İÇİNDEKİLER. giriş..zzzzzz..., * Konunun Takdimi ve Sınırlandırılması... I. i- Konunun Ele Almış Şekli... 3

Transkript

1 İÇİNDEKİLER Sayfa No ^Unuş... Önsöz.... VII Kısaltmalar... Yv giriş..zzzzzz..., * Konunun Takdimi ve Sınırlandırılması... I i- Konunun Ele Almış Şekli... 3 BİRİNCİ BÖLÜM MENKUL KIYMET BORSALARINDA BORSA İŞLEMLERİ * menkul kiymetler borsasinin sermaye PİYASASI İÇİNDEKİ YERİ... 5 Genel Olarak Para ve Sermaye Piyasaları Para Piyasaları Sermaye Piyasaları... 7 a. Birincil Piyasalar... 9 b. İkincil Piyasalar ba. Menkul Kıymetler Borsaları bb. Tezgahüstü Hisse Senetleri Piyasaları ^ Menkul Kıymetler Borsaları L Menkul Kıymetler Borsası Kavramı Menkul Kıymetler Borsasına İlişkin Mevzuat a. 91 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname b. İMKB Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkındaki Yönetmelik (Genel Yönetmelik)... 18

2 c. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Yönetmeliği...19 d. Diğer Mevzuat...^ 3. Menkul Kıymet Borsasımn Görev ve Yetkileri Menkul Kıymetler Borsasımn Organları a. Genel Kurul b. Yönetim Kurulu c. Denetim Kurulu d. Yönetim Kuruluna Yardımcı Nitelikte Olan Komiteler da. Kotasyon Komitesi...28 db. Uyuşmazlık Komitesi...28 dc. Disiplin Komitesi III. BORSA İŞLEMLERİNİN TANIMI, UNSURLARI ve GERÇEKLEŞTİRİLMESİ...29 A. Borsa İşlemlerinin Tanımı B. Borsa İşleminin Unsurları Borsada Gerçekleşme Menkul Kıymet Alım-Satımına ilişkin Olma Peşin işlem Esası a. Genel ilke...33 b. Kredili işlemler, Açığa Satış ve Ödünç işlemlerinde Durum Alım Satımın Doğal Rekabet Koşulları Altında Oluşması...38 C. Borsa işlemlerinin Gerçekleştirilmesi Alım Satıma Aracılık Çerçeve Sözleşmenin imzalanması Yatırımcının Borsa Üyesine Alım - Satım Emri Vermesi a. Müşteri Emirleri Kavramı...40 b. Müşteri Emirlerinin Veriliş Şekli c. Müşteri Emirlerinde Bulunacak Bilgiler...42 d. Müşteri Emirlerinde Fiyat Belirleme Şekilleri

3 e. Müşteri Emirlerinin Geçerlilik Süresi Müşteri Emirlerinin Borsaya iletilmesi ve Emirlerin Eşleşmesi Gerçekleştirilen Emirlerin Tasfiyesi...44 ÎKÎNCÎ BÖLÜM BORSA İŞLEMLERİNDE TARAFLAR VE ARALARINDAKİ HUKUKİ IlIşkI i. borsa İşlemlerinde taraflar...49 A. Borsa Üyeleri Bankalar a. Sermaye Piyasası Kanunu ndaki Düzenleme...52 b Tarihli İlke Kararı ve Yaşanan Fiili Durum...53 c. SPK Seri: V, No: 46 Tebliği ile Getirilen Yeni Düzenleme Aracı Kurumlar...56 a. Türk Hukukunda Aracı Kuramlara İlişkin Düzenlemeler.. 56 b. ABD Hukukunda Aracı Kuramlara İlişkin Düzenlemeler. 59 B. Yatırımcılar.. 64 II. TARAFLAR ARASINDAKİ HUKUKİ ILIŞKI...65 A. Çerçeve Sözleşme Yapma Zorunluluğu Çerçeve Sözleşme a. Çerçeve Sözleşme Kavramı...67 b. Çerçeve Sözleşmenin Hukuki Niteliği c. Çerçeve Sözleşmenin Kuruluşu...75 d. Çerçeve Sözleşmenin Şekli e. Çerçeve Sözleşmenin Konusu Çerçeve Sözleşmelerde Yer Alan Kayıtların Değerlendirilmesi...78 a. Çerçeve Sözleşmelerde Yer Alacak Asgari Kayıtlar...80

4 b. Çerçeve Sözleşmelerde Yer Alan Genel işlem Şartlan ve Denetlenmesi ba. Genel Olarak bb. Genel İşlem Şartlarına İlişkin Düzenlemeler...82 bc. Genel işlem Şartlarının Denetlenmesinde Kullanılan Yöntemler c. Çerçeve Sözleşmede Yer Alan Genel işlem Şartlarının Geçerliliği ca. Sorumsuzluk Kayıtları i. Borsa Üyelerinin Kendi Kusurundan Doğan Sorumsuzluk Kayıtları ii. Borsa Üyelerinin Yardımcılarının Kusurundan Doğan Sorumsuzluk Kayıtları cb. ihtilaf Halinde Yetkili Mahkeme ve Uygulanacak Hukuka ilişkin Kayıtlar cc. Delil Sözleşmesi ve ispat Yüküne ilişkin Kayıtlar i. Delil Sözleşmesine ilişkin Kayıtlar ii. ispat Yüküne ilişkin Kayıtlar cd. Diğer Genel işlem Şartları B. Bireysel Sözleşmeler.., Sözleşmenin Hukuki Niteliği Sözleşmenin Kurulması III. TARAFLAR ARASINDAKİ HUKUKÎ İLİŞKİNİN SONA ERMESİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TARAFLARIN BORSA İŞLEMLERİNDEN DOĞAN BORÇLARI I. BORSA ÜYELERİNİN BORSA İŞLEMLERİNDEN DOĞAN BORÇLARI A. Müşteri Emirlerinin Borsaya intikali Borcu

5 1. Müşterinin iradesine Uygun işlem Yapma Müşteri Emrini Zamanında Yerine Getirme B. Emirlerin Tasfiyesi ve Teslimle ilgili Borçlan Emirlerin Tasfiyesi ve Teslimle ilgili Esaslar a. Gerçekleşen Satım Emirlerinin ihbarı ve Tasfiyesi b. Gerçekleşen Alım Emirlerinin ihbarı ve Tasfiyesi c. Süresinde Gerçekleştirilmeyen Emirlerden Doğan Borçlar Teslim Borcunun Kapsamı a. Emrin icrası Dolayısıyla Aldıklarını Müşteriye Teslim Borcu b. Faiz Borcu ba. Alım Emirlerinin Gerçekleşmemesi Durumunda bb. Satım Emrinin Yerine Getirilmesinden Sonra C. Sadakat ve Özen Borcu D. Sır Saklama Yükümlülüğü E. Bilgi ve Hesap verme Borcu F. Şahsen İfa Borcu G. Sermaye Piyasası Araçlarını Saklatma Borcu II. YATIRIMCILARIN BORSA İŞLEMLERİNDEN DOĞAN BORÇLARI A. Borsa Üyesine Avans Verme ve Karşılık Sağlama Borcu B. Ücret (Kürtaj) Ödeme Borcu C. Borsa Üyesinin Yaptığı Masrafları ve Verdiği Avansları Ödeme Borcu D. Borsa Üyesini Borçtan Kurtarma E. Borsa Üyesinin Uğradığı Zararı Tazmin Borcu

6 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TARAFLAR ARASINDA BORSA İŞLEMLERİNDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE İZLENECEK USUL I. TARAFLAR ARASINDA DOĞABİLECEK UYUŞMAZLIK ÇEŞİTLERİ A. Borsa İşlemlerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar Alım - Satım Emirlerine İlişkin Uyuşmazlıklar a. Emrin Yerine Getirilmemesinden Doğan Uyuşmazlıklar b. Emrin Gereği Gibi Yerine Getirilmemesinden Doğan Uyuşmazlıklar c. Emir Verilmediği Halde İşlem Yapılmasından Doğan Uyuşmazlıklar İşlemin Tasfiyesinden Doğan Uyuşmazlıklar Yetkisiz Kişi ve Kuruluş İşlemlerinden Doğan Uyuşmazlıklar Kredili İşlemlerden Doğan Uyuşmazlıklar Özel Durumlar B. Borsa İşlemleri Dışındaki Uyuşmazlıklar Genel Olarak Aracı Kuruluşlar Birliği nin Rolü II. BORSA İŞLEMLERİNDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARDA İSPAT A. Taraflar Arasında Delil Sözleşmesi Bulunmaması Halinde Borsa Üyelerinin Tutmak Zorunda Oldukları Belgelerle İspat a. Genel Olarak b. Hisse Senedi Piyasası İşlemleri Bakımından Tutmak Zorunda Olduğu Belgeler Kasetle ispat B. Delil Sözleşmesi Bulunması Halinde İspat...204

7 m. borsa İşlemlerinden doğan uyuşmazliklarin ÇÖZÜMÜNDE İZLENECEK USUL A. Uyuşmazlıkların idari Yollarla Çözümü Yetkili Merci a. IMKB b. imkb nin Uyuşmazlıkları Çözme Yetkisinin Hukuki Niteliği Uyuşmazlıkların Çözümü için Aranan Şartlar a. Uyuşmazlığın Borsa işleminden Kaynaklanması b. Yatırımcının Müracaatta Bulunması c. Taraf Teşkilinin Sağlanması Sistemin işleyişi a. inceleme Prosedürü b. itiraz Prosedürü Teminata Başvurulması Sulh Olma ve Şikayetten Vazgeçme B. Uyuşmazlıkların Adli Yargı Yolu ile Çözümü SONUÇ KAYNAKÇA