayıt cihazıyla kayıt edilmiş, ayrıca araştırmacı tarafından not edilmiştir. Ses kayıt cihazıyla kaydedilmiş veriler araştırmacılar tarafından yazıya geçirilerek yine araştırmacılar tarafından tutulan notlarla eşleştirilmiş ve görüşme yapılan öğrencilere gösterilerek onayları alınmıştır. Sonraki aşamada iki araştırmacı tarafından analiz edilerek elde edilen bulgulardaki uyuşma oranı karşılaştırılmış ve elde edilen sonuç neticesinde araştırmanın güvenilirliği sağlanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın son aşamasında ise bulgular kategorileştirilerek yorumlanmıştır. Araştırmanın yabancılara Türkçe öğretimi alanında yapılacak çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Creswell, J. W. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi. Elbir, B. Aka, F. N. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımına yönelik yapılan çalışmaların değerlendirilmesi, İnternational Periodical fort he Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/12 Summer 2015, p DOI Number: ISSN: McKay, Sandra Lee: (2000). Teaching English as an international language: Implications or cultural materials in theclassroom. TESOL Journal Press, s Melanlıoğlu, D. (2008). Kültür Aktarımı Açısından Türkçe Öğretim Programları, Eğitim ve Bilim 2008, Cilt 33, Sayı 150. Okur, A. ve Keskin F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği, International Journal of Social Science, Volume 6, Issue 2, p Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. 4

22 Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Whatsapp Uygulamasının Kullanımının Sözcük Öğretimi Bakımından İşlevselliği Ali GÖÇER, Bilal Ferhat KARADAĞ Erciyes Üniversitesi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Bireylerin günlük hayatta iletişim kurabilmeleri için konuşma becerileri kadar sözcük dağarcıkları da önemlidir. Kişinin etkin sözcük dağarcığının genişliği, okunanı ve duyulanı anlamayı kolaylaştırdığı gibi anlatım becerisine de olumlu yönde etki etmektedir. Aynı şekilde bir dili yabancı dil olarak öğrenen kişi için de hedef dilin gramer yapısı ve o dilde iletişim kurabilmek ne kadar önemli ise; bunları gerçekleştirebilmek için sahip olması gereken sözcük hazinesi de o ölçüde önemlidir. Çalışmada, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde sözcük öğretimi için cep telefonu vasıtasıyla Whatsapp kullanımının süreçte nasıl bir işlevinin olduğunu belirleme çabası ve sözcük öğretimi için Whatsapp kullanıldığında nasıl bir tablo oluşabileceğinin saptanması amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yönteminden faydalanılarak gerçekleştirilmiş bir fenomenolojik desen çalışmasıdır. Çalışmanın katılımcıları amaçlı örnekleme türleri başlığı altında değerlendirilen kolay ulaşılabilir durum örneklemesine göre belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu TÖMER kurumunda Türkçe öğrenmekte olan on öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu ve doküman incelemesinden faydalanılmıştır. Elde edilen verileri analiz edebilmek için içerik analizinden faydalanılmıştır. Altı hafta boyunca her gün katılımcılara Whatsapp üzerinden başlangıçta üç adet kelime pdf belge türünde gönderilmiştir. Daha sonra kelimelerin sayısı süreç içerisinde sırasıyla dört ve beşe çıkarılmıştır. Bu belgede her kelimenin anlamı, yakın ve zıt anlamları, kelimeyle ilgili görsel ve örnek bir cümle yer almıştır. Katılımcılara ayrıca ses dosyası şeklinde ilgili kelimelerin telaffuzu gönderilmiştir. Katılımcılara kelimeler ikişer saat arayla gönderilmiş ve bu kelimelerle ilgili olarak her akşam saat de kısa sınavlar gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, Whatsapp aracılığıyla gönderilen kelimelerin kalıcılığın fazla olduğunu ve günlük hayatta bu kelimeleri fazlasıyla kullandıklarını belirtmişlerdir. Bundan dolayı da uygulama aracılığıyla gerçekleştirilen sözcük öğretiminin büyük oranda başarılı olduğunu vurgulamışlardır. Whatsapp aracılığıyla gönderilen sözcüklerin, aynı zamanda görsellerinin ve cümle içerisinde kullanımının da paylaşılmasının öğrenim kolaylığı sağladığını vurgulamışlardır. Bundan dolayı uzun vadeli ve öğrencilerin de her an sürecin içerisinde yer almaları istenen öğrenme süreçlerinde mobil cihazlardan ve Whatsapp tan faydalanılabileceği bulgulardan anlaşılmaktadır. Barhoumi, C. (2015). The effectiveness of whatsapp mobile learning activities guided by activity theory on students' knowledge management. Contemporary Educational Technology, 6(3), Chinnery G. (2006). Going to the MALL: Mobile assisted language learning. Language Learning & Technology, 10(1), Lu, M. (2008). Effectiveness of vocabulary learning via mobile phone. Journal of Computer Assisted Learning, 24, Saran, M. ve Seferoğlu, G. (2010). Yabancı dil sözcük öğreniminin çoklu ortam cep telefonu iletileri ile desteklenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38,

23 İmam Hatip Lisesi Öğrencilerinin Alanlarına Uygun Türkçe ve Arapça Bilgisi Üzerine Bir Araştırma Aykar SÖNMEZ Şehit Erol Olçok Anadolu İmam Hatip Lisesi Bu çalışma İmam Hatip Liselerinde okuyan öğrencilerin Türkçe ve Arapçaya hakimiyetlerini belirlemek ve çıkan sonuca göre adı geçen okullardaki öğrencilerin eksikliklerini tespit ederek daha iyi bir sisteme ışık tutabilmek amacıyla yapılmıştır. Kurumuzda yer alan Suriye kökenli öğrencilerle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan öğrencilerimize Türkçe, Arapça ve Batı dillerinden derlediğimiz kelimelerden bir anket sunulmuştur. Dilimizde günlük hayatta sıkça kullanılan bu kelimelerin kökenlerini belirtmeleri ve anlamlarını kısaca yazmaları istenmiştir. Aynı zamanda Suriyeli öğrenciler anadilleri Arapça olmaları dolayısıyla kontrol grubu olarak düşünülmüş ve mukayese imkânı oluşturmuştur. Yapılan anket sonucunda dil meselesinin bir problem olduğu görülmüştür. Öğrenciler din, dil ilişkisi, dilimize yabancı dillerden giren kelimelerin kökenleri imam ve hatip olarak donanımlı olmalıdır. Ancak anket sonucuna göre imam ve hatip olarak yetişen öğrenciler her gün kullandıkları kelimeler hakkında bilgiye sahip değildir. Meslek dersi olarak Kuran, Arapça, Fıkıh, Tecvit, Siyer, Hitabet gibi birçok ders görüyor olmalarına rağmen öğrenciler ankette yer alan kelimelerin kökenleri hakkında doğru bilgi verememiş, kelimelerin anlamlarını gördükleri müfredata uygun olarak açıklayamamışlardır..anketin sonuçlarından biri de Suriyeli öğrencilerin daha başarılı bir performans göstermiş olmasıdır. Bu durum da söz konusu problem üzerine gitmemizin ne denli gerekli ve isabetli olduğunu göstermektedir. Söz konusu okulların müfredatlarının bu okullara kabul edilen öğrencilere uygun olmadığı görülmektedir. Öğrencilerimizin üniversite sınavlarındaki başarı durumu da belirlediğimiz problemle doğrudan ilgilidir. Okullara alınacak öğrencilerin ilk ve ortaokul başarı ortalamaları yüksek olmalı ve bir üst basamağa geçen öğrenciler için sınav puanı olarak yüksek bir baraj belirlenmelidir. Bir başka yöntem İmam Hatiplerin amaç ve kapsamının sadeleştirilmesi ve müfredatın buna uygun olarak kolaylaştırılması, ders sayısının azaltılması olacaktır. Öğrencide ilgi ve merak uyandırmak temelinde eğitim verecek olan bu okullar kapsamını küçülterek daha ileri seviyede İlahiyat öğrenimi görmek isteyecek öğrenciler için bir geçiş vazifesi görecektir. Çözüm ilgili kurum ve makamlarca bir an evvel bulunmalı anket sonucuyla da gördüğümüz tablo iyiye çevrilmelidir. Akdoğan, G. (1999) Ana Dili Eğitiminin Kişilik Gelişimine Etkisi Sos. Bil. Ens. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi. Aksan, D. (1990). Her Yönüyle Dil. Ankara: TTK Akyol, H. (1997). Kelime Öğretimi. Ankara: Milli Eğitim (134) Akyol H. (1998) Kelime Tanıma ve Okumaya Etkisi, VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Sempozyumu Bildirileri, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları. Devellioğlu, F. (1990). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat Ankara: Aydın Kitabevi Dursunoğlu, H. (2014 ) Türkiye Türkçesindeki Arapça Sözcükler ve Bu Sözcüklerin Ses Olayları. Ankara: Turkish Studies volume 9/9 p Eyüboğlu, İsmet Z. (2004) Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü. İstanbul: Sosyal Yayınları Komisyon. (1998) Türkçe Sözlük Ankara: TDK Tosunoğlu, M. (1999). Kelime Servetinin Eğitim ve Öğretimdeki Yeri ve Önemi. Milli Eğitim (144) 6

24 Türkçe Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Yeterlikleri İle Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Aysun ERDOĞAN Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Bu araştırmada, Türkçe öğretmenlerinin sınıf yönetimi yeterlikleri ile kişilik özelliklerine ilişkin algıları arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmanın bir diğer amacı da Türkçe öğretmenlerinin sınıf yönetimi yeterlikleri ile kişilik özelliklerine ilişkin algılarının demografik özelliklere göre istatistiksel açıdan anlamlı farklılık gösterip göstermediğini ortaya çıkarmaktır. Araştırma, bu özellikleriyle ilişkisel tarama modelli bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini Kırşehir il genelinde görev yapan toplam 215 Türkçe öğretmeni, örneklemini ise anılan evren içinden kolaylıkla bulunabilen örnekleme yöntemiyle seçilen 190 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Öğretmenlerin sınıf yönetimi yeterliklerine ilişkin algılarını ölçmek için Sınıf Yönetimi Yeterlik Ölçeği ve kişilik özelliklerine ilişkin algılarını belirlemek için de Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT) kullanılmıştır. Araştırmada, Sınıf Yönetimi Yeterlik Ölçeği nin fiziksel düzeni sağlama alt faktörü ile Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi nin sadece duygusal dengesizlik alt faktörüne ilişkin puanlar arasında negatif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişki olduğu, dışa dönüklük, deneyime açıklık, yumuşak başlılık, sorumluluk alt faktörleri ile arasında pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişki olduğu anlaşılmıştır. Araştırmada ayrıca, Türkçe öğretmenlerinin sınıf yönetimi yeterliklerinin genelde ve fiziksel düzeni sağlama, öğretim yönetimi, zaman yönetimi, sınıf içi ilişkileri düzenleme, davranış geliştirme ve düzenleme alt boyutlarının tamamında çok yüksek düzeyde olduğu ve Türkçe öğretmenlerin kişilik özelliklerinden duygusal dengesizlik özelliği bakımından içe duygusal dengesizliğe biraz uygun oldukları, dışa dönüklük özelliği bakımından dışa dönüklüğe oldukça uygun oldukları, deneyime açıklık özelliği bakımından deneyime açıklığa oldukça uygun oldukları, yumuşak başlılık özelliği bakımından yumuşak başlılığa çok uygun oldukları ve sorumluluk özelliği bakımından sorumluluğa çok uygun oldukları sonuçlarına ulaşılmıştır. Ağaoğlu, E. (2004). Sınıf Yönetimiyle İlgili Genel Olgular. İçinde (Ed.) Z. Kaya Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık Alkan, H. B. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin istenmeyen davranışlarla baş etme yöntemleri ve okulda şiddet. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Aydın, A. (2008). Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem. Bacanlı, H., İlhan, T., & Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), Baloğlu, N. (2001). Etkili Sınıf Yönetimi. Ankara: Baran Ofset. Başar, H. (2001). Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayınları. Erdoğan, İ. (2003). Sınıf Yönetimi. İstanbul: Sistem Yayıncılık Yılman, M. (2006). Sınıf Yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 7

25 Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerin Tutarlı Metin Oluşturma Becerileri Bahtiyar BAHŞİ İnönü Üniversitesi Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi sürecinde öğrenciler her şeyden önce bir dil ögesi olan sözcükleri doğru ve yerinde kullanmalı, işlenen konuyu bir plan dâhilinde yürüterek metinde mantıksal bütünlüğü sağlamaya çalışmalıdır. Bu çalışmanın amacı Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin yazdıkları metinlerin tutarlılığını tespit etmektir. Bu bağlamda öğrencilerin yazılı anlatımlarında oluşturdukları metinler konu, ana düşünce ve düşünceler arası ilişkilerin kurulabilmesi bakımından incelenerek metinlerdeki tutarlılık düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Öğrencilerin yazılarını değerlendirmek amacıyla bir ölçme aracı geliştirilmiş ve mevcut sorunlar tespit edilmiştir. Bu araştırmanın modeli betimsel (survey) yöntemlerden tarama yaklaşımı içinde yer alan ilişkisel tarama modelidir. Öğrencilerin öykü tamamlama yazılarının değerlendirilmesi yapılırken doküman incelemesi yapılmıştır.çalışma grubunu İnönü Üniversitesi TÖMER de öğrenim gören B2 seviyesindeki yabancı uyruklu öğrenciler oluşturmuştur. Değerlendirmenin geçerli ve güvenilir olmasını sağlamak amacıyla, öğrencilerin kâğıtları araştırmacı ve farklı bir araştırmacı tarafından değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler arasındaki ilişki de Pearson Korelasyon Analizi ile belirlenmiştir. Elde edilen verilere göre araştırmacılar arasında (r =.90, p<0.01 ) çok kuvvetli bir uyum olduğu görülmüştür. Metin Tutarlılığını Değerlendirme Kontrol Listesi kullanılarak yapılan değerlendirmede öncelikle her birimle ilgili sorunlar frekans ve ortalama değerleriyle tablolar hâlinde sunulmuş, daha sonra, sorunlar örnek metinlerle açıklanmıştır. 8

26 Türkçe Dersi Öğretim Programı Öğrenme Kazanımlarının Eleştirel Düşünmeyi Kazandırma Düzeyi Bakımından İncelenmesi Banu ÖZDEMİR Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Eleştirel düşünme aktif, bağımsız, yeni düşüncelere açık olmayı, düşünceleri destekleyen delilleri ve nedenleri dikkate almayı, organizasyonu gerektiren (Özden, 2005) becerileri içerir. Öğretim programlarının amaçları arasında da öğrencilere eleştirel düşünme becerisi kazandırılması yer almaktadır. Öğrenme kazanımları; öğrencilerin kazanmaları beklenen bilgi, beceri, tutum ve değerler olarak tanımlanmaktadır (MEB, 2006). Öğrenme kazanımları eğitim- öğretim sürecinin planlanmasında ve değerlendirilmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu araştırmanın amacı, Türkçe Dersi Öğretim Programının öğrenme kazanımlarının; eleştirel düşünme beceri ve eğilimlerini kazandırma düzeyleri açısından incelenmesidir. Araştırma, nitel araştırma türünde betimsel bir çalışmadır. Verilerin toplanmasında doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda öğretim programında yer alan ve beşinci sınıf öğrencilerine kazandırılması hedeflenen 69, altıncı sınıf öğrencilerine kazandırılması hedeflenen 68 ve yedinci sınıf öğrencilerine kazandırılması hedeflenen 76, sekizinci sınıf öğrencilerine kazandırılması hedeflenen 76 öğrenme kazanımı araştırma kapsamına alınmıştır. Verilerin analizinde ise tümdengelimsel içerik analizi yaklaşımından yararlanılmıştır. Analiz sürecinde Yeşilpınar-Uyar, Tunca, Alkın-Şahin (2018) tarafından hazırlanan Öğrenme Kazanımlarını Kategori ve Düzey Açısından Sınıflandırma Formu ile Öğrenme Kazanımlarını Eleştirel Düşünme Becerisi/Eğilimi Açısından Değerlendirme Rubriği kullanılmıştır. Bu kapsamda öncelikle öğretim programında yer alan bilişsel anlama, duyuşsal anlama ve bilişsel beceri düzeyindeki öğrenme kazanımları belirlenmiştir. Sonraki aşamada bu öğrenme kazanımları eleştirel düşünme becerilerini/eğilimlerini kazandırma düzeyi açısından analiz edilmiştir. Ulaşılan bulgular, öğretim programlarında yer alan öğrenme kazanımlarının yapısında eleştirel düşünme becerilerinin/eğilimlerinin orta düzeyde yeterliğe sahip olduğunu göstermektedir. MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Özden, Y. (2005). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem A Yeşilpınar-Uyar, M.; Tunca, N.; Alkın-Şahin, S. (2018). Sosyal Bilgiler ve Matematik Dersi Öğretim Programı Öğrenme Kazanmalarının; Eleştirel Düşünmeyi Kazandırma Düzeyi Açısından İncelenmesi. Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi 2018 (UBEK2018) Özet Kitabı, s. 68. Ankara: Anı Yayıncılık 9

27 Çocuk Edebiyatına Metindilbilimsel Bir Yaklaşım: Yaşar Kemal in Kalemler i Bayram BAŞ, Nil UCUZSATAR Yıldız Teknik Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi Araştırma temel olarak; Yapı Kredi Yayınları nın çocuklar için çok satanlar listesinde yer alan, Yaşar Kemal in kaleme aldığı, Kalemler adlı öykünün metindilbilim yöntemi ile incelenmesi amacını taşımaktadır. Bu yöntem çerçevesinde öykü, bağlaşıklık ve bağdaşıklık ölçütlerine göre incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Durum çalışması desenlerinden iç içe geçmiş tek durum deseni ile yapılandırılan araştırmada iç içe geçmiş durumları; küçük ölçekli yapıyla ilgili bağlaşıklık ölçütleri (sözcüksel bağlaşıklık ve dilbilgisel bağlaşıklık) ve büyük ölçekli yapıyla ilgili bağdaşıklık ölçütleri (başlık, konu, metnin işlevi, anahtar sözcükler, ana düşünce tümcesi, içerik şeması, konu değişimi belirleyicileri, biçem, odaklayım, özet, sonuç tümcesi) oluşturmaktadır. Araştırmanın inceleme nesnesi Yaşar Kemal tarafından kaleme alınmış Yapı Kredi Yayınları tarafından 2018 yılında yayımlanan Kalemler adlı öykü kitabıdır. Çalışmada veri toplama aracı olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. İçerik analizi ile elde edilen veriler betimsel analiz ile yorumlanmıştır. Öykü, metindilbilimsel bir yaklaşımla değerlendirilirken küçük ölçekli yapı ve büyük ölçekli yapı olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir. Küçük ölçekli yapıda metnin bağlaşıklık görünümleri ortaya konmuştur. Önce sözcüksel bağlaşıklığa yer verilmiş ve metinde geçen yinelemeler ve eşdizimsel örüntülemeler belirlenmeye çalışılmıştır. Dilbilgisel bağlaşıklıkta ise metindeki gönderimler, eksiltili yapılar, değiştirim durumları, bağıntı ögeleri, benzerlik/koşutluk, zaman uyumu ve görünüş, işlevsel tümce yapısı ve örtük anlatım üzerinde durulmuştur. İncelenen eserde en sık karşılaşılan dilbilgisel bağlaşıklık ögesi gönderimdir. Büyük yapıyı oluşturan bağdaşıklık ögeleri ise başlık, konu, metnin işlevi, anahtar sözcükler, ana düşünce tümcesi, içerik şeması, konu değişimi belirleyicileri, biçem, odaklayım, özet, sonuç tümcesidir. Aksan, D. (2017). Anlambilim Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. Ankara: Bilgi Yayınevi. Aydın, İ., Torusdağ, G. (2018). Metindilbilim ve Örnek Metin Çözümlemeleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Beaugrand R. A., Dressler W. U. (1981). Introduction to Text linguistics. London: Longman Publishing Group. Coşkun, E. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Öyküleyici Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Dilidüzgün, Ş. (2010). Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi Uygulamalı Bir Yaklaşım. Ankara: Morpa Kültür Yayınları. Günay, D. (2003). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları. Korkut, E., Onursal Ayırır İ. (2016). Dil Bilimleri ve Dil Öğretimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Şenöz- Ayata, C. (2005). Metindilbilim ve Türkçe :Dilbilim, İstanbul: Multilingual Yayınları. Uzun, L. S. (1995). Orhun Yazıtlarının Metindilbilimsel Yapısı. Ankara: Simurg Yayınları 10

28 Özetleme Stratejileri Eğitiminin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Özet Yazma Becerilerine Etkisi Bekir GÖKÇE, Yasemin BAKİ Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Özet yazma, etkileşimli ve öz yinelemeli bir süreçte dinlenen veya okunan metinleri daha iyi anlamaya, anlaşılanları zihinde yapılandırarak kalıcılığı sağlamaya yardımcı olan bir yazma yöntemidir. Bu çerçevede araştırmanın amacı; özetleme stratejileri öğretiminin, Türkçe öğretmeni adaylarının özetleme becerisine etkisinin incelenmesidir. Araştırmanın nicel verileri için yarı deneysel desen kullanılmış, nitel verilerde ise gözlem ve görüşmeye başvurulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu, Karadeniz Bölgesi nde bir üniversitenin Türkçe öğretmenliği programı 3. sınıfta öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırma 65 kişilik grupla yürütülmüş, beş haftalık eğitimin her birinde devamlılık gösteren 30 öğrenciden elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Görüşme ise seçkisiz yolla belirlenen 5 i kız, 5 i erkek olmak üzere toplam 10 öğrenci ile yapılmıştır. Araştırmanın üçüncü sınıf öğrencileriyle yürütülmesinin sebebi, araştırma konusunun bu sınıf düzeyinde verilen Anlatma Teknikleri 2: Yazma Eğitimi dersinin içeriğine uygunluğudur. Araştırmada öğrencilere verilen beş haftalık metin özeti yazma stratejisi eğitiminde öyküleyici ve bilgilendirici metinlerden yararlanılmıştır. İlk aşamada katılımcıların hazır bulunuşluk düzeyleri belirlenmiş; bunun ardından özet yazmadan önce, özet yazma sırasında ve sonrasında neler yapılacağı adım adım gösterilmiştir. Nicel verilerin çözümlemesinde Benzer, Sefer, Ören ve Konuk (2016) tarafından geliştirilen Metin Özeti Yazma Stratejisi ve Dereceli Puanlama Anahtarı; nitel verilerin analizinde ise içerik çözümlemesi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre öğrencilerin en çok ana metindeki önemli bilgi ve ayrıntı bilgi ayrımını yapmada güçlük çektikleri ve eğitim süresince özet uzunluklarının azaldığı belirlenmiştir. Metin özeti yazma stratejisiyle öğrencilerin zamanı daha verimli kullanabildikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca özetlerde öznel değerlendirmelerden nesnel çıkarımlara doğru bir gelişim görülmüştür. Katılımcı metinlerinde başlangıçta görülen tutarlılık sorunlarının azalmış, anlam bütünlüğü ve mantık düzeni taşıyan paragraflar çoğalmıştır. Araştırmada, metin özeti yazma stratejisi eğitimi alan öğrencilerin özet yazma becerilerinin geliştiği sonucuna ulaşılmış; bu gelişim, katılımcı görüşleriyle doğrulanmıştır. Benzer, A., Sefer, A., Ören, Z. ve Konuk, S. (2016). Öğrenci odaklı bir araştırma: metin özeti yazma stratejisi ve dereceli puanlama anahtarı. Eğitim ve Bilim, 41(186). Dilidüzgün, Ş. (2013). Ortaokul Türkçe derslerinde okumadan özet yazmaya. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2), Eyüp, B., Stebler, M. Z. ve Yurt, S. U. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Özetleme Stratejilerini Kullanmadaki Egilimleri/Tendencies of Pre-Service Turkish Teachers in the Use of Summarizing Strategies. Dil ve Edebiyat Egitimi Dergisi, 1(1), 22. Göçer, A. (2018). Yazma eğitimi-yazma uğraşı: Yazı nasıl yazılır? Nasıl yazar olunur?. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Karatay, H. Okur, S. (2012). Öğretmen adaylarının öyküleyici ve bilgilendirici metinleri özetleme becerileri. The Journal of Academic Social Science Studies. 5 (7), Kırkland, Margaret-R ve Saunders, Mary Anne-P. (1991). Maximizing Student Performance in Summary Writing: Managing Cognitive Load, Teachers, of English to Speakers of Other Languages, C.25, S.1, ss Susar, F. ve Akkaya, N. (2009). University students for using the summarizing strategies. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1(1),