KREDİ GARANTİ KURUMLARINA SAĞLANACAK HAZİNE DESTEĞİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA KARAR

Transkript

1 KREDİ GARANTİ KURUMLARINA SAĞLANACAK HAZİNE DESTEĞİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA KARAR Amaç ve kapsam MADDE 1- (1) Bu Kararın amacı, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin ya da gemi inşa ve/veya gemi işletmeciliği alanında faaliyet gösteren Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş işletmeler ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişilerin finansmana erişim imkanlarının geliştirilmesi suretiyle kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını temin etmek üzere 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankalar ile 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yetkilendirilen finansal kiralama şirketlerinin ortak olduğu kredi garanti kurumlarına Hazine Müsteşarlığı tarafından sağlanacak desteğe ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.1) Dayanak MADDE 2- (1) Bu Karar, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici 20 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3- (1) Bu Kararın uygulanmasında; a) Bakan: Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanı, b) Destek: Kurumun bu Karar kapsamında sağlayacağı kefaletler için Müsteşarlık tarafından 4749 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi gereğince sağlanan kaynağı, c) Kefalet: Kurumun yararlanıcıların finansmana erişim imkanlarının geliştirilmesi için vereceği kefaletleri, ç) Kefalet komisyonu: Kurumun bu Karar kapsamında sağlayacağı kefalet için yararlanıcıdan tahsil edeceği ve işletme hesabına yatıracağı komisyonu, d) Kredi: Kredi verenlerin bireysel krediler hariç 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 48 inci maddesi çerçevesinde ilk defa veya ilave olarak kullandıracakları ya da yenileyecekleri veya yeniden yapılandıracakları nakdi ve gayrinakdi krediler ile denizcilik sektörü işletme ve yatırım kredileri için, ilk defa veya ilave olarak kullandıracakları kredileri, (Değişik: BKK 2010/ /4/2010/m.1) (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.2) e) Kredi onay komitesi: Kefalet başvurularının değerlendirilmesi amacıyla Kurum bünyesinde oluşturulan bir veya birden çok komiteyi, f) Kredi verenler: Kredi garanti kurumlarına ortak olan ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankalar ile bunların hakim ortak oldukları 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yetkilendirilen finansal kiralama şirketlerini ve kredi garanti kurumlarına ortak olan diğer finansal kiralama şirketlerini, g) Kurum: Müsteşarlık ile protokol imzalaması kaydıyla Kredi Garanti Fonu A.Ş. ile küçük ve orta büyüklükteki işletmelere sağlanan kredilere kefalet veren diğer kredi garanti kurumlarını, ğ) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını, h) Risk grubu: 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 49 uncu maddesinde tanımlanan grupları ile krediye konu birden fazla gemiye sahip yararlanıcıları, (Değişik: BKK 2010/ /11/2010/m.1) ı) Tazmin: Yararlanıcının temerrüt ettiği kredinin donuk alacağa dönüşmesi için gereken 90 günlük sürenin geçmesi ve kredi verenin kanuni takibe başlaması halinde Kurum tarafından kredi verenlere ödemenin gerçekleştirilmesini, i) Temerrüt: Kefalet kapsamındaki kredinin veya faizinin/kar payının/kira tutarının yararlanıcı tarafından vadesinde geri ödenmemesi durumunu, 1

2 j) Teminat: Hazine desteği kapsamında Kurum tarafından verilen kefaletler karşılığında kredi verenlerce kullandırılan kredilerin geri ödenememesi riskine karşılık temerrüde düşen Kurum alacağının tamamen veya kısmen güvence altına alınmasını sağlayan ve kredi verenler tarafından doğrudan yararlanıcıdan ya da Kurum hariç yararlanıcı lehine kefalet alınmış gerçek ya da tüzel kişilerden alınan her türlü hak ve alacaklar ile ayni ya da şahsi varlık, garanti, kefaletleri ve üçüncü kişilerce verilmiş her türlü nakdi veya gayrinakdi varlıkları, k) Uygulama sonuçları raporu: Kredilerin tutarı, sektörel dağılımı, krediyi kullanan firmaların sayısı ve firmalardaki toplam istihdam, kredi işlemlerinin riskleri ve teminatları ile bu kapsamda talep edilebilecek diğer bilgileri içeren ve üç aylık olarak hazırlanan raporu, l) Yararlanıcı: 19/10/2005 tarihli ve 2005/9617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik kapsamındaki işletmeleri veya Ulaştırma Bakanlığı tarafından faaliyette bulunduğu tespit edilen, gemi inşa veya işletmeciliği faaliyetinde bulunan Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş işletmeler ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişileri, (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.2) m) Gemi: Kullanma amacı ne olursa olsun, 1000 DWT veya 500 GT un üzerindeki her türlü tekneyi, (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.2) (Değişik: BKK 2010/ /11/2010/m.1) n) Denizcilik sektörü işletme kredisi: Tersanelerde başkası nam ve hesabına yapımı devam eden gemilerin inşası için kullanılacak olan ve bu Kararın yayımı tarihi itibarıyla en az % 15 i inşa edilmiş ve/veya harcamaları yapılmış geminin tamamlanması amacıyla, tersane sahiplerine sağlanacak kredileri, (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.2) (Değişik: BKK 2010/ /11/2010/m.1) o) Denizcilik sektörü yatırım kredisi: Tersanelerde yapımı devam eden gemilerin inşası için kullanılacak olan ve bu Kararın yayımı tarihi itibarıyla en az % 15 i inşa edilmiş ve/veya harcamaları yapılmış gemilerin tamamlanması amacıyla; faaliyette bulunduğu Ulaştırma Bakanlığından alınmış belge ile tevsik olunan, kendi nam ve hesabına gemi inşa eden veya kendi nam ve hesabına gemi inşa ettiren gemi inşa veya işletmeciliği faaliyetinde bulunan Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş işletmeler ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişilere sağlanacak kredileri, (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.2) (Değişik: BKK 2010/ /11/2010/m.1) ö) Klas kuruluşları: İnşa edilen gemileri önceden belirlenmiş ve yayınlanmış kurallara göre plan, malzeme, donanım, imalat, test ve teslim aşamalarında güvenlik ve çevre koruma amaçlı olarak denetleyen ve onay verdikleri ürünler tüm dünyada kabul gören uluslararası kuruluşları, (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.2) p) Tersane: Her cins ve boyutlarda gemi ve su araçlarının inşası, bakım-onarım ve tadilatlarından biri ya da birkaçının yapılmasına imkan sağlayan teknik ve sosyal altyapıya sahip Türkiye Cumhuriyeti sınırları dahilindeki kıyı tesisini, (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.2) (Değişik: BKK 2010/ /11/2010/m.1) ifade eder. Hazine desteğinin kullandırılmasına ilişkin usul ve esaslar MADDE 4- (1) Müsteşarlığın sağlayacağı destek, Kurumun aşağıdaki usul ve esaslar çerçevesinde vereceği kefaletler için kullanılır: a) Yararlanıcılara ilişkin koşullar: 1) Başvuru tarihi itibarıyla yararlanıcının en az iki bilanço dönemi faaliyet göstermiş olması ve halen faaliyetlerine devam ediyor olması. 2) Yararlanıcı ile yararlanıcının denetim ve yönetiminde yer alan gerçek ya da tüzel kişiler ve yararlanıcının ortak olduğu şirketlerin, krediye başvuru sırasında iflas, fesih, iflas 2

3 erteleme ve konkordato sürecinde olmaması. Bu bendin uygulanmasında kredi verenin kayıtlarından, aksine bir hususun tespit edilmediği durumlarda yararlanıcıdan alınacak yazılı beyanı içeren belge geçerli olacaktır. Söz konusu belgenin sahte ve/veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. (Değişik: BKK 2010/ /4/2010/m.2) 3) Yararlanıcının, kredi kullandırım sırasında vergi dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumuna vadesi geçmiş borcunun olmaması veya borcun yeniden yapılandırılmış ve yapılandırmanın bozulmamış olması. (Değişik: BKK 2010/ /4/2010/m.2) 4) Yararlanıcının 30/6/2008 tarihinden sonra kurulmuş olması halinde, başvuru tarihine göre Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından gönderilmiş son memzuç kayıtlarında 1/11/2006 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca kredilerinin donuk alacak niteliğinde üçüncü, dördüncü ve beşinci grupta izlenen kredilerden biri olmaması; 30/6/2008 tarihinden önce kurulmuş olan yararlanıcının başvuru tarihine göre TCMB memzuç kayıtlarında donuk alacak niteliğinde kredisi olsa dahi, 30/6/2008 tarihli TCMB memzuç kayıtlarında donuk alacak nitelikli kredisinin olmaması. (Değişik: BKK 2010/ /4/2010/m.2) b) Destekten yararlanacak kredilere ilişkin koşullar: 1) Yararlanıcılara Türk Lirası cinsinden ve Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ın 17 nci maddesi kapsamında döviz cinsinden ve dövize endeksli kredi kullandırılabilir. 2) Krediler asgari 6 (altı) ay azami 4 (dört) yıl vadeye sahip olur. Denizcilik sektörü işletme kredilerinin vadesi, 1 yılı anapara ödemesiz olmak üzere azami 3 yıl; denizcilik sektörü yatırım kredilerinin vadesi, 3 yılı anapara ödemesiz olmak üzere azami 8 yıldır. Ödemesiz döneme ilişkin faizlerin 1 yıllık dönemler sonunda tahakkuk ve tahsil edilmesi esastır. (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.3.a) 3) Yararlanıcılara kullandırılan kredilerin koşulları, diğer kişi ve gruplara kullandırılan krediler için belirlenen ortalama faiz/kar payı/kira tutarı ve diğer ücretler ile teminatlar bakımından piyasa koşullarından yararlanıcılar aleyhine farklılık arz etmez. 4) Bu Karar kapsamında kullandırılacak denizcilik sektörü işletme ve yatırım kredilerinde, yararlanıcıların, aynı gemi için kullanmış oldukları mevcut kredilerinin vadelerinin açılacak yeni kredinin vadesi ile uyumlu olacak şekilde yapılandırılması şartı aranır. (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.3.a) c) Sağlanacak kefaletlere ilişkin hususlar: 1) Bu bendin (4) numaralı alt bendindeki kredi limitini aşmamak kaydıyla, bu Karar kapsamındaki kefalet başvuru süresi bu Kararın yayımından itibaren iki yıldır. 2) Sağlanacak kefalet tutarı yararlanıcı başına 1 milyon Türk Lirasını, bir risk grubuna ait yararlanıcılar için ise 1,5 milyon Türk Lirasını geçemez. Döviz kredilerine kefalet sağlanırken limit hesaplamalarında kefalet kararının verildiği tarihteki TCMB döviz alış kuru esas alınır. Kurum yönetim kurulu bu tutarları kefalette bulunduğu yararlanıcının, sektörün, kredi türünün, kredi vadesinin yapısı ve özelliğine göre daha aşağı çekmeye yetkilidir. Denizcilik sektörü işletme kredilerine sağlanacak kefalet tutarı, yararlanıcı başına 7 milyon Türk Lirasını, bir risk grubuna ait yararlanıcılar için ise 10 milyon Türk Lirasını; denizcilik sektörü yatırım kredilerine sağlanacak kefalet tutarı, yararlanıcı başına 20 milyon Türk Lirasını, bir risk grubuna ait yararlanıcılar için ise 30 milyon Türk Lirasını geçemez. (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.3.b) 3) Sağlanacak kefalet tutarı, kredinin tazmin tarihindeki anapara bakiyesi ile temerrüt faizi hariç faiz/kar payı/kira tutarı ödemeleri toplamının %65 ini geçemez. 3

4 4) Bu Karar kapsamında sağlanacak kredilere ait toplam kredi riski 10 milyar Türk Lirasını aşamaz. Kurumun kefalet sorumluluğu bu bendin (3) numaralı alt bendindeki tutar ile sınırlıdır. Aynı limit içerisinde kalmak kaydıyla kredilerden yapılan tahsilat ölçüsünde kefalet sağlanmaya devam olunur. Ancak, temerrüde düşülen miktar limite dahil edilir. 5) Kurum kefalet sağlarken sektörlere, kredi verenlere ve firma yapılarına göre dengeli dağılımı gözetir. 6) Denizcilik sektörü yatırım kredilerinde, inşa edilecek geminin maliyetinin en az %10 unun yararlanıcılar tarafından özkaynak olarak sağlanması gerekir. (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.3.b) ç) Kefalet başvurularının değerlendirilmesi ve kabulüne ilişkin usul ve esaslar: 1) Kurum kredi verenlerin talepleriyle birlikte kredi verenlerin yetkili birimlerinin kredi talebi hakkında olumlu görüşlerini esas alarak kefalet sağlar. Kurum, kredi veren tarafından lehine kefalet talep edilen yararlanıcının bankacılık mevzuatı ve kredilendirme ilkeleri bakımından kredi değerliliğine sahip olduğunu kabul eder ve bunların kredi değerliliğini tespit bakımından herhangi bir incelemede bulunmaz. 2) Kefalet başvuruları değerlendirilirken aşağıdaki belgeler talep edilir: (i) Yararlanıcının istihdam, yatırım ve üretim ile ilgili kredi süresi için hazırlayacağı iş planı ve vereceği taahhüt mektubu (ii) Yararlanıcının işletme dışı varlıklarına ilişkin belgeler (iii) Ulaştırma Bakanlığından alınan ve yararlanıcının faaliyette bulunduğunu gösteren belge. (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.3.c) (iv) Kredi verilecek faaliyetlerin maliyetinin belirlenmesi için Ulaştırma Bakanlığının görevlendireceği klas kuruluşları tarafından hazırlanan ekspertiz raporu. (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.3.c) 3) Kefalet başvurularının kabul veya reddine Kurum yönetim kurulu yetkilidir. Kurum yönetim kurulu kefalete ilişkin yetkilerini kredi onay komitesine kısmen veya tamamen devredebilir, ancak bu devir yönetim kurulunun sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. 4) Kurum yararlanıcılardan, aralarında herhangi bir ayrım yapmamak kaydıyla kefil olunan tutarı, risk durumunu, sağlanan teminatların niteliğini ve vadeyi dikkate alarak her yıl kefil olduğu tutar üzerinden peşin olarak %0,5 ile %1,5 arasında kefalet komisyonu tahsil eder. Söz konusu kefalet komisyonu, Müsteşarlık ile imzalanacak protokolde belirlenir. Döviz cinsinden ve dövize endeksli kredilere kefalet sağlanırken kefalet komisyonu hesaplamalarında komisyonun ödenme tarihindeki TCMB döviz alış kuru esas alınır. (Değişik: BKK 2010/ /11/2010/m.1) 5) Kefalet sağlanan kredi tutarının en fazla %0,1 ine kadar kefalet tahsis ücreti ve 250 TL ye kadar olmak üzere başvuru ücreti yararlanıcı tarafından bir defaya mahsus ve peşin olarak Kuruma ödenir. Bunun dışında, kefalet başvurularında yararlanıcıdan başka bir ücret alınmaz. 6) Kurum, Hazine desteğiyle sağlanacak kefalet işlemlerinde kredi verenler tarafından alınacak ya da alınmış olan teminatlardan başka teminat aramaz. d) Temerrüt, tazmin ve diğer hususlar: 1) Temerrüt durumunda Kurum, kredinin anapara bakiyesi ile temerrüt faizi hariç faiz/kar payı/kira tutarı ödemelerini ve 90 günlük bekleme süresi boyunca uygulanan gecikme/ceza faizi hariç akdi faiz/kar payı/kira tutarı oranından hesaplanacak faiz/kar payı/kira tutarını kefaleti oranında tazmin eder. Gayrinakdi kredinin tazmininde 90 günlük süre boyunca nakit kredi faiz/kar payı/kira tutarı oranı uygulanır. Döviz cinsinden ve dövize endeksli kredilerine ilişkin tazmin işlemlerinde ödeme tarihindeki TCMB döviz alış kuru esas alınır. 4

5 2) Tazminin ön koşulu, yararlanıcının temerrüde düştüğü kredinin donuk alacağa dönüşmesi için gereken 90 günlük sürenin geçmiş olması ve kredi verenin kanuni takibe başlamış olmasıdır. 3) Kurum, kefaleti ile kullandırılacak krediler için kredi verenlerin alacakları teminatlara kefaleti oranında ortak olur. Kurumun, denizcilik kredilerine konu gemiler için kullandırılacak kredilere kefalet sağlaması, daha önce kullandırılmış kredinin teminatlarının, lehine teminat tesis edilmiş bulunan krediyi verenler ile kefalete istinaden kredi verenler arasında garameten paylaştırılması hususunda yazılı anlaşmaya varıldığının tevsik edilmesi halinde mümkündür. Kurum, kefalete istinaden kredi verenlerin payına düşen bahse konu teminatlara, kefaleti oranında ortak olur. (Değişik: BKK 2010/ /5/2010/m.3.ç) 4) Temerrüt durumunda teminatların nakde çevrilmesine ve kanuni takibe ilişkin işlemler kredi verenler tarafından yürütülür ve kredi verenlerin nakde çevrilen teminatlar ve takip neticesinde elde edecekleri tahsilat tazmin edilen kefalet oranında Kuruma aktarılır. Kanuni takip masrafları kredi veren ile Kurum arasında sağlanan kefalet oranında paylaşılır. 5) Kurum, tazmin yükümlülüklerini yerine getirmek için sağlanan desteği ayrı bir hesapta takip eder. Müsteşarlık sağlayacağı destek kapsamında nakit ya da özel tertip devlet iç borçlanma senetlerinden erken itfa edilen tutarları destek hesabına transfer eder. 6) Yararlanıcılardan tahsil olunan kefalet komisyonları ile temerrüde düşen kefalet işlemlerinden idari veya kanuni takip neticesinde teminatların paraya çevrilmesi dahil yararlanıcıdan ya da kefillerinden her türlü takip sonucunda elde edilen tahsilat, Kurumun tazmin yükümlülüklerini yerine getirmek üzere işletme hesabı adı altında açılan ayrı bir hesapta toplanır. Kurum, kanuni takip masraflarını bu hesaptan öder. e) Kurumun tazmin sorumluluğu ortadan kalktığında (d) bendinin (5) ve (6) numaralı alt bentlerinde yer alan hesaplardaki bakiyeler ve ileride yapılacak tahsilat Merkezi Yönetim Bütçesine gelir kaydedilir. f) Kefalet riskleri devam ettiği sürece yararlanıcılar, konsolide ve konsolide olmayan bazda istenilen her türlü bilgi ve belgeleri talep etmesi halinde Kuruma vermekle yükümlüdür. Kredi verenler üç ayda bir uygulama sonuçları raporunu Kuruma sunar. g) Kurum, yılda bir defa bir bağımsız denetim şirketi aracılığı ile denetlenir. ğ) Desteğin Kuruma kullandırılma usul ve esaslarının ayrıntıları Müsteşarlık ile Kurum arasında imzalanacak protokol kapsamında belirlenir. h) Kurum; yararlanıcılara, destekten yararlanacak kredilere ilişkin koşullara, sağlanacak kefaletlere, başvuruların değerlendirilmesi ve kabulüne ilişkin hususlar ile istenilecek belgelere, temerrüt, tazmin, kanuni takip, tahsilat ve diğer hususlara ilişkin prensip ve uygulamaları temel bankacılık uygulamaları ile uyumlu olmak kaydıyla belirlemeye yetkilidir. (Değişik: BKK 2010/ /4/2010/m.2) (Değişik: BKK 2010/ /11/2010/m.1) Yürürlük MADDE 5- (1) Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 6- (1) Bu Karar hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 5