SİGORTACILIK VE BİREYSEL EMEKLİLİK SEKTÖRLERİ 2010 YILI FAALİYET RAPORU YAYIMLANDI

Transkript

1 Türk sigorta ve bireysel emeklilik sektörlerine ilişkin çok derin bir kaynak olma özelliğine sahip Sigorta Denetleme Kurulu Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sektörleri 2010 Yılı Faaliyet Raporu yayımlandı yılından beri yayımlanmakta olan faaliyet raporuna Hazine Müsteşarlığı web sitesi üzerinden ulaşılabilir. SİGORTACILIK VE BİREYSEL EMEKLİLİK SEKTÖRLERİ 2010 YILI FAALİYET RAPORU YAYIMLANDI Ülkemizde 2010 yılı sigortacılık ve bireysel emeklilik faaliyetlerine ilişkin olarak hazırlanan Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor Müsteşarlığımızın azine.gov.tr adresinde Sigortacılık ve Özel Emeklilik bölümünde Yayınlar Sunumlar Raporlar başlığı altında kamuoyuna sunulmuştur. Raporun basılı olarak dağıtımına ise önümüzdeki haftalarda başlanılacaktır. 1 / 6

2 Sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörlerinde 2010 yılında toplam 57 şirket prim üretimi faaliyetinde bulunmuştur. Ayrıca, yıl içinde bir sigorta şirketi Müsteşarlığımızdan hayat dışı branşlarda faaliyet ruhsatı almış ancak poliçe tanzim etmeye 2011 yılında başlamıştır yılında prim üretimine başlayan şirketle birlikte sektörde aktif olan toplam 58 şirketin 34 ü hayat dışı, 10 u hayat, 13 ü hayat ve emeklilik, biri ise reasürans alanında faaliyet ruhsatına sahiptir. Diğer yandan, ruhsat sahibi olmakla birlikte çeşitli nedenlerle uzun süredir faaliyet göstermeyen ya da faaliyeti durdurulmuş olan dört adet hayat dışı ve bir adet hayat sigorta şirketi mevcuttur. Raporda, ruhsat sahibi olan ve aktif olarak faaliyet gösteren şirketlere ait veriler kullanılmıştır. Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor temel olarak iki bölümden oluşmaktadır. Raporun ilk bölümünde, Türk sigortacılık sektörünün dünya sigortacılık faaliyeti ve Türk finans sistemi içindeki konumuna ilişkin genel bilgilere yer verilmiş, ayrıca sigorta, reasürans ve emeklilik şirketlerinin teknik ve finansal faaliyetleri değerlendirilmiştir. Yine bu bölümde, sigortacılık ve bireysel emeklilik alanında faaliyet gösteren Doğal Afet Sigortaları Kurumu, Tarım Sigortaları Havuzu, Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu, Güvence Hesabı, Sigorta Tahkim Komisyonu, Sigorta Bilgi Merkezi ve Emeklilik Gözetim Merkezi nden alınan bilgiler sunulmuştur. Raporun ikinci bölümünde şirketlerin 2010 yılına ilişkin finansal tabloları ile faaliyetlerine ilişkin istatistiki bilgiler yer almaktadır. Bu bölümde, sektör hakkında kamuya açıklanması mümkün olan tüm veriler konsolide olarak ve şirket bazında sunulmuştur. Ayrıca, ikinci bölümün son kısmında, sigorta, reasürans ve emeklilik şirketlerinin 2010 yılı sonu itibariyle ruhsatları, sermaye tutarları, ortaklık yapıları, yöneticileri ve aracı sayılarına ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Sigortacılık ve bireysel emeklilik faaliyetleri ile ilgili olarak Raporda yer alan bilgilerin bir kısmı aşağıda açıklanmıştır. 1. Sigortacılık Sektörü 2010 yılında ülkemiz sigortacılık sektöründe toplam 14,1 milyar TL brüt prim üretimi gerçekleştirilmiştir. Toplam primin 11,9 milyar TL lik kısmı hayat dışı sigortalarda, 2,2 milyar TL lik kısmı ise hayat sigortalarında üretilmiştir. Prim üretiminde hayat dışı branşların payı % 84,57 iken hayat dalının payı % 15,43 düzeyindedir. Ülkemizde geleneksel olarak devam eden hayat dışı sigortaların toplam prim üretimindeki ağırlığı 2010 yılında da değişmemiştir. 2 / 6

3 Sigortacılık sektörü prim üretimi itibariyle yılları arasında yüksek oranda reel büyüme sergilemiştir. Ancak, 2008 yılının ikinci yarısından itibaren dünyada yaşanan ekonomik krizin de etkisiyle 2008 ve 2009 yıllarında prim üretimlerindeki artış enflasyon oranlarının altında kalmış ve sektör reel olarak küçülmüştür. Prim üretimleri 2008 yılında bir önceki yıla göre % 8 oranında artışla 11,8 milyar TL, 2009 yılında ise % 5,57 oranında artışla 12,4 milyar TL olarak gerçekleştirmiştir. Buna karşılık, krizin etkilerinin azalmasının da katkısıyla reel prim üretimi artmaya başlamış ve 2010 yılında hayat dışı branşlarda % 12,58, hayat sigorta branşında ise %19,7 oranında nominal büyüme sağlanmıştır. Bu sonuçlara göre 2010 yılında toplam prim üretimindeki reel artış % 6,54 seviyesinde gerçekleşmiştir. Sektörde tanzim edilen poliçe sayısı incelendiğinde, 2010 yılında adedi hayat, adedi de hayat dışı sigorta branşlarında olmak üzere şirketler tarafından toplam adet poliçe tanzim edildiği görülmektedir. Tanzim edilen poliçe sayısı bir önceki yıla göre hayat dışı branşlarda % 14,86, hayat dalında ise % 33,13 oranında artmıştır. Sigortacılık sektörünün, gelişmekte olan piyasalarda GSYİH ye paralel bir trend izlediği görülmektedir. Ancak değişim katsayıları itibariyle sigortacılık sektörü daha ağır basmakta ve kişi başına gelir arttıkça gelirden sigorta için ayrılan payın artması nedeniyle toplam prim üretimi GSYİH den daha yüksek oranda artmakta, tersi olduğunda da daha fazla küçülmektedir. Ülkemiz sigortacılık sektörü de genel itibariyle gelişmekte olan piyasalara paralel bir trend sergilemektedir. Buna karşılık, 2010 yılında toplam poliçe sayısındaki artış % 18,34 iken toplam prim üretimindeki artışın % 13,62 oranında kalması sektörde poliçe başına prim tutarının düşmeye devam ettiğini ortaya koymaktadır. Bu düşüşte branşların prim üretim paylarının değişmesinin de etkisi olmasına rağmen, toplam prim üretiminin istenilen düzeyde artmamasının esas itibariyle şirketler arasında yaşanan fiyat rekabetinden kaynaklandığı görülmektedir. Tanzim edilen poliçeler ve alınan primler karşılığında sigorta şirketleri tarafından sigortalılara 2010 yılında toplam 30,7 trilyon TL teminat sağlanmıştır. Verilen teminat tutarı 2009 yılına göre % 22,95 oranında yükselmiş ve GSYİH nin yaklaşık 28 katına ulaşmıştır. Söz konusu teminat tutarının önemli bir kısmının KTK Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) sigortası kapsamında verilen sakatlanma ve ölüm teminatı olduğu dikkate alındığında dahi toplam teminatların GSYİH nin 16 katına yaklaştığı görülmektedir. Bu rakamlar, finans sektörü içerisinde arzu edilen büyüklüğün oldukça gerisinde olmasına rağmen sigortacılık sektörünün ülkemiz ekonomisi ve sürdürülebilir bir büyüme için önemini ortaya koymaktadır. 3 / 6

4 2010 yılında sigorta şirketleri tarafından sigortalılara ve zarar görenlere toplam 9,5 milyar TL tazminat ödenmiştir. Ödenen tazminatların 8 milyar TL lik kısmı hayat dışı sigortalarda, 1,5 milyar TL lik kısmı ise hayat sigortasında gerçekleştirilmiştir. Ödenen tazminatlar karşılığında, zararın meydana gelmesinde kusuru bulunanlardan (sorumluluk sigortalarında teminat veren sigorta şirketleri dahil) tahsil edilen rücu ve sovtaj gelirleri toplamı ise 845 milyon TL dir. Bu sonuçlara göre sigorta şirketleri tarafından ödenen net tazminat tutarı 8,65 milyar TL dir. Toplam prim üretimi içinde Motorlu Kara Taşıtları Kasko Sigortası ile KTK Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası, önceki yıllarda olduğu üzere önemli bir pay oluşturmaya devam etmektedir. Adı geçen iki sigorta türünün toplam prim üretimi içindeki payı son iki yılda düşmekle birlikte, Motorlu Kara Taşıtları Kasko Sigortası 3,1 milyar TL prim üretimi ve % 22,06 pay ile tüm branşlar içinde ilk sırada yer almakta ve onu 2,2 milyar TL üretim ve % 15,91 pay ile KTK Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) sigortası takip etmektedir. Prim üretiminde üçüncü sırada ise 2 milyar TL üretim ve % 14,01 pay ile Yangın ve Doğal Afetler Sigortası yer almıştır. 2. Bireysel Emeklilik Sistemi Ülkemizde 27 Ekim 2003 tarihinde uygulanmaya başlanan bireysel emeklilik sistemi yüksek büyüme hızını 2010 yılında da devam ettirmiştir. 31/12/2010 tarihi itibariyle bireysel emeklilik sisteminde katılımcı sayısı kişiye, akdedilen sözleşme sayısı da adede ulaşmıştır. Bu rakamlar, 2010 yılında katılımcı sayısının % 14,77, sözleşme sayısının ise % 15,04 oranında artmış olduğunu göstermektedir. Yürürlükte bulunan bireysel emeklilik sözleşmeleri için sistemin uygulamaya başlandığı tarihten 31/12/2010 tarihine kadar katılımcılar tarafından toplam 9,5 milyar TL katkı payı ödemesi yapılmış ve toplanan katkı paylarının yatırıma yönlendirilmesi sonucu oluşan fonların değeri 12 milyar TL ye ulaşmıştır. Açıklanan bu tutarlara, 31/12/2010 tarihinden önce sistemden ayrılan katılımcılar tarafından ödenen katkı payları ile bu kişilere şirketler tarafından ödenen fon tutarları dahil edilmemiştir yılında birikim ve katkı payı tutarındaki artışlar sırasıyla % 31,5 ve % 35,28 düzeyinde gerçekleşmiştir. 3. Zorunlu Deprem Sigortası Zorunlu Deprem Sigortasında da 2010 yılında olumlu neticeler elde edilmiştir. Yıl sonu itibariyle 4 / 6

5 sigortalı konut sayısı 3,3 milyon adet, sigortalılık oranı ise % 22,01 olarak gerçekleşmiştir. Doğal Afet Sigortaları Kurumu tarafından Zorunlu Deprem Sigortasında, alınan primler karşılığında konut sahiplerine 198 milyar TL teminat verilmiş ve yıl içinde gerçekleşen 28 adet küçük ölçekli deprem sonucunda 603 bin TL tazminat ödenmiştir. Diğer yandan, sistemin kurulduğu günden itibaren 2010 yılı sonuna kadar ödenen tazminat tutarı 21 milyon TL ye ulaşmış ve Doğal Afet Sigortaları Kurumu nda biriken fon tutarı 31/12/2010 tarihi itibariyle 1,5 milyar TL ye yaklaşmıştır. 4. Devlet Destekli Tarım Sigortası Devlet Destekli Tarım Sigortaları için 2010 önemli bir yıl olarak kayıtlara geçmiştir yılında olan poliçe sayısı 2010 yılı sonunda adede yükselmiş, tanzim edilen poliçeler karşılığında sigortalılardan 92,7 Milyon TL prim tahsil edilmiş ve aynı tutarda da devlet tarafından prim katkısı sağlanmıştır. Buna karşılık, yıl içinde sigortalılara toplam 121 milyon TL tazminat ödemesi yapılmıştır. Devlet Destekli Tarım Sigortasında 2010 yılında tanzim edilen poliçe sayısı % 19,44, prim üretimi ise % 54,08 oranında artış göstermiştir. 5. Aktif Büyüklüğü, Kârlılık ve İstihdam Ülkemiz finans sektörü içinde aktif büyüklüğüne göre sıralama yapıldığında, sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörlerinin % 2,83 lük payla bankacılık sektörü ve portföy yönetim şirketlerinden sonra üçüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Sektörün varlık toplamı 2010 yılında % 10,16 oranında yükselmiş ve 36,8 milyar TL ye ulaşmıştır. Sigorta ve bireysel emeklilik şirketlerinin aktif toplamları içinde hayat sigortalıları ile bireysel emeklilik katılımcılarına ait fon tutarı 31/12/2010 tarihi itibariyle 17,3 milyar TL ye ulaşmıştır. Söz konusu fonların önemli bir kısmının kamu iç borçlanma senetlerinden oluştuğu dikkate alındığında, sektörün ülkemizde kamunun uzun vadeli finansman ihtiyacının karşılanmasına önemli bir katkı sağladığı ortaya çıkmaktadır. Şirketler tarafından 2010 yılında 1,2 milyar TL ye ulaşan vergi ödemesi de devlet bütçesi için önemli bir gelir kaynağı oluşturmuştur. 5 / 6

6 Sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörlerinin ülkemiz ekonomisi içinde önemli katkı sağladığı alanlardan biri de istihdamdır yılı sonu itibariyle sigorta, reasürans ve bireysel emeklilik şirketlerinde toplam personel çalışmaktadır. Sektörde adet sigorta acentesi (gerçek + tüzel kişi) ve adet bireysel emeklilik aracısı kayıtlı bulunmaktadır. Yıl sonu itibariyle adet gerçek ve 470 adet tüzel kişi sigorta eksperi, 81 adet broker (gerçek + tüzel kişi) ile 41 adet aktüerin de görev yapmakta olduğu dikkate alındığında, ülkemizde sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörlerinin 80 binden fazla kişiye istihdam sağladığı görülmektedir. Prim üretimi ve diğer göstergeler açısından sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörleri büyümeye ve gelişmeye devam etmekle birlikte, karlılık açısından sektörde kan kaybının devam ettiği bir gerçektir 2010 yılı teknik kârlılıkta olumlu bir yıl olarak kayıtlara geçmemiştir. Sigorta ve reasürans ile emeklilik şirketlerinin konsolide teknik kârı 2008 yılında 532,7 milyon TL iken, 2009 yılında 239,6 milyon TL ye, 2010 yılında ise 218,7 milyon TL ye gerilemiştir yılında elde edilen toplam teknik kârın 15,4 milyon TL lik kısmı hayat dışı sigortacılık, 146,9 milyon TL lik kısmı hayat sigortası, 56,4 milyon TL lik kısmı ise bireysel emeklilik faaliyetlerinden elde edilmiştir. Sektörde konsolide bilanço kârı da teknik kârlara paralel bir gelişme göstermiştir yılında 972 milyon TL olan sektör konsolide bilanço kârı 2009 yılında 542,9 milyon TL ye, 2010 yılında ise 179 milyon TL ye gerilemiştir yılı içinde prim üretiminde bulunan toplam 57 şirketten 26 sının (17 hayat dışı, 5 hayat ve 4 hayat / emeklilik şirketi) 2010 yılı faaliyetleri zararla sonuçlanmıştır. Kamuoyuna duyurulur. 6 / 6