İÇİNDEKİLER FACTORING

Transkript

1 Finansal Teknikler ve Türev Araçlar v İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm FACTORING 1.1. GENEL OLARAK FACTORING FACTORING İŞLEMİNİN FONKSİYONLARI Finansman Fonksiyonu Hizmet Fonksiyonu Teminat Fonksiyonu FACTORING İN İŞLEYİŞİ FACTORING TÜRLERİ Alıcının Bulunduğu Ülkeye Göre Factoring Teminat Fonksiyonuna Göre Factoring Finansman Fonksiyonuna Göre Factoring Hizmet Fonksiyonuna Göre Factoring FACTORING İŞLEMLERİNİN AVANTAJLARI Satıcı Açısından Avantajları Alıcı Açısından Avantajları Factor Açısından Avantajları Muhabir Factor Açısından Avantajları Ülke Ekonomisi Açısından Avantajları FACTORING İŞLEMLERİNİN DEZAVANTAJLARI FACTORING MALİYETİ TÜRKİYE DE FACTORING...19

2 vi İçindekiler İkinci Bölüm FORFAITING 2.1. GENEL OLARAK FORFAITING FORFAITING İŞLEMİNİN FONKSİYONLARI Finansman Fonksiyonu Hizmet Fonksiyonu Teminat Fonksiyonu FORFAITING İN İŞLEYİŞİ FORFAITING İŞLEMLERİNİN AVANTAJLARI Satıcı Açısından Avantajları Alıcı Açısından Avantajları Forfaiter Açısından Avantajları Garantör Banka Açısından Avantajları Ülke Ekonomisi Açısından Avantajları FORFAITING İŞLEMİNİN DEZAVANTAJLARI FORFAITING İN MALİYETİ Satıcının Maliyeti Alıcının Maliyeti İSKONTO ÖDEMESİNİN HESAPLANMASI TAKSİT ÖDEMELERİNİN HESAPLANMASI TÜRKİYE DE FORFAITING FORFAITING İLE FACTORING İN KARŞILAŞTIRMASI...46

3 Finansal Teknikler ve Türev Araçlar vii Üçüncü Bölüm LEASING 3.1. GENEL OLARAK LEASING TANIM OLARAK LEASING LEASING İŞLEMİNDE TARAFLAR LEASINGE KONU OLAN MALLAR LEASING SÜRECİ LEASING TÜRLERİ Süreci Bakımından Leasing Türleri Finansal Kiralama Faaliyet Kiralaması Tarafları Açısından Leasing Türleri Doğrudan / Dolaylı Leasing Konuları Açısından Leasing Türleri Taşınır / Taşınmaz Mallarda Kiralama Yatırım / Tüketim Mallarında Kiralama Birinci El / İkinci El Kiralama Ferdileştirilmiş / Geniş Kapsamlı Kiralama Özellikli Ürün Kiralama Kiracı ve Kiralayanın Bulundukları Yere Göre Leasing Türleri Yurtiçi Leasing İthalatsız Yurtiçi Leasing İthalatlı Yurtiçi Leasing Yurtdışı Leasing Gümrük Muafiyetli Yurtdışı Leasing Gümrük Muafiyetsiz Yurtdışı Leasing Diğer Leasing Türleri Satış ve Geri Kiralama Kaldıraçlı Leasing Satışa Yardımcı Leasing...69

4 viii İçindekiler Tam Ödemeli / Tam Ödemesiz Leasing Vergi Kiralama Brüt / Net Leasing Alt Kiralama LEASINGIN ÜSTÜNLÜK VE SAKINCALARI Leasingin Üstünlükleri Leasingin Kiracı Açısından Üstünlükleri Leasingin Kiralayan Açısından Üstünlükleri Leasingin Ülke Ekonomisi Açısından Üstünlükleri Leasingin Sakıncaları TÜRKİYE DE FİNANSAL KİRALAMA...74 ÖRNEK UYGULAMALAR...77 Dördüncü Bölüm RİSK SERMAYESİ 4.1. GENEL OLARAK RİSK SERMAYESİ RİSK SERMAYESİ KAVRAMI RİSK SERMAYESİNİN GELİŞME NEDENLERİ RİSK SERMAYESİNİN ÖZELLİKLERİ Teknolojik Yenilik Sermayeye Katılma Yönetime Katılma Küçük İşletme Hızlı Büyüme Uzun Vadeli Yatırım RİSK SERMAYESİ SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ İş Planı Hazırlanması ve Risk Sermayedarına Sunumu Girişimin Değerlendirilmesi Girişimin Finansmanı Risk Sermayesi Yatırımından Çıkış Yolları...95

5 Finansal Teknikler ve Türev Araçlar ix 4.6. İŞLETMENİN İÇİNDE BULUNDUĞU GELİŞME AŞAMALARI VE RİSK SERMAYESİ Çekirdek Sermayesi veya Ar-Ge Projesi Finansmanı (Seed Capital) Başlangıç Sermayesi (Start-up Capital) Erken Aşama Finansmanı (Early Stage Finance) Geçit Finansmanı (Gate Finance) Gelişme-Büyüme Sermayesi (Expansion/Development Capital) Geç Aşama Finansmanı (Later Stage) Köprü Finansmanı ve Ara Finansman (Bridge Finance and Mezanine Finance) Yerine Koyma Sermayesi (Replacement Capital) Şirket Kurtarma Finansmanı Yönetimin Şirketi Alması (Buy-Outs, Buy-Ins) RİSK SERMAYESİ YATIRIMLARINDA RİSK FAKTÖRLER Teknolojik Risk Üretim Riski Finansman Riski Pazarlama Riski Yönetim Riski Demode Olma Riski RİSK SERMAYESİ FON KAYNAKLARI ULUSLARARASI RİSK SERMAYESİ TÜRKİYE DE ARAŞTIRMA-GELİŞTİRME VE RİSK SERMAYESİNİN GELİŞİMİ Türkiye de Bilimsel Araştırma Geliştirme ve İleri Teknoloji Risk Sermayesinin Türkiye de Gelişimi Teşebbüs Destekleme Ajansı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV)...105

6 x İçindekiler Türkiye Halk Bankası Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIKLARI (GSYO) GSYO Kuruluş şartları Lider Sermayedara İlişkin Özel Şartlar Hisse Senetlerinin Sermaye Piyasası Kurul Kaydına Alınması Ortaklığın Yönetimine ilişkin Esaslar Türkiye de Kurulu Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları Vakıf Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş...111

7 Finansal Teknikler ve Türev Araçlar xi Beşinci Bölüm SWAP 5.1. GENEL OLARAK SWAP SWAP İŞLEMİNİN GELİŞİMİ SWAP KAVRAMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ SWAP SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI Sözleşmenin Temel İşlemden Bağımsızlığı Farazi Anapara Vade Faiz Oranı Süre ve Nakit Akımlarının Değişimi SWAP İŞLEMİNİN TARAFLARI İşletmeler Bankalar Merkez Bankaları Uluslararası Kuruluşlar Devletler Aracılar SWAP TÜRLERİ Para Swapları Para Swapı İşleminin Aşamaları Para Swapı Yapılma Nedenleri Kaynak Maliyetinin Azaltılabilmesi Amacıyla Para Swapı Yapılması İstenen Para Cinsinden Borçlanılamaması Durumunda Para Swapı Yapılması Döviz Kuru Riskinden Korunma Amacıyla Para Swapı Yapılması Faiz Oranı Swapları Faiz Oranı Swapı Yapılma Nedenleri...137

8 xii İçindekiler Faiz Oranı Riskinden Korunmak Amacı ile Faiz Swapı Yapılması Kaynak Maliyetini Düşürmek Amacıyla Faiz Oranı Swapı Yapılması Aktif ve Pasif Mevcutlarını Yeniden Yapılandırma İsteği Aktif ve Pasif Faiz Esnekliklerinin Swap Sayesinde Eşitlenmesi Diğer Swap Türleri Mal Swapları Kredi Temerrüt Swapları Swap Opsiyonları Kokteyl Swapları İtfa Edilebilir Swap Vadesi Uzatılabilir Swap Borç-Hisse Senedi Swapları SWAP SÖZLEŞMELERİNDEN DOĞAN RİSKLER Faiz Riski Kredi Riski Eşleştirme Riski Baz Riski Güvence Riski Kur Riski...154

9 Finansal Teknikler ve Türev Araçlar xiii Altıncı Bölüm FORWARD 6.1. GENEL OLARAK FORWARD İŞLEMLER DÖVİZ FORWARD İŞLEMLERİ Döviz Kuru Türleri ve Belirlenmesi Temel Parite Koşullarına Göre Döviz Kuru Tahmini Faiz Oranları Paritesi Satın Alma Gücü Paritesi Uluslararası Fisher Etkisi Döviz Forward İşlemlerinin Yapılış Amacı Kur Riskinden Korunma Amaçlı Döviz Forward İşlemleri Arbitraj Amaçlı Döviz Forward İşlemleri Spekülasyon Amaçlı Döviz Forward İşlemleri Döviz Forward Türleri Swap İşlemi Kısa Vadeli Swaplar Düz Forward (Outright) Vade Opsiyonlu Forward Döviz Bekletme Hesapları Üst Üste Vadeli Forward Opsiyonları Dolaylı Forward Anlaşmalar FAİZ FORWARD İŞLEMLERİ...177

10 xiv İçindekiler Yedinci Bölüm FUTURES 7.1. GENEL OLARAK FUTURES İŞLEMLER FUTURES İŞLEMLERLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR FUTURES SÖZLEŞME TÜRLERİ İZMİR VADELİ İŞLEMLER VE OPSİYON BORSASI (İZVOB) İZVOB un Kuruluş Esasları İZVOB un Organizasyon Yapısı İZVOB Üyeliği ve Üyelik Ücretleri İZVOB da İşlem Esasları İZVOB da Emir Yöntemleri ve Emir Türleri İZVOB da İşlem Teminatları İZVOB da Takas ve Temerrüt Esasları İZVOB un Piyasa ve Pazarları İZVOB da Teminatlar ve İşlem Gören Vadeli Sözleşmelerin Kotasyon Şekli DÖVİZ FUTURES SÖZLEŞMELERİ FAİZ FUTURES SÖZLEŞMELERİ HİSSE SENEDİ ENDEKS FUTURES SÖZLEŞMELERİ EMTİA FUTURES SÖZLEŞMELERİ ALTINA DAYALI VADELİ SÖZLEŞMELERİ FORWARD VE FUTURES PİYASALAR ARASINDAKİ FARKLILIKLAR VADELİ PİYASASINDA YATIRIM STRATEJİLERİ...228

11 Finansal Teknikler ve Türev Araçlar xv Sekizinci Bölüm OPSİYON 8.1. GENEL OLARAK OPSİYON OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN TARAFLARI OPSİYON SÖZLEŞMELERİNİN ÖZELLİKLERİ OPSİYONUN TEMEL KAVRAMLARI Opsiyon Kullanım Fiyatı Opsiyon Vadesi Opsiyon Primi Gerçek Değer Satın Alma Opsiyonlarında Gerçek Değer Satma Opsiyonunda Gerçek Değer Zaman Değeri OPSİYON FİYATINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Opsiyonun Dayandığı Varlığın Cari Değeri Kullanım Fiyatı Vadeye Kalan Süre Değişkenlik Risksiz Faiz Oranı OPSİYON YAPILMA NEDENLERİ OPSİYON TÜRLERİ Sağladığı Haklar Açısından Opsiyonlar Satın Alma Opsiyonu Opsiyon Alıcısı Açısından Satın Alma Opsiyonu Opsiyon Satıcısı Açısından Satın Alma Opsiyonu Satma Opsiyonu Opsiyon Alıcısı Açısından Satma Opsiyonu Opsiyon Satıcısı Açısından Satma Opsiyonu Hakkın Kullanılma Esnekliğine Göre Opsiyonlar Opsiyonun İşlem Gördüğü Piyasalara Göre Opsiyonlar...255

12 xvi İçindekiler Borsa Opsiyonları Tezgah Üstü Opsiyonlar Dayanak Varlığın Türüne Göre Opsiyonlar Döviz Opsiyonları Hisse Senedi Opsiyonları Hisse Senedi Endeks Opsiyonları Faiz Opsiyonları Mevduat ve Kredi Opsiyonları Faiz Futures ları Üzerine Opsiyonlar Faiz Tavanı, Faiz Tabanı, Faiz Kuşağı ve Faiz Koridoru Opsiyonları Faiz Tavanları (Caps) Faiz Tabanları (Floors) Faiz Kuşakları (Collars) Faiz Koridorları (Corridors) Opsiyon Fiyatlama Modelleri Opsiyon Fiyatlarının Duyarlılığının Ölçülmesi Delta Gamma Theta Vega Lambda Rho Opsiyon Yatırım Stratejileri Spreads Straddle Straps-Strips Stgrangle...290

13 Finansal Teknikler ve Türev Araçlar xvii Dokuzuncu Bölüm TUTULU SATIŞ - MORTGAGE 9.1. GENEL OLARAK TUTULU SATIŞ TUTSAT IN YARATTIĞI ETKİ TUTSAT DÜZENLEME SÜRECİ Gayrimenkul Analizi Kredi Talep Edenin Analizi Kredi Geri Ödemelerinin Gelire Oranı Kriteri Kredi Tutarının Mülkün Değerine Oranı Kriteri Kredinin Onaylanması Konut Finansman Kurumunun Kredilerin Geleceğine İlişkin Tercihleri TUTSAT VE FAİZ ORANLARI YAPISI ENFLASYONUN TUTSAT ÜZERİNE ETKİSİ TUTSAT VE RİSKLER Erken Ödeme Riski Faiz Oranı Riski Geri Ödememe Riski Likidite Riski İPOTEK SİGORTASI TUTSAT TÜRLERİ Sabit Oranlı Tutsat Anaparası Sabit Taksitlerle Geri Ödenen Tutsat Sabit Taksitlerle Geri Ödenen Tutsat Kademeli Artan Geri Ödemeli Tutsat Sabit Oranlı Tutsat ların Mukayesesi Ayarlanabilir Oran ve Değişken Ödemeli Tutsat lar Ayarlanabilir Oranlı Tutsat ların Temel Özellikleri İlk Faiz Oranı Endeks...332

14 xviii İçindekiler Ayarlama Dönemi Sınırlama-Tavan ve Taban Negatif Ödeme (Amortisman) Üstlenilebilirlik Erken Ödeme İmtiyazı Fiyat Düzeyine Ayarlanan Tutsat Ayarlanabilir Oranlı Tutsat Yeniden Müzakere Edilebilir Tutsat Diğer Tutsat Türleri Balon Tutsat Çift Oranlı Tutsat...347