Hastane dışında MRSA dan etkilenenlere tavsiyeler

Transkript

1 Hastane dışında MRSA dan etkilenenlere tavsiyeler MRSA lı iseniz, bu broşürde size yönelik bilgilere ve günlük yaşamınızı yürütmeniz için tavsiyelere yer verilmektedir. Turkish

2 1 MRSA hakkında İnsan vücudunda ve yaşadı ımız çevrede farklı tür ve gruplardan bir çok mikrop bulunur. Bu mikrop gruplarından biri de Staphylococcus aureus tur. MRSA bu grupta yer alır. Staphylococcus aureus Nüfusun yaklaşık üçte birinde staphylococcus aureus (S. aureus) vardır. Bu mikrop, elleriniz gibi vücudun di er bölgelerinde de bulunabilmesine karşın, genelde koltuk altı, kasıklar ve burun gibi nemli bölgelerde yaşar. Ço u zaman sorun yaratmaz, ancak di er mikroplar gibi enfeksiyona yol açma olasılı ı vardır. S. aureus özellikle sivilce ve çıban gibi cilt sorunlarına neden olabilir. Mikrop, örne in kesikler ve ameliyat yaraları gibi normalde bulunmadı ı yerlere girerse daha ciddi enfeksiyonlara yol açabilir. Bu gruptaki mikroplar çok çeşitli antibiyotiklerle tedavi edilebilmekte, bu mikroplara bazen MSSA, ya da metisiline duyarlı (metisilin bir tür antibiyotiktir) Staphylococcus aureus da denmektedir. MRSA MRSA (metisiline dayanıklı Staphylococcus aureus) S. aureus mikrobunun metisiline direnç kazanmış halidir, yani di er antibiyotiklerle tedavisi mümkün olmasına karşın, tedavi için kullanılabilecek antibiyotik sayısı azalır.

3 2 Nasıl yayılır MRSA toplumun her kesiminde bulunur. Tıbbi işlemler ve bakım yapılan hastane ve bakımevlerinde daha yaygındır. Mikrop ciltteki bir açıklıktan vücuda girmedi i sürece ço u zaman insanlara zarar vermez. Elele tutuşmak ve kucaklaşmak gibi normal sosyal temaslar genelde tehlike oluşturmaz. Bir yara veya ameliyat yarası gibi cildinde açılma olanlar ya da tıbbi tüp takılmış olan kişiler, mikrobun vücuda girme riskini azaltmak için bunları sargı bezi ile kapalı tutmalıdır. Ayrıca yaralarına dokunmadan ya da sargı bezlerini de iştirmeden önce ve sonra mutlaka ellerini yıkamaları gerekir. Bunun nedeni mikrobun en çok ellerden bulaşmasıdır.

4 3 MRSA kolonileşmesi ile MRSA enfeksiyonu arasındaki farkı anlamak Toplam nüfus: Yüzde 30 S. aureus kolonileşmesi Yüzde 3 MRSA kolonileşmesi MRSA kolonileşmesi Genel nüfusun yaklaşık yüzde 30 unda, S. aureus kolonileri bulunmaktadır. Bunlardan yaklaşık onda birinde (genel nüfusun yüzde 3 ünde), S. aureus metisiline dayanıklı MRSA dır ve bu kişiler vücudunda MRSA kolonileşmesi bulunan kişiler olarak bilinir. Vücudunda kolonileşme olan veya cildinde ve/ veya burnunda MRSA taşıyan kişiler HASTA DE İLDİR. Bazılarımız bu mikrobu birkaç saat veya günlü üne taşırken, di erleri haftalarca ya da bütün yaşamları boyunca taşıyabilmektedir. MRSA taşıyanların ço u bunun farkında olmazlar, çünkü kendilerine zarar vermez ve herhangi bir belirti görülmez. MRSA enfeksiyonu MRSA, örne in bir kesik veya yaradan vücuda girme fırsatı buldu unda zararlı olabilir. Sivilce veya çıban çıkması ya da yaraların enfeksiyon kapması veya gö üs enfeksiyonu gibi daha ciddi sorunlara yol açabilir. Daha ciddi vakalarda kan zehirlenmesine neden olabilir.

5 4 MRSA ile baş etmek Genelinde, MRSA kolonileşmesi tedavi gerektirmez. Ancak tıbbi bir işlem veya ameliyat yapılacaksa, enfeksiyon tehlikesi artabilir (çünkü bunlar MRSA nın vücuda girmesine olanak verir). Size bakan sa lık görevlisi, kolonileşmenin ortadan kaldırılması gerekip gerekmedi ini de erlendirecektir. Mümkün oldu u kadar çok MRSA nın ortadan kaldırılması işlemine bu isim verilmektedir. Kolonileşmenin ortadan kaldırılması hastanede veya evde yapılabilir. Genelde MRSA yı vücuttan, saçtan ve burun deliklerinden yok etmek için sırasıyla vücut şampuanı, antiseptik şampuan ve burun kremi verilir. MRSA enfeksiyonu tedavisinde ise, a ızdan alınacak, cilde sürülecek veya serum ile verilecek antibiyotikler kullanılabilir. Kolonileşmenin ortadan kaldırılması veya enfeksiyon tedavisinin etkili olması için almanız gereken belirli önlemler vardır (lütfen bu broşürün Evdeyken başlıklı son bölümüne bakınız).

6 5 Evde tedavinin güvenli ve etkili olması Kolonileşmenin kaldırılması veya tedavinin evde yapılmasının güvenli olup olmadı ına size bakan sa lık görevlisi karar verir. Tedaviye veya kolonileşmenin ortadan kaldırılmasına ihtiyacınız varsa ve hastanede kalmanız için başka bir neden bulunmuyorsa, tedavinin evde yapılması güvenlidir. Bunun, evinizde olmanın getirece i rahatlı ın yanısıra, hastane personelinin enfeksiyonun yayılmasını önlemesine yardımcı olmak gibi yararları da vardır. Kolonileşmenin ortadan kaldırılması için uygulanan işlemler evde basit ve etkili bir şekilde yapılabilir. Kanınızda zehirlenme varsa, size bakan sa lık görevlisi tedaviye evde devam etmenizin güvenli olaca ına karar verebilir ve bir hastabakıcının sizi evinizde ziyaret ederek antibiyotik vermesini sa layabilir. Önemli olan, tedavi talimatlarını dikkatle uygulamanız ve mutlaka tamamlamanızdır.

7 6 MRSA ile mücadele: nasıl yardımcı olabilirsiniz Enfeksiyonla mücadeleye ve hasta bakımının güvenli ve temiz olmasına yardımcı olmak, NHS ile temas eden herkesin (hastalardan sa lık görevlilerine, yöneticilerden ziyaretçilere kadar) görevidir. Enfeksiyonla mücadele herkesin işidir. Ancak belirli davranış şekilleriyle, enfeksiyon tehlikesini azaltmakta önemli bir rol oynayabilirsiniz; bu bölümde bu gibi konular üzerinde durulmaktadır. Hijyene özellikle önem verin Eller, mikropların bulaşmasında önemli rol oynadıkları için düzenli olarak yıkanmalı; özellikle de yara bakımı ile vücudunuza giren serum ve tüplere dokunmanın öncesi ve sonrasında buna dikkat edilmelidir. E er yaraya pansuman yapacak veya sargı bezlerine dokunacaksanız bu daha da önemlidir. Koruyucu bir önlem olarak eldiven takılsa bile, bunlar lekeli sargı bezleriyle birlikte atılmalıdır. Eller daha sonra tekrar iyice yıkanmalıdır.

8 7 Yaralara bakarken önlem alın Sizde MRSA varsa, temas etti iniz kişilerin de açık yaraları, damarlarına takılı tüpler, kateterler veya kronik cilt hastalıkları bulunuyorsa, onlar açısından küçük bir risk sözkonusudur. Elleri temiz tutmanın yanısıra, karşı tarafın maruz kaldı ı tehlikeyi azaltmanın en etkili yolu, açık yaraları, kesik ve bereleri su geçirmeyen bir sargı veya yara bantıyla kapatmak gibi makul önlemler almaktır. Sıkça sorulan sorular Vücudumda koloni oluştu unu nereden anlayaca ım? Vücudunuzda mikrop kolonisi oluşsa bile hiçbir belirti görülmez, bunun nedeni mikrobun enfeksiyona yol açmamış olmasıdır. Enfeksiyona yakalandı ımı nereden anlayaca ım? Genel bir enfeksiyona yakalanırsanız kendinizi hasta, ateşli ve bitkin hissedebilirsiniz ve iştahınız kaçar. Herhangi bir yarada enfeksiyon (MRSA enfeksiyonu da dahil) olup olmadı ını anlamanıza yardımcı olacak 5 işaret vardır: ateş kızarıklık iltihap şişme sancı Herhangi bir kuşkunuz varsa, aile doktorunuza veya NHS Direct e danışmalısınız.

9 8 Başkaları için ne ölçüde risk oluştururum? MRSA lı iseniz, normalde toplumun sa lı ı genelinde yerinde olan üyelerine (yaşlılar, hamile kadınlar ve bebekler de dahil) risk oluşturmazsınız. Kişisel ve cinsel ilişkiler ne olacak? Normal hayatınızı sürdürmelisiniz, buna herhangi bir kısıtlama olmadan eşinizle normal ilişkinizi sürdürmek de dahil olabilir. Sizde MRSA varsa, eşinize zarar verme ihtimali azdır. Yakın temas, eşinizde kolonileşmeye neden olsa bile, bu ciddi bir risk de ildir. Örne in bir ameliyat öncesinde, kolonileşmenin ortadan kaldırılması için tedavi görüyorsanız, riski azaltmak için tedaviyi size bakan sa lık görevlisinin tavsiyeleri do rultusunda tamamlamanız gerekir. Hamileysem veya süt veren bir anneysem ne olacak? Hamileyseniz ve formunuz ile sa lı ınız yerinde ise, MRSA sizin için ek bir risk oluşturmaz. Süt vermek siz ve bebe iniz açısından güvenlidir. Ancak, süt veren annelere zaten önerildi i gibi, bazı belirtileri görürseniz, aile doktorunuza, ebenize veya ziyaretçi sa lık görevlisine danışmalısınız. Bunlar arasında: gö üslerin a rıması gö üslerin etrafında kızarıklık veya yumrulaşma hissi ateş de dahil, grip benzeri belirtiler bulunmaktadır. Bu belirtiler sizde mastit olabilece ini gösterir, ancak bu MRSA olabilir veya olmayabilir. Do ru tedavinin uygulanabilmesi için, size bakan sa lık görevlisine o anda veya geçmişte MRSA lı olup olmadı ınızı söylemeniz önemlidir.

10 9 Çocu um okula/kreşe gidebilir mi? MRSA tespit edilen çocuklar, kreşe ve okula normalde oldu u gibi gidebilir (aşa ıda, boş zamanlarda yapılan etkinlikler ile ilgili tavsiyelere de bakınız). Okula veya kreşe haber vermeniz gerekmez. Boş zamanlarda normal hareketlerimi sürdürebilir ve işe gidebilir miyim? MRSA kolonileşmesi, sosyal ortamlarda bulunmak, yüzmek, spor salonuna gitmek gibi normal hareketlerinizi sürdürmenize engel olmaz. Sizde MRSA olsa da, olmasa da çıbanınız veya açık bir yaranız varsa yüzmekten kaçınmalı, spor yapacaksanız da bunları tamamen su geçirmez bir sargıyla kapatmalısınız. Genelde, normalde oldu u gibi çalışabilirsiniz. Ancak hasta bakılan bir yerde çalışıyorsanız ve MRSA enfeksiyonu kaptıysanız, aile doktorunuza veya mesleki sa lık servisinize danışmalısınız. Bende MRSA oldu unu başkalarına söylemem gerekir mi? Sizde MRSA oldu unu kimseye söylemek zorunda de ilsiniz. Ancak, tıbbi tavsiye alır veya tedavi için hastaneye giderseniz, size bakan sa lık görevlisine bu bilgiyi vermeniz gerekir. Bu önemlidir, çünkü önce kolonileşmenin ortadan kaldırılması gereken bir tıbbi müdaheleye gerek görebilirler.

11 10 MRSA taraması yaptırmam gerekir mi? Tarama, vücudunuzun çeşitli bölgelerinden kültür alınarak test edilmesidir. Sonuç size haber verilir. Bu sonuç, sa lık personeline tedavinize devam etmenin en güvenli yolunu belirlemekte yardımcı olacaktır yılına kadar bütün hastaneler, hastanede kalmak üzere kabul edilen hastalara tarama yapacak hale gelecektir e kadar acil durumlarda hastaneye getirilenlerin de taramaya tabi tutulmasına başlanacaktır. Evde besledi im hayvan varsa ne olur? Evcil hayvanlar MRSA nın yayılması açısından pek bir risk oluşturmazlar. Genelde, insanlarda bulunan mikroplar, hayvanlardakinden farklıdır. Bazen MRSA da dahil olmak üzere, insanlardaki mikroplar hayvanlara geçebilir. Evcil hayvanlarda MRSA kolonisi ve enfeksiyon oluşma ihtimali bulunmasına ra men, MRSA hayvanlar arasında yaygın de ildir. Aynı şekilde, MRSA lı bir hayvandan mikrop kapmanız da mümkün olabilir (ancak bu son derece nadirdir). Her halûkarda, evcil hayvanlara dokunduktan sonra ellerinizi hep yıkamalı ve açık yaraların üzerini kapalı tutmalısınız. Bakımevine gitmem hâlâ mümkün mü? Evet. Hastanede kalmanız için başka bir neden olmadı ı sürece ve personelin ve ziyaretçilerin düzenli olarak ellerini yıkamaları gibi makul önlemler alınması koşuluyla, bakımevine gitmenizin sizin veya di er sakinlerin güvenli i açısından bir tehlikesi yoktur. Bakımevinizin zaten iyi hijyen ilkelerine ba lı olması gerekir.

12 11 Her ikinizde de açık çıbanlar, yaralar, serum ya da kateterler bulunmadı ı sürece bir başkası ile odanızı paylaşmanızda sakınca yoktur. Ortak alanlarda bakımevinin di er sakinlerine de katılabilirsiniz. Çıban ve yara varsa sargı ile kapatılmalıdır. PVL nedir? S. Aureus mikrobunun PVL türünü duymuş olabilirsiniz. PVL, Panton-Valentine Leukocidin sözcüklerinin kısaltmasıdır. S. aureus mikroplarının küçük bir bölümü (yüzde 2) PVL türündendir. Birleşik Krallık ta bu enfeksiyonlar enderdir ve hastanelerde yaygın de ildir. Bu nadir mikrop türü daha ciddi enfeksiyonlara yol açabilmekte, ancak yine de antibiyotiklerle tedavisi mümkün olmaktadır. PVL hakkında daha fazla bilgi için Sa lık Koruma Kurumu Health Protection Agency nin websitesine bakabilirsiniz: webw/hpaweb&page&hpawebautolistname/page/ ?p= Aynı kurumun websitesinde şu sayfada da hastanede kalan hastalar için MRSA ile ilgili ayrıntılı bilgilere yer verilmektedir: HPAweb&HPAwebStandard/ HPAweb_C/ ?p=

13 12 Evdeyken Özel temizlik önlemleri almaya gerek olmamasına ra men, ev halkınızın hijyene ve temizli e dikkat etmesi, MRSA nın potansiyel yayılma tehlikesini azaltır. Yüzeyleri tozsuz tutmaya dikkat edin ve halıları düzenli olarak elektrikli süpürgeyle süpürün. Banyonuzu, duşunuzu, lavabo ve tuvaletlerinizi düzenli olarak genelde kullandı ınız temizlik malzemeleri ile temizleyin. Kıyafetlerinizi, yatak takımınızı ve çarşaflarınızı normalde kullandı ınız deterjan veya sıvı deterjanla, kumaşın kaldırabilece i en yüksek ısıda yıkamalısınız. Kıyafetleriniz, makinayı aşırı doldurmamaya dikkat ederek, her zamanki gibi ailenin di er fertlerinin çamaşırlarıyla birlikte yıkanabilir. Kıyafetlerinizi normalde oldu u gibi makinada ya da ipte kurutabilir ve ütüleyebilirsiniz. Ek önlemler Kolonileşmenin ortadan kaldırılması veya MRSA enfeksiyonu için tedavi görüyorsanız, alınacak bazı ek önlemler vardır. Bunlar vücudunuzdan mümkün oldu u kadar çok MRSA atılmasına ve tekrar kolonileşme oluşmasını önlemeye yardımcı olur. (Kolonileşme oldu u halde, tedavi görmüyorsanız bunları yapmanız gerekmez.)

14 13 Kolonileşmenin ortadan kaldırılması veya tedavi görenler için ek önlemler Havlular Şahsi havlularınızı kimseyle paylaşmamalı ve tedavi boyunca her gün de iştirmelisiniz. Yıkanma ve banyo alma Banyo veya duşunuzu kullanabilirsiniz, ancak muhtemelen doktorunuzun yazdı ı vücut ve saç şampuanlarını kullanmanız gerekir. Kıyafetler Yıkandıktan sonra, temiz kıyafetler giyilmesi önemlidir, ayrıca tedavi boyunca gece yatarken giyilenler de her gece de iştirilmelidir. Yatak takımları Tedavi boyunca her gün de iştirilmelidir. Jilet ve traş malzemeleri Cildin kesilmesi ve mikropların vücudunuza girerek enfeksiyona yol açması olasılı ı bulundu u için, sizde MRSA olmasa bile jilet ile, fırça ve sabun gibi di er traş malzemelerini kimseyle paylaşmamalısınız. Kolonileşmenin ortadan kaldırılması veya enfeksiyon tedavisi görüyorsanız, tekrar mikrop bulaşma riskini azaltmak için ek bir önlem olarak sabun kalıbı yerine, pompalar gibi üzerine basınca çıkan traş kremi veya jeli kullanmalısınız.

15 14 Bir bakışta... Bunları yapmaya Bende MRSA var ve: devam edebilir miyim? Etkinlik Tedaviye ihtiyacım yok Tedavi görüyorum Yüzmek Evet (ama açık yaranız olmadı ı sürece) Evet (ama açık yaranız olmadı ı sürece) Çalışmak Evet normalde oldu u gibi Evet normalde oldu u gibi Okul ve kreş Evet normalde oldu u gibi Evet normalde oldu u gibi Arkadaşlar ve eşler Evet açık yara varsa üzerini kapalı tutun Evet açık yara varsa üzerini kapalı tutun Eşler ve cinsel ilişkiler Normalde oldu u gibi Normalde oldu u gibi Süt verme Evet genelde oldu u gibi mastit belirtilerine dikkat edin Evet genelde oldu u gibi mastit belirtilerine dikkat edin Evi temizlemek Normal temizlik düzeniniz Normal temizlik düzeniniz Çamaşır Kıyafetleri genelde kullandı ınız deterjanla, kumaşın dayanaca ı en yüksek ısıda yıkayın. Makinayı aşırı doldurmayın Kıyafetleri genelde kullandı ınız deterjanla, kumaşın dayanaca ı en yüksek ısıda yıkayın. Makinayı aşırı doldurmayın Evcil hayvanlar Hayvanlara dokunduktan sonra elinizi yıkayın Hayvanlara dokunduktan sonra elinizi yıkayın Bakımevi Normalde oldu u gibi bakımevine dönebilirsiniz. Yaraların üzeri kapatılmalıdır Normalde oldu u gibi bakımevine dönebilirsiniz. Yaraların üzeri kapatılmalıdır Havlular Normalde oldu u gibi Şahsi havlunuzu kimseyle paylaşmamalı ve her gün de iştirmelisiniz Yıkanma ve banyo alma Normalde oldu u gibi Sa lık görevlisinin tedavi talimatlarına uyun Traş Traş malzemelerini başkaları ile paylaşmayın Traş malzemelerini başkaları ile paylaşmayın Kıyafetler Normalde oldu u gibi Kıyafetinizi ve gece yatarken giydiklerinizi her gün de iştirin

16 Crown copyright Turkish 1p 0k June 08 Produced by COI for the Department of Health